S P I S T R E Ś C I N R U 12/76
T R Y B U N A C ZY T ELN IK A
ZE ZJED N O C ZE N IA IN F O R M A T Y K I
Z K R A JU
ZE ŚW IA T A
P R Z E G L Ą D W Y D A W N IC TW
s tr.
K o n w e r s a c y jn y s y s te m w y s z u k iw a n ia in f o r m a c ji — K W IN T E T
I w o n a T r z p il, E w a Z a b o r o w s k a i
P rz e n o ś n o ś ć o p r o g r a m o w a n ia (p rz e g lą d m e to d )
M a r e k L a s o ta 5
O p ty m a liz a c ja w ie lo c e lo w a u rz ą d z e ń te c h n ic z n y c h R y s z a r d P a w l i k
I n f o r m a c ja , w ła d z a , złożoność o p ra ć . — M a ł g o r z a ta K n a p c z y k G d zie tk w ią p rz y c z y n y n ie p o w o d z e ń ?
M i e c z y s ł a w S i k o r a
R u c h o m y c zas p r a c y — d o ś w ia d c z e n ia o r g a n iz a c y jn e o p ra ć . I. M a l e r c z y k - D a ń d a , E. O ż ó g - S k o l i m o w s k a S p o r t i r e k r e a c j a w Z E T O
J ę z y k F O R T R A N d la m in ik o m p u te r ó w s e r ii M E R A 300
Co je s t p o tr z e b n e in f o rm a ty c e ? K r y s t y n B e r n a t o w i c z
K o ło b rz e s k ie s p o tk a n ie z C z y te ln ik a m i — A . K l i m e k W ie k d o jr z a ły Z E T O -G d y n ia — K r y s t y n B e r n a
to w i c z
R e la k s in f o r m a ty k ó w — A n d r z e j K l i m e k
I n f o r m a ty k a p o a n g ie ls k u . Z a m k n ię ty o b ie g d o k u m e n tó w (n a p r z y k ła d z ie ro z w ią z a ń z o d b io rc ą e n e rg ii e le k try c z n e j)
J a n u s z I l c z u k
K o m p u te r R 22 — J. K u r k i e w i c z , J. S o l t a n
O c e n a p a k ie tó w o p r o g r a m o w a n ia p rz e z u ż y tk o w n i
k ó w ( I . S o b . )
B r a z y lia w 1976 r o k u — d r u g a J a p o n ia ? (I. So b.) K o n c e p c ja r o z w o ju i w d ro ż e n ia in f o r m a ty k i w b a n
k a c h f r a n c u s k ic h — T a d e u s z G r u s z o w s k i
E U R O C O M P . M ię d z y n a ro d o w a k o n f e r e n c ja in f o r m a ty c z n a
W ł a d y s ł a w K l e p a c z
B ib lio g ra f ia w y d a w n ic tw p o ls k ic h z d z ie d z in y in f o r
m a ty k i ( A K ) 22 i I I I okł.
R O C Z N Y S P I S T R E Ś C I C Z A S O P IS M A IN F O R M A T Y K A
10
14 17 23 26 26
27 28 29 30
31 33 34 35
37
39
O g ło szen ie
19 IV okł.
W Y D A W N IC T W A C Z A S O P I S M T E C H N I C Z N Y C H
N O T W a r s z a w a C z a c k i e g o 3/5
K O L E G I U M R E D A K C Y J N E
R e d a k t o r N a c z e l n y p r o f , d r h a l). L e o n Ł U K A S Z E W IC Z
m g r K r y s t y n B E R N A T O W IC Z , p r o f , d r h a b . in ż . K o n r a d F I A Ł K O W S K I ( z a s t. r e d a k t o r a n a c z e l n e g o ) , d r in ż . M a r e k H O Ł Y Ń S K I, m g r in ż . S t a n i s ł a w J A S K Ó L S K I , W ł a d y s ł a w K L E P A C Z (z a s t. T e d a k t o r a n a c z e l n e g o ) , m g r A n d r z e j K L I M E K , d o c . d r h a b . A n t o n i M A Z U R K I E
W IC Z , d o c . d r in ż . A n d r z e j T A R G O W S K I R e d . t e c h n . A n n a P O T A R S K A
R A D A P R O G R A M O W A
M g r i n ż . A n d r z e j B O S S O W S K I, d o c . d r in ż . J a n F E L I C K I , d o c . d r in ż . Z b i g n i e w G A C K O W S K I, d o c . d r in ż . A l e k s a n d e r G O L IN O W S K I, d r h a b . A n d r z e j G R Z Y W A K , d o c . d r h a b . in ż . R o m a n K U L E S Z A , p r o f , d r h a b . L e o n Ł U K A S Z E W IC Z , p r o f , d r h a b . in ż . S t a n i s ł a w P A S Z K O W S K I ( w i c e p r z e w o d n i c z ą c y ) , p r o f , d r T a d e u s z P E C H E , m g r in ż . B r o n i s ł a w P IW O W A R ,' d r in ż . A n d r z e j P L Ą S K O W S K I , m g r in ż . T a d e u s z P O D G Ó R S K I ( w i c e p r z e w o d n i c z ą c y ) , p r o f , d r in ż . J e r z y S E ID L E R , p r o f . d r in ż . A n d r z e j S T R A S Z A K ( p r z e w o d n i c z ą c y ) , d o c . J e r z y T R Y B U L S K I,
d r T a d e u s z W A L C Z A K , p r o f d r in ż . S t e f a n W Ę G R Z Y N , d r in ż . J a n Z . Ż Y D O W O
R e d a k c j a : 00-041 W a r s z a w a , u l . J a s n a 14/16, p o k ó j 331, t e l . 27-71-40 l u b c e n t r a l a 26-82-61 w . 285, d y ż u r y r e d a k c j i 10,00—13,00
— j Z a k ł a d K o l p o r t a ż u W C T N O T , W a r s z a w a , u l . M a z o w i e c k a 12
Z a k ł . G r a f . „ T a m k a ” . Z . 2. Z a m . 580. P a p i e r d r u k . s a t . I I I k l. 70 g . A l, o b j. 5,0 a r k . d r u k . N a k ł a d 7100. J-39.
C e n a e g z e m p l a r z a z ł 15.— I N D E K S 36210/36124 P r e n u m e r a t a r o c z n a z ł 180.—
p m l u Hr 12
z asto so w a n ia w g o sp o d a rc e , technice i n a u ce
M I E S I Ę C Z N I K 1 9 7 6
R O K XII
g r u d z i e ń
ORGAN MI NI STERSTWA NAUKI, SZKOLNI CTWA WYŻSZEGO I TECHNI KI I POLSKI EGO KOMITETU AUTOMATYCZNEGO P R Z E T W A R Z A N I A I N F O R M A C J I N A C Z E L N E J O R G A N I Z A C J I T E C H N I C Z N E J
IWONA TRZPIL EWA ZABOROW SKA
Instytut Maszyn M atematycznych Zjednoczenia M ERA W arszawa
K o nw e rsacyjn y system w yszukiw ania m form acji-K W IN TET
G EN EZA SY STE M U
S y s te m K W IN T E T (K o n w e r s a c y jn e W y s z u k iw a n ie I N f o r - m a c ji T E le T ra n s m ito w a n y c h ) z o s ta ł z a p r o je k to w a n y i je s t o b e c n ie re a liz o w a n y w Z a k ła d z ie S y s te m ó w W y s z u k iw a n ia i T e le p r z e tw a r z a n ia I n f o r m a c j i I n s t y t u t u M a sz y n M a te m a ty c z n y c h .
K W IN T E T m a z a p e w n ić u ż y tk o w n ik o m z d a ln y c h lu b lo k a ln y c h k o ń c ó w e k d o s tę p do in f o r m a c ji z a p is a n y c h w b a z a c h d a n y c h re z y d u ją c y c h w c e n tr a ln y m k o m p u te r z e (\v p ie r w s z e j r e a liz a c ji IB M /3 7 0 , d o celo w o m a s z y n y J e d n o l i
teg o S y s te m u , w sz c z e g ó ln o śc i m a s z y n a R -30). Z a p o ś r e d n ic tw e m s y s te m u K W IN T E T m o ż n a w y łą c z n ie w y s z u k iw a ć in f o r m a c je z b azy . I n n e o p e r a c je n a b a z ie d a n y c h , ja k np. w p ro w a d z a n ie in f o r m a c ji, s k r e ś la n ie ic h i m o d y f ik a c ja , m o g ą b y ć d o k o n y w a n e (n a ogół w tr y b ie w s a d o w y m , p rz e z p r o g r a m is tó w o d w o łu ją c y c h się w sw o ic h p ro g r a m a c h u ż y tk o w y c h do s y s te m u o b słu g i b a z y d a n y c h , n a z w a n e g o S A D ').
P r z y k ła d w y k o r z y s ta n ia s y s te m u S A D za m ie sz c z o n o n a r y s u n k u 1.
U ż y tk o w n ik k o ń c ó w k i f o r m u łu j e z le c e n ia w y s z u k iw a w c z e w ję z y k u K W IN T E T , s f o rm a liz o w a n y m a le p r z y p o m in a j ą c y m w y p o w ie d z i n a tu r a ln e . J ę z y k te n o p ra c o w a n o n a p o d s ta w ie n a s tę p u ją c y c h zało ż eń .
• B a z a d a n y c h je s t z b io re m d o k u m e n tó w s f o rm a to w a n y c h , tzn . p o d z ie lo n y c h n a p o z y c je m a ją c e sw o je n a z w y i w a r tości, p rz y cz y m s t r u k t u r a p o d z ia łu d o k u m e n tó w n a p o z y c je je s t d o w o ln a . O p ró c z w ła ś c iw y c h d o k u m e n tó w i o p i
só w ic h s t r u k tu r y , b a z a z a w ie r a te ż in f o r m a c je o p o w ią z a n ia c h z e w n ę tr z n y c h m ię d z y d o k u m e n ta m i; d z ię k i ty m p o w ią z a n io m , m im o że o r g a n iz a c ja b a z y je s t b a r d z ie j z b li
ż o n a do m o d e lu re la c y jn e g o , n a ło ż e n ie n a n ią s t r u k tu r y h ie r a r c h ic z n e j je s t ró w n ie ż m o żliw e.
