Wewnętrzne uwarunkowania i cele klimatyczne Rosji
Rosja ratyfikowała protokół z Kioto 5 listopada 2004 roku, co umożliwiło jego wejście w życie 16 lutego 2005 roku. Proces ratyfikacji warunkowały trzy czyn-niki określające interesy Rosji w sprawie zmian klimatu1: (1) interesy gospo-darcze po rozpadzie byłego Związku Radzieckiego i towarzysząca temu zapaść gospodarcza; (2) preferencje centralnych organów władzy; (3) międzynarodo-wy wizerunek Rosji2. Po ratyfikacji protokołu Rosja jawiła się jako kraj sprzyja-jący ochronie środowiska i wrażliwy na problem zmian klimatu3. Dodatkowo przystąpienie Rosji do protokołu z Kioto było zgodne z interesami gospodar-czymi tego państwa, gdyż nie wiązało się z kosztami redukcji emisji gazów cieplarnianych, przeciwnie – uznanie roku 1990 za bazowy oznaczało, że Rosja zyskała znaczące korzyści finansowe z handlu prawami do emisji wobec nad-wyżki uprawnień4. Rosyjski cel protokołu z Kioto dla pierwszego okresu zobo-wiązań wynosił 0% w stosunku do poziomu z 1990 roku. Po upadku Związku Radzieckiego restrukturyzacja ekonomiczna i polityczna rosyjskiego systemu
1 M. Pietraś, Międzynarodowy reżim..., s. 143–146.
2 Na przykład we wrześniu 2003 r. ówczesny prezydent Francji Jacques Chirac sugerował, że ratyfikacja będzie służyła wzmocnieniu więzi Rosji z UE.
3 В.Н. Лопатин, А.И. Муравых, И.Г. Грицевич, Глобальное изменение климата, пробле-мы и перспективы реализации Киотского протокола в Российской Федерации, Лопатин, UNEP, WWF России, 2005, http://www.wwf.ru/resources/publ/book/138 (dostęp: 10.04.2016).
4 M. Pietraś, Międzynarodowy reżim..., s. 143–146; Russian Federation, 30.112015, http://
climateactiontracker.org/countries/russianfederation (dostęp: 12.05.2016). Rosja była upraw-niona do uczestnictwa w mechanizmach handlu emisjami z Kioto, co mogłoby doprowadzić do wzrostu inwestycji w modernizację krajowego sektora energetycznego, jednak dotychczas wpływ Joint Implementation (JI) i handlu emisjami był niewielki głównie ze względu na brak politycznych priorytetów na ich wdrożenie ze strony rządu rosyjskiego. Pierwszy projekt w ra-mach JI został wybrany dopiero w lutym 2010 r.
gospodarczego doprowadziła do gwałtownego spadku emisji GHG do histo-rycznego minimum tak, że pod koniec ostatniej dekady XX wieku poziom emisji wyniósł 40% tego z początku lat 90. ubiegłego stulecia5. Przystąpienie do protokołu nie wiązało się zatem dla Rosji z kosztami ograniczenia emi-sji gazów cieplarnianych, kraj był bowiem w stanie wywiązać się z zobowią-zań Kioto bez podejmowania jakichkolwiek wysiłków na rzecz redukcji GHG (w 2013 r. emisja nadal była o 28,7% mniejsza niż w 1990 roku)6. W konse-kwencji w kolejnych latach bardzo niewiele działań zostało podjętych na rzecz wdrażania polityk klimatycznych i modernizacji gospodarki7.
Współczesna Rosja oficjalnie popiera cel redukcji emisji CO2, ale ze wzglę-du na wewnętrzne uwarunkowania dopiero w długoterminowej perspektywie roku 2050, sprzeciwiając się ograniczeniom emisji w perspektywie krótko- i średnioterminowej. Ponadto Rosja wspiera stanowisko, by państwa spoza Za-łącznika I miały prawo indywidualnego podjęcia deklaracji odnośnie do ogra-niczenia emisji. Najważniejszym priorytetem Rosji jest wzrost PKB, podczas gdy zmiany klimatu pozostają marginalnym problemem politycznym. Utrud-nia to wprowadzenie w życie jakichkolwiek działań z zakresu polityki klima-tycznej. Stanowisko Rosji wobec reżimu klimatycznego jest zdeterminowane przez interesy energetyczne (sektor węglowodorów zapewnia 50% PKB), stąd polityka klimatyczna jest wdrażana tylko, jeżeli jest synergiczna (koherentna) z działaniami na rzecz bezpieczeństwa energetycznego i ekonomicznego tego państwa. Zaostrzanie reżimu redukcji GHG w Europie i na świecie, stwarza korzystne uwarunkowania eksportu „błękitnego paliwa” i energii elektrycznej na rynki zewnętrzne, szczególnie UE. Dlatego Rosja jest zainteresowana postę-pem we wdrażaniu restrykcyjnej polityki klimatycznej w UE, nie zaś wprowa-dzaniem ograniczeń na rynku wewnętrznym.
