Halina
Buczkowska
, KrzysztofSawicki
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Wstęp
Papryka jest bardzo wartościowym warzywem dietetycznym i smakowym.
Walory te zawdzięcza przede wszystkim duŜej zawartości witaminy C, karotenoidów, kapsaicynoidów oraz składników mineralnych [DOBROMILSKA 2000; ADAMCZEWSKA -SOWIŃSKA, KOŁOTA 2001; BUCZKOWSKA i in. 2001a, 2001b; GAJC-WOLSKA, SKĄPSKI 2001;
BUCZKOWSKA, NAJDA 2002; PERUCKA 2001; ORŁOWSKI i in. 2003; PERUCKA, MATERSKA 2003;
PERUCKA i in. 2004; GAJC-WOLSKA i in. 2007]. Papryka naleŜy do roślin ciepłolubnych i w warunkach klimatycznych naszego kraju wyznacznikiem terminu rozpoczęcia uprawy w polu jest data występowania ostatnich przymrozków wiosennych. W zaleŜności od regionu przypada to na drugą lub trzecią dekadę maja [ADAMCZEWSKA-SOWIŃSKA, KOŁOTA
2001; GAJC-WOLSKA, SKĄPSKI 2001; ORŁOWSKI i in. 2003; BUCZKOWSKA, BEDNAREK 2005].
Niesprzyjające warunki pogodowe mogą opóźnić sadzenie rozsady papryki do pierwszej dekady czerwca.
Celem badań laboratoryjnych podjętych w tej pracy było określenie wpływu cech odmiany i terminu sadzenia rozsady w pole na zawartość wybranych składników chemicznych w owocach papryki słodkiej.
Materiał i metody
Owoce papryki słodkiej do badań laboratoryjnych pochodziły z doświadczenia agrotechnicznego nad wpływem terminu sadzenia rozsady na plonowanie papryki słodkiej w uprawie polowej w warunkach Lubelszczyzny w latach 2004-2005.
Obiektem badań były odmiany papryki słodkiej: Marysia (odmiana czeska, dystrybutor nasion firma OSEVA POLSKA Spółka z o.o.), Red Knight F1 (Seminis Vegetable Seeds Polska), Mino (CAPSINOVA L. & P. Nowaczyk), Caryca F1 (PlantiCo Gołębiew), których rośliny wysadzono w pole w trzech terminach: 1 - 20-21 maja, 2 - 30-31 maja, 3 - 9-10 czerwca.
Do oceny laboratoryjnej przeznaczono losowo wybrane owoce, w fazie doj-rzałości fizjologicznej. W obu latach badań owoce zebrano w tym samym terminie (13-14 września) ze wszystkich kombinacji (4 odmiany × 3 terminy sadzenia rozsady).
Ocenę zawartości wybranych składników wykonano w trzech powtórzeniach.
Zawartość suchej masy oznaczono metodą suszarkową w temperaturze +105°C, kwas
H. Buczkowska, K. Sawicki 74
L-askorbinowy metodą Roe zmodyfikowaną przez Ewelina, cukry ogółem oraz redukujące metodą Luffa-Schoorla.
W pracy tej zamieszczono wartości średnie wyników badań laboratoryjnych otrzymanych w latach 2004-2005. Uzyskane wyniki opracowano statystycznie metodą analizy wariancji. Istotność róŜnic oceniono za pomocą wielokrotnych przedziałów ufności testem Tukey’a przyjmując 5% prawdopodobieństwo błędu.
Wyniki i ich omówienie
W latach 2004-2005 stwierdzono, Ŝe zawartość suchej masy w owocach papryki słodkiej bywa zaleŜna od odmiany. Istotnie większą średnią zawartością suchej masy odznaczały się owoce odmiany Marysia, w porównaniu do pozostałych. U odmian Red Knight F1 oraz Mino zdecydowanie większą zawartością suchej masy charakteryzowały się owoce z roślin posadzonych najwcześniej, w porównaniu do owoców z roślin uprawianych w drugim oraz trzecim terminie. U odmian Marysia i Caryca F1 termin sadzenia rozsady nie wpływał na zawartość suchej masy w owocach. Na podstawie wyników nie moŜna więc jednoznacznie wnioskować o wpływie terminu rozpoczęcia uprawy papryki słodkiej w polu na zawartość suchej masy w owocach.
