„Młodzi Przedsiębiorcy"
Przemiany gospodarcze i stan polskiej gospodarki nigdy dotąd nie budziły tak wiel-kiego zainteresowania ws'ród polswiel-kiego społeczeństwa jak obecnie. Szczególnie nasza młodzież wykazuje na tym polu duże zainteresowanie.
Dla ogromnej grupy młodych ludzi, budowa nowoczesnej i wydajnej gospodarki ryn-kowej - opartej na prywatnej własności, wolnej przedsiębiorczości i konkurencji - stała się czymś fascynującym. Na naszych oczach dokonują się zmiany w zakresie: nowych systemów podatkowych, bankowości, rynku kapitałowego, marketingu, inwestycji, no-wych możliwości zatrudnienia, itp. Umiejętność przystosowania się do tych zmian jest warunkiem odniesienia sukcesu.
Młodzi ludzie zaczynają dostrzegać, że aby osiągnąć sukces nie wystarczy tylko trochę pieniędzy, pracowitość i nieco szczęścia. Potrzebna jest jeszcze wiedza teoretyczna i prak-tyczna z zakresu funkcjonowania gospodarki rynkowej. Wiedza potrzebna jest nie tylko menedżerom, bankowcom czy ekonomistom, ale wszystkim, którzy chcą zrozumieć nową rzeczywistość i osiągnąć w niej zamierzony cel.
Dotychczas żaden z funkcjonujących w szkołach średnich programów nie przygoto-wywał młodzieży do prawdziwego i kreatywnego funkcjonowania w gospodarce rynko-wej. Lukę tę postanowiła wypełnić Fundacja im. Stefana Batorego proponując szkołom średnim nowy program edukacyjny „Młodzi Przedsiębiorcy". Program ten wprowadzany jest w ponad 80 krajach świata pod auspicjami międzynarodowej organizacji edukacyjnej Junior Achievement International. Na zlecenie Fundacji został on zaadaptowany do rea-liów polskiej gospodarki i polskiego systemu edukacyjnego. Polską wersję programu przygotował zespół Uniwersytetu Łódzkiego pod kierunkiem prof. dr hab. Marka Belki, dyrektora Instytutu Ekonomii PAN oraz polscy nauczyciele. Program „Młodzi Przedsię-biorcy" wprowadzany jest w ponad 150 szkołach średnich różnego typu.
Wdrażanie tego programu jest popierane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, które dostrzega zakorzeniony w naszych szkołach encyklopedyzm, widzi potrzebę wprowa-dzania programu przygotowującego do działania, do kształtowania nowych umiejętności radzenia sobie w nowych sytuacjach, zasadniczo zmieniającego sposób myślenia mło-dzieży.
Głównym celem programu „Młodzi Przedsiębiorcy" jest umożliwienie młodym lu-dziom zdobywania wiedzy ekonomicznej dzięki odpowiednio przygotowanym materia-łom i programowi szkoleniowemu oraz kontaktom ze środowiskiem biznesu.
Co wyróżnia nasz program?
Na czym polega różnica między programem „Młodzi Przedsiębiorcy" a tradycyjnymi lekcjami ekonomii?
• Jest on bardziej efektywny i o wiele ciekawszy.
• Umożliwia uczniom nie tylko naukę podstawowych zasad ekonomii, ale uczy także, jak wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce.
• Rozwija u młodych ludzi umiejętność pracy w grupie, jak również kształtuje w niej cechy niezbędne na stanowiskach kierowniczych.
• Przygotowuje młodego człowieka do aktywnego funkcjonowania w społeczeństwie.
Program Młodzi Przedsiębiorcy obejmuje kilka elementów. Są to:
Przedmiot - ekonomia stosowana, do którego przygotowano podręcznik, zeszyt ćwi-czeń oraz przewodnik dla nauczyciela (w przygotowaniu jest przewodnik dla konsultanta z biznesu).
Symulacyjna gra komputerowa - zarządzanie firmą.
Ćwiczenia praktyczne - Firma uczniowska - spotkania z ludźmi biznesu.
Podręcznik
Podręcznik wyjaśnia podstawowe zasady mikro- i makroekonomii oraz zawiera wiele informacji o praktycznych aspektach życia gospodarczego, instytucji, przepisów i zwy-czajów. Mówi, czym jest ekonomia i jak ją stosować w praktyce. Każdy jego rozdział zawiera także krótki tekst z zakresu historii mys'li ekonomicznej. Umieszczono w nim również szereg ilustracji, tablic, wykresów itp., które czynią go bardziej interesującym i przystępnym.