Sprawy ochrony klimatu w Rosji wciąż pozostają na marginesie problemów polityczno-gospodarczych, co więcej, w kraju – w społeczeństwie i wśród na-ukowców – dominuje sceptyczne podejście do przyczyn efektu cieplarnianego i globalnego ocieplenia. Istnieje również powszechne przekonanie, że Rosja przez kryzys gospodarczy poświęciła zbyt dużo, aby zmniejszyć emisję od 1990 roku. Czynniki te wykluczają wdrożenie przez Rosję w najbliższej perspekty-wie polityki ograniczania emisji, która ingerowałaby we wzrost gospodarczy.
W najbliższych latach można się spodziewać znaczącego wzrostu emisji wyni-kającego ze zmiany struktury krajowego zużycia paliw na skutek urealnienia cen gazu ziemnego na rynku wewnętrznym (ponieważ gaz przeznaczany jest
5 Russian Federation.
6 CO2 Emissions from..., s. 49.
7 A. Korppoo, T. Spencer, Russia’s Energy Security and Emissions Trends: Synergies and Con-tradictions [w:] L. Anceschi, J. Symons (red.), Energy Security in the Era of Climate Change.
The Asia-Pacific Experience, Palgrave 2012, s. 143.
na eksport, rośnie konsumpcja węgla wypełniającego lukę w zapotrzebowaniu krajowym)8. W związku z dominującą rolą tradycyjnych paliw w krajowym sektorze energetycznym odnawialnym źródłom energii trudno konkurować, toteż potencjał krótkoterminowego wzrostu odnawialnych źródeł energii w Rosji jest ograniczony, z wyjątkiem odległych regionów, gdzie energia od-nawialna może zastąpić ropę naftową9. Rosja jest we wczesnej fazie wdrażania polityki rozwoju OZE.
W 2008 roku opublikowano Raport o zmianach klimatu i ich konsekwen-cjach dla Federacji Rosyjskiej (opracowany przez Roshydromet i Rosyjską Akademię Nauk), w którym rosyjski rząd uznał rzeczywiste zagrożenie po-wodowane zmianami klimatycznymi i przy pomocy czołowych naukowców opracował plan działań obejmujący między innymi badanie wpływu zmian klimatu na systemy naturalne i ekonomiczne aspekty zdrowia ludzkiego10.
Głównym filarem polityki klimatycznej Rosji są działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej (stanowią one ok. 90% prognozowanych redukcji gazów cieplarnianych do 2020 r.). Efektywność energetyczna jest podstawo-wym łącznikiem między bezpieczeństwem energetycznym a ochroną klimatu w Rosji. Mimo widocznego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych przez rosyjską gospodarkę nadal pozostaje ona znacznie bardziej energochłonna (1,55 kg CO2/PKB) niż gospodarki amerykańska (0,35 kg CO2/PKB) lub UE (0,22 kg CO2/PKB)11. Rosja sformułowała dwa cele dotyczące energochłon-ności w różnych aktach prawnych. Te dwa cele odnoszą się do różnych lat docelowych i podstawowych. W 2008 roku kraj ten przyjął Dekret w sprawie niektórych środków w celu zwiększenia energii i efektywności ekologicznej ro-syjskiej gospodarki, który zawierał cel redukcji energochłonności o 40% w la-tach 2007–202012. 23 listopada 2009 roku prezydent Rosji Dmitrij Miedwie-diew podpisał ustawę federalną O oszczędności energii i poprawie efektywności energetycznej oraz o zmianie w Federacji Rosyjskiej niektórych aktów prawnych, która ustanowiła prawne podstawy dla poprawy efektywności energetycznej13.
