Finansowanie operacji pokojowych ONZ

Na przestrzeni lat powstało wiele interpretacji pojęcia operacji pokojo-wych, jednak żadna z nich nie została zaakceptowana przez wszystkich człon-ków ONZ. Najpełniejsza wydaje się zawarta w dokumencie Plan dla pokoju (Agenda for Peace) z 1992 r. który przedstawił Sekretarz Generalny ONZ B.

Boutros-Ghali. W dokumencie tym rozróżniono pięć podstawowych katego-rii operacji pokojowych:

– dyplomację prewencyjną (Preventive Diplomacy), której celem jest zapobie-ganie powstawaniu konfl iktów, przeciwdziałanie przeobrażaniu się sporów w konfl ikty, ewentualnie ograniczanie ich zasięgu, np. przez powołanie sił prewencyjnych lub utworzenie stref zdemilitaryzowanych;

– tworzenie pokoju (Peace-making), czyli doprowadzanie za pomocą środków pokojowych do porozumienia w sytuacji, gdy konfl ikt już powstał;

– operacje utrzymania pokoju (Peace-keeping), przeprowadzane przez woj-skowy i cywilny personel (czasami również policyjny), polegające na zaanga-żowaniu ONZ we wprowadzanie i nadzorowanie przestrzegania porozumień w zakresie kontroli konfl iktów, wykonywania rezolucji, a także na nadzorze nad pomocą humanitarną;

– budowanie pokoju (Peace-building), którego głównym zadaniem jest two-rzenie odpowiednich struktur i instytucji do utrzymania pokoju, budowa-nia zaufabudowa-nia oraz nawiązabudowa-nia współpracy między zwaśnionymi stronami³⁶⁹; – wymuszanie pokoju (Peace-enforcement) będące środkiem ostatecznej

konieczności, gdy wszystkie wcześniejsze okażą się nieskuteczne³⁷⁰.

Z kolei w literaturze prawa międzynarodowego wyszczególniane są w zasa-dzie trzy podstawowe typy operacji tzn.:

– operacje utrzymania pokoju ONZ,

– operacje wymuszania kontrolowane przez ONZ, – operacje wymuszania autoryzowane przez ONZ.

Pierwszy z wymienionych typów operacji jest ściśle związany z kierowaniem i dowodzeniem siłami wojskowymi bezpośrednio przez ONZ. Główne zadanie misji polega na kontroli wprowadzania w życie porozumienia o przerwaniu

369 K. Żukrowska, A. Iwanowska-Kędzierska, Bezpieczeństwo koalicyjne – od Ligi Narodów do ONZ i OBWE, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe. Teoria i praktyka, red. K. Żukrowska, M. Grącik, Ofi cyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2006, s. 152–153.

370 A. Jóźwiak, Cz. Marcinkowski, Wybrane problemy współczesnych operacji pokojowych, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2002, s. 22.

ognia lub porozumienia pokojowego. ONZ wyznacza dowódcę, który kieruje kontyngentami narodowymi wysłanymi przez państwa członkowskie. Użycie broni możliwe jest tylko w przypadku obrony własnej lub wypełniania kon-kretnych zadań przewidzianych w mandacie. Celem sił pokojowych biorących udział w operacjach wymuszenia kontrolowanych przez ONZ jest wymusze-nie na zainteresowanych stronach konfl iktu przestrzegania zapisów zawartych w porozumieniach pokojowych oraz rezolucjach RB. W operacjach wymusza-nia autoryzowanych przez ONZ siły wojskowe działają na podstawie specyfi cz-nego mandatu ONZ przewidującego użycie broni nie tylko w obronie własnej, ale również w innych sytuacjach. Dowództwo nad kontyngentami sprawuje wówczas nie ONZ, ale organy narodowe lub sojusznicze. Zadania tych sił spro-wadzają się do stosowania przymusu mającego na celu wymuszenie stosowania norm prawa międzynarodowego lub rezolucji RB³⁷¹.

