Zakład Ekspertyz i Opinii o Środkach Ochrony Roślin, Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu
Wstęp
Obecnie w Polsce jest dopuszczonych do obrotu i stosowania 782 środków ochrony roślin1. Spośród nich 28 jest zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym2.
Preparaty zakwalifikowane do stosowania w rolnictwie ekologicznym są szczególną grupą środków ochrony roślin. Rolnictwo ekologiczne zmierza do poprawy jakości i zdrowotności produktów rolnych i artykułów Ŝywnościowych oraz zahamowania degradacji środowiska rolniczego. Aby osiągnąć ten cel w rolnictwie ekologicznym uŜywa się głównie niechemicznych metod ochrony roślin. W związku z tym liczba stosowanych środków ochrony roślin jest niŜsza niŜ w rolnictwie konwencjonalnym, ponadto agrochemikalia do stosowania w rolnictwie ekologicznym dobierane są szczególnie ostroŜnie.
Substancje dopuszczone do stosowania w ochronie upraw ekologicznych w państwach członkowskich Unii Europejskiej wymienione są w unijnych aktach prawnych. Jednak ze względu na to, Ŝe w świetle obecnych przepisów obowiązujących w Polsce do stosowania w ochronie upraw ekologicznych moŜna kwalifikować jedynie zarejestrowane środki ochrony roślin, na moŜliwość ochrony upraw ekologicznych duŜy wpływ mają wymagania prawne dotyczące środków ochrony roślin stosowanych w rolnictwie konwencjonalnym.
1 Dane Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi http://www.bip.minrol.gov.pl/Desktop Default.aspx?TabOrgId=647&LangId=0 data dostępu 9 marca 2008
2 Dane Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu http://www.ior.poznan.pl/index.php?strona =19 data dostępu 9 marca 2008
Dyskusja
Sytuacja w ochronie konwencjonalnych upraw warzyw i ziół
E. Matyjaszczyk, J. Sobczak 202
Ze względu na wysokie wymagania dotyczące bezpieczeństwa stosowania środków ochrony roślin w Unii Europejskiej z rynku polskiego oraz innych państw członkowskich, w wyniku trwającego przeglądu substancji aktywnych środków ochrony roślin wycofywane są ze stosowania liczne substancje aktywne. W ślad za tym obniŜa się liczba zarejestrowanych środków ochrony roślin we wszystkich państwach członkowskich. Od przystąpienia do UE 1 maja 2004 do 31 grudnia 2007 ilość zarejestrowanych środków ochrony roślin zmalała w Polsce o ponad 11%
[MATYJASZCZYK 2008]. Przewidywane jest utrzymanie tendencji spadkowej w najbliŜszych latach.
Warto podkreślić, Ŝe dotychczas większość decyzji o wycofaniu substancji aktywnych środków ochrony roślin ze stosowania w Unii Europejskiej podjęto nie na podstawie oceny wyników badań środków, ale dlatego, Ŝe producenci substancji aktywnych nie dostarczyli dokumentacji wymaganej dla przeprowadzenia oceny substancji. Przyczyny braku przygotowania dokumentacji do oceny były zapewne róŜne. NaleŜy przypuszczać iŜ w niektórych przypadkach producenci nie dostarczyli dokumentacji poniewaŜ nie byli w stanie udowodnić, Ŝe substancja aktywna jest bezpieczna dla ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego. Jednak w bardzo wielu przypadkach główną lub jedyną przyczyną niedostarczenia dokumentacji były bardzo wysokie koszty wykonania wszystkich wymaganych badań - rzędu milionów euro.
Przed podjęciem badań firmy agrochemiczne przeprowadzają kalkulacje i decydują się na poniesienie takich wydatków z reguły dla substancji aktywnych stosowanych dla roślin uprawianych na duŜym areale, tam gdzie spodziewana jest wysoka sprzedaŜ środków i moŜna oczekiwać, Ŝe poniesione inwestycje się zwrócą. Ze stosowania wycofywanych jest zatem wiele substancji aktywnych stosowanych w ochronie upraw małoobszarowych. Do upraw małoobszarowych naleŜy między innymi wiele roślin warzywnych i zielarskich, które uprawiane są zazwyczaj na areale stosunkowo nieduŜym: na 11 465 tys. ha powierzchni zasiewów w Polsce w roku 2006, tzw.
