Szlaki konne a skrzyżowania z drogami publicznym

13.9.2. Szlaki konne a skrzyżowania z drogami

publicznym

Koń jest zwierzęciem wrażliwym na bodźce akustyczne. Z tego względu szlaki konne należy tak projektować, aby zminimalizować prawdopodobieństwo przecinania się ich z drogami publicznymi. Dotyczy to szczególnie tras o charakterze rekreacyjnym i łatwym poziomie trudności.

Jeżeli nie ma innej możliwości i szlaki konne muszą przecinać drogi publiczne, wówczas powinny być spełnione następujące warunki ogólne:

 skrzyżowania szlaków konnych z drogami publicznymi są możliwe, ale powinny być zlokalizowane w miejscach o możliwie małym natężeniu ruchu pojazdów, na prostych odcinkach i prostopadłym układzie względem osi jezdni;

 szlaki konne mogą przecinać skrzyżowania, ale możliwie najniższej klasy i kategorii dróg publicznych. Jest to korzystne z punktu widzenia bezpieczeństwa organizacji turystyki i rekreacji konnej. Szlaki konne mogą przecinać drogi kategorii gminnej, o klasie: główne, zbiorcze, lokalne i dojazdowe. Nie powinny jednak przecinać dróg o kategoriach: krajowe, wojewódzkie i powiatowe⁶¹ oraz o klasach: główne, oznaczone symbolem

„GP”, ekspresowe i autostrady⁶²;

 w przypadku dróg krajowych i innych zaleca się przeprowadzenie konsultacji z ich zarządcą⁶³ w celu np. wprowadzenia ograniczenia prędkości do 50 km/h dla pojazdów przed przecięciem się szlaku konnego lub odgięcia toru ruchu pojazdów w celu fizycznego wymuszenia zredukowania prędkości (np. utworzenie wysepki);

61 Zgodnie z Dz.U.99.43.430 § 4 p. 2 istnieją cztery kategorie dróg: drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne.

62Zgodnie z Dz.U.99.43.430 § 4 p. 1 istnieje siedem klas dróg: A – autostrady, S – ekspresowe, GP – główne ruchu przyspieszonego, G – główne, Z – zbiorcze, L – lokalne, D – dojazdowe.

63 Aby uzyskać pozwolenie na ingerencję w infrastrukturę dróg publicznych, należy uzyskać zgodę od ich zarządcy. Mowa tu o umieszczeniu przejść dla koni, oświetlenia, organizowania przecięcia szlaku konnego z przejściem dla pieszych, przecięcia rowu melioracyjnego przez szlak konny itd. Zgodnie z ustawą z dnia 21 marca 1985 r. (Dz.U.2013.0.260) zarządcami dróg są:

 Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad – drogi krajowe;

 zarząd województwa – drogi wojewódzkie;

 zarząd powiatu – drogi powiatowe;

 wójt, burmistrz, prezydent miasta – drogi gminne.

 szerokość szlaków konnych w miejscach przecięcia się z drogami publicznymi powinna wynosić 4 m⁶⁴.

Skrzyżowania szlaków konnych z drogami publicznymi powinny być tak lokalizowane, aby charakteryzowały się dobrą widocznością, czyli były widoczne dla użytkowników drogi oraz jeźdźców poruszających się po szlaku konnym.

Oznacza to, że powinny one spełniać zasady trójkąta widoczności⁶⁵. Wielkość trójkąta widoczności zależy od prędkości miarodajnej⁶⁶na drodze. Im prędkość jest wyższa, tym odległość „L1” (rysunek nr 12) powinna być większa. Przejścia nie mogą być ponadto przesłonięte przez roślinność pasa drogowego czy urządzenia i infrastrukturę techniczną, np. znaki drogowe zlokalizowane w obrębie pasa drogowego. Dodatkowo, jeżeli przejścia przez drogę znajdują się poza terenami zabudowanymi o urozmaiconym ukształtowaniu terenu, wówczas powinno się zadbać o usytuowane ich z uwzględnieniem minimalnych odległości widoczności na zatrzymanie pojazdu⁶⁷ (patrz tabela 1: Minimalna odległość widoczności na zatrzymanie pojazdu). Na przykład na drogach, gdzie dopuszczalna prędkość wynosi 50 km/h, a pochylenie podłużne jezdni – 2%, minimalna odległość widoczności na zatrzymanie wynosi 50 m.