8 Strategia energetyczna Federacji Rosyjskiej do roku 2020 (2003) ustaliła też, że aby zapew-nić więcej gazu na eksport, w krajowym energy mix wzrośnie udział węgla.
9 T. Młynarski, M. Tarnawski, Źródła energii..., s. 160–161.
10 Оценочный доклад об изменениях климата и их последствиях на территории Рос-сийской Федерации, http://climate2008.igce.ru (dostęp: 22.06.2016).
11 CO2 Emissions from..., s. 90–91.
12 Указ Президента РФ от 04.06.2008 N 889 О некоторых мерах по повышению энер-гетической и экологической эффективности российской экономики, http://www.minenergo.
samregion.ru/norm_base/fed_norm_base/NPA_fed_energosnab/1133 (dostęp: 10.04.2016); Ми- нистерство Энергетики, http://minenergo.gov.ru/node/5195 (dostęp: 22.05.2016).
13 Федеральный закон № 261-ФЗ Об энергосбережении и о повышении энергетической эффективности и о внесении изменений в отдельные законодательные акты Российской Федерации.
Ustawa ta określiła cel zmniejszenia energochłonności o 44%w latach 2005–
2030 między innymi przez opomiarowanie licznikami poboru zużycia gazu, wody, ciepła, prądu, wprowadzenie certyfikatów efektywności energetycznej nowych budynków, obowiązkowe audyty energetyczne dla agencji rządowych, firm państwowych, komunalnych i dużych użytkowników energii. Ogranicze-nie energochłonności rosyjskiej gospodarki pojawiające się jako cel wielu stra-tegii i programów rządowych ma przede wszystkim znaczenie ekonomiczne, nie zaś ekologiczne, w związku bowiem ze znaczącymi zobowiązaniami eks-portowymi oraz marnowaniem energii Rosji grozi deficyt energetyczny.
Drugim obszarem strategii wpisującym się w ramy polityki klimatycznej są działania kształtujące strukturę krajowego zużycia paliw14. Polityka subsydio-wania paliw w ZSRR powodowała, że nie wykształcił się nawyk oszczędności energii, co powodowało duże jej zużycie, a w konsekwencji dużą energochłon-ność i emisyjenergochłon-ność rosyjskiej gospodarki. W czasach sowieckich energia była postrzegana jako dobro należne każdemu o tyle, o ile było na nią zapotrzebo-wanie. Dostęp do taniej energii i duże zasoby ropy ochroniły były ZSRR przed skutkami szoku naftowego lat 70. XX wieku, ale też nie dały impulsu do rozwi-jania efektywności energetycznej, jak to nastąpiło w krajach OECD. W rezul-tacie współczesna rosyjska gospodarka jest znacznie bardziej energochłonna niż chińska i dwuipółkrotnie bardziej energochłonna niż średnia dla krajów OECD15. Jednym z istotnych kroków w zakresie lepszego wykorzystania zaso-bów energetycznych było przyjęcie w 2009 roku Dekretu o środkach stymulują-cych redukcję zanieczyszczeń powietrza ze spalania gazu ziemnego. Wprowadził on cel wykorzystania 95% dla gazu ziemnego przy wydobyciu ropy naftowej do roku 201216. Rosja historycznie miała wysokie emisje pochodzące ze spala-nia gazu ziemnego przy wydobyciu ropy naftowej (gas flaring)17. Szacuje się, że przy wydobyciu ropy spalano tyle gazu ziemnego, ile wynosił cały jego import do Niemiec (było to marnotrawstwem na gigantyczną skalę)18.
Międzynarodowa Agencja Energii (MAE) określa potencjał OZE w Rosji na około 270 Mtoe, podczas gdy całkowita podaż energii pierwotnej w Rosji jest
14 A. Korppoo, T. Spencer, Russia’s Energy Security..., s. 143–144.
15 Ibidem, s. 148.
16 Decree no. N7 from 8 January 2009, ‘On Measures to Stimulate Limits to Polluting Atmo-sphere by Burning Associated Gas at Flaring Installations’. Ponieważ cel ten nie został spełniony, wprowadzono dodatkowe zachęty finansowe.
