Pierwszy z modeli (określany jako Model 1.) służy niejako dekompozycji ogólnego wskaźnika zaufania na wskaźniki cząstkowe. Pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy i w jakim stopniu na poziom ogólnego za-ufania do ludzi ma wpływ poziom zaza-ufania do poszczególnych grup ludzi i różnych instytucji. W modelu tym zjawisko objaśniane, tj. zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc, przedstawiono za pomocą zmiennej zero-jedynkowej. Zmienna ta przyjmuje wartość „1” w przypadku osób, które deklarowały, iż zdecydo-wanie mają lub raczej mają zaufanie, natomiast „0” – w pozostałych przypadkach. Takie kodozdecydo-wanie od-powiedzi zastosowano również w przypadku pytań o zaufanie do grup osób oraz instytucji (zmiennych objaśniających w Modelu 1.) oraz we wszystkich zmiennych dotyczących zaufania w pozostałych mode-lach służących objaśnianiu ogólnego zaufania, które zostały przedstawione w dalszej części rozdziału. Drugi z modeli (określany jako Model 2.) pokazuje, jaki wpływ na zaufanie do ludzi ogólnie rzecz bio-rąc ma rodzaj i poziom sieciowego kapitału społecznego (zmienne objaśniające). Uwzględniono trzy opisane wcześniej rodzaje kapitału sieciowego: stowarzyszeniowy, towarzysko-sąsiedzki oraz rodzinny, a w obrębie każdego z tych kapitałów – cztery jego poziomy: bardzo niski i brak kapitału, poziom niski, poziom średni i poziom wysoki lub bardzo wysoki. Nawiązując do uwagi zamieszczonej wyżej, warto pa-miętać, że zaufanie buduje i podtrzymuje różne rodzaje kapitału społecznego. A więc zaufanie wpływa na stan kapitału społecznego. Z drugiej strony, poprzez efekty socjalizacyjne, zwłaszcza u ludzi młodych, funkcjonujących w społecznościach z określonym stopniem kapitału społecznego, zaufanie kształtuje się dzięki istniejącym relacjom społecznym, kulturze współpracy i wsparcia. Oznacza to, że modelowane związki między zjawiskami mogą być wynikiem oddziaływań dwukierunkowych (sprzężeń zwrotnych), a sam model należy traktować jako ich pewną aproksymację.
Punkt wyjścia dla trzeciego modelu (określanego jako Model 3.) stanowi Model 2., ale oprócz sieciowego kapitału społecznego uwzględniono w nim dodatkowo (jako zmienne objaśniające) różne charaktery-styki demograficzne i społeczne poszczególnych osób. Wzięto pod uwagę: płeć, wiek, wykształcenie, aktywność ekonomiczną, zawód, niepełnosprawność, poziom zaangażowania religijnego oraz sytuację materialną i klasę miejscowości zamieszkania.
Przy omawianiu wyników analiz odrębnie omówiono Model 1., gdyż wiąże się on z innym typem analizy, ukierunkowanym na powiązania między cząstkowymi wskaźnikami zaufania, a wskaźnikiem traktowa-nym jako główny wskaźnik mówiący o ogóltraktowa-nym zaufaniu do ludzi. Natomiast rezultaty uzyskane w wyni-ku zastosowania Modelu 2. i Modelu 3. przedstawiono w sposób porównawczy.
Zaufanie do: Trust in: Wartość parametru Parameter value Statystyka Walda Wald statistics Graniczny poziom istotności Border level of significance najbliższej rodziny
immediate family – parents, children, spouse 0,608 30,4 <.0001 ***
znajomych, przyjaciół
acquaintances, friends 1,119 165,2 <.0001 ***
osób, z którymi na co dzień pracujemy
people that we work with 0,264 23,5 <.0001 ***
sąsiadów
neighbours 0,847 241,4 <.0001 ***
nieznajomych
strangers 1,914 542,6 <.0001 ***
Ocena efektów związanych z objaśnianiem zaufania do ludzi ogólnie rzecz biorąc cząstkowymi wskaźnikami zaufania w 2018 r. (Model 1.)
