Imigracyjny équipage

Oprócz sytuacji panującej na regionalnym rynku pracy, na osoby rozważające ewentualność wyjazdu do pracy za granicę, oddziałuje specyfika rynków pracy krajów imigracji zarobkowej (tzw. krajów przyjmujących), a ściślej – oddziałuje na nich wyobrażenie szans, wynikających z jednej strony, z atutów zawodowych, jakimi dysponują, z drugiej zaś z możliwości oferowanych na zagranicznym rynku pracy. Z danych jakościowych, powstałych na etapie kodowania otwartego, wyłonione zostały dwie „bogate” w etykiety kategorie (atuty zawodowe emigrantów oraz perspektywy zawodowe na zagranicznym rynku pracy), które następnie poddane zostały przedstawionemu poniżej kodowaniu selektywnemu, specyfikującemu ich własności. Jak już wcześniej wspomniano, jakości wyłaniające się w trakcie kodowania otwartego, analizowano z perspektywy przyjętego paradygmatu kodowania, prowadząc tym samym – niejako równolegle – procedurę zogniskowanego kodowania kategorii. W wyniku przeprowadzonych dotąd analiz, stwierdzić można, iż kategorie wyselekcjonowane do dalszego opracowania, którego ilustracją są poniższe tabele, stanowią warunki interweniujące w procesie rozważania możliwości emigracji zarobkowej za granicę. Już na wstępie można powiedzieć, iż zależnie od pozycji na polskim rynku pracy i od warunków, jakie na tym rynku panują, kontekst sytuacyjny myślenia o wyjeździe do pracy za granicę, tworzony przez sytuację poprzedzającą decyzję o emigracji, bądź determinuje, bądź jedynie sprzyja podjęciu decyzji właśnie ze względu na fakty opisane przez kategorie należące do warunków interweniujących.

Tabela 5. Tablica kodowania selektywnego – kategoria: Atuty zawodowe emigrantów Kategoria: Atuty zawodowe emigrantów

Własności i kody otwarte Ilustracje i źródła

1. Znajomość języka kraju imigracji (lub/i języka angielskiego) - bardzo dobra znajomość języka niemieckiego

ze studiów Na studiach nauczyłem się bardzo dobrze języka niemieckiego

[W.18 – mężczyzna, 46 lat, wykszt. wyż., Niemcy, Szczecin], wersy: 571 – 572 - kurs języka obcego

- znajomość podstaw holenderskiego

(…) w Holandii przez jakieś pół roku i specjalnie zapisałam się na kurs dzięki temu nauczyłam się podstaw holenderskiego

[W.19 - kobieta, 25 lat, wykszt. wyż., Holandia, Szczecin], wersy: 536 – 539 2. Doświadczenie we współpracy z zagranicznymi przedsiębiorstwami kraju imigracji

- bardzo dobre kontakty i doświadczenia biznesowe w kraju imigracji

- liczne doświadczenia w pracy za granicą

(…) No i dobrze, że miałem tę robotę i kontakty z Norwegami, bo robiliśmy dla nich całe sety do platform, wiertniczych. (…) Nawet za granicę jeździłem kilka razy na dłuższy okres czasu. Właśnie do Norwegii i też do Rosji. Tam instalację budowaliśmy za grube pieniądze….

[W.3 - mężczyzna, lat 36, wykszt. wyż., Norwegia, Szczecin], wersy: 373 – 375 i 378 – 380 - działalność na rynku międzynarodowym Zajmujemy się usługami w zakresie produkcji, montażu i demontażu konstrukcji metalowych na terenie kraju i za granicą. (…) pracuję z rożnymi firmami niemieckimi

[W.18 – mężczyzna, 46 lat, wykszt. wyż., Niemcy, Szczecin], wersy: 592 – 594

PrPraaccaa zzaa ggrraanniiccąą ww śśwwiiaaddoommoośśccii eemmiiggrraannttóóww zzaarroobbkkoowwyycchh z z wwoojjeewwóóddzzttwwaa zzaacchhooddnniiooppoommoorrsskkiieeggoo

₇₉

Tabela 5 – c.d. Tablica kodowania selektywnego – kategoria: Atuty zawodowe emigrantów Kategoria: Atuty zawodowe emigranta – c.d.