„pozostałe uprawy” (obejmujące poza warzywami i ziołami między innymi równieŜ uprawy owoców) zajmowały 403 tys. ha, w tym warzywa gruntowe 214 tys ha.
Stanowiło to odpowiednio 3,8% i 1,9% powierzchni zasiewów [GUS 2007]. Nawet jeŜeli substancja aktywna jest pozytywnie oceniona, to często przy ponownej rejestracji z etykiet środków wycofywane są uprawy warzywne i zielarskie poniewaŜ ich utrzymanie w etykiecie wymaga dostarczenia wyników badań środka ochrony roślin zgodnych z nowymi przepisami, co równieŜ łączy się z kosztami. Liczba preparatów umoŜliwiających ochronę warzyw i ziół w rolnictwie konwencjonalnym w Polsce obniŜyła się zatem w ostatnich latach i przewidywany jest jej dalszy spadek.
Kwalifikowanie środków ochrony roślin do stosowania w rolnictwie ekologicznym Przed przystąpieniem do Unii Europejskiej w Polsce nie istniały Ŝadne przepisy mówiące o tym jakie środki mogą być stosowane w gospodarstwach ekologicznych. Nie istniała takŜe instytucja mająca oficjalne uprawnienia do przygotowywania listy środków rekomendowanych do stosowania w uprawach ekologicznych. Rolnicy poszukiwali zatem informacji w publikacjach ksiąŜkowych oraz prasie fachowej.
Jednak w braku jednolitych kryteriów kwalifikowania środków publikacje róŜnych autorów podawały róŜne środki jako te które moŜna stosować w rolnictwie ekologicznym, ponadto listy te nie zawsze były zgodne z wymaganiami Unii Europejskiej.
Problem kwalifikowania środków ochrony roślin do stosowania w rolnictwie ekologicznym został uregulowany prawnie na mocy ustawy o rolnictwie ekologicznym
ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN WARZYWNYCH I ZIELARSKICH ... 203 z dnia 20 kwietnia 2004 [USTAWA 2004] i towarzyszącego jej rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 1 lipca 2004 w sprawie określenia jednostki organizacyjnej kwalifikującej środki ochrony roślin do stosowania w rolnictwie ekologicznym oraz prowadzącej wykaz tych środków [Rozporządzenie MRiRW 2004].
Cytowana ustawa o rolnictwie ekologicznym, uchwalona tuŜ przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, wprowadziła do polskiego prawodawstwa wymagania Unii Europejskiej w zakresie rolnictwa ekologicznego.
Jednostką organizacyjną kwalifikującą środki ochrony roślin do stosowania w rolnictwie ekologicznym oraz prowadzącą wykaz tych środków został Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu. W ramach Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu za kwalifikowanie środków ochrony roślin do stosowania w rolnictwie ekologicznym odpowiada Zakład Ekspertyz i Opinii o Środkach Ochrony Roślin.
Zgodnie z przyjętymi zasadami wniosek o zakwalifikowanie preparatu do stosowania w ochronie upraw ekologicznych składa producent bądź przedstawiciel producenta. Aby środek ochrony roślin mógł zostać zakwalifikowany do stosowania w rolnictwie ekologicznym musi spełniać jednocześnie dwa warunki:
- być dopuszczony do obrotu i stosowania w Polsce
- zawierać w swoim składzie wyłącznie substancje aktywne dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym na podstawie przepisów UE [ROZ
-PORZĄDZENIE RADY 1991]
Środki ochrony ekologicznych upraw warzyw i ziół
Oficjalna, na bieŜąco aktualizowana lista wszystkich środków ochrony roślin dopuszczonych do stosowania w ochronie upraw ekologicznych jest publikowana na stronie internetowej Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu3. Zgodnie z danymi z 9 marca 2008 do stosowania w rolnictwie ekologicznym dopuszczonych było 28 środków ochrony roślin, wśród nich 15 mających zastosowanie w ochronie roślin warzywnych i zielarskich. Ich wykaz oraz zakres stosowania przedstawia tabela 1.
