W końcu 1979 ro k u u p ły n ę ło 30 la t od p o w sta n ia ¡Wy
d a w n ic tw N au k o w o -T e ch n iczn y c h . W ty m czasie n a k ła d e m W NT u kazało się 5 5 3 1 pozycji książkow ych o g lo b aln y m n a k ła d z ie 32 m ilio n ó w egzem plarzy.
Różne k rę g i cz ytelników , a ta k że ró żn e z a d an ia w y d a w nicze (za sp o k aja n ie p o trze b bieżących o raz u p o w sze ch n ia
nie n o w ej w iedzy tech n iczn ej) w y m a g a ją od w y d aw cy o- p ra c o w y w a n ia te m a tó w n a w ielu poziom ach, znacznego zró żn ico w an ia „ g a tu n k ó w ” p u b lik o w a n y c h pozycji, stałego śled zen ia no w y ch osiągnięć i szybkiego ich p rez en to w an ia.
K a d ra in ż y n ie ry jn o -te c h n ic z n a je s t z a o p a try w a n a ,w po d sta w o w ą , o p rac o w a n ą n a ró żn y c h poziom ach — lite ra tu r ę zaw odow ą. S zczególny w n ie j u d ział sta n o w ią p o ra d n ik i
<113 no w y ch pozycji i 67 w znow ień), k tó re s ta ły się ju ż sp e cja ln o śc ią W y d aw n ictw .
P ra c o w n ic y zaplecza n au k o w o -b ad a w cze g o p rze m y słu o- r a z p rac o w n icy n a u k i, oprócz sp e c ja listy c z n e j lite r a tu r y z a w odow ej, o trz y m u ją tzw . m o n o g rafie n au k o w e, dotyczące now ych, ro z w ija ją c y c h się dziedzin te ch n ik i. P oza ty m — lit e r a tu r a d y d a k ty c z n a : podręczn ik i i ¡książki pom ocnicze d la stu d e n tó w . D la szero k ich zaś rzesz odbiorców ;— li
czne k sią żk i p o p u la rn o n a u k o w e.
F u n d a m e n ta ln ą d zied zin ą d ziała ln o śc i W NT są e n c y k lo pedie i sło w n ik i tech n iczn e. O prócz w ielo to m o w ej E n c y k lo p ed ii T ec h n ik i, p rzezn aczo n ej d la te ch n ik ó w i in ż y n ie ró w , p u b lik o w a n y je s t cy k l Ilu stro w a n y c h E n cy k lo p e
d ii d la W szystkich.
P rz y g o to w an ie sło w n ik ó w te ch n ic zn y c h je s t od 27 ju ż la t d o m e n ą D ziału S ło w n ic tw a T echnicznego. S ło w niki W N T — o g ó lnotechniczne i sp e c ja listy c z n e — są zn a n e i cenione w w ielu k ra ja c h . (Część z nich w y d a w a n a je s t z re sz tą w e w sp ó łp rac y m ięd zy n aro d o w ej). J a k się okazuje, ta k i sp e c ja listy c z n y w a rs z ta t Iek sy k o g rafic zn y je s t n a tle d o k o n ań św ia to w y ch zjaw isk iem u n ik a ln y m .
I s to tn a je s t też w W N T p o lity k a p rz e k ła d ó w . W y p e łn ia j ą one lu k i te m aty cz n e, p o w sta łe n a s k u te k b ra k u polskich op raco w ań . N a jw ię k sz y u d ział sta n o w ią p rz e k ła d y z t a
k ic h dziedzin, ja k e le k tro n ik a , in fo rm a ty k a , p rze m y sł c h e m iczny.
W p ro g ra m a c h w y d a w n ic tw a u w y p u k la n e są z a g a d n ie n ia p ie rw sz o p lan o w e z p u n k tu w id ze n ia po trzeb m o d e rn i
z u ją c e j się g o sp o d ark i n a ro d o w ej. S tą d też ta k duże z a in te re so w a n ie in fo rm a ty k ą .
P ierw sze k siążk i tr a k tu ją c e o m a szy n a ch liczących zo
s ta ły o p u b lik o w a n e przez W N T ju ż w la ta c h 1962—1963.
P ó źn iej, z ch w ilą s k ry sta liz o w a n ia się w P olsce in f o rm a ty k i ja k o d zied zin y o d rę b n e j, pośw ięconą je j ■ lite r a tu r ę w łączono do podstaw ow ego p ro filu te m aty czn eg o W NT, a w 1971 ro k u N aczelny Z arzą d W y d a w n ictw pow ołał je n a w y d aw n ic tw o w io d ąc e w te j dziedzinie.
N ak ła d em W N T u k azało się doty ch czas ok. 100 książek z z a k re su in fo rm a ty k i, w w iększości pośw ięconych p o d sta w om o p ro g ra m o w a n ia i zastosow ań m aszy n i sy stem ó w liczących. Z n ac zn ą część ty c h p u b lik a c ji w y d an o w n a j s ta rs z e j — istn ie ją c e j od 1868 r. — se rii „ In fo rm a ty k a ” , n a z y w a n e j potocznie s e rią „z k ó łk ie m i k w a d ra te m ”. (W śla d za n ią p o w sta ły „ B ib lio tek a in fo rm a ty k i” P W N i s e r ia „ In fo rm a ty k a w p ra k ty c e ” PW E). O becnie W N T ro z w ija ró w n o leg le s w ą d ru g ą se rię — „B ib lio tek ę in ż y n ie rii o p ro g ra m o w a n ia ”, p rzezn aczo n ą d la zaw odow ych p ro g ra m istó w i u ż y tk o w n ik ó w m aszy n cyfro w y ch .
W a rto p rz y o k az ji w spom nieć, żc w te j o ficy n ie w y d a w niczej u k a z u je się p o n ad to b o g ata lit e r a tu r a z d ziedziny e le k tro n ik i, p o ru sz a ją c a p ro b lem y sp rzę tu .
W ciągu o sta tn ic h k ilk u n a s tu la t n a s tą p ił n a polu lite r a tu r y in fo rm a ty c z n e j — z re sz tą nie ty lk o w P olsce — o g ro m n y p o stęp jakościow y. P u b lik o w a n e k siążk i s ą z ro k u n a ro k lepsze. D zięki u m ie ję tn e m u d o borow i p rze k ład ó w i ró w n o leg le p ro w a d zo n e j p e n e tra c ji polsk ich osiągnięć, m o żn a dziś śm iało pow iedzieć, że g o sp o d a ru ją c oszczędnie śro d k a m i w y d aw n ic zy m i — W N T u d o stę p n iły p o lsk im czy
te ln ik o m p rz e k ła d y n a jc e n n ie jsz y c h pozycji lite r a tu r y św ia to w ej i ró w n o cześn ie za k ty w iz o w a ły śro d o w isk o w k ra ju . K sią ż k a in fo rm a ty c z n a sp e łn ia w P olsce szczególną rolę.
W obec jeszcze nik łeg o z a k re su o d d z ia ły w a n ia re g u la rn y c h fo rm e d u k a c ji w te j dziedzinie, ta sa m a k sią ż k a służy z a ró w n o zaw odow ym p ro g ra m isto m i p rac o w n ik o m n au k i, ja k i stu d e n to m k ie ru n k ó w in fo rm aty c zn y c h ró ż n y c h u czel
ni oraz słu ch aczo m k u rsów .
F u n k c jo n a ln o ść lite r a tu r y in fo rm a ty c z n e j zw ięk sza przy ty m d o b ra ja k o ść e d y to rsk a k sią że k W NT. D w a p ierw sze to m y „B ib lio tek i in ż y n ie rii o p ro g ra m o w a n ia ” u z y sk a ły w 1978 r. w y ró ż n ie n ie w k o n k u rsie P o lskiego T o w a rz y stw a W ydaw ców K sią że k n a n a jle p ie j w y d a n ą k siążk ę. W arto szczególnie p o d k reślić, że m im o tru d n o śc i suro w co w y ch W N T w y p o saża w iększość k siążek w sz ty w n e o p ra w y i o b w o lu ty . P rz e d łu ż a to znacznie żyw otność p u b lik a c ji, k tó ry c h n a k ła d y są w ciąż zb y t niskie.
3 WYDAWNICTWO g
ul. Ś w ię to krzyska f4a 0 0 -9 5 0 W arszawa s k ry tk a p o czto w a 1004
K O L E G I U M R E D A K C Y J N E
R e d a k t o r n a c z e l n y : p r o f . d r h a b . L e o n Ł U K A S Z E W IC Z
d r K r y s t y n B E R N A T O W IC Z , p r o f . d r h a b . in ż . K o n r a d F I A Ł K O W S K I ( z a s t ę p c a r e d a k t o r a n a c z e l n e g o ) , d r J a n u s z G W IA Z D A , d r in ż . M a r e k H O Ł Y N S K I, m g r in ż . S t a n i s ł a w J A S K Ó L S K I , W ł a d y s ł a w K L E P A C Z ( z a s t ę p c a r e d a k t o r a n a c z e l n e g o ) , m g r W i n c e n t y Ł A D A , m g r S t a n i s ł a w M R O Z IK , d r i n ż . T o m a s z P A W L A K .
