opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty Warszawa 2019
SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE VII
Program nauczania języka polskiego dla szkoły podstawowej
MAŁGORZATA JAS
RECENZJA – SZTUKA
PATRZENIA, SZTUKA
ARGUMENTACJI
Bożena Święch dr Beata Rola
Agnieszka Ratajczak-Mucharska Redakcja językowa i korekta – Editio
Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Tytuł lekcji:
Recenzja – sztuka patrzenia, sztuka argumentacji (kompetencje kluczowe:
porozumiewanie się w języku ojczystym/rozumienie i tworzenie informacji, świadomość i ekspresja kulturalna, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje
naukowo-techniczne)
Cele kształcenia (wymagania ogólne):
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 7. Rozwijanie zainteresowania kulturą (…) i potrzeby uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych. II. Kształcenie językowe.
6. Rozwijanie wiedzy o elementach składowych wypowiedzi (…) pisemnych oraz ich funkcjach w strukturze tekstów i w komunikowaniu się. III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Rozwijanie umiejętności wypowiadania się w określonych formach wypowiedzi (…) pisemnych. 5. Rozwijanie umiejętności stosowania środków stylistycznych i dbałości o estetykę tekstu oraz umiejętności organizacji tekstu. 6. Poznawanie podstawowych zasad retoryki, w szczególności argumentowania (…). 7. Rozbudzanie potrzeby tworzenia tekstów o walorach estetycznych i podejmowania samodzielnych prób literackich.
Treści kształcenia (wymagania szczegółowe):
I. Kształcenie literackie i kulturowe. 1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
7) określa w poznawanych tekstach problematykę egzystencjalną; 8) określa wartości estetyczne poznawanych tekstów literackich; 10) wykorzystuje w interpretacji tekstów literackich elementy wiedzy o historii i kulturze. 2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
2) porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie; 3) interpretuje dzieła sztuki (obraz, rzeźba); 5) rozpoznaje gatunki dziennikarskie: recenzja; określa jej podstawowe cechy; 6) określa wartości estetyczne poznawanych tekstów kultury;
7) znajduje w tekstach współczesnej kultury popularnej (…) nawiązania do tradycyjnych wątków literackich i kulturowych. II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. 2. Zróżnicowanie języka. Uczeń: 7) rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, artystyczny, naukowy, publicystyczny.
III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Elementy retoryki. Uczeń: 1) funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę; 2) gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia wypowiedzi (…);
3) tworzy wypowiedź, stosując odpowiednią dla danej formy gatunkowej kompozycję oraz zasady spójności językowej między akapitami; rozumie rolę akapitów jako
spójnych całości myślowych w tworzeniu wypowiedzi pisemnych; 5) odróżnia
przykład od argumentu. 2. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: recenzja (…).
Metody/Formy pracy:
m. praktyczne: praca z tekstem, ćwiczenia słownikowe, ćwiczenia redakcyjne; formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
karty pracy dla grup, fragment spektaklu szkolnego nagrodzonego w konkursie
„Internetowy Teatr TVP dla szkół” w 2017 r.: Niech się miota złość na cię, czyli mówcie bajki i satyry rzetelne Bursa Szkół Artystycznych w Lublinie, Teatr Satyry Zielona Mrówa, arkusze papieru plakatowego.
Podczas lekcji:
1. Uczniowie łączą się w grupy (miłośnicy tego samego filmu lub gatunku).
Nauczyciel wręcza każdej grupie kartę pracy z poleceniami dotyczącymi analizy recenzji, które przynieśli na lekcję. Uczniowie, zgodnie z kartą pracy, sprawdzają, czy: 1) znalazły się w nich podstawowe informacje o filmie (tytuł, reżyser, autor scenariusza, ewentualnie informacje o pierwowzorze literackim – jeśli dotyczy adaptacji) – bez nadmiernej szczegółowości i bez zdradzania zakończenia czy przesłania dzieła; 2) zawiera fragment/fragmenty opisujący/opisujące istotę filmu, najważniejszy problem, którego dzieło dotyczy; 3) autor dokonuje analizy i interpretacji różnych aspektów filmu, porównuje go do innych dzieł (np. tego samego reżysera, tego samego gatunku); 4) autor wyraża subiektywne oceny poparte rzeczowymi argumentami; 5) jest klarownie skomponowana (np. widoczny podział na wstęp, rozwinięcie, zakończenie). Po wykonaniu analizy uczniowie dzielą się spostrzeżeniami na forum klasy: Jakie są mocne strony naszych recenzji? Jakie zauważyliśmy niedociągnięcia?
2. W tych samych grupach uczniowie gromadzą słownictwo (wyrazy, wyrażenia, zwroty, frazy): 1) przydatne podczas redagowania chwytliwego (przyciągającego uwagę czytelnika) wstępu; 2) przydatne podczas redagowania rozwinięcia (wyrazy, wyrażenia, zwroty, frazy wartościujące pozytywnie lub negatywnie); 3) przydatne podczas redagowania zakończenia; 4) podkreślające subiektywizm autora.
Prezentują plakaty, pozostawiają je w widocznym miejscu.
3. Nauczyciel tworzy nowe grupy, których zadaniem jest napisanie recenzji spektaklu Teatru Satyry Zielona Mrówa z Lublina (l. 152M). Podczas wykonywania zadania uczniowie korzystają z notatek z poprzednich ćwiczeń.
4. Gotowe plakaty wędrują do sąsiednich grup, które oceniają je według kryteriów z punktu 2. (w każdym punkcie skala 0–3), a ocenę punktową uzupełniają opisową informacją zwrotną (mocne strony, elementy warte poprawienia, sugestie, jak można poprawić wskazane fragmenty/elementy recenzji).
5. Uczniowie w ramach podsumowania oceniają na rysunkach termometrów (skala od -5 do +5): poziom zadowolenia z efektów pracy na lekcji, atmosferę (czy sprzyjała uczeniu się), swoją aktywność/zaangażowanie.
5
6. Zadanie domowe: Wybierz jedną adaptację szkolnej lektury. Zapisz dane o filmie:
tytuł filmu, imię i nazwisko reżysera, imię i nazwisko autora scenariusza, tytuł literackiego pierwowzoru, imię i nazwisko autora utworu. Podaj swoją ocenę w „filmowej” skali: *Szkoda czasu , **Nic ciekawego, *** Niezły sposób na nudę,
****Bardzo dobry film, ***** Nie przegap! To znakomity film! Podaj przynajmniej trzy argumenty na poparcie przyznanej filmowi oceny.
Komentarz metodyczny
Zadania edukacyjne proponowane uczniom nie stanowią barier dla uczniów ze SPE.
