The scope of online activity

Zakres aktywności internetowej

The scope of online activity

Liczba obszarów aktywności internetowej

Number of Internet activity areas

Osoby aktywne w danej liczbie obszarów

Active people in a given number of areas

Osoby reprezentujące dany zakres

People representing the scope Brak aktywności Lack of activity 0 24,9 24,97 Bardzo wąski Very narrow 1 4,4 4,4 Wąski Narrow 2 7,8 7,8 Średni Moderate ^{3 12,3} 29,3 4 17,0 Szeroki Wide ^{5 16,7} 26,6 6 9,9 Bardzo szeroki Very wide ^{7 5,2} 7,1 8 1,9

Zakres aktywności internetowej wyraźnie różnicowany był przez wiek. Wraz z wiekiem rósł odsetek osób niekorzystających z Internetu w żadnym z badanych obszarów, a malał odsetek osób reprezentujących zakres szeroki/bardzo szeroki. W dwóch najmłodszych grupach wieku – do 34 lat przeważały osoby re-prezentujące szeroki lub bardzo szeroki zakres aktywności internetowej (62–65%). W dwóch najstarszych grupach – 65 lat i ponad – najwięcej było osób niekorzystających z Internetu w żadnym z badanych ob-szarów (62–85% osób). Jeśli chodzi o miejsce zamieszkania, to miało ono również istotne znaczenie różni-cujące. Im większa miejscowość zamieszkania tym więcej było osób reprezentujących zakres szeroki lub bardzo szeroki, a mniej niekorzystających z Internetu w żadnym obszarze. Połowa osób w wieku 16 lat i więcej mieszkających w największych miastach (500 tys. i więcej mieszkańców) korzystała z Internetu w szerokim lub bardzo szerokim zakresie, a 11% zadeklarowało brak aktywności we wszystkich badanych obszarach. Na wsi odsetki te kształtowały się odpowiednio: 26% – zakres szeroki lub bardzo szeroki i 32% – brak aktywności. Zróżnicowanie wskaźnika zakresu aktywności internetowej ze względu na aktywność ekonomiczną korespondowało ze zróżnicowaniem ze względu na wiek. Szeroki lub bardzo szeroki zakres wskaźnika wyraźnie dominował w grupie uczniów i studentów (70%), a brak aktywności internetowej w grupach emerytów, w szczególności rolniczych (93%). Wśród uczących się brak aktywności interne-towej w ogóle nie wystąpił, a odsetek osób korzystających z Internetu w wąskim lub bardzo wąskim zakresie wyniósł 1%. 7

7 Różnica między odsetkiem osób niekorzystających z Internetu w ciągu 3 miesięcy poprzedzających badanie (24,5%) a odsetkiem osób reprezentujących brak aktywności internetowej (24,9%) wynika z konstrukcji kwestionariusza do badania. W Badaniu spójności społecznej 2018 nie ujęto wszystkich możliwych aspektów wykorzystania Internetu, np. takich jak gry on-line czy korzystanie z sieci w związku z wykonywaną pracą (np. telepraca). Dlatego takie osoby, które korzystały z Internetu w ciągu 3 miesięcy poprzedzających badanie mogły nie wskazać żadnego z wymienionych celów aktywności internetowej.

Zakres aktywności internetowej w 2018 r. (% osób w wieku 16 lat i więcej)

The scope of online activity in 2018 (% of people aged 16 and over)

Tablica 4.2.

Zakres aktywności internetowej w 2018 r. (% osób w wieku 16 lat i więcej)

The scope of online activity in 2018 (% of people aged 16 and over)

Wykres 4.5.

