Ogrodzenia i bariery porządkowe

!

14.5. Ogrodzenia i bariery porządkowe

Ogrodzenia i bariery porządkowe mają na celu określenie funkcjonalności poszczególnych przestrzeni oraz ochronę turystów przed miejscami potencjalnie niebezpiecznymi. Mogą one być stawiane w obrębie powierzchniowych obiektów rekreacyjno-wypoczynkowych, szczególnie miejsc odpoczynku, parkingów leśnych, rozdzielając np. przestrzeń przeznaczoną na parkowanie samochodów od przestrzeni wypoczynkowej. Ogrodzenia i bariery porządkowe powinny być stawiane jedynie wówczas, gdy są niezbędne i konieczne.

Ogrodzenia i bariery porządkowe mogą być tworzone w różny sposób i mieć różną formę, np. leżących kłód drewna, głazów narzutowych, odłamków skalnych, słupków czy ziemnych kopców, nasadzeń roślinnych, ewentualnie typowych ogrodzeń, składających się z pionowych i poziomych żerdzi.

Ogrodzenia i bariery porządkowe nie powinny być elementami sztucznie dzielącymi przestrzeń lasu na mniejsze „wnętrza”. Należy je stosować jedynie tam, gdzie jest to uzasadnione w związku z dbałością o bezpieczeństwo turystów konnych. Na przykład grodzenie miejsc odpoczynku, oddzielenie ich od terenów leśnych, często może być odbierane jako sztuczne, nie przynoszące żadnych efektów wymiernych poza zwiększeniem kosztów inwestycji.

Ogrodzenia i bariery porządkowe powinny być budowane jedynie w miejscach potencjalnie niebezpiecznych z uwzględnieniem zapisów rozdziału 14.1 oraz spełniać następujące parametry:

 powinny być trwałe i solidne oraz bezpieczne zarówno dla ludzi, jak i dzikich zwierząt. W środowisku leśnym preferuje się ogrodzenia i bariery porządkowe wykonane z drewna, ewentualnie materiału imitującego drewno⁸³. Wykorzystując do budowy materiał inny niż drewno, np. lokalny kamień lub inny materiał budowlany, zawsze należy dążyć do tego, aby w lokalnym krajobrazie wyglądał naturalnie. Kamienne bariery są

83Wskazane jest, aby wykorzystanie innych materiałów niż drewno było ograniczone do niezbędnego minimum.

szczególnie wskazane w obrębie miejsc widokowych, wizualnie eksponowanych;

 powinny być lokalizowane w odległości minimum 1 m od miejsc potencjalnie niebezpiecznych, np. zbocza czy skarpy;

 powinny mieć możliwość wymiany pojedynczych, zniszczonych elementów, bez konieczności demontażu całej konstrukcji;

 szpary i szczeliny pomiędzy elementami konstrukcyjnymi ogrodzeń i barier porządkowych powinny być łatwe do oczyszczania i ponownego zaimpregnowania. Nie powinny być zatem mniejsze niż 5 cm.

Z uwagi na konieczność zastosowania możliwie naturalnych, spójnych ze scenerią leśną ogrodzeń i barier porządkowych właściwym rozwiązaniem jest zastosowanie w pierwszej kolejności – leżących kłód drewna. Są one przydatne w miejscach, gdzie należy rozdzielić przestrzenie pełniące różne funkcje, np.

wypoczynkową i manewrowania samochodem. Powinny one:

 być i wyglądać na masywne;

 sięgać do wysokości około 30–50 cm nad powierzchnią gruntu;

 być okorowane i wykonane z trwałego i twardego drewna, np. dębowego, modrzewiowego lub innego zaimpregnowanego;

 odległość pomiędzy barierami porządkowymi powinna uniemożliwiać przejazd między nimi samochodem, ale jednocześnie nie utrudniać ruchu konnego. Szerokość pomiędzy niektórymi z barier powinna wynosić minimum 1,20 m;

 być zamontowane w miejscach o dobrej widoczności.

Rys. 29. Przykłady ogrodzenia za pomocą leżących kłód drewna

Równie korzystnym rozwiązaniem jest zastosowanie głazów narzutowych i odłamków skalnych, wizualnie neutralnych, o ile tego typu głazy występują w okolicznym krajobrazie. Głazy takie powinny:

 być nieco wkopane w ziemię, co tym bardziej wtopi je w lokalny krajobraz;

 być rozmieszczone zarówno osobno, jak i w grupach, po kilka, ale ustawione w nieregularnych odstępach i nie w linii prostej;

 odległość pomiędzy skałami powinna uniemożliwiać przejazd między nimi samochodem, ale jednocześnie nie utrudniać ruchu konnego. Szerokość pomiędzy niektórymi z nich powinna wynosić minimum 1,20 m;

 wystawać około 30–50 cm nad powierzchnią gruntu;

 powinny były montowane w miejscach o dobrej widoczności;

 być pozbawione ostrych krawędzi. Nie powinny to być zatem skały ciosane, łupane, lecz np. duże otoczaki.

Rys. 30. Przykłady ogrodzenia za skał i odłamków skalnych

Słupki drewniane są dopuszczalne, choć nie są neutralne wizualnie w środowisku leśnym. Jeśli jednak będą one zastosowane, powinny:

 uniemożliwiać przejazd pomiędzy nimi samochodem, a jednocześnie nie utrudniać ruchu konnego. Szerokość pomiędzy niektórymi z nich powinna wynosić minimum 1,2 m;

 być rozstawione nieregularnie, tj. nie w linii prostej. Zneutralizuje się w ten sposób ich sztuczny wygląd;

 być zamontowane w nawierzchni mającej dobry drenaż wód opadowych.

