[6] Ale że jest wiele służb, tedy rozmaite są służby Pańskie, przetoż słusznie do-kłada o ministroch Paweł święty, co za słudzy są, w czym ich powinność należy, a to tymi słowy, gdzie dokłada, iże są „szafarze tajemnic Boskich”, to jest go-spodarze obroczni tajemnic Bożych; daje im tę powinność względem onej Ewan-jelijej, w której tak Pan mówi: „I któż jest wiernym szafarzem albo mądrym, którego Pan postanowił nad czeladką swoją, aby podług czasu dawał im obroki ich?”. Przyrównał Pan Kościół swój domownemu zwyczajowi u dostatecznego gospodarza, w którym ma swoję żywność, dostatek – tak też Pan niebieski ma w Kościele swoim pokarm pewny i dostatek wszelki, którym aby szafowali do-mownikom chce Pan i postanowił ty obroki pewne. Naprzód – pokarm jest w nim sam Pan Jezus, Syn Boży, który daje Bóg Ociec z nieba, dlatego aby wszelki, który by tego wiarą używał, miał żywot wieczny, jako sam Pan
1 Timo. 5 1 Corin. 9; Matth. 10; 1 Timo. 5 Gala. 6 Actu. 9 1 Reg. 8 Matth. 28 Exodi 3 Matth. 24 Ioan. 6; Ibidem
powiedział o tym: „Jam jest on Chleb żywy, którym z nieba przyszedł, aby który by jedno używał z tego chleba, był żyw na wieki”.
[7] Z tego pokarmu bowiem idą ty pożytki, tu grzechom odpuszczenie wie-rzącym, ciała zmartwychwstanie, od śmierci, piekła, szatana wyswobodzenie i żywot wieczny – a niemasz inszego pokarmu danego od Boga dla takowego pożytku, jedno ten sam jeden, który jest żywotem nazwany, iże dawa wierzącym w się żywot wieczny dostatecznie. A tak słudzy Krystusowi, w naukach słowa Ewanjelijej świętej, nie podają inszego pokarmu ludziom ku zbawieniu, jedno ten jedyny pokarm Pana Jezusa, a tego żeby wszelki używał, wiarą napominają. A iże takowe szafarstwo tu zowie tajemnicą, czyni to, iże był od początku świata
zakryty ten pokarm, nie tak objaśniony i wyrozumiały, aże dopiro jaśnie oka-zany ostatniego wieku, jako do Rzymianów apostoł wypisuje u wszech narodów. O tym i do Efeskich mówi: „Słyszeliście szafowanie łaski Bożej, która mnie jest zwierzona między wami, co mnie Bóg przez zjawienie objawił tajemnicę, która inszych wieków nie była znajoma ludziom”. Nadto tajemnicą zowie, że w nauce Ewanjelijej świętej, jako i w usłudze świątości, nie widzimy tego pokarmu Kry-sta Pana w ciele jego i we krwi jego, a przedsię prawdziwie wierzącym bywa usługowan i dawan ku pokarmu zbawiennemu. I dlatego, abyśmy baczyli, iże ty rzeczy nie są podleg[ł]e rozumowi albo zmysłom naszym, potrzeba ku Panu Bogu serce wznosić, a tam doskonałe nakarmienie brać z niego, przez usługę Ducha Świętego – o czym Jan święty Krzciciel powiedział, iżeć „ja wodą krzczę, ale w pośrzodku was jest, którego wy nie widzicie, a ten krzci Duchem Świę-tym”. I to jest pewna a doświadszona rzecz, iżeć Paweł szczepi, Apollo pokrapia, Jendrzej szafuje pośrzodkami słowem Bożym i sakramentami świętymi, ale Bóg dawa wzrost, on dawa skutek, użytek tego, rzecz samę nas obżywiającą.
