Japonia wypracowała niezwykle interesującą politykę energetyczną mimo nie-mal całkowitego braku własnych surowców energetycznych. W konsekwencji kraj ten oparł swoją gospodarkę na imporcie paliw kopalnych i rozwoju ener-getyki jądrowej. Jest to szczególnie istotne z punktu widzenia redukcji emisji GHG jako kluczowego czynnika międzynarodowego reżimu przeciwdziałania zmianom klimatu. Aby utrzymać równowagę między wzrostem konsumpcji a bezpieczeństwem energetycznym, Japonia zbudowała swoje bezpieczeństwo na energetyce jądrowej i szeroko zakrojonych działaniach na rzecz oszczędza-nia energii i zmniejszeoszczędza-nia energochłonności przemysłu. Celem strategicznym kraju stało się maksymalne ograniczenie uzależniania od ropy naftowej, przez co energetyka jądrowa zyskała status stabilnego i nienaruszalnego fundamentu bezpieczeństwa energetycznego kraju.
Japonia już na początku lat 90. ubiegłego wieku powiązała politykę energe-tyczną z ochroną środowiska, a spełnienie wymagań, jakie narzucił protokół z Kioto (zobowiązanie do redukcji o 6%) jeszcze bardziej zmotywowało wła-dze w Tokio do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych z paliw kopalnych.
Do czasu katastrofy elektrowni jądrowej Fukushima-Daiichi w marcu 2011 roku Japonia była bardzo aktywna w podejmowaniu inicjatyw na rzecz przeciw-działania zmianom klimatu. W wymiarze wewnętrznym polityka klimatyczna stanowiła istotny element formułowania krajowej strategii energetycznej w la-tach 1992–2011, co znajdowało odzwierciedlenie w rozwoju ustawodawstwa proekologicznego. Poparcie dla działań proklimatycznych było stałym ele-mentem polityki każdego z gabinetów, a polityka klimatyczna w kraju była konsekwencją aktywności i międzynarodowych inicjatyw japońskiego rządu.
Interes ekologiczny Japonii w negocjacjach klimatycznych wynikał z czoło-wej pozycji Japonii w zakresie badań R&D i chęci komercjalizacji technologii energooszczędnych. Japonia stała się przykładem państwa, któremu udało się
połączyć dwa cele, to jest dynamiczny wzrost gospodarczy i efektywną eks-ploatację energii dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii. Wśród dużych wysoko rozwiniętych krajów świata Japonia ma jeden z najniższych wskaźników energochłonności gospodarki. Japońskie firmy należą do najbar-dziej innowacyjnych technologicznie pod względem oddziaływania na środo-wisko (energooszczędność, zarządzanie odpadami, recykling) oraz w sektorze transportowym1. W konsekwencji Japonia nie ma potencjału do dużych re-dukcji emisji z sektora przemysłowego, ponieważ jest on i tak jednym z naj-bardziej efektywnych energetycznie na świecie i nie ma możliwości dalszego podnoszenia wydajności2. Jest to rezultatem wielu lat doskonalenia procesów przemysłowych i technologii. Zmiany na rzecz racjonalnego wykorzystania energii zostały zapoczątkowane na początku lat 80. XX wieku przez ustawę Act Concerning the Rational Use of Energy (Act No. 49 z 1979 r.). W Japonii jest to najbardziej wszechstronny zbiór przepisów dotyczących oszczędzania energii, a jednocześnie kluczowy dokument dla zapobiegania zmianom kli-matu, gdyż dotyczy emisji związanych z produkcją energii, stanowiących 90%
emisji kraju oraz wprowadza obowiązkowe polityki, podczas gdy większość pozostałych regulacji dotyczących zmian klimatu nie jest obligatoryjna3. Usta-wa ta określa zasady zarządzania energią w sektorach przemysłu i handlu oraz wyznacza standardy wydajności dla maszyn i urządzeń (w tym dla urządzeń elektrycznych i pojazdów), jak również dla budynków mieszkalnych i komer-cyjnych. Ustawa od czasu jej wprowadzenia była wielokrotnie zmieniana.
