Pozostali główni światowi emitenci GHG a reżim ochrony klimatu
11.1. Kanada – najbardziej opóźniony we wdrażaniu polityki klimatycznej kraj uprzemysłowionyklimatycznej kraj uprzemysłowiony
Kanada należy do krajów objętych zobowiązaniem redukcji emisji GHG Aneksem I Ramowej Konwencji UN FCCC. Ratyfikowała protokół z Kioto w grudniu 2002 roku, aczkolwiek jeszcze w trakcie jego negocjacji podkreślała, że kraje rozwijające się również powinny się zgodzić na redukcję. W 2014 roku Kanada i Australia zostały uznane za najmniej aktywne z krajów uprzemysło-wionych w zakresie realizacji celów polityki klimatycznej według Wskaźnika Działalności Klimatycznej1. Jednym z powodów takiej oceny było zaniechanie wprowadzenia opłaty węglowej i systemu handlu emisjami. Kanada nie robi postępów we wdrażaniu polityki klimatycznej i wyróżnia się mało ambitnymi wynikami w zakresie redukcji emisji czy inwestycji w energetykę odnawialną.
Kanada, która odpowiada za 1,6% globalnych emisji, znajduje się w czo-łówce pod względem emisji na mieszkańca (15,26 t CO2/per capita). Podobnie jak Japonia i Rosja kraj ten nie przyjął – po zakończeniu okresu zobowiązań redukcyjnych protokołu z Kioto 2008–2012 – żadnych nowych limitów emisji
1 Wskaźnik działalności klimatycznej (Climate Change Performance Index, CCPI) to na-rzędzie zaprojektowane, aby zwiększyć przejrzystość międzynarodowej polityki klimatycznej.
Na podstawie standaryzowanych kryteriów (m.in. upowszechnianie energii odnawialnej i efek-tywności energetycznej) wskaźnik ocenia i porównuje stan ochrony klimatu 61 krajów (2016), które łącznie odpowiadają za 90% światowych emisji CO2 związanych z energetyką. W 2016 r.
na końcu listy krajów o najbardziej biernych działaniach na rzecz polityki klimatycznej znalazły się Kanada, Korea Pd., Japonia, Australia, Kazachstan i Arabia Saudyjska. Najwięksi emitenci, tacy jak Chiny, USA, ale także Polska, znalazły się w drugiej połowie listy. J. Burck, F. Mar-ten, Ch. Bals The Climate Change Performance Index Results 2016, https://germanwatch.org/en/
download/13626.pdf (dostęp: 22.02.2016).
na lata 2013–2020. W pierwszym okresie rozliczeniowym, 2008–2012, Kana-da była zobowiązana zmniejszyć emisję o 6% w stosunku do poziomu z 1990 roku. Rząd w Ottawie wycofał się jednak z realizacji tych zobowiązań i kilka-dziesiąt godzin po zakończeniu konferencji klimatycznej w Durbanie 13 grud-nia 2011 roku skorzystał z prawa pozwalającego na formalne odstąpienie od protokołu z Kioto. Głównym argumentem była niemożność sprostania zobo-wiązaniom redukcji (emisja CO2 wzrosła o 28% między 1990 a 2013 r.), a także konieczność oszczędności budżetowych2. Działanie takie pozwoliło rządowi w Ottawie zaoszczędzić około 14 mld dol. kanadyjskich, które państwo to mu-siałoby zapłacić jako karę za brak wywiązania się z redukcji emisji w okresie 2013–20203. Minister ochrony środowiska Peter Kent tłumaczył, że Kanada przyczynia się do światowej emisji dwutlenku węgla tylko na poziomie 1,6%, a kraje takie jak Indie czy Chiny, które najbardziej zanieczyszczają atmosferę gazami cieplarnianymi, nie są zobowiązane przez protokół z Kioto do redukcji emisji. Niemniej jednak w INDC zaprezentowanym 15 maja 2015 roku Kana-da zadeklarowała redukcję emisji gazów cieplarnianych do roku 2030 o 30%
poniżej poziomu z roku 2005 (co jest równoważne wzrostowi o 8% w stosunku do roku 1990)4. Zwolennicy walki na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu ocenili kanadyjskie deklaracje jako niewystarczające (prognozując w 2020 r.
wzrost emisji o 26% w stosunku do roku 1990, a w 2030 r. o 35%)5.
Kanadyjskie wysiłki przejścia w kierunku gospodarki niskoemisyjnej na-potkały znaczące trudności. Propozycja ustawy Climate Change Accountability Act, ustanawiająca do 2050 roku redukcję emisji o 80% w stosunku do 1990 roku (przywódcy G8 stawiali sobie podobny cel na szczycie w 2009 r.), była wielokrotnie przesyłana do parlamentu Kanady i mimo że izba niższa przyjęła ją dwukrotnie, to nigdy nie uzyskała aprobaty Senatu.
