v e f lk 1 0 g r .LKJIHGFEDCBA
C O D Z IE N N Y
E X P R E S S P O M O R S K I
<)•
A b o n a m e n t m ie s ię c z n y w e k s p e d y c ji 2 .— w a p e n to ra c h 2 .1 5 'z ł., n a p o c z ta c h * ju t i o d n o s z e n ie m d o d o m u 2 .3 4 z ł., p o d o p a s k ą w P o ls c e 3 J 0 z ł., w in n y c h k ra ja c h 4 .5 b z ł. — A b o n a m e n t k w a rta ln y w e k s p e d y c ji 6 .— z ł., w a g e n tu ra c h 6 4 5 z ł., n a p o c z ta c h ju t z o d n o s z ę * u le m d o d o m u 7 .0 1 z ł., p o d o p a s k ą w P o ls c e 1 C .5 0 z ł., w in n y c h k ra ja c h 1 4 .— z Ł - W ra z ie w y p a d k ó w , s p o w o d o w a n y c h s iłą w y ż s z ą , p rz e s z k ó d w z a k ła d z ie , s tra jk ó w lu b ty m p o d o b n y c h n ie p rz e w id z ia n y c h o k o lic z n o ś c i, w y d a w n ic tw o n ie o d p o w ia d a z a d o s ta rc z e n ie p is m a , a a b o * n e n e i n;e m a ją p ra w a d o m a g a n ia s ię n ie d o s ta rc z o n y c h n u m e ró w In b o d s z k o d o w a n ia .
O g ło s z e n ia n a s tr. 7 -ła m o w e j 1 5 g r. ó d m ie js c a m ll’m e tro w e g o , n a s tr. p ie rw s z e j 6 0 a r o d m ie is c a m ilim e tr., n a s tr. trz e c ie j 1 d ru g ie j 4 0 g r, o d m ie j-c a m ilim e tr., R u c h to w a rz y s tw 2 0 g r. o d w ie rs z a te k s to w e g o . O g ło s z e n ia tłu m a c z o n e , s k o m p lik o w a n e , z z a s trz e ż e n ie m m ie js e e o ra z z n ie c z y te ln y m rę k o p is e m p rz y k a ż d y m p o s z c z e g ó ln y m w y p a d k u 2 5 p ro c e n t n a d w y ż k i — Z in n y c h k ra jó w 2 0 0 p ro c , n a d w y ż k i. - K o n to P o c z io w , K a s y O s z c z ę d n o ś c i, P o z n a ń 2 0 1 0 6 0 . — • O g ło s z e n ia p ła tn e n a ty c h m ia s t - A d re s a d m in is tra c ji: T o ru ń , P ie k a ry 1 4 - T e le f. 6 4 7 . — Z a rę k o p is y n ie z a m ó w lo n e re d a k c ja n ie o d p o w ia d a . - A d re s re d a k c ji: T o ru ń . P ie k a ry 1 4 - T e le fo n 6 4 7
R o k I L T o r u f i-B y d g o s z c z - G r u d z ią d z p ią t e k 2 2 s t y c z n ia 1 9 2 6 r N r . 1 9 .
1 i. ijffl W.
N I E M A Z A S T O J U W R U C H UTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
O S O B O W Y M .
W ciągu 6 -u ty g o d n i o d o b ję c ia sta n o w isk a p . M in iste r Ż eli
g o w ski zw o ln ił ze słu żb y :
> 1). S zefa A d m inistracji A r- tn ji — G e n . M ajew sk ieg o .
, 2 ) S z e ia S z ta b u G e n e ra ln e g o — G en . S t. H allera.
3 ) Z a stę p cę S z eia A d m in istra- /ęji A rm ji — G en . Ż y m iersk ieg o .
4 ) S zefa D ep . V 11 in te n d e n - tu ry — p u łk . S zt. G en . W o łk o - w ń ck iego .
5) S zefa O d d ziału III S z ta b u G en . — p u łk . W łada.
P o z a te m m ają b y ć zw oln ieni jeszcze G en . Z ając — S zef O d d z.
I S zt. G en ., G en . S z p ak o w sk i—
S zef g a b in etu M in istra, p u łk . iW iero ń sk i — S zef I D e p a rt., p u łk , B a y e r — S zef II O d d z.
S z t . G en ., G en . P a je w sk i — S zef 11 D e p a rt, G en . Z ag ó rsk i — S zef D e p a rt. L o tn ictw a, D y r.
(W ieliń sk i, S zef D e p a rt. B u d o w n ictw a.
Ja k w id zim y są to ty lk o zm ią
łby n a stan o w isk a c h g e n e ra l
sk ich k iero w n iczy ch . Je śli d o t e g o d o d am y p ro je k to w a n e re d u k cje g e n era łó w i w y ższy ch o ficeró w , o czem p isaliśm y w n ied zieln y m n -rze „G ło su C o d zien n eg o", — to tru d n o b y ło b y u sk a rż a ć się n a zastó j ru ch u o so b o w eg o w M in isterstw ie S p r.
W o jsk, za rząd ó w o b ecn eg o M i
n istra .
O D G Ł O S Y Z A J Ś Ć O F I C E R S K O - P O S E L S K I C H .
Ż y w e k o m e n ta rz e ‘w y w o łu je w sferach w o jsk ow y ch i p o sel
sk ich sp raw a zam ierzo n eg o zw o ln ien ia p u łk . W iero ń skieg o 'z e stan o w isk a S zefa I D ep art,
p iech o ty M . S . W o jsk .
D y m isja ta zam ierzo n a zo sta
ła w zw iązk u ze sp raw ą p p u łk . H o l era, g ło śn eg o z zajścia z p o s łe m S tro ń sk im . P o sk azu ją
cy m p p u łk . H o fera w y ro k u są
d o w y m , S zef D ep artam en tu p u łk . W iero ń sk i zażąd ał zab ra
n ia teg o o ficera z jeg o d e p arta
m en tu , — ty m czasem jed n ak p o staw io n y zo stał n a liście k an d y d atów d o dym isji.
iH B n n n H s n a n E a B B H K S R S M H r a a H S B a H
l fi. IB. 11. P.