Własności i kody otwarte – c.d. Ilustracje i źródła – c.d.

3. Wysokie kwalifikacje zawodowe

- wysokie kwalifikacje zawodowe Jestem inżynierem instalacji sanitarnych

[W.19 - kobieta, 25 lat, wykszt. wyż., Holandia, Szczecin], wersy: 560 – 561

- wysokie, specjalistyczne kwalifikacje zawodowe - szeroka gama doświadczeń z zakresu pracy w wysoko- specjalistycznej branży zawodowej

Po studiach, na polibudzie pracowałem w firmie, w której montowaliśmy takie specjalne instalacje. I też serwis potem, bo dużo mieliśmy serwisowych napraw, czy modernizacji.

[W.3 - mężczyzna, lat 36, wykszt. wyż., Norwegia, Szczecin], wersy: 375 – 378

4. Kwalifikacje w branżach rozwojowych w kraju imigracji - wartościowe umiejętności na dobrze

rozwijającym się rynku pracy

Renowacja mebli. Stolarka taka artystyczna. Głownie niemieckie meble, ale i holenderskie. Solidne, drewniane. (…)sam będę robił te meble, bo potrafię, i fortepian odnowię, jak trzeba, chociaż zawodowym lutnikiem nie jestem

[W.4 - mężczyzna, lat 34, wykszt. zas. zaw., Norwegia, Węgorzyno], wersy: 427 – 428 i 437 – 439 - przyszłościowa branża działalności (…) założyć w Niemczech wydawnictwo internetowe książek w formacie

e- book

[W.30 – kobieta, 22 lata, studentka, Niemcy, Szczecin], wersy: 602 – 603 5. Samodzielna aktywność gospodarcza w kraju imigracji

- założenie działalności gospodarczej na terenie Niemiec

Kiedy wyjechałem i założyłem działalność na terenie Niemiec wszystko układało się do czasów ostatniego kryzysu

[W.18 – mężczyzna, 46 lat, wykszt. wyż., Niemcy, Szczecin], wersy: 582 – 583

- marzenie i plan inwestycyjny założenia działalności gospodarczej za granicą

(…) mam takie marzenie i plan inwestycyjny, chciałabym założyć w Niemczech wydawnictwo internetowe książek w formacie e-book

[W.30 – kobieta, 22 lata, studentka, Niemcy, Szczecin], wersy: 601 – 603 6. Doświadczenia studenckie z kraju imigracji

- wyjazd w ramach wymiany studentów - wyjazd w celu nauki

- zadowolenie ze studenckiej wyprawy do wyjątkowego miasta

Jeszcze jako studentka pojechałam na „Erasmusa” do Holandii, do Groningen. Studiowałam w Hogeschool van Groningen w skrócie HVG. (…) Wyjazd na tego „Erasmusa” i wybór tej uczelni był trafny. Groningen (…) zdobyło tytuł miasta, w którym się najszczęśliwiej żyje

[W.19 - kobieta, 25 lat, wykszt. wyż., Holandia, Szczecin], wersy: 530 – 535 7. Powiązania rodzinne, pochodzenie

- znajomość niemieckiej mentalności ze względu na korzenie rodzinne

(…) znałem mentalność Niemców z racji przodków niemieckich od strony ojca

[W.18 – mężczyzna, 46 lat, wykszt. wyż., Niemcy, Szczecin], wersy: 572 – 573 8. Cechy specyficzne, istotne w kraju imigracji

- nazwisko jako czynnik wspomagający działalność

za granicą Kolejnym czynnikiem rozpoczęcia działalności w tym kraju było nazwisko

[W.18 – mężczyzna, 46 lat, wykszt. wyż., Niemcy, Szczecin], wersy: 574 – 575 Źródło: badanie własne

Jak wynika z danych, przymiotami silnie sprzyjającymi pomysłom na poszukiwanie szczęścia i powodzenia za granicą, są – z jednej strony – kwalifikacje zawodowe cenione

