UPRAWIANEGO W WEŁNIE MINERALNEJ
Piotr
Chohura
, EugeniuszKołota
Katedra Ogrodnictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Wstęp
Jednym z czynników decydujących o sukcesie produkcji pomidora szklarniowego jest wybór odpowiedniej odmiany. Przyjmuje się, Ŝe czynniki genetyczne w 15-20%
decydują o wysokości plonu [SADY 2000], przy czym w przypadku upraw pod osłonami oprócz plenności bardzo istotna jest równieŜ wczesność i jakość plonowania.
Odmianom do upraw bezglebowych stawia się ponadto szczególne wymagania, do których moŜna zaliczyć dobre dostosowanie systemu korzeniowego do zmniejszonej objętości podłoŜa, nieprzerwaną siłę wzrostu powyŜej 10 grona, prawidłowe wiązanie i dojrzewanie owoców w warunkach wysokiej temperatury oraz duŜych jej zmian w ciągu doby. Bardzo istotna jest równieŜ tolerancja na choroby szyjki korzeniowej i systemu korzeniowego [WYSOCKA-OWCZAREK 1998]. Poza wymienionymi czynnikami coraz większego znaczenia nabierają preferencje konsumentów, którzy poszukują owoców o masie 150-200 g z gładką i błyszczącą skórką, równomiernie wybarwionych i smacznych [WYSOCKA-OWCZAREK 1998]. Dodatkowym atutem jest wysoka wartość biologiczna owoców.
Celem przeprowadzonych badań było porównanie wartości gospodarczej kilku odmian pomidora szklarniowego uprawianego w wełnie mineralnej, ze szczególnym uwzględnieniem plenności, wczesności plonowania i jego jakości.
Materiał i metody
W latach 2006-2007 w szklarni Stacji Badawczo-Dydaktycznej Roślin Wa-rzywnych i Ozdobnych Katedry Ogrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu przeprowadzono doświadczenie wegetacyjne w którym poddano ocenie plonowanie najnowszych odmian pomidora szklarniowego. Oceniano następujące odmiany: Rambozo F1,Azarro F1,Geromino F1,Akord F1,Cunero F1,KRS 157 F1. Doświadczenie zostały załoŜone w układzie jednoczynnikowym w czterech powtórzeniach. Na jednym poletku uprawiano 6 roślin, po 2 rośliny w macie z wełny mineralnej Grodan (maty o wymiarach 100 × 15 × 7,5 cm), w zagęszczeniu 2,7 szt.⋅m-2. Do nawoŜenia stosowano poŜywkę o następującym składzie: (w mg⋅dm-3) N-NO3 - 210, P - 62, K - 371, Ca - 190, Mg - 55, Fe - 0,84, Mn - 0,50, B - 0,32, Zn - 0,55, Cu - 0,110,
P. Chohura, E. Kołota 92
Mo - 0,070, pH 5,5, EC - 3,2 mS⋅cm-1 [BREŚ i in. 2003]. Nasiona wysiewano w III dekadzie grudnia, a rozsadę przenoszono do szklarni produkcyjnej w połowie lutego.
Rośliny prowadzono na jeden pęd, wykształcały one 15-17 gron. Do zapylania uŜyto trzmieli ziemnych, a zabiegi pielęgnacyjne były standardowe. Pierwsze zbiory owoców przeprowadzono w trzeciej dekadzie kwietnia, a ostatnie w sierpniu. Owoce sortowano na następujące wybory (średnica w cm): > 10,2; 10,2-8,2; 8,2-6,7; 6,7-5,7; 5,7-4,7; <
4,7 oraz niehandlowe. Jako plon bardzo wczesny przyjęto owoce zebrane przez pier-wsze 21 dni, a wczesny w ciągu 35 dni zbiorów. Otrzymane wyniki opracowano staty-stycznie wykonując analizę wariancji dla układu jednoczynnikowego przy poziomie istotności α = 0,05.