W S P R A W I E S K R Ó C E N I A W A K A C J I S Z K O L N Y C H , P rzed n ied aw n y m czasem ro zeszły się p o g ło sk i o zaw ieszo - n em jak o b y sk rócen iu p rzez M i
n isterstw o O św iaty w ak acji m ło d zieży szk oln ej. Z e stro n y p ó łu rzęd o w ej zap ew n iają, iż p o g ło sk i te są b ezp o d staw n e.
Hnśii w.
P R O J E K T U S T A W Y S T E M P L O W E J W K O M I S J I S E J
M O W E J ,
N a w czo rajszem p o sied zen iu sejm o w ej k o m isji sk arb o w ej p rzy jęto w 3 czy tan iu p ro jek t u staw y stem p lo w ej.
Z p rzy jęty ch p o stan o w ień za
słu g u ją n a u w ag ę n astęp u jące:
o b n iżo n o o p łaty o d u b ezp ieczeń z 3 n a 2 p ro c., o b n iżo n o o p łatę od w ek sli, o p iew ający ch n a d o w o ln e k w o ty d o 60 zł. n a 20 gr., u ch y lo n o w reszcie o b ecn ie o b o w iązu jący p rzep is, częścio w o u n iew ażn iający u m o w y, m iesz
czące zatajen ie cen sp rzed aży .
i Min. Jmi Hm.
U T W O R Z E N I E W O J . W I L E Ń S K I E G O . W czo rajszy D zien n ik u staw o g łasza u staw ę, zn o szącą d ele
g atu rę R ząd u w W iln ie, i u tw o rzen ie W o jew ó d ztw a W ileń sk ie go.
Z J A Z D D E L E G A T Ó W N A S Z E J E M I G R A C J I .
W p o czątk ach m aja b. r. m a się o d b y ć w W arszaw ie zjazd d elegató w p o szczeg ó ln y ch śro d o w isk n aszej em ig racji.
Z jazd m a o b rad o w ać n ad : a) u tw o rzen iem Z w iązk u P o lak ó w zag ran icą;
b) stanem fak ty czn y m ży cia p o lsk iej em ig racji;
c) u stalen iem w sp ó łp racy sp o łeczeń stw a z p o lo n ją zag ran icz
n ą w spraw ach k u ltu raln y ch i ek o n o m iczn y ch .
K arachan protestuje
I c z y n i C h in y o d p o w ie d z ia ln e m i z a s z k o d y .
P E K I N , 2 1 .1 ( P A T ) . P r z e d - s t a w ic ie l S o w ie tó w , K a r a c h a n , z ło ż y ł w M in is te r s tw ie S p r a w Z a g r a n ic z n y c h e n e r g ic z n y p r o t e s t w z w ią z k u z z a t a r g ie m o w s c h o d n ią k o le j c h iń s k ą . N o
Niema amatorów na klejnoty carskie.
M O S K W A , 21.1 (P A T ). W do m u Z w iązk ó w zaw o d o w y ch o raz w d aw n ym b u d y n k u m en n icy w y staw io n o n a p o k az k lej
n o ty k o ro n ne b . cara. T łu m y p u b liczn o ści o g ląd ają te k lejn o
ty, o b o k k tó ry ch w y staw io n o ró w n ież szaty k o ro nacy jn e.
lliijiHolt naszEjjo Itilioso ftanflioweso.
U siło w an ia R ząd u , zm ierzają
ce d o w zm o cn ien ia n aszeg o b i
lan su h an d lo w eg o w k ieru n k u u - zy sk an ia m o żliw ie w ielk iej n ad w y żk i w y w o zu n ad przyw ozem ^ zaczy n ają p rzy o b lek ać się w realn e k ształty.
P o u jem ny m b ilan sie w p ierw szy ch m iesiącach 1925 r., — i o- k resie p ew n ej ró w no w ag i w m ie
siącach letn ich , — ro zp o czy n a się o d w rześn ia z. r. w zro st a k ty w n o ści n aszeg o b ilansu , — w zro st, k tó ry , w ed ług staty sty
ki o siąg nął n ajw y ższy sto p ień n a p ięcia za cały zeszły ro k — w m iesiącu g ru d n iu .
W cy frach w y g ląd a ta sp raw a n astęp u jąco :
w y w ieźliśm y w g ru d n iu zag ra n icę ró żn y ch to w aró w n a o g ó ln ą su m ę 183,800.000 zł.j sp ro w ad zi liśm y z zag ran icy n a su m ę 85.500,000 zł,, co d aje n ad w y żk ę w y w o zu n a su m ę 98,300.000 zł.
P o n iew aż ten w zro st ak ty w n o ści n aszeg o b ilan su h an d lo w e
go w y k azu je stałą w ty m k ierun k u ten d en cję, — n ależy p rzy
p u szczać, że R ząd p o trafi w y k o rzy stać tę o k o licn o ść w w alce o stab ilizację zło teg o .
orzelnikOi
K A T O W IC E . 21. 1. (A . W .) W c z o ra j o d b y ły się ro k o w a*
n ia m ię d zy p rzem y słow cam i a u rz ę d n ik a m i w ielkieg o p rze?
m y słu , ż ą d ają c y m i p o d w y żk i p e n sy j o 30 p ro c. P ra c o d aw c y o d rzu cili te żąd an ia, w n astęp * stw ie czeg o sp raw a p ó jd z ie d o ro z strz y g n ię cia p rz e d k o m isją a rb itra ż o w ą . Ż ąd an ia u rzęd n i*
k ó w są zu p ełn ie słu szn e, albo*
w iem p e n sje ich są p raw d ziw ie g ło d o w e.
t a p o d k r e ś la p o w a g ę s y t u a c ji i c z y n i C h in y o d p o w ie d z ia ln e m i z a w s z e lk ie s z k o d y s p o w o d o w a n e u b liż a j ą c e m z a c h o w a n ie m s ię ż o łn ie r z y c h iń s k ic h .
n
W a r t o ś ć k le j n o t ó w o c e n io n o n a 175 m iljo n ó w d o laró w , O sp rze
d aży n a razie n iem a m o w y , p o n iew aż jed y n y k u p iec V am D am h o len d ersk i ju b iler o d jech ał do H o lan d ji n ie załatw iw szy in te
resu k u p n a z p o w o d u b rak u d o statecznej ilo ści p ien ięd zy .
