Badania pilotażowe - wywiady

Celem wywiadów było poznanie kontekstu instytucjonalnego dystryktu przemysłowego w Dobrodzieniu oraz poznanie opinii osób pośrednio z nim związanych na temat miejsco-wych problemów rozwojomiejsco-wych dystryktu (patrz tabela 4.2.2..)

Tabela 4.2.2. Lista wywiadów pilotażu

Instytucja Osoba Stanowisko

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych

(Technikum, Szkoła zawodowa) ^{Joachim Włoczyk Wicedyrektor szkoły} Stowarzyszenie „Dobrodzień Potrzebującym‖ Ewa Piasecka Czynny członek

Cech rzemiosł różnych ^{Irena Swoboda Księgowa cechu} Kaczmarczyk Starszy cechu

Urząd Miasta Dobrodzień Marek Witek Z-ca burmistrza miasta Dobrodzień

Źródło: Opracowanie własne

Zamiarem autora było przeprowadzenie rozmów z przedstawicielami lokalnych władz, miejscowych stowarzyszeń oraz instytucji bezpośrednio wspierających działanie dystryktu. Wywiady były przeprowadzane według z góry ustalonego planu. W tabeli zawarto ten plan wraz z przygotowanymi pytaniami (tabela 4.2.3.).

Tabela 4.2.3. Plan wywiadów w zakresie Pilotażu. Cech

1. Jakie usługi świadczy cech?

2. Jakie usługi cieszą się największym uznaniem u przedsiębiorców? 3. Ilu członków?

4. Jaka jest dynamika liczby członków?

5. Największe problemy branży meblarskiej w Dobrodzieniu?

Urząd Miejski

1. Jakie usługi świadczy Miasto przedsiębiorcom?

2. Jakie usługi cieszą się największym uznaniem u przedsiębiorców? 3. Ile jest przedsiębiorstw w branży meblarskiej?

4. Jaka jest dynamika zmian liczby podmiotów gospodarczych? 5. Jakie są największe problemy społeczności lokalnej? 6. Największe problemy branży meblarskiej w Dobrodzieniu? 7. Jaka jest dynamika rozwoju miasta?

8. Czy urząd współpracuje z przedsiębiorcami? Czy animuje spotkania ludzi z branży? 9) A co z technikum?

10) Jakie są plany względem branży? 11) Czy są inwestycje z zewnątrz?

Technikum Drzewne

1. Jakie kierunki oferuje Technikum?

2. Jakie kierunki cieszą się największym uznaniem uczniów? 3. Ile jest uczniów?

4. Jaka jest dynamika zmian liczby uczniów?

5. Największe problemy branży meblarskiej w Dobrodzieniu?

Stowarzyszenia Kulturalne Dobrodzień Potrzebującym

1. Przedmiot działań stowarzyszenia?

2. Czy współpracujecie bezpośrednio z miejscowymi przedsiębiorstwami? 3. Jak oceniana jest współpraca z miejscowymi przedsiębiorstwami? 4. Największe problemy branży meblarskiej w Dobrodzieniu?

Źródło: Opracowanie własne

Wywiad w Cechu Rzemiosł Różnych

Cech liczy ok. 70 członków, z czego 50 to miejscowi stolarze. Cech współpracuje z przedsiębiorcami głównie w zakresie szkolenia pracowników (uczniów), z czego korzystają przede wszystkim małe firmy zatrudniające np. 2 pracowników stałych oraz 2 uczniów. Cech

świadczy usługi w zakresie pomocy w rozliczaniu się członków cechu z ZUS i US. Cech peł-ni rówpeł-nież pewne funkcje socjalne dla swoich członków (m.in. opieka nad wdowami i siero-tami, organizowanie spotkań noworocznych oraz wycieczek).

Liczba członków cechu jest od kilku lat niezmienna. Największymi problemami branży meblarskiej stały się w ostatnim czasie braki kadrowe spowodowane masowymi wyjazdami fachowców (rzemieślników) do pracy za granicę.

Wywiad przeprowadzony ze starszym cechu (funkcja społeczna oparta na wyborze przez Walne Zgromadzenie Członków Cechu), będącym jednocześnie właścicielem jednego z dobrodzieńskich przedsiębiorstw, dostarczył dodatkowych informacji. Cech można uznać za instytucję integrującą przedsiębiorców wokół wspólnych inicjatyw. O ile w czasach perma-nentnego niedoboru był zaangażowany w organizowanie dostaw materiałów o tyle obecnie, kiedy większe problemy stwarza zbyt produktów, cech świadczy pomoc w zakresie obsługi biurowej działalności reklamowej firm. Nie do przecenienia jest również jego rola w organi-zowaniu wspólnych stoisk wystawienniczych w Dobrodzieniu (Agata), Katowicach (Al. Roz-dzieńskiego) oraz we Wrocławiu (Domar). Cech pomaga w organizacji spotkań dotyczących negocjacji umowy najmu, wystroju wnętrz oraz organizacji obsługi stanowisk.