Wyniki i dyskusja
Na podstawie przeprowadzonych badań moŜna stwierdzić, Ŝe najlepiej plonowała odmiana Rambozo F1 z której uzyskano istotnie wyŜszy średni plon ogólny owoców - 26,01 kg⋅m-2, w porównaniu do pozostałych testowanych odmian. RóŜnice w wysokości plonu ogólnego dla odmian Azarro F1, Geronimo F1, Akord F1 i Cunero F1 były nieistotne. NajniŜszy średni za okres dwóch lat plon ogólny - 22,86 kg⋅m-2 uzyskany u odmiany KRS 157 F1, był on istotnie niŜszy od plonów pozostałych odmian z wyjątkiem odmiany Akord F1.
Jak podaje NURZYŃSKI [2006] wysokość plonu ogólnego pomidora uprawianego pod osłonami zaleŜy w duŜym stopniu od długości okresu uprawy. W badaniach własnych uzyskane plony były zbliŜone do wyników odnotowanych przez innych autorów dla porównywalnego okresu uprawy [NURZYŃSKI i in.2000; PAWLIŃSKA,KOMOSA
2000,2004;CHOHURA,KOMOSA 2001;KOBRYŃ,HALLMAN 2005].
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Rambozo F1 Azarro F1 Geronimo F1 Cunero F1 Akord F1 KRS 157 F1 średnia; mean plon bardzo wczesny; very early yield plon wczesny; early yield plon handlowy; maketable yield
Rys. 1. Procentowa struktura plonu handlowego badanych odmian pomidora szklarniowego (średnio dla lat 2006-2007 w %)
Fig. 1. Percentage structure of marketable yield of greenhouse tomato cultivars (mean for 2006-2007, in %)
Średni plon handlowy obliczony dla wszystkich odmian wyraŜony w procentach stanowił 95,01% plonu ogólnego i był najwyŜszy dla odmiany Azarro F1, a najniŜszy u
PORÓWNANIE PLONOWANIA WYBRANYCH ODMIAN POMIDORA ... 93 odmiany KRS 157 F1 (rys. 1). NajwyŜszy średni plon handlowy - 24,59 kg⋅m-2 zebrano z roślin odmiany Rambozo F1 i był on istotnie wyŜszy od plonu handlowego uzyskanego z pozostałych odmian. Plon handlowy uzyskany z odmian Azarro F1, Geronimo F1 i Cunero F1 nie róŜnił się istotnie, a był wyŜszy od odmian Akord F1 i KRS 157 F1. Stwierdzone róŜnice w wysokości plonu handlowego dla odmian Cunero F1 i Akord F1 i najsłabiej plonującej KRS 157 F1 nie zostały udowodnione statystycznie.
Tabela 1; Table 1 Plonowanie wybranych odmian pomidora szklarniowego w latach 2006-2007 (kg⋅m-2)
Yielding of tested cultivars of greenhouse tomato in 2006-2007 (kg⋅m-2) Struktura plonu handlowego wybranych odmian pomidora szklarniowego
w latach 2006-2007 (kg⋅m-2)
Structure of marketable yield of greenhouse tomato cultivars in 2006-2007 (kg⋅m-2)
Pod względem wczesności wyróŜniła się najplenniejsza w badaniach odmiana Rambozo F1 z której zebrano najwyŜszy plon bardzo wczesny i wczesny. Plon bardzo wczesny uzyskany z roślin odmian Rambozo F1, KRS 157 F1 i znanej z wczesności plonowania Cunero F1 nie róŜnił się istotnie i był wyŜszy niŜ pozostałych testowanych odmian. W przypadku plonu wczesnego plon z odmiany Rambozo F1 był istotnie wyŜszy niŜ pozostałych testowanych odmian z wyjątkiem Geronimo F1 i Cunero F1.
P. Chohura, E. Kołota 94
RóŜnice w wysokości plonu wczesnego z odmian Azarro F1, Akord F1 i KRS 157 F1 nie zostały potwierdzone statystycznie. Plon niehandlowy stanowił średnio 3-6% plonu ogólnego, a wartości odnotowane dla testowanych odmian nie róŜniły się istotnie.