C o s ły c h a ć w n a fc ie ?
Z le — b o g ro z i w y w ó z ro p y ! J a k s ię „ G ło s C o d z ie n n y " d o
w ia d u j e , w s f e r a c h t . z w . c z y s t y c h p r o d u c e n t ó w r o p y u j a w n ia s ię c o r a z s iln ie j s z a a k c ja z a w y w o z e m r o p y s u r o w e j ,
W k o ń c u u b , r . u z y s k a li o n i z e z w o le n ie — w z a s a d z ie j e d n o r a z o w e — n a w y w ó z 2 0 0 0 c y s t e r n r o p y , w c z e m 8 0 0 c y s t, r o p y m a r e k s p e c j a ln y c h . N ie u z y s k a li n a t e m a r k i o d b io r c ó w , w ię c d o m a g a j ą s ię p r a w a w y w o z u ,,, d a ls z y c h 4 0 0 0 w a g , r o p y b o r y s ła w s k ie j.
A c o n a t o r z ą d I L . .
-T.u M
? ' ■' ■ » <4
tan Pnitii iiińsjMi
p rz e c iw e k s p e ry m e n to m m in is tra S t. G ra b s k ie g o . K R A K Ó W . 2 1 .1 . ( A .W .) . -
W c z o r a j o d b y ło s ię p o s ie d z ę * n ie r a d y w s z y s t k ic h w y d z ia * łó w U n iw e r s y t e t u J a g ie llo ń * s k ie g o o r a z s e n a t u a k a d e m ie * k ie g o , n a k t ó r e m u c h w a lo n o e n e r g ic z n y p r o t e s t p r z e c iw r e *
Bezrobotni w Krakowie żądają pracy!
S p o k o jn e m a n ife s ta c je ..
K R A K Ó W . 2 1 .1 . ( A W .) . - W c z o r a j w p o łu d n ie z e b r a ł s ię p r z e d w o j e w ó d z tw e m t łu m b e z r o b o t n y c h r o b o t n ik ó w b u * d o w la n y c h w ilo ś c i o k o ło 3 0 0 o s ó b . T łu m u d a ł s ię w p o c h o * d z ie z d o m u r o b o t n ic z e g o p r z y u l.D u n a j e w s k ie g o . Z e b r a n iw y s ła li d e le g a c j ę , k t ó r a d o m a g a * la s ię n a t y c h m ia s t o w e g o p o d * j ę c ia r o b ó t p r z y b u d o w a c h r z ą d o w y c h i m ie js k ic h , p r z e b u d o
la M M W W M di!
A g d z ie to b y ło ?
K R A K Ó W . 21.1. (A .W .). - A re sz to w an o i o d staw io n o d o w ięzien ia H e n ry k a L arszan a, false S to larsk ieg o , false S taro * so lsk iego p o d z a rz u tem szere*
g u o szu stw d o k o n a n y c h n a szk o d ę g łó w n eg o zarząd u P . K . O . w W arszaw ie. L arszan d o p u ścił się o sz u stw w te n sp o só b . że n a k siążeczk ę o szczęd #
D a ls z y c ią g d e p e s z n a s t r , 3 - e f,
D o la r i Z ło ty
W c z o ra j B a n k P o ls k i p ła c ił z a d o la ra 7 .2 8 z ł. W o b ro ta c h m ię d z y b a n k o w y c h ż ą d a n o
|7 .2 9 z ł.
W t e n s p o s ó b u s ta w o w y n * k a z w y w o z u r o p y n a f t o w e j , j e d n e g o z n a j w a ż n ie js z y c h s u r o w a c ó w k r a j o w y c h , z a c z y n a b y ó ^ z w y k łą f ik c ją .
J e s t t u j e d n a k ż e d u ż o w in y r a f in e r ó w n a f t y . Ż a d n e j p la n o w e j a k c j i w k ie r u n k u e k s p o r t u n a f t y , b e n z y n y , o le jó w i t < L N a te r n t le d o c h o d z i d o t y p o w e -j g o d la P o ls k i... w y w o z u s u r o w c a *
d u k c j o m n a u n iw e r s y t e c ie ^ s z c z e g ó ln ie w c z a s ie , k ie d y n a u k a o d b y w a s ię w n o rm a l*
n e m t e m p ie . P r o t e s t t e n s o r s t a n ie s k ie r o w a n y d o M *s tw s O ś w ia t y .
w y lin j i t r a m w a j o w e j N r. V w s z c z ę c ia r o b ó t k a n a liz a c y j a n y c h o r a z w p ły n ię c ia n a f a b r y i k i b y t e r o z p o c z ę ły b u d o w ę ' w ła s n y c h d o m k ó w r o b o t n i*
c z y c h , u lo k o w a n ia f u n d u s z ó w ^ e m e r y t a ln y c h k o le j a r z y i t r a m w a j a r z y w b u d o w a c h d o m ó w , r o b o t n ic z y c h I X p . T łu m zaw c h o w y w a l s ię z u p e łn ie ip o »
k o j n ie . u
n o ś c io w ą P . K . O . p o w p ł a W n iu 1 z ł. s y s t e m a t y c z n ie w p k s y w a ł f ik c y j n e w k ła d k i, p o * t w ie r d z a j ą c j e f a łs z y w ą p io * c z ą t k ą j e d n e g o z u r z ę d ó w p o c z t o w y c h , a n a s t ę p n ie p o * d e j m u j ą c w u r z ę d a c h p o c z to * w y c h w ię k s z y c h m ia s t m n ie j*
s z e lu b w ię k s z e k w o t y .