ONZ przez termin „operacje pokojowe” rozumie wszystkie swoje opera-cje, niezależnie od nazwy, składu, pełnionych funkcji, mandatu czy też spo-sobu fi nansowania³⁷².

Operacje pokojowe nie zostały przewidziane w Karcie NZ. Zostały jednak ustanowione, ze względu na niemożność uruchomienia żadnej procedury woj-skowej, przez Wojskowy Komitet Sztabowy, powołany w tym celu³⁷³. Problemy ze wszczęciem procedury wynikały z rozbieżności między członkami Rady Bez-pieczeństwa w kwestiach technicznych dotyczących wielkości międzynarodo-wych sił zbrojnych oraz ich składu, rozmieszczenia baz zaopatrujących, prawa przemarszu oraz warunków wycofania po wykonaniu powierzonego mandatu, jak również z różnic politycznych dotyczących możliwości wpływu członków RB na siły zbrojne³⁷⁴. Jedynym rozwiązaniem było zatem ustanowienie opera-cji pokojowych, które stały się głównym instrumentem wygaszania konfl ik-tów przez ONZ, mającym charakter prewencyjny lub stabilizacyjny. Ich istota polega na zastosowaniu środków przez wielonarodowe siły wojskowe, policyjne lub cywilne pochodzące z państw członkowskich ONZ będące pod nadzorem organizacji, w celu rozwiązania sporów wewnętrznych lub konfl iktów mię-dzypaństwowych. Środki te z założenia nie są skierowane przeciwko określo-nemu państwu lub władzy, nie są akcją przymusu, lecz obejmują obserwacje,

371 Ibidem, s. 23–24.

372 Administrative and Budgetary Aspects of the Financing of the United Nations Peace-Keeping Operations, A/RES/44/192B.

373 M. Barnett, M. Finemore, Rules of the World…, op.cit., s. 125.

374 L. Zapałowski, Operacje pokojowe ONZ, Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1989, s. 21–23.

nadzorowanie i przestrzeganie przyjętych ustaleń lub porozumień, utrzymanie zawieszenia broni, rozbrojenie walczących stron, wymuszenie pokoju, demo-bilizację i reintegrację uczestników walk, usuwanie min, pomoc w odbudowie pokonfl iktowej, pomoc przy organizacji wyborów oraz tworzeniu demokracji i państwa prawa, pomoc humanitarną³⁷⁵.

Zgodnie z zasadami Karty NZ operacje utrzymania pokoju międzynaro-dowego są podejmowane na podstawie decyzji Rady Bezpieczeństwa. Uzasad-nienie formalne tych uchwał stanowią rozdziały VI i VII Karty NZ, a zwłasz-cza art. 40 (uprawniający RB do uchwalania zarządzeń tymzwłasz-czasowych dla zapobiegania zaostrzaniu się sporu lub sytuacji zagrażającej bezpieczeństwu lub pokojowi międzynarodowemu) i 48 (dotyczący wykonywania obowiązku decyzji RB przez państwa członkowskie ONZ) oraz artykuł 24, stanowiący, że na Radzie Bezpieczeństwa spoczywa główna odpowiedzialność za utrzymanie bezpieczeństwa i pokoju na świecie³⁷⁶.

Przy tworzeniu sił pokojowych ONZ konieczna jest zgoda wszystkich stron konfl iktu na powołanie misji, a także jej stacjonowanie na ich teryto-rium (wyjątkiem są operacje wymuszania pokoju). Co jest szczególnie ważne, siły te powinny zostać wycofane, jeśli państwa zaangażowane w konfl ikt o to poproszą. Społeczność międzynarodowa wyraża akceptację dla operacji przez poparcie ze strony Rady Bezpieczeństwa, a także wolę państw członkowskich, chętnych do wysłania swoich kontyngentów w rejon konfl iktu oraz ich fi nan-sowanie. Siły powinny mieć charakter międzynarodowy, a ich skład ustalany jest z RB oraz stronami zaangażowanymi w konfl ikt. Stali członkowie RB w przeszłości rzadko desygnowali swoje siły zbrojne do operacji pokojowych³⁷⁷. Cele operacji pokojowych ONZ uwarunkowane są za każdym razem specyfi ką misji, a zatem mandatem przydzielonym przez RB.

