Feeling of physical safety versus fear of crime
3.4. Satisfaction with the place of residence
Poziom zadowolenia z miejscowości zamieszkania może być kształtowany przez wiele czynników. Poni-żej zostaną omówione wyniki analizy dotyczące wpływu jedynie części z nich. Ograniczono się bowiem głównie do przeanalizowania wpływu, jaki na ogólną satysfakcję z miejscowości zamieszkania miały te elementy jakości życia w miejscu zamieszkania, które były omówione wcześniej w niniejszym rozdziale. W tym celu zbudowano model regresji logistycznej, w którym zmienną objaśnianą był wskaźnik zadowolenia z miejscowości zamieszkania (osoby bardzo zadowolone i zadowolone). Wyniki ana-lizy przedstawiono w Tablicy 3.2. oraz 3.3. Pierwsza z nich pozwala ocenić siłę i istotność staty-styczną wpływu poszczególnych czynników i wyróżnić najważniejsze (spośród uwzględnionych w mo-delu) determinanty zadowolenia z miejsca swojego zamieszkania. Na podstawie Tablicy 3.3. możemy z kolei ocenić szczegółowe efekty oddziaływania poszczególnych czynników na analizowane zjawisko, tj. wartości efektów dotyczących poszczególnych poziomów każdego z czynników oraz kierunek (kształt) zależności.
W świetle uzyskanych wyników najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na odczuwanie zadowo-lenia ze swojego miejsca zamieszkania okazało się poczucie związku z miejscowością zamieszkania. Poczucie zadowolenia miały przede wszystkim osoby odczuwające związek z tą miejscowością. Silny wpływ na zadowolenie z miejscowości zamieszkania miały również oceny dotyczące terenów zielonych oraz estetyki budynków i ulic w miejscu zamieszkania. W przypadku zadowolenia z terenów zielonych odnotowano pozytywny wpływ ocen bardzo dobrych oraz negatywne oddziaływanie braku zadowo-lenia (łącznie z oceną ani zadowolony(-na), ani niezadowolony(-na)). Podobne efekty zaobserwowano w przypadku ocen wyglądu budynków i ulic. Chociaż w tym przypadku nie stwierdzono, by pozytywny efekt oceny bardzo dobrej dla poziomu zadowolenia z miejsca zamieszkania statystycznie istotnie prze-wyższał efekt oceny dobrej.
Słabszymi, ale istotnymi statystycznie determinantami analizowanego zjawiska, okazały się: poczucie bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania (po zmroku), obawa przed agresją słowną (istotność na pozio-mie 0,1%) oraz pozio-miejsce urodzenia, a także poczucie związku z parafią, zborem, kościołem lokalnym, wspól-notą religijną (istotność na poziomie 1%). Z analizy szczegółowych efektów oddziaływania tych
czynni-Zadowolenie z miejscowości zamieszkaniaa według klasy miejscowości zamieszkania w 2018 r. (% osób w wieku 16 lat i więcej)
Satisfaction with the place of residencea by its class in 2018 (% of people aged 16 and over)
Wykres 3.16.
Chart 3.16.
a Na podstawie odpowiedzi: Bardzo zadowolony(-na) lub Zadowolony(-na) na pytanie: Czy jest Pan/Pani zadowolony(-na) z
miejscowo-ści, w której Pan/Pani mieszka?
ków na satysfakcję z miejsca zamieszkania wynika, że prawdopodobieństwo bycia zadowolonym jest większe w przypadku osób mających poczucie bezpieczeństwa fizycznego i nieobawiających się agresji słownej w okolicy swojego zamieszkania, przy czym w przypadku deklarowanej obawy przed agresją słowną odnotowano wyraźny, istotny statystycznie negatywny wpływ tego czynnika na zadowolenie z miejscowości zamieszkania. Ogólnie można powiedzieć, iż w porównaniu z osobami niezwiązanymi z własną parafią, lokalną wspólnotą religijną nieco bardziej zadowolone ze swojej miejscowości były osoby mające poczucie tego typu związku. Z analizy za pomocą modelu wynika także, że prawdopodo-bieństwo bycia zadowolonym z miejsca zamieszkania jest największe w przypadku osób, które nie miesz-kają w niej od urodzenia, ale przeprowadziły się do tej miejscowości i mieszmiesz-kają w niej dłużej niż rok. W przypadku uwzględnionych w modelu pozostałych zmiennych objaśniających dotyczących m.in.: ocen środowiska naturalnego, podstawowej infrastruktury, poczucia zagrożenia niektórymi przestęp-stwami czy uczestnictwa w wydarzeniach lokalnych, ich wpływ na zadowolenie z miejscowości zamiesz-kania okazał się nieistotny statystycznie.
