opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty Warszawa 2019
SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE VII
Program nauczania języka polskiego dla szkoły podstawowej
MAŁGORZATA JAS
PROWADZIMY WYWIADY
Z BOHATERAMI NASZEJ KLASOWEJ
GALERII AUTORYTETÓW
Bożena Święch dr Beata Rola
Agnieszka Ratajczak-Mucharska Redakcja językowa i korekta – Editio
Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Tytuł lekcji:
Prowadzimy wywiady z bohaterami naszej Klasowej Galerii Autorytetów (kompetencje kluczowe: porozumiewanie się w języku ojczystym/rozumienie i tworzenie informacji, kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-
techniczne, świadomość i ekspresja kulturalna, kompetencje osobiste, społeczne, obywatelskie i w zakresie uczenia się)
Cele kształcenia (wymagania ogólne):
II. Kształcenie językowe. 2. Rozwijanie rozumienia twórczego i sprawczego charakteru działań językowych oraz formowanie odpowiedzialności za własne zachowania językowe. 4. Kształcenie umiejętności porozumiewania się (słuchania, czytania, mówienia, pisania) w różnych sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych, (…).
5. Kształcenie umiejętności poprawnego mówienia (…) zgodnego z zasadami ortofonii (…). 6. Rozwijanie wiedzy o elementach składowych wypowiedzi ustnych i pisemnych oraz ich funkcjach w strukturze tekstów i w komunikowaniu się. III. Tworzenie
wypowiedzi. 1. Usprawnianie czynności fonacyjnych, artykulacyjnych i prozodycznych uczniów. 2. Rozwijanie umiejętności wypowiadania się w określonych formach
wypowiedzi ustnych i pisemnych. 4. Rozpoznawanie intencji rozmówcy oraz wyrażanie intencji własnych, rozpoznawanie języka jako działania (akty mowy). 6. Poznawanie podstawowych zasad retoryki, w szczególności argumentowania, oraz rozpoznawanie manipulacji językowej.
Treści kształcenia (wymagania szczegółowe):
II. Kształcenie językowe. 2. Zróżnicowanie języka. Uczeń: 7) rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl (…) publicystyczny. 3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń: 1) rozumie, na czym polega grzeczność językowa, i stosuje ją w wypowiedziach. III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne oraz rozumie ich oddziaływanie na odbiorcę. 2. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: (…) wywiad.
Metody/Formy pracy:
m. praktyczne: ćwiczenia redakcyjne; m. problemowe, aktywizujące: scenki dramowe – wywiad z bohaterem, mapa myśli; m. ewaluacji l. 150M–151M: „gwiazda pytań” (Po co uczyłam/uczyłem się prowadzenia wywiadu? Dlaczego warto realizować marzenia? Z kim dobrze pracowało mi się na lekcjach? Kto mnie pozytywnie zaskoczył na lekcjach? Co mnie pozytywnie zaskoczyło na lekcjach? Co zmieniłbym/zmieniłabym na lekcjach? Jak pokazałem/pokazałam na lekcjach swoje talenty i predyspozycje? Jak zostałem/zostałam doceniony/doceniona? Jak chciałbym/chciałabym być doceniony/
doceniona? itp.); formy pracy: indywidualna, zbiorowa, w parach.
Środki dydaktyczne:
przygotowane przez uczniów kartki z pytaniami dziennikarskimi; prezentacja Dobre pytania dziennikarskie (opracowana przez nauczyciela na podstawie publikacji Stanisława Bortnowskiego pt. Warsztaty dziennikarskie, wyd. Piotra Marciszuka STENTOR, 1999 r. i późniejsze wydania, oraz tekstu Jak napisać wywiad? dostępnego na portalu język-polski.pl).
Przed lekcją:
Uczniowie tworzą listę Polaków (postaci historycznych lub aktualnie prowadzących swoją działalność), których podziwiają za dokonania. Redagują notatkę na ich temat, odnosząc się m.in. do posiadanych przez nich kompetencji kluczowych (l. 150M).
W ramach zadania domowego układają pytania, które chcieliby zadać tym osobom w wywiadzie.
Podczas lekcji:
1. Uczniowie wrzucają do kapelusza kartki z pytaniami do wywiadu, a następnie losują kartkę (jeśli trafią na swoją, wymieniają ją na inną). Zajmują po kolei
miejsce na środku sali, zapraszając na sąsiednie krzesło autora pytań, który wchodzi w rolę postaci z Klasowej Listy Autorytetów (jego dane zapisane są w nagłówku kartki z pytaniami). Bohater (postać z Klasowej Listy Autorytetów) odpowiada na pytania, które zadaje kolega/koleżanka w wywiadzie. Pozostali uczniowie oglądają rozgrywające się scenki i notują: 1) Najciekawsze pytania z wywiadów;
2) Najciekawsze odpowiedzi na pytania (Kto udzielił odpowiedzi? Dlaczego była interesująca?); 3) Dostrzeżone w rozmowach sygnały niewerbalne, które służyły podtrzymaniu kontaktu.
2. Nauczyciel pyta uczniów, jakie cechy ich zdaniem ma dobre pytanie dziennikarskie.
Notuje odpowiedzi. Podsumowuje, uzupełniając (jeśli odpowiedzi uczniów nie wyczerpały tematu) informacjami o dobrych pytaniach dziennikarskich (publikacja Stanisława Bortnowskiego Warsztaty dziennikarskie oraz tekst Jak napisać
wywiad?). Uczniowie podają przykłady dobrych pytań dziennikarskich z obejrzanych wywiadów.
3. Uczniowie podają przykłady interesujących odpowiedzi, uzasadniają swój wybór (np. ujawniała mało znane fakty/odwoływała się do emocji/zawierała zaskakującą tezę itp.).
4. Uczniowie, na podstawie swoich notatek, tworzą na tablicy mapę myśli Niewerbalne sygnały podtrzymujące kontakt z rozmówcą (w rundce „do wyczerpania” podają dostrzeżone elementy, decydują o ich pogrupowaniu na mapie).
5
Komentarz metodyczny
Lekcja uświadamia uczniom światowe dokonania współcześnie żyjących Polaków.
Sylwetki autorytetów wybranych przez uczniów stanowią dla nich autentyczny
„model kompetencyjny”. Nauczyciel powinien szczególnie wzmacniająco skomentować wybory i prezentacje wywiadów dokonane przez uczniów ze SPE.
