1 9 7 6
9
K A D R Y IN F O R M A T Y K I Z K R A JU
z e Św i a t a
T R Y B U N A C Z Y T E L N IK A S Z T U K A K O M P U T E R O W A P R Z E G L Ą D W Y D A W N IC T W
D ro g a do te le in f o r m a ty k i. R o z m o w a z doc. d r T a d e u s z e m W a lc z a k ie m
K r y s t y n B e r n a t o w i c z
P ro b le m y r e a liz a c ji s y s te m u M E R A -B A S IC
J a c e k B a ń k o w s k i , J a r o s ł a w D obosz, K o n r a d F iał
k o w s k i , M a r e k I i a l s k i , T o m a s z S a r n e c k i , B o l e s ł a w S z y m a ń s k i
S y s te m O p e r a c y jn y G E O R G E 3 d la s p r z ę tu p r o d u k c ji k r a jo w e j
R o m a n J e l i ń s k i W E K T O R W po la t a c h
L e s z e k S a n k o w s k i
J a k o ś ć in f o r m a c ji w s y s te m a c h in f o rm a ty c z n y c h B e r n a r d B u s k o , J a n u s z S l i w i e ń s k i
O g ó ln a c h a r a k t e r y s ty k a b łę d ó w i p rz y c z y n ich p o w s ta w a n ia w s y s te m a c h in f o rm a ty c z n y c h
B e r n a r d B u ś k o
W y k o rz y s ta n ie m o n ito r a p ro g ra m o w e g o do p o m ia ró w i o ce n y s y s te m ó w k o m p u te ro w y c h
K r z y s z t o f M a ł e c k i
W p ro w a d z e n ie do ję z y k a p r o g r a m o w a n ia A P L (2) A n d r z e j J. K . P l e w i c k i
S P IS TR EŚC I do n r 4/76
str.
S y s te m re z e r w a c ji L U F T H A N S A L e s z e k M a c ia s z e k
m ie js c n a lin ia c h lo tn ic z y c h
K o m p u te r y d z ie się c io le c ia A n d r z e j T a r g o w s k i
S łu ż b a p ra c o w n ic z a w Z E T O — A n d r z e j A r a n o w s k i W ie lk i s u b lo k a to r — K r y s t y n B e r n a t o w i c z
M E R A 305 w s p o r c ie
K o n c e rn X E R O X w y c o fu je się z b a ta l ii o r y n e k k o m p u te ro w y — J e r z y M i łe k
I n f o r m a c je ró ż n e
U ła tw ia ć a n ie u d z iw n ia ć — W ł o d z i m i e r z R a b ij K o m p u te r y i t e a t r — M a r e k I l o ł y ń s k i
R e c e n z ja k s ią ż k i T a d e u s z a W a lc z a k a p t. „ W p ro w a d z e n ie m a s o w y c h d a n y c h do k o m p u te r ó w — S t a n i s ł a w J a s k ó l s k i
10
11
15
18
22
25 30 32 35
35 29 37
39
O g ło szen ie
40 IV okł.
W Y D A W N IC T W A C Z A S O P I S M T E C H N I C Z N Y C H
N O T W a r s z a w a C z a c k i e g o 3/5
K O L E G IU M R E D A K C Y J N E
R e d a k t o r N a c z e l n y p r o f , d r h a b . L e o n Ł U K A S Z E W IC Z
m g r K r y s t y n B E R N A T O W IC Z , p r o f , d r h a b . in ż . K o n r a d F I A Ł K O W S K I (z a s t. r e d a k t o r a n a c z e l n e g o ) , d r in ż . M i r e k H O Ł Y N S K I, w ł a d y s l a w K L E P A C Z ( z a s t. r e d a k t o r a n a c z e ln e g o )
d o c . d r h a b . A n t o n i M A Z U R K I E W IC Z , d o c . d r in ż . A n d r z e j T A R G O W S K I S e k r e t a r z R e d a k c j i m g r K r y s t y n a W R O Ń S K A R e d . t e c h . A n n a P O T A R S K A
R A D A P R O G R A M O W A