W wymiarze międzynarodowym Japonia była inspiratorką bardzo ambit-nych projektów. W dniu 24 maja 2007 roku ogłosiła długoterminową strategię redukcji emisji GHG, tak zwany plan Cool Earth 50, w ramach którego wszyst-kie kraje świata, w szczególności największe gospodarki, miały podjąć działa-nia, tak by w 2050 roku zmniejszyć globalną emisję GHG o 50% w stosunku do bieżącego poziomu z wykorzystaniem rozwoju i upowszechnienia innowacyj-nych technologii4. W styczniu 2008 roku ogłoszona została koncepcja promocji
1 Emisje GHG mierzone różnymi wskaźnikami (m.in. per capita, na jednostkę PKB, efek-tywnością energetyczną) plasują Japonię w czołówce krajów rozwiniętych.
2 A. Sawa, Conflicting Policies Energy Security and Climate Change Policies in Japan [w:] L. Anceschi, J. Symons (red.), Energy Security in the Era of Climate Change. The Asia-Pacific Experience, Palgrave 2012, s. 127.
3 Act Concerning the Rational Use of Energy (Act No. 49 of June 22, 1979), https://www.eccj.
or.jp/law/revised/10aug2005.pdf (dostęp: 18.03.2016).
4 Invitation to ‘Cool Earth 50’ – 3 Proposals, 3 Principles, 24 May 2007, http://japan.kantei.
go.jp/abespeech/2007/05/24speech_e.html (dostęp: 18.03.2016). W marcu 2008 r. przyjęto kra-jową strategię technologii energetycznych operacjonalizującą zakładane cele. Strategia, która stanowiła mapę drogową, określiła innowacyjne i istotne technologie (m.in. wysokiej spraw-ności wytwarzania energii gazu ziemnego i węgla, inteligentny system transportu (hybrydowe, elektryczne), innowacji w przemyśle, mieszkalnictwie, technologie oświetleniowe, wysoko
wy-idei Cool Earth, która zakładała po 2012 roku ustanowienie docelowych pozio-mów emisji dla poszczególnych krajów – głównych emitentów – na podstawie sprawiedliwego podziału obciążeń związanych z redukcją emisji. Jako element międzynarodowej współpracy na rzecz ochrony środowiska Japonia zadekla-rowała chęć transferu zaawansowanych energooszczędnych technologii, które zostały przez nią opracowane w ciągu ostatnich 30 lat. W tym celu ogłosiła utworzenie inicjatywy Cool Earth Partnership mającej za zadanie wsparcie fi-nansowe (10 mld dol. w okresie pięciu lat) krajów rozwijających się. Pomoc miała być udzielana tym krajom rozwijającym się, które są narażone na nega-tywne skutki zmian klimatu (m.in. Afryki i wysp Pacyfiku), a które podejmą starania, aby pogodzić redukcję gazów cieplarnianych i rozwój gospodarczy, przyczyniając się w ten sposób do stabilizacji klimatu na świecie5. Celem pro-gramu było udzielenie wsparcia na rzecz ograniczania emisji, dostosowania społeczeństwa i gospodarki do zmian klimatu oraz dostępu do czystej energii (skorzystało z niego ponad 60 państw beneficjentów).
Japonia wyraziła także swoje ambicje w zakresie innowacyjności, chcąc od-grywać przewodnią rolę w procesie transformacji w kierunku społeczeństwa niskowęglowego. W dniu 9 czerwca 2008 roku w przemówieniu premier Yasuo Fukuda przedstawił Plan działań celem utworzenia społeczeństwa niskowęglo-wego, a także wdrożenie środków wykonawczych jego realizacji6. W lipcu 2008 roku dokument został formalnie zatwierdzony i wprowadził następujące cele:
(1) redukcję emisji gazów cieplarnianych w Japonii o 60%–80% do 2050 roku w stosunku do bieżącego stanu; (2) rozwój nowych i popularyzacja już istnie-jących zaawansowanych technologii zgodnie z mapą drogową; (3) przestawie-nie całego kraju na tryb niskowęglowy, w tym próbne uruchomieprzestawie-nie jednoli-tego ogólnokrajowego rynku handlu emisjami7. Japonia sformułowała zatem
dajne urządzenia i systemy informacji, systemy magazynowania energii, systemy zarządzania energią), które miały być wdrażane i promowane do 2050 r. jako warunek długoterminowej re-dukcji GHG. Cool Earth-Innovative Energy Technology Program, March 2008, Ministry of Econ-omy, Trade and Industry, http://www.meti.go.jp/english/newtopics/data/pdf/031320CoolEarth.
pdf (dostęp: 18.03.2016); Cool Earth-Energy Innovative Technology Plan, International Energy Agency (IEA) 2008, http://www.iea.org/policiesandmeasures/pams/japan/name-24190-en.php (dostęp: 18.03.2016).