Zeszyt ćwiczeń
Poszczególnym rozdziałom podręcznika odpowiadają rozdziały Zeszytu ćwiczeń, w którym znajdują się zadania problemowe pozwalające na przyswojenie treści zawartych w podręczniku oraz rozwinięcie umiejętności analizy ekonomicznej. Zawiera on zestawy tekstów, przykładów do analizy i pytań oraz pewną ilość dodatkowych materiałów ilu-strujących zagadnienia omawiane w podręczniku. Ćwiczenia mają nie tylko pozwolić uczniom przyswoić treści podręcznika, ale również nauczyć rzeczy praktycznych, np.
poprawnego wypełniania zeznania podatkowego, wypisania czeku, sformułowania listu w sprawie reklamacji towaru itp.
Komputerowa gra symulacyjna
Zdobyta przez uczniów wiedza, zostaje poddana takiemu testowi, jak komputerowa gra symulacyjna - Zarządzanie Firmą. W trakcie gry, uczeń przekonuje się o przydatno-ści, wręcz niezbędnoprzydatno-ści, wiedzy teoretycznej do podjęcia trafnych decyzji gospodarczych.
Atrakcyjność gry rynkowej (konkurencja między firmami) czyni ten instrument dydak-tyczny bardziej efektywnym narzędziem przyswajania wiedzy ekonomicznej. Po wpro-wadzeniu wielu zmiennych, uczniowie otrzymują informacje na temat rozwoju sytuacji na rynku, następnie mogą reagować na te informacje, wprowadzając swoje propozycje zmian dotyczących firmy przez nich zarządzanej i otrzymują wyniki informujące o
sku-teczności proponowanych działań. Na podstawie informacji generowanych przez kompu-ter podejmują decyzje dotyczące ceny, wielkości produkcji, wydatków na marketing, in-westycje, badania i rozwój.
Firma uczniowska
Jednym z unikalnych elementów programu „Młodzi Przedsiębiorcy" jest laboratorium ekonomii stosowanej - Firma uczniowska. Tworzą ją uczniowie realizujący program, mają możliwość prowadzenia własnej działalności gospodarczej na terenie szkoły. Ich zadaniem jest opracowanie projektu, zbadanie rynku, przygotowanie biznes planu, pro-dukcja, promocja oraz sprzedaż swoich produktów. Działaniom praktycznym towarzyszy prowadzenie dokumentacji firmy od założenia do likwidacji. Do prowadzenia firmy uczniow-skiej opracowane zostały różnorodne, a tym samym atrakcyjne materiały pomocnicze.
W ich skład wchodzą:
- materiały dla członków zarządu zawierające informacje o ich uprawnieniach i obo-wiązkach;
- przewodnik zawierający zestawy ćwiczeń dla uczniów;
- program komputerowy do prowadzenia dokumentacji finansowej, produkcyjnej, sprzedaży i kadrowej;
- wzory wszystkich niezbędnych dokumentów;
- formularze, rachunki, firmowe metki itp.
Działalność w firmie uczniowskiej kształtuje przedsiębiorczość, sprawność organizacyjną, wytrwałość, umiejętność prowadzenia rozmów i kierowania zespołem oraz wiele innych cech, które młodzi ludzie będą mogli wykorzystać w swej bliższej lub dalszej przyszłości.
Spotkania z ludźmi biznesu
Bardzo ważnym elementem programu jest również kontakt z osobami spoza szkoły -miejscowymi przedsiębiorcami, pracownikami firm konsultingowych, przedstawicielami administracji państwowej i samorządowej, banków, instytucji konsumenckich i innych.
Niejednokrotnie pierwszy kontakt uczniów ze światem biznesu czy ludźmi różnych insty-tucji gospodarczych staje się przełomowym momentem w tworzeniu swoich planów na przyszłość. „Przykłady z życia wzięte" są z reguły najlepszą formą poznania rzeczywistych mechanizmów ekonomicznych, gdyż pokazują nam zarówno prawidłowości jak i niepra-widłowości, z którymi możemy się spotkać w życiu codziennym.
W najbliższym czasie w ramach Programu zostanie wydany Przewodnik dla konsul-tanta z biznesu, który będzie pomagał nauczycielowi prowadzić zajęcia.
Rola nauczyciela
Sukces programu „Młodzi Przedsiębiorcy" zależy w tej samej mierze od zaangażowa-nia uczniów co i od entuzjazmu nauczyciela. Jest bardzo ważne, aby w szkole znalazła się osoba, która chciałaby zrobić z młodzieżą coś nowego, kreatywnego i niepowtarzalnego.
W programie tym nauczyciel staje się raczej przewodnikiem, który objaśnia zasady i po-zwala uczniom dochodzić do własnych wniosków.