Poza plennością odmiany waŜną cechą jest jakość plonowania definiowana przez WYSOCKĄ-OWCZAREK [1998] jako udział poszczególnych frakcji owoców w plonie ogólnym. W badaniach własnych zastosowano podział owoców na klasy wielkości stosowane obecnie w obrocie towarowym. Owoce o średnicy powyŜej 10,2 cm stanowiły średnio ponad 1,1% plonu ogólnego i nie stwierdzono istotnych róŜnic pomiędzy testowanymi odmianami. Największy udział - średnio 25,9% - w plonie ogólnym stanowiły owoce o średnicy 8,2-10,2 cm. Stwierdzono, Ŝe z odmian Rambozo F1, Geronimo F1 i Azarro F1 plon tej frakcji owoców był istotnie wyŜszy od reszty testowanych odmian. Owoce o średnicy 8,2-6,7 cm stanowiły średnio - 24,7% plonu ogólnego (tab. 1). Najwięcej tej klasy owoców uzyskano z roślin odmiany Rambozo F1, a najmniej KRS 157 F1. W trakcie uprawy pomidora szklarniowego następuje drobnienie owoców z kolejnych gron, zwłaszcza latem gdy panują bardzo wysokie temperatury i rośliny mogą być osłabione wcześniejszym plonowaniem. Plon owoców o średnicy 6,7-5,7 cm stanowił średnio 20,1% wszystkich zebranych pomidorów. W przypadku odmian Akord F1, Cunero F1 i Geronimo F1 średni plon tej frakcji owoców nie róŜnił się istotnie między sobą, był jednak istotnie wyŜszy od pozostałych ocenianych odmian. Owoce o średnicy 5,7-4,7 cm stanowiły średnio 18,3% plonu ogólnego i najwięcej ich zebrano z roślin odmiany KRS 157 F1. Najdrobniejsze owoce o średnicy poniŜej 4,7 cm stanowiły około 5% wszystkich zebranych plonów co było wartością zbliŜoną do plonu niehandlowego.
Wnioski
1. Najplenniejszą odmianą w badaniach była Rambozo F1, z której uzyskano istotnie wyŜszy plon ogólny i handlowy od większości ocenianych odmian. RóŜnice w wysokości plonu ogólnego i handlowego dla odmian Azarro F1, Geronimo F1, i Cunero F1 były nieistotne. Najsłabiej plonowały odmiany Akord F1 i KRS 157 F1.
2. Pod względem wczesności plonowania wyróŜniły się odmiany Rambozo F1, KRS 157 F1 i Cunero F1.
3. Najwięcej owoców o średnicy 10,2-8,2-6,7 uzyskano z roślin odmian Geronimo F1, Azarro F1 i Rambozo F1.
Literatura
BREŚ W., GOLCZ A., KOMOSA A., KOZIK E., TYKSIŃSKI W. 2003. NawoŜenie roślin ogrod-niczych. Wydawnictwo AR Poznań: 188 ss.
CHOHURA P.,KOMOSA A.2001. The effect of the levels of fertilization and inert substrates on the yield of greenhouse tomato cultivar’s Recento F1. Folia Horticulture 14/1: 61-69.
KOBRYŃ J.,HALLMANN E.2005. Struktura plonu owoców trzech typów odmian pomidora w zaleŜności od zawartości azotu w poŜywce i terminu uprawy. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, Rolnictwo LXXXVI Nr 515: 243-250.
PORÓWNANIE PLONOWANIA WYBRANYCH ODMIAN POMIDORA ... 95 NURZYŃSKI J. 2006. Plonowanie i skład chemiczny pomidora uprawianego w szklarni w podłoŜach ekologicznych. Acta Agrophysica 7(3): 681-690.
NURZYŃSKI J.,MICHAŁOJĆ Z.,BOROWSKI E.2000. Oddziaływanie róŜnych podłoŜy na plon i skład chemiczny pomidora. VIII Ogólnop. konf. nauk. „Efektywność stosowania nawozów w uprawach ogrodniczych - Zmiany ilościowe i jakościowe w warunkach stresu”. Warszawa 20-21 06.2000, cz. I. Uprawa wiosenna: 80-82, cz. II. Uprawa jesienna: 83-84.
PAWLIŃSKA A.,KOMOSA A.2000. Plonowanie pomidora szklarniowego uprawianego w podłoŜach tradycyjnych i inertnych. VIII Ogólnop. konf. nauk. ,,Efektywność stoso-wania nawozów w uprawach ogrodniczych - Zmiany ilościowe i jakościowe w wa-runkach stresu”. Warszawa 20-21.06.2000: 122-124.