S e k r e t a r z r e d a k c j i : A n n a G L U T H - N O W O W IE J S K A r e d . t e c h n . : E w a K A M I Ń S K A
R A D A P R O G R A M O W A
P r o f . d r h a b . T a d e u s z P E C H E ( p r z e w o d n i c z ą c y ) , m g r i n ż . T o m a s z B A Ń K O W S K I ( s e k r e t a r z ) , m g r d n i . A n t o n i B O S S O W S K I, m g r in ż . R o m a n B U R N O , p r o f . d r h a b . A n d r z e j J A N I C K I , m g r in ż . J a n K R A M A H C Z U K , p r o f . d r h a b . in ż . J u l i u s z K U L I K O W S K I , p r o f . d r h a b . L e o n Ł U K A S Z E W IC Z , g e n . d r i n ż . M a r i a n P A S T E R N A K , m g r in ż . B r o n i s ł a w P I W O W A R , m g r Z b i g n i e w S U B S T Y K , m g r J e r z y T R Y B U L S K I , d o c . d r h a b . T a d e u s z W A L C Z A K , d r in ż .
J a n 2 Y D O W O
R e d a k c j a : 00-011 W a r s z a w a , u l . J a s n a 14716, p o k ó j 331, t e l . 27-71-40 l u b c e n t r a l a 26-82-61 w . 285, d y ż u r y r e d a k c j i 10.00—13.00 Z a k ł . G r a f . „ T a m k a " . Z a m . 64. P a p i e r d r u k . s a t . V k l . 10 g . A l. O b j . 5 a r k . d r u k . N a k ł a d 7000 e g z . 0 - 4 8
C e n a e g z e m p l a r z a z ł 30.— I N D E K S 36121 P r e n u m e r a t a r o c z n a z ł 360.—
r p . m f 3 0
J a n i c k i A .: O b i e k t o w e s y s t e m y k o m p u t e r o w e — w a s z e w y n i k i p r a c n a u k o w o - b a d a w c z y c h
IN F O R M A T Y K A 1980, n r 3, s . 4
P r z e g l ą d k i e r u n k ó w i t e m a t ó w o r a z c h a r a k t e r y s t y k a n a u k o w o - b a d a w c z y c h , p r o w a d z o n y c h w k r a j u w r a p r o b l e m u W ę z ło w e g o „ R o z w ó j k o m p u t e r o w y c h s y s tc a u t o m a t y k i i p o m i a r ó w ” . P o d a n o d o t y c h c z a s o w e w t y c h p r a c o r a z g ł ó w n e k i e r u n k i i c h d a ls z e g o r o z w o j t
}V, ąf-
■ V ' ■ .*'■ ■
L i e j -
p r a c m a c h
•m ó w y n i k i
.
Hh iu jk h A .: O o i»eK T onw e B b iH itcjiitT cjibH bie cucT eM bi — n a x c - u e iim if e pe3yjii»TaThx i i a y viH O -H cc.ieA O BaTejibCK iix paOoT
H H O O P M A T M K A 1980, Na 3, CTp. 4
n p o cM O T p H an p aB Jieiiw ił u tć m , a x ap aK T ep n c T H K a nayHHO-HCCjieAOBaTejibCKHx paC o T o cym ecT B JifieM B ix b CTpaHe
* b pa.M Kax y 3 Ji0 B 0 ii npoO JieM bi „ P a 3 B H T n e B b iH u c jm T e jib iib ix cucT eM aBTOMaTWKH m H 3 M e p e n n ii” . J^aiOTC« a o c n x . n o p n o - Jiy ^ eH U b ie p e 3 y jib T a T b i o t h x p a 60T u r;iaB H b ie H a n p a B jie H u n mx A a -ib iie M u iero pa3B iiTH ii.
T u r s k i w . M .: I n f o r m a t y k a a s p o ł e c z e ń s t w o . C zę ść 3
I N F O R M A T Y K A 1980, n r 3, s. 7
I n t e r e s u j ą c a w i z j a ś w i a t o w e g o r o z w o j u i n f o r m a t y k i , a z w ła s z c z a j e j c o r a z s i l n i e j s z e g o o d d z i a ł y w a n i a n a r o z w ó j s p o ł e c z e ń s t w . W c z ę ś c i t r z e c i e j a u t o r u z a s a d n i a z b l i ż e n i e s i ę e t a p u z a s t o s o w a ń m a s o w y c h o r a z n a j w a ż n i e j s z e s k u t k i s p o ł e c z n e p o w s z e c h n o ś c i i n f o r m a t y k i .
T y p c i u i B . M .: B w n ic j iH T e n b iia n T e x in iK a ii o C m e cT B e im o c T b . H a cT b 3
M H c tO P M A T M K A 1980, Na 3, CTp. 7
3aHHM aTejIbHaH BH3MH MMpOBOrO pa3BHTJlH BblHUCJIHTeJIbllOii T e x m iK n , a o c o S e im o B c ę c M jib H e iim e ro e e , b o 3 a c w c tb m h n a p a 3 B i m i e o e m e c T B . B T p e T b e n n a c - ra aB T op oGocHOBbroaeT n p o ą e c c iip n C jiiiJ K e im n M acco B b ix -ru n o n npuM eneH M fl u B aa io H e iim iie 06m ecTB eH H bie nocJieACTBHH noB ceA neB iiocT H B b in n c - JIUTeJIbllOfl TeXHllKH.
M a r c z y ń s k i R .: M i k r o p r o c e s o r y — r o z w ó j i z a s t o s o w a n i a
IN F O R M A T Y K A 1980, n r 3, s . 11
Z w ię z ła h i s t o r i a r o z w o j u m i k r o p r o c e s o r ó w z p o d k r e ś l e n i e m g ł ó w n y c h k i e r u n k ó w I c h r o z w o j u k o n s t r u k c y j n o - t e c h n o lo g i c z n e g o o r a z z n a c z e n i a d l a p r z y s z łe g o r o z p o w s z e c h n i a n i a z a s t o s o w a ń i n f o r m a t y k i . Z w r ó c o n o u w a g ę n a s p o d z i e w a n e s k u t k i s p o ł e c z n e w w y n i k u m a s o w e g o z a s t o s o w a n i a m i k r o p r o c e s o r ó w z w ł a s z c z a w s f e r z e ż y c i a p r y w a t n e g o .
M apM iiHbCKji P . : M n K p o n p o i^ e c c o p b i — p a S B im ie i i Tiiribi n p H M e iie n iiJi
H H O O P M A T M K A 1980, Na 3, CTp. 11
K p aT K aH HCTOpHfl pa3BUTHH MHKpOnpOljeCCOpOB, C BblACJie- HiieM rjia B H b ix H a n p a B jie iiH ii n x K O H C T pyK qiiom io-T exH O Jiórii- M ećK oro n p o i j e c c a ii 3HaHeHHH n n n d y A y m e r o p a c n p o c T p a n e - h h n TimOB npH M eneiiM H B biH iicjn iT ejib H ó ii TexHHKw. O C p a m a e T - c h BHHMaHiie n a ÓJKMAaeMbie o O m e cT B em ib ie nocjiCA CTBua b p e 3 y jib T a T e M a c c o B o ro npH M eiieH M ii M H K p 0 n p 0 i* ecc0 p 0 B , rjiaB H biM o 6 p a 3 o \ i b ctt>epe j i n inioi-i 5K ii3nn.
F r u n e r S .: B a n k i p r o g r a m ó w
IN F O R M A T Y K A 1980, n r 3, s . 14
C h a r a k t e r y s t y k a k o n c e p c j i b a n k ó w p r o g r a m ó w , i l u s t r o w a n a p r z e g l ą d e m d o t y c h c z a s o w y c h o s i ą g n i ę ć w t e j d z i e d z i n i e . P o d a n o p e r s p e k t y w y d a ls z e g o r o z w o j u b a n k ó w p r o g r a m ó w o r a z s p o s ó b r o z w i ą z a ń z u w z g l ę d n i e n i e m k o n c e p c j i a r c h i t e k t u r y w a r s t w o w e j .
<I>pyii3p C .: B aiiK ii np o rp a M M
M Hc3>O PM A TW K A 1980, Na 3, C T p . 14
X ap aK T ep iiC T iiK a K O iiu e n u u w ' 6aHKOB n p o rp a M M , h jij iio c t p h- pyeTCH np0CM 0Tp0M c y m e c T B y io m n x ' AOCTH5Kennii b OTOii oO jiacTH . .ZlaiOTCH n ep cn eK T H B b i A a jib H e n u ie ro p a 3 B i m m 6 a ii- k o b n p o rp a M M u c n o c o 6 p e u i e m m , c y iiero M KOHi^ćrmwn c jio e B o fi a p x iiT e K T y p b i.
G U e c k i R .: Z a r z ą d z a n i e p a m i ę c i ą z s e g m e n t a c j ą
I N F O R M A T Y K A 1980, n r 3, s. 17
C h a r a k t e r y s t y k a i s t o t y m e t o d y s e g m e n t a c j i p a m i ę c i , z e s z c z e g ó ln y m ^ u w z g l ę d n i e n i e m s p o s o b u a d r e s o w a n i a o r a z t e c h n i k i s p r o w a d z a n i a , u m i e s z c z a n i a 1 w y m i a n y s e g m e n t ó w . P o d a n o z a l e t y 1 w a d y s e g m e n t a c j i o r a z p r z e p r o w a d z o n o p o r ó w n a n i e w y k o r z y s t a n i a p a m i ę c i p r z y z a s t o s o w a n i u r ó ż n y c h a l g o r y t m ó w u m i e s z c z a n i a s e g m e n t ó w .
rH JieijK ii P . : ^ y n p a n j i e m i e naM H Tbio c c e rM e iiT a m ie ii
M H ^ O P M A T M K A 1980, Na 3, C T p . 17
X apaK T ep n cT M K a cyinHOCTH MeTOAa c e rM e iiT a u m i n a M ir o i, c noA Po6H biM yneTOM c n o c o O a a A p e c o B a m m ii T exH iiK ii n p o - s e p K ii, nO M em ein iH u n o A M en a cerM eńTO B . yK a3biB aioT C H a o - CTomiCTBa u HeAOCTaTKw cerM enTaijH M , a TaK ^ce cpaBiiM BaeTCH n c n 0 jib 3 0 B a H iie naMHTM n c j i y n a e y n o T p e 6 ;ie H im p a 3 H b ix ajiropiiTM O B n o M e m e iim i cerM enTO B.