NaleŜy bardzo wyraźnie podkreślić, Ŝe środki wymienione w tabeli 1 spełniają wymagania przepisów Unii Europejskiej dotyczące ochrony upraw ekologicznych.
Zatem rolnik stosujący te preparaty zgodnie z etykietą - instrukcją stosowania moŜe eksportować swoje produkty do wszystkich państw członkowskich bez obawy, Ŝe nie spełnił tamtejszych wymagań w zakresie ochrony upraw ekologicznych.
Analizując tabelę 1 zauwaŜamy, Ŝe tylko jeden preparat: Tiotar 800 SC jest dopuszczony do stosowania w ochronie ekologicznych upraw zielarskich. Wszystkie pozostałe preparaty moŜna stosować jedynie w ochronie warzyw. Zatem rolnicy prowadzący ekologiczną uprawę roślin zielarskich całkowicie pozbawieni są moŜliwości ich ochrony (poza ochroną przed mączniakiem prawdziwym). Wśród wymienionych w tabeli preparatów mających zastosowanie w ochronie warzyw zauwaŜamy przewagę fungicydów i stosunkowo niewiele środków o działaniu insektycydowym.
Tabela 1; Table 1 Lista środków ochrony roślin zakwalifikowanych do stosowania
w rolnictwie ekologicznym, mających zastosowanie w ochronie roślin warzywnych i zielarskich
List of plant protection products qualified for use in ecological farming, used to protect vegetables and herbs
3 Dane Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu http://www.ior.poznan.pl/index.php?strona = 19 data dostępu 9 marca 2008
E. Matyjaszczyk, J. Sobczak
Zakres zastosowania w roślinach warzywniczych i zielarskich Range of application in vegetables and herbs
1 2 3
Ogrody działkowe i przydomowe oraz warzywa uprawiane pod osłonami; Allotments, gardens and vegetables grown indoors - pomidor - bakteryjna cętkowatość; tomato - bacterial spots - ogórek - kanciasta plamistość; cucumber - angular spots - fasola - choroba obwódkowa, rdza fasoli; bean - Pseudomonas sa-vastanoi pv. phaseolicola, rust
- sałata - patogeny glebowe; lettuce - soil pathogens 2. Biochikol 020 PC
Ogrody działkowe i przydomowe oraz warzywa uprawiane pod osłonami; Allotments, gardens and vegetables grown indoors - pomidor - bakteryjna cętkowatość; tomato - bacterial spots - ogórek - kanciasta plamistość; cucumber - angular spots - fasola - choroba obwódkowa, rdza fasoli; bean - Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola, rust
- sałata - patogeny glebowe; lettuce - soil pathogens
3. Bioczos BR
- pomidor w gruncie - bakteryjna cętkowatość; tomato grown outdoor - bacterial spots
- ogórek w gruncie - bakteryjna kanciasta plamistość, mączniak rze-komy; cucumber grown outdoors - bacterial angular spots, downy mildew
- ogórek pod osłonami - mączniak prawdziwy; cucumber grown indoors - powdery mildew
- sałata pod osłonami - szara pleśń, mokra zgnilizna; lettuce grown indoors - gray rot, soft rot
- pietruszka - mączniak prawdziwy; parsley - powdery mildew Zwalczanie szkodników; Pests control
- rzodkiewka, rośliny kapustne - pchełki, śmietka kapuściana; radish, cabbages - beetles, cabbage maggots
- marchew - połyśnica marchwianka; carrot - Psila rosae (Fabr.) - rośliny kapustne, burak ćwikłowy, bób, koper - mszyce; cabbages, beetroot, broad bean, dill - aphids
- cebula w gruncie - mączniak rzekomy, bakteryjne gnicie cebuli; onion grown outdoors - downy mildew, onion bacterial rotting
- groch siewny (konserwowy) w gruncie - mączniak rzekomy, szara pleśń; pea (tinned) grown outdoors - downy mildew, gray rot
1 2 3
- ogórek w gruncie - bakteryjna kanciastość liści, mączniak rzekomy;
cucumber grown outdoor - bacterial leaf angularity, downy mildew - pomidor w gruncie - bakteryjna cętkowatość, alternarioza, zaraza ziemniaka; tomato grown outdoors - bacterial spots, Alternaria solani Sorauer, potato blight
- ogórek pod osłonami - mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy;
cucumber grown indoors - powdery mildew, downy mildew - pomidor pod osłonami - szara pleśń, bakteryjna cętkowatość, zaraza ziemniaka; tomato grown indoors - gray rot, bacterial spots, potato blight - sałata - szara pleśń, mączniak rzekomy, mączniak prawdziwy, rizo-ktonioza, zgnilizna twardzikowa; lettuce - gray rot, downy mildew, powdery mildew, rhizoctoniosis, sclerotinia rot
5. Contans (Coniothyrium minitans) fungicyd Contans (Coniothyrium
rośliny warzywnicze w gruncie i pod osłonami - choroby powodowane przez Sclerotinia spp.; vegetables grown outdoors and indoors - diseases caused by Sclerotinia spp.
ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN WARZYWNYCH I ZIELARSKICH ... 205
pomidor w gruncie - bakteryjna cętkowatość, zaraza ziemniaka; tomato grown outdoors - bacterial spots, potato blight
ogórek w gruncie - bakteryjna kanciasta plamistość; cucumber grown outdoors - bacterial angular spots
- bób w gruncie - szara pleśń; broad bean grown outdoors - gray rot - cebula w gruncie - bakteryjne gnicie cebul, mączniak rzekomy; onion grown outdoors - onion bacterial rotting, downy mildew
- ogórek w gruncie - bakteryjna kanciasta plamistość liści, mączniak rzekomy, mączniak prawdziwy; cucumber grown outdoors - bacterial angularity leaf spots, downy mildew, powdery mildew
- pomidor w gruncie - bakteryjna cętkowatość, zaraza ziemniaka, alternarioza; tomato grown outdoors - bacterial spots, potato blight, Alternaria solani SORAUER
- fasola w gruncie - bakterioza obwódkowa fasoli, szara pleśń, antra-knoza; bean grown outdoors - Pseudomonas savastanoi pv. phaseo-licola, gray rot, anthracnose
- groch siewny (konserwowy) w gruncie - mączniak rzekomy, szara pleśń; pea (tinned) grown outdoors - downy mildew, gray rot
- marchew w gruncie - bakteryjna plamistość liści, mączniak prawdziwy, alternarioza naci; carrot grown outdoors - bacterial leaf spots, powdery mildew, Alternaria dauci (KŐHN)GROVES etSKOLKO
- pietruszka korzeniowa, pasternak (w gruncie) - mączniak prawdziwy;
rooty parsley, parsnip (grown outdoors) - powdery mildew - seler korzeniowy w gruncie - septorioza, zgnilizny kopcowe, bakte-ryjne gnicie; rooty celery grown outdoors - Septoria apiicola SPEG., moundy rot, bacterial rotting
- burak ćwikłowy w gruncie - mączniak prawdziwy, chwościk buraka;
red beet grown outdoors - powdery mildew, leaf spot disease of beet
1 2 3
- kapusta głowiasta biała w gruncie - mokra zgnilizna bakteryjna, szara pleśń, czerń krzyŜowych; white cabbage grown outdoors - bacterial soft rot, gray rot, Alternaria brassicae (BERK.)BOLLE
- kapusta pekińska w gruncie - czerń krzyŜowych, mokra zgnilizna bakteryjna, szara pleśń; Chinese cabbage grown outdoors - Alternaria brassicae (BERK.)BOLLE, bacterial soft rot, gray rot
- kalafior, brokuł (w gruncie) - bakteryjne gnicie róŜ, czerń krzyŜowych;
cauliflower, broccoli (grown outdoors) - bacterial rotting, Alternaria brassicae (BERK.)BOLLE
- brokuł w gruncie - szara pleśń; broccoli grown outdoors - gray rot - rabarbar w gruncie - askochytoza, fytoftoroza, bakteryjne gnicie karp;
rhubarb grown outdoors - ascochytosis, Phytophthora spp., Erwinia rhapontici(MILLARD)BURKH.