5 Funding Options for Adaptation, UN FCCC, http://unfccc.int/adaptation/workstreams/
implementing_adaptation/items/4884.php (dostęp: 10.05.2016); Financial Mechanism for ‘Cool Earth Partnership’, http://www.mofa.go.jp/policy/economy/wef/2008/mechanism.html (dostęp:
16.03.2016); Financial Mechanism for ‘Cool Earth Partnership’, International Telecommunica-tion Union (ITU), https://www.itu.int/ITU-D/cyb/events/2008/geneva/docs/cool_earth_part-nership-financialmechanism.pdf (dostęp: 23.03.2016).
6 Action Plan for Achieving a Low-carbon Society, 29 July 2008, Prime Minister of Japan and His Cabinet, http://japan.kantei.go.jp/policy/ondanka/final080729.pdf (dostęp: 13.06.2016).
7 Prime Minister of Japan and His Cabinet, http://japan.kantei.go.jp/policy/ondanka/fi-nal080729.pdf (dostęp: 22.03.2016).
strategię rozwoju społeczeństwa niskoemisyjnego i zadeklarowała poparcie na rzecz zawarcia międzynarodowego porozumienia w zakresie sprawiedliwych zasad redukcji emisji. Polityka ta była wspierana przez japońską Federację Bi-znesu (Nippon Keidanren), która ogłosiła Ochotniczy Plan działań na rzecz ochrony środowiska zakładający dobrowolne redukcje emisji oraz zwiększenie wydajności w sektorze przemysłowym. Organizacja ta odgrywała aktywną rolę we wdrażaniu dobrowolnych środków kontroli emisji gazów cieplarnia-nych przez przemysł (Keidanren Commitment to Low Carbon Society), a tak-że rozwijała współpracę ze środowiskiem akademickim na rzecz upowszech-nienia innowacyjnych technologii i ich transferu do krajów rozwijających się8. Japońskie koncerny energetyczne od lat rozwijają technologie poprawiające sprawność elektrowni węglowych, udoskonalają procesy hutnicze, opracowują przyszłościowe rozwiązania dla przemysłu motoryzacyjnego oraz prowadzą jedne z najbardziej zaawansowanych na świecie badań nad energią słoneczną.
Jednakże obawy części grup biznesowych, że realizacja polityki ekologicznej zmniejszy konkurencyjność japońskich firm na zagranicznych rynkach, spo-wodowały, że rząd nie zdecydował się na wprowadzenie wiążących prawnie krajowych limitów emisyjnych, opierając się na dobrowolnych inicjatywach poszczególnych sektorów gospodarki. W 2009 roku rząd przyjął program inte-grujący cele redukcji GHG z politykami przemysłowymi, oparty na większym wykorzystaniu technologii energooszczędnych9.
11 marca 2011 roku w wyniku potężnej dziesięciometrowej fali tsunami spowodowanej trzęsieniem ziemi o sile 9 stopni w skali Richtera doszło do zniszczenia czterech reaktorów w elektrowni jądrowej Fukushima-Daiichi. Była to największa katastrofa w energetyce jądrowej od czasu wypadku w Czarno-bylu. Wydarzenie to całkowicie zmieniło sytuację energetyczną Japonii, która – aby zrekompensować utratę mocy z wyłączonych reaktorów jądrowych – znacząco zwiększyła import ropy naftowej, gazu LNG i węgla10. Konieczność uzupełnienia paliwami konwencjonalnymi luki powstałej po wygaszeniu stop-niowo wszystkich 50 jednostek w elektrowniach jądrowych wywołała trudno-ści w wywiązaniu się z zobowiązań ograniczenia emisji CO2. Do czasu kata-strofy, energetyka jądrowa była głównym narzędziem realizacji celów redukcji emisji CO211. Przez kolejne dekady Japonia promowała energetykę jądrową jako element dywersyfikacji źródeł energii i sposób na ograniczenie emisji
8 Keidanren Commitment to Low Carbon Society, http://iepd.iipnetwork.org/policy/keidan-ren-commitment-low-carbon-society (dostęp: 22.03.2016).
