SCENARIUSZ ZAJĘĆ „GLOBALNE OCIEPLENIE” BIOLOGIA, III ETAP EDUKACYJNY Temat:

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „GLOBALNE OCIEPLENIE”

BIOLOGIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Globalne ocieplenie.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (10.1) [uczeń] przedstawia przyczyny i analizuje skutki globalnego ocieplenia klimatu.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ Charakteryzuje zmiany klimatyczne obserwowane

w okresie ostatnich 100 lat

Definiuje pojęcia: globalne ocieplenie, efekt

cieplarniany

Określa wpływ działalności człowieka na środowisko

Rozumie potrzebę podejmowania działań w

skali lokalnej oraz indywidualnej na rzecz

ochrony środowiska Wskazuje przyczyny globalnego ocieplenia

(2)

Wyjaśnia wpływ globalnego ocieplania

klimatu na zmiany warunków życia w

ekosystemach

Wyjaśnia zjawisko efektu cieplarnianego

Wymienia gazy cieplarniane Wymienia sposoby

przeciwdziałania negatywnemu wpływowi działalności człowieka na

środowisko

Zna skutki globalnego ocieplenia

Nabywane umiejętności

UCZEŃ Dba o środowisko naturalne w swoim

otoczeniu

Doskonali umiejętności właściwej organizacji

pracy

Poprawnie interpretuje wynik swoich obserwacji

Proponuje zmiany jakie może wprowadzić w swoim codziennym życiu

aby pomóc ograniczyć emisję gazów cieplarnianych Wie, na czym polega

efekt cieplarniany i

(3)

przedstawia to zjawisko na schemacie

Kompetencje kluczowe

 Kompetencje informatyczne

 Myślenie matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo- techniczne

 Porozumiewanie się w języku ojczystym

 Umiejętność uczenia się

Etapy lekcji 1) Wstęp:

Przypomnienie wiadomości o procentowym udziale gazów wchodzących w skład powietrza.

2) Przebieg zajęć:

Nauczyciel omawia cykliczne zmiany klimatyczne jakie miały miejsce w historii Ziemi. Przedstawia prezentację multimedialną „Epoki lodowcowe”.

Podczas dyskusji uczniowie wraz z nauczycielem charakteryzują zmiany klimatyczne obserwowane w okresie ostatnich 100 lat.

Nauczyciel rysuje na tablicy schemat przypominający rybi szkielet. W głowie ryby wpisuje problem: „Globalne ocieplenie”. Uczniowie korzystając z dostępnych źródeł informacji (publikacje w Internecie, podręczniki, encyklopedia)

(4)

wymieniają czynniki przyczyniające się do globalnego ocieplenia, wpisując je na dużych ościach ryby.

Uczniowie dokonują obserwacji.

Instrukcja przeprowadzenia obserwacji

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Efekt cieplarniany jest zjawiskiem spowodowanym zdolnością atmosfery do przepuszczania dużej części promieniowania słonecznego i zatrzymywania promieniowania cieplnego Ziemi. Naturalny efekt cieplarniany jest zjawiskiem korzystnym, gdyż kształtuje odpowiednie warunki życia na Ziemi.

Atmosfera zawiera wiele różnych gazów cieplarnianych np. parę wodną, freony, podtlenek azotu, dwutlenek węgla, metan, które dzięki swoim własnościom fizykochemicznym mają zdolność zatrzymywania energii słonecznej w obrębie atmosfery ziemskiej. Para wodna jest

najważniejszym gazem absorbującym

promieniowanie. Dwutlenek węgla ma mniejszy udział w efekcie cieplarnianym, jednak działalność człowieka powoduje znaczną emisję tego gazu do atmosfery. Podwyższenie temperatury Ziemi spowodowane obecnością gazów cieplarnianych w atmosferze może być jedną z przyczyn globalnego ocieplenia. W czasie obserwacji, podczas ogrzewania kolby wypełnionej powietrzem i kolby wypełnionej dwutlenkiem węgla, temperatura w kolbie z dwutlenkiem węgla jest wyższa niż temperatura w kolbie z powietrzem. Po wyłączeniu żarówki kolba wypełniona dwutlenkiem węgla stygnie wolniej.

(5)

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest laboratoryjne zbadanie efektu cieplarnianego.

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.): Obserwacje są prowadzone podczas zajęć w klasie. Uczniowie mają do dyspozycji: szklane kolby z korkami, termometry, dwutlenek węgla, żarówki.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie pracują w grupach. Umieszczają w obu kolbach termometry. Jedną kolbę napełniają dwutlenkiem węgla. Druga kolba pozostaje wypełniona powietrzem. Obie kolby zostają zakorkowane.

Uczniowie ustawiają obie kolby przy żarówce, która jest źródłem ciepła. Uczniowie obserwują zmiany temperatury w kolbach po włączeniu i wyłączeniu żarówki.

5. Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Uczniowie porównują zmierzone wartości, opisują jak zmieniała się temperatura w kolbie wypełnionej powietrzem, a jak w kolbie wypełnionej dwutlenkiem węgla. Wskazują, w której kolbie temperatura była wyższa i wnioskują, dlaczego wystąpiły różnice temperatury we wnętrzu obu kolb.

Podczas burzy mózgów uczniowie wraz z nauczycielem określają przewidywane skutki globalnego ocieplenia. Wnioski zapisują obok schematu.

3) Podsumowanie:

Nauczyciel przedstawia prezentację multimedialną „Wpływ działalności człowieka na środowisko”.

Pogadanka na temat sposobów przeciwdziałania negatywnemu wpływowi działalności człowieka na środowisko oraz działań ograniczających emisję dwutlenku węgla.

(6)

Środki dydaktyczne

 Materiały multimedialne: prezentacja multimedialna „Epoki lodowcowe”

 Materiały multimedialne: prezentacja multimedialna „Wpływ działalności człowieka na środowisko”.

 Encyklopedia, podręcznik

 Komputery połączone z Internetem

 Źródła w Internecie, np.:

http://www.chronmyklimat.pl/theme/uploadfiles/File/DOKLIP/Glo balne_ocieplenie_web.pdf,

http://geoinfo.amu.edu.pl/sgp/LA/LA15/LA15_39-49.pdf, http://www.igf.fuw.edu.pl/meteo/stacja/globe/tarasy/c.pdf,

 Szklane kolby z korkami

 Termometr

 Dwutlenek węgla

 Żarówki

Metody nauczania

 Ćwiczenia laboratoryjne

 Metoda rybiego szkieletu

 Dyskusja

 Dyskusja dydaktyczna - burza mózgów

 Obserwacja

 Pogadanka

 Prelekcja

Formy pracy

 Grupowa

 Indywidualna

 Zbiorowa

(7)

Praca domowa

Tempo zmian klimatu zależy w dużym stopniu od emisji dwutlenku węgla do atmosfery. Zastanów się, jakie zmiany mógłbyś wprowadzić w swoim codziennym życiu, aby pomóc ograniczyć emisję gazów cieplarnianych.

Dodatkowe propozycje wykorzystania

Multimedialne zasoby edukacyjne wykorzystywane w tym scenariuszu nadają się również do wykorzystania na II i IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania przyrody i biologii oraz na III i IV etapie edukacyjnym w zakresie nauczania geografii.

Lista załączników multimedialnych

Prezentacja multimedialna „Epoki lodowcowe”

Prezentacja multimedialna „Wpływ działalności człowieka na środowisko”