- oberŜyna pod osłonami - szara pleśń; eggplant grown indoors - gray rot - ogórek pod osłonami - bakteryjna kanciasta plamistość, mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy; cucumber grown indoors - bacterial angular spots, powdery mildew, downy mildew
- pomidor pod osłonami - bakteryjna cętkowatość, zaraza ziemniaka, szara pleśń, mączniak prawdziwy, rak bakteryjny pomidora; tomato grown indoors - bacterial spots, potato blight, gray rot, powdery mildew, tomato bacterial cancer
- papryka pod osłonami – szara pleśń, bakteryjne gnicie owoców;
paprika grown indoors – gray rot, bacterial fruit rotting
- sałata pod osłonami – szara pleśń, bakteryjne gnicie, zgnilizna twar-dzikowa, mączniak rzekomy, mączniak prawdziwy, zgorzel siewek, fytoftoroza; lettuce grown indoors – gray rot, bacterial rotting,
scle-E. Matyjaszczyk, J. Sobczak 206
rotinia rot, downy mildew, powdery mildew, alternaria blight of seedlings, Phytphthora spp.
- dynia, ogórek, cebula, kapusta, koper, marchew, pomidor, sałata, rzodkiewka, pietruszka, groch, fasola, burak, szpinak (pod osłonami) - choroby zgorzelowe; pumpkin, cucumber, onion, cabbage, dill, carrot, tomato, lettuce, radish, parsley, pea, bean, beet, spinach (grown indoors) – necrotic diseases
- ogórek w gruncie - antraknoza dyniowatych, kanciasta plamistość dyniowatych; cucumber grown outdoors - anthracnose, bacterial angular spots
- pomidor w gruncie - septorioza liści, zaraza ziemniaka, bakteryjna cętkowatość; tomato grown outdoors - leaf spot, potato blight, bacterial spots
- pomidor pod osłonami - choroby bakteryjne; tomato grown indoors - bacterial diseases
- fasola - antraknoza, bakterioza obwódkowa; bean - anthracnose, Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola
- ogórek w gruncie - antraknoza dyniowatych, bakteryjna kanciasta plamistość ogórka, mączniak rzekomy dyniowatych; cucumber grown outdoors - anthracnose, bacterial angular spots, downy mildew - pomidor w gruncie - septorioza liści, zaraza ziemniaka, bakteryjna cętkowatość; tomato grown outdoors - leaf spot, potato blight, bacterial spots
- pomidor pod osłonami - septorioza liści, zaraza ziemniaka, bakteryjna cętkowatość; tomato grown indoors - leaf spot, potato blight, bacterial spots
- fasola - antraknoza, bakterioza obwódkowa, szara pleśń; bean - anthracnose, Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola, gray rot
1. 2 3
- ogórek w gruncie - antraknoza dyniowatych, bakteryjna kanciasta plamistość, mączniak rzekomy dyniowatych; cucumber grown outdoors - anthracnose, bacterial angular spots, downy mildew
- ogórek pod osłonami - bakteryjna kanciasta plamistość, mączniak rzekomy dyniowatych; cucumber grown indoors - bacterial angular spots, downy mildew
- pomidor w gruncie - septorioza, zaraza ziemniaka, bakteryjna cęt-kowatość, alternarioza; tomato grown outdoors - leaf spot, potato blight, bacterial spots, Alternaria solani SOLAUER
- pomidor pod osłonami - zaraza ziemniaka, bakteryjna cętkowatość, alternarioza; tomato grown indoors - potato blight, bacterial spots, Alternaria solani SOLAUER
- fasola - antraknoza, bakterioza obwódkowa, szara pleśń; bean - anthracnose, Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola, gray rot 11. Polyversum (Pythium
oligandrum) fungicyd Polyversum (Pythium oligandrum) fungicide
- pomidor, ogórek, papryka, sałata (pod osłonami) - fytoftoroza, zgorzel podstawy łodyg, fuzarioza, szara pleśń, zgnilizna twardzikowa; tomato, cucumber, paprika, lettuce (grown indoors) - Phytophthora spp., stem base necrosis, fusariosis, gray rot, sclerotinia rot
12. Prev-Am 060 SL (olej z pomarańczy) fungicyd Prev-Am 060 SL (orange
oil) fungicide
- sałata pod osłonami - szara pleśń, mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy; lettuce grown indoors - gray rot, powdery mildew, downy mildew
13. Tiotar 800 SC (siarka) fungicyd Tiotar 800 SC (sulphur) fungicide
- pomidor, ogórek, kawon, melon (pod osłonami) - mączniak praw-dziwy; tomato, cucumber, watermelon, melon (grown indoors) - powdery mildew
- pietruszka, pasternak, skorzonera, cykoria, cukinia, groch, ogórek, kabaczek, marchew, pomidor (w gruncie) - mączniak prawdziwy;