U podstaw przeprowadzania misji pokojowych ONZ leży zasada bezstron-ności. Zadanie sił pokojowych polega na tworzeniu odpowiedniego klimatu do rokowań, więc nie mogą one faworyzować żadnej ze stron, ponieważ w żaden sposób nie prowadzi to do uspokojenia napiętej sytuacji. Nie wolno im rów-nież wykonywać działań przymusowych oraz represyjnych.

Proces przygotowania, ustanowienia i realizacji operacji pokojowych jest skomplikowany i długotrwały³⁷⁸. Pierwszym etapem jest prowadzenie

konsulta-375 J. Rydzkowski, Organizacja Narodów Zjednoczonych…, op.cit., s. 118–119.

376 Charter of UN, Chapter V, VI, VII, op.cit.

377 W. Czapliński, A. Wyrozumska, Prawo międzynarodowe publiczne…, op.cit., s. 676.

378 Forming a New Operations, http://www.un.org/en/peacekeeping/operations/newopera tion.shtml [dostęp: 25.02.2013].

cji na zalecenie Sekretarza Generalnego przez ONZ na temat rozwijającego się konfl iktu, pogarszającej się sytuacji politycznej czy sporu z zainteresowanymi państwami członkowskimi, rządami zaangażowanymi w konfl ikt, organizacjami międzynarodowymi i partnerami zewnętrznymi. Następnie Sekretariat wysyła w to miejsce misję techniczną w celu oceny i analizy bezpieczeństwa, sytu-acji politycznej, wojskowej, humanitarnej i społecznej. Na podstawie ustaleń i zaleceń tej misji Sekretarz Generalny przekazuje raport dotyczący możliwo-ści ustanowienia misji pokojowej, w tym oszacowaną liczbę personelu i zasoby rzeczowe, Radzie Bezpieczeństwa. Raport ten zawiera także skutki fi nansowe danej operacji oraz wstępne koszty szacunkowe. Gdy Rada Bezpieczeństwa uzna, że ustanowienie operacji pokojowej jest konieczne, przyjmuje, w drodze jednomyślnej decyzji, rezolucję, w której określa jej mandat, rozmiar i zada-nia. Podjecie takiej decyzji nie jest zadaniem trudnym, ze względu na fakt, że ustanowienie operacji pokojowej nie wymaga wskazania agresora, lecz jedynie zgody stron walczących na obecność na ich terytorium sił pokojowych ONZ³⁷⁹. Następnie omawiane są kwestie fi nansowe danej operacji pokojowej. Sekretarz Generalny mianuje zwykle szefa misji danej operacji, powołuje dowódcę sił, komisarza policji oraz starszy personel cywilny. Resztę miejsc personelu cywil-nego obsadza Departament Operacji Pokojowych (Departament of Peaceke-eping Operations – DPKO) oraz Departament Wsparcia Technicznego (Depar-tament of Field Support – DFS). W międzyczasie szef misji oraz depar(Depar-tamenty są odpowiedzialne za zaplanowanie aspektów politycznych, wojskowych, ope-racyjnych i wspierających danej misji. Misja rozpoczyna się tak szybko, jak pozwala na to bezpieczeństwo. W pierwszej kolejności tworzona jest siedziba misji, a następnie stopniowo gromadzi się w niej personel, który wykonuje zadania danej operacji. Czwarty Komitet Zgromadzenia Ogólnego jest odpo-wiedzialny za kompleksowy przegląd operacji pokojowych oraz przekazanie gotowego raportu na ich temat do zatwierdzenia Zgromadzeniu Ogólnemu.

Przez fi nansowanie operacji pokojowych rozumiane jest zbieranie środ-ków fi nansowych przeznaczonych na tę działalność (charakter wpłat, zasady ich wymierzania i ściągania) oraz rozdzielanie ich zgodnie z przyjętymi usta-leniami i kryteriami.