PPrraaccaa zzaa ggrraanniiccąą ww śśwwiiaaddoommoośśccii eemmiiggrraannttóóww zzaarorobbkkoowwyycchh zz wwoojjeewwóóddzzttwwaa zzaacchhooddnniiooppoommoorrsskkiieeggoo

₈₀

w kraju imigracji lub po prostu takie, które dają możliwość pracy w dochodowych branżach, z drugiej zaś szeroko pojęta wiedza i umiejętności związane z życiem wśród ludzi oraz w warunkach obcego społeczeństwa i kultury. Można powiedzieć wręcz, że na ile nieobce są obyczaje, instytucje, kultura i ludzie kraju imigracji, na tyle dobrze uposażony jest przyszły emigrant z Polski. Jeśli zaś (na dodatek, choć w istocie – przede wszystkim…) dysponuje on wysokimi, specjalistycznymi kwalifikacjami zawodowymi lub dobrym pomysłem i determinacją do samodzielnej aktywności gospodarczej za granicą, może „z otwartą przyłbicą” stawać wobec wyzwań, jakie zgotuje mu świat.

Czy jednak atuty rzeczywiście przekładają się na możliwości? Czy dobre wykształcenie, umiejętności oraz wiedza i duży kapitał kulturowy implikują sukces w pracy za granicą? A z drugiej strony, co czeka, czy też czego mogą się spodziewać na zagranicznych rynkach pracy ci rozważający możliwość emigracji zarobkowej, którzy pozbawieni są istotnych atutów, którzy mają do dyspozycji siłę rąk, chęć do pracy, determinację oraz wolę i nadzieję, że się uda…, wyjeżdżający nie dla sukcesu, ale dla wypracowania dla siebie i dla swoich bliskich poczucia bezpieczeństwa bytowego, możliwości godnego życia.

Co takiego ci ludzie, decydując się na rozłąkę z bliskimi, na trud pokonania strachu przed nieznanym, mogą traktować jako miarę swego sukcesu?

Przedstawiona poniżej kategoria perspektyw zawodowych na zagranicznym rynku pracy pozwala uzmysłowić sobie charakter relacji między tym, co przyszły emigrant zarobkowy wiezie do kraju imigracji, jako swój zasób, a tym co może tam osiągnąć, będąc imigrantem z Polski.

Tabela 6. Tablica kodowania selektywnego – kategoria: Perspektywy zawodowe na zagranicznym rynku pracy Kategoria: Perspektywy zawodowe na zagranicznym rynku pracy

Własności i kody otwarte Ilustracje i źródła

1. Zajęcia o charakterze pracy fizycznej niewymagające wysokich kwalifikacji

- opieka nad starszymi osobami za granicą Koleżanka pracuje od dłuższego czasu opiekując się osobami starszymi.

Do dzisiaj pracuje. I tak mi zaczęła opowiadać..

[W.6 – kobieta, 54 lata, wykszt. wyż., Niemcy, Płoty], wersy: 117 – 119 Jestem z wykształcenia pielęgniarką, a opieka nad osobami starszymi była częścią mojej pracy w Polsce.

[W.61 – kobieta, 42 lata, wykszt. śred., Niemcy, Drawsko], wersy: 138 – 140 - pięciokrotnie wyższe niż w Polsce zarobki za granicą

uzasadniają podjęcie pracy fizycznej, posiadającemu wyższe wykształcenie

A tam może Pan pracować fizycznie po studiach?

Tam tak, bo zarabiam 5 razy tyle, ile w Polsce dostaje mój ojciec i nie jest to takie upokarzające.

[W.5 – mężczyzna, 28 lat, wykszt. wyż., Anglia, Szczecin], wersy: 323 – 325 2. Samodzielna działalność gospodarcza

- założenie za granica własnej firmy Po trzyletniej pracy w charakterze pracownika najemnego, Informator zakłada własną firmę, zatrudniając głównie polską załogę – ludzi o wysokich kwalifikacjach

[W.3 - mężczyzna, lat 36, wykszt. wyż., Norwegia, Szczecin], wersy: 390 – 393 - założenie działalności gospodarczej

na terenie Niemiec Kiedy wyjechałem i założyłem działalność na terenie Niemiec wszystko układało się do czasów ostatniego kryzysu