R o k I D n ia 22 r ty c x n ia 1 9 3 6 r o lf it M 15
P o ls k a p o s z u k u je k a p it a łó w . P o s z u k u je ic h p a ń s t w o , s a m o r z ą d , p r z e m y s ł, r o ln ic t w o . S z u k a m y k a p it a łó w p o s z e r o k im iw ie c ie , a b y tc h n ą ć w z a m ie r a ją c y o b r ó t s p o łe c z n o - g o s p o d a r c z y n o w e g o d u c h a ż y c ia , in i
c j a t y w y i c z y n u ,~
K a p ita ł m ię d z y n a r o d o w y z n a n a s z ą g ło d o w ą s y tu a c ję — i, w y z y s k u j ą c m o m e n t, d y k tu je c ię ż k ie w a r u n k i. Z a w s z e ta k j e s t, ż e k t o p o ż y c z a z m u s u , t e m u n a r z u c a s ię c ię ż k ie w a r u n k i.
P o ls k a j e s t d z iś , ja k t e n „ w y - s z a s ta n y * 4 d z ie d z ic s z la c h e c k i, k t ó r y s a m id z ie d o m ia s t e c z k a s z u k a ć ... lic h w ia r z a .
D la c z e g o z a ś a ż d o te j c h w ili n ik t n ie p o m y ś la ł o s a m o p o m o c y — o p o ż y c z c e w e w n ę t r z n e j ? A g d y p ie r w s z y je j p o m y s ł r z u c ił n a t e r e n ie s e jm u s o c j a lis t y c z n y p o s e ł, p . H a u s n e r , t o m u s ia ł g o z a b a r w ić z g ó r y w k a t e g o r y c z n y to n — p r z y m u su ^ .
D la c z e g o p r z e r z u c a m y s ię z o b j ę ć D illo n a w r a m io n a R o t- s c h ild a , a o d R o t s c h ild a j e d z ie - m y * d o M o r g a n a , z a c h a c z a j ą c p o d r o d z e o T o e p litz a ? D la c z e g o t o w P o ls c e o p ie r w s z y g r o s z r a t u n k u n ie z a p u k a n ik t d o w ła s n y c h w s p ó ło b y w a t e li?
B o r z ą d y p o ls k ie n ie m a ją o d w a g i w y c ią g n ą ć r ę k i d o ty c h , k t ó r y c h p o s to k r o ć z a w io d ły w z a w iły c h a n ie s p r a w ie d liw y c h o p e r a c j a c h w a lo r y z a c y j n y c h . L e x Z o ll s p o w o d o w a ło , ż e w P o ls c e z n ik n ą ł p ę d k u o s z c z ę d n o ś c i, a ta m , g d z ie in s t y n k t s a m o z a c h o w a w c z y p o d tr z y m u je C iu ła n ie — ta m o b lig a c ja p a ń s t w o w a n a jm n ie j, n ie s t e ty , r y
Co inni
J u ż o d b y t y n ie d a w n o X X I K o n g r e s P . P . S . s t a n ą ł w y r a ź n ie n a s t a n o w is k u s o c ja liz m u *
^ d e m o k r a t y c z n e g o 44, t. z n . a n ti- r e w o lu c y j n e g o . K t o b y o te m w ą t p ił, t e n c o d z ie n n ie p r a w ie z n a jd z ie w „ R o b o tn ik u * * — p o t w ie r d z e n ie . O s t a tn io p o s e ł N ie d z ia łk o w s k i, o m a w ia ją c p o t r z e b ę s t w o r z e n ia m ię d z y n a r o d o w e g o p r o g r a m u g o s p o d a r c z e g o , w y r a ź n ie ju ż fo r m u łu je p r o g r a m
„ m in im a ln y * * —n a d z iś l— w d u - c h u ... k a p it a lis t y c z n y m :
' S o c j a liz m , p o o d r z u c e n iu k o n r a - n is t y c z n e ) K o n c e p c ji r e w o lu c ji s p o łe c z n e j , p o z b a n k r u t o w a n iu te j k o n c e p c j i w R o z ji, p o p r z y j ę c iu f o r m u ły K a u ts k y ’e g o , t e n ik t n ie p o tr a f i „ s o c j a liz o w a ć n ę d z y * * , — m u s i d ą ż y ć d o , o d b u d o w y g o s p o d a r c z e j E u r o p y , b y m ó c r o z p o c z ą ć w a lk ę o p r z e b u d o w ę , a le z a r a z e m w y s u w a p o s t u la t m ię d z y n a r o d o w e j o r g a n iz a c j i r y n k ó w z b y t u o r a z k o n t r o li p a ń s t w o w e j .1 , i r o b o t n ic z e j , (p o d k r . „ G ł. C o d z .’*)
A w ię c : p r z e b u d o w a (s o c ja li
z a c ja ) n a p ó ź n ie j; o b e c n ie t r z e b a o d b u d o w a ć to , c o b y ło , c h o ć b y t o b y ło — k a p ita liz m e m . S t a n o w is k o s łu s z n e ! J a k w i
d z im y , m o ż e s o b ie n a n ie p o z w o lić n a w e t s o c ja liz m . N ie o - z n a c z a o n o u g o d y z w c z o r a j s z y m u s tr o je m , t y lk o w y b ie r a m e t o d y d z ia ła n ia , d o s t o s o w a n e d o r z e c z y w is t o ś c i.
T r o c h ę t y lk o z a d łu g o c z e k a s ię z w y k le n a t a k ie g ło s y p r z y to m n o ś c i u s o c ja lis t ó w .
N o , a le ć le p ie j p ó ź n o ...
P r o f. S tr o ń s k i w „ W a r s z a w ia n c e " s z u k a „ n o w y c h h a s e ł" . S p o s tr z e g a b o w ie m , w c z e m n a - p e w n o n ie je st o d o s o b n io n y , iż po siedmniu latach powojennych - trudności, potrzeba jakiegoś czy - ożywienia,, czy naprawy, czv zmta
ny ustrojów demokratyczno-nar- lamentńrnych ujawnia się w całej Europie, od przodujących krajów zaczynając.
li ijlj rósM..
w a liz o w a ć m o ż e Zm d o la r e m ! P o s ę p n e j te j p r a w d z ie m ie j- m y o d w a g ę s p o jr z e ć w o c z y lx O c e ń m y t r z e ź w o n is z c z y c ie ls k ie e f e k ty J g r a s z e k " z p o ż y c z k ą o d r o d z e n ia , m iljo n ó w k ą , lis ta m i z a s t a w n y m i w P . K . 0 . i t d .