Przedstawione wcześniej dane wskazują na bardzo wyraźne zróżnicowanie intensywności korzystania z Internetu (mierzonej zarówno częstotliwością, jak i zakresem korzystania) ze względu na wiek. Znacze-nie wieku jako głównej determinanty korzystania z sieci potwierdzają wyniki analizy dokonanej z wyko-rzystaniem modeli regresji logistycznej. Zmiennymi objaśnianymi w modelach były: korzystanie z Inter-netu co najmniej raz w tygodniu, korzystanie z InterInter-netu codziennie lub prawie codziennie oraz szeroki zakres aktywności internetowej. Zmiennymi objaśniającymi był zestaw cech społeczno-ekonomicznych i demograficznych charakteryzujących respondentów (zob. Tablica 4.3.). Z wyników dopasowania modeli wynika, że poza wiekiem największy udział w objaśnieniu intensywności korzystania z sieci miało wy-kształcenie. Do ważnych, istotnych statystycznie czynników decydujących zarówno o częstotliwości, jak i zakresie przedmiotowym korzystania z Internetu należały także: sytuacja dochodowa, zawód, aktyw-ność ekonomiczna (status na rynku pracy) oraz miejsce zamieszkania. Jeśli idzie o miejsce zamieszkania, to można zauważyć, że typ miejscowości odgrywa znacznie większą rolę niż region (województwo), choć obydwa czynniki mają istotny statystycznie wpływ. Warto odnotować, że w sposób istotny statystycz-nie intensywność korzystania z Internetu zależy także od płci, choć udział tego czynnika w objaśstatystycz-nieniu jest mniejszy niż w przypadku najważniejszych determinant. Oceniając siłę zależności między sytuacją materialną a korzystaniem z Internetu warto zauważyć, że poziom dochodu znacznie bardziej wpływa na częstotliwość niż na zakres korzystania, choć w obydwu przypadkach obserwowane związki są staty-stycznie istotne.

Szczegółowe efekty dotyczące poszczególnych poziomów czynników, pozwalające zobrazować kieru-nek obserwowanych zależności, przedstawiono dla jednego z analizowanych modeli, objaśniającego szeroki zakres aktywności internetowej (czyli aktywność w przynajmniej 6 obszarach tematycznych). Zawiera je Tablica 4.4. Prezentowane w tablicy parametry modelu wskazują, iż jeśli chodzi o wiek, praw-dopodobieństwo korzystania w szerokim zakresie z Internetu jest najwyższe wśród osób w młodszych grupach wieku i wyraźnie maleje w kolejnych, starszych grupach. Wiązać to należy zapewne z relatywnie niskimi kompetencjami cyfrowymi osób starszych, ale także ze zróżnicowaniem potrzeb różnych grup wiekowych w tym zakresie. Można zwrócić uwagę na deklarowany brak potrzeby korzystania z Inter-netu przez znaczną część osób w podeszłym wieku. Negatywny wpływ na wszechstronne korzystanie z możliwości sieci ma również niski poziom wykształcenia (wykształcenie co najwyżej gimnazjalne oraz zawodowe). Najsilniejszy pozytywny efekt odnotowano natomiast w przypadku osób z wykształceniem wyższym (co najmniej magisterskim).

Szerokiemu zakresowi korzystania z Internetu sprzyjają zawody wymagające wyższych kwalifika-cji i specjalizakwalifika-cji oraz związane z pracą biurową (kadra menadżerska, specjaliści, technicy). Z analizy szczegółowych efektów dotyczących aktywności ekonomicznej wynika, że szeroki zakres korzystania z Internetu dotyczy głównie uczniów i studentów oraz osób pracujących poza rolnictwem. Generalnie można też powiedzieć, że szerokiemu korzystaniu z sieci sprzyja dobra sytuacja dochodowa internau-tów, chociaż dochód nie należy do najważniejszych determinant tego zjawiska. Prawdopodobieństwo wykorzystania sieci do wielu celów zależy także od miejsca zamieszkania. Jest ono najmniejsze na wsi i w małych ośrodkach miejskich, zaś największe w miastach liczących co najmniej 500 tys. mieszkań-ców (stanowiących w modelu punkt odniesienia). Choć płeć nie należy do najważniejszych determi-nant zjawiska obserwuje się także, że mężczyźni statystycznie częściej korzystają w szerokim stopniu z możliwości jakie daje Internet niż kobiety.