Podsumowanie
Summary
W niniejszym rozdziale przedstawione zostały wyniki Badania spójności społecznej z 2018 r. dotyczące wybranych aspektów lokalnego wymiaru jakości życia. Omówiono w nim subiektywne opinie miesz-kańców Polski na temat jakości środowiska naturalnego, zagospodarowania przestrzennego oraz po-czucia bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania. Przedstawiono także wskaźniki popo-czucia związku z miejscem zamieszkania i społecznościami lokalnymi oraz przeanalizowano wskaźnik zadowolenia z miejscowości swojego zamieszkania. Zwrócono uwagę na terytorialne zróżnicowanie analizowanych aspektów w układzie według klas miejscowości oraz według województw, a także zależności między zjawiskami. Skala obserwowanego zróżnicowania terytorialnego zależy od tego jakie zjawisko badamy oraz jaki konkretny wskaźnik bierzemy pod uwagę.
Spośród uwzględnionych w Badaniu spójności społecznej aspektów jakości środowiska naturalnego w miejscu zamieszkania najważniejszym problemem okazała się zła jakość powietrza, szczególnie w miesiącach zimowych. Zanieczyszczenie powietrza zimą stanowiło poważne zagrożenie dla 15% gospodarstw domowych w kraju. Najczęściej (30% gospodarstw domowych) na ten problem zwraca-li uwagę mieszkańcy największych ośrodków miejskich (co najmniej 500 tysięcznych), natomiast naj-rzadziej (8%) mieszkańcy wsi. Na brak podstawowej infrastruktury (np. brak podstawowych sklepów, dróg dojazdowych) w miejscu swojego zamieszkania wskazało 7% gospodarstw domowych w kraju – od 4–5% gospodarstw mieszkających w miastach do 14% gospodarstw mieszkających na wsi. Więk-szość mieszkańców Polski (w wieku co najmniej 16 lat) pozytywnie oceniało estetykę budynków i ulic oraz było zadowolonych z terenów zielonych w okolicy swojego zamieszkania (odpowiednio 68 i 79% osób). W obu przypadkach najlepiej sytuację oceniali mieszkańcy wsi oraz najmniejszych miast.
Bez mała połowa osób (47%) w wieku 16 lat i więcej czuła się bezpiecznie chodząc po zmroku w okolicy swojego zamieszkania i jednocześnie nie odczuwała lęku przed przestępstwami skierowanymi zarówno przeciwko nim samym, jak i przeciwko ich mieniu. Najczęściej tak zdefiniowanym poczuciem bezpieczeństwa w miejscu swojego zamieszkania odznaczali się mieszkańcy wsi (59%) oraz miast poniżej 20 tys. ludności (47%), najrzadziej mieszkańcy miast liczących od 100 do 500 tys. mieszkańców (33%). Wyniki badania wskazują na powszechne poczucie związku mieszkańców Polski z miejscowością, w której mieszkają. Nie zawsze jednak osoby odczuwające związek ze swoją miejscowością są z niej zadowolone. Zdarza się, że osoby odczuwające satysfakcję z miejsca w którym mieszkają nie czują się z tym miejscem związane. W 2018 r. związanych ze swoją miejscowością czuło się 93 na 100 mieszkańców Polski (w wieku co najmniej 16 lat), zadowolonych ze swojej miejscowości było 80 na 100 osób, natomiast oba kryteria jednocześnie spełniało 77% osób. Odsetek osób jednocześnie mających poczucie więzi z miejscowością zamieszkania i zadowolonych z niej był nieco wyższy na wsi (79%) niż na obszarach miejskich (76%).
Osoby odczuwające zadowolenie z miejscowości zamieszkaniaa i jednocześnie mające poczucie związku z niąb według województw w 2018 r. (% osób w wieku 16 lat i więcej)
People satisfied with the place of residencea and attached to it at the same timeb by voivodships in 2018 (% of people aged 16 and over)
Wykres 3.17.
Chart 3.17.
a Osoby bardzo zadowolone lub zadowolone. b Osoby bardzo silnie związane lub raczej związane.
Najwyższym poziomem satysfakcji z miejscowości zamieszkania połączonej z poczuciem związku z tą miejscowością odznaczali się mieszkańcy woj. podlaskiego (84%), wielkopolskiego (83%) i podkar-packiego (82%), natomiast najmniej takich osób było w woj. łódzkim (68%), lubuskim (71%) i śląskim (74%) (zob. Wykres 3.17.).