[W.18 – mężczyzna, 46 lat, wykszt. wyż., Niemcy, Szczecin], wersy: 582 – 583

PrPraaccaa zzaa ggrraanniiccąą ww śśwwiiaaddoommoośśccii eemmiiggrraannttóóww zzaarroobbkkoowwyycchh z z wwoojjeewwóóddzzttwwaa zzaacchhooddnniiooppoommoorrsskkiieeggoo

₈₁

Tabela 6 – c.d. Tablica kodowania selektywnego – kategoria: Perspektywy zawodowe na zagranicznym rynku pracy

Kategoria: Perspektywy zawodowe na zagranicznym rynku pracy – c.d.

Własności i kody otwarte – c.d. Ilustracje i źródła – c.d.

3. Wysoka pozycja zawodowa osób o specjalistycznych, wysokich kwalifikacjach zawodowych - wysoka specjalizacja i budowanie marki firmy dzięki

kwalifikacjom i niezawodności

- specjalistyczne zlecenia, wymagające bardzo wysokich kwalifikacji

(…) mojej ekipie zleca się najtrudniejsze zadania i szef wie, że my zrobimy.

Wiadomo z Polakami bywa różnie, ale ci w mojej ekipie byli lepiej przygotowani do pracy niż Norwegowie. Firma realizuje zlecenia obsługi technicznej wież wiertniczych w Norwegii. Mimo dużej konkurencji firm norweskich, znakomicie prosperuje, słynąc z realizacji najtrudniejszych zleceń.

[W.3 - mężczyzna, lat 36, wykszt. wyż., Norwegia, Szczecin], wersy: 394 – 401 - wysokie stanowisko w urzędzie londyńskiej gminy Pracuję w urzędzie londyńskiej gminy (…) na stanowisku urbanisty

w wydziale planowania i środowiska

[W.1 – kobieta, 42 lata, wykszt. wyż. ze stopniem doktora, Anglia, Szczecin], wersy: 471 – 472 - asystentka w dziale analiz Jestem tam zatrudniona jako asystentka w dziale analiz

[W.19 - kobieta, 25 lat, wykszt. wyż., Holandia, Szczecin], wersy: 565 – 566 4. Możliwość rozwoju zawodowego dla osób z wysokimi aspiracjami

- sukces zawodowy na emigracji Czy mąż już zaprojektował wieżowiec? Tak, zaprojektował wieżowce na całym świecie. Czyli marzenie się spełniło? Tak.

[W.1 – kobieta, 42 lata, wykszt. wyż. ze stopniem doktora, Anglia, Szczecin], wersy: 513 – 516 - praca za granicą

w wyuczonym zawodzie

I teraz pracuję w Waterbedrijf, to jest przedsiębiorstwo zajmujące się oczyszczaniem i dystrybucją wody. Jestem tam zatrudniona jako asystentka w dziale analiz

[W.19 - kobieta, 25 lat, wykszt. wyż., Holandia, Szczecin], wersy: 563 – 566 5. Status zawodowy imigranta zarobkowego

- ograniczenia prowadzenia działalności gosp.

przez obcokrajowców

Potem musiałem przenieść częściowo działalność na teren kraju. (…) Wynika to z faktu, że nie wolno Polakom na niemieckim rynku, prowadzić przez dłuższy czas usługowej działalności gospodarczej nie posiadając w kraju przedsiębiorstwa produkcyjnego

[W.18 – mężczyzna, 46 lat, wykszt. wyż., Niemcy, Szczecin], wersy: 582 – 590 - pozycja Polaków w pracy jest gorsza niż Norwegów Tak, tak tam jest i nas cenią. Ale pieniądze zarabiają lepsze od nas i to

o wiele

[W.3 - mężczyzna, lat 36, wykszt. wyż., Norwegia, Szczecin], wersy: 409 – 410 - wahadłowe wyjazdy zależnie od zleceń

- przy gorszych niż tubylcy warunkach płacowych, zadowolenie z zarobków

Bo oni się wycwanili już i nie dają, jak dawniej umowy na pełny etat, tylko jesteśmy na konkretną robotę, jak jest. To trochę gorzej mamy niż Norwedzy, ale i tak się da zarobić.