N ig d y n ie j e s t z a p ó ź n o p o z n a ć i o s ą d z ić w ła s n e b łę d y ...
J e ś li ic h n ie m o ż n a o d r o b ić , d o b r z e j e s t c h o c ia ż p o s ta n o w ić u n ik a ć n a p r z y s z ło ś ć ...
L w ó w — t e n w ie r n y i o fia r n y L w ó w , t o m ia s to — b o h a te r , g r ó d — o b y w a t e l, r o z w in ę ło w ła ś n ie s z ta n d a r s a m o p o m o c y n a r o d o w e j, s z ta n d a r p o ż y c z k i w e w n ę tr z n e j .
G d y r z ą d , n ie p e w n y w y n ik ó w a p e lu d o w ła s n y c h o b y w a t e li, c o r u s z to in n y m o n o p o l r z u c a w h a z a r d o w n ą g r ę r o k o w a ń o p o ż y c z k ę z a g r a n ic z n ą — L w ó w p o d e jm u je s a m o r z u tn ą a k c j ę z m o b iliz o w a n ia s il w ła s n y c h s p o łe c z e ń s tw a n a r a t u n e k p a ń s t w a .
M o ż e R a d z y m in F in a n s o w y P o ls k i? ...
W k a ż d y m z a ś r a z ie — p r ó b a r a t o w a n ia h o n o r u „ w y s z a s t a n e - g o“ d z ie d z ic a ...
I t e r a z u p r z y to m n ijm y s o b ie , d la c z e g o le x Z o ll s t a ło s ię s y m b o le m n a s z e g o u p a d k u ? D la c z e g o s a m o p o m o c n a r o d o w a p r a w ie s k r e ś lo n a je st z p r o g r a m u s a n a c ji f in a n s o w o - s k a r b o w e j ?
T r u d n o ś c i u k ła d ó w z k a p it a lis t a m i z a g r a n ic z n e m i — t o s k u t e k p y r r u s o w y c h „ z w y c ię s t w 4*
f in a n s o w y c h r o k u 1 9 2 4 i 1 9 2 5 . B o m u s i n a p o t k a ć tr u d n o ś c i, k t o n ie m o ż e - p o le g a ć n a s a m o p o m o c y .
piszą?
S z e r o k o ja k o b y u t r w a la s łę p o ś w ie c ie o p in ja , ż e
u s tr ó j d e m o k r a t y c z n e - p a r la m e n t a r n y s t a ł s ię r o z la z ły , n le s p r ę t y s t y , n ie d o łć u c h w y t n i* o d p o - w ie a z ia ln y , w s k u t e k c z e g o n ie n a d ą ż a p ię t r z ą c y m s łę s z y b k o z a d a n io m i p o t r z e b o m ż y c ia p o w ie l- k ie m t r z ę s ie n iu .
W e d łu g p . S t r o ń s k ie g o
J u ż d o j r z a ło p o w s z e c h n i* w k r a ju p o c z u c ie , ż e t a n ie z b ę d n a u n a s , s p o k o jn a a le s t a n o w c z a p r a c a c e le m u le p s z e n ia u s tr o ju , n a p o d s t a w i* d o ś w ia d c z e ń w ła s n y c h i ś w ia t o w y c h , n ie m o ż e le ż e ć o d ło g ie m .
O b y t y lk o „ p o c z u c ie * * t o n ie u j a w n iło s ię n a s p o só b w ło s k i, o k tó r y m p is z e p . S tr ., ż e je s t
„ d z ia ła n ie m n a n o w y c h p o d s ta w a c h ’*, a w e d łu g n a s — n ie o z n a c z a r e fo r m y , t y lk o z g o ła o b c y , a n t y d e m o k r a ty c z n y u s tr ó j s a m o w ła d z t w a .
J e ż e li b o w ie m b y ły c o d o t e g o ja k ie ś w ą t p liw o ś c i, t o u s u w a je s a m M u s so lin i, k t ó r y w c ią ż u t r w a la i o b w a r o w y w u je s w o ją w ła d z ę o s o b is t ą . O s t a tn io p r z e p r o w a d z ił z a s a d ę s iln e g o p o d p o r z ą d k o w a n ia g a b in e tu m in i
s t r ó w o s o b ie p r e m je r a -d y k ta to - r a , o c z e m p is z e p . Z m . w „ K u r ie r z e P o ls k im * * :
d o p r o w a d z e n ie w z a k r e s ! * e g z e k u t y w y s u b t e ln o ś c i k o n s t y t u c y j
n e g o p o c z u c ia d o s z c z y t u a c h o d z i s ię z r ó w n o c z e s n e m z e p c h n ię c ie m le g is la t y w y d o r o li p ią te g o k o ła u w o z u p a ń s tw o w e g o .
W P o ls c e z a ś p r o p a g o w a n a p r z e z p . S t r o ń s k ie g o i is t o tn ie c o r a z k o n ie c z n ie js z a r e fo r m a u s tr o ju d la n ie k t ó r y c h o s ó b n ie k o ń c z y s ię n a ... r e fo r m ie . „ K u r - je r P o r a n n y " , k t ó r y p is u je r z e c z y w e s o łe , p r z y n o s i o to w ia d o m o ś ć , ż e
kandydatura Paderewsk'ego na króla musiala nieuchronnie wyni
knąć z błazeństwa „ruchu monar- chicznego** w Polsce. . J a k o b y b o w ie m
14 nirt u im!
pragną odbić a zyskiem na pracowniku.