Aneks tabelaryczny
Tabular annex
Ocena istotności wpływu poszczególnych czynników objaśniających na zadowolenie z miejscowości zamieszkania
Assessment of the significance of the impact of particular explanatory factors on satisfaction with the place of residence
Tablica 3.2. Table 3.2. Czynnik Factor Liczba stopni swobody Number of de-grees of freedom Statystyka Walda Wald statistics Graniczny po-ziom istotności Border level of significance Miejsce urodzenia Place of birth 3 12,9 0,0049 **
Uczestnictwo w wydarzeniach lokalnych
Participation in local events 4 4,4 0,3531 n.s. Zadowolenie z terenów zielonych
Satisfaction with green areas 4 341,5 <.0001 ***
Ocena estetyki budynków i ulic
Assessment of aesthetics of buildings
and streets 4 175,5 <.0001 ***
Poczucie bezpieczeństwa fizycznego
Feeling of physical safety 5 31,6 <.0001 ***
Obawa przed drobną kradzieżą, np. kieszonkową
Fear of petty larceny 4 7,2 0,0671 n.s.
Obawa przed kradzieżą samochodu
Fear of car theft 4 3,5 0,3171 n.s.
Obawa przed włamaniem do mieszkania, domu lub garażu
Fear of burglary of an apartment, a house or a garage 4 2,0 0,5662 n.s. Obawa przed napadem, rabunkiem oraz pobiciem i zranieniem
Fear of assault, robbery and beatings and injuries 4 0,2 0,9839 n.s. Obawa przed agresją słowną
Fear of verbal aggression 4 18,8 0,0003 ***
Poczucie związku z miejscowością zamieszkania
Attachment to the place of residence 4 469,6 <.0001 ***
Poczucie związku z ludźmi z sąsiedztwa i okolicy
Attachment to the local community 4 4,4 0,356 n.s. Poczucie związku z parafią, własną wspólnotą religijną
Attachment to the parish, own religious community 4 16,9 0,002 **
Brak podstawowej infrastruktury
Lack of basic infrastructure 1 0,2 0,647 n.s. Występowanie szczególnych zalet
Presence of special advantage 1 2,1 0,1439 n.s. Poważne narażenie na hałas
Czynnik Factor Liczba stopni swobody Number of de-grees of freedom Statystyka Walda Wald statistics Graniczny po-ziom istotności Border level of significance
Poważne narażenie na zanieczyszczenie powietrza w miesiącach letnich
Exposure to excessive air pollution in winter 3 5,6 0,1339 n.s.
Poważne narażenie na zanieczyszczenie powietrza w miesiącach zimowych
Exposure to excessive air pollution in winter 3 2,8 0,4266 n.s.
Poważne narażenie na nieprzyjemne zapachy
Exposure to unpleasant odours 3 0,9 0,8372 n.s.
Ocena istotności wpływu poszczególnych czynników objaśniających na zadowolenie z miejscowości zamieszkania (dok.)
Assessment of the significance of the impact of particular explanatory factors on satisfaction with the place of residence (cont.)
Tablica 3.2. Table 3.2. Zmienna objaśniająca Explanatory variable Wartość parametru Parameter value Statystyka Walda Wald statistics Miejsce urodzenia Place of birth
mieszkający w obecnej miejscowości zamieszkania od urodzenia, bez przerwy
living in the current place of residence since birth,
without any breaks Ref.
mieszkający w obecnej miejscowości zamieszkania od urodzenia, z przerwami
living in the current place of residence since birth,
with some brakes 0,097 0,7 n.s.
osoby, które przeprowadziły się do obecnej miejscowości zamieszkania i mieszkają w niej rok lub dłużej
people, who have moved to their current place of residence
and live there for a year or more 0,186 12,9 ***
osoby, które przeprowadziły się do obecnej miejscowości zamieszkania i mieszkają w niej krócej niż rok
people, who have moved to their current place of residence
and live there for less than a year 0,160 0,3 n.s.
Oszacowania wartości parametrów i ocena ich istotności statystycznej w modelu objaśniającym zadowolenie z miejscowości zamieszkania w 2018 r.
Parameters estimates and assessment of their statistical significance in the model explaining satisfaction with the place of residence in 2018
Tablica 3.3.
Table 3.3.