Assessment of the effects of explaining generalized trust (trust in others) with the use of partial trust indicators in 2018 (Model 1.)
Tablica 6.4.
Ocena efektów związanych z objaśnianiem zaufania do ludzi ogólnie rzecz biorąc cząstkowymi wskaźnikami zaufania w 2018 r. (Model 1.) (dok.)
Assessment of the effects of explaining generalized trust (trust in others) with the use of partial trust indicators in 2018 (Model 1.) (cont.)
Tablica 6.4.
Table 6.4.
Oznaczenia istotności statystycznej parametrów modelu i czynników:
Indications of statistical significance of model parameters and factors:
*** istotny na poziomie 0,1% / significant at the level of 0,1%
** istotny na poziomie 1% / significant at the level of 1%
* istotny na poziomie 5% / significant at the level of 5%
n.s. nieistotny na poziomie 5% / non-significant at the level of 5%
Przeprowadzona w oparciu o Model 1. analiza pokazuje, że w Polsce w 2018 r. poziom ogólnego zaufania kształtowany był głównie poprzez relacje i zaufanie w sferze życia prywatnego. Zdecydowanie słabszy wpływ – w porównaniu z zaufaniem w sferze prywatnej miało natomiast zaufanie do instytucji publicz-nych, a w przypadku zaufania do sądów, parlamentu (Sejmu i Senatu) oraz do Rządu wpływ ten okazał się nieistotny statystycznie na poziomie 5%. Istotnymi statystycznie predykatorami, ale o zdecydowanie mniejszym znaczeniu niż te dotyczące sfery prywatnej, okazały się zaufania do: Kościoła Rzymskokato-lickiego, policji oraz wojska. Najlepiej objaśniało ogólne zaufanie to, czy ufamy nieznajomym. Bardzo ważne okazało się też zaufanie do sąsiadów, znajomych i przyjaciół. Mniejszą, ale istotną rolę odgrywało też zaufanie do członków najbliższej rodziny i współpracowników. Spośród ocen zaufania instytucjonal-nego najsilniejszy efekt dotyczący objaśnienia ogólinstytucjonal-nego zaufania stwierdzono w przypadku zaufania do banków, do pogotowia ratunkowego oraz do władz lokalnych miasta/gminy. Ogólnie można powiedzieć, że wszystkie zaobserwowane istotne statystycznie efekty są pozytywne, tzn. wskazują, że cząstkowe zaufania (zarówno prywatne, jak i instytucjonalne) sprzyjają odczuwaniu zaufania do ludzi ogólnie rzecz biorąc.
W niniejszej analizie szczególną uwagę zwrócono na zależności między ogólnym zaufaniem a sieciowym kapitałem społecznym. Wyniki dopasowania modelu objaśniającego zaufanie ogólne wyłącznie za po-mocą sieciowego kapitału społecznego (Model 2.) wskazują, że największy wpływ na zaufanie do innych
Zaufanie do: Trust in: Wartość parametru Parameter value Statystyka Walda Wald statistics Graniczny poziom istotności Border level of significance wojska army 0,148 5,9 0,0154 * Kościoła Rzymskokatolickiego
Roman Catholic Church 0,173 8,9 0,0029 **
policji
police 0,179 8,3 0,004 **
straży pożarnej
fire brigade 0,177 2,2 0,135 n.s.
pogotowia ratunkowego
emergency medical services 0,280 10,9 0,001 **
władz lokalnych miasta/gminy
local government 0,223 15,1 0,0001 *** sądów courts 0,062 1,1 0,2956 n.s. Rządu national government 0,025 0,1 0,8231 n.s. Sejmu i Senatu national parliament 0,044 0,1 0,7084 n.s. banków banks 0,308 32,0 <.0001 ***
miał w 2018 r. kapitał towarzysko-sąsiedzki. Zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc było tym wyższe, im wyższy był u danej osoby poziom tego kapitału. Wyraźnie mniejszy – choć również pozytywny – wpływ na kształtowanie się klimatu zaufania do innych miał kapitał rodzinny, a zdecydowanie najmniejszą rolę w tym względzie odgrywał kapitał stowarzyszeniowy (o czym świadczą: niższa wartość statystyki Walda i niższy poziom istotności) – najrzadziej występująca w polskim społeczeństwie forma kapitału sieciowe-go.