17 Flaring – kontrolowane spalanie gazu w pochodni, np. w miejscach wydobycia ropy naf-towej lub gazu celem zabezpieczenia otoczenia (lokalnego) przed skutkami niekontrolowanej migracji gazu oraz globalnej ochrony środowiska przez zastąpienie emisji bardziej szkodliwych gazów palnych emisją mniej szkodliwych spalin.
18 Decree no. N7 from 8 January 2009, ‘On Measures to Stimulate Limits to Polluting Atmo-sphere by Burning Associated Gas at Flaring Installations’.
na poziomie 672 Mtoe (2010)19. W 2012 roku udział OZE w całkowitej poda-ży energii pierwotnej wynosił 3% (hydroenergetyka – 1,9%; pozostałe OZE, w tym biopaliwa – 1,1%)20. MAE sugeruje, że odnawialne źródła energii mogą być wykorzystane do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego rosyjskich peryferii, które muszą polegać na drogim imporcie paliw kopalnych i ener-gii elektrycznej z innych regionów. Kraj ten ma ogromny potencjał energety-ki odnawialnej, ale poza hydroenergetyką, która ma silne tradycje, pozostałe źródła odnawialne są wciąż na bardzo niskim poziomie21. Elektrownie wod-ne (piąty udział na świecie) zapewniają niemal 16% produkcji ewod-nergii elek-trycznej w Rosji (pozostałe OZE mają marginalny udział)22. Energia biomasy wykorzystywana jest na małą skalę, w niektórych regionach Rosji, głównie w północno-zachodnich, gdzie znajduje się rozwinięty przemysł papierniczy dostarczający odpady na bazie drewna. Rosja prawie nie wykorzystuje energii słonecznej pomimo dużego potencjału jej zasobów na olbrzymich przestrze-niach tego rozległego państwa (pierwsza rosyjska elektrownia słoneczna zosta-ła otwarta w 2010 r.)23.
Niestety OZE jest wciąż postrzegana jako bardziej kosztowna niż wytwa-rzanie energii z paliw kopalnych, których Rosja ma pod dostatkiem. Ogromne zasoby gazu ziemnego oferowane na krajowym rynku po stosunkowo niskiej cenie, a także duża liczba elektrowni jądrowych czynią OZE nieopłacalnymi.
Co więcej, w ocenie rosyjskich elit inwestycje w OZE mogłyby doprowadzić do wzrostu cen energii elektrycznej. Na szczęście ten sposób myślenia ewoluuje w ciągu ostatnich lat, co znajduje swoje odzwierciedlenie w wielu oficjalnych do-kumentach, w tym na przykład w: Strategii energetycznej Rosji do 2030 (2009)24, Koncepcji długoterminowego rozwoju społeczno-gospodarczego do 2020 (2008)25,
19 Key World Energy Statistics 2010, IEA 2010.
20 Russia 2014, Energy Policies Beyond IEA Countries, OECD/IEA 2014, s. 219, http://
www.iea.org/publications/freepublications/publication/Russia_2014.pdf (dostęp: 15.04.2016).
21 Energia geotermalna jest drugim najbardziej rozwiniętym rodzajem energii odnawialnej w Rosji, ale ilość produkowanej w ten sposób energii jest śladowa (większość zasobów geo-termalnych jest stosowana do ogrzewania domów i budynków przemysłowych na Północnym Kaukazie i na Kamczatce). Większość obecnej produkcji wiatrowej znajduje się na terenach rol-niczych o niskiej gęstości zaludnienia, gdzie możliwości podłączenia do głównej sieci energe-tycznej są znacznie ograniczone.
22 Rosja ma znaczący potencjał hydroenergetyki na Syberii i Dalekim Wschodzie.
23 Pod koniec 2015 r. w mieście Orsk położonym na południu Uralu w obwodzie orenbur-skim, niedaleko granicy z Kazachstanem, zaczęła działać największa w Rosji farma fotowolta-iczna o mocy 25 MW.
24 The Energy Strategy of Russia for the period up to 2030, Moscow, Ministry of Energy of the Russian Federation 2010.
25 The Concept for the Long-Term Social and Economic Development of the Russian Federa-tion to 2020, The Ministry for Economic Development of the Russian FederaFedera-tion, November 2008.