R a k o w s k i M . J . : W s p ó ł p r a c a \y r a m a c h J e d n o l i t e g o S y s t e m u E M C . R e z u l t a t y i p e r s p e k t y w y
I N F O R M A T Y K A 1980, n r 3, s. 20
C h a r a k t e r y s t y k a d o t y c h c z a s o w y c h o s i ą g n i ę ć w d z ie d z i n i e o p r a c o w a n i a o r a z r o z w o j u p r o d u k c j i i z a s t o s o w a ń k o m p u t e r ó w i m i n i k o m p u t e r ó w J e d n o l i t e g o S y s t e m u . P o d a n o a k t u a l n e k i e r u n k i d a l s z e g o r o z w o j u i p o g ł ę b i e n i a w s p ó ł p r a c y k r a j ó w R W P G w d z i e d z i n i e m o d e r n i z a c j i s p r z ę t u , r o z s z e r z e n i a o p r o g r a m o w a n i a , o b s ł u g i t e c h n i c z n e j i s z k o l e n i a k a d r .
PaKOBCKii M . W .: CoTpyAHim ecTBO b paM K ax K a m iio » C h c tc m b i 3 B M . P e 3 y ;ib T a T b i i t n ep cn eK T H B b i
M H O O P M A T M K A 1980, Na 3, CTp. 20
XapaKTepHCTM Ka a o cw x n o p n o jiy * ie H iib ix pe3y^i>TaTOB b o 6 jia c T ii p a 3 p a 6 0 T k n , a t a m b o O jiacT ii p a 3 B H T n a n p o w 3 - BOACTBa w TwnoB n p n M eH e iu iH B b iM n cjn iT ejib H b ix M a m m i u M a- jib ix BbiHMCjnłTe.*ibiibix M arniiH Ea m h o ii CiiCTeMbi. i(aioTCH co B p eM en H b ie n a n p a B n e H iia A a Jib n e M in ero pa3BHTHH ii cO B ep- uieHCTBOBam ifl coTpyA H M necTBa c T p a n C 3 B b o G jiacT ii m o- AepnM3au;nM oG opyA O B am iH , pacm w p eiiM H M aT eM aT u n ecK o ro o G e cn e H e m iH , TexiiHHecKOM o 6 c jiy rM u o d y n e i m n KaAPóB.
S f &
i
J a n i c k i A .: O b j e c t c o m p u t e r s y s t e m s — s o m e i m p o r t a n t r e s u l t s o f s c i e n t i f i c r e s e a r c h
I N F O R M A T Y K A 1980, N o 3, p . 4
' P r e v i e w o f t h e d i r e c t i o n s a n d s u b j e c t s , a s w e l l c h a r a c t e r i s t i c s o f s c i e n t i f i c r e s e a r c h r e a l i z e d i n P o l a n d i n t h e f r a m e w o r k o f t h e c r u c i a l r e s e a r c h p r o b l e m " T h e d e v e l o p m e n t o f a u t o m a t i o n a n d m e a s u r e m e n t c o m p u t e r , s y s t e m s ” . P r e s e n t e d a c h i e v e d r e s u l t s o f t h i s r e s e a r c h w o r k a n d t h e m a i n d i r e c t i o n s o f i t s s u b s e q u e n t d e v e l o p m e n t .
J a n i c k i A .: C o m p u t e r - O b j e k t s y s t e m e — d ie w i c h t i g s t e n E r g e b n i s s e d e r w i s s e n s c h a f t l i c h e n F o r s c h u n g
I N F O R M A T Y K A 1980, N r 3, S. 4
R i c h t u n g e n - u n d T h e m e n v o r s c h a u , s o w i e C h a r a k t e r i s t i k d e r i n P o l e n im R a h m e n d e s S c h l ü s s e l p r o b l e m s „ D ie E n t w i c k l u n g d e r A u t o m a t i k - u n d M e s s u n g s c o m p u t e r s y s t e m e ” g e f ü h r t e n w i s s e n s c h a f t l i c h e n F o r s c h u n g s a r b e i t e n . E s w u r d e n d i e b i s h e r i g e n E r g e b n i s s e d i e s e r A r b e i t e n u n d d i e H a u p t r i c h t u n g e n i h r e r w e i t e r e n E n t w i c k l u n g a n g e g e b e n .
T u r s k i W . M .: D a t a p r o c e s s i n g a n d s o c i e t y . P a r t 3
IN F O R M A T Y K A 1980, N o 3, p . 7
I n t e r e s t i n g v i s i o n o f t h e w o r l d d a t a p r o c e s s i n g d e v e l o p m e n t a n d e x p e e i a l l y i t s s t r o n g i n f l u e n c e o n t h e s o c i e t y d e v e l o p m e n t . I n t h e t h i r d p a r t o f t h e a r t i c l e t h e a u t h o r m o t i v a t e s t h e c o m i n g e r a o f m a s s a p p l i c a t i o n s a n d t h e m a i n s o c i a l c o n s e q u e n c e s o f d a t a p r o c e s s i n g u n i v e r s a l i t y .
T u r s k i W . M .: E D V u n d G e s e l l s c h a f t . T e i l 3
IN F O R M A T Y K A 1980, N r 3, S . 7
I n t e r e s s a n t e V is io n d e r w e l t w e i t e n E D V - E n t w i c k l u n g , i n s b e s o n d e r e i h r e s z u n e h m e n d e n E i n f l u s s e s a u f d i e E n t w i c k l u n g d e r G e s e l l s c h a f t e n . I n d e r d r i t t e n T e i l d e s A r t i k e l s b e g r ü n d e t d e r A u t o r d a s A n r ü c k e n d e r M a s s e n a n w e n d u n g e n e t a p p e u n d w i c h t i g s t e n g e s e l l s c h a f t l i c h e n A u s w i r k u n g e n d e r E D V - A l l g e m e i n h e i t .
M a r c z y ń s k i R .: M i c r o p r o c e s s o r s — t h e d e v e l o p m e n t a n d a p p l i c a t i o n s '
IN F O R M A T Y K A 1980, N o 3, p . 11
C o n c i s e h i s t o r y o f t h e m i c r o p r o c e s s o r d e v e l o p m e n t w i t h e m p h a s i s o n p r i n c i p a l d i r e c t i o n s o f t h e i r c o n s t r u c t l o n a l - - t e c h n o l o g i c a l d e v e l o p m e n t a n d s i g n i f i c a n c e f o r t h e f u t u r e d i s s e m i n a t i o n o f d a t a p r o c e s s i n g a p p l i c a t i o n s . P o i n t e d o u t the__ e x p e c t e d s o c i a l c o n s e q u e n c e s o f t h e m a s s m i c r o p r o c e s s o r a p i l c a t i o n s , e x p e e i a l l y in p r i v a t e li f e .
M a r c z y ń s k i R .; M i k r o p r o z e s s o r e n — d ie E n t w i c k l u n g u n d A n w e n d u n g e n
IN F O R M A T Y K A 1980, N r 3, S . 11
K u r z g e f a s s t e G e s c h i c h t e d e r P r o z e s s o r e n e n t w i c k l u n g m i t B e t o n u n g d e r H a u p t r i c h t u n g e n , i h r e r k o n s t r u k t i o n s - t e e h n o - l o g i s c h e n E n t w i c k l u n g u n d B e d e u t u n g f ü r d i e k ü n f t i g e V e r b r e i t u n g d e r E D V - A n w e n d u n g c n . E s w u r d e d i e A u f m e r k s a m k e i t a u f d i e e r w a r t e t e n g e s e l l s c h a f t l i c h e n A u s w i r k u n g e n I n f o l g e d e s m a s s e n h a f t e n A n w e n d u n g e n d e r M i k r o p r o z e s s o r e n , i n s b e s o n d e r e im P r i v a t l e b e n b e r e i c h , g e r i c h t e t .
F r u n e r S .: P r o g r a m b a n k s
IN F O R M A T Y K A 1980, N o 3, p. 14
C h a r a c t e r i s t i c s o f t h e p r o g r a m b a n k s c o n c e p t , i l l u s t r a t e d w i t h t h e r e v i e w o f t h e p a s t a c h i e v e m e n t s i n t h i s a r e a . P r e s e n t e d t h e p e r s p e c t i v e s o f t h e f u t u r e d e v e l o p m e n t o f p r o g r a m b a n k s a n d t h e m e t h o d o f t h e i r s o l u t i o n i n c l u d i n g t h e l a y e r a r c h i t e c t u r e c o n c e p t .