Włączenie do modelu dodatkowych zmiennych objaśniających (zob. Model 3.) spowodowało, że wpływ kapitału stowarzyszeniowego na ogólne zaufanie okazał się nieistotny statystycznie. Oznacza to, że efekt związany z tym kapitałem zidentyfikowany w Modelu 2. daje się lepiej objaśnić za pomocą czyn-ników innych niż elementy kapitału stowarzyszeniowego. Nadal natomiast najważniejszą (ze wszystkich uwzględnionych w modelu czynników) determinantą zaufania ogólnego pozostał kapitał towarzysko--sąsiedzki. Nie zmalało również znaczenie kapitału rodzinnego. Natomiast do grupy najważniejszych de-terminant zaufania do ludzi ogólnie rzecz biorąc dołączyć należy – obok prywatnego kapitału społecz-nego – poziom zaangażowania religijspołecz-nego. Uwzględniono pięć poziomów zaangażowania: od kategorii pozakościelni – do której zaliczają się osoby deklarujące brak przynależności wyznaniowej i nieaktywne religijnie, w znaczeniu wypełniania praktyk religijnych, do kategorii bardzo zaangażowani religijnie, czy-li osób mocno deklarujących swoją wiarę, jak i najbardziej aktywnych w Kościele w sensie reczy-ligijnym i społecznym. Zaufanie do ludzi było tym większe, im wyższy był poziom zaangażowania religijnego. Fakt uwzględnienia we wskaźniku zaangażowania religijnego przynależności i działalności w organiza-cjach religijnych, a więc znaczących w warunkach Polski elementów, które składają się też na kapitał sto-warzyszeniowy, przyczynił się do wspomnianego wcześniej osłabienia znaczenia kapitału stowarzysze-niowego, jako determinanty zaufania do ludzi ogólnie rzecz biorąc42.
Bezpośredni wpływ cech społeczno-demograficznych na zaufanie ogólne okazał się dość słaby. Spośród nich najważniejszy był wpływ wieku. Bardziej skłonne ufać innym okazały się osoby w starszych grupach wieku (po 44 roku życia). W przypadku zawodu – istotny statystycznie, pozytywny efekt odnotowano jedynie w przypadku osób pełniących funkcje kierownicze. Odnotowano także niewielki (istotny staty-stycznie na poziomie 5%) ujemny wpływ niepełnosprawności. Nieistotny statystaty-stycznie okazał się nato-miast samoistny wpływ wykształcenia czy aktywności ekonomicznej. Nie zaobserwowano także istotne-go statystycznie wpływu wielkości miejscowości zamieszkania, który nie byłby możliwy do wyjaśnienia innymi uwzględnionymi w modelu czynnikami.
Zastosowany model zawiera również zmienne objaśniające, które opisują sytuację materialną. Przyję-to, że odpowiada ona sytuacji gospodarstwa domowego, do którego należy dana osoba. Informacja o sytuacji materialnej została wprowadzona do modelu w postaci trzech czynników, opisujących nieza-leżnie od siebie: sytuację dochodową, warunki życia oraz sytuację budżetową. Każdy z tych czynników uwzględnia trzy kategorie: osoby dotknięte ubóstwem danego typu, osoby w najlepszej sytuacji według danego kryterium oraz osoby nie zaliczone do żadnej z opisanych grup skrajnych, czyli sytuujące się w sferze środkowej (zob. Rozdział 1. niniejszej publikacji).