M g r In ż . A n t o n i B O S S O W S K I, d o c . d r in ż . J A N F E L I C K I , d o c . d r In ż . Z b i g n i e w C A C K O W S K I , d o c . d r in ż . A l e k s a n d e r G O L lN S K I , d r h a b . A n d r z e j G R Z Y W A K , d o c . d r h a b . In ż . R o m a n K U L E S Z A , p r o f , d r h a b . L e o n Ł U K A S Z E W IC Z , p r o f , d r h a b . In ż . S t a n i s ł a w P A S Z K O W S K I ( w i c e p r z e w o d n i c z ą c y ) , p r o f , d r T a d e u s z P E C H E , m g r in ż . B r o n i s l a w P IW O W A R , d r in ż . A n d r z e j P L A S K O W S K I , m g r i n ż . T a d e u s z P O D C Ó R S K I ( w i c e p r z e w o d n i c z ą c y ) , p r o ( d r In ż . J e r z y S E ID L E R , p r o f , d r in ż . A n d r z e j S T R A S Z A K ( p r z e w o d n i c z ą c y ) , d o c . J e r z y T H Y - B U L S K I , d r T a d e u s z W A L C Z A K , p r o f , d r In ż . S t e f a n W Ę G R Z Y N , d r In ż . J a n Z . 2 Y D O W O
R e d a k c j a : 00-941 W a r s z a w a , u l. J a s n a 14/16, p o k ó j 331, t e ł . 27-71-40 l u b c e n t r a l a 26-82-61 w . 2*5, d y ż u r n y r e d a k c j i 10,00— 13,06 Z a k ł a d K o l p o r t a ż u W C T N O T , W a r s z a w a , u l . M a z o w i e c k a 12
Z a k l . G r a f . „ T a m k a ” . Z . 2. Z a m . 119. P a p i e r d r u k . s a t . IV . 61 X 86, o b j . 5,0 a r k . d r u k . N a k ł a d 6.500. J-5 9 .
C e n a e g z e m p l a r z a z ł 15.— I N D E K S 36210/36124 P r e n u m e r a t a r o c z n a z l ISO.—
Informatyk
z a s t o s o w a n ia w g o s p o d a r c e , te c h n ic e i n a u c e
m í r e
Hr 4
M I E S I Ę C Z N I K
1 9 7 6
R O K XI
K w i e c i e ń
ORGAN M I N I S T E R S T W A NAUKI , S Z K O L N I C T WA W Y Ż S Z E G O I T E C H N I K I I P O L S K I E G O K OMI T E T U A UT OMA T Y C Z N E G O P R Z E T W A R Z A N I A I N F O R M A C J I N A C Z E L N E J O R G A N I Z A C J I T E C H N I C Z N E J
Droga do teleinformatyki
Rozmowa z doc. dr Tadeuszem W alczakiem W iceprezesem G łównego Urzędu Statystycznego
IN F O R M A T Y K A . W n o w o c z e sn y m s y s te m ie e k o n o m ic z n o - -s p o łe c z n y m s t a ty s t y k a , a b y s p e łn ia ć r o lę d la n ie j p r z e w id z ia n ą i w y z n a c z o n ą t r a d y c ją i a k tu a l n y m i p o tr z e b a m i, m u s i k o rz y s ta ć z n o w o c z e sn y c h n a rz ę d z i, g d y ż po p ie r w s z e
— in f o r m a c ji j e s t c o ra z w ię c e j, p o d ru g ie — m u s z ą b y ć s z y b c ie j p r z e tw a r z a n e .
C oc. d r W A L C Z A K : D o d a łb y m jesz c z e , że s ą o n e n ie j e d n o ro d n e . N ie w c h o d z ą c w szczeg ó ło w e ro z r ó ż n ie n ia , p o w ie m ty lk o , że m u s im y z b ie r a ć i p r z e tw a r z a ć in f o r m a c je d la d w ó c h p o d s ta w o w y c h k a te g o r ii o d b io rc ó w : d la w ła d z c e n tr a ln y c h o ra z d la o rg a n ó w w ła d z y i a d m in is tr a c ji t e r e n o w e j. A w ię c p o w s ta ją c y s y s te m S P IS s ilą rz e c z y m u si się s k ła d a ć z k o m p le m e n ta r n y c h p o d s y s te m ó w : c e n t r a l n eg o i te re n o w e g o .
IN F O R M A T Y K A : Z a się g teg o s y s te m u w y d a je się a u t o m a ty c z n ie p rz e s ą d z a ć , że m u si się o n o p ie r a ć o te l e in f o r m a ty k ę ?