Doktrynie klimatycznej (2009)26 i w innych, chociażby dotyczących efektywno-ści energetycznej (2010)27. W wyniku tych działań Rosja ustanowiła (2009) cel:
wytworzenie 4,5% energii elektrycznej z OZE (głównie z energetyki słonecznej, wiatrowej i małych elektrowni wodnych, wyłączając duże instalacje wodne) do 2020 roku (w kolejnych dokumentach pojawia się cel: 2,5%)28. Jesienią 2014 roku Federacja Rosyjska została członkiem Międzynarodowej Agencji Odnawialnych Źródeł Energii (IRENA). Rosja nie wprowadza jednak polityki zachęt gospodar-czych do wdrażania projektów alternatywnych źródeł energii, a brak regulacji prawnych dotyczących włączenia energii z OZE do sieci i niski poziom świado-mości agencji rządowych, biznesu i społeczeństwa oraz niewystarczające finan-sowanie badań – wszystko to utrudnia ich rozwój29.
Ograniczeniu emisji w Rosji sprzyja dynamiczny rozwój programu jądro-wego. Rosyjska branża energetyki jądrowej przeżywała długi okres stagnacji po katastrofie w Czarnobylu i w latach 90. XX wieku, obecnie jednak panuje przekonanie, że elektrownie jądrowe są kluczowym elementem rosyjskiej na-rodowej polityki energetycznej. Przemysł dąży do zwiększenia krajowej pro-dukcji, a także do odgrywania większej roli na rynkach międzynarodowych przez eksport reaktorów wspierany przez tanie finansowanie.
Rosja – podobnie jak wiele państw – obawia się negatywnych konsekwencji ocieplania się klimatu, w tym przymusowych migracji z terenów dotkniętych katastrofami naturalnymi (pustynnienie, powodzie), jednocześnie może się stać ich znaczącym beneficjentem poprzez ułatwienia dostępu do złóż surow-ców zlokalizowanych na Dalekiej Północy. Dotyczy to też możliwości otwarcia tak zwanej Morskiej Drogi Północnej/Northeast Passage – globalne ocieple-nie klimatu pociąga topocieple-nieocieple-nie pokrywy lodowej, co otwiera nowe strategiczne szlaki transportowe łączące Atlantyk z Pacyfikiem.
26 The Climate Doctrine of the Russian Federation, Decree of the President of the Russian Federation No. 861-rp, December 17, 2009.
27 Energy Saving and Energy Efficiency for the Period to 2020, approved by Order of the Gov-ernment of the Russian Federation, 27 December 2010.
28 Federal Law no. 261-F3 from 23 November 2009 ‘On Energy Efficiency and Energy Savings and on Introducing Amendments to Certain Laws of the Russian Federation’. Rosyjski rząd przed-stawił różne programy działań, aby osiągnąć ten cel, ale ich realizacja jest opóźniona. Chociaż cel 4,5% w odniesieniu do roku 2020 nie został zmieniony, nowsze dokumenty rządowe odnoszą się do celu 2,5% do roku 2020, np. Uchwała Nr 512-R Państwowego Programu Efektywności Energetycznej i Rozwoju Sektora Energetycznego. Cel 2,5% jest zbieżny z danymi zawartymi w dokumentach na lata 2014–2020. Dekret rządu nr 861 (z dnia 28.05.2013) oraz Uchwała rządu nr 449 (z dnia 28.05.2013) Mechanizm Promocji Energii Odnawialnej na hurtowym rynku ener-gii elektrycznej, które definiują uruchomienie elektrowni o mocy 3600 MW z enerener-gii wiatrowej, 1520 MW z energii słonecznej i 751 MW z elektrowni wodnych na małą skalę.
29 A. Korppoo, T. Spencer, Russia’s Energy Security..., s. 149.
Polityka klimatyczna Rosji na arenie międzynarodowej
Rosja nie zmieni swojej dotychczasowej strategii, zgodnie z którą kwestie kli-matyczne są podporządkowane celom gospodarczym, to znaczy utrzymaniu wysokiego tempa wzrostu, tak by redukcja gazów cieplarnianych nie hamowała jej rozwoju gospodarczego. W praktyce dla Moskwy kwestie zmian klimatycz-nych mają znaczenie drugorzędne, a udział w przeciwdziałaniu zmianom kli-matu jest przez władze rosyjskie traktowany instrumentalnie – jako narzędzie przetargowe (przede wszystkim w relacjach z UE) oraz sposób współdecydowa-nia o kluczowych kwestiach globalnych. Najlepiej o takim podejściu świadczyło przyłączenie się Moskwy do reżimu z Kioto w 2004 roku w zamian za uzyskanie zgody UE na członkostwo państwa w WTO. W trakcie kolejnych międzyna-rodowych negocjacji klimatycznych Rosja uzależniała swój udział w nowym porozumieniu od objęcia postanowieniami państw dotychczas niezaangażowa-nych w ochronę klimatu, przede wszystkim Stanów Zjednoczoniezaangażowa-nych oraz czoło-wych krajów rozwijających się, takich jak Chiny, Indie czy Brazylia.