• J ę z y k m a- z a p e w n ić p o b ie r a n ie in f o r m a c ji z b a z y d a n y c h u ż y tk o w n ik o w i p o s łu g u ją c e m u się n a c o d z ie ń ję z y k ie m p o ls k im , n ie k o n ie c z n ie z a w o d o w e m u p ro g r a m iś c ie ; u ż y t
k o w n ik p o w in ie n m ó c o d w o ły w a ć się do b a z y k o n w e r s a - c y jn ie , p o p rz e z m o n ito r d a le k o p is o w y lu b e k ra n o w y , a ż ą d a n e in f o r m a c je o tr z y m y w a ć n a m o n ito r z e lu b d r u k a r c e .
• Z a w a r ty w ję z y k u a p a r a t d o o k r e ś la n ia k r y t e r iu m w y b o ru d o k u m e n tó w p o w in ie n u w z g lę d n ia ć w a r to ś c i ic h p o z y c ji o ra z p o w ią z a n ia z e w n ę trz n e m ię d z y d o k u m e n ta m i.
• O p ró c z p ro s te g o w y s z u k iw a n ia p o z y c ji i d o k u m e n tó w , k tó r y c h w a r to ś c i in te r e s u j ą u ż y tk o w n ik a , ję z y k p o w in ie n u m o ż liw ia ć o b lic z a n ie p e w n y c h f u n k c ji n a ty c h w a r t o śc ia c h .
• J ę z y k m a u m o ż liw ia ć p o r z ą d k o w a n ie i f o r m a to w a n ie w y p is y w a n y c h in f o rm a c ji.
• N a le ż y u w z g lę d n ić w ję z y k u m o żliw o ść p r z e c h o w y w a n ia i w ie lo k r o tn e g o w y k o r z y s ty w a n ia zle c e ń w y s z u k iw a w czy ch u p rz e d n io s fo rm u ło w a n y c h .
• J ę z y k p o w in ie n u m o ż liw ia ć m o d y f ik o w a n ie z le c e n ia w p r z y p a d k u g d y p ie r w o tn e k r y t e r iu m w y b o r u o k r e ś la z b y t d u ż y z b ió r d o k u m e n tó w .
• J ę z y k p o w in ie n z a w ie ra ć ś r o d k i u ła t w i a ją c e o p a n o w a n ie je g o re g u ł i k o r z y s ta n ie z s y s te m u w y s z u k iw a n ia in f o r m a c ji.
Użytkownik / Wyszukiwanie z bazy 1
(Użytkownik •/ i
[Wyszukiwanie f
Z bazy 3
Użytkownik 3 Wyszukiwanie z bazy 2
\ , N
A
KWINTET
(1 ^ytko w n ik^\
l Wyszukiwanie)
\ z bazy I )
I Program użytkowy 1 I
| Modyfikacja bazy 2
- J
I Program użytkowy 2 1 I Wyszukiwanie i i skreślanie I 1 z bazy 3
\Program użytkowy 3\
1 Wprowadzenie i I do bazy 1 I
i---i --- j
\ Program użytkowy 4.
* Modyfikacja
* bazy f
*) O r g a n i z a c j a b a z y d a n y c h i S y s t e m A d m i n i s t r o w a n i a D a n y m i (S A D ) s ą o p i s a n e w [5], [9], [14] i [10].
R y s . l . P r z y k ł a d w y k o r z y s t a n i a s y s t e m u S A D
J ę z y k i do w y s z u k iw a n ia in f o rm a c ji, p r o je k to w a n e i i m p le m e n to w a n e o b e c n ie n a św ie c ie , d z ie lą s ię n a d w ie p o d s ta w o w e k a te g o r ie (p o r ó w n a j n p . [3]). D o p ie r w s z e j z a li
c z a m y ję z y k i, k tó r y m i p o s łu g u ją się z a w o d o w i p r o g r a m iś c i.
S ą to tzw . ję z y k i p r o c e d u r a ln e , w k tó r y c h p r o g r a m is ta z a p is u je n ie ty lk o co (tzn. ja k i e in f o rm a c je ) c h c e o tr z y m a ć z b a z y d a n y c h , a le ró w n ie ż ja k z o rg a n iz o w a ć d o s tę p do o k re ś lo n y c h in f o rm a c ji.
J ę z y k i ta k ie c zęsto są ro z s z e rz e n ia m i z n a n y c h ję z y k ó w p r o g ra m o w a n ia , ja k n p .: C O B O L , P L l, F O R T R A N , B A S IC . Do d r u g ie j k a te g o r ii n a le ż ą ję z y k i p rz e z n a c z o n e d la u ż y t
k o w n ik ó w b a z y d a n y c h n ie b ę d ą c y c h p ro f e s jo n a ln y m i p r o g r a m is ta m i, a w ię c ta k ie , w k tó r y c h z le c e n ia w y s z u k iw a w cze m a j ą fo r m ę b a r d z ie j z b liż o n ą do ję z y k a p o to czn e g o , ja k im p o s łu g u je się u ż y tk o w n ik i w k tó r y c h u ż y tk o w n ik p o d a je w y łą c z n ie c o c h c e o tr z y m a ć z b azy .
P o n ie w a ż ję z y k K W IN T E T je s t p rz e z n a c z o n y w z a s a d z ie d la n ie z a w o d o w y c h p ro g r a m is tó w , w z ię to p o d u w a g ę g łó w n ie ję z y k i d r u g ie j k a te g o r ii. A n a liz o w a n o ję z y k i: A R P L [8], G IS -V e rs io n 2 [7], C P A S Q u e ry S y s te m [4], L IS T A R [lj, Q L P [12], Q u e ry U p d a te -V e rs io n 2 [11], S IM S [6], S T A IR S [13], S Y K O N [2], O k a z a ło się, że ż a d e n z ty c h ję z y k ó w n ie s p e łn ia w s z y s tk ic h w y m ie n io n y c h zało ż eń :
— A R P L , S IM S , C P A S Q u e ry S y s te m p o s t u lu j ą w y łą c z n ie h ie r a r c h ic z n ą s t r u k t u r ę b a z y d a n y c h
— G IS , z a p r o je k to w a n y do w y s z u k iw a n ia in f o r m a c ji w tr y b ie w s a d o w y m , tr u d n o p rz e r o b ić n a e f e k ty w n ą w e rs ję k o n w e r s a c y jn ą ¡(istn ie ją c a k o n w e r s a c y jn a w e r s j a G IS -u p o z w a la ty lk o n a k o n w e r s a c y jn e z le c e n ie w y k o n a n ia p r o g r a m u n a p is a n e g o w tr a d y c y jn y m ję z y k u G IS )
— f u n k c j e o k r e ś lo n e n a w a r to ś c ia c h e le m e n tó w z b a z y w ję z y k a c h S Y K O N , L IS T A R , C P A S Q u e ry S y s te m i S IM S w y d a ją się z b y t p r y m ity w n e d la p o tr z e b ty p o w e g o u ż y t
k o w n ik a (np. b r a k o p e r a to r ó w w r o d z a j u Ś R E D N IA , M IN , M A X ); w s y s te m ie S T A IR S n ie m a w o g ó le m o ż liw o śc i w y k o n y w a n ia o b lic z e ń n a w a r to ś c ia c h e le m e n tó w b a z y
— w ż a d n y m z r o z p a tr y w a n y c h ję z y k ó w n ie u w z g lę d n io n o p o w ią z a ń z e w n ę trz n y c h m ię d z y d o k u m e n ta m i w ta k im se n s ie , w ja k im p rz e w id z ia n o je w b a z ie o r g a n iz o w a n e j p rz e z S A D
— w w ię k s z o ś c i r o z p a tr y w a n y c h ję z y k ó w b r a k śro d k ó w u ła tw ia ją c y c h k o r z y s ta n ie z ję z y k a
— w s z y s tk ie w y m ie n io n e ję z y k i, z w y ją tk ie m S Y K O N -u , z b u d o w a n e są n a b a z ie ję z y k a a n g ie ls k ie g o , tr z e b a b y w ię c je s p e c ja ln ie m o d y fik o w a ć d la p o ls k ie g o u ż y tk o w n ik a . P rz y s tą p io n o z a te m do z a p r o je k to w a n ia w ła s n e g o ję z y k a f o r m u ło w a n ia z le c e ń w y sz u k iw a w c z y c h i s y s te m u u m o ż li
w ia ją c e g o k o r z y s ta n ie z te g o ję z y k a .
W ty m a r t y k u le o g ra n ic z y m y się do p r z e d s ta w ie n ia g łó w n y c h id e i p r o j e k t u s y s te m u K W IN T E T o ra z p r z y k ła d ó w ilu s t r u ją c y c h c h a r a k t e r ję z y k a i tr y b w s p ó łp r a c y u ż y tk o w n ik a z s y s te m e m .
K O N W E R SA C JA U Ż Y T K O W N IK A Z SY STE M EM
Do w p r o w a d z a n ia z le c e ń w ję z y k u K W IN T E T m a słu ży ć k la w i a t u r a m o n i to r a d a le k o p is o w e g o l u b e k ra n o w e g o . M o n i t o r e k r a n o w y u m o ż liw ia sz y b s z ą i b a r d z ie j c z y te ln ą d la u ż y tk o w n ik a r e a k c ję s y s te m u , p o n ie w a ż te k s ty n i e a k t u a ln e m o ż n a ła tw o u s u w a ć z e k r a n u , a n ie m o ż n a ic h u s u n ą ć z ta b u lo g r a m u m o n i to r a d a le k o p iso w e g o . Z a le tą m o n ito r a d a le k o p is o w e g o je s t p o z o s ta w ia n ie tr w a ł e j k o p ii d ia lo g u w p o s ta c i ta b u lo g r a m u , je d n a k k o p ię ta k ą m o ż n a u z y s k a ć ró w n ie ż w p r z y p a d k u k o r z y s ta n ia z m o n ito r a e k ra n o w e g o , je ś li w .sk ład k o ń c ó w k i w c h o d z i d r u k a r k a s p rz ę ż o n a z m o n ito re m . M a ją c n a u w a d z e w y ższo ść ta k ie g o z e s ta w u u r z ą d z e ń n a d m o n ito r e m d a le k o p is o w y m , o p is z e m y tu tr y b w s p ó łp r a c y u ż y tk o w n ik a z s y s te m e m , p o d c z a s k tó r e j k o r z y s ta on z e k r a n u i d r u k a r k i. (W p ie r w s z e j r e a liz a c ji s y s te m u K W IN T E T u w z g lę d n ia się m o n ito r y IB M 3277 n^o- d e l 2 i d r u k a r k i IB M 3284 m o d e l 2).