W polskich szkołach jest wiele takich osób, dlatego wierzymy, że program ten będzie obejmować swoim zasięgiem coraz większą ilość szkół. Wśród przeszkolonych
dotych-czas nauczycieli jest wielu geografów, historyków, informatyków, anglistów oraz nau-czycieli innych przedmiotów. Nie jest istotne jaki kierunek studiów ktoś skończył, ale czy chce zrobić cos' nowego dla młodzieży i szkoły. Liczy się zaangażowanie osoby prowa-dzącej, reszty dokonują specjalne szkolenia, całoroczna merytoryczna i metodyczna opieka Fundacji oraz świetne podręczniki i materiały. Na uwagę zasługuje specjalnie opracowany Przewodnik dla nauczyciela, który zawiera zestaw wskazówek metodycznych pozwalających odpowiednio zaprojektować realizację programu. Chcemy, aby zajęcia w tym programie odbywały się przede wszystkim metodami aktywnymi. Dlatego nauczyciel otrzymuje wiele scenariuszy lekcji, w których zastosowano analizę przypadku, symulację mechani-zmów produkcyjnych i rynkowych czy inne formy aktywnych metod nauczania. W formie symulacji stworzone zostały scenariusze lekcji na temat: rynku, popytu i podaży, prawa i obrotu wekslowego, kreacji pieniądza, przepływów finansowych w firmie, sporządza-nia rachunku wyników i bilansu, wyznaczasporządza-nia optymalnej wielkości produkcji i kosztów produkcji, i inne. Uczniowie na tych lekcjach zdobywają wiedzę na temat samych proce-sów, a także na temat samych siebie jako ich uczestników, bez ponoszenia ryzyka.
Oprócz szkolenia podstawowego nauczycieli, organizowane są spotkania, na których prezentowane są nowe scenariusze lekcji, nowe rozwiązania metodyczne, rozwiązywane są problemy organizacyjne. Spotkania te to także okazja do wymiany doświadczeń i spo-strzeżeń zgromadzonych w czasie realizacji programu „Młodzi Przedsiębiorcy". Wymia-na uwag i doświadczeń powoduje, że program ten jest żywy i ulega ciągłym korektom.
Forum młodych przedsiębiorców
Dla uczniów i nauczycieli szkół, w których wprowadzany jest program, corocznie organizowane jest Forum Młodych Przedsiębiorców. Jest ono okazją do spotkań z ludźmi biznesu, banków, dziennikarzami, ekspertami od reklamy, marketingu i innymi. W czasie Forum uczniowie symulują również działalność gospodarczą. W drodze losowania tworzą firmy, produkują oraz sprzedają swoje produkty. Nauczyciele pełnią role w: urzędach, bankach, sklepach i punktach usługowych, tworzą również rynek odbiorców. Na Forum są zapraszane reprezentacje szkół średnich z terenu całej Polski, głównie z małych a jed-nocześnie aktywnych ośrodków. Wyniki i rezultaty Forum w postaci wytworzonych tam produktów, zdobytego doświadczenia i wiedzy są następnie przekazywane przez nauczy-cieli i uczniów w swoich macierzystych szkołach, aby łatwiej mogły funkcjonować ich szkolne firmy reprezentowane być może na Targach Produktów Firm Uczniowskich.
Targi produktów firm uczniowskich
Targi te pomyślane są jako impreza będąca okazją do wymiany pomysłów i prezenta-cji osiągnięć uczniów - młodych menedżerów z firm uczniowskich.
Program „Młodzi Przedsiębiorcy" wyróżnia się wieloma walorami, z których na najwyż-sze uznanie zasługują kompetencja i aktualność treści, nawiązujące do najlepszych wzo-rów zachodnich. Absolwenci szkoły, w której realizowany jest program stają się nie tylko konkurencyjni pod względem równieśników ze szkół zachodnich, lecz - co najważniejsze - są reprezentantami analogicznego stylu myślenia i rozwiązywania problemów. Rozumują i postępują zgodnie z filozofią gospodarki rynkowej stając się jakościowo nowym pokoleniem, będącym pełnoprawnym partnerem we współpracy z innymi krajami o gospodarce rynkowej.
Koszty szkoleń nauczycieli ponosi Fundacja im. Stefana Batorego, która również prze-kazuje szkołom bezpłatnie podręczniki dla uczniów i nauczycieli, oprogramowanie kom-puterowe i zestaw do prowadzenia firmy uczniowskiej.
Rozpowszechnianiem i prowadzeniem programu „Młodzi Przedsiębiorcy" zajmują się cztery Centra Szkoleniowo-Konsultacyjne dla Programów Edukacyjnych Fundacji im. Ste-fana Batorego: przy III LO w Gdyni (teł. 0-58 221342), XXVI LO w Łodzi (teł. 0-42 889896), II LO (tel. 0-25 443297) w Siedlcach i IV LO w Sosnowcu (tel. 0-32 1912139).