Zagrody popasowe dla koni

14.4. Zagrody popasowe

dla koni

Zagrody popasowe są pożądaną przez jeźdźców alternatywą dla koniowiązów. Maja one postać wydzielonej przestrzeni w obrębie powierzchniowych obiektów rekreacyjno-wypoczynkowych, np. miejsc odpoczynku, która pozwala na rozsiodłanie koni i pozostawienie ich na dłuższą chwilę luzem bez konieczności przywiązywania. Urządzenia te znacząco podnoszą komfort wypoczynku koni, pozwalając na swobodne ich poruszanie się, nie zmuszają koni do stania dłuższy czas w jednym miejscu.

Zagrody popasowe dla koni w obrębie szlaków konnych powinny spełniać wymogi zapisane w rozdziale 14.1 oraz inne natury ogólnej, wymienione poniżej:

 wskazane jest, aby w obrębie danego kompleksu leśnego i jego zespołu powierzchniowych obiektów rekreacyjno-wypoczynkowych znajdowała się minimum jedna zagroda popasowa. Z uwagi na komfort turystów konnych odległość pomiędzy poszczególnymi powierzchniowymi obiektami rekreacyjno-wypoczynkowymi z zagrodami popasowymi nie powinna być większa niż 30 km;

 liczba zagród w obrębie danego obiektu rekreacyjno-wypoczynkowego powinna być uzależniona od natężenia ruchu konnego na danym terenie.

Proponuje się, aby liczba zagród była podobna do liczby ławostołów;

 najkorzystniejsze ze względów ekonomicznych i konstrukcyjnych jest lokalizowanie zagród popasowych w postaci zespołu dwóch boksów mających jeden wspólny bok. Więcej boksów sąsiadujących ze sobą (niż dwa) nie jest wskazane ze względu na różne temperamenty zwierząt. Jeżeli istnieje potrzeba większej liczby boksów, proponuje się, aby zagrody były sytuowane zawsze w modułach po dwa boksy, ale w różnych miejscach w obrębie tego samego powierzchniowego obiektu rekreacyjno-wypoczynkowego;

 zagrody popasowe mogą mieć zadaszenie, ale nie jest to konieczne;

 tańszą alternatywą dla zagród popasowych może być wyznaczenie przez udostępniającego dany teren lub obiekt powierzchni, gdzie dozwolony jest popas koni z wykorzystaniem przywiezionego przez jeźdźców ogrodzenia przenośnego. Rozwiązanie to jest szczególnie polecane na

!

długodystansowych szlakach konnych, dzięki czemu znacząco obniży się koszt utrzymania i organizacji turystyki konnej oraz ograniczy liczbę urządzeń obsługi ruchu turystycznego zlokalizowanych w obrębie lasów.

Warto jednocześnie pamiętać, że tam, gdzie znajdują się zagrody, nie muszą być sytuowane koniowiązy i odwrotnie (więcej: rozdział 14.6).

Zagrody popasowe najlepiej jest lokalizować:

 w lukach lub przerzedzeniach w drzewostanie, gdzie jest zarówno słońce, jak i cień. Wewnątrz poszczególnych boksów zagrody (z zachowaniem stref manewrowania) mogą rosnąć zatem pojedyncze drzewa;

 w miejscach o suchym podłożu (nie podmokłym). Nawierzchnia w obrębie zagród powinna być w postaci gleby rodzimej porośniętej np. trawą, ewentualnie wysypanej piaskiem. Powinna być pozbawiona przeszkód naturalnych i sztucznych oraz niebezpiecznych elementów, np. skał;

 w przestrzeni leśnej oddalonej od miejsc o niskiej odporności środowiska leśnego na niszczenie oraz gdzie rośnie np. trująca lub ciernista roślinność (więcej: rozdział 13.8);

 w oddaleniu od szlaków konnych o minimum 5 m. Dzięki temu nie będą tworzyć się zatory przy wprowadzaniu lub wyprowadzaniu koni z/do poszczególnych boksów zagród popasowych;

 w widocznym miejscu z perspektywy przebywających na danym terenie turystów (najlepiej w osi widokowej ławostołów). Ułatwi to nadzór nad końmi przebywającymi we wnętrzu zagród. Dobrą widoczność można osiągnąć np. poprzez stworzenie pasa podczyszczonej zieleni, której wysokość powinna wynosić 3 m;

 w oddaleniu od ławek, stołów, ławostołów o minimum 3 m, a najlepiej o 10 m (więcej: rozdział 15.2);

 w miejscach, do których można dojść z różnych stron. Wokół zagród popasowych powinna znajdować się strefa manewrowa pozwalająca na swobodne ich obejście. Przestrzeń ta powinna wynosić minimum 1,2 m, a najlepiej 3 m, i nie może być porośnięta krzewami, co najwyżej pojedynczymi drzewami, których korony będą na wysokości powyżej 3 m nad ziemią;

 w pobliżu ujęć wody lub naturalnych cieków wodnych. Z uwagi na odpowiedzialność organizatora turystyki za zdrowie turystów i koni proponuje się, aby w pobliżu wody zamieszczać informację⁸², że woda służy do celów gospodarczych, nie zaś do spożycia, a pojenie koni odbywa się jedynie na odpowiedzialność jeźdźców (więcej: rozdział 14.9).