Oznaczenia istotności statystycznej parametrów modelu i czynników:
Indications of statistical significance of model parameters and factors:
*** istotny na poziomie 0,1% / significant at the level of 0,1%
** istotny na poziomie 1% / significant at the level of 1%
* istotny na poziomie 5% / significant at the level of 5%
Zmienna objaśniająca Explanatory variable Wartość parametru Parameter value Statystyka Walda Wald statistics
Uczestnictwo w wydarzeniach lokalnych
Participation in local events
ani razu not once 0,083 0,9 n.s. 1 raz once Ref. 2–3 razy 2–3 times 0,206 3,3 n.s. 4–5 razy 4–5 times -0,004 0,0 n.s.
6 lub więcej razy
6 or more times 0,206 1,5 n.s.
Zadowolenie z terenów zielonych
Satisfaction with green areas
bardzo zadowolony(-na)
very satisfied 0,298 15,6 ***
zadowolony(-na)
satisfied Ref.
ani zadowolony(-na), ani niezadowolony(-na)
neither satisfied nor dissatisfied -0,924 226,2 ***
niezadowolony(-na)
dissatisfied -1,026 91,8 ***
bardzo niezadowolony(-na)
very dissatisfied -0,792 9,5 **
Ocena estetyki budynków i ulic
Assessment of aesthetics of buildings and streets
bardzo dobrze
very well 0,230 3,4 n.s.
dobrze
well Ref.
ani dobrze, ani źle
neither good nor badly -0,646 132,8 ***
źle
badly -0,749 60,8 ***
bardzo źle
very badly -0,873 15,7 ***
Poczucie bezpieczeństwa fizycznego
Feeling of physical safety
bardzo bezpiecznie
very safe 0,089 1,3 n.s.
raczej bezpiecznie
fairly safe Ref.
raczej niebezpiecznie
a bit unsafe -0,468 26,3 ***
bardzo niebezpiecznie
very unsafe -0,342 2,2 n.s.
Oszacowania wartości parametrów i ocena ich istotności statystycznej w modelu objaśniającym zadowolenie z miejscowości zamieszkania w 2018 r. (cd.)
Parameters estimates and assessment of their statistical significance in the model explaining satisfaction with the place of residence in 2018 (cont.)
Tablica 3.3.
Zmienna objaśniająca Explanatory variable Wartość parametru Parameter value Statystyka Walda Wald statistics
Poczucie bezpieczeństwa fizycznego (dok.)
Feeling of physical safety (cont.)
nie wychodzę samotnie po zmroku, bo czuję się niebez-piecznie
i do not walk alone at night because I feel unsafe -0,211 2,8 n.s.
nie wychodzę samotnie po zmroku z innych przyczyn
i do not walk alone at night for other reasons -0,003 0,0 n.s. Obawa przed drobną kradzieżą, np. kieszonkową
Fear of petty larceny
bardzo się obawiam
very much afraid of 0,315 3,6 n.s.
trochę się obawiam
little afraid of 0,181 5,8 *
raczej się nie obawiam
usually not afraid of Ref.
w ogóle się nie obawiam
not afraid of at all 0,089 0,6 n.s.
Obawa przed kradzieżą samochodu
Fear of car theft
bardzo się obawiam
very much afraid of -0,335 3,5 n.s.
trochę się obawiam
little afraid of -0,061 0,5 n.s.
raczej się nie obawiam
usually not afraid of Ref.
w ogóle się nie obawiam
not afraid of at all -0,030 0,1 n.s.
Obawa przed włamaniem do mieszkania, domu lub garażu
Fear of burglary of an apartment, a house or a garage
bardzo się obawiam
very much afraid of 0,117 0,5 n.s.
trochę się obawiam
little afraid of -0,070 0,8n.s.
raczej się nie obawiam
usually not afraid of Ref.
w ogóle się nie obawiam
not afraid of at all -0,032 0,1 n.s.
Obawa przed napadem, rabunkiem oraz pobiciem i zranieniem
Fear of assault, robbery and beatings and injuries
bardzo się obawiam
very much afraid of 0,029 0,0 n.s.
trochę się obawiam
little afraid of 0,014 0,0 n.s.
raczej się nie obawiam
usually not afraid of Ref.
w ogóle się nie obawiam
not afraid of at all -0,047 0,1 n.s.
Oszacowania wartości parametrów i ocena ich istotności statystycznej w modelu objaśniającym zadowolenie z miejscowości zamieszkania w 2018 r. (cd.)
Parameters estimates and assessment of their statistical significance in the model explaining satisfaction with the place of residence in 2018 (cont.)
Tablica 3.3.