parsley, parsnip, Scorzonera hispanica L., chicory, courgette, pea, cucumber, marrow, carrot, tomato (grown outdoors) - powdery mildew;
- groch, marchew, pietruszka (plantacje nasienne) - mączniak praw-dziwy; pea, carrot, parsley (seeding plantations) - powdery mildew
ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN WARZYWNYCH I ZIELARSKICH ... 207 - rośliny zielarskie - mączniak prawdziwy; herbs - powdery mildew 14. Zaprawa Ziołowa PNOS-1
zgorzele siewek roślin warzywniczych; alternaria blight of seedling of vegetable crops
- zgorzele siewek roślin warzywniczych; alternaria blight of seedlings of vegetable crops
Źródło: Opracowanie własne; Source: Personal elaboration
Jakie szkodniki i choroby stanowią największy problem w ochronie ekologicznych upraw warzyw i ziół?
Zakład Ekspertyz i Opinii o Środkach Ochrony Roślin Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu wystąpił w roku 2006 do jednostek działających na rzecz rolnictwa ekologicznego z zapytaniem jakie szkodniki i choroby stanowią największy problem w ochronie upraw ekologicznych. Zapytanie zostało skierowane między innymi do wszystkich jednostek certyfikujących w rolnictwie ekologicznym w Polsce upowaŜnionych na podstawie art. 4 ust. 3 ustawy o rolnictwie ekologicznym [USTAWA
2004].
Tabela 2; Table 2 NajwaŜniejsze problemy w ochronie roślin warzywnych zgłaszane
przez jednostki działające na rzecz rolnictwa ekologicznego The most important problems of vegetable crop protection according
to units working for ecological farming
Jednostki certyfikujące gospodarstwa ekologiczne sugerują, Ŝe preparat Spruzit DP, zawierający naturalną pyretrynę być moŜe mógłby zapewnić skuteczną ochronę; Units certificate ecological farms suggest Spruzit DP preparation, containing natural pyrethrins, as a product which probably could give effective protection wykorzystanie feromonów w ochronie przeciwko połyśnicy;
Units certificate ecological farms suggest pheromones used in protection against Psila rosae (FABR.)
kapustne (kapusta, kalafior) cabbages (cabbage,
cauliflower/
mszyce, aphids Jednostki certyfikujące gospodarstwa ekologiczne sugerują, Ŝe preparat Spruzit 04 EC, zawierający naturalną pyretrynę być moŜe mógłby zapewnić skuteczną ochronę, jednak UWAGA zgodnie z etykietą środek ma zastosowanie w ochronie roślin kapustnych jedynie przeciwko gąsienicom bielinka kapustnika i rzepnika, piętnówki kapustnicy i tantnisia krzyŜowiaczka.
Jednostki certyfikujące sugerują takŜe zastosowanie oleju rzepakowego jako insektycydu na mszyce; Units certificate ecological farms suggest Spruzit 04 EC preparation, containing
E. Matyjaszczyk, J. Sobczak 208
natural pyrethrins, as a product, which probably could give effective protection. But be carefull. According to the label the product could be applied only in cabbage protection against caterpillars of cabbage butterfly, turnip white butterfly, Mamestra brassicae L., Plutella maculipennis CURT. Units certificate also suggests rapeseed oil used as insecticide to aphid’s control
kapusta; cabbage bielinek kapustnik cabbage butterfly
Preparat Spruzit 04 EC, zawierający naturalną pyretrynę być moŜe mógłby zapewnić skuteczną ochronę; Spruzit 04 EC preparation, containing natural pyrethrine, probably could give effective protection wykorzystanie feromonów w ochronie przeciwko śmietkom;
Units certificate ecological farms suggest pheromones used in protection against maggots wykorzystanie feromonów w ochronie przeciwko śmietkom;
Units certificate ecological farms suggest pheromones used in protection against maggots
Źródło: opracowanie własne; Source: personal elaboration
Uprawy zielarskie nie zostały wymienione przez Ŝadną z jednostek wśród upraw sprawiających problemy w ochronie. MoŜe to świadczyć o tym iŜ niewiele gospodarstw ekologicznych w roku 2006 koncentrowało się na produkcji ziół. Otrzymane odpowiedzi dotyczące upraw warzywniczych zestawiono w tabeli 2. NaleŜy podkreślić, Ŝe nie wszystkie zapytane jednostki udzieliły odpowiedzi, w związku z tym nie moŜna traktować wyników podanych w tabeli 2 jako kompletnego zestawienia najwaŜniejszych problemów w ochronie upraw ekologicznych, a jedynie jako pewien sygnał.
