Bezpieczeństwo turystów konnych w lesie

7. Bezpieczeństwo turystów konnych w lesie

Bezpieczeństwo turystów konnych w lesie uzależnione jest od wielu czynników, w tym m.in. od parametrów technicznych szlaków oraz stanu i rodzaju urządzeń obsługi ruchu turystycznego zlokalizowanych zarówno w ich obrębie, jak i na terenie powierzchniowych obiektów rekreacyjno-wypoczynkowych. Obecnie brak jest unormowań formalnych czy standardów, które określałyby minimalne parametry techniczne szlaków konnych lub infrastruktury turystycznego udostępniania lasu. Rozstrzygnięcie powyższych zagadnień leży indywidualnie w gestii każdego nadleśniczego. Niniejsze opracowanie jest propozycją podejścia do tworzenia szlaków konnych w lasach, a nie jedynie słusznym i obligatoryjnym wzorcem. Prezentowane rozwiązania wynikają z doświadczeń wielu krajów, w tym Polski i polskich leśników.

Realizując inwestycję związaną z tworzeniem szlaków konnych w lasach, należy pamiętać, że:

 brak jest precyzyjnych parametrów technicznych (zarówno minimalnych, jak i maksymalnych) korytarzy szlaków konnych³², które w pełni zapewniałyby bezpieczeństwo turystom. Lokalizacja szlaków konnych powinna być ustalana na podstawie znajomości specyfiki terenu z uwzględnieniem propozycji i wskazówek zawartych w niniejszej książce;

 brak jest uregulowań prawnych dotyczących minimalnego wyposażenia szlaków konnych w infrastrukturę udostępniania lasu.

Dobór urządzeń obsługi ruchu turystycznego powinien odbywać się m.in. na podstawie znajomości lokalnych potrzeb turystycznych oraz możliwości finansowych jednostki organizacyjnej PGL LP;

32 Korytarz szlaku konnego to oznaczona droga leśna, służąca i przystosowana do uprawiania turystyki konnej.

!

 brak jest jednoznacznych wskazań, jakie parametry techniczne powinny spełniać poszczególne urządzenia obsługi ruchu turystycznego, aby były bezpieczne dla turystów. Istnieją dwa sposoby potwierdzenia, że korzystanie z nich nie jest potencjalnie niebezpieczne:

o wystąpienie do producentów bądź dystrybutorów produktów (urządzeń) o certyfikaty zgodności z Polską Normą. Należy jednak pamiętać, że zgodnie z ustawą z dnia 12 września 2002 r.

o normalizacji (Dz. U. z 2002 Nr 169, poz. 1386 ze zm.) stosowanie norm jest dobrowolne³³, a nie obligatoryjne i zależy wyłącznie od woli producenta lub dystrybutora danego produktu. Polskie Normy są dokumentami technicznymi, w których można odnaleźć obecny poziom wiedzy w danej dziedzinie. Mogą one też przedstawiać sposób spełniania wymagań stawianych przez przepisy jako jeden z możliwych, ale nie jedyny. Urządzenia obsługi ruchu turystycznego powinny spełniać m.in. następujące normy: PN-EN 1176-1:2009 oraz PN-EN1176-7:2009,

o wystąpienie do producentów lub osób wprowadzających produkt do obrotu z pytaniem, czy produkowane/sprzedawane produkty spełniają Polskie Normy. Potwierdzeniem tego mogą być:

 deklaracja zgodności wystawiana przez producenta.

Deklaracja dotyczy pojedynczego, dostarczonego egzemplarza wyrobu,

 certyfikat wystawiany przez zewnętrzną instytucję na podstawie przedstawionego egzemplarza lub precyzyjnego projektu. Certyfikat zaświadcza, że każdy tak wykonany produkt jest zgodny z normami,

 świadectw lub sprawozdań z kontroli wystawianych przez zewnętrzną instytucję na podstawie kontroli z natury, czyli dla pojedynczego obiektu, tj. grupy urządzeń znajdujących się w danym miejscu udostępnionym turystycznie.

Troszcząc się o bezpieczeństwo turystów, organizator turystyki konnej lub udostępniający dany teren powinni dołożyć należytej staranności, aby:

 stan techniczny obiektów rekreacyjno-wypoczynkowych i urządzeń obsługi ruchu turystycznego odpowiadał wymaganym parametrom przez cały okres udostępnienia ich dla turystów;

 nadzór nad jakością obiektów i urządzeń, w tym i korytarzy szlaków konnych, był sprawowany systematycznie, szczegółowo dokumentowany, z częstotliwością adekwatną m.in. do intensywności ich eksploatacji.