[W.4 - mężczyzna, lat 34, wykszt. zas. zaw., Norwegia, Węgorzyno], wersy: 448 – 451 - obniżyły się warunki płacowe za granicą No i ostatnio, znaczy od jakiegoś czasu jak dużo już jest Polaków, z resztą nie tylko Polacy, są Słowacy, Litwini i z Łotwy też ludzie… to dużo trudniej znaleźć pracę i mniej też płacą(…)

[W.16 – kobieta, 26 lat, wykszt. wyż., Anglia, Świdwin], wersy: 262 – 265 - „pobłażliwie”, odmienne od polskich wzory pracy (…) Norweg jeśli jest np. kierowcą w zakładzie, to już nie naprawi gniazdka

elektrycznego czy tam nie powiesi półki na ścianie. Polacy potrafią (…) [W.3 - mężczyzna, lat 36, wykszt. wyż., Norwegia, Szczecin],

wersy: 406 – 409 Źródło: badanie własne

PPrraaccaa zzaa ggrraanniiccąą ww śśwwiiaaddoommoośśccii eemmiiggrraannttóóww zzaarorobbkkoowwyycchh zz wwoojjeewwóóddzzttwwaa zzaacchhooddnniiooppoommoorrsskkiieeggoo

₈₂

Źródło: badanie własne

Dla zachowania właściwego, teoretycznego kontekstu analizowanych danych, warto zwrócić uwagę na pojawiające się już na wcześniejszych etapach pracy zagadnienie p e r s p e k t y w ż y c i o w y c h . Zarówno w rozważaniach nad jakością rynku pracy w Polsce, jak i nad pozycją na polskim rynku pracy, wciąż wyłaniała się szczególna wartość poczucia przyszłych emigrantów zarobkowych, że wiodą (lub ewentualnie czeka ich) pozbawione perspektyw, niegodne życie w kraju. Wydaje się, iż jest to szczególnie ważny aspekt rozważań nad zjawiskiem emigracji zarobkowych. Opisane już wcześniej „siły wypychające”

przyszłych emigrantów, działają tak samo na wszystkich, podobnych im mieszkańców małych i dużych miejscowości, gmin i powiatów całego województwa. Jednak osoby, które wzięły udział w badaniu, informatorzy aktualnie (w momencie przeprowadzania badania) będący emigrantami, w jakimś momencie straciły wiarę w szansę na zachowanie perspektywy na przyszłość, coś skłoniło ich do trudnej decyzji pozostawienia (na dłużej lub krócej) najbliższych, sąsiadów, kolegów i cały ich „poznawczo okiełznany” świat, by jechać w „nieznane”…, by próbować inaczej… Jeśli pominiemy niezbyt interesujący dla socjologa aspekt psychologiczny, odsłoni nam się sama istota zjawiska emigracji zarobkowej – jej t y m c z a s o w o ś ć . Emigracja zarobkowa posiada charakter tymczasowy, co z jednej strony, ułatwia podjęcie decyzji o samotnym (tzn. bez rodziny) wyjeździe oraz zmniejsza (choćby pozornie) ciężar rozłąki z najbliższymi i innymi. Taka tymczasowa emigracja – mimo że oznacza trudną i bolesną rozłąkę z dziećmi, mężem lub żoną czy też z rodzicami, nie jest jednak ich opuszczeniem, pozostawieniem, lecz koniecznym wyjazdem do pracy… Z drugiej strony, emigracja zarobkowa jest aktem poszukiwania zagubionego poczucia kontroli, sprawstwa, poczucia, że coś w naszym życiu od nas zależy, że możemy nim kierować, przeciwstawiając się zrządzeniom losu, bezwzględnym warunkom, światu silniejszemu, zaopatrzonemu w niezwykle wielką moc odbierania godności… Emigracja zarobkowa za granicę wydaje się być swoistym „krokiem wiary”, że można inaczej, że się uda…, że tym razem tryby bezdusznej machiny społecznej „zatrą się”… i emeryt, który recytuje Lady Makbet, który potrafi zacytować Miłosza, albo nie byle kto, bo stoczniowiec rozwiązanej szczecińskiej stoczni, „wypracują” sobie godność. I znowu będą czuć się kimś… i – … zamiast w Netto, kupować w Lidlu… A wyobrażenia o przyszłości przestaną straszyć niepewnym losem… Szczególnie gdy się myśli o losie dzieci…