Owoce ocenianych odmian róŜniły się istotnie pod względem zawartości kwasu L-askorbinowego. Najwięcej tego związku stwierdzono w owocach odmiany Mino zaś najmniej u odmiany Marysia. U wszystkich ocenianych odmian największą zawartością kwasu L-askorbinowego odznaczały się owoce zebrane z roślin najmłodszych, w porównaniu do owoców uzyskanych z roślin wysadzonych w pole w pierwszym i drugim terminie. Zapewne wynika to z tego, Ŝe wegetacja najpóźniej posadzonych roślin rozpoczęła się w korzystniejszych warunkach termicznych i solarnych aniŜeli u tych posadzonych 20 i 10 dni wcześniej, których ukorzenianie się i wznowienie wzrostu trwało dłuŜej.
Owoce ocenianych odmian papryki słodkiej odznaczały się duŜym zróŜnico-waniem pod względem zawartości cukrów ogółem oraz redukujących. Zdecydowanie najmniejszą zawartość oznaczono w owocach wielkoowocowej odmiany Red Knight F1. Owoce pozostałych odmian nie róŜniły się znacząco pod względem zawartości tych składników. Nie wykazano natomiast wpływu terminu sadzenia rozsady na akumulację cukrów w owocach papryki słodkiej.
Notowano duŜe róŜnice w zawartości ekstraktu w owocach odmiany Caryca F1 w porównaniu do owoców pozostałych odmian, w których zawartość była istotnie większa. U wszystkich odmian więcej ekstraktu oznaczono w owocach z roślin posadzonych najwcześniej. Na podstawie analizy wariancji wykazano statystycznie istotny wpływ terminu sadzenia roślin w pole na zawartość ekstraktu w owocach papryki słodkiej.
Rezultaty wcześniejszych badań z zakresu agrotechniki papryki słodkiej i ostrej w uprawie polowej przeprowadzonych w naszym kraju, w których oceniano plonowanie ale takŜe wartość biologiczną owoców wskazują, Ŝe zawartość suchej masy i składników chemicznych w owocach uzaleŜniona jest od wielu czynników, w duŜym stopniu od odmiany [BUCZKOWSKA i in. 2001b; GAJC-WOLSKA, SKĄPSKI 2001; BUCZKOWSKA, NAJDA 2002], częstotliwości zbiorów [BUCZKOWSKA i in. 2001a], fazy dojrzałości zbieranych owoców [ORŁOWSKI i in. 2003], równieŜ od zabiegów uprawowych intensyfikujących plonowanie papryki w mniej korzystnym klimacie. NaleŜą do nich stosowanie etefonu w fazie rozsady [PERUCKA 2001], bezpośrednie osłanianie roślin oraz ściółkowanie gleby róŜnymi materiałami a takŜe stosowanie Ŝywych ściółek [BUCZKOWSKA 1996;ADAMCZEWSKA-SOWIŃSKA, KOŁOTA 2001; GAJC-WOLSKA, SKĄPSKI 2001],
ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH SKŁADNIKÓW W OWOCACH PAPRYKI ... 75 ogławianie roślin w pełni wegetacji [BUCZKOWSKA i in. 2001b] oraz stosowanie biopreparatów [GAJC-WOLSKA i in.2007].
Tabela 1; Table 1 Zawartość wybranych składników w owocach papryki słodkiej
w zaleŜności od odmiany i terminu sadzenia rozsady (średnio z lat 2004-2005) The content of selected compounds in fruits of sweet pepper depending
on the cultivar and transplanting date (mean for years 2004-2005) Odmiana równieŜ na modyfikujące oddziaływanie terminu rozpoczęcia uprawy na niektóre elementy składu chemicznego owoców papryki. Za najbardziej interesujące uzyskane w tej pracy naleŜy uznać stwierdzenia, Ŝe owoce zebrane z roślin wysadzonych w pole najpóźniej (pod koniec pierwszej dekady czerwca) zawierały najwięcej kwasu L-askorbinowego zaś najmniej ekstraktu.
H. Buczkowska, K. Sawicki 76
Wnioski
1. Cechy odmiany w duŜym stopniu decydowały o zawartości wybranych skład-ników w owocach papryki słodkiej uzyskanych z uprawy w polu. Najwięcej suchej masy zawierały owoce odmiany Marysia. Najbardziej zasobne w kwas L-askorbinowy były owoce odmiany Mino. Zdecydowanie najmniej cukrów ogółem i redukujących stwierdzono w owocach odmiany Red Knight F1. Najmniejszą ilością ekstraktu charakteryzowały się owoce odmiany Caryca F1.