82Informacja ta może brzmieć: „Woda ze źródła jest niezdatna do spożycia przez ludzi i zwierzęta” lub

„Woda może być wykorzystywana jedynie do celów gospodarczych”.

!

Rys. 25. Zagroda popasowa – propozycja lokalizacji w obrębie miejsc odpoczynku

Konstrukcja zagród popasowych powinna uwzględniać następujące parametry:

 muszą być bezpieczne dla koni i wykonane z materiałów nietoksycznych i nieszkodliwych dla zdrowia zwierząt oraz nadających się do czyszczenia i odkażania. Wskazane jest budowanie ich z drewnianych bali lub desek.

Materiał ten, jeśli nie jest zaimpregnowany, charakteryzuje się małą wytrzymałością na gryzienie koni i działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych, ale jest bezpieczny dla zwierząt (łatwiej np. zdemontować i uwolnić kończynę) oraz wizualnie spójny ze środowiskiem leśnym.

Dopuszczone jest pomalowanie drewnianych zagród preparatami, które zniechęcą konie do ich obgryzania. Jedną z takich substancji jest dziegieć. Rozważyć można również zastosowanie repelentów, czyli środków odstraszających owady, gryzonie, również zwierzęta kopytne oraz inne.

Repelenty nie powinny odstraszać ze względu na zapach, lecz jedynie na ich smak. Przykładem tego typu preparatu może być np. EMOL BTX czy Pellacol 10 PA;

 muszą być nie tylko technicznie, ale i optycznie solidne, odporne na napór konia, uderzenia i podkopywanie końskimi kopytami oraz mechaniczne zużycie. Konstrukcja musi być na tyle trwała, aby wytrzymywała napór i szarpanie konia. Nie musi być przystosowana do jego przywiązywania, choć i taką sytuację można przewidzieć. Ze względów bezpieczeństwa oraz trwałości konstrukcji wskazane jest, aby w regulaminie korzystania z zagród podkreślić, że zakazuje się przywiązywania koni do poprzecznych żerdzi czy słupów konstrukcyjnych zagród z wyłączeniem miejsc do tego przeznaczonych. Elementy konstrukcyjne zagród popasowych, tj. żerdzie,

!

!

!

powinny być wykonane z okorowanego drewna i mieć minimalną średnicę 10 cm oraz być przymocowane do słupów o średnicy minimum 15 cm, a najkorzystniej 20 cm i więcej. Słupki powinny powstać z trwałego i twardego drewna, np. dębowego, modrzewiowego, akacjowego, a żerdzie – z drewna świerkowego lub modrzewiowego, ewentualnie sosnowego. Jednocześnie, im mniej żerdzi, np. 3, tym ich średnica powinna być większa;

 alternatywą dla drewnianych zagród popasowych mogą być metalowe ogrodzenia o konstrukcji słupowo-żerdziowej wykonanej z rur.

Z estetycznych względów nie są one jednak polecane do stawiania w lesie, ponadto mogą powodować hałas i są trudne do demontażu w chwili, kiedy np. kopyto konia zaklinuje się pomiędzy elementami konstrukcyjnymi.

Zaletami tego typu zagród popasowych są natomiast: wytrzymałość na opór i niszczenie przez konie, niskie koszty utrzymania oraz długa żywotność.

Tworząc zagrody metalowe, należy jednak pamiętać, aby rury miały profil okrągły i średnicę około 10 cm (nigdy nie mniejszą niż 5 cm, zwłaszcza słupy konstrukcyjne);

 boksy jednej zagrody popasowej mogą mieć różną wielkość. Minimalny wymiar jednego boksu powinien wynosić 4 x 4 m. Im boks będzie większy, tym bezpieczniejszy i bardziej komfortowy dla koni;

 zagrody powinny mieć wysokość 1,2–1,6 m i 3–4 żerdzie (belki poziome).

Mniejsza ich liczba może spowodować, że zagroda będzie wyglądać mało stabilnie i niesolidnie, natomiast większa niż 5 zwiększa niebezpieczeństwo zaklinowania kopyta konia pomiędzy dwoma z nich. Najniższa z belek

 każdy boks w obrębie zagrody popasowej powinien mieć słupy w każdym narożniku oraz co 1,5–2,5 m pomiędzy nimi;

 wejście do każdego boksu powinno być oddzielne i mieć szerokość minimum 1,2 m, a najlepiej około 1,5 m;

 wejścia do boksów mogą być zamykane wrotami na zawiasach z ryglem lub tylko poprzeczną belką zasuwaną na wysokości około 1,2–1,4 m.

Rys. 26. Proponowane parametry zagród popasowych

Rys. 27. Zamykane wejście do zagrody popasowej w postaci wrót z ryglem

Rys. 28. Zamykane wejście do zagrody popasowej w postaci poprzecznej przesuwanej belki

!

!

14.5. Ogrodzenia