Przeprowadzona analiza wykazała stosunkowo niewielki wpływ sytuacji materialnej na zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc. Spośród trzech branych pod uwagę aspektów sytuacji materialnej istotne staty-stycznie okazały się jedynie warunki życia, na które składają się: sytuacja mieszkaniowa, wyposażenie w dobra trwałego użytku, jak również możliwość zaspokojenia różnych potrzeb konsumpcyjnych – za-równo materialnych, jak i niematerialnych. Osoby żyjące w najlepszych warunkach były bardziej skłonne ufać innym ludziom niż osoby będące w gorszej sytuacji pod tym względem.
Przedstawione i omówione powyżej modele pozwalają ocenić bezpośredni, samoistny wpływ poszcze-gólnych czynników na kształtowanie się ogólnego zaufania do ludzi w Polsce. W rzeczywistości mamy jednak do czynienia z nakładaniem się wpływu różnych zmiennych objaśniających, przez co część z nich może stać się np. nieistotna. Poza tym w zastosowanych modelach uwzględniono jedynie niektóre tencjalne determinanty zaufania ogólnego. Należy mieć to na względzie analizując dane dotyczące po-ziomu zróżnicowania analizowanego zjawiska (w tym przypadku popo-ziomu ogólnego zaufania do ludzi) według różnych charakterystyk.
W 2018 r. mężczyźni i kobiety w podobny sposób oceniali swoje zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc. Wskaźnik ogólnego zaufania wśród kobiet wyniósł ok. 80%, a wśród mężczyzn 78%. Większe różnice w poziomie ogólnego zaufania zaobserwowano pomiędzy różnymi grupami wieku. Ogólnie rzecz bio-rąc bardziej ufne okazały się osoby starsze niż młodsze. W grupach wieku 16–44 lata ludziom ogólnie rzecz biorąc ufało 75–78% osób (w wieku co najmniej 16 lat), natomiast w starszych przedziałach wieku (od 45 roku życia) – od 80 do 87% osób. Osoby o najwyższym poziomie wykształcenia (magisterskie lub wyższe) minimalnie częściej ufały innym niż osoby z niższym poziomem wykształcenia. Wartość wskaźni-ka zaufania w zależności od poziomu wykształcenia wynosiła bowiem od ok. 78 do ok. 80%. Mieszwskaźni-kańcy wsi co prawda nieco częściej deklarowali zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc niż mieszkańcy miast (81% wobec niecałych 79%), ale już odsetek osób zdecydowanie ufających był wyższy w miastach (szcze-gólnie tych największych) niż na wsi (zob. Wykres 6.12.).
Zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąca w 2018 r. (% osób w wieku 16 lat i więcej)
Trust in othersa in 2018 (% of people aged 16 and over)
Wykres 6.12.
Chart 6.12.
a Osoby zdecydowanie mające zaufanie lub raczej mające zaufanie.
Czynnik Factor Liczba stopni swobody Number of degrees of freedom
Modele objaśniające zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc za pomocą:
Model that explains generalised trust (trust in others) using:
sieciowego kapitału społecznego
network social capital (Model 2.)
sieciowego kapitału społecz-nego oraz innych czynników
network social capital and other factors (Model 3.)
statystyka Walda Wald stati-stics graniczny poziom istotności border level of signifi-cance statystyka Walda Wald stati-stics graniczny poziom istotności border level of signifi-cance
Poziom kapitału stowarzyszeniowego
Level of social organisations-based capital 3 11,9 0,0078 ** 2,8 0,4317 n.s. Poziom kapitału towarzysko-sąsiedzkiego
Level of friends and neighbours-based
social capital 3 136,8 <.0001 *** 147,1 <.0001 ***
Poziom kapitału rodzinnego
Level of family-based social capital 3 49,2 <.0001 *** 54,0 <.0001 ***
Płeć Sex 1 5,1 0,0233 * Wiek Age 6 64,9 <.0001 *** Poziom wykształcenia Education level 4 3,5 0,4793 n.s. Aktywność ekonomiczna Economic activity 8 7,0 0,5382 n.s. Zawód Occupation 10 17,1 0,0466 * Sytuacja dochodowa Income 2 1,1 0,5767 n.s. Warunki życia Living conditions 2 11,6 0,003 ** Równowaga budżetowa Budget balance 2 1,8 0,4038 n.s. Niepełnosprawność Disability 1 3,9 0,0483 *
Wskaźnik zaangażowania religijnego
Indicator of the religious commitment 4 66,1 <.0001 ***
Klasa miejscowości zamieszkania
Class of place of residence 4 8,7 0,0688 n.s.
