Telewizja, multimedia i prezentacje internetowe w lokalnym systemie komunikowania

W kontekście historycznym warto przypomnieć, że w Polsce prace nad uruchomieniem transmisji telewizyjnych sięgają okresu międzywojennego, kiedy to w 1938 roku kompletną aparaturę zainstalowano w gmachu towarzystwa ubezpieczeń

„Prudential” przy Placu Napoleona. Pierwszy program nadano 5 października 1938 roku126. Kontynuując aspekt historyczny wspomnieć jeszcze należy, że po zakończeniu II wojny światowej prace badawcze nad telewizją wznowiono w 1947 roku. W okresie PRL telewizja stanowiła narzędzie komunikowania w pełni kontrolowane przez ówczesny aparat państwa. Rozwój możliwości prawnych i technicznych po okresie transformacji ustrojowej zaowocował pojawieniem się telewizji komercyjnych o znacznym społecznym zasięgu, do których w pierwszym rzędzie należały teki stacje jak Telewizja Polsat. Jako pierwsza otrzymała ona koncesję na nadawanie ogólnopolskie rozpoczęte 5 grudnia 1992 roku o godz.

16.30 127. Drugą z największych stacji jest wchodząca w badanym okresie w skład grupy ITI Telewizja TVN, która została założona 3 października 1997 roku128.

Telewizja odegrała ogromną rolę w ukształtowaniu formuły komunikowania

125 Przykładem profesjonalnego nadawcy udostępniającego swój program całodobow o za pośrednictwem sieci kablowej i cyfrowej, a podległego jednostce samorządu terytorialnego była T elew izja Zabrze z siedzibą w Dom u M uzyki i Tańca w Zabrzu. Źródło: oficjalna strona Telewizji Zabrze pod adresem http://www.tvzabrze.eu [dostęp 30 grudnia 2013 roku].

126 Danuta Grzelewska, Rafał Habielski, Andrzej K ozieł, Janusz O sica, Lidia Piwońska-Pykało, Prasa, radio i telewizja w Polsce. Zarys dziejów, W arszawa 2 0 0 1 , s. 264.

127 Informacje z oficjalnej strony Telew izji Polsat pod adresem: http://www.polsat.pl [dostęp 2 września 2013 roku],

128 Informacja zaczerpnięta ze strony internetowej Telew izji TV N pod adresem: http://www.tvn.pl [dostęp 2 września 2013 roku].

politycznego, a obecnie - także dzięki zastosowaniu rozwiązań cyfrowych - nadal jest głównym źródłem informacji politycznej dla większości obywateli. Z perspektywy odbiorczej przyczynia się do tego wszechobecność tego medium, dostępność oraz łatwość użytkowania; natomiast nadawcom politycznym telewizja oferuje nieograniczone wręcz możliwości kreowania efektywnych strategii komunikacyjnych, łączących w koherentny sposób merytoryczną stronę komunikowania z właściwą i atrakcyjną formą wizualną (polityczny symbolizm), odpowiednim dawkowaniem emocji, prostotą personalizacji przekazu politycznego (naturalne ukierunkowanie zainteresowania ku osobom polityków, spychające kwestie programowe na dalszy plan) oraz wzrastającą precyzją adresowania komunikatów (fenomen kampanijny

129 •

telewizji kablowej) . Na marginesie warto zauważyć, że zarówno w rozwiniętych demokracjach zachodnich jak też w realiach amerykańskiej komunikacji politycznej środki masowego przekazu nie tylko uzupełniają, lecz wręcz zastępują bezpośrednią aktywizację i integrację działaczy oraz sympatyków, gdyż daleko ważniejszą od mobilizacji aktywu partyjnego i wolontariuszy staje się bezpośrednia sprzedaż polityka za pomocą mass mediów130.