Zmienna objaśniająca Explanatory variable Wartość parametru Parameter value Statystyka Walda Wald statistics
Obawa przed agresją słowną
Fear of verbal aggression
bardzo się obawiam
very much afraid of -0,613 12,6 ***
trochę się obawiam
little afraid of -0,247 9,8 **
raczej się nie obawiam
usually not afraid of Ref.
w ogóle się nie obawiam
not afraid of at all 0,004 0,0 n.s.
Poczucie związku z miejscowością zamieszkania
Attachment to the place of residence
bardzo silnie związani
very much attached 2,148 319,9 ***
raczej związani
fairly attached 1,230 118,0 ***
raczej niezwiązani
fairly unattached Ref.
zupełnie niezwiązani
completely unattached -0,690 7,9 **
niemający zdania
not having opinion 0,775 13,8 ***
Poczucie związku z ludźmi z sąsiedztwa i okolicy
Attachment to the local community
bardzo silnie związani
very much attached 0,012 0,0 n.s.
raczej związani
fairly attached 0,117 2,2 n.s.
raczej niezwiązani
fairly unattached Ref.
zupełnie niezwiązani
completely unattached -0,052 0,2 n.s.
niemający zdania
not having opinion -0,011 0,0 n.s.
Poczucie związku z parafią, własną wspólnotą religijną
Attachment to the parish, own religious community
bardzo silnie związani
very much attached 0,073 0,6 n.s.
raczej związani
fairly attached 0,273 12,5 ***
raczej niezwiązani
fairly unattached Ref.
zupełnie niezwiązani
completely unattached 0,082 0,8 n.s.
niemający zdania
not having opinion 0,050 0,2 n.s.
Oszacowania wartości parametrów i ocena ich istotności statystycznej w modelu objaśniającym zadowolenie z miejscowości zamieszkania w 2018 r. (cd.)
Parameters estimates and assessment of their statistical significance in the model explaining satisfaction with the place of residence in 2018 (cont.)
Tablica 3.3.
Zmienna objaśniająca Explanatory variable Wartość parametru Parameter value Statystyka Walda Wald statistics
Brak podstawowej infrastruktury
Lack of basic infrastructure
tak
yes -0,042 0,2 n.s.
nie
no Ref.
Występowanie szczególnych zalet
Presence of special advantages
tak
yes 0,115 2,1 n.s.
nie
no Ref.
Poważne narażenie na hałas
Exposure to excessive noise
tak
yes -0,022 0,1 n.s.
nie
no Ref.
Narażenie na zanieczyszczenie powietrza w miesiącach letnich
Exposure to air pollution in summer
poważne narażenie
serious exposure 0,253 3,6 n.s.
umiarkowane narażenie
moderate exposure Ref.
brak narażenia
no exposure -0,045 0,4 n.s.
brak wiedzy na ten temat
lack of knowledge about it -0,277 0,7 n.s. Narażenie na zanieczyszczenie powietrza w miesiącach
zimowych
Exposure to air pollution in winter
poważne narażenie
serious exposure -0,080 0,8 n.s.
umiarkowane narażenie
moderate exposure Ref.
brak narażenia
no exposure 0,064 1,0 n.s.
brak wiedzy na ten temat
lack of knowledge about it 0,071 0,0 n.s.
Oszacowania wartości parametrów i ocena ich istotności statystycznej w modelu objaśniającym zadowolenie z miejscowości zamieszkania w 2018 r. (cd.)
Parameters estimates and assessment of their statistical significance in the model explaining satisfaction with the place of residence in 2018 (cont.)
Tablica 3.3.
Zmienna objaśniająca Explanatory variable Wartość parametru Parameter value Statystyka Walda Wald statistics
Narażenie na nieprzyjemne zapachy
Exposure to unpleasant odours
poważne narażenie
serious exposure -0,080 0,3 n.s.
umiarkowane narażenie
moderate exposure Ref.
brak narażenia
no exposure -0,045 0,4 n.s.
brak wiedzy na ten temat
lack of knowledge about this 0,141 0,2 n.s.
Oszacowania wartości parametrów i ocena ich istotności statystycznej w modelu objaśniającym zadowolenie z miejscowości zamieszkania w 2018 r. (dok.)
Parameters estimates and assessment of their statistical significance in the model explaining satisfaction with the place of residence in 2018 (cont.)
Tablica 3.3.
Table 3.3.
Oznaczenia istotności statystycznej parametrów modelu i czynników:
Indications of statistical significance of model parameters and factors:
*** istotny na poziomie 0,1% / significant at the level of 0,1%
** istotny na poziomie 1% / significant at the level of 1%
* istotny na poziomie 5% / significant at the level of 5%