Wywiad w Urzędzie Miasta Dobrodzień

Rozmowa z przedstawicielem władz dostarczyła szeregu informacji dotyczących sto-sunku władz do problemów rozwojowych dystryktu przemysłowego w Dobrodzieniu.

Władze są świadome istnienia lokalnego zgrupowania branży meblarskiej, aczkolwiek w rozmowie stwierdzono, że dotychczas nie było wspólnych spotkań władze-ludzie z branży, w czasie których omawiane byłyby perspektywy współpracy. Zadeklarowano jedynie to, że planuje się rozpoczęcie spotkań przedsiębiorców w celu integracji środowiska.

Urząd bierze również pod uwagę możliwość obniżenia lokalnego podatku od nierucho-mości, by w ten sposób zachęcić do zakładania działalności gospodarczej i do zwiększonych inwestycji już istniejących. Wytwarzanie mebli jest dziedziną, w której powierzchnia zakła-dów jest stosunkowo duża w porównaniu do możliwości produkcji. Stąd koszty w formie po-datków od nieruchomości są znaczącą pozycją w rachunku wyników firm.

Z jednej strony władze są świadome narastającego problemu braku napływu nowych pracowników do miasta przy systematycznym ich odpływie spowodowanym wyjazdami za granicę. Z drugiej zaś brakuje wyraźnego działania ze strony urzędu mającego na celu ocale-nie miejscowej bazy szkolenia młodych kadr w branży (zawodówka i technikum) –

komenta-rzem w tej sprawie było stwierdzenie, że za szkoły ponadpodstawowe odpowiedzialny jest starosta powiatowy.

Wywiad z przedstawicielem Stowarzyszenia „Dobrodzień Potrzebującym”

Wywiad z przedstawicielem stowarzyszenia można podsumować następującymi wnio-skami:

- lokalne przedsiębiorstwa są mocno zaangażowane w działanie stowarzyszenia, po-święcają często swoje środki, by wesprzeć jego działania.

- stowarzyszenie to zostało założone przez miejscowych przedsiębiorców w branży me-blarskiej.

Ponadto można wyciągnąć wniosek odnośnie do aktywności lokalnej społeczności Do-brodzienia. Istnieje miejscowa sieć znajomych i rodzin, która uruchomiona pozwala na roz-wiązywanie problemów zapotrzebowania na różne dobra (np. używana pralka dla wielodziet-nej rodziny). Członkini stowarzyszenia stwierdziła, że tu „telefony zna się na pamięć‖ i wszystko można załatwić bez pism. Świadczy to o istnieniu gęstej sieci nieformalnych powią-zań wśród miejscowej społeczności.

Wywiad z przedstawicielem Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w Dobrodzieniu

W „zagłębiu meblarskim‖ po raz pierwszy w roku szkolnym 2007/2008 nie utworzono klasy technikum obróbki drewna oraz klasy zawodowej kształcącej stolarzy, czyli miejscowej kadry dla licznych zakładów pracy. Stan ten można uznać za alarmujący. W obecnej sytuacji braku kadr dalsze ich ograniczanie nie będzie miało pozytywnego wpływu na sektor.

Jest to konsekwencją – z jednej strony- tzw. niżu demograficznego, z drugiej – ruchów migracyjnych ludności w Dobrodzieniu i okolicach. Mają miejsce wyjazdy za granicę powo-dowane chęcią uzyskania wyższych wynagrodzeń za pracę17. Należy zauważyć, że w Dobro-dzieniu (gmina Dobrodzień) bezrobocie nigdy nie było problemem. W stosunku do powiatu stopa bezrobocia wynosiła ok. 3% (2.82% bezrobocia na dzień 31 lipca 2007; cały powiat Oleski 8,3%). Pracownicy nie są zatem zmuszani do wyjazdów wizją bezrobocia. Powoduje nimi jedynie chęć uzyskania wyższych wynagrodzeń.

17

Rozmówca wskazywał na postawę młodych ludzi streszczającą się w słowach: „Skończyć szybko szkołę za-wodową i jechać do pracy za granicę‖. Według niego wynika ona z zawyżonych wymagań płacowych.

Sytuacja, w której brakuje dopływu świeżych kadr do zasobu wykwalifikowanych pra-cowników, z którego czerpią lokalne przedsiębiorstwa, może być sygnałem świadczącym o możliwości wygaszania działalności dystryktu przemysłowego w przyszłości.

W czasie wywiadu rozmówca wskazywał również na istnienie sieci powiązań pomiędzy przedsiębiorcami wynikającej z ich wzajemnych znajomości wyniesionych jeszcze ze szkoły, która pełni zatem dodatkową funkcję integrującą środowisko.