Ocena istotności wpływu poszczególnych czynników przy objaśnieniu ogólnego zaufania do ludzi kapitałem sieciowym oraz zmiennymi demograficzno-społecznymi w 2018 r. (Model 2. i Model 3.)
Assessment of the significance of the impact of particular explanatory factors when explaining generali-sed trust (trust in others) by the network social capital and socio-demographic variables in 2018 (Model 2. and Model 3.)
Tablica 6.5.
Table 6.5.
Oznaczenia istotności statystycznej parametrów modelu i czynników:
Indications of statistical significance of model parameters and factors:
*** istotny na poziomie 0,1% / significant at the level of 0,1%
** istotny na poziomie 1% / significant at the level of 1%
* istotny na poziomie 5% / significant at the level of 5%
Zmienna objaśniająca
Explanatory variable
Modele objaśniające zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc za pomocą:
Model that explains generalised trust (trust in others) using:
sieciowego kapitału społecznego
network social capital (Model 2.)
sieciowego kapitału społecznego oraz innych czynników
network social capital and other factors (Model 3.)
wartość parametru parameter value statystyka Walda Wald statistics wartość parametru parameter value Statystyka Walda Wald statistics
Poziom kapitału stowarzyszeniowego
Level of social organisations-based capital
Bardzo niski lub brak
Very low or lack of Ref. Ref.
Niski
Low 0,139 4,4 * 0,051 0,5 n.s.
Średni
Moderate 0,232 3,4 n.s. 0,098 0,5 n.s.
Wysoki lub bardzo wysoki
High or very high 0,489 5,4 * 0,326 2,2 n.s. Poziom kapitału towarzysko-sąsiedzkiego
Level of friends- and neighbours-based social capital
Bardzo niski lub brak
Very low or lack of Ref. Ref.
Niski
Low 0,384 37,3 *** 0,439 45,4 ***
Średni
Moderate 0,581 71,6 *** 0,648 82,1 ***
Wysoki lub bardzo wysoki
High or very high 0,795 125,9 *** 0,861 135,5 ***
Poziom kapitału rodzinnego
Level of family-based social capital
Bardzo niski lub brak
Very low or lack of Ref. Ref.
Niski
Low 0,312 10,9 *** 0,319 10,8 **
Średni
Moderate 0,518 33,7 *** 0,551 34,6 ***
Wysoki lub bardzo wysoki
High or very high 0,573 36,6 *** 0,650 41,1 ***
Płeć Sex Mężczyźni Men Ref. Kobiety Women -0,121 5,1 *
Ocena efektów szczegółowych (wartości parametrów modelu i ocena ich istotności statystycznej) przy objaśnieniu ogólnego zaufania do ludzi kapitałem sieciowym oraz zmiennymi demograficz-no-społecznymi w 2018 r. (Model 2. i Model 3.)
Detailed effects (model parameters and their statistical significance) in explaining generalised trust (trust in others) by the network social capital and socio-demographic variables in 2018
(Model 2. and Model 3.)
Tablica 6.6.
Zmienna objaśniająca
Explanatory variable
Modele objaśniające zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc za pomocą:
Model that explains generalised trust (trust in others) using:
sieciowego kapitału społecznego
network social capital (Model 2.)
sieciowego kapitału społecznego oraz innych czynników
network social capital and other factors (Model 3.)
wartość parametru parameter value statystyka Walda Wald statistics wartość parametru parameter value Statystyka Walda Wald statistics Wiek Age 16–24 0,088 0,4 n.s. 25–34 0,143 2,8 n.s. 35–44 Ref. 45–54 0,383 21,8 *** 55–64 0,504 36,3 *** 65–74 0,637 32,3 *** 75 i więcej and over 0,950 54,3 *** Poziom wykształcenia Education level Co najwyżej gimnazjalne
Not higher than lower secondary 0,105 1,6 n.s. Zasadnicze zawodowe
Basic vocational 0,014 0,0 n.s.