Przed szczytem w Kopenhadze rosyjska delegacja stała na stanowisku, że w porozumieniu post-Kioto rok 1990 powinien zostać utrzymany jako rok bazowy przy przyjmowaniu zobowiązań odnośnie do redukcji emisji GHG30. W czerwcu 2009 roku ówczesny prezydent Dmitrij Miedwiediew wyraził go-towość Rosji do redukcji emisji do roku 2020 o 10%–15% w stosunku do roku 1990, taka deklaracja w praktyce oznaczała jednak możliwość wzrostu emi-sji, zgodnie bowiem z prognozami Rosja dopiero w 2025 roku uzyska poziom emisji z 1990 roku)31.
Poparcie Rosji dla reżimu klimatycznego było uzależnione od działań Sta-nów Zjednoczonych, Chin i innych dużych gospodarek. Dlatego wobec ich bierności w komunikacie z 8 grudnia 2010 roku Rosja stwierdziła, że nie za-mierza przyjąć ilościowych ograniczeń lub redukcji emisji na drugi okres roz-liczeniowy protokołu z Kioto (Kioto-2)32. Kolejnym powodem było posiadanie dużej nadwyżki uprawnień do emisji jeszcze z pierwszego okresu rozlicze-niowego, które jednak straciły swoją użyteczność na skutek wprowadzonych ograniczeń ich obrotem w latach 2013–202033. Rosja ogłosiła, że nie zamie-rza podejmować zobowiązań ilościowych ograniczenia emisji, które wiąże
30 I. Wiśniewska, M. Kaczmarski, Rosja wobec szczytu klimatycznego w Kopenhadze,
„Tydzień na Wschodzie”, nr 42 (117), Ośrodek Studiów Wschodnich, 9.12.2009.
31 Ibidem.
32 Doha amendment to the Kyoto Protocol, Article 1: Amendment, Annex B to the Kyoto Protocol, http://unfccc.int/files/kyoto_protocol/application/pdf/kp_doha_amendment_english.
pdf (dostęp: 12.06.2016).
33 Outcome of the Work of the Ad Hoc Working Group on Further Commitments for An-nex I Parties under the Kyoto Protocol, 8 December 2012, http://unfccc.int/resource/docs/2012/
cmp8/eng/l09.pdf (dostęp: 22.06.2016). W praktyce brak możliwość sprzedaży emisji czyni dla
kraje Załącznika I do drugiego okresu zobowiązań. „Federacja Rosyjska uznaje przedłużenie protokołu z Kioto w obecnym stanie za nieskuteczne i bezcelowe i nie zamierza podjąć zobowiązań do obniżenia emisji gazów cieplarnianych w ramach tak zwanej drugiej rundy zobowiązań” – powiedział rzecznik MSZ Alexander Lukashevich, dodając, że niezbędny jest nowy globalny plan reduk-cji GHG obejmujący pozostałych głównych emitentów34. W praktyce oznacza to, że od 2013 roku Rosja de facto nie jest związana reżimem klimatycznym.