Zaleca się, aby wszystkie elementy informacyjno-porządkowe zlokalizowane wzdłuż szlaków konnych były spójne i zgodne z „Księgą identyfikacji wizualnej PGL Lasy Państwowe” lub z „Instrukcją znakowania szlaków turystycznych”, wydaną przez ZG PTTK³⁴. Elementami informacyjno-porządkowymi są: znaki szlaku konnego, kierunkowskazy, tablice informacyjne

33 Art. 5 ust. 3 ustawy o normalizacji: Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne.

34 http://www.pttk.pl/pttk/przepisy/instrukcja_znakowania_szlakow_0707.pdf (dostęp 25.02.2014 r.).

(więcej: rozdział 16). Na każdym wjeździe na szlak powinny znajdować się tablica informacyjna i regulamin udostępnienia szlaku, a przy wejściu na teren każdego powierzchniowego obiektu rekreacyjno-wypoczynkowego – umieszczony regulamin korzystania z obiektu. Zaleca się również, aby wszelkie regulaminy były dostępne na oficjalnych stronach jednostek organizacyjnych PGL LP, udostępniających teren, oraz na stronach organizatorów turystyki konnej.

Tworząc przy szlakach konnych parkingi leśne przeznaczone do parkowania samochodów z przyczepami do transportu koni, na ogół nie ma konieczności budowy nawierzchni przystosowanych do większych obciążeń niż 3,5 tony na oś. Nośność ta jest w pełni wystarczająca dla koniowozów przystosowanych do jednorazowego przewozu nawet 4 koni. Jeżeli natomiast istnieje prawdopodobieństwo korzystania z parkingu przez większe pojazdy, wówczas na etapie tworzenia projektu koncepcyjnego lub budowlanego wskazane jest przeprowadzenie specjalistycznych badań geotechnicznych. Pozwolą one na precyzyjne określenie poziomu nośności gruntu oraz optymalizację rodzaju nawierzchni niezbędnej do jego budowy. Należy jednocześnie pamiętać, że obiekty rekreacyjno-wypoczynkowe, szczególnie parkingowe, muszą spełniać przepisy przeciwpożarowe, o których mówi „Instrukcja ochrony przeciwpożarowej lasu”, będąca załącznikiem do Zarządzenia nr 54 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 21 listopada 2011 r., obowiązująca w jednostkach organizacyjnych PGL LP od dnia 1 stycznia 2012 r.

Z uwagi na bezpieczeństwo turystów korzystających z lasów, szlaki konne, szczególnie o charakterze rekreacyjnym, powinny się znajdować w dobrym zasięgu telefonii komórkowych. Jest to szczególnie ważne na odcinkach, które są przeznaczone dla turystów o mniejszych umiejętnościach jeździeckich, tj. wzdłuż szlaków o łatwym poziomie trudności. Innym ważnym zagadnieniem jest możliwość podania swojej lokalizacji w lesie. Turyści przemierzający lasy, szczególnie szlakami o charakterze rajdowym, zawsze powinni mieć możliwość podania np. współrzędnych geograficznych swojego położenia.

Będzie to konieczne w razie wypadku lub innego incydentu, który wydarzył się na szlaku. Aby było to możliwe, wskazane jest, by każda pętla miała określone współrzędne, łatwe do wprowadzenia do mobilnego urządzenia wyposażonego w system GPS, dzięki czemu realne byłoby wezwanie pomocy (więcej: rozdział 16.8).

Projektując szlaki konne, należy wziąć pod uwagę istniejące już w terenie szlaki piesze i rowerowe. Wskazane, choć nie jest to warunek obligatoryjny, aby były one prowadzone rozdzielnie (więcej: rozdział 13.9.1).

Ponadto, by szlaki konne lub tereny w ich pobliżu dawały możliwość dojazdu służb ratunkowych, leśnych czy innych. Ze względu na specyfikę przestrzeni leśnych będzie to niejednokrotnie zadanie trudne do zrealizowania, niemniej wskazane jest, by na etapie ich projektowania przeanalizować te elementy.

!

!