9 A. Sawa, Conflicting Policies..., s. 129.
10 Nuclear Power in Japan, 23 July 2015, http://www.world-nuclear.org/info/Country-Pro-files/Countries-G-N/Japan (dostęp: 23.07.2016).
11 Japoński plan energetyczny z 2010 r. wzywał do budowy co najmniej 10 nowych reakto-rów tylko do roku 2020. Do marca 2011 r. Japonia była trzecim największym na świecie pro-ducentem energii jądrowej po Stanach Zjednoczonych i Francji, odpowiadając za blisko 10%
dwutlenku węgla12. Rząd promował energię nuklearną jako bezpieczne źródło energii, skuteczne w walce z ocieplaniem klimatu (energia jądrowa była istot-nym elementem wypełnienia zobowiązań zawartych w Kioto)13.
Po wypadku w Fukushimie polityka energetyczno-klimatyczna Japonii musiała stawić czoła:
1) rosnącej emisji dwutlenku węgla ze względu na gwałtowny wzrost zapo-trzebowania na paliwa kopalne po wyeliminowaniu energetyki jądrowej;
2) konieczności zwiększenia wykorzystania energetyki odnawialnej, która odtąd miała odgrywać kluczową rolę w redukcji GHG14.
Japońska polityka klimatyczna stała się niewydolna. Katastrofa elektrowni atomowej w Fukushimie spowodowała konieczność całkowitej przebudowy założeń polityki energetycznej kraju. W wyniku ubytku mocy jądrowych i za-stąpienia ich przez paliwa kopalne emisja kraju znacząco wzrosła (całkowita emisja GHG w latach 1990–2013 wzrosła o 17,7%)15. O ile przed katastrofą in-tensywność emisji CO2 z produkcji energii elektrycznej wynosiła 350 g/kWh, o tyle w 2012 roku wzrosła do 487 g/kWh16. Stanowisko Japonii wobec polity-ki klimatycznej i międzynarodowego reżimu zmian klimatu uległo całkowitej zmianie, a Tokio drastycznie obniżyło cel redukcji emisji GHG. Jeszcze w 2009 roku nowy rząd deklarował cel redukcji CO2 do 2020 roku o 25% w stosun-ku do 1990 rostosun-ku17. W przeddzień szczytu klimatycznego ONZ w Warszawie w listopadzie 2013 roku minister środowiska Japonii ogłosił jednak, że wo-bec wstrzymania pracy wszystkich reaktorów atomowych jego kraj zmienia swój cel redukcyjny emisji CO2 z ograniczenia o 25% w latach 1990–2020, na wzrost o 3,1%18. Niemniej jednak w związku z rosnącymi emisjami GHG jesz-cze przed katastrofą w Fukushimie w komunikacie z dnia 10 grudnia 2010, Japonia ogłosiła, że nie będzie podejmować zobowiązań w drugim okresie roz-liczeniowym protokołu z Kioto po 2012 roku19.
światowego zużycia energii jądrowej, a rząd zakładał zwiększenie udziału energii jądrowej w produkcji prądu z 29% do 41% w 2017 r. i aż 50% w 2030 r.
12 A. Sawa, Conflicting Policies..., s. 126.
13 Polityka energetyczna, Ambasada RP w Tokio, http://www.tokio.polemb.net/index.
php?document=394 (dostęp: 25.08.2016).
14 A. Sawa, Conflicting Policies..., s. 126.
15 Nuclear Power in Japan...; CO2 emissions from..., s. 48.
16 Nuclear Power in Japan...
17 Cel ten był uzależniony od ustanowienia sprawiedliwego i skutecznego systemu między-narodowego, w którym uczestniczyć będą wszystkie największe gospodarki.