T o c z ą c a s ię o d m ie s ią c a s p r a w a p o d w y ż k i p ła c n a G ó r n y m Ś lą s k u z o s ta ła n a r e s z c ie z a ła tw io n a w d n iu 1 9 b . m . M ia n o w ic ie z o s t a ła p r z e z K o m is a r z a D e m o b iliz a c y jn e g o p r z y z n a n a p o d w y ż k a p ła c w g ó r n ic tw ie o 5 p r o c , a w a ż n o ś c ią o d 2 1 s t y c z n ia .
P o m ija ją c j u ż t e n fa k t, ż e d r o ż y z n a n a G . - Ś lą s k u w ^ r u d n iu w z r o s ła o 1 2 p r o c ., a w c ią g u c a łe g o u b ie g łe g o r o k u o 2 7 p r o c ż e p r z e to 5 p r o c , p o d w y ż k a je s t b a r d z o m a łą , n ie m o ż e m y z r o z u m ie ć d la c z e g o i ta n ie z n a c z n a p o d w y ż k a m a o b o w ią z y w a ć d o p ie r o o d 2 1 s ty c z n ia ?
N a to m ia s t „ R z e c z p o s p o lit a4 d o n o s i z k ó ł p r z e m y s ło w c ó w g ó r n ic z y c h , ż e — w r a z ie p o d w y ż s z e n ia p ła c o 5 p r .— c e n a w ę g la b ę d z ie p o d w y ż s z o n a o 6 ,2 5 p r o c . P o m ija ją c ju ż te n w z g lą d , ż e p r z e m y s ło w c y m a ją k o lo s a ln e p r e m je w z w ią z k u z e s p a d k ie m z ło te g o , m u s im y p o d k r e ś lić , ż e k o s z t r o b o c iz n y w k o s z ta c h p r o d u k c ji w ę g la w y n o s i o k o ło 4 0 p r o c ., c z y li 5 p r o c , p o d w y ż k a r o b o c iz n y w y n o s i z w y ż k ę p r o d u k c ji w ę g la z a le d w ie o 2 p r o c N a s i „ p a tr jo ty c z n i" p r z e m y s łó w c y c h c ie lib y je d n a k ż e i n a t e n z a r o b ić k ilk a k r o tn ie . M a m y n a d z ie ję , ż e R z ą d p o w s tr z y m a w p o r ę t e n ie z d r o w e z a c h c ia n k i!
Wili Iu mMi Szkolnytli
nie chce poddać się starostom.
W z e s s ły m t y g o d o t e o d b y ł * ię w W a r s z a w ie z ja z d d e le g a tó w r e j o n o w y c h Z w ią z k u I n s p e k t o r ó w S z k o ln y c h n a k t ó r y m p o s t a n o w io n o w y s t ą p ić p r z e c iw k o p o d d a n iu in s p e k t o r ó w w ła d z y s t a r o s t ó w . W y b r a n o s p e c j a ln ą k o m is ję , k tó r e j z a d a n ie m b ę d z ie o p r a c o w a n ie o d p o w ie d n ic h m e m o r j a łó w d o w ła d z p r z e ło ż o n y c h i s t r o n n ic t w s * jm o w y c h , w y k a z u j ą c y c h s z k o d liw o ś ć u z a le ż n ie n ia in s p e k t o r ó w s z k o ln y c h o d w ła d z a d m in is t r a c y j n o - p o lity c z n y c h
A k c j ę s w ą k o m is ja m a p r z e p r o w a d z ić w p o r o z u m ie n iu z e w s z y s t k ie m i o r g a n iz a c ja m i n a u c z y c ie ls k ic m i. K o m u ś w ię c z a le ż y n a z r o b ie n iu z I n s p e k t o r ó w u r z ę d n ik ó w s ła r o e t y ? I n s p e k t o r o w ie p r o t e s t u j ą , n a u c z y c ie ls tw o je s t te m u p r z e c iw n e , o r g a n y s a m o r z ą d u s z k o ln e g o — R a d y S z k o ln e O k r ę g o w e w y p o w ie d z ia ły s ię r ó w n ie ż p r z e c iw k o ty m z a k u s o m .
C h o d z i w ię c tu p r a w d o p o d o b n i* o a k c j ę w y b it n ie p o t ity e s n ą s t r o n n ic tw p r a w ic o w y c h , k t ó r e c h c ia ły b y t a k , ja k t o b y ło w M a ło p o ls c e , u c z y n ić z in s p e k t o r a s z k o ln e g o — r e f e r e n t a s t a r o s t w a , z m u s z o n e g o d o p r o w a d z e n ia p o lit y k i p o r t y b 4
W s k u t e k w y łą c z e n ia I n s p e k t o r ó w s z k o ln y c h z p r a g m a ty k i n a u c z y c ie l
s k ie j, z m n ie js z o n o im z n a c z n ie u p o s a ż e n ie o r a z p o z b a w io n o ie h a u to m a t y c z n e g o a w a n s u .
D o t y c h c z a s in s p e k t o r s z k o ln y z a c z y n a ł o d 8 k a t e g o r ii — o b e c n i* m o ż e z a c z ą ć o d 8 — k t ó ż w ię c z w y ż s z y m w y k s z t a łc e n ie m b ę d z ie s ię u b ie g a ł o s t a n o w is k o in s p e k t o r a ?
P a m ię t a j m y , ż e I n s p e k t o r e z k o ln y p o s ia d a d u ż ą , m o ż e a ż z a d u ż ą , w ła - d z z d y s k r e c j o n a ln ą , ż e s t a n o w is k a I n s p e k to r ó w p o w in n y b y ć o b s a d z a n e p r z e * lu d z i k t ó r z y d a ją b e z w z g lę d n a g w a r a n c j ę f a c h o w e g o i s u m ie n n e g o p o s t ę p o w a n ia .
A p r z e c ie ż i d z H r ó ż n ie o in e p e k t o r a c h m ó w ią .
„ S a n F r a n c is c o C h r o n ic ie * * i
„ T h e P h ila d e lp h ia I n q u ir e r* * p o m ie ś c iły a r t y k u ły ju ż r e k la m u j ą c e p . P a d e r e w s k ie g o ja k o p r z y s z łe g o k r ó la P o ls k i. D z ie n n ik i t e d o n o s z ą , ż e r e p u b lik a z a w io d ła o c z e k iw a n ia P o la k ó w .