E k r a n m o n ito r a 3277 p o d z ie lo n y je s t w c z a sie d z ia ła n ia s y s te m u K W IN T E T n a 3 s t a łe p o la (p a trz ry s. 2). P o le o n a z w ie L IN IA W E JŚ C IO W A , n a k tó r e r e z e r w u j e się p r z e d o s ta tn i w ie rs z e k r a n u , p rz e z n a c z o n o n a in f o r m a c je p r z e k a z y w a n e s y s te m o w i K W IN T E T p rz e z u ż y tk o w n ik a . J e s t to w ię c p o le, w k tó r e u ż y tk o w n ik w p is u je sto p n io w o (tj.
po je d n y m w ie rs z u ) te k s ty z le c e ń lu b , n a ż ą d a n ie s y s te m u , in f o r m a c je u z u p e łn ia ją c e w z g lę d n ie p o p r a w io n e t e k s ty f r a g m e n tó w zle c e n ia .
~ i
i Pole zlecenia
i /
Linia wejściowa
■J Wskaźnik stanu system u
R y s. 2. F o r m a t e k r a n u
O b s z a r e k r a n u o n a z w ie P O L E Z L E C E N IA , n a k tó r y r e z e r w u je się p r a w ie c a ły e k r a n , z w y ją tk i e m d w ó c h o s t a t n ic h w ie rs z y , p rz e z n a c z o n o n a p o le ro b o c z e s y s te m u . J e s t to p o le c h ro n io n e p rz e z K W IN T E T , co o z n acza, że u ż y t
k o w n ik n ie m a m o ż liw o śc i w p is a n ia c z e g o k o lw ie k do teg o p o la b e z p o ś re d n io .
W P O L U Z L E C E N IA sy s te m :
— k o m p le tu je , p o w s tę p n e j w e r y f ik a c ji, te k s t z le c e n ia o d b ie r a n y od u ż y tk o w n ik a (tj. z L I N I I W E JŚ C IO W E J)
— u m ie sz c z a k o m u n ik a ty do u ż y tk o w n ik a (np. ż ą d a n ie w p ro w a d z e n ia d o d a tk o w e j in f o r m a c ji, m o n ito r y o w y k r y ty c h b łę d a c h )
— w y ś w ie tla o d p o w ie d z i n a p o p r a w n e z le c e n ia uży tk o w ’- n ik a (o ile m ia ły b y ć k ie r o w a n e n a e k r a n , a n ie n a d r u k a rk ę ) .
O s ta tn ie z w y d z ie lo n y c h p ó l n a z w a n e W S K A Ź N IK S T A N U S Y S T E M U , n a k tó r e r e z e r w u j e się o s ta tn i w ie rs z e k r a n u , p rz e z n a c z o n o n a te k s ty in f o r m u ją c e u ż y tk o w n ik a na b ie ż ą c o o s t a n ie s y s te m u K W IN T E T .
Z re g u ły są to p o je d y n c z e sło w a w y ś w ie tla n e w p r a w e j części p o la , n p .: Z L E C E N IE , T R A N S L A C JA , P O P R A W IA N IE , W Y S Z U K IW A N IE , R A P O R T . P o le W S K A Ź N IK S T A N U S Y S T E M U je s t ta k ż e p o le m c h ro n io n y m . P rz y p u ś ć m y , że u ż y tk o w n ik w p ro w a d z ił n a s t ę p u ją c y te k s t w ję z y k u K W IN T E T (z w ro ty ję z y k a , w o d ró ż n ie n iu o d n a z w p o z y c ji i d o k u m e n tó w z a z n a c z o n o tłu s ty m d ru k ie m ):
P O D A J N A Z W IS K O , A D R E S Z K A R T A Z D R O W IA G D Y M IA S T O = ’W A R S Z A W A ’ I W IE K > 80 I D A T A -B A D A N IA < = ’75.01.01’
W Y K O N A J ; J e s t to p o le c e n ie
— w y s z u k iw a n ia w' b a z ie d o k u m e n tó w z ty p u K A R T A - Z D R O W IA , w k tó r y c h p o z y c ja o n a z w ie M IA S T O z a w ie - b a z y z a jm u je się o p ie k u n s y s te m u ; p rz e z n a c z a się do teg o r a te k s t W A R S Z A W A , p o z y c ja o n a z w ie W IE K m a w a r - c e lu s p e c ja ln e p r o g r a m y w y k o n y w a n e w tr y b ie w s a d o w y m .t.U o ś ć w ię k s z ą n iż 80 a p o z y c ja o n a z w ie D A T A -B A D A N IA D O ST Ę P DO B A Z Y D A N Y C H Z A PO ŚR ED N IC TW E M
SY STE M U K W IN TET
K W IN T E T m a u m o ż liw ia ć je d n o c z e s n y d o s tę p do w y b r a n y c h b a z u ż y tk o w n ik o m w ie lu o b s łu g iw a n y c h k o ń c ó w e k . C zas, w k tó r y m u ż y tk o w n ic y k a ż d e j k o ń c ó w k i w s p ó łp r a c u ją z sy s te m e m , d z ie li s ię n a tzw . se sje . S e s ja , to czas w s p ó łp r a c y je d n e g o u ż y tk o w n ik a z je d n ą b a z ą d a n y c h . S e s ję m o że ro z p o c z ą ć ty lk o u ż y tk o w n ik u p r a w n io n y do k o r z y s ta n ia z d a n e j b azy , tzn . u ż y tk o w n ik , k tó r y z o s ta ł z a re j e s tr o w a n y u o p ie k u n a s y s te m u , a p o n a d to m a a k tu a l n e z e z w o le n ie n a o d c z y ty w a n ie w a r to ś c i n ie k tó r y c h (w szc z e g ó ln o ś c i w s z y stk ic h ) e le m e n tó w le j b azy .
R e je s t r a c j a u ż y tk o w n ik a p o le g a n p a r z y d z ie le n iu m u id e n ty f ik a t o r a (ja w n ie ) i h a s ła (ta jn ie ), k tó r e są z a p a m ię ty w a n e w sy s te m ie , a k tó r e u ż y tk o w n ik m u s i p o d a w a ć w c e la c h k o n tr o ln y c h p o d c z a s o tw ie r a n ia ¡sesji (z le c e n ie O T W O R Z ). O p ró c z id e n t y f ik a to r a i h a s ła , d la k a ż d e g o z a r e je s tr o w a n e g o u ż y tk o w n ik a p rz e c h o w u je się w s y s te m ie in f o r m a c je o k re ś la ją c e , k tó r e e le m e n ty k a ż d e j b a z y są d o s tę p n e d la teg o u ż y tk o w n ik a . N a p o d s ta w ie ty c h i n f o r m a c ji K W IN T E T k o n tr o lu j e w s z y s tk ie z le c e n ia w y s z u k iw a w cze f o r m u ło w a n e p o d c z a s s e s ji.
R e je s tr o w a n ie m i s k r e ś la n ie m u ż y tk o w n ik ó w z r e j e s t r u o ra z u a k tu a l n ia n i e m in f o r m a c ji o d o s tę p n o ś c i e le m e n tó w
2
— w a rto ś ć n ie w ię k s z ą (w s e n s ie u p o r z ą d k o w a n ie le k s y k o - g ra fic z n e g o te k s tó w ) n iż 75.01.01
— w y b r a n ia z ty c h d o k u m e n tó w p o z y c ji N A Z W IS K O i A D R E S i w y ś w ie tle n ia ic h w a rto ś c i.
P o n ie w a ż p rz y to c z o n y te k s t je s t p o p r a w n y m z le c e n ie m j ę z y k a K W IN T E T , s y s te m j e z a a k c e p tu je i s p o r z ą d z i s z a c u n k o w ą o c e n ę lic z b y s z u k a n y c h d o k u m e n tó w . W P O L U Z L E C E N IA , tu ż za te k s te m u ż y tk o w n ik a , p o ja w i się w t e
d y n p . n a s t ę p u ją c a r e p lik a s y s te m u : ta k ic h d o k u m e n to w j e s t o k o ło 500 c z y w y k o n a ć z le c e n ie ?
J e ś li p o o tr z y m a n iu te j r e p l ik i u ż y tk o w n ik d e c y d u je się n a w y k o n a n ie z le c e n ia , o d p o w ia d a p o p r o s tu T A K ; (lu b T A K D R U K U J; g d y w y g o d n ie j m u o tr z y m a ć w y n ik i z le c e n ia n a d ru k a r c e ).
J e ż e li je d n a k u ż y tk o w n ik s tw ie rd z a , że p o d a n a lic z b a je s t zb y d u ż a w s to s u n k u do jeg o p o tr z e b , lu b p rz y p u s z c z a , że czas w y s z u k iw a n ia d o k u m e n tó w w b a z ie a p o te m w y p i
s y w a n iu w y n ik ó w b ę d z ie z b y t d łu g i, m a o n m o ż liw o ść z m n ie js z y ć lic z b ę r o z p a tr y w a n y c h d o k u m e n tó w n a k ła d a ją c n a n ie d o d a tk o w y w a r u n e k .
P is z e w ię c n p.:
D O D A J W A R U N E K : D Z IE L N IC A = ’O C H O T A ’;
W Y K O N A J;
S y s te m p o n o w n ie o c e n ia lic z b ę d o k u m e n tó w s p e łn ia ją c y c h ro z s z e rz o n y z b ió r w a r u n k ó w i in i c ju j e d ia lo g , a n a lo g ic z n y do p r z y to c z o n e g o .. w y ż e j, n ie w y k o n u ją c z le c e n ia , d o p ó k i n ie o tr z y m a od u ż y tk o w n ik a zgody w y r a ż o n e j z w ro te m : T A K ;
P rz y p u ś ć m y te r a z , że te k s t z le c e n ia z o s ta ł n a p is a n y n ie p o p ra w n ie .