18 Cel redukcji emisji CO2 do 2020 r. wynieść ma 3,8% w porównaniu z poziomem z 2005 r., co oznacza, że w porównaniu z 1990 r. emisja Japonii na koniec dekady nie zmaleje, a wzrośnie o 3,1%. Nuclear Power in Japan...
19 Outcome of the work of the Ad Hoc Working Group on Further Commitments for An-nex I Parties under the Kyoto Protocol Draft decision proposed by the President Draft decision -/
Koniecznością stała się szybsza rozbudowa mocy OZE. W tym celu zasto-sowano zachęty szerszego wykorzystania źródeł odnawialnych20. W lipcu 2012 roku wprowadzono szereg regulacji prawnych sprzyjających rozwojowi OZE, między innymi taryfy gwarantowane (feed-in tariff), zmuszając firmy energe-tyczne do zakupu prądu elektrycznego wytworzonego ze źródeł odnawialnych po gwarantowanych cenach. Koszty tych subwencji zostały pokryte z budżetu państwa i przez użytkowników końcowych. Inwestycje w nowe projekty na rzecz „czystej energii” mają wzrosnąć do końca drugiej dekady XXI wieku nawet kilkunastokrotnie. Niemniej jednak, chociaż ilość energii wytwarzanej z OZE gwałtownie wzrosła w ciągu czterech lat po katastrofie, alternatywne źródła energii nadal stanowią niewielką część krajowego energy mix – wyłącza-jąc hydroenergetykę – zaledwie około 2% całkowitego zużycia energii i mniej niż 4% w całkowitej produkcji energii elektrycznej kraju (2013)21.
Mimo podejmowanych wysiłków udział OZE w Japonii wciąż pozostaje niewystarczający, by sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na energię, a po-tężne lobby projądrowe składające się z elitarnych biurokratów, kadry inżynie-rów i naukowców dąży do utrzymania „nuklearyzacji” Japonii. Dlatego opcja jądrowa została zachowana w czwartym Strategicznym planie energetycznym z 2014 roku, który nakreślił dwudziestoletnią perspektywę polityki energetycz-nej Japonii. Energetyka jądrowa została uznana za ważne źródło energii, które będzie nadal wykorzystywane jako instrument zapewniania stabilnych jej do-staw oraz będzie służyć do walki z globalnym ociepleniem22. W kwietnia 2014 roku rząd przyjął zaktualizowany plan strategii energetycznej (Strategic Energy Plan), który poddano konsultacji społecznej i który miał być zatwierdzony w ciągu trzech lat. Został on zbudowany wokół dwóch podstawowych założeń.
Pierwsze – „3E + S” (energy, economic, environment + safety) – odzwiercied-la dążenie japońskiej polityki energetycznej do zintegrowania bezpieczeństwa energetycznego przy jednoczesnym zapewnieniu większej efektywności eko-nomicznej i harmonii ze środowiskiem, z zachowaniem najwyższych stan-dardów bezpieczeństwa23. Drugim założeniem jest zbudowanie zdywersyfiko-wanej, elastycznej, wielowarstwowej struktury podaży energii. Projekt został
CMP.8 Amendment to the Kyoto Protocol pursuant to its Article 3, paragraph 9, http://unfccc.
int/resource/docs/2012/cmp8/eng/l09.pdf (dostęp: 20.08.2016).
20 Japan, CAB EIA 2015, http://www.eia.gov (dostęp: 20.05.2016).
21 Ibidem.
22 Plan nie określił poziomu udziału energetyki jądrowej w krajowym energy mix.
23 日本のエネルギーのいま：政策の視座, http://www.meti.go.jp/policy/energy_envi-ronment/energy_policy/energy2014/seisaku/index.html (dostęp: 23.03.2016). Projekt zakłada wdrożenie szczegółowych środków w zakresie efektywności energetycznej w celu zmniejsze-nia całkowitego zużycia energii elektrycznej, maksymalizację zasobów odnawialnych, poprawę efektywności systemów wytwarzania energii z paliw kopalnych i zmniejszenie uzależnienia od energii jądrowej.