[8] O tym tedy wiedząc, członkowie a domownicy tego Pana niebieskiego, na takowym pokarmie samym niebieskim mają przestawać, a nie kupować sobie inszych pokarmów dla odpuszczenia grzechów swoich i żywota wiecznego, ani sobie zasługować, ale tego z wdzięcznością z łaski danego i ku szafowaniu po-stanowionego przyjmować, chcąli być nieoszukani, gdyż nie mamy nic posła-nego ani szafarzom zwierzoposła-nego odnosić, jedno tego tylko Pana Jezusa samego. O czym Paweł święty oznajmił, mówiąc, iżeć „Ja nie umiem nic wam usługować, jedno tylko Jezusa ukrzyżowanego”. Druga – mamy też tu obaczyć, co powinni w szafowaniu Pana Krystusa ludziom ku zbawieniu zachowywać a przestrzegać wierni ministrowie, dalej o tym pisze w Epistole Paweł święty: „Atoć powinność jest szafarska, tego od nich potrzebują, aby który był wierny znaleziony”. Nie lada jakowego, co się tym tylko zowie szafarzem, ministrem, sługą Bożym po-trzeba przyjmować a używać, ale naleźć takowego, którego Bóg pośle, ty dwie w sobie mającego własności albo powinności. Naprzód, aby był wierny, potym – mądry, o czym i Krystus w Ewanjelijej wspominał. Wiernego poznasz, kiedy tego sobie samemu przywłaszczać nie będzie, co jest Pańskiego, jako to Pańskie
Ioan. 6 Roma. ultimo Ephe. 3 Matth. 3 1 Corin. 3 1 Corin. 2 Matth. 24
jest, że on sam mocą swoją a władzą nam się wierzącym a prawie pokutującym, do Boga nawracającym się, grzechom odpuszczenie dawa, jako Piotrowi Pan powiedział: „Jeśli ja ciebie nie omyję, cząstki ze mną nie masz w niebie”. Nie ludzkać to własność jest, ale Boska iście, jako sam przez proroka mówił: „Jam jest ja, który grzechy odpuszczawam sam dla siebie”. Otóż którzy ministrowie radzą słowem Bożym, żeby grzesznik uciekał się do Pana Boga a prosił przez jedynego Jednacza Pana Jezusa o grzechów odpuszczenie, jako i w pacierzu sam Pan tegoż nauczył, i tak też podług tej nauki wszyscy święci oni ludzie, i Dawid, Boga o grzechów swoich odpuszczenie a o zmiłowanie prosili – cić są szafarze wierni a mądrzy, i nieomylni. Ale którzy sami sobie się każą spowiadać grze-chów tych, któryś samemu Panu Bogu przewinił, także każe się spowiadać lu-dziom świętym już zmarłym i prosić o odpuszczenie mocą ich, i też ich starszych, i za nie pokutować, to jest pątowaniem, modlitwami, jałmużnami dosyć czynić, msze najmować, na poświącanie chodzić, w czyścowym ogniu po śmierci mieć nadzieję, wodą święconą się dla tego kropić, olejem święconym przy skonaniu namazać – toć już nie jest sługa wierny, gdyż samemu sobie to co jest Pańskiego przywłaszcza, nie jest mądry, ale bezrozumny, gdyż co inszego rozkazuje, zaleca, szafuje, przedaje, aniżeli to, co Pan rozkazał. Nie chciał tego Piotr święty z Ja-nem świętym uczynić, gdy przez modlitwę swoję uzdrawiali niemocne w imię Jezusowe, a ludzie zatym chcieli ich za takowe przyznać i chwalić, jakoby to oni mocą swoją czynili. Słuchajże, jako ci wierni słudzy w tym zastawili się, mó-wiąc: „Mężowie Izraelscy, i cóż się dziwujecie temu, albo czemu nam się dzi-wujecie, jakobyśmy to mocą naszą uczynili a tego uzdrowili – moc Boska to sprawiła przez Pana Jezusa, któregoście wy ukrzyżowali i zaprzeli się go u Piłata, w imię tegoć my to uczynili a uzdrowili tego człowieka”.