Tworzenie telewizji internetowych lub portali multimedialnych uzależnione jest od modeli biznesowych zapewniających ekonomiczne uzasadnienie wdrażania nowoczesnych rozwiązań technologicznych dla celów komunikacji społecznej lub na rzecz działań łączących przekaz informacji ze (1) sprzedażą reklam, (2) akcjami marketingowymi (np. gromadzenie baz danych o użytkownikach) lub (3) realizacją strategii handlowych. Model taki cechując się podejściem profesjonalnym zawierać powinien „opis prowadzonej działalności, w tym opis oferowanego produktu, usług, przepływów informacji, korzyści dla uczestników transakcji, opis przepływów finansowych i określenie źródeł dochodów” 131.

129 Mariusz K olczyński, Strategie komunikowania politycznego, Katowice 2008, s. 173.

L’° Tom asz Żyro, Wstęp do politologii, Warszawa 2006, s. 241.

131 Roman Km ieciak, Telewizja w e-gospodarce, [w:] „Zeszyty naukowe Politechniki Śląskiej.

Organizacja i Zarządzanie” . Z eszyt 4 5 /2 0 0 8 , G liw ice 2008, s. 206.

W warunkach panujących w badanym okresie w województwie śląskim prywatne serwisy internetowe poświęcone tematyce lokalnej osiągały spontaniczny rozkwit praktycznie we wszystkich miastach. Dynamicznie powstawały kolejne redakcje internetowe. Dla przykładu: w Gliwicach funkcjonowało na zakończenie badanego okresu co najmniej kilkanaście odpowiednio spozycjonowanych serwisów internetowych o charakterze lokalnym lub sublokalnym. Były to nie tylko portale należące do mediów istniejących w mieście. Jeden z nich informował w formie autopromocji: „portal i telewizja internetowa infogliwice.pl istnieje od 2010 roku.

Liczba użytkowników z każdym rokiem dynamicznie rośnie. Blisko 45% naszych Czytelników i Widzów wchodzi do nas codziennie. Publikujemy artykuły dotyczące funkcjonowania miasta, interweniujemy w sprawach mieszkańców, promujemy

• 1^ 9

lokalne inicjatywy. Kilka razy w tygodniu zamieszczamy materiały telewizyjne” . Kolejny lokalny portal internetowy reklamował się jako „dziennik zarejestrowany na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 7 lipca 2009. Wpis do rejestru dzienników i czasopism: Pr 345”133. Następny portal prezentował się następująco: „to nie radio, nie telewizja, ani nie gazeta. To portal informacyjny, gdzie zawsze znajdziesz aktualne wiadomości i ciekawe artykuły. Czytając, napisane przez nas informacje możesz brać czynny udział w tworzeniu naszego portalu. Wyrażając swoją opinie w komentarzach kreujesz miasto. Może to właśnie Twój głos stanie się inspiracją do stworzenia nowego, lepszego wizerunku miasta” 134. Istniały też inne portale miejskie, cechujące się zdecydowanie rzadszą aktualizacją treści, co wskazywało też na mniejsze zainteresowanie internautów135. Była też strona internetowa najstarszego w mieście periodyku lokalnego. Wynikało z niej, że

„Nowiny Gliwickie ukazują się już od 1956 r. Tygodnik obywatelski, który zasięgiem

132 Lokalny portal informacyjny pod adresem in fogliw ice.pl [dostęp 30 grudnia 2013 roku]

133 Lokalny portal informacyjny pod adresem http://w w w .24gliw ice.pl [dostęp 30 grudnia 2013 roku],

134 Lokalny portal informacyjny pod adresem http://m ojegliwice.pl [dostęp 30 grudnia 2013 roku],

135 Jedną z takich stron internetowych był np. portal „G liw ickie M etam orfozy” należący do Stow arzyszenia na rzecz d ziedzictw kulturowego G liw ic pod adresem http://w w w .gliw iczanie.pl [dostęp 30 grudnia 2013 roku].

obejmuje Gliwice i powiat gliwicki. Na swoich łamach prezentujemy szeroko pojętą tematykę polityczną, gospodarczą, społeczną, obyczajową, kulturalną, a także sport, ciekawe reportaże i wywiady” 136.

