(program)
Klasa I (wszystkie profile - 1 godz. tygodniowo, ok. 30 godz. rocznie) 1. Co to jest filozofia?
2. Początki filozofii greckiej (wykład)
3. Co to jest arche bytu? Heraklit - Parmenides (wykład), praca domowa: komentarz do wykładu lub analiza wybranej myśli jednego z autorów.
4. Czy człowiek jest miarą wszechrzeczy? Sokrates - Sofiści (wykład), praca domowa: komentarz do tematu lekcji.
5. Rzeczywista rzeczywistość w filozofii Platona. (Lektura „metafory jaskini" wraz z komentarzami i dyskusją).
6. Platońska wizja człowieka i społeczeństwa, (wykład)
7. Arystoteles jako twórca nauki (wykład), praca domowa: Co to jest nauka?
8. Arystoteles Zachęta do filozofii. (Lektura tekstu, komentarz i dyskusja). Praca domowa: Czy Ary-stoteles zachęcił mnie do zajmowania się filozofią? Dlaczego?
9. Czy filozofia daje człowiekowi szczęście? (lektura i dyskusja).
10. Co to jest przyjaźń? (Dyskusja z wyraźnym naciskiem na próbę samodzielnego zbudowania defi-nicji: aspekt metodologiczny).
11. Arystoteles - różne rodzaje przyjaźni. (Lektura tekstu, komentarz, dyskusja ze zwróceniem uwagi na podobieństwa i różnice własnych poglądów z poglądami Arystotelesa).
12. „Złoty środek" jako zasada postępowania. (Lektura i dyskusja ze zwróceniem uwagi na samą dyskusję jako metodę dochodzenia prawdy). Praca domowa: Czy złoty środek jest zasadą postępowania?
13. Szkoły etyczne starożytności (wykład), praca domowa: która ze szkół jest ci najbliższa? Dlaczego?
14. Kim jest człowiek? (Dyskusja bez wstępnej lektury, ze szczególnym naciskiem na ukazanie podo-bieństw i różnic, jakie istnieją między zwierzętami a człowiekiem; problem instynktu i rozumu).
15. Filozoficzna interpretacja „faktu człowieka", (wykład) 16. Władze umysłowe człowieka: rozum i wola. (wykład)
17. Czy człowiek jest wolny? (Dyskusja bez lektury ze szczególnym naciskiem na argumentację, zarówno pozytywną jak i negatywną).
18. Wolność człowieka a prawda. (Wykład połączony z ustosunkowaniem się prowadzącego do prac domowych).
19. Władze umysłowe człowieka. Uczucia. (Krótka dyskusja i wykład).
20. Temperament; rodzaje i jego rola w życiu człowieka. (Wykład oraz praktyczne ćwiczenia po-przez określenie własnego temperamentu po-przez uczniów).
21. Człowiek w perspektywie śmierci (dyskusja oparta na lekturze tekstu danego do samodzielnego opracowania w domu).
22. Buddyzm i jego konsekwencje antropologiczne. (Wykład ze zwróceniem uwagi na podobieństwa i różnice buddyzmu i chrześcijaństwa).
128 Piotr Mazur
23. Chrześcijaństwo a filozofia. (Wykład; czynniki tworzące cywilizację Zachodu).
24. Człowiek w filozofii św. Augustyna. (Wykład oraz lektura tekstu wraz z komentarzem i dys-kusją).
25. Unde malum (skąd zło?)? (Dyskusja oparta na lekturze tekstu św. Augustyna), praca domowa:
czy przekonuje cię argumentacja św. Augustyna?
26. Dlaczego filozofia? Dlaczego św. Tomasz? (Wykład, praca domowa: Odpowiedź na pytanie za-warte w temacie ze sprawdzeniem sprawności metodologicznej ucznia, co do założeń zawartych w py-taniu, na lekcji następnej).
27. Bóg - dowód ontologiczny oraz „drogi" św. Tomasza, (wykład)
28. Istota Boga i jej poznawalność. (Wykład poprzedzony głośną lekturą prac domowych uczniów).
29. Stosunek wiary do rozumu w filozofii średniowiecza, (wykład) 30. Filozofie i filozofowie odrodzenia, (wykład)
31. Humanizm teocentryczny i humanizm antropocentryczny. (Lektura tekstu i dyskusja).
32. Co to jest tolerancja? (Dyskusja poprzedzona lekturą domową).
33. Człowiek i świat w New Age. (Dyskusja poprzedzona lekturą domową).
Podstawą do zaliczenia jest: 1. oddanie pracy rocznej; 2. ustna odpowiedź; 3. aktywność na lekcji!!!
Celem zajęć z filozofii n a tym etapie jest:
1. Pomoc w realizacji programu nauczania j. polskiego, historii itd.
2. Wprowadzenie ucznia w problematykę filozofii od starożytności do odrodzenia i pomoc w rozumieniu problemów, którymi żyje kultura.
