Koniowiązy i belki do rozsiodłania koni

o wyższym standardzie, w obrębie powierzchniowych obiektów rekreacyjno-wypoczynkowych zlokalizowanych wzdłuż szlaków konnych wskazane jest tworzenie koniowiązów i belek do rozsiodłania koni. Ich budowa wiąże się z niższymi kosztami niż zagród popasowych, dlatego też powinny być tym częściej stosowane, im szlaki są rzadziej uczęszczane, charakteryzują się większym poziomem trudności oraz zawsze tam, gdzie nie ma zagród popasowych dla koni.

Belki do rozsiodłania koni, a szczególnie koniowiązy mogą mieć trojaką formę: konstrukcji krótkich, długich lub umożliwiającą rozpięcie lin, do których przywiązuje się konie. Tworząc je, należy uwzględnić zapisy natury ogólnej, wskazane w rozdziale 14.1, oraz pamiętać, że:

 liczba koniowiązów powinna być uzależniona od intensywności ruchu konnego na danym terenie, a długość lub liczba belek do rozsiodłania koni uzależniona od liczby koni, które mogą jednorazowo wypoczywać w obrębie danego powierzchniowego obiektu rekreacyjno-wypoczynkowego.

Proponuje się, aby liczba koniowiązów krótkich była podobna do liczby ławostołów zlokalizowanych w obrębie danego miejsca odpoczynku, o ile nie ma tam żadnej zagrody popasowej;

 wszystkie elementy koniowiązów służące do przywiązywania konia muszą wytrzymywać napór i ciągnięcie przez konia przy uwzględnieniu rozmiaru, masy i siły dorosłego konia, również odporności na pękanie i ścieranie materiału, z którego są wykonane. Powinny być wytrzymałe na napór o ciężarze 700 kg. Elementy konstrukcyjne belek do rozsiodłania koni mogą być natomiast delikatniejsze. Belki służące do rozsiodłania koni nie może zaburzać naturalnych krajobrazów leśnych. Nie powinny być wykonywane z materiałów obcych dla danego terenu. Najwłaściwszym materiałem jest drewno. Jest ono nie tylko lepsze z estetycznego punktu widzenia, ale również akustycznie bardziej przyjazne dla konia. Aby

!

zniechęcić konie do obgryzania elementów drewnianych, wskazane jest pomalowanie koniowiązów oraz ewentualnie belek służących do rozsiodłania koni specjalnymi lakierami lub innymi preparatami, np. EMOL BTX czy Pellacol 10 PA. Stal powinna być wykorzystywana jedynie w szczególnie uzasadnionych przypadkach;

 koniowiązy powinny mieć wysokość minimum 80 cm, maksymalnie 120 cm, natomiast belki na powieszenie siodła nie powinny być wyżej niż 90 cm nad ziemią;

 wokół koniowiązów powinna znajdować się strefa manewrowa, z każdej ich strony, o szerokości minimum 120 cm. W wypadku belek służących do rozsiodłania koni ważny jest dostęp do nich tylko z jednej strony. Jednocześnie strefy manewrowe urządzeń obsługi ruchu turystycznego, np. ławostołów, nie mogą nachodzić na inne przestrzenie komunikacyjne, np. koniowiązu. Odstęp ten jest konieczny z uwagi na bezpieczeństwo koni i turystów;

 koniowiązy powinny mieć zabezpieczenia boczne uniemożliwiające zsunięcia się uwiązu z poziomej belki na pionowy słupek konstrukcyjny;

 koniowiązy powinny być montowane w miejscach charakteryzujących się dobrą widocznością, aby jeźdźcy podczas wypoczynku swobodnie mogli nadzorować zachowania koni. Nie jest wskazane stawianie koniowiązów tak, aby koń miał ograniczoną widoczność. Warunek ten nie jest konieczny w przypadku belek służących do rozsiodłania koni, choć z uwagi na koszt siodła, ogłowia i innych elementów powinny one być również widoczne np. z ławostołów zlokalizowanych na terenie danego miejsca odpoczynku;

 nad koniowiązami oraz belkami służącymi do rozsiodłania koni może znajdować się zadaszenie. Korzystniejszym rozwiązaniem jest stawianie ich w cieniu pobliskich drzew;

 nawierzchnia w obrębie koniowiązów powinna być glebą rodzimą, porośniętą trawą pozbawioną roślin trujących dla konia, ewentualnie piaszczystą o dobrych parametrach drenujących.