N a p rz y k ła d :
P O D A J N A Z W IS K O , A D R E S Z K A R T A -Z D R O W IA G D Y M IA S T O = ’W A R S Z A W A ’ X W IE K P O N A D 80 I D A T A -B A D A N IA < = ’75.01.01’
(S łow o P O N A D n ie je s t p r a w id ło w y m z w ro te m ję z y k a ).
S ta n d a r d o w ą r e a k c j ą s y s te m u b ę d z ie in te n s y w n ie js z e p o d ś w ie tle n ie w P O L U Z L E C E N IA n ie p o p r a w n e g o w ie rs z a o ra z w y p is a n ie k o m u n ik a tu :
n ie p o p r a w n y f r a g m e n t w a r u n k u p o p r a w k o n te k s t: w ie k p o n a d
N a og ó ł te g o t y p u in f o r m a c ja o b łę d z ie w y s ta r c z a u ż y t
k o w n ik o w i; p o je j o tr z y m a n iu w p isz e o n w L I N I I W E J Ś C IO W E J te k s t: W IE K > a s y s te m u m ie ś c i t e n t e k s t w P O L U Z L E C E N IA z a m ia s t W IE K P O N A D i z a a k c e p tu je zle c e n ie . J e d n a k d la u ż y tk o w n ik ó w p o c z ą tk u ją c y c h , k r ó tk i m o n it o b łę d z ie m o że b y ć n ie z ro z u m ia ły . P r z e w id u je się w ta k ic h p r z y p a d k a c h n ie s ta n d a r d o w y tr y b w s p ó łp r a c y z s y s te m e m (z a p o c z ą tk o w a n y p rz e z u ż y tk o w n ik a z le c e n ie m P O M A G A J, a z m ie n ia n y n a t r y b s ta n d a r d o w y z le c e n ie m N IE PO M A G A J), w k tó r y m o p ró c z k r ó tk ic h m o n itó w o p o p e łn io n y c h b łę d a c h , u ż y tk o w n ik b ę d z ie o tr z y m y w a ć je s z cze d o d a tk o w e in f o r m a c je i in s tr u k c j e p o s tę p o w a n ia . W o b u tr y b a c h w s p ó łp r a c y p rz e w id z ia n a j e s t r ó w n ie ż d o ra ź n a p o m o c s y s te m u , g d y u ż y tk o w n ik z a p o m n i fo r m ę lu b z n a c z e n ie k tó r e g o ś ze z w ro tó w ję z y k a , b ą d ź n a z w y d o s tę p n y c h d la n ieg o e le m e n tó w z b a z y , b ą d ź u s u n ię ty ju ż z e k r a n u p o c z ą te k sw o je g o z le c e n ia . Z w r a c a się w te d y do s y s te m u ze z le c e n ie m ty p u P R Z Y P O M N IJ. J e ś li n a p is z e n p .:
PR Z Y PO M N IJ G D Y ; o tr z y m a w o d p o w ie d z i in f o r m a c je o fo r m ie i z n a c z e n iu w a r u n k ó w w y b o r u d o k u m e n tó w p o p rz e d z a n y c h w z le c e n iu s ło w e m GDY.
IN FO R M A C JE Z A P IS Y W A N E PRZEZ K W IN TET
P o d c z a s d ia lo g u o p is a n e g o p o w y ż e j, w ie le w y p o w ie d z i u ż y tk o w n ik a i s y s te m u (ja k m o n ity o b łę d a c h , in f o r m a c je o s ta n ie s y s te m u , je d n o r a z o w e z le c e n ie , p e w n e in f o r m a c je w y b r a n e z b a z y ) d e z a k tu a liz u je się n a ty c h m ia s t po ic h w y k o r z y s ta n iu i w z w ią z k u z ty m z n ik a z e k r a n u b e z p o z o s ta w ie n ia g d z ie k o lw ie k tr w a ls z e g o ś la d u . J e d n a k ż e n ie k tó r e in f o r m a c je o tr z y m y w a n e o d s y s te m u u ż y tk o w n ik c h c ia łb y w y k o rz y s ty w a ć w ie lo k r o tn ie , a n ie k tó r e w ła s n e s f o r m u ło w a n ia w ie lo k r o tn ie p o w ta rz a ć .
W ta k ic h p r z y p a d k a c h K W IN T E T u ła tw ia z a p a m ię ta n ie p o tr z e b n y c h in f o r m a c ji n a o d p o w ie d n ic h n o ś n ik a c h . R o z ró ż n ia m y n a s t ę p u ją c e ty p y in f o r m a c ji z a p a m ię ty w a n y c h p rz e z K W IN T E T :
— w y n ik i z le c e n ia tz n . in f o r m a c je w y b r a n e z b a z y n a z le c e n ie u ż y tk o w n ik a
!— p ro to k o ły d ia lo g u u ż y tk o w n ik a z s y s te m e m
— te k s ty zleceń .
W y n ik i z le c e n ia , z a le ż n ie od ż y c z e n ia u ż y tk o w n ik a , m o g ą b y ć w y ś w ie tla n e n a ' e k r a n i e m o n ito r a k o ń c ó w k i (zlecen ie PO D A J) lu b w y p is y w a n e n a d r u k a r c e n a le ż ą c e j d o k o ń c ó w k i (z le c e n ie D R U K U J L O K A LN IE) w z g lę d n ie w y p r o w a d z a n e n a c e n tr a ln ą d r u k a r k ę (z le c e n ie D R U K U J) lu b z a p is y w a n e w p a m ię c i p o m o c n ic z e j, c z y li n a d y s k u lu b ta ś m ie m a g n e ty c z n e j (zlecen ie P A M IĘ T A J).
P ro to k ó ł s e s ji b ę d ą c y p e łn y m te k s te m d ia lo g u p ro w a d z o n e go p rz e z m o n ito r e k r a n o w y j e s t s p o r z ą d z a n y p rz e z K W IN TET n a d r u k a r c e lo k a ln e j, n a ż y c z e n ie u ż y tk o w n ik a w y r a ż o n e z le c e n ie m K O P IU J. Z le c e n ie N IE K O P IU J p r z e r y w a p r o to k o ło w a n ie se s ji.
T e k s ty zlec eń , K W IN T E T p r z e c h o w u je w tz w . b ib lio te c e u ż y tk o w n ik a , t j . w o b s z a r z e p a m ię c i d y s k o w e j p r z y d z ie lo n y m d a n e m u u ż y tk o w n ik o w i (lu b g r u p ie u ż y tk o w n ik ó w o ty m s a m y m id e n ty f ik a to r z e ) p o d c z a s r e j e s t r a c j i w s y s te m ie . T e k s t z le c e n ia s c h o w a n y w b ib lio te c e w c zasie je d n e j se s ji (w w y n ik u z le c e n ia PRZECH O W A J) m o ż e b y ć p rz e z u ż y tk o w n ik a p o n o w n ie s p r o w a d z o n y d o w y k o n a n ia p o d c z a s te j s a m e j lu b n a s tę p n y c h se s ji. S łu ż y d o te g o z le c e n ie W Y K O N A J, k tó r e g o p a r a m e tr e m je s t n a z w a te k s tu z b ib lio te k i, p r z y p o r z ą d k o w a n a m u w m o m e n c ie p r z e c h o w y w a n ia . T e k s ty m o g ą b y ć u s u w a n e z b ib lio te k i za p o m o c ą z le c e n ia K A S U J a w y ś w ie tla n e -na e k r a n i e za p o m o c ą z le c e n ia 'WYPISZ.
P R Z Y K Ł A D Y ZLECEŃ W JĘ Z Y K U K W IN T E T
Z a łó ż m y , że w b a z ie d a n y c h o n a z w ie S O C J O L z n a jd u ją się m ię d z y in n y m i, d o k u m e n ty o n a z w a c h D O M , R O D Z IN A , S A M O C H O D . D o k u m e n ty o n a z w ie D O M o p is u ją b u d y n k i m ie s z k a ln e i z a w ie r a j ą in f o r m a c je ty p u : a d re s , w ła ś c i
cie l (np. do m k w a te r u n k o w y , sp ó łd z ie lc z y , p r y w a tn y ) , lic z b a z a m ie s z k a ły c h ro d z in itp . W d o k u m e n c ie o n a z w ie R O D Z IN A z a p is a n a je s t lic z e b n o ś ć ro d z in y , je j d o ch ó d , n a z w isk o g łó w n e g o lo k a to r a m ie s z k a n ia z a jm o w a n e g o D rzez ro d z in ę , z a jm o w a n a p o w ie rz c h n ia m ie s z k a ln a i u ż y tk o w a itp . W d o k u m e n ta c h ty p u S A M O C H Ó D p o d a n a je s t m a r k a s a m o c h o d u , ro k p r o d u k c ji, n u m e r r e j e s t r a c y j n y Ud.
Z a łó ż m y też, ż e n a d o k u m e n ta c h z te j b a z y o k re ś lo n e są d w ie r e la c je : M IE S Z K A i M A. R e la c ja o n a z w ie M I E S Z K A w ią ż e d o k u m e n t R O D Z IN A z d o k u m e n te m ty p u D O M
o p is u ją c y m b u d y n e k , w k tó r y m m ie s z k a d a n a ro d z in a . R e la c ja M A w ią ż e d o k u m e n t t y p u R O D Z IN A z o d p o w ie d n im d o k u m e n te m ty p u D O M , je ż e li ro d z in a je s t w ła ś c i
c ie le m b u d y n k u l u b / i z o d p o w ie d n im d o k u m e n te m ty p u SA M O C H O D , je ż e li ro d z in a je s t w ła ś c ic ie le m sa m o c h o d u . P r z y p u ś ć m y te r a z , ż e u ż y tk o w n ik b a z y S O C J O L m a z a m ia r s f o rm u ło w a ć w ję z y k u K W IN T E T n a s tę p u ją c e p r o b le m y :
(1) W y s z u k a ć ro d z in y , w k tó r y c h ś r e d n i d o ch ó d n a o so b ę n ie p r z e k r a c z a 2000 zł. D la ty c h w y b r a n y c h ro d z in w y p isa ć
— w p o s ta c i trz y k o lu m n o w e g o z e s ta w ie n ia : a. n a z w is k o g łó w n e g o lo k a t o r a
b. p o w ie rz c h n ię m ie s z k a ln ą p r z y p a d a ją c ą ś r e d n io n a o so b ę (z d o k ła d n o ś c ią d o . d w ó c h m ie js c p o k ro p c e d z ie s ię tn e j) c. p r o c e n t ja k i s ta n o w i p o w ie rz c h n ia m ie s z k a ln a w s t o s u n k u do p o w ie rz c h n i u ż y tk o w e j z a jm o w a n e j p rz e z ro d z in ę (z d o k ła d n o ś c ią do je d n e g o m ie js c a p o k r o p c e d z ie s ię tn e j) (2)a. P o lic z y ć ile ro d z in z m ie sz k a ń k w a te r u n k o w y c h , w k tó r y c h p o w ie rz c h n ia m ie s z k a ln a p r z y p a d a j ą c ą a n a je d n ą o so b ę je s t m n ie js z a n iż 5 m 2, p o s ia d a sa m o c h ó d .
b. Z n a le ź ć m in im a ln ą p o w ie rz c h n ię u ż y tk o w ą z a jm o w a n ą p rz e z ta k ą ro d z in ę .