Pierwszą operację pokojową ONZ rozpoczęto na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa S/RES/50(1948) z dnia 29 maja 1948 r. w postaci utworzenia Organizacji NZ ds. Nadzoru Rozejmu (UN Truce Supervision Organization

379 L. Dembiński, ONZ – wyzwania i możliwości, „Sprawy Międzynarodowe” 1995, nr 1(XLVIII), s. 13.

– UNTSO) już 1 czerwca 1948 r. na Bliskim Wschodzie – w Izraelu i Palesty-nie. Od początku UNTSO jest fi nansowana z budżetu regularnego ONZ³⁸⁰. Od 1949 r. na mocy rezolucji S/RES/73(1949) z 11 sierpnia 1949 r. rozszerzono mandat UNTSO dodatkowo o nadzorowanie porozumień rozejmowych mię-dzy Izraelem a czterema arabskimi państwami z nim sąsiadującymi – Egiptem, Jordanią, Libanem i Syrią. Następnie zadania UNTSO zmieniały się po wojnach w roku 1956, 1967 i 1973, ale głównym celem tej operacji jest nadal niedo-puszczenie do eskalacji konfl iktu oraz współpraca z misjami działającymi w regionie. Na lata 2012–2013 zarezerwowano w budżecie regularnym prawie 70,281 mln USD na realizację tej operacji.

Drugą operacją pokojową ONZ utworzoną na mocy rezolucji Rady Bez-pieczeństwa S/RES/39(1949) była rozmieszczona na granicy Indii i Pakistanu grupa obserwatorów w 1949 r. (UN Commission for India and Pakistan – UNI-CIP), która na mocy rezolucji S/RES/91(1951) jest kontynuowana przez Grupę Obserwatorów Wojskowych ONZ w Indiach i Pakistanie (UN Military Obse-rver Group in India and Pakistan – UNMOGIP) w celu nadzorowania zawie-szenia broni między tymi państwami w konfl ikcie o status dwóch obszarów:

Dżammu i Kaszmiru. W 1971 r., po kolejnym zawieszeniu broni Indie wydały oświadczenie, że mandat UNMOGIP wygasł, na co nie przystał Pakistan oraz ONZ. Misja zatem nie została zakończona. Podobnie jak UNTSO, UNMOGIP fi nansowana jest z budżetu regularnego ONZ³⁸¹. W latach 2012–2013 przezna-czono na nią ponad 21,084 mln USD.

Już w połowie lat 50. XX w. w praktyce ONZ wystąpiło odstępstwo od zasady ustanawiania operacji pokojowych na mocy decyzji Rady Bezpieczeństwa, co wywołało poważne trudności, zarówno fi nansowe, jak i polityczne. Dotyczy to trzeciej operacji ONZ – Doraźnych Sił Zbrojnych ONZ na Bliskim Wschodzie – UNEF I (United Nations Emergency Force). Decyzja o jej utworzeniu została podjęta przez Zgromadzenie Ogólne w listopadzie 1956 r. na mocy rezolucji Jednocząc się dla pokoju (Doc. 377/V/1956), w trybie nadzwyczajnym, a jej wykonanie zostało powierzone Sekretarzowi Generalnemu, który zwrócił się do Zgromadzenia Ogólnego z wnioskiem o podział kosztów tej operacji mię-dzy wszystkich członków według skali składek do budżetu regularnego ONZ.

Uzasadnił swoją decyzję tym, że operacja jest prowadzona w imieniu ONZ, w interesie pokoju, tzn. wszystkich członków. Wówczas państwa arabskie oraz

380 UNTSO Background, http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/untso/index/shtml [dostęp: 4.01.2013].

381  UNMOGIP  Background,  http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/unmogip/

background.shtml [dostęp: 4.01.2013].