A n o , c ó ż r o b ić ! P o tr z e b a w i
d a ć w P o ls c e h u m o r u — i „ K u r - je r " m o n o p o liz u je je g o d o s t a w ę .
T o t a k ż e in t e r e s !
A— n o t
U tw o rzen ie n o w eg o
(K o r e s p o n d e n c ja w ła s n a
B e r lin , 1 9 s ty c z n ia . P e r t r a k ta c j e o u t w o r z e n ie n o w e g o r z ą d u p o s z e ś c io t y g o d n io w y m k r y z y s ie z o s t a ły u k o ń c z o n e . T r w a ły p r z e z c a ły ty d z ie ń I n ie r ó ż n iły s ię b y n a jm n ie j o d a n a lo g ic z n y c h z a b ie g ó w w in n y c h k r a ja c h p a r la m e n ta r n y c h . T a r g i o te k i, z a z d r o ś c i o s o b iste , k o m b in a c je z m ie r z a ją c e d o u s ta le n ia te j a lb o in n e j p r z e w a g i p a r ty jn e j lu b p o lity c z n e j, — s t a n o w iły t ło d la o fic ja ln y c h , p ó ł- o fic ja ln y c h i ś c iś le p r y w a tn y c h k o n f e r e n e jt O s ta t e c z n ie — p o d łu g ic h i c ię ż k ic h c ie r p ie n ia c h
— n o w y r z ą d p o w s t a ł w ty c h w a r u n k a c h , k t ó r e p r z e w id z ia łe m w o s ta tn im m o im liś c ie . L u d o w c y o tr z y m a li w ty m g a b in e c ie m n ie jsz o ś c i p a r la m e n ta r n e j tr z y t e k i (s p r a w y z a g r a n ic z n e , k o m u n ik a c ję i a p r o w iz a c ję ), c e n t r o w c y r ó w n ie ż t r z y (s p r a w ie d liw o ś ć , g o s p o d a r k ę i p r a c ę ), d e m o k r a c i d w ie (s p r a w y w e w n . i fin a n s e ), a b a w a r s k a p a r tja lu d o w a je d n ą — p o c z t ę .
P o n a d p a r tja m i s t o i s a m k a n c le r z , p . D r . L u th e r , z r ę c z n y b e z w z g lę d n ie i e n e r g ic z n y p o li
t y k , k t ó r y w b r a k u m o n a r c h ji s łu ż y r e p u b lic e , — a p o z a p a r tja m i s ie d z i s k r z y w io n y m in is te r s p r a w w o j s k o w y c h , p .’ G e s s le r . O d la t 5 p ia stu je o n te n u r z ą d , a m im o w ie lk ic h o s o b is ty c h z a le t n ik t g o n ie lu b i. N a c jo n a li
ś c i z a r z u c a ją m u , ż e p r z e c iw d z ia ła p r o p a g a n d z ie m o n a r c h i- s t y c z n e j w w o js k u , r e p u b lik a n ie , ż e z b y t s ła b o r e a g u je n a t e n d e n c je w y c h o d z ą c e z ło n a k o r p u s u o f ic e r s k ie g o i g o d z ą c e w
Temat do rozmowy...
M a m y w ie le z m o r , k tó r e n a s d u s z ą i to n ie w m ę c z ą c y m ś n ie , z k tó r e m i r o z s t a j e m y s ię p o p r z e b u d z e n iu , a le w c o d z ie n n e m r e a l n e m ż y c iu . Z te m i z m o r a m i m o ż n a s ię r o z s ta ć z a s y p ia j ą c n a k r ó tk o , lu b n a d łu g o , n a jp e w n ie j je d n a k w ó w c z a s , g d y s e n p r z e d łu ż a s ię w n ie s k o ń c z o n o ś ć . Z b y t w ie lk a w s z a k ż e je st to c e n a , z a k tó r ą m o ż n a u z y s k a ć ó w u p r a g n io n y s p o k ó j. Z r e sz tą s p o k ó j p o z a ż y c ie m je st c z e m ś w ię c e j n iż s p o k o je m . N ie m ó w m y w ię c o te m . C h o d z i n a m p r z e c ie ż o ż y c ie ,o je g o d o s k o n a le n ie i u p ię k s z a n ie . N a tu r a ln ie , ż e r o z p a n o s z o n e , w r a ż liw e , n a t r ę t n e z m o r y n ie p o z w a la j ą n a m k o c h a ć ż y c ia ta k ja k n a t o z a s łu g u je . — N ę d z a o k r y ła je ła c h m a n a m i, s ła b o ś ć w o li — z b r o d n ią , z a w iś ć — o s z c z e r s tw e m , g łu p o ta — p lo t
k ą . O b r a c a m y s ię c ią g le k o ło t e g o s a m e g o p r a g n ie n ia u r o d y ż y c ia , — z c ie m n o ś c ią w d u s z y — ja k ś le p e k o n ie p r z y k ie r a c ie — o b r a c a ją c e ż a r n a . J e s te ś m y t y l
k o c o r a z b a r d z ie j z m ę c z e n i — i c o r a z b a r d z ie j s p r a g n ie n i w id o k u r u m ia n y c h , p a c h n ą c y c h l s łó d k ic h o w o c ó w p r a c y , k tó r a g d z ie ś g in ie , r o z p ły w a s ię w p r z e s tr z e n i — ja k d y m . W o ła m y : G d z ie ż je s t m ą k a , z n a s z y c h ż a r n , k tó r e o b r a c a m y b e z p r z e r w y ? .„ D la c z e g o je j n ie w id z im y ? C z y je j n ie m a w c a le ? O w s z e m je s t! A le c z y ż m o ż e ją w id z ie ć c z ło w ie k
W y w ó z w ę g la k a m ie n n e g o z P o ls k i.