P r z y k ła d se sji, p o d c z a s k tó r e j u ż y tk o w n ik p r z e d s ta w ia o p i
s a n e w y ż e j p r o b le m y w p o s ta c i zle c e ń ję z y k a K W IN T E T i o tr z y m u je o d p o w ie d z i od s y s te m u u m ie sz c z o n y je s t n a r y s u n k u 3.
W y p o w ie d z i u ż y tk o w n ik a są p is a n e w ie lk im i lite r a m i, o d p o w ie d z i s y s te m u m a ły m i.
Z le c e n ie w y r a ż a ją c e p ie r w s z y o p is a n y w y ż e j p ro b le m z a c z y n a się sło w e m D R U K U J a k o ń c z y sło w e m W Y K O N A J.
OTWORZ BAZE SO GJO I UŻYTKOWNIK A.NOWAK j h a s ł o ?
s e s j a o t w a r t a d n 1 7 . 0 4 . 7 7 g o d z . 1 3 . 0 8 . 0 5
DRUKUJ NAZWISKO, POW_MIESZK/LICZNOSC,
POW_MISSZK * 100/P0W_UZYTK &DY DOCHOD/IICZNOSC < 5 2 0 0 0
W FORMIE 2 W PORZĄDKU 1
FORMA 2 : TYTUŁ S P A C JI 2 0 »ZESTAWIENIE DLA P . Z . K . ' KOLUMNY S P 5 ZNAKÓW 1 5 , S P 15 OBRAZ » Z Z .Z Z * ;
S P 15 OBRAZ » Z Z Z .Z Z » ;
PORZĄDEK 1 : R05NAC0 WZGL NAZWISKO ; WYKONAJ;
t a i c i c h d o k u m e n to w j e s t o k o ł o 1 1 0 0 c z y w y k o n a ć z l e c e n i e ?
TAK;
PODAJ LIC Z N IK (R O D Z IN A ), MIN (POW JJZYTK) GDY REL MIESZKA (RODZINA, DOM) I
W ŁAŚCICIEL = ’ KWATERUNEK* I POW_MIESZK/LICZNOSC<5 I R E L MA ( RODZINA,SAMOCHOD) WYKONAJJ
t a k i c h d o k u m e n to w j e s t o k o ł o 2 0 0 c z y w y k o n a ć z l e c e n i e ?
TAK;
l i c z n i k ( r o d z i n a ] m in ( p o w _ u z y tk )
2 1 9 2 . 5 3
ZAMKNIJ;
R y s . 3. P r z y k l a c t s e s j i
O k re ś lo n o w n im f o r m a t i u p o r z ą d k o w a n ie w y n ik ó w p r z y p is u ją c ty m o k re ś le n io m o d p o w ie d n io n u m e r y 2 i 1. D e f i n ic j e te są w y k o r z y s ta n e w b ie ż ą c y m z le c e n iu i m o g ą by ć w y k o r z y s ty w a n e w n a s tę p n y c h z le c e n ia c h te j sa m e j se s ji za p o m o c ą z w ro tó w w P O R Z Ą D K U 1 i W F O R M IE 2. Z w r o t K O L U M N Y w o p is ie f o r m y w y n ik ó w o k re ś la r o z p la n o w a n ie w y n ik ó w n a a r k u s z u w y d a w n ic z y m tz n . o d s tę p y m ię d z y k o lu m n a m i (S P A C JI...), d łu g o ść d ru k o w a n y c h te k s tó w (Z N A K Ó W ...) o ra z p o s ta ć d ru k o w a n y c h liczb (O B RA Z...).
Z a m ia s t sło w a S P A C J I, w p rz y to c z o n y m z le c e n iu u ż y to k il k a k r o tn ie s k r ó tu S P . W ięk szo ść z w ro tó w ję z y k a m o żn a z a s tę p o w a ć u s ta lo n y m i s k r ó ta m i, je d n a k ze w z g lę d u n a c z y te ln o ść p r z y k ła d ó w , w ty m a r t y k u l e p o s łu g iw a n o się p e łn y m i z w ro ta m i.
W d r u g im z le c e n iu , k tó r e ro z p o c z y n a sło w o P O D A J a k o ń c z y sło w o W Y K O N A J, n ie w y m ie n io n o n u m e r u d e f i
n ic ji f o r m a tu a n i p o rz ą d k u , co o z n acza, że w y n ik i m a ją b y ć w y p is y w a n e w sp o só b s ta n d a r d o w y .
W z le c e n iu ty m u ż y to f u n k c j i ję z y k a K W IN T E T (L IC Z N IK , M IN ) o k re ś la n y c h n a z b io rz e w y s tą p ie ń d o k u m e n tó w z b a z y s p e łn ia ją c y c h p o d a n e w z le c e n iu w a r u n k i. W a r u n k i w ty m z le c e n iu s f o rm u ło w a n o , m ię d z y in n y m i, za p o m o cą r e la c ji z d e fin io w a n y c h w b a z ie , k tó r y c h n a z w y w y s tę p u ją w z le c e n iu za sło w e m R EL .
U W A G I KOŃCOW E
P o d a n e w y ż e j in f o r m a c je o ję z y k u K W IN T E T i p r z y k ła d y je g o w y k o r z y s ta n ia n ie w y c z e r p u ją (z b r a k u m ie js c a ) w s z y s tk ic h m o ż liw o śc i ję z y k a . B a r d z ie j szczeg ó ło w o p isz ą o n ic h M. Ł ę c k a i J . T a r a s i u k w a r t y k u le p t. „ J ę z y k K W IN T E T ”, k tó r y u k a ż e się w IN F O R M A T Y C E w n a j b liż sz y m czasie.
M a m y n a d z ie ję , że n a p o d s ta w ie n in ie js z e g o a r t y k u ł u c z y te ln ic y w y ro b ili so b ie p r z y n a jm n ie j o g ó ln e p o ję c ie o f o r m ie ję z y k a i f u n k c jo n o w a n iu s y s te m u , c h c e m y w ięc, n a z a k o ń c z e n ie , z w ró c ić u w a g ę n a c z y n n ik i, k tó r e w g łó w n e j m ie rz e z a d e c y d o w a ły o ta k ie j w ła ś n ie fo r m ie ję z y k a i t a k ie j o r g a n iz a c ji d ia lo g u z s y s te m e m .
• B a z a d a n y c h , d la k tó r e j stw o rz o n o o p is a n y ję z y k , m a c h a r a k t e r u n iw e r s a ln y ; s t ą d i ję z y k m u s i m ieć ta k i c h a r a k t e r .
• W ś ró d u ż y tk o w n ik ó w b a z y b ę d ą r a c z e j p r z e w a ż a ć u ż y t
k o w n ic y k o r z y s ta ją c y z n ie j s y s te m a ty c z n ie , k tó r y m z a p a m ię ta n ie o k o ło 70 słó w k lu c z o w y c h ję z y k a , o z n a c z e n iu z b liż o n y m d o p o to czn e g o , n ie p o w in n o s p r a w ia ć tru d n o ś c i, a k tó r y c h m o g ły b y d e n e rw o w a ć c z ę ste z a p y ta n ia i n ie p o tr z e b n e p o d p o w ia d a n ie s y s te m u . A p a r a t p rz e w id z ia n y d la u ż y tk o w n ik ó w je d n o r a z o w y c h lu b p o c z ą tk u ją c y c h je s t w ięc u r u c h a m ia n y , n a ic h s p e c ja ln e ż y c z e n ie i t r a k to w a n y ja k o n ie s ta n d a r d o w e w y k o r z y s ta n ie sy s te m u .
• Z a ło ż e n ie , że d ia lo g z s y s te m e m m o ż n a p ro w a d z ić n ie ty lk o p o p rz e z m o n ito r e k r a n o w y a le i d a le k o p is o w y w y k lu c z y ło s to s o w a n ie np. ta b e le k , w k tó r y c h u ż y tk o w n ik w y p e łn ia łb y ty lk o in t e r e s u j ą c e go r u b r y k i i in n y c h p o d o b n y c h u ła tw ie ń p rz y s p ie s z a ją c y c h p rz e k a z y w a n ie zleceń .
• R e p e r tu a r y z n a k ó w w y k o rz y s ty w a n y c h o b e c n ie m o n i
to r ó w n ie z a w ie r a ją l i t e r c h a r a k te r y s ty c z n y c h d la a lf a b e tu ję z y k a p o ls k ie g o (ą, ę, ć, ń, ł itd.). D la te g o w s z y s tk ie s ło w a k lu c z o w e ję z y k a m a j ą f o r m ę id e n ty c z n ą z ic h o d p o w ie d n ik a m i w m o w ie p o to c z n e j (np. O T W O R Z a n ie O T W Ó R Z , P O R Z Ą D E K a n ie P O R Z Ą D E K ).
• K W IN T E T je s t re a liz o w a n y p rz e z z e sp ó ł n ie m a ją c y je s z cze d o ś w ia d c z e n ia w d z ie d z in ie k o n w e r s a c y jn y c h s y s te m ó w w y s z u k iw a n ia in f o rm a c ji. S p o w o d o w a ło to b y ć m o że, „ n ie z rę c z n o ś ć ” n ie k tó r y c h ro z w ią z a ń . P r z y ję te r o z w ią z a n ia i r z e c z y w is te w a lo ry u ż y tk o w e s y s te m u b ę d z ie m o ż n a je d n a k o c e n ić w p e łn i d o p ie ro w c z a sie jeg o e k s p lo a ta c ji.