Układu Warszawskiego odmówiły jej fi nansowania, zgłaszając wiele zastrze-żeń natury politycznej i kwestionując legalność jej utworzenia. Domagały się, by kosztami obciążone zostały państwa, które zaatakowały Egipt, tzn.: Izrael, Wielka Brytania i Francja. Większość członków ONZ postulowało rozwią-zanie kwestii fi nansowych przez dobrowolne dotacje na ten cel. W związku z tą propozycją 3 grudnia 1956 r. Zgromadzenie Ogólne postanowiło powo-łać osobny fundusz fi nansujący tę operację, do którego wpłacano dobrowolne dotacje, ale również wpłaty członków według skali składek. W związku z taką decyzją po trzech latach realizacji operacji pokojowej defi cyt tego rachunku specjalnego osiągał 21 mln USD, tj. 40% ogółu kosztów. Wówczas z inicjatywy Stanów Zjednoczonych zaproponowano obniżenie dla państw słabiej rozwi-niętych obciążenia z tytułu fi nansowania UNEF I nawet o 50%. Jednocześnie propozycja ta osłabiła opór tych państw przeciwko włączaniu kosztów operacji pokojowych ONZ do budżetu zwyczajnego i pokrywaniu ich na zasadzie obo-wiązkowych wpłat. W wyniku tego postulatu kosztami miało zostać obciążo-nych głównie 26 państw, tzn. wysoko rozwinięte oraz Układu Warszawskiego (które temu od początku się sprzeciwiały). Ostatecznie opinia doradcza MTS z 20 lipca 1962 r.³⁸² przyczyniła się do utrwalenia tezy, że koszty operacji poko-jowych ONZ powinny stanowić część budżetu regularnego ONZ i być fi nanso-wane na tej samej zasadzie co składki do niego³⁸³. UNEF I została zakończona w czerwcu 1967 r., a jej koszty wyniosły 214,2 mln USD³⁸⁴.

Czwartą operacją pokojową ONZ była Grupa Obserwatorów NZ w Liba-nie (United Nations Observation Group in Lebanon – UNOGIL), która została utworzona na podstawie rezolucji Rady Bezpieczeństwa S/RES/128(1958) 11 czerwca 1958 r. Obserwatorzy mieli za zadanie kontrolowanie transportu i obrotu materiałów wojskowych oraz osób w strefi e przygranicznej między Syrią a Libanem. W grudniu 1958 r. misja ta po złagodzeniu napięcia na tym obszarze zakończyła działalność. Koszty jej wyniosły 3,7 mln USD i zostały pokryte z budżetu regularnego ONZ³⁸⁵.

Zadaniem piątej operacji pokojowej – w Kongo (United Nations Opera-tions in the Congo – ONUC), trwającej od lipca 1960 r. do czerwca 1964 r. na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa S/RES/143(1960) z 14 lipca 1960 r., było

382 Advisory Opinion, Certain Expenses of the United Nation, I.C.J Report 1962.

383 J.G. Stoessinger, Th e United Nations and the Superpowers: China, Russia and America, Random House, New York 1977, s. 122–124.

384 Middle East – UNEF I. Facts and Figures, http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/

part/unef1facts.html [dostęp: 12.01.2013].

385 Lebanon – UNOGIL Background, http://www.un.org/en/peacekeeping/past/unogilba ckgr.html [dostęp: 12.01.2013].

zapewnienie wycofania się belgijskich sił z tego państwa, wspomaganie rządu w utrzymaniu pokoju i bezpieczeństwa oraz pomoc techniczna. Od 1961 r.

w ramach rozszerzonego mandatu ONUC miała dodatkowo zadanie utrzyma-nia integralności politycznej i terytorialnej oraz niezależności Konga, zapew-nienie wycofania obcych wojsk oraz zapobieżenie wybuchowi wojny domowej.