Przecięcia szlaków konnych i dróg publicznych mogą być tworzone, choć nie muszą, w formie przejść dla pieszych⁶⁸. Są one wskazane szczególnie tam, gdzie przejścia już istnieją, oraz w sąsiedztwie szlaków bardzo intensywnie użytkowanych, np. w pobliżu większych ośrodków miejskich. Można wówczas rozważyć wprowadzenie fakultatywnego rozwiązania dodatkowo podnoszącego bezpieczeństwo turystyki konnej, tj. optycznego rozdzielenia fakturą nawierzchni przejścia konnego od przejścia dla innych użytkowników, np. rowerzystów.

Nawierzchnia przejść konnych przez drogi powinna być bezpieczna i stabilna oraz mieć charakter antypoślizgowy. Należy pamiętać, co jest ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa turystów konnych, że nawierzchnie asfaltowe czy betonowe stają się śliskie, zwłaszcza podczas opadów atmosferycznych.

W wypadku odcinków szlaków o bardzo dużej intensywności ruchu konnego zalecamy konsultacje z zarządcą drogi w celu technicznych możliwości zwiększenia bezpieczeństwa jeźdźców na przejściach przez drogi publiczne poprzez położenie na powierzchni np. materiału antypoślizgowego. Do tego celu doskonale nadają się

64 Zgodnie z załącznikiem nr 2 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków umieszczania na drogach (Dz.U.2003.220.2181).

65 Trójkąt widoczności, zgodnie z Dz.U.99.43.430, załącznik p. 5, jest to pole widoczności umieszczone na wysokości 1 m, w którym nie powinny się znajdować żadne przeszkody. Z uwagi na specyfikę turystyki konnej trójkąt widoczności od strony szlaku konnego i nadjeżdżających jeźdźców powinien być umieszczony na wysokości 2,5–3 m.

66 Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r.

w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U.99.43.430 § 3 p. 6) prędkość miarodajna jest to parametr odwzorowujący prędkość samochodów osobowych w ruchu swobodnym na drodze, służący do ustalenia wartości elementów drogi, które ze względu na bezpieczeństwo ruchu powinny być dostosowane do tej prędkości. Informacje na temat prędkości miarodajnej i projektowej znajdują się u zarządcy drogi.

67 Odległość widoczności na zatrzymanie oznacza konieczną długość drogi, którą pojazd musi przebyć od momentu zauważenia przez kierowcę przeszkody na jezdni aż do zatrzymania się przed nią.

68 Sposób tworzenia przejść dla pieszych reguluje Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U.99.43.430 § 127).

mieszanki żywic epoksydowej i poliuretanowej o wysokiej odporności mechanicznej.

Po wymieszaniu z suszonym piaskiem kwarcowym tworzą trwałą, ciągliwo-elastyczną powłokę antypoślizgową o wysokiej odporności na ścieranie. Dla zwiększenia bezpieczeństwa zaleca się również utwardzenie styku szlaku konnego z drogą publiczną. Proponuje się, aby była to gleba rodzima z domieszką stabilizatora zamiast twardych grysów, żwiru i kamienia naturalnego.

Prędkość miarodajna na drodze z pierwszeństwem przejazdu km/h (na drodze Z, L, D jest to prędkość projektowana drogi)

90 80 70 60 50 40 30

Odległość widoczności L1 180 160 140 120 100 80 60

Rys. 12. Pole widoczności na szlaku konnym

Źródło: Na podstawie rysunku Michała Zarzyka wykonanego z wykorzystaniem Dz.U.99.43.430, załącznik p. 5.