Rys. 35. Lokalizacja koniowiązów w odniesieniu do innych elementów przestrzeni leśnej

Istnieją trzy rodzaje koniowiązów proponowane do stawiania w lesie.

Najczęściej stosowaną formą tego typu urządzeń są koniowiązy krótkie. Są to proste belki drewniane; każda z nich powinna wytrzymywać napór i ciągnięcie konia o wadze 700 kg. Belki te powinny służyć do przywiązania maksymalnie dwóch koni oraz spełniać poniższe wymagania:

 długość drewnianej belki nie powinna przekraczać 5 m,

 średnica belki nie powinna być mniejsza niż 10 cm,

 belka poprzeczna powinna być zamontowana na wysokości 80–120 cm nad poziomem gruntu,

 pionowy słupek konstrukcyjny powinien wystawać ponad poziomą belkę koniowiązu. Pozwoli to uniknąć zsuwania się i spadania uwiązu na ziemię.

Drugą formą koniowiazów mogą być tzw. koniowiązy długie. Są to proste belki, przystosowane do przywiązania kilku koni. Mogą one być z drewnianych bali, ale w tym przypadku niekiedy uzasadnione jest wykonanie ich z metalowych rur. Ze względów bezpieczeństwa:

 długość koniowiązu nie powinna przekraczać 10 m;

 koniowiązy metalowe powinny mieć średnicę 8–10 cm, natomiast drewniane – być wykonane z litego, twardego drewna o średnicy minimum 15 cm;

 belka poprzeczna powinna być zamontowana na wysokości 80–120 cm;

 pionowy słupek konstrukcyjny powinien wystawać ponad poziomą belkę koniowiązu. Pozwoli to uniknąć zsuwania się i spadania uwiązu na ziemię.

Rys. 36. Propozycja koniowiązu krótkiego

Rys. 37. Przykład koniowiązu długiego

Koniowiązy linowe to miejsca, gdzie istnieje możliwość zaczepienia liny pomiędzy dwoma elementami konstrukcyjnymi, np. słupami lub przystosowanymi do tego drzewami. Koniowiązy linowe są polecane szczególnie w miejscach odpoczynku na szlakach o charakterze rajdowym, gdzie konie jednorazowo stoją dość długo, ale stosunkowo rzadko. Tworząc miejsca na koniowiązy linowe, należy pamiętać o tym, by:

 miejsca kotwienia lin, np. na słupach, były tak przemyślane, aby jeźdźcy bezproblemowo mogli samodzielnie zawiesić własne liny;

 drzewa będące masztami służącymi do przywiązywania lin były zabezpieczone na wysokości około 3 m nad poziomem gruntu, aby nie ulegały okaleczeniu. Drzewa takie muszą być stabilne i na wyżej podanej wysokości powinny mieć średnicę minimum 30 cm. Warto przy tej okazji przewidzieć, w jaki sposób jeźdźcy dostaną się do wspomnianej wysokości 3 m. Proponuje się, aby w ich sąsiedztwie znajdowały się przestawne, nietrwale związane z gruntem bloki do wsiadania na konia;

 odległość pomiędzy drzewami lub słupami do przywiązywania lin powinna wynosić 6–12 m. Jest to przestrzeń służąca za postój dla koni.

Rys. 38. Propozycja montowania koniowiązu linowego

!

14.7. Bloki do