Analizując tabelę zauwaŜamy, Ŝe najpowaŜniejsze zgłaszane problemy dotyczą ochrony upraw roślin warzywnych przed szkodnikami, przy czym dla niektórych z nich (np. ochrona przed mszycami) dostępne są środki ochrony roślin zakwalifikowane do stosowania w rolnictwie ekologicznym.
MoŜliwości poszerzenia gamy preparatów dostępnych w ochronie ekologicznych upraw roślin warzywniczych i zielarskich istnieją, ale są ograniczone. W wyniku przeglądu wszystkich zarejestrowanych w Polsce środków ochrony roślin przeprowadzonego przez Zakład Ekspertyz i Opinii o Środkach Ochrony Roślin w roku 2007 stwierdzono iŜ skład 32 zarejestrowanych środków ochrony roślin wskazuje iŜ po przeglądzie dokumentacji mogą być zakwalifikowane do stosowania w rolnictwie ekologicznym. Producenci zostali o tym fakcie poinformowani. MoŜna zatem spodziewać się pewnego wzrostu liczby preparatów dopuszczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym w Polsce.
Jednak na moŜliwość ochrony upraw ekologicznych wywiera takŜe wpływ zasygnalizowany we wstępie fakt iŜ w Polsce, podobnie jak i w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, maleje liczba zarejestrowanych środków ochrony roślin. Wycofanie środka ochrony roślin ze stosowania oznacza iŜ nie moŜe on znajdować się w legalnym obrocie handlowym i nie moŜna go stosować w ochronie upraw (w tym w ochronie upraw ekologicznych). Niektóre z preparatów juŜ zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym, a takŜe tych które mogłyby zostać zakwalifikowane zostaną najprawdopodobniej wycofane ze stosowania w najbliŜszych latach. Przyczyną tego stanu rzeczy jest brak dostarczenia przez producentów wymaganej dokumentacji umoŜliwiającej ocenę substancji aktywnej, co wynika zazwyczaj z przyczyn finansowych.
ŚRODKI OCHRONY ROŚLIN WARZYWNYCH I ZIELARSKICH ... 209
Podsumowanie
W polskich gospodarstwach ekologicznych uprawy roślin zielarskich mogą być chronione jedynie przed mączniakiem prawdziwym. Całkowicie brakuje środków zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym umoŜliwiających ochronę upraw zielarskich przed innymi organizmami szkodliwymi.
W przypadku roślin warzywniczych istnieje stosunkowo liczna grupa preparatów fungicydowych, umoŜliwiających ochronę upraw ekologicznych przed chorobami, brakuje natomiast preparatów umoŜliwiających ochronę upraw ekologicznych przed szkodnikami. Ten stan rzeczy znalazł odzwierciedlenie w opiniach jednostek certyfikujących gospodarstwa ekologiczne, które za najpowaŜniejszy problem w
W przypadku roślin warzywniczych istnieje stosunkowo liczna grupa preparatów fungicydowych, umoŜliwiających ochronę upraw ekologicznych przed chorobami, brakuje natomiast preparatów umoŜliwiających ochronę upraw ekologicznych przed szkodnikami. Ten stan rzeczy znalazł odzwierciedlenie w opiniach jednostek certyfikujących gospodarstwa ekologiczne, które za najpowaŜniejszy problem w