F r u n e r S .: D ie P r o g r a m m b a n k e n
IN F O R M A T Y K A 1980, N r 3, 14
D ie C h a r a k t e r i s t i k d e r P r o g r a m m b a n k e n k o n z e p t i o n , e r l ä u t e r t m i t d e m V o r s c h a u d e r b i s h e r i g e n E r w e r b u n g e n in d i e s e m B e r e i c h . E s w u r d e n d i e A u s s i c h t e n d e r w e i t e r e n P r o g r a m m b a n k e n e n t w i c k l u n g , s o w i e d i e L ö s u n g s m e t h o d e m i t B e r ü c k s i c h t i g u n g d e r S c h i c h t e n a r c h i t e k t u r k o n z e p t i o n a n g e g e b e n .
G i l e c k i R .: T h e m a n a g e m e n t o f s t o r a g e w i t h ' s e g m e n t a t i o n
IN F O R M A T Y K A 1980, N o 3, p . 17
C h a r a c t e r i s t i c s o f t h e e s s e n c e o f s t o r a g e s e g m e n t a t i o n m e t h o d w i t h p a r t i c u l a r r e g a r d t o t h e a d d r e s s i n g m a n n e r a n d s e g m e n t s c a l l i n g , l o c a t i n g a n d e x c h a n g i n g t e c h n i q u e . P r e s e n t e d s e g m e n t a t i o n a d v a n t a g e s a n d d i s a d v a n t a g e s , a s w e l l t h e c o m p a r i s o n o f s t o r a g e u t i l i z a t i o n u s i n g d i f f e r e n t a l g o r i t h m s o f s e g m e n t s l o c a t i n g .
G i l e c k i R .: D ie V e r w a l t u n g d e s S p e i c h e r s m i t S e g m e n t i e r u n g
IN F O R M A T Y K A 1980, N r 3, S . 17
D ie C h a r a k t e r i s t i k d e r S p e i c h e r s e g m e n t i e r u n g m e t h o d e m i t b e s o n d e r e r B e r ü c k s i c h t i g u n g d e r A d r e s s i e r u n g s w e i s e u n d d e r T e c h n i k d e s S e g m e n t h e r b e i f ü h r e n s , - p l a z i e r e n s u n d - a u s - t a u s c h e s . E s w u r d e n d i e V o r - u n d N a c h t e i l e d e r S e g e n t i e - r u n g u n d d i e V e r g l e i c h u n g d e r S p e i c h e r a u s n u t z u n g b e i A n w e n d u n g v o n v e r s c h i e d e n e n A l g o r i t h m e n d e r S e g m e n t p l a z i e r u n g a n g e g e b e n .
R a k o w s k i M . J . : P a r t n e r s h i p i n t h e U n i f i e d C o m p u t e r S y s t e m . R e s u l t s a n d o u t l o o k s
IN F O R M A T Y K A 1980, N o 3, p . 20
C h a r a c t e r i s t i c s o f t h e p a s t a c h i e v e m e n t s I n t h e e l a b o r a ti o n , p r o d u c t i o n a n d a p p l i c a t i o n o f t h e U n i f i e d C o m p u t e r a n d M i n i c o m p u t e r S y s t e m s . P r e s e n t e d t h e a c t u a l d i r e c t i o n s o f t h e i r f u r t h e r d e v e l o p m e n t a n d c o o p e r a t i o n I n t e n s i f y i n g w i t h C O M E C O N c o u n t r i e s In t h e f i e l d o f h a r d w a r e m o d e r n i z a t i o n , s o f t w a r e e x p a n d i n g , m a i n t e n a n c e a n d p e r s o n a l e d u c a t i o n .
•
R a k o w s k i M . J . : D ie Z u s a m m e n a r b e i t im R a h m e n d e s E S E R S ’s. R e s u l t a t e u n d P e r s p e k t i v e n
I N F O R M A T Y K A 1980, N r 3, S . 20
C h a r a k t e r i s t i k d e s b i s h e r i g e n E r r u n g e n s c h a f t e n i m B e r e i c h d e r E r a r b e i t u r i g , s o w i e P r o d u k t i o n u n d A n w e n d u n g e n d e r R e c h n e r u n d M i n i r e c h n e r d e s E i n h e i t l i c h e n S y s t e m s . E s w u r d e n d i e a k t u e l l e n R i c h t u n g e n d e r w e i t e r e n E n t w i c k l u n g u n d V e r t i e f u n g d e r R G W - L ä n d e r Z u s a m m e n a r b e i t i m B e r e i c h d e r H a r d w a r e m o d e r n i s i e r u n g , S o f t w a r e e r w e i t e r u n g , t e c h n i s c h e n P f l e g e u n d P e r s o n a l s c h u l u n g , a n g e
g e b e n .
2
Informatyka M I E S I Ę C Z N I K Nr 3
1 9 8 0
z a sto so w a n ia w gosp o d a rce, techn ice i n a u c e R O K X V
M a r z e c
O R G A N K O M I T E T U I N F O R M A T Y K I , M I N I S T E R S T W A N A U K I , S Z K O L N I C T W A W Y Ż S Z E G O I T E C H N I K I O R A Z K O M I T E T U N A U K O W O - T E C H N I C Z N E G O N O T O S . I N F O R M A T Y K I
W NUMERZE:
Strona O biektow e system y k o m p u te ro w e — w aż n iejsze w y n ik i p ra c n au k o w o -b ad a w czy c h
A n d r z e j J a n ick i 4
in fo rm a ty k a a społeczeństw o. Część 3
W ła d y sła w M. T u r s k i 7
M ikroprocesory — rozw ój i zastosow ania
R o m u a ld M a rczy ń ski 11
B a n k i p ro g ra m ó w — now a fo rm a o rg an iz ac ji i e k s p lo a ta c ji o p ro g ra m o w an ia * użytkow ego
S te fa n F ru n er 14
Z arzą d za n ie pam ięcią z se g m en tacją
R y sza rd G ilecki 17
W spółpraca w ram a ch Je d n o lite g o S ystem u EMC. R e z u lta ty i p ersp e k ty w y
M. J. R a k o w sk i 20
Z KRAJU
K o m p u tero w a ilu z ja rad o m sk ieg o „ W a lte ra ” [Z. G.) 23
DOLM ED — now e oblicze d ia g n o sty k i (K.B.) 24
ZE ZJEDNOCZENIA INFORMATYKI
K ra k o w sk ie echa e u ro p e jsk ic h „D ieboldów ” (K. B.) 26
S ystem w y ró ż n ie ń
Iren a M a lerczyk-D a ń d a , Z d zisła w G łu sza k 27
ZE ŚWIATA
K o n fe re n cja CO M PCO N TRO L’79
W ito ld C. D orosiński 28
P ro b le m y ro zw o ju sy stem u ASG S (T. J.) ' 29
M ałe sy stem y — no w a k o n ce p cja IC L (T. J.) 29
CENTRUM ETOB
K o n tra k ty z ZETO 30
O c e n n ik u u słu g in fo rm aty c zn y c h
W in c e n ty Ł ada 30
PO TR ZEB Y ZAW ODOW E
B ro n isław a K ościelska (w ład) 31
NAUCZANIE I KSZTAŁCENIE
W spółczesne te n d e n c je szkolenia in fo rm a ty c z n e g o
R o m u a ld K r zy ż a n o w s k i 32
NASZE RECENZJE
O sy stem ach m in ik o m p u te ro w y ch
J a n u s z Z a le w sk i 34-
TERMINOLOGIA
P rz ec iw zam ętow i w polskiej term inologii
J a n u s z Z a le w sk i 35
USPRAW NIENIA, NOWE KONCEPCJE, POMYSŁY IN S E L — p ro s te w y b ie ra n ie in fo rm a c ji
H e n r y k B ie lin o w icz 36
\
PROBLEMATYKA BAZY DANYCH
S y stem za rząd z an ia b az ą d a n y c h i co d alej?
S ta n isła w M ro zik 39
( h . * ? s n
3
W n in ie js z y m n u m e rz e k o ń c z y m y za m ieszcza n ie re fera tó w (lub ic h o b szern ych ■ frar/?nentów) w y g ło szo n y ch na IV K r a jo w e j K o n n fe re n c ji In fo r m a ty k ó w , k tó ra o d b yła się w dniach 22— 24 p a źd ziern ik a 1979 r. w e W rocław iu.
ANDRZEJ JANICKI
Zjednoczenie Przemysłu Autom atyki i Aparatury Pomiarowej MERA Warszawa
O b iekto w e systemy kom puterow e
— w ażn iejsze w yniki prac n aukow o-badaw czych
Z ap o trz eb o w an ie ze stro n y ' p rze m y słu i p ra k ty k i gospo
d arc zej n a w y n ik i n a u k o w e i b a d a w c z e w z a k re sie sy ste m ów k o m p u te ro w y c h z a sp o k a ja n e je st w du żej m ie rz e przez p rac e pro w ad zo n e w ra m a c h p ro b lem u w ęzłow ego 06.1 „Rozw ój k o m p u te ro w y c h sy stem ó w a u to m a ty k i i p o m ia ró w ”. W iele te m a tó w b adaw czych sk u p io n y c h w o s ta t
n ic h la ta c h w ty m p ro b le m ie k o n ce n tro w ało się n a p o d sta w a c h b u d o w a n ia h ie ra rc h ic zn y ch , w ielo k o m p u tero w y ch sy stem ó w d ziedzinow ych ciągłego d z ia ła n ia w o p a rc iu o sp rz ę t p ro d u k c ji k ra jo w e j, zw an y ch też ob iek to w y m i sy
ste m a m i k o m p u te ro w y m i: P ra c e rozpoznaw cze dotyczyły głó w n ie sy ste m ó w w ielo p ro cesp ro w y ch , w ty m system ów rozłożonych p rze strzen n ie.