W g . ty m c z a s o w y c h d a n y c h , w r o k u u b ie g ły m w y w ie z io n o z p o s z c z e g ó ln y c h Z a g łę b i n a s tę p u j ą c e ilo ś c i w ę g la k a m ie n n e g o :
z G ó r n e g o ś lą s k a — 7 .8 7 9 .8 9 ? to n (o k o ło 3 5 p r o c , w y d o b y c ia ) z Z a g łę b ia D ą b r o w s k ie g o 4 3 7 .1 3 2 to n (o k o ło 9 p r o c , w y d o b y c ia ) i z Z a g łę b ia K r a k o w s k ie g o 3 4 .0 6 1
rzą d u w N iem czech .
„ G ło s u C o d z ie n n e g o " .)
b y t r e p u b lik i. N ic d z iw n e g o te ż , ż e p . G e s s le r , k t ó r e g o m im o s w e j p r z y n a le ż n o ś c i d o p a r tji d e m o k r a ty c z n e j, d e m o k r a c i n ie u w a ż a ją z a s w e g o c z ło w ie k a , n ie c h c ia ł ju ż b y ć d łu ż e j k o z łe m o fia r n y m d la p r a w ic y i le w ic y i z r z e k ł s ię s w e g o n ie w d z ię c z n e g o s t a n o w is k a . A g d y c e n tr o w c y i d e m o k r a c i (a p r z e d e - w s z y s tk ie m s a m k a n c le r z ) w b r a k u o d p o w ie d n ie g o k a n d y d a ta p r z y s z li n a n o w o p r o s ić g o , z g o d z ił s ię i b ę d z ie n a d a l la w i
r o w a ł m ię d z y p . g e n e r a łe m v o n S e e c k t , n a c z e ln y m d o w ó d c ą a r - m ji a o p in ją t. z w . p u b lic z n ą , t. z w . r e p u b lik i n ie m ie c k ie j.
C h w ilo w o w ię c N ie m c y m a ją z n o w u r z ą d , k t ó r y c z e k a ją n a p o lu p o lity k i z a g r a n ic z n e j p r o b le m y z w ią z a n e z L o c a r n o i w s k a z u j ą c e n a G e n e w ę , — n a p o lu p o lit y k i w e w n ę t r z n e j z a g a d n ie n ia p o w s t a łę z c ię ż k ie g o p o ło ż e n ia g o s p o d a r c z e g o . P r z e s z ło p ó łt o r a m ilio n a b e z r o b o t n y c h n ie je st b a g a t e la , — k o m u n iś c i z a c z y n a ją z n o w u s ię r u s z a ć , n a c j o n a liś c i ś la d w ś la d z a n im i o d ś p ie w u ją n a u lic a c h B e r lin a u lu b io n ą ic h p io s e n k ę :
„ K r e w s ię m u s i la ć s tr u m ie n ie m , p r e c z z ż y d o w s k ą r e p u b lik ą , — p r e c z !"
P r z y t o n a c h te j g łę b o k o o d -i c z u te j p ie ś n i, — n o w y r z ą d p a -t n a L u th e r a w e ź m ie s ię d o k o n -j t y n u o w a n ia p o lit y k i L o c a m a J Z a d a n ie je g o je s t tr u d n e . W d o b r e c h ę c i c h w ilo w o c h c e m y w ie r z y ć .
o ś le p io n y ? ^ . T a k ja k s ło ń c a lip c o w e p o łu d n ie n ie w id z i ś le <
p ie c z w y łu s k a n e m i o c z a m i, t a k ż y c ia n ie w id z i c z ło w ie k o ś le p io 4 n y e g o iz m e m .
O to je st n a j w ię k s z a , n a jo k n r t n ie j s z a z m o r a n a s z e g o ż y c ia . T c j e s t te n g r y z ą c y c z a d , k tó r y w y c is k a łz y , t ę s k n o t y z a p ię k n o ś c ią i s ło d y c z s p o k o ju , t o j e s t ta tr u c iz n a o h y d n a , k tó r a p o k r y w a tw a r z e ż ó łc ią r ó w n ie ż , t o je s t te n ( u p a r ty , n ie u le c z a ln y o b łę d , d z fę k i k tó r e m u c z ło w ie k d o b r o w o U n ie w y r z e k a s ię w ła s n e g o s e r c a , je g o w z n io s ło ś c i i tr iu m fó w .
E g o iz m j e s t n ie s z c z ę ś c ie m c z ło w ie k a , je g o p o m n ie js z e n ie m , je ^ g o n a w r o te m d o b a r b a r z y ń s tw a ^ S p o łe c z e ń s tw o z ło ż o n e z e g o i
s tó w — je s t k lę s k ą , k a ta s tr o fą ^ p o w o ln y m k o n a n ie m — g lo r j j n ę d z y i c ie m n o ty . — A te r a z ] s p ó jr z m y w o k o ło . U d e r z m y s łę w p ie r s i! O to m y , m y w s z y sc y j c z e m ż e j e s t e ś m y ? ... Ż o łn ie r z a m i w a lc z ą c y c h a r m jl e g o is tó w . W o j1 n a tr w a b e z p r z e r w y — i ja k W k a ż d e j w o j n ie — is to tn y m i z w y -|.
c ię z c a m i s ą c z te r e j j e ź d ź c y A p o k a lip s y .
A p r z e c ie ż k o c h a m y ż y c ie ? P r a g n ie m y je g o w d z ię k u i u r o d y J a k ż e tę sk n im y d o s p o k o ju 1 d o b r o b y tu ... p o g o d y d u c h a , h u m o r u
— p r a w d a ? ...
P r z e c ie ż ż y c ie b y w a p ię k n e ...
S t . K ie d r z y ń s k i.
to n (o k o ło 2 p r o c , w y d o b y c ia ) c z y li r a z e m 8 .3 5 1 .0 8 5 to n .
N a le ż y d o d a ć , ż e w o s ta tn ic h m ie sią c a c h u b , r o k u w y w ó z w ę g la z p o m ie n io n y c h 3 z a g łę b i, w y k a z u je s ta ły w z r o s t, c o p o z w a la w r ó ż y ć p o m y śln y r o z w ó j d la n a s z e g o h a n d lu z z a g r a n ic a ty m a r ty k u łe m .