D oc. d r T . W A L C Z A K : O czy w iście. Z a ró w n o c e n tr a ln a b a za d a n y c h m u s i b y ć z a s ila n a i a k tu a liz o w a n a p rz e z j e d n o s t k i te r e n o w e p o p rz e z łą c z a ja k i w y m ia n a in f o r m a c ji m ię d zy n im i p o w in n a by ć o p a r ta o tę m e to d ę . M u s i w ię c to b y ć sieć, k tó r a z a p e w n i łą c z n o ść n ie ty lk o je d n o s tk o m t e r e n o w y m z c e n tr a lą , a le i je d n o s tk o m p o m ię d z y so b ą . Z r e a liz o w a n ie ty c h z a ło ż e ń p o z w o li p r z y g o to w a ć g r u n t p o d w d ro ż e n ie s y s te m u S P IS ,
IN F O R M A T Y K A : k tó r e g o s t a n z a a w a n s o w a n ia w z b u d z a z a c ie k a w ie n ie w ś r o d o w is k u in f o rm a ty c z n y m .
D oc. d r T. W A L C Z A K : Do sieci te le in f o r m a ty c z n e j, a w ięc i do r e a liz a c ji S P IS , d o c h o d z ić z a m ie rz a m y e ta p a m i. N a le ży p a m ię ta ć , że s y s te m te n n ie p o w s ta je w p ró ż n i. J e s t on tw o rz o n y w p ro c e s ie d o s k o n a le n ia te g o eo is tn ia ło i f u n k c jo n u je o b e c n ie . O d k il k u l a t f u n k c jo n u je ju ż n a j p r o s ts z y s y s te m p r z e s y ła n ia o p e r a ty w n y c h in f o r m a c ji m ie s ię c z n y c h z w o je w ó d z tw , k tó r e a g re g o w a n e w G U S s t a n o w ią p o d s ta w ę o p ra c o w y w a n ia o cen ro z w o ju s p o łe c z n o -e k o n o m ic z n e g o k r a j u p rz e k a z y w a n y c h w ła d z o m c e n tr a ln y m . Ł ą c z n o ść ta k ą z a p e w n ia sieć te le k s o w a . N ie j e s t to je s z cze t r a n s m i s j a z p ra w d z iw e g o z d a r z e n ia ; do j e j p o d s t a w o w y c h m a n k a m e n tó w n a lS ż y z b y t m a ła p rę d k o ś ć p r z e s y ła n ia , b r a k a u to m a ty c z n e j k o n tr o li d o k ła d n o ś c i tr a n s m is ji o ra z tr u d n o ś ć je j w łą c z e n ia w s y s te m e le k tro n ic z n e g o p r z e tw a r z a n ia d a n y c h . Z ty c h w z g lę d ó w m u s im y w n ie d ł u g im cza sie p r z y s tą p ić do r e a liz a c ji tr a n s m i s ji p rz e z k a
n a ły te le fo n ic z n e . O b e c n ie z a c z y n a m y tw o rz y ć z a lą ż k i t e c h n ic z n e ta k ie g o s y s te m u . W y p o s a ż y liś m y d w a k o m p u te r y p r a c u j ą c e w sie c i G U S w u rz ą d z e n ia te le k o m u n ik a c y jn e , je d e n w W a rs z a w ie (1903A) o ra z je d e n w K a to w ic a c h (O D R A 1305). O b a te k o m p u te r y w y p o s a ż o n e w s y s te m y s k a n e r o w e o ra z w m o n ito r y e k r a n o w e n io g ą b y ć u ż y te do w y m ia n y in f o r m a c ji lin ia m i te le fo n ic z n y m i.
U ru c h o m io n o ta k ż e w o ś r o d k u e le k tr o n ic z n y m G U S w O ls z ty n ie k o ń c ó w k ę z d a ln e g o d o s tę p u ty p u IC L 7503, k t ó r a w y k o r z y s ty w a n a je s t do b ie ż ą c e g o p r z e t w a r z a n ia d a n y c h w e w s p ó łp r a c y z k o m p u te r e m IC L 1903A w W a rs z a w ie . O c z e k iw a n ia z w ią z a n e z t ą k o ń c ó w k ą w o k re s ie p ilo to w y m p o tw ie r d z iły celo w o ść j e j z a in s ta lo w a n ia .