oparty na optymalnej kombinacji źródeł energii do 2030 roku i ma poprawić samowystarczalność Japonii do poziomu 25%24. Ma także zapewnić redukcję kosztów wytwarzania energii elektrycznej, tak by odzyskać przewagę konku-rencyjną przy jednoczesnej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Planowany energy mix zakłada, że w 2030 roku 20%–22% energii elektrycznej będzie chodziło z energetyki jądrowej, 22%–24% – z energetyki odnawialnej, a po-zostałe 56% – z kopalnych źródeł energii (w tym 26% z elektrowni opalanych węglem, gazem – 27%, a ropą – 3%)25. Oznacza to utrzymanie roli węglowo-dorów w sektorze elektroenergetycznym. Strategia ta stoi w silnym kontraście do długoterminowych planów energetycznych sprzed katastrofy w Fukushi-mie i przewiduje stosunkowo duży udział elektrowni jądrowych i węglowych (46%–48% w 2030 r.) w całkowitej produkcji energii elektrycznej. Elektrownie węglowe nadal będą odgrywać ważną rolę w bilansie energetycznym kraju, aczkolwiek rząd planuje wdrożenie nowych rozwiązań technologicznych ogra-niczających ich emisję. Proponowana strategia energetyczna Japonii opóźnia transformację do gospodarki niskoemisyjnej, ale wynika z bardzo trudnych uwarunkowań krajowego energy mix. Elektrownie konwencjonalne będą na-dal stanowiły ważny element w bilansie energetycznym Japonii. Ich znaczenie może wzrosnąć jeszcze bardziej, gdyż wkład elektrowni jądrowych jest kwe-stionowany przez znaczną część społeczeństwa domagającego się wycofania z energetyki jądrowej.
W INDC złożonym 17 lipca 2015 roku, odnoszącym się do okresu po 2020 roku, Japonia założyła cel redukcji emisji GHG o 26% do 2030 roku w porów-naniu z rokiem 2013 (!) (równowartość 18% poniżej poziomu z roku 1990)26. Takie zobowiązanie należy uznać za stosunkowo mało ambitne, gdyż Japonia może osiągnąć ten cel bez podejmowania dodatkowych działań w stosunku do już istniejących instrumentów i polityk. Ta zachowawczość wynika bezpo-średnio z nowych uwarunkowań energetycznych po katastrofie z 2011 roku.
Japonia musi na nowo wypracować założenia długoterminowej transforma-cji sektora energetycznego do gospodarki niskoemisyjnej. Polityka energe-tyczno-klimatyczna Japonii została oparta na ambitnych celach uczynienia odnawialnych źródeł energii kluczowym elementem polityki bezpieczeństwa energetycznego. Istotną częścią rozwoju OZE będzie utrzymanie polityki taryf
24 Przed katastrofą samowystarczalność energetyczna (z uwzględnieniem energii jądrowej) w 2010 r. wynosiła ok. 20%.
25 Submission of Japan’s Intended Nationally Determined Contribution (INDC), s. 8, http://
www4.unfccc.int/submissions/INDC/Published%20Documents/Japan/1/20150717_Ja-pan’s%20INDC.pdf, (dostęp: 10.08.2016).
26 Ibidem. Japoński rząd zaproponował zastosowanie mechanizmu kredytowania (Japanese Crediting Mechanism), który może jeszcze bardziej zmniejszyć krajowy cel o ok. 16%–20% po-niżej 2013 r. (7%–11% popo-niżej 1990 r.).
gwarantowanych dla prądu wytwarzanego z energii słonecznej, wiatrowej, wodnej, geotermalnej oraz biomasy. Ważną część nowej polityki energetyczno- -klimatycznej będzie stanowić gospodarka leśna. Katastrofa w Fukushimie przejściowo wykluczyła Japonię z grona liderów ograniczania emisji GHG i doprowadziła do utraty szansy przewodzenia światowej społeczności w walce ze skutkami globalnego ocieplenia i zmian klimatu. Polityka energetyczno--klimatyczna znalazła się na rozdrożu, niemniej – zakładając japońską kon-sekwencję modernizacji sektora energetycznego – w dłuższej perspektywie, dzięki intensywnej polityce inwestycyjnej w technologie przyjazne środowi-sku, kraj ten może się stać światowym liderem zielonej energetyki.