3. Lepsze poznanie siebie przez ucznia.
4. Kształcenie sprawności: dyskusji i argumentacji, logicznego myślenia oraz wypowiadania się w formie pisemnej i ustnej.
Proponowany model nauczania jest połączeniem historii filozofii z elementami antropologii filozoficznej i jako taki może być uprawiany jedynie na gruncie filozofii realistycznej.
Klasa II (wszystkie profile - 1 godz. tygodniowo, ok. 30 godz. rocznie) 1. Początki filozofii nowożytnej
2. Kartezjańska metoda uniwersalis. Kartezjański dualizm duszy i ciała.
3. Wpływ Kartezjusza na filozofię nowożytną.
4. Empiryści angielscy. Krytyka pojęcia substancji i przyczynowości.
5. Krytyka rozumu teoretycznego i praktycznego Kanta.
6. Realizm - idealizm. Typy ideał izmów.
7. Rosseau - człowiek natury.
8. Poznanie potoczne, naukowe, filozoficzne - podobieństwa i różnice.
10. Filozofia - światopogląd - ideologia.
11. Główne koncepcje filozofii: klasyczna, pozytywistyczna, lingwistyczna, egzystencjalizm i feno-menologia.
12. Co to jest metafizyka. Antropologia, etyka, estetyka.
13. Filozoficzne źródła romantyzmu.
14. Rozwój Ducha Absolutnego w filozofii Hegla.
15. Człowiek i państwo w ujęciu Hegla.
16. Naród i jego rola w filozofii mesjanistycznej.
17. A. Comte'a filozofia pozytywna - pozytywizm.
18. Marksizm: materializm dialektyczny i historyczny.
19. Neotomizm - pozytywizm. (Współczesne kierunki filozoficzne).
20. Fenomenologia, egzystencjalizm, filozofia analityczna.
21. Co to jest logika i teoria poznania?
22. Co to jest abstrakcja? Proces tworzenia pojęć.
Filozofia w szkole średniej 129
23. Sądy a definicje.
24. Teoria zdań.
25. Sylogistyka.
26. Kara śmirci.
27. Samobójstwo.
Klasa III (profil humanistyczny, profil społeczny - 1 godz. tygodniowo, ok. 30 godz. rocznie) 1. Platońska i arystotelesowska koncepcja człowieka.
2. Kartezjańska koncepcja człowieka.
3. Obraz człowieka w ewolucjonizmie przyrodniczym.
4. Człowiek a marksizm i psychoanaliza.
5. Egzystencjalistyczna wizja człowieka.
6. Realistyczna wizja człowieka.
7. Osobowy i społeczny aspekt życia człowieka.
8. Człowiek a fenomen istnienia kultury. Co to jest kultura?
9. Poznanie teoretyczne i jego rola w kulturze.
10. Natura a kultura - wzajemne relacje.
11. Nauka jako wytwór rozumności człowieka.
12. Na czym polega intencjonalność kultury?
13. Co to jest poznanie praktyczne?
14. Człowiek i jego działanie. (Co to jest moralność?) 15. Dobro jako motyw ludzkiego działania.
16. Czy decyzja jest realnym źródłem działania?
17. Wolność jako podstawa moralności.
18. Jakie jest miejsce cnót w życiu moralnym człowieka?
19. Na czym polega zło moralne?
20. Etyka - ekonomika - polityka. Czy istnieje związek etyki z polityką?
21. Co to jest społeczeństwo? (Rodzina - naród - państwo).
22. Co to jest patriotyzm? Współczesne rozumienie patriotyzmu.
23. Co to jest dobro wspólne?
24. Prawo naturalne a prawo stanowione.
25. Poznanie twórcze. Ogólna koncepcja ludzkiej wytwórczości.
26. Czy piękno może być kryterium twórczości?
27. Prawda - dobro - piękno jako wartości humanistyczne.
28. Fakt religii a formy religii.
29. Człowiek jako byt otwarty.
30. Czy religia jest ogniskową kultury?
31. Bóg religii - Bóg filozofii.
Powyższa propozycja jest połączeniem elementów antropologii filozoficznej (spojrzenie na człowie-ka od strony różnych koncepcji filozoficznych) z filozofią kultury ze szczególnym zaakcentowaniem problematyki związanej z etyką.
Zaliczenie na podstawie: 1. pracy rocznej; 2. odpowiedzi ustnej i aktywności na lekcji!!!; 3. zalicze-nia ze sprawdzianów pisemnych.
Klasa IV (profil humanistyczny, profil społeczny - 1 godz. tygodniowo, I semestr, ok. 15 godz. rocznie) 1. Powtórzenie materiału z historii filozofii (jako pomoc w przygotowaniu do matury z języka pol-skiego i historii).
2. Wybrane trudniejsze zagadnienia filozoficzne.