Z poznaw czego p u n k tu w id zen ia p ro b le m a ty k a o b ie k to w ych sy stem ó w k o m p u te ro w y c h o b e jm u je z a g ad n ien ia b a d a ń system ow ych, p o d sta w te o re ty cz n y ch p rz e tw a rz a n ia in fo rm ac ji, ję zy k ó w i b az d an y c h , a rc h ite k tu ry sp rzę tu i o p ro g ra m o w a n ia , a rc h ite k tu ry system ów , sieci k o m p u te ro w y c h i k o m u n ik a c ji, a ta k ż e n a ja k tu a ln ie js z e z a g a d n ien ia sp rzę że n ia k o m p u te ró w z o b ie k tam i ste ro w a n ia oraz w sp ó łp rac y lu d z i i k o m p u te ró w . N ato m ia st z p rak ty c zn e g o p u n k tu w id zen ia sta ło się ja sn e , że ciężar g a tu n k o w y z a sto so w a ń p rz e s u w a się ku o b ie k to m gospodarczym , s te ro w an iu i z a rz ą d z a n iu p ro d u k c ją , w y k o rz y sty w a n iu in fo r
m a cji d la k ie ro w a n ia p ro d u k c ją , w y k o rz y sty w a n iu in fo r
m a cji d la k iero w an ia" p ro cesam i gospodarczym i, ku o c h ro n ie zd ro w ia i usługom .
Isto tn ą ro lę o d g ry w a te ż niezaw o d n o ść p ra c y system ów , k tó ra zależy b a rd z ie j od m ożliw ości d y n am icz n eg o re k o n - fig u ro w a n ia sp rz ę tu i o p ro g ra m o w a n ia n iż od stosunkow o w y so k iej niezaw o d n o ści poszczególnych m odułów . N iezbęd
n e je s t z a te m p rzy ję cie zasady, że w p rz y p a d k u zakłóceń, d z ia ła n ie sy ste m u sam o cz y n n ie p o w ra c a do p ra w id ło w e j p ra c y po p e w n e j skończonej liczbie ta k tó w , a w s y tu a c ji tzw. u p a d k u sy stem u w sz y stk ie d a n e p o zo stają w n ie sk a żo n e j p o sta c i d system p o zT ekońfigurow aniu ;i re s ta rc ie au to m a ty c z n ie p o d e jm u je p ra w id ło w e d ziała n ie . W k o n se k w e n cji p rzy jm iem y , że w in te re su ją c y c h n a s sy ste m a c h d a je się w yró żn ić k o n fig u ra c ję m a k sy m a ln ą m odułów sp rzę to w y ch i p ro g ra m o w y ch , k ilk a ró w n o w ażn y ch k o n fig u ra c ji m in im aln y ch i p e w n ą liczbę k o n fig u ra c ji p o śred n ic h . N ie k tó re p o śre d n ie k o n fig u ra c je są ró w n o w a ż n e sobie fu n k c jo n a ln ie . D ynam iczne re k o n fig u ro w a n ie sy
ste m u p o leg a tu n a au to m aty cz n y m p rzechodzeniu od je d n e j k o n fig u ra c ji do d ru g iej w ra m a c h u w a ru n k o w a ń czasow ych w e w n ą trz k o n fig u ra c ji m a k sy m a ln e j. P rz y cz y n ą m oże być b ąd ź p o lecen ie o p e r a to ra sy ste m u , b ą d ź n ie p raw id ło w o ść d z ia ła n ia ja k ieg o ś m ech an izm u , p o ciąg ająca za sobą konieczność p rze jścia do p r a c y w k o n fig u ra c ji system u p o m ijają ce j m o d u ł z w ią z a n y z k o n k re tn y m m e chanizm em .
P rz e d s ta w ia n e n a s tę p n ie w y n ik i p ra c b ad a w cz y ch ii ro z w ojow ych pokażą, że p rz e m y sł k ra jo w y o siąg n ął ju ż te c h n ic zn ą zdolność do re a liz o w a n ia d o sta w k o m p l e k s o w y c h
w z a k re sie obiek to w y ch sy ste m ó w k o m p u te ro w y c h o d u żym znaczeniu gospodarczym . D okonana o cena w ynik ó w o p a rta była na k r y te r iu m fu n k cjo n a ln o śc i i n iezaw o d n o ści d ziała n ia . C hodzi m ia n o w icie o to, a b v w y n ik i isto tn ie p rzy c zy n ia ły się do tw o rz e n ia now ych jak o ści ta k w z a k re s ie a rc h ite k tu ry , ja k i w za k re sie u ż y tk o w a n ia sy ste m ó w .w p ro w ad zan y ch do p ra k ty k i.
W YNIKI PRAC BADAWCZYCH
C iek a w sz e w y n ik i p ra c b ad a w cz y ch u z y sk a n e n a p rz e strz e n i o sta tn ic h la t k o n c e n tro w a ły się g łó w n ie w okół p o d sta w o w y c h k o n ce p cji system o w y ch i za g a d n ie ń a r c h i
t e k t u r y ‘sy ste m ó w ko m p u tero w y ch , a ta k że w okół now ych u rz ą d z e ń i o p ro g ra m o w an ia .
Badania system ow e
• O p racow ano k o n c e p c ję s p rz ę tu k o m p u te ro w e g o i o p ro g ra m o w a n ia sto so w a n eg o d la k o n fig u ra c ji w ielo p ro c eso ro w y ch o w y so k im sto p n iu m o d u la rn o ści, zap ew n ia ją ceg o
a u to m a ty c z n ą o d tw a rz a ln o ść i re k o n fig u ra c ję , a ta k ż e o p ty m a liz u ją c e g o z a k re s n iezb ęd n eg o im p o rtu u z u p e łn ia ją ceg o d la u sta lo n y c h k la s sy stem ó w obiek to w y ch .
• S p re cy z o w a n o w y m a g a n ia d o ty c zą ce p ro c e d u r z a rz ą d z a n ia p r a c ą w ie lo k o m p u te ro w e g o sy ste m u ja k o całości w o p arc iu o e le m e n ty te o rii au to m a ty c z n e j o d tw arz aln o śc i i re k o n fig u ra c ji sy ste m ó w k o m p u te ro w y c h .
• Z e b ran o d a n e s ta ty s ty c z n e n a te m a t w y d a jn o ś c i i d y s
po zycyjności m o d u łó w sp rzę to w y ch i p ro g ra m o w y ch u- w zględnionych w h ie ra rc h ic z n y c h sy stem a ch o b ie k to w y ch p ra c u ją c y c h w sposób oiągły. D an e te p o tw ie rd z iły , że sp rzę t k ra jo w y sp e łn ia w ym óg b e z a w a ry jn e j p ra c y przez 1000, a n a w e t 2000 godzin.
• O k re ślo n o z a k re sy p rz y d a tn o śc i sy stem o w ej a k tu a ln ie p ro d u k o w a n eg o w k r a ju lu b w p ro w a d za n eg o do p r o d u k cji s p rz ę tu k o m p u te ro w e g o ; i ta k :
— k o m p u te ry Je d n o lite g o S y ste m u EC 1032 i EC 1045 p ro d u k c ji C e n tru m M ERA -ELW RO w e w sp ó łp ra c y z z a k ła d a mi w K az an iu są e fe k ty w n e w p ro c e sa c h p r z e tw a rz a n ia w sadow ego lokalnego i .zdalnego (EC 1045 je st szczegól
n ie e fe k ty w n y w p r z e tw a r z a n iu m a c ie rz o w y m ); w w a r u n k a c h p rz e tw a rz a n ia n a bieżąco są o n e m n ie j e fe k ty w n e ze w zg lę d u na dość d łu g ie czasy o bsługi p rz e rw a ń
— k o m p u te r ODRA 1305 je s t efe k ty w n y d la n ie w ielk ich o środków o b liczeniow ych p ra c u ją c y c h w sad o w o ; w s y s te m a c h w ielo m aszy n o w y ch je s t m n ie j p rz y d a tn y od k o m p u te r a EC 1032 z u w ag i n a o g ra n ic z o n ą p o je m n o ść p am ięci o p e ra c y jn e j i p ręd k o ść tra n s m is ji w k a n a ła c h
— m in ik o m p u te r MERA 400 je st b ard z o e fe k ty w n y w p ro c e sie p r z e tw a rz a n ia in te ra k c y jn e g o , m. in. ze w zględu na do godną obsługę p rz e rw a ń ; o k a z a ł się on w ygo d n y w w ielom aszynow ych ciągach p rz e tw a rz a n ia , zw łaszcza ja k o k o m p u te r czołow y (fro n to w y ) lu b ja k o k o m p u te r s te ru ją cy p r a c ą c a łe j k o n fig u ra c ji w ielo m aszyn ow ej, a ta k ż e
ja k o p rocesor sieciow y
— z d a ln a je d n o stk a g ru p o w a m o n ito ró w e k ra n o w y c h M ERA 7900 je s t w y so k o sp raw n y m p ro ce so re m sp e cja liz o - .wanyrn, a ze w zględu na m o d u la rn ą , m ik ro p ro g ra m o w a - n ą s tr u k tu r ę d o b rze n a d a je się do w ielo k o m p u te ro w y ch sy stem ó w rozłożonych p rz e s trz e n n ie
— m in ik o m p u te r M ERA 50/60 je st e fe k ty w n y w p ro c e sie p rz e tw a rz a n ia szybko zm ien n y ch sy g n a łó w p o m ia ro w y c h i ste ru ją c y c h ; p rz y d a tn y je s t też ja k o sp e cja liz o w a n y p ro cesor d la sy stem ó w m in ik o m p u te ro w y c h
— g ru p o w a je d n o s tk a s te ru ją c a te rm in a la m i, p rze m y sło w ym i M ERA 54/501 je s t e fe k ty w n y m k o n tro le re m o rg a n i-
żu jący m p ra c ę p ę tli in fo rm a c y jn e j w sy ste m a c h ste ro w a n ia p ro d u k c ja , b u d o w an y c h ,w o p arc iu o- k o m p u te ry EC 1032 i EC 1045
— in te lig e n tn e te rm in a le M ERA 100 i M ERA 200 są ■ wy soko sp ra w n y m i u rz ą d z e n ia m i końcow ym i, zw łaszcza dla sy stem ó w in fo rm a c y jn y c h , ¡zaś sta c ja p rzy g o to w a n ia d a n y c h na d y sk a c h e lasty czn y c h PSPD -90 o k az ała się p r z y d a tn a ja k o z in te g ro w a n a k o n so la o p e ra to rs k a w sy ste m a c h "w ielokom puterow ych i ja k o w y sp ec ja lizo w a n y t e r
m inal
— p ro ceso r k o m u n ik a c y jn y Je d n o lite g o S y stem u EC 8371 sp e łn ia w szy stk ie w y m a g a n ia sy stem o w e d o ty czące p rac y w. try b ie te lep rze tw arza m ia w ed łu g sta n d a rd ó w se rii IBM . 360/370.