Australia – krok w przód... krok w tył... na drodze do wdrożenia polityki klimatycznej
Australia ratyfikowała konwencję UNFCCC, akceptując zasadę wspólnej, ale zróżnicowanej odpowiedzialności dla redukcji emisji gazów cieplarnianych, jako kraj rozwinięty, który został wymieniony w Załączniku I. Przy ustalaniu krajowych celów w zakresie redukcji emisji Australia założyła jednak wzrost emisji wobec poziomu z 1990 roku, podczas gdy wszystkie kraje rozwinięte akceptowały cel ich redukcji. Zgodnie z postanowieniami protokołu z Kio-to Australia zyskała możliwość zwiększenia emisji gazów szklarniowych o 8% w okresie 2008–2012, przyjmując za podstawę obliczeń wielkość emisji w 1990 roku.
Stosunek Australii do problemu zmian klimatu i protokołu z Kioto był warunkowany preferencjami rządzących sił politycznych, a także wpływami lobby biznesowego. Od wyboru Johna Howarda na premiera (1996–2007), w polityce zagranicznej Australii poszukiwano elastyczności oraz pragmaty-zmu i niemalże do końca 2007 roku zwlekano z ratyfikacją protokołu z Kioto1. Negatywny stosunek rządu premiera Howarda do problemu zmian klimatu wynikał z wewnętrznego gospodarczego racjonalizmu i odrzucenia wielo-stronnego, kooperacyjnego podejścia w sprawie przeciwdziałania zmianom klimatu. Takie stanowisko warunkowane było specyfiką gospodarki australij-skiej opartej na intensywnej eksploatacji zasobów węgla na potrzeby krajowe oraz w znacznym stopniu na eksport. Australia jest czwartym na świecie pro-ducentem węgla i największym światowym jego eksporterem netto (oraz trze-cim eksporterem LNG)2. Australia kontroluje około 1/3 światowego handlu węglem, z czego połowa to tak zwany węgiel hutniczy3. Węgiel jest towarem
1 M. Pietraś, Międzynarodowy reżim..., s. 146–149.
2 BP Statistical Review of world energy 2016, s. 32.
3 T. Młynarski, Bezpieczeństwo energetyczne w I dekadzie XXI wieku. Mozaika interesów i geostrategii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011, s. 125–126. Około 75%
produkcji węgla w Australii pochodzi z kopalń odkrywkowych.
eksportowym, który zapewnia Australii potężne zyski. Australia wykorzystuje także węgiel kamienny i brunatny do produkcji energii elektrycznej (65% elec-tricity mix w 2013 r. oraz 36% w całkowitej konsumpcji energii w tym kraju)4. Z tych powodów nacisk lobby węglowego w tym kraju jest niezwykle silny i sku-teczny. Energia odnawialna odgrywa niewielką rolę w australijskim energy mix mimo olbrzymiego potencjału szczególnie w energetyce solarnej, wiatrowej i geotermalnej. Potencjał z hydroelektrowni został już w znacznym stopniu wy-korzystany5. Ważnym segmentem przemysłu jest pozyskiwanie energii z bioma-sy (m.in. pozostałości przerobu trzciny cukrowej) i przerobu drewna. Energe-tyka solarna i geotermalna jest obecnie stosunkowo słabo wykorzystywana, ale sektory te dynamicznie się rozwijają. Ustawodawstwo przyjęte przez australijski rząd w sierpniu 2009 roku zakłada uzyskanie do 2020 roku 20% udziału energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych (wobec 6% w roku 2013)6.
Po odsunięciu premiera Howarda od władzy pod koniec 2007 roku w wy-niku wygranej Partii Pracy i utworzeniu nowego rządu przez premiera Kevina Rudda Australia zdecydowała się na ratyfikację protokołu z Kioto (12 grudnia 2007 r.)7. Nie oznacza to jednak, że stała się jego entuzjastką i zwolenniczką
Po odsunięciu premiera Howarda od władzy pod koniec 2007 roku w wy-niku wygranej Partii Pracy i utworzeniu nowego rządu przez premiera Kevina Rudda Australia zdecydowała się na ratyfikację protokołu z Kioto (12 grudnia 2007 r.)7. Nie oznacza to jednak, że stała się jego entuzjastką i zwolenniczką