PAWLIŃSKA A.,KOMOSA A.2004. Wpływ podłoŜy i poŜywek na plonowanie pomidora szklarniowego. Roczniki AR w Poznaniu, Ogrodnictwo 37: 173-180.
WYSOCKA-OWCZAREK M. 1998. Pomidory pod osłonami. Uprawa tradycyjna i nowo-czesna. Hortpress Warszawa: 228 ss.
SADY W. 2000. NawoŜenie warzyw polowych. Plantpress Kraków: 97 ss.
Słowa kluczowe: pomidor szklarniowy, odmiany, plonowanie Streszczenie
W dwuletnim (2006-2007) doświadczeniu szklarniowym badano wartość gospodarczą najnowszych odmian pomidora szklarniowego: Rambozo F1,Azarro F1, Geromino F1,Akord F1,Cunero F1 i KRS 157 F1. Oceniano ich plenność, wczesność oraz jakość plonu owoców. Rośliny uprawiano w wełnie mineralnej od połowy lutego do sierpnia. Owoce sortowano na następujące wybory (średnica w cm): > 10,2;
10,2-8,2; 8,2-6,7; 6,7-5,7; 5,7-4,7; < 4,7 oraz owoce niehandlowe. Jako plon bardzo wczesny przyjęto owoce zebrane przez pierwsze 21 dni, a wczesny w ciągu 35 dni zbiorów. Najplenniejszą odmianą w badaniach była Rambozo F1 z której uzyskano istotnie wyŜszy plon ogólny i handlowy od większości ocenianych odmian. RóŜnice w wysokości plonu ogólnego i handlowego dla odmian Azarro F1, Geronimo F1, i Cunero F1 były nieistotne. Najsłabiej plonowały odmiany Akord F1 i KRS 157 F1.
Pod względem wczesności plonowania wyróŜniły się odmiany Rambozo F1, KRS 157 F1 i Cunero F1. Najwięcej duŜych owoców o średnicy 10,2-8,2-6,7 uzyskano z roślin odmian Geronimo F1, Azarro F1 i Rambozo F1.
COMPARISON OF YIELDING OF SOME GREENHOUSE TOMATO CULTIVARS GROWN IN ROCK WOOL
Piotr Chohura, Eugeniusz Kołota Department of Horticulture,
University of Enviromental and Life Sciences, Wrocław
P. Chohura, E. Kołota 96
Key words: greenhouse tomato, cultivars, yielding Summary
The experiments were carried out in 2006-2007, in the Department of Horticulture Wrocław University of Enviromental and Life Sciences. The aim of the study was to determine the yield and fruit quality of the following cultivars of greenhouse tomato: Rambozo F1,Azarro F1,Geromino F1,Akord F1,Cunero F1 and KRS 157 F1. Plants were cultivated in the greenhouse from January to September in the number of 2.7 per 1m2, in cv. Grodan rock wool. The fruit were weighed and divided into following grades (diameter in cm): > 10.2, 10.2-8.2, 8.2-6.7, 6.7-5.7, 5.7-4.7, < 4.7 and unmarketable. Very early yield comprised fruits harvested during the first 21 days and while early one- during the period of 35 days. The most valuable cultivar was found to be Rambozo F1, which mean total and marketable yields no significant differences higher in comparison to the others. High fruit yield was also obtained from: Azarro F1, Geronimo F1, i Cunero F1 which did not show the significant differences in yielding.
Akord F1 and KRS 157 F1 produced the lowest yield of fruits in the study, but KRS 157 F1 provided the high very early yield of fruits harvested during the first three weeks of yielding. As far as earliness of yielding is taken into account the best results provided Rambozo F1, KRS 157 F1 and Cunero F1. The highest percentage of the large fruits with 10.2-8.2-6.7 cm in diameter characterized: Geronimo F1, Azarro F1 i Rambozo F1.
Dr inŜ. Piotr Chohura Katedra Ogrodnictwa Uniwersytet Przyrodniczy Pl. Grunwaldzki 24a 50-363 WROCŁAW
e-mail: piotr.chohura@up.wroc.pl
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2008 z. 527: 97-107