8. Syntetyczne wyjaśnienie strategii badań i ich hierarchii
8.3. Charakterystyka badanego środowiska
Naturalny eksperyment pedagogiczny przeprowadzony został w roku szkolnym 2006/2007 w Szkole Podstawowej nr 11 z Oddziałami Integracyjnymi w Katowicach, w województwie śląskim. Szkoła ta została wybrana do badań w sposób celowy.
Wyłoniono ją dzięki sondażowi diagnostycznemu oraz uzyskanej zgodzie dyrekcji szkoły
363 E. Perzycka, J. Nowotniak, O standardach kompetencji zawodowych nauczycieli, „Edukacyjne Dyskursy”
http:// ip.univ.szczecin.pl/~edipp*, opublikowano dnia: 15. 03. 2001.
na przeprowadzenie badań empirycznych. Szkoła spełniła następujące kryteria potrzebne do prawidłowej realizacji założeń metodologicznych, a więc:
- posiada pracownię komputerową z dziesięcioma stanowiskami komputerowymi połączonymi w sieci lokalnej;
- pracownia komputerowa wyposażona jest w laptopa, drukarkę, skaner, nagrywarkę płyt CD, mikrofony, słuchawki i głośniki do komputera, wideoprojektor, ekran projekcyjny;
- komputery wyposażone są w programy użytkowe (program do redagowania tekstu, obróbki grafiki, prezentacji, poszukiwania informacji i komunikowania się w Internecie), - posiada stały dostęp do Internetu;
- posiada odpowiednio dużą liczbę oddziałów w szkole, z których można było wyłonić grupę eksperymentalną (GE) i grupę kontrolną (GK);
- ma możliwość prowadzenia zajęć w pracowni komputerowej przez nauczycieli przedmiotów nauczania blokowego.
W wybranej do naturalnego eksperymentu pedagogicznego szkole podstawowej uczy się 518 uczniów w 25 oddziałach, z czego 5 oddziałów to klasy 6-te, z których wyłoniono 2 klasy do przeprowadzenia eksperymentu pedagogicznego. Szkoła posiada pracownię komputerową składająca się z jedenastu stanowisk uczniowskich, stanowiska dla nauczyciela, skanera, drukarki laserowej. Komputery wyposażone są w nagrywarki płyt CD, słuchawki, głośniki i mikrofon. W pracowni znajduje się również laptop z wideoprojektorem i ekranem. W roku szkolnym 2006/2007 w pracowni komputerowej poza lekcjami informatyki odbywały się lekcje przyrody, historii i społeczeństwa, techniki, zajęcia kółka informatycznego i redakcyjnego.
W czerwcu 2006 roku przeprowadzono ankietę skierowaną do wszystkich uczniów klas piątych, której wyniki przyczyniły się do wyłonienia grupy eksperymentalnej GE i grupy kontrolnej GK. Ankieta dostarczyła informacji o środowisku rodzinnym uczniów, dostępie uczniów do komputera i Internetu, celów, do których uczniowie wykorzystują komputer. Ankietę wypełniło 87 uczniów z pięciu klas piątych.
Ankietowani uczniowie w 48% należą do rodzin posiadających dwójkę dzieci.
25% uczniów nie posiada rodzeństwa, 11% posiada trojkę rodzeństwa, 9% posiada
dwójkę rodzeństwa, a 7% uczniów posiada więcej niż trójkę rodzeństwa.
Liczba posiadanego rodzeństwa ankietowanych uczniów
25%
48%
9%
11% 7%
Brak Jedno Dwójka Trójka
Więcej niż trójka
Wykres 17. Liczba posiadanego rodzeństwa w rodzinach badanych uczniów.
Analizując dane znajdujące się w Tabeli 10, okazuje się że, podobne pod względem posiadanego rodzeństwa, są klasy 5A i 5C, jak i klasy 5D i 5E.
Tabela 10. Liczba posiadanego rodzeństwa u ankietowanych uczniów z podziałem na klasy.
Dla prawidłowego rozwoju dziecka ważne jest posiadanie swojego własnego miejsca w domu. Jest to zazwyczaj pokój, w którym dzieci bawią się, odrabiają lekcje, przyjmują swoje koleżanki i kolegów. Wśród ankietowanych uczniów swój własny pokój posiada 67%.
Tabela 11 ukazuje nam podobieństwa i różnice między uczniami poszczególnych klas posiadających własny pokój. Zauważyć tu można, że w klasie 5B znajduje się najwięcej dzieci mających własny pokój. Zapewne powiązane jest to z tym, że jest to również klasa, w której największa liczba dzieci, (bo aż 64%) nie posiada żadnego rodzeństwa, a więc większe są możliwości rodziców, aby dziecko posiadało swoje miejsce do nauki.
Klasa Brak 1 2 3 Więcej
5A 20% 47% 13% - 20%
5B 64% 8% 0% 14% 14%
5C 26% 40% 14% 20% -
5D 13% 70% 4% 13% -
5E 12% 64% 12% 6% 6%
Tabela 11. Liczba uczniów posiadających swój własny pokój z podziałem na klasy piąte.
Istotnym elementem podczas prowadzenia eksperymentu jest posiadanie w domu przez uczniów grupy eksperymentalnej GE i grupy kontrolnej GK komputera z dostępem do Internetu. Wyniki badań wskazują, że zdecydowana większość uczniów posiada komputer w domu. Wśród ankietowanych klas wyróżnia się klasa 5C, której wszyscy uczniowie posiadają komputer. W tym przypadku podobne pod względem posiadania przez uczniów komputera są klasy 5B, 5E i 5D (Tabela 12).