Koszty tej operacji były najwyższe ze wszystkich dotychczasowych. Osiągnęły 400,1 mln USD. Związane było to z wysłaniem prawie 20 tys. żołnierzy oraz ponad 5 tys. cywilów³⁸⁶ (rys. 4.3). Jednocześnie sprawa fi nansowania ONUC wywołała ponownie poważne kontrowersje. Sekretarz Generalny ONZ wezwał do podziału obciążeń fi nansowych ONUC na zasadzie wspólnej odpowiedzial-ności. Państwa Układu Warszawskiego, Jugosławia, Francja oraz kilka państw rozwijających się odmówiły wpłat na rachunek specjalny tej operacji, uznając, że koszty powinny ponieść państwa zaangażowane w konfl ikt. Na rachunek należało dokonywać wpłat według skali składek do budżetu regularnego (pań-stwa najuboższe otrzymały do 50% redukcji tych wpłat), jak również dobro-wolnych dotacji. W związku z tym defi cyt tego rachunku powstały w latach 1960–1964 wyniósł ponad 86 mln USD. Wówczas Zgromadzenie Ogólne na mocy rezolucji A/RES/1736 z 20 grudnia 1961 r. upoważniło Sekretarza Gene-ralnego do wypuszczenia obligacji w wysokości 200 mln USD, które zostały udostępnione państwom członkowskim. Wykup tych obligacji wraz z 2-pro-centowymi odsetkami następował w ratach rocznych od 1963 r. przez 25 lat ze środków budżetu regularnego ONZ³⁸⁷. Jednocześnie państwa Układu War-szawskiego odmówiły spłaty przypadającej na nie części rat, argumentując to podjęciem decyzji o wypuszczeniu obligacji bez udziału RB. Wtedy Stany Zjed-noczone zażądały zawieszenia ich w prawie do głosowania na mocy artykułu 19 Karty NZ na XIX sesji Zgromadzenia Ogólnego w 1964 r. Wówczas państwa te oświadczyły, że uregulowane mają na bieżąco wpłaty do budżetu regular-nego oraz zagroziły poważnymi konsekwencjami dla organizacji. Większość członków ONZ sprzeciwiła się nałożeniu sankcji, a jednocześnie zadecydo-wano nie podejmować żadnej decyzji do momentu osiągnięcia porozumie-nia w sprawie fi nansowaporozumie-nia ONUC. Sytuacja ta spowodowała przeprowadze-nie tylko debaty generalnej Zgromadzenia Ogólnego³⁸⁸. Przez czas trwania tej sesji obradowała jednak specjalna Komisja ONZ w celu wypracowania

rozwią-386 UN Operation in Congo, http://www.un.org/Depts/Missions/DPKO/Missions/onuc/

htm [dostęp: 12.01.2013].

387 J.G. Stoessinger, Th e United Nations…, op.cit., s. 128.

388 J. Sawicki, W sprawie kryzysu fi nansowego ONZ, „Sprawy Międzynarodowe” 1965, nr 4(157), s. 52–53.

zania dotyczącego sposobu pokrycia zaległych kosztów ONUC. Ostatecznie zaproponowała pokrycie ich z dobrowolnych dotacji państw członkowskich, co zostało jednomyślnie przyjęte na końcowym posiedzeniu XIX sesji ZO³⁸⁹, a następnie zrealizowane.

Rysunek 4.3. Koszty całkowite operacji UNEF I, UNOGIL i ONUC (mln USD w cenach bieżących)

200 250 300 350 400 450

214,2

400,1

0 50 100 150 200

UNEF I UNOGIL ONUC

3,7

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Middle East – UNEF I. Facts and Figures, http://www.un.org/en/

peacekeeping/missions/part/unef1facts.html; Lebanon – UNOGIL. Facts and Figures, http://www.un.org/en/

peacekeeping/missions/past/unogilfacts.html; Republic of the Congo – ONUC. Facts and Figures, http://www.

un.org/en/peacekeeping/missions/past/onucF.html [dostęp: 25.02.2013].

Przy trzech następnych operacjach pokojowych ONZ zaczęto stosować odmienne zasady ich fi nansowania. Siły Bezpieczeństwa ONZ w Zachod-niej Nowej Gwinei (Irian Zachodni) – UNSF (United Nations Security Force in West New Gwinea – West Irian) ustanowiono w celu zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa, a przede wszystkim doprowadzenia do zawieszenia broni i przyłączenia Zachodniego Irianu do Indonezji. Podstawą prawną jej utworze-nia była rezolucja Zgromadzeutworze-nia Ogólnego z 21 wrześutworze-nia 1962 r. A/RES/1752.