Badania nad architekturą system ów
® W y o drębniono w łasn o ści k la sy cz n y ch ro zw ią zań d w u -
| p ro ceso ro w y ch sto so w a n y ch przez, fiirmy UNIVAC, ICL, IBM i DEC o raz ro z w ią z a ń d w u - ii w ieloprocesorow ych sto so w a n y ch p rze z IBM , a ta k ż e w łasności u k ła d ó w ty p u P lu rib u s za sto so w a n y ch w w ęzłach sieci k o m p u te ro w y c h A R PA N E T i in n y c h o ra z u k ła d ó w ty p u d a ta -lift stoso
w an y c h p rz e z niezależn e firm y system ow e, b u d u ją c e s y s te m y o podw yższonej n iezaw odności ze sp rz ę tu s ta n d a rd o w ego z u rz ą d z e n ia m i u zu p e łn ia ją cy m i.
® O k re ślo n o k o n fig u ra c je w ielo p ro c eso ro w e u w z g lę d n ia ją ce elastyczność p o w iąz ań system ow ych, w ielo w a rian to w o ść fu n k c ji u ży tk o w y ch i zdolność re k o n fig u ra c y jn ą . P rz y ję to zasad ę efe k ty w n e g o ro zd z iału m iędzy ró żn e, k o m p u te ry fu n k c ji p r z e tw a r z a n ia in te rak cy jn eg o ', p rz e tw a rz a n ia w sa dow ego i z a rz ą d z a n ia ca łą k o n fig u ra c ją , w łą c z a ją c w to fu n k c ję a u to m a ty c z n e j o d tw a rz a ln o śc i system u p o d sta w o wego.
® R o z w in ię to k o n ce p cję a r c h ite k tu r y ciągów p r z e tw a rz a n ia <d a ta - lift) w k ie ru n k u zdw ojonych, w ielopoziom ych
ciągów p r z e tw a r z a n ia {dou b le d a ta -lift) p rz e z w p ro w a d z e nie w y so k o sp raw n y ch m in ik o m p u te ró w zarząd zający ch na poziom ie k o m p u te ra n a d rz ę d n e g o (m aster), o dpow iednie w y sp ec ja lizo w a n ie k o m p u te ró w n a po zio m ie p o d p o rz ą d k o w a n ia (slave) o ra z za p e w n ie n ie d o stęp u do w spólnego p o d sy stem u pam ięci ze w n ę trz n e j ¡na duży ch d y sk ach z a rów no k o m p u te ro m p r z e tw a r z a n ia w sad o w eg o , ja k i k o m p u te ro m czołow ym (frontow ym ) przezn aczo n y m d o p r z e tw a rz a n ia in te ra k c y jn e g o .
® Z b a d a n o isto tę z a g a d n ie ń w y stę p u ją c y c h w sy stem ach o z a so b a ch p am ięc io w y ch i obliczeniow ych rozłożonych p rz e strz e n n ie i zdefin io w an o tzw. p roblem sieciow y a rc h i
te k tu r y sy stem ó w ko m p u tero w y ch .
® S fo rm u ło w an o z a d a n ia d la n ow ych .urządzeń sy stem o w ych i ro zd zielo n o f u n k c je p o m ię d zy sp rz ę t .i o p ro g ra m o w a n ie ta k ic h u rzą d zeń , ja k : k o o rd y n a to ry ¡interfejsów , p ro ce so ry sieciow e d la m in ik o m p u te ró w , je d n o stk i re k o n - fig u ra c ji u rz ą d z e ń p e ry fe ry jn y c h , p ro c e so ry w e jś c ia /w y jś
cia z n a k o w e i g raficz n e, p ro c e so ry ibaz d an y c h i z in te g ro w a n e k o n so le o p e ra to rs k ie . W te n sposób u zy sk an o no w e ja k o ścio w o ro z w ią z a n ia , k tó r e są isto tn y m k ro k ie m w r o z w o ju a rc h ite k tu ry sy stem ó w k o m p u te ro w y c h b e z k o n ie cz - nośoi d o k o n y w a n ia w ięk szy ch izmian w a r c h ite k tu rz e k o m p u te ró w o a k tu a ln y m p oziom ie now oczesności (np. k o m p u te ry EC 1032, EC 1045, m in ik o m p u te ry M ERA 400, SM-4, m in ik o m p u te ry M ERA 50/60, M ERA 100, M ERA 200 itp.).
Prace nad now ym i urządzeniam i system ow ym i
® U zyskano p o tw ie rd z e n ie tra fn o śc i p rz y ję te j koncep cji k o o rd y n a to ra in te rfe js ó w u m o ż liw ia jąc y ch e fe k ty w n e s p rz ę że n ie m in ik o m p u te ra 'MERA 400 z dw om a k o m p u te ra m i r EC 1032 ii d w u d o stę p n y m po d sy stem em p am ięc i d y sk o -
j w ych.
• W ykonano p r o je k t i b a d a n ia la b o ra to ry jn e in te lig e n t
nego m u ltip le k se ra k o m u n ik a cy jn eg o dla m in ik o m p u te ra M ERA 400, u m o ż liw ia jąc eg o obsługę d o 4 szybkich linii tra n s m is ji d an y c h <48—64 kbod), d o 32 linii tra n s m is ji s y n c h ro n ic zn e j i a s y n ch ro n icz n ej śre d n ic h szybkości (2400—
—9600 bod) i do 28 lin ii tra n s m is ji asy n ch ro n icz n ej w o l
nej (50—200 bod).
• U zyskano m o d e l p ro c e so ra b az y d an y c h d la m in ik o m p u te r a M ERA 400 w sp ó łp ra c u ją c e g o z d y sk ie m o p o je m ności 30 M B i w y p o sażo n eg o w m e c h a n iz m y w irtu a liz a c ji p am ięc i o p e ra c y jn e j.
• S fo rm u ło w an o za ło ż en ia d o ty c zą ce je d n o stk i d y n am icz
nej r e k o n fig u ra c ji u rz ą d z e ń p e ry fe ry jn y c h dla dw óch k o m p u te ró w EC 1032, s te ro w a n e j <z jednego lu b dw óch m in i
k o m p u te ró w M ERA p o p rze z in te rfe js V-24/26.
• O p ra co w a n o k o n fig u ra c ję k o m p u te ra sieciow ego w y k o rzy sty w a n eg o ta k ż e ja k o k o m p u te r n a d rz ę d n y (m a ste r) w k o n fig u ra c ja c h ty p u „podstaw ow y ciąg p rz e tw a rz a n ia ” i ty p u „z dublow any oiąg 'p rz e tw a rz a n ia ” (double d a ta -lift).
• O k re ślo n o w y m a g a n ia n a z in te g ro w a n ą k o n so lę o p e ra to rs k ą sy ste m u w ielo k o m p u te ro w eg o z fu n k c ja m i sp rzę że
n ia ty p u k a n a ł—k a n a ł m iędzy m a szy n a m i R-32/45 p r a cu jąc y m i w u k ła d z ie p o d p o rzą d k o w a n y m (slave) w sto su n k u do m in ik o m p u te ra n a d rz ęd n eg o M ERA 400 (poziom m aster).
• Z ap e w n io n o w sp ó łp rac ę m in ik o m p u te ra M ERA 400 z k o m p u te ra m i g łów nym i w sie ciach w y k o rz y stu ją c y c h a s y n c h ro n ic zn e i sy n c h ro n ic zn e p rz e s y ła n ie in fo rm a c ji łączam i 0 in te rfe js a c h V-24 o ra z p ro to k o ła c h IBM m odel 3575 1 BSC.