2. Termin sadzenia rozsady wpływał modyfikująco na zawartość wybranych składników w owocach papryki. Nieznacznie więcej suchej masy zawierały owoce z roślin wysadzonych najwcześniej. Owoce zebrane z roślin najmłodszych charakteryzowały się największą zawartością kwasu L-askorbinowego zaś najmniejszą ekstraktu.
Literatura
ADAMCZEWSKA-SOWIŃSKA K.,KOŁOTA E. 2001. Wykorzystanie Ŝywych ściółek w uprawie papryki. Zesz. Nauk. ATR w Bydgoszczy, Rolnictwo 46: 7-11.
BUCZKOWSKA H. 1996. Badania nad modyfikacją mikroklimatu w polowej uprawie papryki słodkiej (Capsicum annuum L.) Ser. Wyd. - Rozp. Nauk., Wyd. AR Lublin: 73 ss.
BUCZKOWSKA H.,DYDUCH J.,NAJDA A. 2001a. Kształtowanie się zawartości składników chemicznych w owocach papryki ostrej w zaleŜności od odmiany i wielokrotności zbioru. Zesz. Nauk. ATR w Bydgoszczy, Rolnictwo 46: 27-32.
BUCZKOWSKA H.,KUZYK K.,NAJDA A. 2001b. Wpływ cięcia ogławiającego na zawartości niektórych składników w owocach papryki słodkiej. Zesz. Nauk. ATR w Bydgoszczy, Rolnictwo 46: 33-37.
BUCZKOWSKA H.,NAJDA A. 2002. A comparison of some chemical compounds in the fruit of sweet and hod pepper (Capsicum annuun L.). Folia Hort. 14/2: 59-67.
BUCZKOWSKA H.,BEDNAREK H. 2005. Ocena plonowania dwóch odmian papryki słodkiej w polu w odniesieniu do warunków termicznych. Acta Agrophysica 5(3): 567-575.
DOBROMILSKA R. 2000. Wpływ sposobu sadzenia oraz rozstawy na wzrost, plonowanie i wartość biologiczną papryki odmiany Mayota F1. Annales UMCS, Sec. EEE, 8:
333-339.
GAJC-WOLSKA I., SKAPSKI H. 2001. Ocena nowych polskich odmian papryki słodkiej w uprawie polowej. Folia Hort. 13/1A: 257-266.
GAJC-WOLSKA I.,ZIELONY T.,ŁYSZKOWSKA M. 2007. The effect of Goteo and BM86 on yield and fruit quality of sweet pepper (Capsicum annuum L.) cultivars in the field production. Progress in Research on Capsicum & Eggplant: 267-274.
ORŁOWSKI M.,GRZESZCZUK M.,JADCZAK D. 2003. Ocena plonowania i wartości odŜyw-czej wybranych odmian papryki ostrej (Capsicum annuum L.). Folia Hort., Suplement 2003/2: 325-327.
PERUCKA I. 2001. Wpływ etefonu zastosowanego w fazie rozsady na wartość biologiczną owoców papryki. Zesz. Nauk. ATR w Bydgoszczy, Rolnictwo 46: 105-108.
PERUCKA I.,MATERSKA M. 2003. Antioxidant activity and content of capsaicinoids iso-lated from paprika fruits. Pol. J. Fod. Nutr. Sci. 12/53(2): 15-18.
PERUCKA I., MATERSKA M.,SENCZYNA B. 2004. Zawartość potasu, magnezu i wapnia
ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH SKŁADNIKÓW W OWOCACH PAPRYKI ... 77 w owocach wybranych odmian papryki ostrej poddanych działaniu jonów Ca2+. J. Ele-mentol. 9(4): 667-673.
Słowa kluczowe: papryka słodka, zawartość składników, odmiana, termin sadzenia rozsady
Streszczenie
Papryka naleŜy do warzyw dietetycznych i smakowych. DuŜą wartość biolo-giczną papryki warunkuje przede wszystkim witamina C, karotenoidy, kapsaicynoidy oraz składniki mineralne. Papryka jest rośliną ciepłolubną i w warunkach naszego kraju wyznacznikiem terminu rozpoczęcia uprawy w polu jest data ostatnich przymrozków wiosennych co w zaleŜności od regionu przypada na drugą lub trzecią dekadę maja.