L I T E R A T U R A
[1] A r m e n t i A ., G a l l e y S ., G o l d b e r g R ., N o l a n J ., S h o ll A .: L I S - T A R — L i n c o l n I n f o r m a t i o n S t o r a g e a n d A s s o c i a t i v e R e t r i e v a l S y s t e m . A F I P S C o n f. P r o c . 1970, t. 36, S p r i n g J o i n t C o m p u t e r C o n f., s. 313—322
[2] B o g u c k i W ., G ł o w a c k a K ., K a l i s i a k I., S t a n i s z k i s W ., S z y m a ń s k i A ., W i e s n o w s k i A .: U n i w e r s a l n y p a k i e t o p r o g r a m o w a n i a b a n k u d a n y c h S B D I. Z O W A R , W a r s z a w a 1974
[3J B o g u c k i W ., S t a n i s z k i s W .: P o d s t a w o w e f u n k c j e j ę z y k ó w m a n i p u l a c j i d a n y m i . I N F O R M A T Y K A , t. X I (1975), n r 2, s. 41—43 [4] C h a i D . T .: A n I n f o r m a t i o n R e t r i e v a l S y s t e m U s i n g K e y w o r d D ia lo g . I n f o r m a t i o n S t o r a g e a n d R e t r i e v a l , t. 9, N r 7, J u l y 1973, s. 373—387
[5] D ą b r o w s k i J . : A p a r a t d o s t ę p u d o d a n y c h w s y s t e m i e IB M O S '360. M a t e r i a ł y z K o n f e r e n c j i N a u k o w o - T e c h n i c z n e j „ O p r o g r a m o w a n i e M a s z y n C y f r o w y c h ” , J a g n i ą t k ó w 13—19 p a ź d z i e r n i k 1975 (w d r u k u )
[6J E l l i s M . E ., K a t k e W ., O ls o n J . , Y a n g S. C .: S I M S - A n i n t e g r a t e d , u s e r — o r i e n t e d i n f o r m a t i o n s y s t e m . A F I P S C o n f. P r o c . 1972, t. 41, cz. 2, F a l l J o i n t C o m p u t e r C o n f., s. 1117—1131
[7] G e n e r a l i z e d I n f o r m a t i o n s y s t e m V e r s i o n 2, (G IS /2 ) V o l u m e 3:
P r o c e d u r a l L a n g u a g e , P r o g r a m D e s c r i p t i o n , SH 20—1033, IB M C o r p ., W h i t e P l a i n s , N .Y . 10 604, 1972
[8] H i n d e l L . E ., R o b e r t o J . T .: A R P L - A . R e t r i e v a l P r o c e s s L a n g u a g e . T h e C o m p u t e r J o u r n a l , t. 17, n r 2, 1974, s. 113—116 [91 K o ł a c k a D .: B a z a d a n y c h o s t r u k t u r z e h i e r a r c h i c z n e j i r e l a c y j n e j . M a t e r i a ł y z K o n f e r e n c j i N a u k o w o - T e c h n i c z n e j „ O p r o g r a m o w a n i e M a s z y n C y f r o w y c h ” , J a g n i ą t k ó w 13—19 p a ź d z i e r n i k 1975 (w d r u k u )
[10J P r o j e k t k o n c e p c y j n y s y s t e m u z a r z ą d z a n i a b a z ą d a n y c h S A D . O p r a c o w a n i e w e w n ę t r z n e Z a k ł a d u S W IT I I n s t y t u t u M a s z y n M a t e m a t y c z n y c h . W a r s z a w a , k w i e c i e ń 1975
[11] Q u e r y U p d a t e V e r s i o n 2.0 C o n t r o l D a t a C o r p o r a t i o n
[12] S p e r r y U n i v a c 1100 S e r i e s Q u e r y L a n g u a g e P r o c e s s o r . U s e r R e f e r e n c e , U P-8231, S p e r r y R a n d C o r p ., 1975
[13] S t o r a g e A n d I n f o r m a t i o n R e t r i e v a l S y s t e m (S T A IR S ), P r o g r a m R e f e r e n c e M a n u a l . SH12-5407-0, IB M C o rp .
[14] W i e r z b o w s k i J . : S y s t e m A d m i n i s t r o w a n i a D a n y m i (S A D ). M a t e r i a ł y z K o n f e r e n c j i N a u k o w o - T e c h n i c z n e j „ O p r o g r a m o w a n i a M a s z y n C y f r o w y c h ” , J a g n i ą t k ó w 13—19 p a ź d z i e r n i k 1975 (w d r u k u ) [15] Z a b o r o w s k a E .: K o n w e r s a c y j n y j ę z y k d o w y s z u k i w a n i a i n f o r m a c j i K W I N T E T . M a t e r i a ł y z K o n f e r e n c j i N a u k o w o - T e c h n i c z n e j „ O p r o g r a m o w a n i e M a s z y n C y f r o w y c h ” , J a g n i ą t k ó w 13—19 p a ź d z i e r n i k 1975 (w d r u k u ) .
4
MAREK LASOTA
O środek Badawczo-Rozwojowy
Systemu Państwowej Informacji Statystycznej Wa rszawa
Przenośność oprogram ow ania (p rze g lą d metod)
N ie p o tr z e b a u z a s a d n ia ć f a k t u , że w e w sp ó łc z e s n y c h w a r u n k a c h je d n y m z n a jis to tn ie js z y c h k r y t e r ió w o c e n y s y s te m u c y fro w e g o je s t ja k o ś ć i ró ż n o ro d n o ś ć d o s tę p n e g o w n im o p ro g r a m o w a n ia . T r o s k a ' o o p ro g r a m o w a n ie s ta n o w i z a ró w n o d la p r o d u c e n t a ja k i d la u ż y tk o w n ik a k o m p u te r a c z y n n ik z w ię k s z a ją c y k o s z ty i w s tr z y m u ją c y w d r a ż a n ie n o w y c h ro z w ią z a ń w d z ie d z in ie s p r z ę tu lic z ą c e g o . T y m c z a sem k o lo s a ln y w z ro s t m o cy o b lic z e n io w e j i p o je m n o ś c i p a m ię c i w s p ó łc z e s n y c h k o m p u te r ó w s p r a w ia , że z a so b y te s ta ły się s to s u n k o w o ta n ie . Z ro z u m ia łe s t a j e się w ię c d ą ż e n ie do ta k ie g o p r o j e k to w a n ia p ro g r a m ó w , a b y (n a w e t k o s z te m e fe k ty w n o ś c i) m o ż n a b y ło e k s p lo a to w a ć je w ró ż n y c h s y s te m a c h c y fro w y c h . P r o g r a m y p o s ia d a ją c e tę c e c h ę n a z y w a ć b ę d z ie m y d a le j p r o g r a m a m i p rz e n o ś n y m i.
W p r a c y te j z a g a d n ie n ie p rz e n o ś n o ś c i o p r o g r a m o w a n ia zo
s ta n ie p r z e d s ta w io n e ty lk o w d w ó c h a s p e k ta c h : m e to d p r o g r a m o w a n ia p rz e n o ś n e g o i m e to d p rz e n o s z e n ia o p r o g r a m o w a n ia . T a k i w y b ó r te m a tu n ie w y c z e r p u je o c z y w iśc ie c a ło śc i z a g a d n ie n ia , p o z w a la je d n a k p r z e d s ta w ić s to s u n k o w o s p ó jn y jeg o f r a g m e n t o d u ż y m z n a c z e n iu p r a k ty c z n y m . D a je on ró w n ie ż m o ż liw o ść z a p r e z e n to w a n ia s to s u n k o w o s z e ro k ie g o w a c h la r z a n a rz ę d z i i m e to d s to s u n k o w o n o w e j i d y n a m ic z n ie ro z w ija ją c e j się d z ie d z in y w ie d z y — in ż y n ie r ii p ro g r a m o w e j.
M ETO DY P R O G R A M O W A N IA P R ZEN O ŚN EG O ■)
Z ro z u m ia łe je s t, że c e c h a p rz e n o ś n o ś c i n ie m o że iść w p a rz e z u w z g lę d n ie n ie m p rz e z p r o g r a m w ła s n o ś c i k o n k r e t
n y c h s y s te m ó w c y fro w y c h . D la te g o p r o g r a m y p rz e n o ś n e p r o j e k tu j e się u w z g lę d n ia ją c p rz e d e w s z y s tk im w y m a g a n ia a lg o r y tm u . P o d s ta w o w ą s p r a w ą je s t w ię c o k r e ś le n ie t y p ó w d a n y c h ,k tó r y m i p r o g r a m m a m a n ip u lo w a ć o ra z z b io r u p o d s ta w o w y c h o p e ra c ji. N a s tę p n ie , u ż y w a ją c ty c h o p e r a c ji, p is z e się p r o g r a m n ie z a le ż n y od rz e c z y w is ty c h ty p ó w d a n y c h i o p e r a c ji w y k o n y w a n y c h w m a s z y n ie .
M oże się z d a rz y ć , że ta k z a p r o je k to w a n y a lg o r y tm n ie b ę dzie p r a c o w a ł ró w n ie e f e k ty w n ie ja k in n y , u w z g lę d n ia ją c y m o ż liw o śc i m a s z y n y . B ę d z ie on je d n a k p o p r a w n y i z a r a zem n ie z a le ż n y m a s z y n o w o co n a le ż y u w a ż a ć za p o d s ta w o w y p o s t u la t p rz e n o ś n o ś c i.
W ie le sp o s o b ó w p r o g r a m o w a n ia p o z w a la u w z g lę d n ić ta k ą m e to d y k ę p o s tę p o w a n ia . N a w s tę p ie o m ó w io n y c h z o s ta n ie k ilk a p ro s ty c h m e to d o s ią g a n ia c z ę śc io w e j p rz e n o ś n o ś c i p ro g r a m ó w . N a s tę p n ie z o s ta n ie p r z e d s ta w io n a k o n c e p c ja m a s z y n y a b s t r a k c y jn e j — m o d e lu s ta n o w ią c e g o b a z ę d la k la s y p r o g r a m ó w p rz e n o ś n y c h .