• W yk o n an o i p rze k aza n o do p rak ty c zn e g o sp ra w d z e n ia p ro to ty p y u k ła d ó w sp rz ę ż e n ia m in ik o m p u te ra M ERA 400 z ob iek tem , o d p o w iad a ją cy c h sta n d a rd o m CAM AC i um oż
liw ia ją c y c h p r a c ę te g o m in ik o m p u te ra z u rz ą d z e n ia m i o in te rfe js a c h IEC, S-100, a ta k ż e z lin ia m i k o m u n ik a c y j
ny m i o złączach X-25 i p ro to k o ła ch HDLC.
• O p ra co w a n o i w y p ró b o w a n o u k ła d y w sp ó łp ra c y sp rz ę to w ej i p ro g ra m o w e j szaf ste ro w n ic zy c h o b ra b ia re k i ro botów z m in ik o m p u te re m M ERA 400 p ra c u ją c y m a u to n o m icznie lu b w sprzężeniu k o m u n ik a c y jn y m z k o m p u te ra m i R-32/R-45.
B a d a n ia n a d o p ro g ra m o w an ie m
• D okonano ro zszerzenia sy stem ó w o p era cy jn y c h k o m p u te r ó w EC 1032 i EC 1045 o^ p ro c e d u ry lo k aln eg o i zdalnego (dostępu do b a z d an y c h , p ro c e d u ry w sp ó łp rac y z in te li
g e n tn y m i te rm in a la m i i p ro c e d u ry p r a c y ty c h k o m p u te ró w W sy stem ie te le p rz e tw a rz a n ia w ed łu g s ta n d a rd ó w serii 370 IBM .
• R ozw inięto sy stem o p e ra c y jn y SOM-3 m in ik o m p u te ra iMERA 400 o p ro c e d u ry k o m u n ik a c y jn e w s p ó łp ra c y z k o m p u te ra m i R-32/45 i p ro c e d u ry w sp ó łp rac y z in te lig e n tn y m i
¡term inalam i o in te rfe js a c h V-24.
• O p ra co w a n o ją d ro sy stem u o p e ra c y jn e g o SOM -5 dla m in ik o m p u te ra M ERA 400, sp e łn ia ją c e w y m a g a n ia p rac y w u k ła d z ie w ielom a szynow ym n a poziom ie n a d rz ę d n y m a ja k o -zintegrow anej konsoli o p e ra to rs k ie j z a d a p te ra m i k a n a ł—k a n a ł k o m p u te ró w p o d porządkow anych.
• O k re ślo n o w y m a g a n ia , d o ty c zą ce m ik ro p ro g ra m o w a n ia
¡koordynatorów in te rfe jsó w i in te lig e n tn e g o m u ltip le k so ra k o m u n ik a c y jn e g o d la m in ik o m p u te ró w w o p a rc iu o m ik ro k o m p u te r M ERA 50/60.
® S fo rm u ło w a n o zało żen ia n a W irtu a ln y system o p e ra c y j
n y d la m in ik o m p u te ró w do sto so w an y ch do w y m a g a ń p ro c e d u r z a rz ą d z a n ia p ra c ą w ielo k o m p u te ro w eg o sy ste m u j a k o całości. Z ałożenia te b a z u ją n a ją d rz e sy stem u SOM-5.
• O d tw o rz o n o n ie p u b lik o w a n e elem e n ty te o rii sieci P e- trie g o d la d z ia ła ń u w a ru n k o w a n y c h czasow o ja k o n a rz ę d zia pom ocniczego p rzy o p rac o w y w a n iu system ów o p e ra cyjn y ch .
® S k o n stru o w a n o n arz ę d z ia k o m p u te ro w o w spom aganego w y tw a rz a n ia tr a n s la to ró w języ k ó w w ysokiego poziom u a sy ste m ó w o p e ra c y jn y c h d la m in i- i m ik ro k o m p u te ró w , a ta k ż e n a rz ę d z ia d la p ro g ra m o w a n ia skrośnego- - i m ik ro - p ro g ra m o w a n ia a ż do poziom u za p isu ty c h p ro g ra m ó w w p am ięc ia ch ty p u ROM, PRO M i EPROM . N arzę d zia te z a in s ta lo w a n e s ą w k o m p u te ra c h EC 1032.
• S fo rm u ło w a n o zasad y p ro w a d z e n ia p ra c p ro g ra m isty c z n y c h d la sy stem ó w w ielo k o m p u te ro w y ch u k ie ru n k o w a n y c h n a o b ie k ty o ciąg ły m d ziałan iu .
GŁÓWNE KIERUNKI DALSZYCH PRAC
P r a c e n au k o w o -b a d a w c z e , p ro w a d z o n e a k tu a ln ie z p e r sp e k ty w ą 3—5 -letn ią, u k ie ru n k o w a n e są n a o k re ślo n e cele
¡użytkowe. Z ta k ie g o p u n k tu w id ze n ia d a je się w y o d rę b n ić n a s tę p u ją c e g ru p y tem atyczne, n a o p rac o w a n ie k tó ry c h
¡przeznaczone zo stały g łó w n e siły p lacó w ek n a u k o w y c h i b ad a w cz y ch Z je d n o cze n ia M ERA:
• W p ro w a d z e n ie n o w y ch u rz ą d z e ń system o w y ch do p ro d u k c ji n a s k a lę d o św ia d cz aln ą i se ry jn ą . W różn y ch s ta d ia ch technicznego p rzy g o to w a n ia p ro d u k c ji z n a jd u je się k ilk a urząd zeń , a k ilk a n a ś c ie je s t w fazie p rzy g o to w y w a
n ia e ta p u w d ro ż eń lu b b a d a ń fu n k c jo n a ln y c h .
® D o sk o n alen ie k o n fig u ra c ji d w u m aszy n o w y ch i d w u p ro cesorow ych k o m p u te ró w EC 1032 i EC 1045 i m in ik o m p u te ró w M ERA 400 w u k ła d z ie zdw ojonych ciągów p rz e tw a rz a n ia . D o św iad czaln e sy stem y b ta k ic h k o n fig u ra c ja c h s ą źródłem u le p sze ń i w ym ogów co do f u n k c ji m aszy n p e rsp e k ty w ic z n y c h
® O p ra co w a n ie i w p ro w a d z e n ie do p ro d u k c ji i zasto so w ań m in ik o m p u te ró w n a stę p n y c h g e n e ra c ji w ra m a c h w spół
p r a c y p rz e m y słu k ra jo w e g o z p rze m y słe m k ra jó w R W ^G .
¡Podjęto p ra c e n a d k o m p u te re m d u żej w y d a jn o śc i (w r a - jm ach p ro g ra m u R IA D 111) i m in ik o m p u te ra m i (w ra m a c h p r o g ra m u Ł>M II), a ta k ż e n a d sie c ia m i złożonym i z ty c h Komputerów.
® Z d efin io w a n ie i im p le m e n ta c ja , bazow ego ję zy k a p ro g ra m o w a n ia w spółbieżnego d ia k o m p u te ró w i m in ik o m p u - iterów n a s tę p n y c h kolejności. P ro w a d z o n e p ra c e w te j d z ie d z in ie m a ją zaró w n o zn a c z e n ie teoretyczni*, ja k i czysto p ra k ty c z n e .
• K o n s tru o w a n ie sy stem ó w o p e ra c y jn y c h d la k o n fig u ra c ji
¡w ieloprocesorow ych sk u p io n y ch i rozłożonych. U w zględ
n ia n e są tu p o s tu la ty o oliczeń ró w n o leg ły c n , w ygody z a - ' k ła d a n ia d k o rz y s ta n ia z baz d an y cn , sp ra w n o ść lokalnego i zdalnego w y sz u k iw a n ia in fo rm a c ji, efe k ty w n eg o p r z e tw a rz a n ia w y ra ż e ń i syrnDoli g raficz n y ch itp . Z w łaszcza e fe k ty w n a m a byc p ra c a k ońcow ek w sy stem a ch h ie ra rc n ic z - p y c h bezpośredniego d ziała n ia .
® W y tw o rz en ie n ie k o n w e n c jo n a ln y c h m e ch an izm ó w sp rz ę gow ych o podw yższonych k w a lifik a c ja c h . P u n k te m w y jścia
sta ły się id ee o sią g an ia p rzez bazow y ję zy k m a szynow y po zio m u zbliżonego do poziom u bazow ego ję zy k a p ro g ra m o w an ia.
• O p ra c o w a n ie n o w y ch g e n e ra c ji u k ład ó w sp rzę że n ia k o m p u te ró w z o b ie k tam i, w ty m z o b ie k ta m i o c h a ra k te ry s ty k a c h sto ch asty czn y ch . B r a n a tu je s t p o d u w ag ę n ie ty lk o e fe k ty w n o ść sp rzę że ń , a le i z a le ty . m ię d zy n a ro d o w e j n o r m a liz a c ji in te rfe js ó w i p ro c e d u r. ■
® R o z w ija n ie koncep cji i u rz ą d z e ń służących do w p ro w a d z a n ia i w y p ro w a d z a n ia z k o m p u te ró w in fo rm a c ji w po s ta c i fo n icz n ej i g ra fic z n e j. P rz e w id z ia n e są- in te r a k c y jn e sposoby k o m u n ik o w a n ia się z p ro c e so ra m i i p am ięc ia m i g łó w n y m i w różn y ch p u n k ta c h sieci k o m p u te ro w y c h .