Niekiedy koniecznością staje się sadzenie rozsady papryki później - w pierwszej dekadzie czerwca. Celem badań laboratoryjnych podjętych w tej pracy było określenie wpływu odmiany i terminu sadzenia rozsady na zawartość wybranych składników w owocach papryki słodkiej. Owoce do badań uzyskano z doświadczenia agrotechnicznego, które dotyczyło wpływu terminu sadzenia rozsady na plonowanie papryki słodkiej odmian: Marysia, Red Knight F1, Mino, Caryca F1, zbieranych w fazie dojrzałości fizjologicznej i pochodzących z roślin wysadzanych w pole w trzech terminach: 1 - 20-21 maja, 2 - 30-31 maja, 3 - 9-10 czerwca. W obu latach badań owoce zebrano w tym samym terminie (13-14 września) ze wszystkich kombinacji. Zawartość suchej masy oznaczono metodą suszarkową w temperaturze 105°C, kwas L-askorbinowy metodą Roe zmodyfikowaną przez Ewelina, cukry ogółem oraz redukujące metodą Luffa-Schoorla, ekstrakt - refraktometrycznie. W pracy zamieszczono wartości średnie wyników otrzymanych w latach 2004-2005. Uzyskane wyniki opracowano statystycznie metodą analizy wariancji. Istotność róŜnic określono na podstawie wielokrotnych przedziałów ufności testem Tukey’a przy 5%
prawdopodobieństwie błędu. Stwierdzono wpływ odmiany na zawartość wybranych składników w owocach papryki słodkiej. Najwięcej suchej masy zawierały owoce odmiany Marysia. Najbardziej zasobne w kwas L-askorbinowy były owoce odmiany Mino. Zdecydowanie najmniej cukrów ogółem i prostych notowano w owocach odmiany Red Knight F1. Najmniejszą ilością ekstraktu charakteryzowały się owoce odmiany Caryca F1. Termin sadzenia rozsady wpływał modyfikująco na zawartość wybranych składników. Nieznacznie więcej suchej masy zawierały owoce z roślin wysadzonych najwcześniej. Owoce zebrane z roślin najmłodszych, sadzonych najpóź-niej, charakteryzowały się największą zawartością kwasu L-askorbinowego zaś naj-mniejszą ekstraktu.
THE CONTENT OF SELECTED COMPONENTS IN SWEET PEPPER FRUITS DEPENDING ON THE CULTIVAR AND TRANSPLANTING DATE
Halina Buczkowska, Krzysztof Sawicki Department of Vegetable Crops and Medicinal Plants,
University of Life Sciences, Lublin
H. Buczkowska, K. Sawicki 78
Key words: sweet pepper, content of components, cultivar, transplanting date Summary
Sweet pepper is a dietetic and tasty vegetable. A high biological value of the plant is conditioned by the content of vitamin C, carotenoids, capsaicinoids and mineral components. Sweet pepper is a warm - season crop cultivated in the moderate climate of Poland after the last spring frost, which happens in the second or third decade of May, depending on the region. Sometimes it is necessary to plant the seedling of sweet pepper in the ground in the first decade of June.
The aim of the present laboratory research was to determine the influence of both the characteristic of the cultivar and the transplanting date on the content of selected components comprised in the fruits of sweet pepper. The fruits were obtained from an agrotechnical experiment which concerned the influence of the transplanting date on the crop yield of sweet pepper cultivars: Marysia, Red Knight F1, Mino, Caryca F1. The fruits were physiologically ripe and harvested from the plants planted into field in three transplanting dates: 1 - 20th-21st May, 2 - 30th-31st May, 3 - 9th-10th June. In both years of the experiment the fruits of all cultivars were harvested in the same time (13th-14th September). The content of dry matter was determined with plant dryer method at the temperature of 105°C. The content of L-ascorbic acid was determined with the Roe method, modified by Evelin, the content of sugars and reducing sugars - with the Schoorl-Luff method. The extract was determined refractometrically. The mean values of the results obtained in years 2004-2005 presented in this paper. The obtained results were subjected to analysis of variance. The significance of differences was determined on the basis of T-Tukey multiple test with 5% probability error. The influence of the cultivar on the content of selected components in fruits of sweet pepper was indicated.
The fruits of cv. Marysia contained the highest amount of dry matter. The fruits of cv.
Mino cultivar were most rich in L-ascorbic acid. The lowest amount of total sugars and reducing sugars was determined in cv. Red Knight F1 cultivar. The lowest amount of the extract was observed in cv. Caryca F1 . It can be observed that the transplanting date modified the content of the selected components. A slightly higher amount of dry matter was present in fruits of plants planted at the earliest in the field. The fruits cropped from the youngest plants had the highest content of L-ascorbic acid and the lowest content of the extract.
Prof. dr hab. Halina Buczkowska
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych Uniwersytet Przyrodniczy
ul. Leszczyńskiego 58 20-068 LUBLIN
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2008 z. 527: 81-90