Z tego też względu miejsca wkopywania słupków powinny być wykorytowane, a spód zagłębienia uzupełniony materiałem żwirowym lub piaszczystym;

 być wykonane z trwałego i twardego, zaimpregnowanego drewna;

 mieć średnicę około 15 cm;

 mieć wysokość około 50 cm nad powierzchnią gruntu w miejscach, gdzie rzadko jeździec będzie siedzieć na koniu, np. w obrębie miejsc odpoczynku, oraz 1,2–1,4 m w obrębie szlaków konnych i przestrzeni komunikacyjnych.

Zróżnicowanie wysokości wynika z potrzeby jak najmniejszej ich ingerencji w estetykę lokalnych krajobrazów oraz ograniczenia do minimum niebezpieczeństwa spadnięcia jeźdźca na słupek;

 być wkopane na głębokość około 50 cm w ziemię;

 być skośnie ścięte na górze, aby woda z nich swobodnie spływała;

 być zamontowane w miejscach widocznych.

Rys. 31. Przykłady ogrodzenia za pomocą słupków ogrodzeniowych

Inną, alternatywną formą grodzenia terenu, jest zbudowanie ziemnych kopców. Ich zastosowanie jest uzasadnione na terenach leśnych o urozmaiconym ukształtowaniu terenu. Ziemne kopce powinny:

 mieć nieregularny kształt, tj. zróżnicowaną wysokość, szerokość i długość. Ich wysokość powinna wynosić 40–50 cm nad poziomem gruntu.

Nie powinny one wyglądać sztucznie w przestrzeni leśnej.

Z tego też względu powinny mieć kształt asymetryczny (ze stromym stokiem od strony potencjalnie niebezpiecznej, np. parkingu, i łagodnym po drugiej stronie);

 z uwagi na niebezpieczeństwo erozji wodnej i wietrznej kopce powinny być porośnięte roślinnością charakterystyczną dla danego siedliska leśnego. Wprowadzanie obcych gatunków należy ograniczyć do niezbędnego minimum i dopuścić jedynie w pobliżu ośrodków miejskich lub innych terenów zurbanizowanych;

 umożliwiać bezpieczny przejazd pomiędzy nimi. Odległość je dzieląca powinna wynosić minimum 1,2 m.

Rys. 32. Przykłady ogrodzenia za pomocą ziemnych kopców

Grodzić i zabezpieczać teren można również za pomocą ściany z grup roślinności. Roślinność wykorzystana do utworzenia tego typu ogrodzeń i barier ochronnych powinna:

 mieć naturalny pokrój;

 składać się z gatunków i odmian charakterystycznych dla danego siedliska leśnego;

 mieć wysokość około 120 cm. W ramach danej grupy roślin mogą rosnąć krzewy i pojedyncze drzewa;

 mieć szerokość 70–90 cm, która zapewni fizyczny odstęp pomiędzy szlakami a potencjalnie niebezpiecznym miejscem.

Ostatnim zasadniczym typem urządzeń służących grodzeniu przestrzeni leśnych jest budowanie ogrodzeń z przęseł. Wskazane jest, aby ogrodzenia tego typu były:

 wykonane wyłącznie z drewna;

 miały formę niezbyt masywną wizualnie;

 bezpieczne i miały wysokość około 90–120 cm. Wyższe bariery mogą powodować zmniejszenie strefy widoczności, nie zwiększając poziomu bezpieczeństwa turystów.

Rys. 33. Przykłady ogrodzenia typu „żywa ściana”

Rys. 34. Przykłady ogrodzeń z przęseł w obrębie miejsc odpoczynku

!

o wyższym standardzie, w obrębie powierzchniowych obiektów rekreacyjno-wypoczynkowych zlokalizowanych wzdłuż szlaków konnych wskazane jest tworzenie koniowiązów i belek do rozsiodłania koni. Ich budowa wiąże się z niższymi kosztami niż zagród popasowych, dlatego też powinny być tym częściej stosowane, im szlaki są rzadziej uczęszczane, charakteryzują się większym poziomem trudności oraz zawsze tam, gdzie nie ma zagród popasowych dla koni.

Belki do rozsiodłania koni, a szczególnie koniowiązy mogą mieć trojaką formę: konstrukcji krótkich, długich lub umożliwiającą rozpięcie lin, do których przywiązuje się konie. Tworząc je, należy uwzględnić zapisy natury ogólnej, wskazane w rozdziale 14.1, oraz pamiętać, że:

 liczba koniowiązów powinna być uzależniona od intensywności ruchu konnego na danym terenie, a długość lub liczba belek do rozsiodłania koni uzależniona od liczby koni, które mogą jednorazowo wypoczywać w obrębie danego powierzchniowego obiektu rekreacyjno-wypoczynkowego.

Proponuje się, aby liczba koniowiązów krótkich była podobna do liczby ławostołów zlokalizowanych w obrębie danego miejsca odpoczynku, o ile nie ma tam żadnej zagrody popasowej;

 wszystkie elementy koniowiązów służące do przywiązywania konia muszą wytrzymywać napór i ciągnięcie przez konia przy uwzględnieniu rozmiaru, masy i siły dorosłego konia, również odporności na pękanie i ścieranie materiału, z którego są wykonane. Powinny być wytrzymałe na napór o ciężarze 700 kg. Elementy konstrukcyjne belek do rozsiodłania koni mogą być natomiast delikatniejsze. Belki służące do rozsiodłania koni nie może zaburzać naturalnych krajobrazów leśnych. Nie powinny być wykonywane z materiałów obcych dla danego terenu. Najwłaściwszym materiałem jest drewno. Jest ono nie tylko lepsze z estetycznego punktu widzenia, ale również akustycznie bardziej przyjazne dla konia. Aby

W dokumencie W LASACH PAŃSTWOWYCH SZLAKI KONNE (Stron 122-129)