Emisje GHG w Kanadzie wykazują tendencję wzrostową. W latach 2005–
2012 do zwiększenia emisji przyczyniło się wydobycie ropy z piasków bitu-micznych. Emisje z niekonwencjonalnych metod przetwórstwa ropy wzrosły
2 W dniu 15 grudnia 2011 r. depozytariusz protokołu z Kioto otrzymał pisemne powiado-mienie o wycofaniu Kanady, http://unfccc.int/files/kyoto_protocol/application/pdf/kp_doha_
amendment_english.pdf (dostęp: 26.03.2016). W 2012 r. Kanada zgłosiła wzrost emisji o 18%
w stosunku do poziomu z 1990 r.
3 Statement by Minister Kent, The House of Commons, 12.12.2011, http://www.ec.gc.ca/
default.asp?lang=En&n=FFE36B6D-1&news=6B04014B-54FC-4739-B22C-F9CD9A840800 (dostęp: 15.03.2013).
4 Canada’s INDC Submission to the UNFCCC, http://www4.unfccc.int/submissions/
INDC/Published%20Documents/Canada/1/INDC%20-%20Canada%20-%20English.pdf (dostęp: 15.03.2016). Jest to równoznaczne z przemysłowym wzrostem emisji GHG o ok. 8%
w stosunku do 1990 r.
5 Canada, CAT 20th May 2015, http://climateactiontracker.org/countries/canada.html (dostęp: 15.05.2016).
w tym okresie o 79%, stanowiąc 9% całkowitej emisji Kanady (2012), a w 2020 roku emisja ta ma stanowić 14% udziału w całkowitej emisji GHG tego kraju6. Kanada wprowadziła restrykcje emisji z elektrowni węglowych, ale wyłącznie dla nowych inwestycji, więc zaczną one działać dopiero od roku 2020. Kanada zainwestowała 10 mld dol. kanadyjskich w czyste technologie energetyczne, a prowincja Ontario dąży do zamknięcia wszystkich elektrowni węglowych7. Ponad połowa energii elektrycznej produkowana w tym kraju pochodzi z elek-trowni wodnych8. Kanada jest również dużym producentem energii wiatro-wej, głównie ze względu na polityki wsparcia tych inwestycji realizowane na szczeblu federalnym i regionalnym.
Nowy rząd zapowiedział (listopad 2015) wzmożone działania dotyczące polityki klimatycznej. Kanada pracuje nad inicjatywami ukierunkowanymi na redukcję emisji GHG w sektorach transportu i energetycznym, w proce-sie produkcji chemikaliów i nawozów azotowych oraz w ograniczeniu emisji metanu z sektora naftowego i gazowego. Prezydent Barack Obama i premier Justin Trudeau w marcu 2016 roku zapowiedzieli podjęcie wspólnych dzia-łań w walce ze zmianą klimatu. Amerykańsko-kanadyjska deklaracja miała na celu przyspieszenie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną obu krajów (re-dukcja do 2025 r. emisji metanu o 40%–45% w stosunku do 2012 r.). Przywód-cy obu krajów zapowiedzieli też prace nad tym, by osiągnięte pod koniec 2015 roku w Paryżu międzynarodowe porozumienie klimatyczne weszło w życie jak najszybciej. Jak stwierdził premier Kanady, obydwa państwa postrzegają te działania jako korzystne dla „rozwoju gospodarek w sposób odpowiedzialny i zrównoważony”9.
6 Ibidem.
7 Canadian Clean Technology Industry Worth $10 Billion, http://www.nordicghp.com /2013/09/canadian-clean-technology-industry-worth-10-billion (dostęp: 15.03.2106). Cana da’s clean tech industry stalls after years of growth, http://globalnews.ca/news/2647580/watch-live-environment-minister-catherine-mckenna-releases-clean-tech-report (dostęp: 15.03.2106).
Ontario Clean Technology Alliance: Canada’s largest, growing hub of clean tech companies, http://www.ontariocleantechalliance.com (dostęp: 15.03.2106).
8 Tylko Chiny i Brazylia produkują więcej prądu z hydroelektrowni niż Kanada.
9 Remarks by President Obama and Prime Minister Trudeau of Canada in Joint Press Confer-ence, 10th March 2016, https://www.whitehouse.gov/the-press-office/2016/03/10/remarks-presi-dent-obama-and-prime-minister-trudeau-canada-joint-press (dostęp: 10.06.2016).