® W y k o rz y sty w a n ie n ow ych za sa d fizy k a ln y c h i te c h n o lo g ii w k o n s tru k c ji i w y tw a rz a n iu u rz ą d z e ń k o m p u te ro w y c h a u to m a ty k i i pom iaró w . Z n ac ze n ia n a b ra ły u k ła d y o p to e le k tro n ic z n e , ź ró d ła św ia tła sp ójnego i ró żn e g o r o - d a z ju n o śn ik i o ra z u k ła d y r e a liz u ją c e zapis/odczyt o dużej
¡sprawności.
® O p ra co w a n ie m etod i technologii em u lo w an ia fu n k c ji sy ste m ó w cy fro w y c h d aw cy p rz y pom ocy m echanizm ów S przętow ych i m ik ro p ro g ra m ó w b io rc y z za ch o w a n iem c a ł
k o w ite j p rze n o sza ln o ści zb io ró w i o p ro g ra m o w a n ia w p o
sta c i b in a rn e j. *
• Z b u d o w a n ie n arz ęd zi, m etod i p ilo to w y c h zasto so w ań Iw ysokospraw nych sy stem ó w o b ie k to w y c h lo k a ln y c h i scen
tra liz o w a n y c h , o d u żej niezaw o d n o ści d z ia ła n ia . P o g łęb ie
n iu p o d le g a w ied z a i r u ty n a tw o rz e n ia sy stem ó w o b ie k to w y c h z w y k o rz y sta n ie m w y n ik ó w e k s p e ry m e n ta ln y c h i a n a liz y sy stem o w ej.
® O p ra c o w a n ie n a rz ę d z i do p r o je k to w a n ia i pom ocy te c h nolo g iczn y ch d la czynności k o n stru o w a n ia , w ery fik o w a n ia , d o k u m e n to w a n ia , w y tw a rz a n ia , ro zp o w sz e c h n ia n ia i ro z
w ija n ia u rzą d zeń i o p ro g ra m o w a n ia ’ k o m p u te ró w , robotów i sy stem ó w a u to m a ty k i i po m iaró w . W iąże się ze sobą 'tech n ik i u zy sk a n e d ro g ą z a k u p ó w lic e n c y jn y c h z te c h n ik a m i o p ra c o w a n y m i w k ra ju .
i® Z d efin io w a n ie i w y k o n a n ie u k ła d ó w k o n w e rsji c y fro w ej sy g n a łó w telefo n ic zn y c h , telek so w y ch , telekopiow ych, iraaiow ycn i sy g n a łó w p o m ia ró w biologicznych d la p o trz e b k o m p u te ry z a c ji p o m ia ro w i ro b o ty z a c ji, a ta k ż e d la o b li- iczen osobistych i d y d a k ty k i o r a z usłu g i o c h ro n y zdrow ia.
:© O p ra c o w a n ie tech n o lo g ii m ik ro u p a k o w a n ia i sp e cja liz o w a n y cn u k ła d ó w L S I, v i-iCSI o raz tech n o lo g ii w ielo k o stk o - w y c n u k ła d ó w scalonych, a ta k ż e z a sto so w a ń ty c h u k ł a dów . ¡Szerokiem u ro zp o w sze ch n ien iu p o d le g a b aza p o d - jzespołowa w ie lk ie j' sk a li in te g ra c ji ja k o p o d sta w a k o n s tr u o w a n ia now oczesnych urząd zeń .
© R o zw ijan ie zasad u ży tk o w a n ia system ów , a zw łaszcza
¡m inisystem ów' i różn eg o r o d z a ju u rz ą d z e ń k o m p u te ro w y c h lu n k e jo n u ją c y c h w sposob ciągły ja k o u rz ą d z e n ia końcow e b ez p o śre d n io n a sta n o w isk a c h p ra c y w p ro d u k c ji i u słu - gacn.
© O p ra c o w a n ie m etod, o rg a n iz a c ji i śro d k ó w z a p e w n ia ją cych sp ra w n e szkolenie, in sta lo w a n ie , u ru c h a m ia n ie i s e r w iso w a n ie s y s te m ó w " w p o lu u ży tk o w n ik a. P rz e m y śle n ia ii e k sp e ry m e n tó w o p ty m a liz a c y jn y c h w y m ag a d ziałaln o ść (k o n su ltacy jn a p rz e m y słu w ty m zak resie.
T a k w ięc w y n ik i d otychczasow ych p ra c n a d rozw ojem k o m p u te ro w y c h sy stem ó w a u to m a ty k i i p o m ia ró w stw o rz y ły p o d sta w y b u d o w an ia h ie ra rc h ic z n y c h w ie ło k o m p u te ro - w ych system ów obiektow ych. D okonano zasadniczego p rz e łom u w m ożliw ościach tw o rze n ia złożonych sy stem ó w c ią głego d ziała n ia . U zyskane re z u lta ty ¡mają c h a ra k te r u n i
k a ln y n ie tylk o w sk a li k ra jo w e j, głów nie ze w zględu na n o w e m ożliw ości w sferze a rc h ite k tu ry sy stem ó w k o m p u te ro w y c h o podw yższonej niezaw odności działan ia.
P o stęp , ja k i d o k o n a ł się w a rc h ite k tu rz e sy stem ó w k o m p u te ro w y c h , s ta ł się m ożliw y z je d n e j stro n y — d zięk i po
m y sło w y m k o n ce p cjo m , z d ru g ie j zaś — dzięki d o jrzało ści k ra jo w e g o p rz e m y słu , k tó ry o sią g n ął ju ż o d p ow iedni p o ziom te ch n ic zn y p ro d u k o w a n y c h w y ro b ó w i zdo ln o ść szy b kiego p o d ejm o w an ia p ro d u k c ji sk o m p lik o w an y ch u rząd zeń u zu p e łn ia ją cy ch , ta k ic h ja k : k o o rd y n a to ry in te rfe jsó w , p r o ce so ry sieciow e, w e jśc ia -w y jśc ia , b az d an y ch , u rz ą d z e n ia sp rz ę ż e n ia z o b ie k ta m i o1 c h a ra k te ry s ty k a c h w o ln o - i sz y b - k o zm ien n y c h o raz w id e o g ra fic z n e i fo n icz n e u rzą d zen ia w sp ó łp ra c y człow iek — k o m p u te r.
M am y ju ż też p o w a ż n e d o św ia d c z e n ia w tw o rz e n iu zło
żon y ch sy stem ó w k o m p u te ro w y c h o raz o rg a n iz o w a n iu p r a cy. dużych zespołów b adaw czych, i w dro żen io w y ch .
Z a s to s o w a n ie in f o r m a ty k i w p r o je k to w a n iu p rz e m y s łu c h e m ic z n e g o
B iu ro P ro je k tó w i R e aliza cji In w e sty c ji P rz em y słu S y n tezy C hem icznej PR O SY N C H EM w G liw icach było w la ta c h sześćd ziesiąty ch je d n y m z p ie rw sz y ch w k r a ju pio
n ie ró w zasto so w ań in fo rm a ty k i w przem yśle. Pozw oliło rńu to zdobyć i u g ru n to w a ć w reso rcie p rze m y słu chem icznego pozycję o śro d k a w iodącego w d ziedzinie zasto so w ań in fo r
m a ty k i w p ro je k to w a n iu . W zw iązku z p rz y p a d a ją c ą w br. trz y d z ie s tą p ią tą ro c z n ic ą ' d ziała ln o śc i B iu ra o rg an iz o w a n a je st pod p ro te k to ra te m p o d se k re ta rz a s ta n u M PC hem ., m gr. J. Sidorowacza,
I Resortowa K onferencja „Zastosowanie inform atyki w projektowaniu przem ysłu chem icznego”. K onfe
rencja odbędzie się w dniach 24— 26 kw ietnia 1980 r.
w W iśle.
Cele k o n fe re n c ji:
• ocena a k tu a ln e g o poziom u za sto so w a ń in fo rm a ty k i i ich
efe k ty w n o ści w p ra c a c h p ro je k to w y c h n a tle bieżących i p e rsp e k ty w ic z n y c h z a d a ń b iu r p ro je k tó w re s o rtu
® u sta le n ie n ajw łaśc iw szy c h m e to d o rg a n iz a c ji w sp ó łp ra cy je d n o ste k p ro je k to w y c h i n a u k o w o -b a d a w c z y c h n a tle p la n u k o o rd y n ac y jn eg o p ro b le m u w ęzłow ego „ In ż y n ie ria i a p a r a tu r a chem iczn a o ra z problen^y ste ro w a n ia i o p e ra tyw nego k ie ro w a n ia ”
® p rz e d y sk u to w a n ie n a jisto tn ie js z y c h p ro b lem ó w m e ry to ry cz n y ch zw iązan y ch z re a liz a c ją o p ro g ra m o w a n ia do ce
lów in ż y n ie rsk o -p ro je k to w y c h i n au k o w y ch .
P ro g ra m k o n fe re n c ji p rz e w id u je w ygłoszenie w ra m a c h o b rad p le n a rn y c h o ra z se k c ja c h sp e cja listy cz n y ch ok. 20 r e ferató w . Bliższe in fo rm a c je n a te m a t k o n fe re n c ji o trzy m ać m ożna pod ad re se m : d r inż. A. B e rn d t, PRO SY N CH EM , ul. K o n sty tu c ji 11, 44-101 G liw ice.