Misja ta trwała od października 1962 r. do kwietnia 1963 r. Rozmieszcze-nie sił ONZ nastąpiło za zgodą rządów Indonezji i Holandii. Koszty operacji w wysokości 15 mln fl orenów nowogwinejskich zostały pokryte przez dwa zainteresowane państwa, tzn. Holandię i Indonezję po połowie na podstawie

389 W. Morawiecki, Narody Zjednoczone. Zamierzenia…, op.cit., s. 154–157.

porozumienia bilateralnego, zawartego przy pośrednictwie Sekretarza General-nego³⁹⁰. Również w przypadku Misji Obserwacyjnej ONZ w Jemenie – UNYOM (United Nations Yemen Observation Mission) trwającej od lipca 1963 r.

do września 1964 r. na podstawie rezolucji Rady Bezpieczeństwa z 11 czerwca 1963 r. S/RES/179(1963) koszty operacji w wysokości 1,8 mln USD zostały roz-dzielone na dwa państwa: Arabię Saudyjską i Egipt, które przy pośrednictwie Sekretarza Generalnego ONZ zawarły ze sobą umowę o sfi nansowaniu nad-zoru nad wprowadzeniem postanowień porozumienia rozjemczego zawartego między Arabią Saudyjską a Zjednoczoną Republiką Arabską³⁹¹. Z kolei na mocy rezolucji S/RES/186(1964) z 4 marca 1964 r. Rada Bezpieczeństwa podjęła decy-zję o powołaniu Sił ONZ dla Utrzymania Pokoju na Cyprze (United Nations Peacekeeping Force in Cyprus – UNFICYP) w celu powstrzymania konfl iktu między Grekami i Turkami cypryjskimi. Jednocześnie w tej samej rezolucji Rada Bezpieczeństwa rozstrzygnęła kwestię fi nansowania tej operacji. Posta-nowiła, że koszty pokrywane będą przez państwa, które wysłały tam kontyn-genty wojskowe do dyspozycji ONZ oraz przez rząd Cypru, a także w ramach dobrowolnych wpłat na specjalny rachunek³⁹². W 1974 r. mandat tej operacji pokojowej został rozszerzony o nadzorowanie linii zawieszenia ognia, utrzy-manie strefy buforowej oraz pomoc humanitarną. Misja ta nie została jeszcze zakończona³⁹³. Jej koszty wyniosły już ponad 370 mln USD.

Kolejna operacja pokojowa ONZ to Misja Specjalnego Przedstwiciela Sekre-tarza Generalnego w Dominikanie (Mission of the Special Representative of the Secretary-General in the Dominican Republic – DOMREP) powstała w wyniku przyjęcia rezolucji S/RES/203(1965) przez Radę Bezpieczeństwa. Trwała od maja 1965 r. do października 1966  r. w celu obserwacji sytuacji politycznej przed wyborami w tym państwie. Została sfi nansowana z budżetu regularnego ONZ. Jej koszt wyniósł prawie 276 mln USD³⁹⁴.

Podobnie jak DOMREP, Misja Obserwacyjna ONZ w Indiach i Pakistanie (United Nations India-Pakistan Observation Mission – UNIPOM) była fi nanso-wana z budżetu regularnego ONZ. Została ustanowiona na mocy rezolucji Rady

390 United Nations Security Force in West New Gwinea, http://www.un.org/en/peacekeeping/

missions/past/unsf/html [dostęp: 12.01.2013].

391 United Nations Yemen Observation Mission, http://www.un.org/en/peacekeeping/

mission/past/unyom/html [dostęp: 12.01.2013].

392 J.G. Stoessinger, Th e Might of Nations. World Policies in Our Time, Random House, New York 1986, s. 322.

393 United Nations Peacekeeping Force in Cyprus, http://www.un.org/en/peacekeeping/

missions/unfi cyp/index/shtml [dostęp: 12.01.2013].

394 DOMREP, http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/past/domrep/htm [dostęp:

394 DOMREP, http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/past/domrep/htm [dostęp: