Sankcje gospodarcze USA wobec KRLD

Po II wojnie światowej Stany Zjednoczone i Związek Radziecki zadecydowa-ły o okupacji Półwyspu Koreańskiego w celu rozbrojenia Japończyków. Wojska ZSRR miały stacjonować na północy, a wojska USA na południu półwyspu, aż do momentu rozpisania przez ONZ wyborów do władz krajowych. We wrześniu 1947 roku ONZ wydała odpowiednią rezolucję, zmierzającą do szybkiego zjednoczenia i uniezależnienia Korei. Jednakże ZSRR odmówił wykonania postanowień rezolucji i przeciwstawił się zainstalowaniu na północy komisji ONZ (UNCK – United Na-tions Commission on Korea). ONZ wytyczyła granicę między Północą i Południem na wysokości 38. równoleżnika i w maju 1948 roku przeprowadzono zapowiedziane wybory w Korei Południowej. We wrześniu tego samego roku ustanowiono komu-nistyczny rząd Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej. Granica między obydwoma Koreami stała się jedną z wielu linii frontu zimnej wojny. W styczniu 1950 roku USA ogłosiły, że Korea Południowa staje się absolutnie samodzielnym, niezależnym krajem, pozostającym poza amerykańskim kordonem bezpieczeństwa na Dalekim Wschodzie⁴¹⁴.

Taka informacja wystarczyła, by siły północnokoreańskie zaatakowały w czerw-cu Koreę Południową. Na pomoc ruszyły wojska amerykańskie i ONZ, szybko odzy-skując stracone pozycje i zajmując Phenian. Rozważano nawet zaangażowanie wojsk Tajwanu, dowodzonych przez Czang Kaj-szeka, do uderzenia na Chiny kontynen-talne, aby zniechęcić ChRL do ewentualnej interwencji w Korei. Prezydent Harry Truman odrzucił jednak tę propozycję⁴¹⁵. ChRL zaangażowała się w konfl ikt, by za-pobiec okupacji terytorium KRLD. Wojska chińskie zepchnęły siły krajów Zachodu z powrotem na linię 38. równoleżnika. Wojna koreańska zakończyła się podpisaniem zawieszenia broni w czerwcu 1953 roku, które do chwili obecnej nie pociągnęło za sobą ofi cjalnego zawarcia pokoju. Dodatkowo stała się ona preludium do kilkudzie-sięcioletniej izolacji KRLD.

Polityka sankcyjna wobec KRLD jest ukierunkowywana poprzez dwie podstawo-we przesłanki. Po pierwsze, Korea jest reżimem marksistowsko-leninowskim i pod-lega z tego powodu restrykcjom, których korzenie sięgają okresu zimnowojennego konfl iktu ideologicznego. Po drugie, od momentu swego powstania jest ona uznana za kraj zagrażający bezpieczeństwu narodowemu USA ze względu na jej działalność

414 USA wycofały swoje wojska z Korei Południowej, wychodząc z założenia, że agresja ze strony KRLD jest mało prawdopodobna. Wspomniany kordon bezpieczeństwa sięgał od Aleutów, przez Wyspy Japońskie i archipelag Riukiu, aż po Filipiny. Zob. E. Haliżak, Stosunki międzynarodowe w regionie Azji i Pacyfi ku, Warszawa: Scholar, 1999, s. 386.

415 P. Lowe, Wojna koreańska, Warszawa: Bellona, 1995, s. 238.

związaną z proliferacją broni masowego rażenia, rozwojem programu jądrowego, wspieraniem międzynarodowego terroryzmu i innymi nielegalnymi działaniami⁴¹⁶.

Z uwagi na komunistyczny charakter rządów KRLD została objęta sankcjami go-spodarczymi na mocy ustawy Trade Agreement Extension Act of 1951, która zawie-sza klauzulę największego uprzywilejowania⁴¹⁷. Prezydentura Johna F. Kennedy’ego przyniosła intensyfi kację polityki restrykcyjnej wobec reżimów komunistycznych.

We wrześniu 1961 roku weszła w życie ustawa Foreign Assistance Act, odmawiająca krajom komunistycznym wsparcia ze strony Stanów Zjednoczonych, obejmujące-go m.in. pomoc rozwojową, fi nansową i kryzysową, a także wykluczająca KRLD z programów budownictwa mieszkaniowego i poręczeń kredytowych, wymiany dłu-gów na płody rolne oraz wsparcia fi nansowo-inwestycyjnego ze strony Overseas Pri-vate Investment Corporation. Z kolei osobna ustawa, dotycząca Export-Import Ban-ku – Export-Import Bank Act of 1945 – zamknęła dla Korei możliwości uzyskiwania gwarancji kredytowych, ubezpieczeń, kredytów oraz udziału w programach dofi nan-sowania. Dodatkowo na mocy Bretton Woods Agreements Act of 1945 amerykańscy dyrektorzy wykonawczy pracujący w IMF zostali zobowiązani do głosowania prze-ciwko kredytowaniu reżimów komunistycznych oraz przeprze-ciwko przyznawaniu im jakichkolwiek udogodnień fi nansowych⁴¹⁸.

Pierwsze restrykcje zostały nałożone już w trzecim dniu wojny koreańskiej. Przy-jęły one formę całkowitego embarga eksportowego na mocy Export Control Act of 1949. W połowie grudnia 1950 roku w wyniku zaangażowania się Chin w kon-fl ikt koreański prezydent Truman ogłosił stan zagrożenia narodowego, co pociąg-nęło za sobą zastosowanie kolejnych sankcji. Departament Skarbu wydał Foreign Assets Control Regulations (FACR) zakazujący zawierania transakcji fi nansowych z podmiotami północnokoreańskimi i chińskimi oraz dający możliwość zamrażania północnokoreańskich aktywów⁴¹⁹. Pod koniec lat 60. – w 1968 roku – KRLD stała się sygnatariuszem, a w 1985 roku ratyfi kowała Układ o nierozprzestrzenianiu broni masowego rażenia. Już wtedy zaczęła ona gromadzić pluton w ramach swojego pro-gramu jądrowego, który stał się kolejną przesłanką zastosowania polityki sankcyj-nej. W latach 80. rozpoczęto również program sankcji antyterrorystycznych. W 1983 roku KRLD przeprowadziła zamach bombowy, w którym zginęło czterech członków gabinetu rządowego Korei Południowej. Z kolei w listopadzie 1987 roku południo-wokoreański samolot pasażerski Korean Air 858, lecący z Bagdadu do Seulu, zo-stał wysadzony w powietrzu⁴²⁰. W odpowiedzi sekretarz stanu umieścił KRLD na

416 Chodzi tu m.in. o pranie brudnych pieniędzy, handel narkotykami, łamanie praw człowieka i fał-szowanie amerykańskiej waluty.

417 KNU, określana później mianem „normalnych warunków handlowych”, została zawieszona 1 września 1951 r.

418 D.E. Rennack, North Korea: Economic Sanctions, CRS Report for Congress, 24 stycznia 2006 r., s. 15, dostęp na: www.fas.org z dnia 30 października 2010.

419 31 CFR Part 500.

420 Samolot ze 115 pasażerami rozbił się w tajlandzkiej dżungli niedaleko granicy z Birmą 30 listo-pada 1987 r. O dokonanie zamachu podejrzewano dwie osoby narodowości koreańskiej, które posługi-wały się fałszywymi, japońskimi paszportami. Były one na pokładzie samolotu Korean Air 858 w dniu katastrofy, ale zdążyły wysiąść w trakcie międzylądowania w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Po-dejrzewa się, że podłożyły one ładunki wybuchowe na pokładzie samolotu. Obydwie osoby zostały

poj-liście krajów wspierających międzynarodowy terroryzm, co skutkowało nałożeniem kolejnych sankcji gospodarczych, wspólnych dla Iranu, Syrii i innych krajów za-mieszczonych na owej liście. Ten incydent był ostatnim zamachem terrorystycznym, którego dopuściła się KRLD do chwili obecnej. Mimo to pozostawała ona na liście krajów wspierających terroryzm do 2008 roku. Działania wspierające międzynarodo-wy terroryzm zostały od tamtej pory ściśle powiązane z działalnością proliferacyjną KRLD⁴²¹.

W 1989 roku amerykańskie satelity sfotografowały wznowienie prac konstrukcyj-nych na terenie kompleksu nuklearnego w Jongbjon. Wywiad amerykański założył, że KRLD rozpoczęła pracę nad pozyskaniem bomby jądrowej, ponieważ mimo raty-fi kacji NPT nie zezwoliła ona na inspekcje IAEA. Incydent zapoczątkował długolet-nie negocjacje, wiążące z sobą wypełniadługolet-nie warunków NPT przez KRLD ze stanem stosunków KRLD–USA⁴²². Polityka sankcyjna była łagodzona przed podpisaniem kolejnego porozumienia o zakończeniu prac w ramach programu jądrowego i rakie-towego, a zaostrzana w wyniku niedotrzymania warunków bądź systematycznych testów jądrowych i rakietowych przeprowadzanych przez KRLD⁴²³.

W kolejnych latach polityka wobec Korei przybrała koncyliacyjny charakter w związku z negocjacjami porozumienia Agreed Framework, zakładającego zamro-żenie przez Koreę programu nuklearnego w zamian za dwa reaktory lekkiej wody i 3,3 mln baryłek ropy z USA⁴²⁴. Działania zmierzające do normalizacji stosunków między USA i KRLD obejmowały ułatwienia w dokonywaniu transakcji fi nanso-wych i w autoryzacji wszystkich transakcji zawieranych z północnokoreańskimi mi-sjami dyplomatycznymi w USA i amerykańskimi w KRLD oraz dopuszczały import magnezytu i magnezji z Korei przez licencjonowane podmioty. Dodatkowo nowe przepisy zakładały autoryzację transakcji oraz dostaw dóbr i usług potrzebnych do budowy wspomnianych reaktorów⁴²⁵. W maju 1996 roku Stany Zjednoczone

nało-mane, ale nie udało się ich od razu przesłuchać, ponieważ mężczyzna i kobieta podjęli próbę samobójczą poprzez zażycie trucizny. Mężczyzny nie udało się uratować. Zob. Suspect in Korean Crash Recovers from Poisoning, „The New York Times”, 6 grudnia 1987, dostęp na: www.nytimes.com z dnia 24 listo-pada 2010; S. Chira, Korean Plane, 115 Aboard, Crashes in Southeast Asia, „The New York Times”, 30 listopada 1987, dostęp na: www.nytimes.com z dnia 24 listopada 2010.

421 Przykładem na poparcie tego twierdzenia jest wykreślenie Korei Północnej z listy krajów wspie-rających międzynarodowy terroryzm w 2008 r. Prezydent Bush zaproponował skreślenie Korei z listy jako kartę przetargową w negocjacjach na temat północnokoreańskiego programu jądrowego.

422 S.H. Kim, S. Chang (red.), Economic Sanctions against a Nuclear North Korea. An Analysis of United States and United Nations Actions since 1950, Jefferson, NC–London: McFarland & Company, Inc., Publishers, 2007, s. 42.

423 Lee i Choi w swym opracowaniu na temat działań Departamentu Skarbu w ramach polityki sank-cyjnej przedstawili podział polityki na siedem etapów ściśle związanych z harmonogramem zawieranych bądź negocjowanych porozumień dotyczących programu zbrojeniowego Korei Północnej. Zob. K. Lee, J. Choi, North Korea: Economic Sanctions and US Department of Treasury Actions, 1955–April, 2009, National Committee on North Korea, dostęp na: www.ncnk.org z dnia 2 listopada 2010.

424 Reaktory miały być fi nansowane i zbudowane przez międzynarodowe konsorcjum Korean Pe-ninsula Energy Development Organization. Zob. S.H. Kim, S. Chang (red.), Economic Sanctions against a Nuclear North Korea…, op. cit., s. 43.

425 Foreign Assets Control Regulations, Title 31, Part 500, Sections 500.580–500.584, 16 lutego 1995 r.

żyły na KRLD i Iran sankcje gospodarcze z powodu transferu technologii rakieto-wych⁴²⁶. Sankcje te okazały się jednak symboliczne, ponieważ w tym czasie obo-wiązywało całkowite embargo handlowe między tymi krajami. Korea kontynuowała swoją działalność proliferacyjną. W 1997 roku USA zastosowały wobec niej sankcje gospodarcze, tym razem ze względu na sprzedaż technologii i komponentów rakie-towych do Pakistanu, dla Khan Research Laboratory. W grupie odbiorców znalazły się także Iran, Egipt, Libia, Syria, Wietnam i Jemen⁴²⁷. W tym samym czasie USA zrewidowały warunki FACR w związku z klęskami powodzi i głodu, udzielając Ko-rei pomocy gospodarczej⁴²⁸.

Prezydentura Billa Clintona wiązała się z kolejną zmianą jakościową w polityce zagranicznej wobec KRLD. W listopadzie 1998 roku przedstawiciele rządów Stanów Zjednoczonych i KRLD rozpoczęli pierwszą rundę rozmów na wysokim szczeblu na temat budowanej przez Koreę podziemnej infrastruktury jądrowej. Warunkiem przy-stąpienia Korei do rozmów dwustronnych było złagodzenie przez Waszyngton poli-tyki sankcyjnej. Rewizja przepisów FARC rozluźniła sankcje podróżne oraz embargo handlowe⁴²⁹. Kluczowe zmiany obejmowały: a) zakończenie embarga eksportowego pod warunkiem licencjonowania handlu, b) zakończenie embarga importowego pod warunkiem notyfi kacji i uzyskania zgody OFAC, c) zniesienie sankcji podróżnych na wyjazdy/przyjazdy do KRLD, d) pozwolenie na turystykę zorganizowaną do Korei.

Mimo dużego zaangażowania strony amerykańskiej rozmowy dwustronne nie znala-zły swojego fi nału w formie porozumienia o wstrzymaniu prac w ramach programu jądrowego.

Z kolei politykę George’a W. Busha wobec Korei charakteryzowała początko-wo ostra retoryka, a następnie próba podjęcia rozmów dwustronnych⁴³⁰. Nie przy-czyniło się to jednak do poprawy skuteczności amerykańskiej polityki⁴³¹. W 2002

426 W 1995 r. CIA doniosła, że Iran otrzymał cztery wyrzutnie rakietowe (TELs) zdolne do odpalania rakiet Scud. Zob. S.H. Kim, S. Chang (red.), Economic Sanctions against a Nuclear North Korea…, op. cit., s. 44.

427 Ch.D. Ferguson, Don’t Sanction North Korea, „Foreign Policy”, 19 czerwca 2009, dostęp na:

http://experts.foreignpolicy.com/ z dnia 17 listopada 2010.

428 Administracja Busha dokonała również autoryzacji płatności za usługi świadczone przez lotnic-two USA w związku z przelotami nad terytorium północnokoreańskim i lądowaniami awaryjnymi. Zob.

D.E. Rennack, North Korea: Economic Sanctions, op. cit., s. 17.

429 Dodatkowo Kongres wyłączył spod embarga obejmującego kraje wspierające międzynarodowy terroryzm żywność i leki, wprowadzając w życie Trade Sanctions Reform and Enhancements Act of 2000.

430 We wczesnych latach prezydentury Busha jego strategię wobec reżimu Kim Dzong Ila nazywano hawk engagement. Polityka zaangażowania powielała główne cechy koncyliacyjnej polityki Clintona, ale i zakładała zastosowanie sankcji jako instrumentu kary w przypadku braku zaangażowania lub nie-spełniania obietnic przez reżim północnokoreański. Krytycy tej strategii podkreślają, że nie byłaby ona możliwa, gdyby nie wcześniejsza polityka Clintona. Chociażby z tego względu, że administracja Busha mogła grozić przywróceniem programu sankcji, złagodzonego przez poprzedniego prezydenta. Zob. V.D.

Cha, Korea’s Place in the Axis, „Foreign Affairs” 2002, t. 81, nr 3, s. 79–92.

431 Mimo że polityka Busha była uznawana za politykę twardej linii, nie nałożono na Koreę żadnych dodatkowych sankcji całościowych. Administracja ponowiła restrykcje wobec Changgwang Sinyong Corporation za transfer technologii rakietowych do Jemenu na mocy Iran Nonproliferation Act w 2000 r.

Te same przepisy zostały zastosowane wobec tego przedsiębiorstwa za przesyłanie technologii rakieto-wych do Iranu. Zob. S.H. Kim, S. Chang (red.), Economic Sanctions against a Nuclear North Korea…, op. cit., s. 47.

roku prezydent Bush zaliczył KRLD do grona krajów „osi zła”, a jednocześnie jego administracja podtrzymywała chęć kontynuowania rozmów na temat północnokore-ańskiego programu jądrowego. W październiku 2002 roku władze KRLD ogłosiły, że prowadzą program wzbogacania uranu⁴³², co oznaczało złamanie warunków 1994 Agreed Framework. W odpowiedzi USA wraz z Japonią i Koreą Południową wstrzy-mały dostawy ropy, uzgodnione na mocy tego porozumienia. Postawa Korei zmo-tywowała administrację Busha do zmiany strategii polityki w kierunku większego multilateralizmu. USA wezwały wspólnotę krajów zrzeszonych w ONZ do nało-żenia sankcji wielostronnych, co jednak nie spotkało się z pozytywnym odzewem, natomiast zapoczątkowano pierwszy etap rozmów sześciostronnych⁴³³. Na początku 2003 roku KRLD wycofała się z NPT i usunęła monitoring ze swoich elektrowni jądrowych. Zagroziła również nierespektowaniem porozumienia o zawieszeniu broni z 1953 roku, jeśli USA nie przestaną wzmacniać swojej pozycji militarnej w regio-nie. W tym samym roku KRLD przeprowadziła kolejne testy rakiet średniego zasię-gu, wystrzeliwując je w kierunku Morza Japońskiego. Sytuacja ta wymusiła rozmo-wy trójstronne między Koreą, USA i ChRL w kwietniu 2003 roku. Korea oznajmiła, że posiada broń jądrową, wywołując tym samym panikę w Japonii⁴³⁴. Wciąż jednak utrzymywała, że chce wrócić do rozmów sześciostronnych dotyczących swojego programu jądrowego. W maju 2003 roku prezydent Bush, będący z ofi cjalną wizytą w Polsce, ogłosił rozpoczęcie tzw. Proliferation Security Initiative, zwanej inaczej Inicjatywą Krakowską⁴³⁵. Inicjatywa jest dobrowolną koalicją państw, które dążą do ograniczenia proliferacji broni masowego rażenia.

10 lutego 2005 roku Phenian oświadczył po raz pierwszy, że posiada broń ato-mową. W tym samym roku odbyła się czwarta runda negocjacji sześciostronnych, zakończona wspólnym Oświadczeniem z 19 września, w którym KRLD zadekla-rowała gotowość do zakończenia wszystkich działań proliferacyjnych i ponowne-go przystąpienia do NPT. Z kolei USA potwierdziły, że nie mają zamiaru atakować KRLD i że nie posiadają broni jądrowej na Półwyspie Koreańskim. Stan stosunków USA–KRLD pogorszyła głośna sprawa Banco Delta Asia (BDA), mającego siedzi-bę w Makao. Bank był podejrzewany o pranie brudnych pieniędzy pochodzących z handlu narkotykami oraz wprowadzanie do obiegu sfałszowanej waluty amery-kańskiej znajdującej się na rachunkach podmiotów północnokoreańskich⁴³⁶. W imię obrony zagrożonego bezpieczeństwa narodowego USA nałożyły sankcje fi nansowe,

432 Do tej pory rozmowy między USA i Koreą Północną dotyczyły programu plutonowego.

433 W gronie sześciu państw znalazły się oprócz Korei Północnej: Korea Południowa, Japonia, ChRL, Rosja i USA. Negocjacje wielostronne kontynuowane w kolejnych latach okazały się jednak bezowocne.

434 Ówczesny premier Jun’ichirō Koizumi ogłosił, że rząd jest przygotowany do przeprowadzenia ataków wyprzedzających przeciwko krajom, które realnie zagrażają Japonii. Zob. S.H. Kim, S. Chang (red.), Economic Sanctions against a Nuclear North Korea…, op. cit., s. 48.

435 Działania podejmowane w ramach inicjatywy polegają na wykrywaniu i śledzeniu państw i pod-miotów pozapaństwowych, które chcą wejść nielegalnie w posiadanie broni masowego rażenia, oraz przechwytywaniu dostaw tego typu broni i jej komponentów. Zob. M. Trzpil, Czy PSI może powstrzymać Iran?, [w:] A. Dzisiów-Szuszczykiewicz (red.), Iran – 30 lat po rewolucji, t. 12, Biblioteka „Bezpieczeń-stwa Narodowego”, Warszawa: Biuro Bezpieczeń„Bezpieczeń-stwa Narodowego, 2009, s. 127.

436 D.E. Sanger, U.S. Widens Campaign on North Korea, „The New York Times”, 24 października 2005, dostęp na: www.nytimes.org z dnia 11 listopada 2010; H. Cooper, D.E. Sanger, U.S. Signals New

które polegały na zakazie współpracy amerykańskich instytucji fi nansowych z BDA oraz zamroziły aktywa podmiotów północnokoreańskich ulokowane w tym banku⁴³⁷. Departament Skarbu przestrzegał instytucje fi nansowe przed angażowaniem się w transakcje fi nansowe z Koreą Północną, co groziło wpisaniem danej instytucji na listę SDN⁴³⁸. Kolejne sankcje gospodarcze dotknęły Koreę w 2006 roku w odpowie-dzi na test rakiet dalekiego zasięgu Taep’o-dong-2⁴³⁹. Dzień po jego przeprowadzeniu Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła jednogłośnie rezolucję 1695, potępiającą działa-nia Korei i wymagającą od krajów członkowskich nałożedziała-nia embarga handlowego na dobra, usługi i technologie mogące wspomóc północnokoreański program jądrowy i rakietowy⁴⁴⁰.

9 października 2006 roku KRLD przeprowadziła zapowiadany test bomby ją-drowej, którego przesłanką miała być „polityka sankcyjna i presja wywierana przez USA”⁴⁴¹. Tym sposobem KRLD została siódmym mocarstwem nuklearnym, nie li-cząc Izraela. Akt ten spotkał się z powszechnym potępieniem, nawet ze strony Chin, Rosji, Indii i Pakistanu. 14 października 2006 roku Rada Bezpieczeństwa jedno-myślnie uchwaliła rezolucję 1718 nakładającą sankcje handlowe, tj. zakaz sprzeda-ży materiałów mogących mieć zastosowanie w programach broni masowej zagłady i rakietowym, oraz fi nansowe (zamrożono aktywa zaangażowane w te programy).

Rezolucja 1718 zezwalała krajom członkowskim na inspekcje towarów

importo-Incentives for North Korea, „The New York Times”, 19 listopada 2006, dostęp na: www.nytimes.org z dnia 11 listopada 2010.

437 Zamrożone aktywa opiewały na 25 mln USD, a duża ich część należała do samego Kim Dzong Ila. Fundusze te służyły przede wszystkim nabywaniu dóbr luksusowych i utrzymywaniu rządzącej kote-rii. Sankcje zostały nałożone na aktywa 11 przedsiębiorstw handlowych. Pociągnęły one za sobą podobne reakcje ze strony instytucji fi nansowych Japonii i Korei Północnej. W celu zabezpieczenia swojej dzia-łalności w przyszłości banki Bank of Tokyo, Mitsubishi i Mizuho Corporate Bank (Japonia) oraz Korea Exchange Bank (Korea Południowa) wstrzymały transakcje z BDA. Zob. S.H. Kim, S. Chang (red.), Economic Sanctions against a Nuclear North Korea…, op. cit., s. 52.

438 Guidance to Financial Institutions on North Korean Government Agencies and Associated Front Companies Engaged in Illicit Activities U.S. Department of Treasury, 13 grudnia 2005, dostęp na: www.

fi ncen.gov z dnia 14 listopada 2010. Do końca 2006 r. około 25 instytucji fi nansowych ograniczyło lub wstrzymało transakcje fi nansowe z podmiotami północnokoreańskimi. Oprócz USA podobne kroki podjęły Australia, Wietnam, Mongolia i ChRL. Zob. Testimony of Stuart Levey, Under Secretary Ter-rorism and Financial Intelligence U.S. Department of the Treasury. Senate Appropriations Subcommittee, 6 kwietnia 2006 r., dostęp na: http://www.treasury.gov/ z dnia 14 listopada 2010; North Korea’s Nuclear Test: The Fallout, International Crisis Group, 13 listopada 2006, dostęp na: www.crisisgroup.org/ z dnia 14 listopada 2010.

439 Presidential Determination on Sanctions against North Korea for Detonation of a Nuclear Explo-sive Device, 16 stycznia 2007 r., Federal Register, t. 72, nr 9. Odpowiedzią Kongresu na testy rakietowe był projekt ustawy North Korea Non-Proliferation Act of 2006, wzywającej rządy innych państw do wypełnienia warunków rezolucji 1695 ONZ i zastosowania środków nacisku wobec podmiotów zaanga-żowanych w proliferację broni masowego rażenia, podobnych jak nałożone na mocy Iran, North Korea, and Syria Nonproliferation Act. Mimo że projekt ustawy wszedł w życie w październiku 2006 r., a USA wraz z innymi krajami potępiły działania Korei Północnej, żadne nowe sankcje gospodarcze nie znalazły zastosowania. Zob. K. Lee, J. Choi, North Korea: Economic Sanctions and US Department of Treasury Actions, 1955–kwiecień 2009, National Committee on North Korea, dostęp na: www.ncnk.org z dnia 2 listopada 2010.

440 S/RES/1695 (2006).

441 S.H. Kim, S. Chang (red.), Economic Sanctions against a Nuclear North Korea…, op. cit., s. 53.

wanych i eksportowanych przez KRLD celem udaremnienia transferów broni⁴⁴², wzmacniając, ale nie dając mocy prawnej Inicjatywie PSI.

Efektem następnej rundy rozmów sześciostronnych, prowadzonych w grudniu 2006 roku, było zawarcie 13 lutego 2007 roku przełomowego porozumienia o de-montażu programu nuklearnego KRLD. Zakładało ono, że w ciągu 60 dni dojdzie do zamknięcia ośrodka Jongbjon w zamian za dostawę 50 000 ton oleju napędowego lub ekwiwalent pomocy gospodarczej. W kolejnym okresie KRLD miała otrzymać następne 950 000 ton oleju napędowego. Warunkiem nieformalnym implementa-cji porozumienia z 13 lutego, wysuniętym przez Phenian, było uwolnienie blisko 25 mln USD zdeponowanych w Banco Delta Asia w Makao. KRLD zażądała uwol-nienia spod reżimu sankcji gospodarczych nałożonych na mocy Trading with Enemy Act⁴⁴³ oraz skreślenia z listy krajów wspierających międzynarodowy terroryzm⁴⁴⁴. Korea spełniła zaproponowane jej warunki, a obietnice ze strony rządu USA zosta-ły zrealizowane w październiku 2008 roku⁴⁴⁵. Sytuacja ta wzbudziła liczne kontro-wersje, ale nie poprawiła relacji handlowych między Koreą a USA. Korea przestała być „wrogiem” i „krajem wspierającym terroryzm”, lecz inne przepisy pozostające w mocy gwarantowały jej ciągłą izolację gospodarczą⁴⁴⁶. Mimo że bombardowania

Efektem następnej rundy rozmów sześciostronnych, prowadzonych w grudniu 2006 roku, było zawarcie 13 lutego 2007 roku przełomowego porozumienia o de-montażu programu nuklearnego KRLD. Zakładało ono, że w ciągu 60 dni dojdzie do zamknięcia ośrodka Jongbjon w zamian za dostawę 50 000 ton oleju napędowego lub ekwiwalent pomocy gospodarczej. W kolejnym okresie KRLD miała otrzymać następne 950 000 ton oleju napędowego. Warunkiem nieformalnym implementa-cji porozumienia z 13 lutego, wysuniętym przez Phenian, było uwolnienie blisko 25 mln USD zdeponowanych w Banco Delta Asia w Makao. KRLD zażądała uwol-nienia spod reżimu sankcji gospodarczych nałożonych na mocy Trading with Enemy Act⁴⁴³ oraz skreślenia z listy krajów wspierających międzynarodowy terroryzm⁴⁴⁴. Korea spełniła zaproponowane jej warunki, a obietnice ze strony rządu USA zosta-ły zrealizowane w październiku 2008 roku⁴⁴⁵. Sytuacja ta wzbudziła liczne kontro-wersje, ale nie poprawiła relacji handlowych między Koreą a USA. Korea przestała być „wrogiem” i „krajem wspierającym terroryzm”, lecz inne przepisy pozostające w mocy gwarantowały jej ciągłą izolację gospodarczą⁴⁴⁶. Mimo że bombardowania