M ETO DY Z W IĘ K SZ A N IA PR Z E N O ŚN O ŚC I PROGRAM ÓW W y m ie n io n e n iż e j m e to d y n ie r o z w ią z u ją w p e łn i p r o b l e m u p rz e n o ś n o ś c i. W s k a z u ją je d n a k sp o só b p o s tę p o w a n ia w ce lu o sią g n ię c ia p r z y n a jm n ie j c z ę śc io w e j p rz e n o ś n o ś c i p rz y u ż y c iu b a rd z o p ro s ty c h śro d k ó w . P o n a d to s to s o w a n ie ty c h m e to d d a je s z e re g k o rz y ś c i u b o c z n y c h z w ią z a n y c h n a jo g ó l
n ie j m ó w ią c z p o le p s z e n ie m s t r u k t u r y p ro g r a m ó w . U życie ję z y k a m ak roop eracji
Z a k o d o w a n ie a lg o r y tm u p rz y u ż y c iu z e s ta w u m a k r o o p e r a c ji re a liz u ją c y c h p o d s ta w o w e ty p y d a n y c h i o p e r a c ji je s t d u ż y m k r o k ie m w k ie r u n k u u c z y n ie n ia p r o g r a m u p r z e n o ś n y m . P o tw ie r d z a to p r z y k ła d im p le m e n ta c ji tr a n s l a t o r a j ę z y k a S N O B O L 4. Z o s ta ł on m ia n o w ic ie z a k o d o w a n y p rz y u ż y c iu r e p e r t u a r u 131 m a k r o in s tr u k c ji. N a c a ło ść p r o g r a m u s k ła d a s ię o k o ło 6000 w y w o ła ń ty c h m a k r o in s t r u k c j i.
J e d n a m a k r o in s t r t u k c ja o d p o w ia d a około 5 ro z k a z o m a s e m b le r a .
’) P r z y p i s a n i u t e j c z ę ś c i p r a c y k o r z y s t a n o w i e l o k r o t n i e z m a t e r i a ł ó w z a w a r t y c h w p o z y c j i [1] z e s t a w u p r a c c y t o w a n y c h .
M o żn a zało ż y ć, ż e z a k o d o w a n ie i u r u c h o m ie n ie je d n e j m a k r o i n s tr u k c ji w y m a g a 1 ty g o d n ia o ra z , że p rz e c ię tn y p r o g r a m is ta w a s e m b le r z e m o ż e n a p is a ć ro c z n ie 2500 ro z k a z ó w p o p ra w n e g o p r o g r a m u . Z a te m p rz e k o d o w a n ie p r o g r a m u ty c h ro z m ia r ó w n a ję z y k a s e m b le r a w y m a g a o k o ło 12 l a t p r a c y je d n e j oso b y , p o d c z a s g d y p rz e k o d o w a n ie z e s ta w u m a k r o in s t r u k c j i ty lk o 2,5 ro k u .
U ży cie ję z y k ó w w y so k ie g o rzędu
U ż y c ie ję z y k ó w w y so k ie g o rz ę d u j a k F O R T R A N , A L G O L czy C O B O L , k tó r y c h tr a n s l a t o r y m a w ię k sz o ś ć m a s z y n je s t r ó w n ie ż d o b r ą d ro g ą do o s ią g n ię c ia p rz e n o ś n o ś c i p o d w a r u n k ie m , że p o d s ta w o w e o p e r a c j e i ty p y d a n y c h w y m a g a n e p rz e z p r o g r a m są o s ią g a ln e w w y b r a n y m ję z y k u p r o g ra m o w a n ia . Z d a r z a się je d n a k często , że w y m a g a n ie to n ie m o że b y ć s p e łn io n e . N a le ż y w ó w c z a s z d e c y d o w a ć czy k o n ie c z n e ty p y o p e r a c ji i d a n y c h b ę d ą z re a liz o w a n e za p o m o c ą k o m b in a c ji p o d s ta w o w y c h w y r a ż e ń ję z y k a , czy te ż z o s ta n ie z a s to s o w a n a ro z s z e rz o n a w e r s j a ję z y k a , u d o s t ę p n ia ją c a je b e z p o ś re d n io . M o żliw o ść g e n e r a c ji w y d a jn ie js z e go k o d u czy ła tw ie js z e j d o k u m e n ta c ji (n ie k ie d y n ie ła tw o u s ta lić , że p e w ie n cią g o p e r a c ji je s t n p . p rz e s y ła n ie m c ią g u z n a k ó w ) p rz e m a w ia za d r u g im ro z w ią z a n ie m . Z a s to s o w a n ie w e r s ji ję z y k a p r o g r a m o w a n ia ró ż n e j od s t a n d a r d u z m n i e j
sz a je d n a k o c z y w iśc ie p rz e n o ś n o ś ć p r o g r a m u . U ży cie u n iw ersa ln eg o języ k a p rogram ow an ia
J e ż e li z e s ta w p r o g r a m ó w n a p is a n y c h w M ję z y k a c h p r a g n ie m y z a a d a p to w a ć d la z e s ta w u N r ó ż n y c h m a s z y n to z a ch o d z i k o n ie c z n o ść n a p is a n ia M X N tr a n s la t o r ó w (ry s. 1).
a )
R y s. 1. P o r ó w n a n i e p r a c o c h ł o n n o ś c i p r z e n o s z e n i a o p r o g r a m o w a n i a
— m e t o d a b e z p o ś r e d n i a ( r y s . a — 12 t r a n s l a t o r ó w ) 1 m e t o d a j ę z y k a u n i w e r s a l n e g o ( r y s . b — 7 t r a n s l a t o r ó w )
Z a s to s o w a n ie p o ś r e d n ie g o ję z y k a u n iw e r s a ln e g o U N C O L , w k tó r y m n a p is a n e b y ły b y ró w n ie ż t r a n s l a t o r y z m ie n ia tę lic z b ę n a M + N (M tr a n s la t o r ó w n a U N C O L i N t r a n s l a to r ó w U N C O L U ). D la d u ż y c h M i N z y sk m ó g łb y by ć z n a c z n y . P r o j e k t te n z u w a g i n a f a k t, że o p ie r a się n a a b s tr a k c y jn y m ję z y k u U N C O L o d p o w ie d n im do w s z y s t
k ic h z a g a d n ie ń , je s t je d n a k p r a k ty c z n ie n ie r e a ln y . P o c h o d n ą te j k o n c e p c ji je s t je d n a k m e to d a p is a n ia k o m p ila to r ó w ję z y k ó w w y ższeg o r z ę d u w ję z y k a c h p rz e z n ie k o m p ilo w a n y c h . P r z e n ie s ie n ie ta k ie g o t r a n s l a t o r a n a in n ą m a s z y n ę je s t u ła tw io n e o ty le , że p o n ie w ie lk ic h z m ia n a c h w g e n e r a t o r a c h k o d u w y n ik o w e g o m o ż e on s k o m p ilo w a ć s a m sie b ie , d a ją c s w o ją w e r s ję b in a r n ą d la in n e j m a s z y n y ( p a t r z n p . [2], i[3]).
PR Z E N O ŚN O ŚĆ D Z IĘ K I U Ż Y C IU M A SZ Y N A B S T R A K C Y JN YC H
K o n c e p c ja m a s z y n y a b s t r a k c y j n e j je s t b e z p o ś r e d n ią k o n s e k w e n c ją m e to d y o k r e ś la n ia d la d a n e g o p r o b le m u z e s ta w u n a jb a r d z ie j o d p o w ie d n ic h ty p ó w d a n y c h i o p e ra c ji.
P o le g a o n a n a z a p r o je k to w a n iu m a s z y n y , k tó r e j o rg a n iz a c ja je s t d o g o d n a do w y k o n y w a n ia p e w n e j k la s y a lg o r y t
m ów . A lg o ry tm y te k o d u je s ię b e z p o ś re d n io w ję z y k u w e w n ę tr z n y m te j m a s z y n y . T a k o tr z y m a n y k o d m o ż n a n a s tę p n ie ła tw o p rz e tłu m a c z y ć n a d o w o ln y ję z y k p r o g r a m o w a n ia , w ty m ró w n ie ż n a ję z y k w e w n ę tr z n y m a s z y n y r z e c z y w iste j. P r a k t y c z n ie je s t to w ię c m e to d a u ż y c ia ję z y k a w y ższeg o rz ę d u , z ty m , ż e t a k i ję z y k (m a sz y n ę a b s t r a k c y j
n ą) n a le ż y s a m o d z ie ln ie z a p ro je k to w a ć . P r o j e k t p o w in ie n p r z y ty m u w z g lę d n ia ć :
i— r e la c ję p o m ię d z y m o d e le m a b s t r a k c y j n y m i m a s z y n ą rz e c z y w is tą
— r e la c ję p o m ię d z y m o d e le m a b s tr a k c y j n y m i p ro b le m e m do ro z w ią z a n ia
— ś r o d k i p r o g r a m o w e o s ią g a ln e p rz y re a liz a c ji.
O s ta tn i z w y m ie n io n y c h p ro b le m ó w w p ły w a n a złożoność r e a liz a c ji m o d e lu , d w a p o z o s ta łe z a ś n a e fe k ty w n o ś ć ro z w ią z a n ia i ja k o ta k ie w y m a g a ją d o k ła d n ie js z e g o ro z w a że n ia .
R ela cja p o m ięd zy m od elem i m a szy n ą r z eczy w istą
D la z a p e w n ie n ia e f e k ty w n e j p rz e n o ś n o ś c i c e c h y o r g a n iz a c y jn e m o d e lu p o w in n y b y ć z b liż o n e do ja k n a js z e rs z e g o w a c h la r z a m a s z y n rz e c z y w is ty c h . R ó ż n ic e ja k i e w y s tę p u ją p o m ię d z y r ó ż n y m i m a s z y n a m i d o ty c z ą n a jc z ę ś c ie j:
© o r g a n iz a c ji r e j e s tr ó w
• o rg a n iz a c ji p a m ię c i
® m e c h a n iz m ó w a d r e s o w a n ia z e sp o łó w d a n y c h
• s y s te m ó w w e /w y .
W p ły w ty c h c z y n n ik ó w n a s t r u k t u r ę m o d e lu z o s ta n ie o m ó w io n y p o n iż e j.