Średnie, w tym policealne
Secondary and post-secondary Ref.
Licencjat
Bachelor’s degree 0,048 0,2 n.s.
Magisterskie i wyższe
Master’s degree or higher 0,116 1,7 n.s.
Aktywność ekonomiczna
Economic activity
Pracujący najemnie
Employees Ref.
Pracujący na rachunek własny poza rolnic-twem
Self-employed except private farming 0,092 0,6 n.s. Rolnicy indywidualni
Farmers 0,094 0,3 n.s.
Ocena efektów szczegółowych (wartości parametrów modelu i ocena ich istotności statystycznej) przy objaśnieniu ogólnego zaufania do ludzi kapitałem sieciowym oraz zmiennymi demograficz-no-społecznymi w 2018 r. (Model 2. i Model 3.) (cd.)
Detailed effects (model parameters and their statistical significance) in explaining generalised trust (trust in others) by the network social capital and socio-demographic variables in 2018
(Model 2. and Model 3.) (cont.)
Tablica 6.6.
Zmienna objaśniająca
Explanatory variable
Modele objaśniające zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc za pomocą:
Model that explains generalised trust (trust in others) using:
sieciowego kapitału społecznego
network social capital (Model 2.)
sieciowego kapitału społecznego oraz innych czynników
network social capital and other factors (Model 3.)
wartość parametru parameter value statystyka Walda Wald statistics wartość parametru parameter value Statystyka Walda Wald statistics
Aktywność ekonomiczna (dok.)
Economic activity (cont.)
Bezrobotni Unemployed 0,109 0,8 n.s. Uczniowie i studenci Students -0,292 1,9 n.s. Emeryci pozarolniczy Non-farming retirees 0,077 0,7 n.s. Emeryci rolniczy Farm retirees 0,001 0,0 n.s.
Renciści (renta inwalidzka)
Pensioners (disability pension) 0,041 0,1 n.s. Inni nieaktywni zawodowo
Other economically inactive -0,114 1,3 n.s. Zawód
Occupation
Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy
Managers 0,393 7,8 **
Specjaliści
Professionals 0,182 2,6 n.s.
Technicy i inny średni personel
Technicians and associate professionals 0,186 3,3 n.s. Pracownicy biurowi
Clerical support workers 0,162 2,0 n.s.
Pracownicy usług i sprzedawcy
Service and sales workers 0,022 0,1 n.s.
Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy
Skilled agricultural, forestry and fishery
workers 0,092 0,4 n.s.
Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
Craft and related trades workers Ref. Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń
Plant and machine operators and
assem-blers -0,048 0,3 n.s.
Pracownicy wykonujący prace proste
Elementary occupations -0,083 0,7 n.s.
Ocena efektów szczegółowych (wartości parametrów modelu i ocena ich istotności statystycznej) przy objaśnieniu ogólnego zaufania do ludzi kapitałem sieciowym oraz zmiennymi demograficz-no-społecznymi w 2018 r. (Model 2. i Model 3.) (cd.)
Detailed effects (model parameters and their statistical significance) in explaining generalised trust (trust in others) by the network social capital and socio-demographic variables in 2018
(Model 2. and Model 3.) (cont.)
Tablica 6.6.
Zmienna objaśniająca
Explanatory variable
Modele objaśniające zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc za pomocą:
Model that explains generalised trust (trust in others) using:
sieciowego kapitału społecznego
network social capital (Model 2.)
sieciowego kapitału społecznego oraz innych czynników
network social capital and other factors (Model 3.)
wartość parametru parameter value statystyka Walda Wald statistics wartość parametru parameter value Statystyka Walda Wald statistics Zawód (dok.) Occupation (cont.)
Nigdy nie pracował, nie ma zawodu
Never worked, no occupation 0,219 2,1 n.s. Sytuacja dochodowa
Income
Ubóstwo
Poverty -0,074 1,1 n.s.