Tab. 1. Minimalna odległość widoczności na zatrzymanie pojazdu

Prędkość [km/h]

Najmniejsza odległość widoczności na zatrzymanie [m]

na pochyleniu podłużnym jezdni

≤-10% -8% -6% -4% -2% 0% 2% 4% 6% 8% ≥ 10%

90 190 170 150 150 120

80 160 140 120 120 100

70 110 100 90 90 80

60 80 70 60

50 55 50 45

40 40 35

30 25 20

Źródło: Dz.U.99.43.430 § 168 p. 2.

Skrzyżowania szlaków konnych z drogami publicznymi powinny być

!

wyposażone w stosowne oznakowanie pionowe i poziome, zlokalizowane:

 w obrębie korytarzy szlaków konnych. Turyści konni poruszający się szlakiem powinni być odpowiednio wcześniej poinformowani o zbliżaniu się do potencjalnie niebezpiecznego miejsca. Proponuje się, aby na odcinkach prostych szlaków, 100 m przed skrzyżowaniem z drogą publiczną, ustawić znak o potencjalnym niebezpieczeństwie (więcej: rozdział 16.6).

Odległość odsunięcia znaku od krawędzi pasa drogowego wynika ze średnich prędkości osiąganych przez konie na szlakach. Szybsze ostrzeżenie jeźdźca o przecięciu szlaku z drogą publiczną pozwoli zminimalizować prawdopodobieństwo wtargnięcia konia na jezdnię czy spłoszenia go na skutek hałasu poruszających się pojazdów. Znak o potencjalnym niebezpieczeństwie powinien być widoczny w obrębie szlaku konnego dla jeźdźca z odległości 20 m mierzonej w linii prostej przed znakiem;

 w pasach drogowych w pobliżu skrzyżowań ze szlakami konnymi.

Jeżeli jednostka organizacyjna PGL LP jest podmiotem odpowiedzialnym za organizację szlaków konnych, powinna wystąpić do zarządcy drogi celem postawienia w obrębie pasa drogowego znaku A-30 „inne niebezpieczeństwo” oraz tabliczki wskazującej na rodzaj niebezpieczeństwa, opatrzonej stosownym symbolem lub napisem, np.

„Koń”⁶⁹. Potrzeba ustawienia wyżej wymienionych znaków drogowych wynika z prawnego obowiązku poinformowania osób kierujących pojazdami o lokalizacji potencjalnie niebezpiecznego miejsca, tj. skrzyżowania ze szlakiem konnym⁷⁰.

Na drogach leśnych, którymi prowadzone są szlaki konne, przed przecięciem z drogą publiczną mogą znajdować się szlabany ograniczające wjazd do lasu pojazdami silnikowymi. Szlabany te nie mogą stanowić zagrożenia dla turystów konnych i powinny zapewniać bezpieczny przejazd, np. obok nich, w pozycji, kiedy jeździec siedzi na koniu. Propozycja zasad ustawiania szlabanów w obrębie szlaków konnych oraz ich formy są zaprezentowane w rozdziale 14.3 tego opracowania.

69 Odległość znaku ostrzegawczego A-30 wraz ze stosowną ww. tabliczką dodatkową od miejsca potencjalnie niebezpiecznego jest uzależniona od dopuszczalnej prędkości na drodze i powinna wynosić:

 dla v = 90 km/h – 250–300 m;

 dla v = 80 km/h – 200–250 m;

 dla v = 70 km/h – 150–200 m;

 dla v ≤ 60 km/h – 50–100 m.

70 Zgodnie z art. 11.1 Rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 170, poz. 1393).

Rys. 13. Lokalizacja znaku o potencjalnym niebezpieczeństwie przed zbliżeniem się do drogi publicznej

Źródło: na podstawie rysunku Michała Zarzyka.

!

13.9.3. Szlaki konne