Jednak ta heroiczna kontrakcja wobec społecznych mechanizmów degradacji statusowej, wciągających człowieka o pozycji dającej mu dotąd zadowolenie, o stanowisku zawodowym pozwalającym cieszyć się określonym prestiżem w otoczeniu oraz akceptowalną (całkiem znośną…) jakością życia i względnie trwałym poczuciem tożsamości w pełnionych rolach społecznych, otóż ta kontrakcja jest tymczasowa już u swych podstaw, skoro nie wyjeżdża się na stałe, z całą rodziną, skoro decyduje się na emigrację zarobkową. Pozwala to przyjąć za granicą st atu s imigrant a, wykonującego pracę gorzej płatną niż obywatele kraju przyjmującego, czasami też zajmującego się czymś zgoła odmiennym od tego, co dotychczas robił w Polsce, i nielicującym z jego kwalifikacjami zawodowymi i formalnym

Memo do wypowiedzi: (…) Norweg jeśli jest np. kierowcą w zakładzie, to już nie naprawi gniazdka elektrycznego czy tam nie powiesi półki na ścianie. Polacy potrafią i robią takie rzeczy…

[W.3 - mężczyzna, lat 36, wykszt. wyższe, Norwegia, Szczecin], wersy: 406 – 409:

Mimo iż Polacy są wysoko cenionymi pracownikami, ich postawa w pracy jest lekko „egzotyczna”, wykraczając poza wzory obowiązujące w kraju imigracji. To sprzyja posiadaniu statusu „pracownika specjalnego”, czyli utrwaleniu statusu imigranta zarobkowego.

PrPraaccaa zzaa ggrraanniiccąą ww śśwwiiaaddoommoośśccii eemmiiggrraannttóóww zzaarroobbkkoowwyycchh z z wwoojjeewwóóddzzttwwaa zzaacchhooddnniiooppoommoorrsskkiieeggoo

₈₃

wykształceniem, a niekiedy również niezaspokajającym jego osobistych ambicji. Jednakże dochody, mimo że niższe niż tubylców, są pięć, sześć razy wyższe niż w Polsce. A ambicje?

Przyjęcie statusu imigranta, w niejednym przypadku oznacza pozostawienie ambicji w kraju, w domu…; bo – dla niektórych emigrantów zarobkowych – to przyszłość dzieci jest ambicją, dla niektórych – emigracja jest elementem planu, wstępem, warunkiem realizacji osobistych ambicji, ale po powrocie, w Polsce… Tylko dla pewnej części emigrantów, realizacja ambicji rozpoczyna się właśnie w czasie wyjazdu za granicę. Jednakże oni albo od razu wyjeżdżają z rodziną, albo po pewnym czasie postanawiają ściągnąć najbliższych do siebie i osiedlić się na stałe, albo – jeśli emigracja całej rodziny z jakichś względów nie jest możliwa – tak organizują sobie pracę i życie za granicą, by raczej mieszkać w Polsce i dojeżdżać do pracy, na przykład w Hamburgu, Berlinie czy Sztokholmie.

Ta grupa emigrantów, stosunkowo łatwo opiera się przypisaniu statusu imigranta zarobkowego, głównie ze względu na atuty zawodowe, kapitał kulturowy, sposób myślenia o swoim wyjeździe oraz cele, jakie sobie wyznaczyli, podejmując decyzję o emigracji.

W ich przypadku, co prawda stosunkowo rzadko, lecz w badaniu jakościowym nie ma to istotnego znaczenia (a w istocie dopiero może zostać poddane estymacji, w możliwych w przyszłości badaniach ilościowych), daje się także zauważyć osobliwą sytuację ewoluowania sposobu myślenia o rozwoju zawodowym, które w pewnym momencie – gdy się osiągnęło za granicą sukces zawodowy – zaczyna zwracać się w stronę kraju ojczystego, napełniając ich przeświadczeniem, że kolejny etap kariery, to zrobienie w Polsce tego, co się udało za granicą, lub że zakończenie drogi zawodowej oznacza powrót i spokojne życie w rodzinnych stronach.