Tabela 12. Liczba uczniów posiadających komputer z podziałem na klasy piąte.
Największy dostęp do Internetu w domu mają uczniowie klasy 5A - 67%
i uczniowie klasy 5C- 68%. W pozostałych klasach dostęp do Internetu posiada od 56 do 57% uczniów. Szczegółowy podział uczniów mający dostęp do Internetu został przedstawiony w Tabeli 10.
Analiza badań uczniów posiadających dostęp do Internetu w domu w poszczególnych klasach wskazuje, że nie ma większych różnic w tym zakresie.
Tabela 13. Liczba uczniów posiadających dostęp do Internetu w domu z podziałem na klasy piąte.
Na podstawie przeprowadzonej środowiskowej charakterystyki klas piątych szkoły podstawowej wyłonione do eksperymentu zostały klasy 5D i 5E, po czym klasa 5D stanowić będzie grupę eksperymentalną GE, a klasa 5E grupę kontrolną GK.
Klasa Tak Nie
5A 60% 40%
5B 86% 14%
5C 58% 42%
5D 65% 35%
5E 68% 32%
Klasa Tak Nie
5A 87% 13%
5B 93% 7%
5C 100% 0 5D 97% 3%
5E 95% 5%
Klasa
Internet w domu
5A 67%
5B 57%
5C 68%
5D 57%
5E 56%
Uzasadnieniem tego wyboru jest podobieństwo między tymi klasami występujące w środowisku rodzinnym, a w szczególności w:
- liczbie posiadanego przez uczniów rodzeństwa, - liczbie uczniów posiadających własny pokój,
- liczbie uczniów mających w domu komputer z dostępem do Internetu.
W celu zbadania istotności różnic występujących między cechami środowiskowymi GE i GK i upewnieniu się że, różnice te są statystycznie nieistotne zastosowano test t-Studenta dla grup skorelowanych, gdzie liczebność próby N < 30, obliczanego według wzoru (1)365:
) 1 ( −
= N
S t d
d
(1)
d – to różnice między x1 i x2,
S - to odchylenie standardowe różnic, d
d – to średnia arytmetyczna różnic
Celem zweryfikowania istnienia różnic między cechami GE i GK sformułowano hipotezę H0 i alternatywną hipotezę H1:
H0 – nie ma istotnych statystycznie różnic między cechami GE i GK w zakresie liczby posiadanego rodzeństwa, posiadania własnego pokoju, komputera z dostępem do Internetu.
H1 – istnieją statystycznie istotne różnice między cechami GE i GK w zakresie liczby posiadanego rodzeństwa, posiadania własnego pokoju, komputera z dostępem do Internetu.
Ustalono poziom istotności α =0,001.
Liczbę stopni swobody dla testu t-Studenta obliczono według wzoru (2)366:
−1
= N df
gdzie w analizowanym przypadku df=7
365 S. Juszczyk, Badania ilościowe w naukach społecznych, Wyd. ŚWSzZ, Katowice 2005, s.223.
Aby zastosować test t-Studenta dla grup skorelowanych dobrano parami wyniki w ujęciu procentowym charakteryzujące GE i GK w zakresie liczby posiadanego rodzeństwa, posiadania własnego pokoju, komputera z dostępem do Internetu.
W Tabeli 14 przedstawione zostały cechy charakteryzujące GE i GK. Cechom przypisano następująca kolejność:
1- liczba uczniów nie posiadających rodzeństwa, 2- liczba uczniów posiadających jedno rodzeństwo, 3- liczba uczniów posiadających dwójkę rodzeństwa, 4- liczba uczniów posiadająca trójkę rodzeństwa,
5- liczba uczniów posiadających więcej niż trójkę rodzeństwa, 6- liczba uczniów posiadająca swój własny pokój,
7- liczba uczniów posiadających komputer,
8- liczba uczniów posiadających dostęp do Internetu.
Tabela 14. Cechy charakterystyczne GE i GK w ujęciu procentowym oraz obliczenie wartości d . Cechy
Cechy
GE i GK GE (x1) GK (x2) d = x1-x2
di-dśr
25 ,
=4
d (di −d)2
1 13 12 1 -3,25 10,56
2 70 64 6 1,75 3,06
3 4 12 8 3,75 14,06
4 13 6 7 2,75 7,56
5 0 6 6 1,75 3,06
6 65 68 3 -1,25 1,56
7 97 95 2 -2,25 5,06
8 57 56 1 -3,25 10,56
Razem X X 34 X 55,5
Średnio 39,87 39,87 25d =4, X X
Obliczona na podstawie wyników badań empirycznych wartość testu t wynosi 3,99. Przy df=7 i α =0,001, wartość teoretyczna testu t wynosi 5,405. Ponieważ wartość teoretyczna testu t jest większa od wartości empirycznej to należy odrzucić z prawdopodobieństwem 0,999 hipotezę alternatywną H1 i przyjąć hipotezę zerową H0, mówiącą, że różnica w zakresie liczby posiadanego rodzeństwa, posiadania własnego pokoju, komputera z dostępem do Internetu między GE i GK nie jest istotna statystycznie, co oznacza, że uczniowie z obu grup pochodzą z tej samej populacji.