Milenijne Cele Rozwoju (2000) w konkluzjach Rady Europejskiej

W 2000 r. Narody Zjednoczone przyjęły Deklarację Milenijną. Państwa w liczbie 193 oraz 23 organizacje międzynarodowe zgodziły się podjąć nie‑

zbędne działania w celu realizacji 8 celów do 2015 r. Do Milenijnych Celów Rozwoju należą:

88 Szczegółowa analiza dokumentu w: EuroStep, Comments on the Commission Non ­Paper of 3 February 2006: Legal basis for a Regulation on a Development Cooperation and Economic Cooperation Instrument, EuroStep, Briefing N°31, February 2006, http://www.eurostep.org/wcm/

dmdocuments/BP%2031%20DCI%20Commission%20Non%20Paper.pdf [Dostęp: 16.12.2015 r.];

M. van Reisen, Note on the separation of a legal base between Development Co ‑operation and Co ‑operation with Third Countries, EEPA, Briefing Paper 2, June 2007, http://www.eepa.

be/wcm/dmdocuments/EEPA_Briefing_Paper_2.pdf [Dostęp: 16.12.2015 r.].

89 Artykuł III ‑319 Konstytucji dla Europy wprowadził współpracę gospodarczą, finansową i techniczną, w tym pomocy, w szczególności w dziedzinie finansowej, z państwami trzecimi innymi niż państwa rozwijające się. Działania te miały być spójne z polityką Unii na rzecz rozwoju i „prowadzone zgodnie z zasadami i celami jej działań zewnętrznych”. Ponadto Unia i państwa członkowskie były zobowiązane do wzajemnego wsparcia w działaniach i uzupeł‑

niania się. Zob. K. Lenaer ts, P. Van Nuffel, Constitutional Law of the European Union, London 2005, s. 322.

91

4. Okres 2001—2008 — ukształtowanie współczesnych standardów

— wyeliminowanie skrajnego ubóstwa i głodu,

— zapewnienie powszechnego nauczania na poziomie podstawowym,

— promowanie równości płci i awansu społecznego kobiet,

— zmniejszenie wskaźnika umieralności dzieci,

— poprawienie opieki zdrowotnej nad matkami,

— ograniczenie rozprzestrzeniania się HIV/AIDS, malarii i innych chorób,

— zapewnienie równowagi środowiska,

— stworzenie globalnego partnerstwa na rzecz rozwoju⁹⁰.

Milenijne Cele Rozwoju odegrały, i nadal odgrywają, bardzo istotną rolę w polityce współpracy rozwojowej UE. Po raz pierwszy w priorytetach prezy‑

dencji Milenijne Cele zostały ujęte przez Irlandię. W 2004 r. Irlandia stosunki z Afryką zamierzała uczynić głównym celem prezydencji i sprawić, by kwestie związane z Afryką otrzymały w Unii Europejskiej wysoki priorytet, podkreś‑

lając jednocześnie skalę ubóstwa i potrzebę rozwiązywania konfliktów na tym kontynencie. W priorytetach stwierdzono, że: „Prezydencja będzie zdecydowa‑

nie dążyć do osiągnięcia milenijnych celów rozwojowych, ze zdecydowanym naciskiem na ograniczenie ubóstwa, zaangażowanie społeczeństw i nieustanny rozwój”⁹¹. W konkluzjach prezydencji z lipca 2004 r. wskazano, że Unia powin‑

na wzmacniać swoją wiodącą rolę w zwalczaniu ubóstwa na świecie. Wyrażono również zaniepokojenie słabym postępem w osiąganiu Milenijnych Celów Roz‑

woju, w szczególności w Afryce. Potwierdzono, że: „UE zwiększy swoje wy‑

siłki w celu wypełnienia swoich zobowiązań podjętych w Monterrey, włącznie z analizą innowacyjnych źródeł finansowania, a także udzieli ONZ mocnego wsparcia w jej działaniach zmierzających do przyspieszenia realizacji tych ce‑

lów”⁹². Działania Irlandii w pewnym sensie kontynuowała Holandia, która za cele prezydencji uznała między innymi: usuwanie biedy, walkę z AIDS, pokój i bezpieczeństwo oraz wzrost gospodarczy, jak również polepszenie skutecz‑

ności i przejrzystości pomocy. Owa spójność doprowadziła do tego, że w kon‑

kluzjach z grudnia 2004 r. znajdziemy cały rozdział poświęcony współpracy międzynarodowej, w którym Rada Europejska „podkreśliła wagę zapewnienia spójnego wkładu w ramach Programu Oficjalnej Pomocy na rzecz Rozwoju (EC ODA) w likwidowanie ubóstwa we wszystkich krajach rozwijających się.

W tym kontekście, respektując istniejące zobowiązania, Rada Europejska pod‑

90 Więcej o MDR A. Stein, P. Hor n, Asset Accumulation: An Alternative Approach to Achieving the Millennium evelopment Goals, „Development Policy Review” 2012, vol. 30, no. 6, s. 670; S. Fu k uda ‑Par r, D. Hulme, International Norm Dynamics and the „End of Poverty”:

Understanding the Millennium Development Goals, „Global Governance” 2011, vol. 17, s. 19.

91 Priorytety irlandzkiej prezydencji (1 stycznia r. — 30 czerwca 2004 r.), „Monitor Integra‑

cji Europejskiej”, s. 133, http://oide.sejm.gov.pl/oide/images/files/dokumenty/priorytety/priorytety _irlandia_2004_1.pdf [Dostęp: 16.12.2015 r.].

92 Rada Europejska, konkluzje prezydencji, Bruksela, 17—18 czerwca 2004 r. (10679/2/04 REV2), pkt 55.

kreśliła potrzebę znalezienia sposobów zwiększenia koncentracji wysiłków na krajach najuboższych, z położeniem szczególnego nacisku na Afrykę”⁹³. Ponad‑

to w pkt. 66 potwierdziła pełne zaangażowanie Unii Europejskiej w osiąganie Milenijnych Celów Rozwoju, w szczególności w Afryce subsaharyjskiej, i we‑

zwała do dalszego wzmocnienia spójności polityki rozwoju „poprzez szersze i bardziej systematyczne wykorzystanie istniejących mechanizmów konsulta‑

cji oceny wpływu i procedur do przeglądu wszystkich ważnych polityk i ich wpływu na kraje rozwijające się”. Wytyczne te zostały uwzględnione również przez Radą Europejską, która w swoich wnioskach z listopada 2004 r. z zado‑

woleniem przyjęła inicjatywę Komisji „opracowania konkretnych i ambitnych propozycji działań podejmowanych do roku 2015 w zakresie finansowania na rzecz rozwoju, spójności polityki na rzecz rozwoju i zaangażowania w sprawy Afryki”⁹⁴. Na tej podstawie Komisja opracowała komunikat na temat spójności polityki na rzecz rozwoju i przyspieszania postępu w osiąganiu Milenijnych Celów Rozwoju⁹⁵. W komunikacie tym przedstawiono propozycje dotyczące spójności polityki w ramach realizacji MCR. Dodatkowo Komisja przyjęła dwa dokumenty: pierwszy dotyczący przyspieszania postępu w osiąganiu Milenij‑

nych Celów Rozwoju — wkład Unii Europejskiej⁹⁶, oraz komunikat dotyczący finansowania na rzecz rozwoju i efektywności pomocy⁹⁷. Łącznie wymienione trzy dokumenty miały stanowić pakiet propozycji Komisji dotyczących wkładu UE w przegląd i realizację MCR.

Konkluzje Rady Europejskiej z 2004 r. wydają się mieć istotne znaczenie dla działań podejmowanych w 2005 r. i kolejnych, zmierzających do większej efektywności, spójności i harmonizacji działań EU. W priorytetach prezyden‑

cji Niemiec na 2007 r. znajdziemy stwierdzenie, że „przypada [ona] na okres strategicznie ważny dla przyszłego rozwoju współpracy UE, najważniejszego darczyńcy międzynarodowego”, od UE zaś „oczekuje się zwiększenia wysiłków na rzecz kontynuowania i utrzymania trwałego rozwoju, eliminowania ubóstwa i realizacji Milenijnych Celów Rozwoju”. Prezydencja ta miała się koncentro‑

wać na wdrożeniu Europejskiego Porozumienia na rzecz Rozwoju (w którym

93 Rada Europejska, konkluzje prezydencji, Bruksela, 16—17 grudnia 2004 r. (16238/1/04 REV 1), pkt 63.

94 Wnioski GEARC, listopad 2004 r. w: Komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Euro‑

pejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno ‑Społecznego, Spójność polityki na rzecz roz­

woju i przyspieszania postępu w osiąganiu Milenijnych Celów Rozwoju, 12.04.2005 r., COM (2005)134.

95 Ibidem.

96 Komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno ‑Społecznego, Przyspieszanie postępu w osiąganiu Milenijnych Celów Rozwoju — wkład Unii Europejskiej, 12.04.2005 r., COM (2005)132.

97 Komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno ‑Społecznego, Finansowanie na rzecz rozwoju i efektywności pomocy, 12.04.2005 r., COM (2005)133.

93

4. Okres 2001—2008 — ukształtowanie współczesnych standardów

w pkt. 5 wskazano, że podstawowym i nadrzędnym celem współpracy UE na rzecz rozwoju jest likwidacja ubóstwa w kontekście trwałego rozwoju, w tym realizacja Milenijnych Celów Rozwoju) przez podnoszenie poziomu, wpływu i skuteczności współpracy, zwiększając spójność polityki wspólnotowej na rzecz rozwoju i wzmacniając rolę kobiet w procesie rozwoju, w ścisłym dialogu ze społeczeństwem. Bardzo podobne oświadczenie znajdziemy w programie pre‑

zydencji Portugalii, która stwierdza: „Afryka i Europa znają najnowszą historię niewykorzystanych szans. Nadszedł czas opracowania dla nich wspólnej strategii.

Musimy działać wspólnie i być postrzegani na zewnątrz jako działający zgod‑

nie”. Efektem tych celów było przyjęcie w trakcie drugiego szczytu UE ‑Afryka w Lizbonie, w dn. 8—9 grudnia 2007 r.⁹⁸, wspólnej strategii UE i Afryki oraz planu działania, którego celem było zapewnienie konkretnej realizacji nowych ambicji w dziedzinie polityki i rozwoju. Podczas szczytu uzgodniono utworze‑

nie 8 partnerstw na rzecz: pokoju i bezpieczeństwa; demokratycznych rządów i praw człowieka; handlu i integracji regionalnej; Milenijnych Celów Rozwoju;

energii; zmian klimatu; migracji, mobilności i zatrudnienia; nauki, społeczeń‑

stwa informacyjnego i przestrzeni kosmicznej. Partnerstwa te miały umożliwić wspólne rozwiązywanie kwestii interesujących obie strony i pomóc UE lepiej przyczyniać się do rozwoju Afryki⁹⁹ i realizacji MCR¹⁰⁰.