Źródło: badanie własne

Pozostali natomiast, decydują się na rozłąkę z rodziną, ciężką pracę – niejednokrotnie taką, która nie cieszy się zainteresowaniem wśród rodzimych pracowników kraju przyjmującego, decydują się na życie w nienajlepszych warunkach mieszkaniowych za granicą, często w niemal ksenofobicznie funkcjonujących enklawach życia społecznego Polaków na obczyźnie, bo to jest życie tymczasowe…

Można zatem powiedzieć, iż t ymcz asowość oraz persp ekt ywiczn ość (czyli możliwość odzyskania perspektywy przyszłości), stanowią dwie, wyłaniające się w toku dotychczasowej analizy własności ogólnej kategorii, jaką jest emigracja zarob kowa z a gran icę. W dalszych analizach i rozważaniach, własności te (szczególnie zaś druga) zyskają kolejne „nasycające” treści.

Wyłaniająca się z materiału empirycznego, w trakcie kodowania otwartego, kategoria perspektyw zawodowych na zagranicznym rynku pracy, poddana została oglądowi pod kątem pozycji, jaką emigranci – jeszcze przed wyjazdem – posiadali na polskim rynku pracy. Rysunek nr 4 pokazuje, iż w tym względzie związki między obiema kategoriami są jednoznaczne. Jeśli ktoś posiadał w Polsce niską pozycję, nie osiąga za granicą niczego – oprócz znacznie wyższych zarobków rzecz jasna – co mogłoby świadczyć o jakkolwiek pojmowanym awansie. Jedynie dobra pozycja na polskim rynku pracy może implikować dobre perspektywy zawodowe na rynkach zagranicznych. Oczywiście pod warunkiem dysponowania określonymi atutami na tych rynkach. Warto zauważyć, że jedynie

Memo do przypadku [W.3 - mężczyzna, lat 36, wykszt. wyższe, Norwegia, Szczecin]

Paradoksalnie: dalszy etap rozwoju → powrót do Polski i realizowanie/rozwijanie tego, co się udało za granicą

PPrraaccaa zzaa ggrraanniiccąą ww śśwwiiaaddoommoośśccii eemmiiggrraannttóóww zzaarorobbkkoowwyycchh zz wwoojjeewwóóddzzttwwaa zzaacchhooddnniiooppoommoorrsskkiieeggoo

₈₄

dyskryminowane na polskim rynku kobiety, zyskują za granicą nowe szanse dla siebie, ale to oczywiście także pod warunkiem odpowiedniego uposażenia w atuty zawodowe za granicą.

Rysunek 4. Schemat powiązań między kategorią Pozycja na polskim rynku pracy oraz kategorią Perspektywy zawodowe na zagranicznym rynku pracy

Źródło: badanie własne

Na rysunku pominięte zostało – dla zachowania przejrzystości – naniesienie powiązań z perspektywą statusu imigranta zarobkowego. Właściwość ta nie zostałaby

PrPraaccaa zzaa ggrraanniiccąą ww śśwwiiaaddoommoośśccii eemmiiggrraannttóóww zzaarroobbkkoowwyycchh z z wwoojjeewwóóddzzttwwaa zzaacchhooddnniiooppoommoorrsskkiieeggoo

₈₅

połączona tylko z jedną własnością pozycji zawodowej na polskim rynku pracy, jaką jest brak perspektyw rozwoju zawodowego w światowym formacie. W zrealizowanym badaniu jedynie tej własności towarzyszą takie atuty zawodowe, że oparła się ona

połączona tylko z jedną własnością pozycji zawodowej na polskim rynku pracy, jaką jest brak perspektyw rozwoju zawodowego w światowym formacie. W zrealizowanym badaniu jedynie tej własności towarzyszą takie atuty zawodowe, że oparła się ona

W dokumencie w świadomości emigrantów zarobkowych z województwa zachodniopomorskiego (Stron 79-87)