Poza grupami skrajnymi
Outside extreme groups Ref.
Bardzo dobra Very good -0,016 0,0 n.s. Warunki życia Living conditions Ubóstwo Poverty -0,153 2,1 n.s.
Poza grupami skrajnymi
Outside extreme groups Ref.
Bardzo dobra Very good 0,173 9,2 ** Równowaga budżetowa Budget balance Ubóstwo Poverty -0,066 0,6 n.s.
Poza grupami skrajnymi
Outside extreme groups Ref.
Bardzo dobra
Very good 0,063 1,2 n.s.
Niepełnosprawność
Disability -0,144 3,9 *
Wskaźnik zaangażowania religijnego
Religious commitment indicator
Pozakościelni
Outside of any religion Ref.
Niezaangażowani
Uncommitted 0,393 13,8 ***
Ocena efektów szczegółowych (wartości parametrów modelu i ocena ich istotności statystycznej) przy objaśnieniu ogólnego zaufania do ludzi kapitałem sieciowym oraz zmiennymi demograficz-no-społecznymi w 2018 r. (Model 2. i Model 3.) (cd.)
Detailed effects (model parameters and their statistical significance) in explaining generalised trust (trust in others) by the network social capital and socio-demographic variables in 2018
(Model 2. and Model 3.) (cont.)
Tablica 6.6.
Zmienna objaśniająca
Explanatory variable
Modele objaśniające zaufanie do ludzi ogólnie rzecz biorąc za pomocą:
Model that explains generalised trust (trust in others) using:
sieciowego kapitału społecznego
network social capital (Model 2.)
sieciowego kapitału społecznego oraz innych czynników
network social capital and other factors (Model 3.)
wartość parametru parameter value statystyka Walda Wald statistics wartość parametru parameter value Statystyka Walda Wald statistics
Wskaźnik zaangażowania religijnego (dok.)
Religious commitment indicator (cont.)
Słabo zaangażowani Weakly committed 0,575 27,7 *** Średnio zaangażowani Moderately committed 0,804 49,7 *** Bardzo zaangażowani Strongly committed 0,744 23,6 ***
Klasa miejscowości zamieszkania
Class of place of residence
Miasta o liczbie mieszkańców
Urban areas by population
500 tys. i więcej
thousand and more Ref.
100–500 tys. thousand -0,103 1,1 n.s. 20–100 tys. thousand -0,261 6,3 * poniżej 20 tys. up to 20 thousand -0,223 4,1 * Wieś Rural areas -0,188 3,4 n.s.
Ocena efektów szczegółowych (wartości parametrów modelu i ocena ich istotności statystycznej) przy objaśnieniu ogólnego zaufania do ludzi kapitałem sieciowym oraz zmiennymi demograficz-no-społecznymi w 2018 r. (Model 2. i Model 3.) (dok.)
Detailed effects (model parameters and their statistical significance) in explaining generalised trust (trust in others) by the network social capital and socio-demographic variables in 2018
(Model 2. and Model 3.) (cont.)
Tablica 6.6.
Table 6.6.
Oznaczenia istotności statystycznej parametrów modelu i czynników:
Indications of statistical significance of model parameters and factors:
*** istotny na poziomie 0,1% / significant at the level of 0,1%
** istotny na poziomie 1% / significant at the level of 1%
* istotny na poziomie 5% / significant at the level of 5%
n.s. nieistotny na poziomie 5% / non-significant at the level of 5%
6.6. Wartości i postawy wobec wybranych zachowań w przestrzeni publicznej
6.6. Values and attitudes towards selected behaviours in public areas
Niewątpliwie wyznawane wartości wpływają i kształtują styl życia w wymiarze indywidualnym. W wy-miarze społecznym natomiast konstytuują one system aksjonormatywny w społeczeństwie oraz pań-stwie, który nakłada akceptowalne ramy pojedynczych zachowań, tworząc i podtrzymując kulturę nie-materialną. Samo rozumienie wartości kulturowych ciekawie ujął Piotr Sztompka jako swoiste wskazania