Portal stanowił informacyjne odwzorowanie zawartości gazety umożliwiając lekturę pierwszej kolumny oraz części tekstów umieszczonych wewnątrz numeru z zastrzeżeniem: „czytaj więcej w papierowym wydaniu Nowin Gliwickich”. Pozwalał także na umieszczanie komentarzy przez czytelników. Biorąc pod uwagę różnorodność nadawców w cyberprzestrzeni generalnie jako przykład stron internetowych przeznaczonych dla mieszkańców Gliwic można podać również prezentacje spółdzielni mieszkaniowych137, parafii138, stowarzyszeń i organizacji pozarządowych139 itd.

Ze względu na znikomą liczbę publikowanych treści promocyjnych można założyć, że serwisy te większości nie znajdowały zainteresowania reklamodawców umożliwiającego stabilny i dalekosiężny rozwój oraz wprowadzenie standardów charakterystycznych dla zespołów dziennikarskich zatrudnianych przez koncerny

136 A utoprom ocja na stronie internetowej „N ow in G liw ickich” pod adresem h ttp://w w w .now iny.gliw ice.pl [dostęp 30 grudnia 2013 roku].

137 O sobliw y sposób kształtowania relacji komunikacyjnych ze spółdzielcam i dokumentuje pierwsza informacja otwierająca stronę głów n ą spółdzielni m ieszkaniowej „Sikom ik” w Gliwicach:

„Spółdzielnia M ieszkaniow a „SIKORNIK” informuje, że zam ieszczony na stronie internetowej Spółdzielni adres e-m ail służy przede wszystkim do korespondencji urzędowej Spółdzielni z instytucjami, przedsiębiorstwami. N adsyłane na w /w adres e- mail przez osoby fizyczne - członków Spółdzielni, informacje i zapytania m ogą pozostać bez odpow iedzi i nadania urzędow ego biegu”.

Źródło: http://w w w .sikom ik.pl [dostęp 30 grudnia 2013 roku].

138 N a części stron gliw ickich k ościołów dostępne były także internetowe wydania prasy parafialnej.

Przykładem jest dział „Gazetka” um ieszczony na witrynie parafii pod w ezw aniem Najświętszej Marii Panny Matki K ościoła w G liwicach, gdzie informowano: „na tej stronie prezentujemy spisy treści archiwalnych numerów gazetki parafialnej „N A SZE M AG NIFICAT” . Ukazuje się ona cyklicznie ( 5 - 6 numerów w roku). Po otwarciu pliku w PDF m ożna prześledzić treść gazetki” . Źródło:

http://w w w .m atkakosciola.gIiw ice.pl [dostęp 30 grudnia 2013 roku].

139 Niektóre zw iązki i stow arzyszenia podawały informacje o charakterze lokalnym jak np. witryna

„Stow arzyszenia G TW ”, które „powstało w 2004 roku z inicjatywy harcerzy 19 G liwickiej Drużyny Harcerskiej oraz N ieform alnej Grupy „Sportiva” . Od sam ego początku postaw iliśm y sobie za cel działalność na rzecz Śląska poprzez sport, kulturę i edukację”. Źródło: http://w w w .gtw gliw ice.pl [dostęp 30 grudnia 2013 roku].

wydawnicze. Sytuacja taka powodowała, że wydawców serwisów lokalnych częściej postrzegano w kategoriach tzw. dziennikarzy obywatelskich niż zarządzających profesjonalnymi redakcjami internetowymi. Inaczej było w odniesieniu do stron zawierających elektroniczne wydania niektórych tytułów prasy regionalnej bądź redakcji telewizji internetowych tworzonych wokół regionalnych lub ogólnopolskich wydawnictw prasowych, a także serwisów sieciowych dużych koncernów medialnych pozwalających na stworzenie internaucie indywidualnego profilu tej strony o charakterze lokalnym (np. typu „moje miasto”) 140. Projekty te realizowane były bowiem przez członków zespołów redakcyjnych lub osoby zatrudnione przez redakcje bądź zawodowo działające na rzecz i z upoważnienia tych redakcji.

1.9.2 Wykorzystanie przez samorząd portali internetowych w realizacji