W INDC złożonym 1 kwietnia 2015 roku Rosja zaproponowała redukcję antropogenicznych emisji gazów cieplarnianych netto o 25% do 30% poniżej poziomu z roku 1990 do roku 2030 (z uwzględnieniem wskaźnika chłonności lasów). Aby osiągnąć proponowane cele, Federacja Rosyjska nie musi wdrażać żadnych nowych polityk, gdyż obecne narzędzia są wystarczające35. W trakcie paryskiej konferencji prezydent Władimir Putin oświadczył, że Rosja „w dal-szym ciągu wnosi wkład we wspólne wysiłki w celu przeciwdziałania globalne-mu ociepleniu”, w praktyce jednak deklaracja ta de facto oznacza utrzymanie emisji na poziomie z 2013 roku. Dodatkowo Rosja zadeklarowała w INDC, że planuje osiągnąć cel redukcji, opierając się na wysiłkach i prawie krajowym, ale bez wykorzystania międzynarodowych mechanizmów rynkowych (nie za-mierza tworzyć mechanizmu ETS). W Rosji obowiązują: dekret Prezydenta Federacji Rosyjskiej nr 752 z dnia 30 września 2013 roku w sprawie zmniej-szenia emisji gazów cieplarnianych (który ustanowił cel redukcji emisji do 2020 r. o 25% w stosunku do poziomu z 1990 r.)36 oraz ustawa rządu Federacji Rosyjskiej z dnia 2 kwietnia 2014 roku nr 504-p37 – jako wiążące instrumenty, zobowiązujące do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Akty te przewidują ograniczenie emisji gazów cieplarnianych całej gospodarki w poszczególnych sektorach, takich jak między innymi: energetyka, przemysł, rolnictwo, użytko-wanie gruntów, gospodarka leśna i zagospodaroużytko-wanie odpadów.
Rosji zobowiązania w drugim okresie o wiele bardziej restrykcyjnymi. Toteż podczas rozmów w Doha Rosja szybko dołączyła do Japonii i Kanady, nie przyjmując zobowiązań na drugi okres.
34 Russia Will Not Cut Emissions under Extended Kyoto Climate Pact, 13.08.2012, http://
www.reuters.com/article/us-russia-kyoto-idUSBRE88C0QZ20120913 (dostęp: 26.08.2016).
35 Rosja już wcześniej zobowiązała się do redukcji emisji o 25% poniżej poziomu z 1990 do 2020 roku.
36 Указ Президента Российской Федерации от 30 сентября 2013 г. N 752 О сокращении выбросов парниковых газов, https://rg.ru/2013/10/04/eco-dok.html (dostęp: 15.05.2016). Za-kłada on do 2020 r. zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do nie więcej niż 75% tych emisji z 1990 r.
37 ПРАВИТЕЛЬСТВО РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ РАСПОРЯЖЕНИЕ от 2 апре-ля 2014 г. № 504-р, План мероприятий по обеспечению к 2020 году сокращения объема выбросов парниковых газов до уровня не более 75 процентов объема указанных выбросов в 1990 году, МОСКВА, http://government.ru/media/files/41d4d0082f8b65aa993d.pdf (dostęp:
16.04.2016).
Jednym z najważniejszych elementów polityki klimatycznej Rosji jest go-spodarka leśna obejmująca racjonalne wykorzystanie, ochronę, konserwację i reprodukcję lasów. Dlatego jeszcze w trakcie szczytu w Kopenhadze Rosja za-biegała, by przy wyliczaniu rzeczywistej emisji gazów cieplarnianych uwzględ-niać wskaźnik zalesienia. Rosyjskie lasy borealne (Tajga38) mają globalne zna-czenie dla łagodzenia skutków zmiany klimatu, ochrony zasobów wodnych, zapobieganiu erozji gleby i zachowaniu bioróżnorodności na naszej planecie.
Rosja posiada 70% lasów borealnych i aż 25% ogólnoświatowych zasobów leś-nych, które pochłaniają ogromne ilości CO2. Dlatego dla Rosji bardzo waż-ne było wskazanie w porozumieniu klimatycznym roli lasów w pochłanianiu CO2 i wskaźnika zalesiania przy wyliczaniu rzeczywistej emisji GHG. Uznanie możliwości równoważenia emisji poprzez wzrost zalesiania wynikało bezpo-średnio z potencjału Rosji w tym zakresie i ochrony rosyjskich interesów go-spodarczych na wypadek wzrostu emisji GHG w przyszłości. Zalesianie jako element redukujący emisję CO2 pozwoli Rosji na dywersyfikację uznawanych metod redukcji tego gazu w długoterminowej perspektywie.
W INDC Rosja podkreśliła, ze PKB Federacji Rosyjskiej w 2012 roku wy-niósł 172,9% poziomu z 2000 roku, podczas gdy emisja gazów cieplarnianych
W INDC Rosja podkreśliła, ze PKB Federacji Rosyjskiej w 2012 roku wy-niósł 172,9% poziomu z 2000 roku, podczas gdy emisja gazów cieplarnianych