[9] Druga – poznacie wiernego sługę Bożego, ministra prawego od Boga po-słanego, kiedy to tak będzie szafował, jako jemu Pan rozkazał a postanowił, a to nic nie odmieniając ani ujmując, ani przydawając, bo tak im rozkazał, gdy ich posyłał, „ucząc je wszytkiego tego, com wam rozkazał”, jako i Hieremijaszowi rozkazował, mówiąc: „Na wszytko, na co ciebie poślę, pójdziesz, a cokolwiek tobie rozkażę, to będziesz czynił, ja bowiem kładę słowa moje w usta twoje”. Toż i Ezechijelowi mówił Bóg: „Będziesz z ust moich słuchał moich słów, a szczyrze ich będziesz napominał ode mnie”. Takowym ci się pokazał Mojżesz wierny szafarz w domu Pańskim – abowiem to co mu Bóg podał i na tablicach, i ustnie, to ludowi też szafował. Takowymić byli prorocy święci, między któremi Micheasz tak powiedział posłom Achaba króla, którzy go namawiali, aby się zgadzał z drugiemi fałesznymi a pochlebującymi kapłany królewskiemi, rzekąc, iżeć „Ja nie mogę nic mówić, jedno to co poda w usta moje Pan Bóg”. Tak ci też i apostołowie okazali tę wierność, którzy tak mówili: „Jakośmy od Pana wzięli, tak też i wam podaliśmy”. A tak którzy inaczej usługują niżeli Pan podał, fa-łeszni a zdradliwi to są i nie mają być przyjmowani, ale jako sól niesoląca mają
Ioan. 13 Esa. 53 1 Ioan. 2 Actu. 3 Matth. 28 Ierem. 1 Ezech. 3 Nume. 12 3 Reg. 22 1 Corin. 11
być wzgardzeni, i jako oślepieni wodzowie opuszczeni, byście z nimi wespół w dół nie wpadli.
[10] Trzecie – też macie wiedzieć a doświadczać wierne ministry, kiedy nie
przepuszczają dla łaski a pożytków swoich występnym ludziom, ale karzą je z ich grzechów, jako to Pan Bóg na nie włożył, aby wołali a nie przestawali wołać a karać grzeszniki, tak na czas, jako też bez czasu, aby nie byli psami niemymi, a chodzącymi z cudzołożnikami, łupieżcami i byli uczestnikami a to-warzyszmi uczynków ich. Powinien wierny a mądry sługa w powinności swojej tak pracować, jakoby pomnażał chwałę samego Boga, a usługował zbawieniu ludzkiemu, boć przyjdzie Pan a liczby będzie słuchał. Będzieć zaprawdę – po-wiada Pan Jezus – ten minister błogosławiony, którego Pan najdzie tak czujnego. Ale jeśliże wszytkiego zaniedba tak sobie myśląc: „Oj przewłaczać Pan przyść”, i dlatego pocznie drugą czeladkę trapić, uda się na marnotractwo z łotrzykami – przyjdzie Pan, kiedy się nie spodzieje on sługa i zastawszy go takowego, rozsieka go i sztuki jego wrzuci ze zdrajcami tam, gdzie będzie zgrzytanie zębów i też męki wiekuiste. A nie tylkoć to rzeczono o ministroch, ale każdemu w powo-łaniu jego, aby był wierny a tak się sprawujący, jakoby był naleziony czujny, a odniósł pochwałę ze słuszną nagrodą. Ci wierni ministrowie nie mają na nic się oglądać w swej służbie wiernej Bożej, tylko na Pana Boga samego. O ludzkie sądy, które nie są stateczne nic, jako na ty, które pospolicie płonne są – tak ci Paweł święty czyni, który oto powiada, że „to sobie za mało ważę, iże mnie są-dzicie, gdyż i sam siebie nie mogę sądzić, ale Bóg, który objawi skrytości serca każdego, ten rozsądzi”, i wiernego sługę sprawiedliwym uczyni, i przełoży go jako obiecał nad używaniem onych gód odwiecznych niebieskich, dokąd abyśmy się wszyscy dostali wierni słudzy Boży, tego sobie żądając, mówmy wszyscy Amen.