O rganizacja rejestró w
P o d w z g lę d e m o rg a n iz a c ji r e j e s tr ó w p r o g r a m o w y c h is tn ie ją c e m a s z y n y b a rd z o się ró ż n ią . N a je d n y m b ie g u n ie u m ie śc ić m o ż n a te , k tó r e ic h w c a le n ie m a ją , a w s z y s tk ie a r g u m e n ty o p e r a c ji p r z e c h o w u ją w p a m ię c i. Z d r u g ie j s tro n y są m a s z y n y o b a rd z o b o g a ty m s y s te m ie r e je s tr ó w , z g r u p o w a n y c h n ie k ie d y w p li k i lu b s to s y o ró ż n y c h w ła s n o ś c ia c h i p rz e z n a c z e n iu . P o m ię d z y ty m i d w o m a k la s a m i m a s z y n j e s t s z e re g b a r d z ie j l u b m n ie j ro z b u d o w a n y c h ro z w ią z a ń p o ś r e d n ic h . Z u w a g i n a tę ró ż n o r o d n o ś ć r a c j o n a ln y m r o z w ią z a n ie m je s t w y p o sa ż y ć m o d e l w ja k n a jw ię k s z ą ilo ść ró w n o rz ę d n y c h , u n iw e r s a ln y c h r e j e s tr ó w a ry tm e ty c z n y c h . O rganizacja p am ięci
M e to d y o rg a n iz a c ji p a m ię c i s p o ty k a n e w e w sp ó łc z e s n y c h m a s z y n a c h c e c h u je d u ż a ró ż n o ro d n o ść . N a jw a ż n ie js z e z n ic h to :
— li n e a r n a s t r u k t u r a p a m ię c i
— li n e a r n o - b lo k o w a s t r u k t u r a p a m ię c i
— h ie r a r c h ic z n a s t r u k t u r a p a m ię c i.
Z m ie n n a b y w a ró w n ie ż w ie lk o ś ć a d r e s o w a ln y c h e le m e n tó w p a m ię c i. Z a k ła d a n ie w ię c w m o d e lu o k re ś lo n e j s t r u k t u r y , b lo k o w e j a lb o h ie r a r c h ic z n e j n ie je s t d o b ry m ro z w ią z a n ie m , g łó w n ie z u w a g i na m a łe p ra w d o p o d o b ie ń s tw o o d p o w ie d z ia ln o ś c i p o m ię d z y ta k ą s t r u k t u r ą i s t r u k t u r ą s p o ty k a n ą w m a s z y n a c h rz e c z y w is ty c h . D la te g o n a jle p ie j
je s t p r z y ją ć w m o d e lu je d n o r o d n ą , lin io w ą o rg a n iz a c ję p a m ię c i. U ż y tk o w n ik m o d e lu p o w in ie n b y ć je d n a k u p r z e d zony, żc o p e ro w a n ie d u ż y m i b lo k a m i d a n y c h w ta k ie j p a m ię c i m o ż e b y ć b a rd z o n ie e f e k ty w n e .
M ech an izm y ad reso w a n ia zesp o łó w d an ych
N a jc z ę ś c ie j s p o ty k a n y m i m e to d a m i a d r e s o w a n ia d a n y c h z g ru p o w a n y c h w z e sp o ły są a d r e s o w a n ie p o ś r e d n ie i m o d y f ik a c ja in d e k s o w a . J a k o b a r d z ie j u n iw e r s a ln y p o w in ie n z n a le ź ć się w m o d e lu m e c h a n iz m m o d y f ik a c ji in d e k s o w e j.
M oże on b y ć re a liz o w a n y a lb o b e z p o ś r e d n io p rz e z m a s z y n ę r z e c z y w is tą a lb o p o p rz e z o d p o w ie d n ie s t r u k tu r y p r o g r a m ow e. Do z a g a d n ie ń a d r e s o w a n ia m o ż n a r ó w n ie ż z aliczy ć m e to d y o d w o ły w a n ia s ię do p r o c e d u r , s z c z e g ó ln ie o d w o ła n ia r e k u r s y w n e . P r o b le m p o le g a n a ty m , że ty lk o n ie k tó r e m e c h a n iz m y p rz e k a z y w a n ia p a r a m e tr ó w i z a p a m ię ty w a n ia s t a tu s u (np. w y k o r z y s tu ją c e stos) n ie c z y n ią ró ż n ic y p o m ię d z y w y w o ła n ie m r e k u r s y w n y m i n ie r e k u r s y w n y m . P o n ie w a ż z k o le i n ie k tó r e p r o c e d u r y n ig d y n ie są w y w o ły w a n e r e k u r s y w n ie , m o ż e b y ć c e lo w e ze w z g lę d u n a e f e k ty w n o ść m o d e lu w p ro w a d z e n ie ró ż n y c h sp o s o b ó w w y w o ła n ia p r o c e d u r r e k u r s y w n y c h i n ie r e k u r s y w n y c h .
U rząd zen ia w e jś c ia -w y jś c ia
O p e r a c je w e jś c ia - w y jś c ia t r w a j ą z n a t u r y rz e c z y s to s u n k o w o d łu g o i d la te g o n ie n a k ła d a ją is to tn y c h o g ra n ic z e ń c z a so w y c h n a m o d e l. P r z y p r o je k to w a n iu n a le ż y w ię c p o ło ż y ć r a c z e j w ię k s z y n a c is k n a p r o s to tę m o d e lu , n iż n a je g o e fe k ty w n o ś ć . O p e r a c je w e /w y r e a liz o w a n e są z w y k le za p o m o c ą je d n e j in s tr u k c j i, k tó r a s p e c y f ik u je :
— u rz ą d z e n ie , W tóre m a d z ia ła ć
— o p e r a c ję do w y k o n a n ia
— a d r e s p a m ię c i (w w y p a d k u p rz e s ła ń ).
P o z a k o ń c z e n iu o p e r a c ji p o w in ie n b y ć p o d a n y w u s ta lo n y s p o s ó b k o ń c o w y s ta tu s u r z ą d z e n ia i p rz y c z y n a k o ń c a p r a cy. M in im a ln y z e s ta w in f o r m a c ji p o w in ie n o b e jm o w a ć :
• z a k o ń c z e n ie n o r m a ln e
• z a k o ń c z e n ie z p o w o d u w y s tą p ie n ia w a r u n k u k o ń c a (np.
k o ń c a z b io ru )
• z a k o ń c z e n ie n ie le g a ln e (b łąd ).
Z e w z g lę d u n a ró ż n y sp o só b d z ia ła n ia u rz ą d z e ń w e /w y (d o s tę p s e k w e n c y jn y lu b s w o b o d n y , ró ż n a d łu g o ś ć p o d s t a w o w e j je d n o s tk i in f o r m a c ji) d la r e a l iz a c j i p o sz c z e g ó ln y c h ty p ó w u r z ą d z e ń m o d e lu s to s u je się c z ę sto te c h n ik ę p o d w ó jn e g o lu b w ie lo k r o tn e g o b u fo r o w a n ia . T ą s a m ą te c h n ik ą m o ż n a re a liz o w a ć n a k ła d a n ie się p r a c y u r z ą d z e ń ( a k c e p to w a n ie k o le jn e j o p e r a c ji p rz e d z a k o ń c z e n ie m p o p r z e d n ie j) i je d n o c z e s n o ś ć p r a c y u r z ą d z e ń i p ro g r a m u .
R ela cje p o m ięd zy m od elem i program em
W p r z y ję ty m s p o s o b ie p r o g r a m o w a n ia p rz e n o ś n e g o m o d e l m a s z y n y a b s t r a k c y j n e j s ta n o w i o g n iw o p o ś r e d n ie p o m ię d zy s t r u k t u r a m i d a n y c h i o p e r a c ja m i w y m a g a n y m i p rz e z p r o b le m o b lic z e n io w y , a m o ż liw o śc ia m i w ty m w z g lę d z ie rz e c z y w is te j m a s z y n y , n a k tó r e j a k tu a l n ie o d b y w a się p ra c a . I s to tn y m p ro b le m e m s t a je się w ię c o k re ś le n ie „ a r c h ite k t u r y ” m o d e lu . Z b y t w y s o k i b o w ie m s to p ie ń k o m p li
k a c ji m o d e lu z m n ie js z a je g o p rz e n o ś n o ś ć (z w łaszcza w o d n ie s ie n iu do m n ie js z y c h m a sz y n ). Z b y t p r o s ty m o d e l z k o le i o b n iż a e fe k ty w n o ś ć w y k o n a n ia z a sa d n ic z e g o p r o g ra m u , sz c z e g ó ln ie n a m a s z y n a c h o d u ż y c h m o ż liw o śc ia c h . P o n a d to n a s to p ie ń k o m p lik a c ji m o d e lu m a s z y n y a b s t r a k c y jn e j w p ły w a ro d z a j a lg o r y tm u , sp o só b p r a c y p r o j e k t a n ta , b ie ż ą c y p o zio m ro z w o ju s p r z ę tu itd . N a d o m ia r złego w y n ik p r z y ję te g o k o m p r o m is u z n a n y je s t d o p ie ro po w y k o n a n iu p r o je k tu .
N ie m n ie j ze w z g lę d u n a w y g o d ę p r o g r a m o w a n ia p r o b le m u w s k a z a n e je s t s to s o w a ć m o d e le o f e r u ją c e ty p y d a n y c h i o p e r a c ji s to s u n k o w o w y so k ie g o p o zio m u .
J a k o p o d s ta w o w e m o ż n a p rz y ją ć :
— lic z b y c a łk o w ite i o d p o w ie d n ie o p e r a c je a ry tm e ty c z n e
— b a d a n ie p r o s ty c h r e l a c ji ( = , > ) i— z n a k o w e o p e r a c je w e /w y .
M o d e le b a r d z ie j z a a w a n s o w a n e p o w in n y p o n a d to u w z g lę d n ia ć :
— lic z b y rz e c z y w is te i o d p o w ie d n ie o p e r a c je a r y tm e ty c z n e
— o p e r a c je n a c ią g a c h z n a k ó w (k o n k a te n a c ja , s e le k c ja , p o ró w n y w a n ie le k s y k a ln e )
— b lo k o w e o p e r a c je w e /w y .