P r o b le m e m do ro z w ią z a n ia n a n a jb liż s z ą p rz y s z ło ść je s t z a p r o je k to w a n ie i w d ro ż e n ie s y s te m u te le in f o rm a ty c z n e g o , k tó r y m ó g łb y p ra c o w a ć w o p a rc iu o w y k o rz y s ta n ie m in i
k o m p u te r ó w in s ta lo w a n y c h w w o je w ó d z k ic h o ś r o d k a c h e le k tro n ic z n y c h G U S w t a k i sp o só b , a b y w m in ik o m p u te r y te o p ró c z f u n k c j i p r z e t w a r z a n ia lo k a ln e g o m o g ły b y ć w y k o r z y s ta n e ja k o k o ń c ó w k i in te lig e n tn e w e w s p ó łp ra c y z d u ż y m i k o m p u te r a m i p r a c u ją c y m i w o ś r o d k u e l e k t r o n ic z n y m w W a rs z a w ie .
IN F O R M A T Y K A : I m p o r to w a n e czy k r a jo w e ?
D oc. dr T . W A L C Z A K : D o stęp n e. T rzeb a ich sporo, jak o, że do k o ń ca p ię c io la tk i zam ierzam y w y p o sa ż y ć w n ie w sz y stk ie w o je w ó d z tw a . O czy w iście — lic z y m y n a k ra jo w e M ER Y 305 i 306 oraz n a w ie lo s ta n o w isk o w e sy s te m y r e je str a c ji d a n y ch ty p u R ed ifon , k tóre m a j ą . b yć n ied łu go d o stęp n e n a ryn k u k ra jo w y m . Z d ajem y so b ie sp raw ę, że n ie z a le ż n ie od tego b u d o w a sie c i telein fo r m a ty czn ej m u si k o szto w a ć sporo d ew iz. M y ślę tu p rzed e w sz y stk im o sp rzęcie tele k o m u n ik a c y jn y m sta n o w ią cy m k on ieczn e d o d a tk o w e w y p o sa ż e n ie kom p u tera. S ieć d la S P IS n ie m oże p ra co w a ć w y łą c z n ie w oparciu o łą cza te le fo n ic z n e -d z ie r - ża w io n e. M u sim y m ieć z e sta w y w y p o sa żo n e w p rocesory k o m u n ik a cy jn e oraz od p ow ied n io w y p o sa żo n ą sieć z a p e w n ia ją c ą w iern e p r z e sy ła n ie p rzez łącza k o m u to w a n e.
IN F O R M A T Y K A : J a k i j e s t o b e c n y s t a n p o s ia d a n ia w s ie ci G U S ?
D oc. dr T . W A LC Z A K : O prócz O środka E lek tron iczn ego G U S w y p o sa żo n eg o w k om p u tery ICL 1S05, IC L 1903A i ODRĘ 1304, p o sia d a m y ośrodki w o je w ó d z k ie w R adom iu, K a to w ica ch , P ozn an iu , Z ielo n ej G órze, K o sza lin ie, W ro cła w iu i L u b lin ie, w y p o sa żo n e w k o m p u tery O D R A 1304 i 1305 w ty m 3 sy s te m y w k o n fig u ra cji d y sk o w e j. W ty m roku u ru ch a m ia m y ośrod ek w Ł odzi. R a czej n ie u d a się n am w te j p ię c io la tc e u ru ch om ić o środ k ów w e w sz y stk ic h w o jew ó d ztw a ch , zam ierzam y n a to m ia st uzbroić w s z y stk ie W U S -y w m in ik o m p u tery . W p rzy szło ści p rzew id u jem y in sta lo w a ć w now o p o w sta ją c y c h ośrod k ach k om p u tery JS, z ty m , że p o w in n y być to k om p u tery duże. P r a w d o p o d obnie p ierw sze — z a in sta lu je m y ju ż w 1978 r., a ch yb a ró w n o cześn ie duży k om p u ter dla p o trzeb cen tra ln eg o b a n ku d anych.
IN F O R M A T Y K A : D o ty c h c z a s s ła b y m p u n k te m b y ły u r z ą d z e n ia i o r g a n iz a c ja p ro c e s u p rz y g o to w a n ia d a n y c h . C zy
m o ż n a w ty m w z g lę d z ie z a p o w ie d z ie ć j a k i e ś in n o w a c je ? D oc. dr T. W A LC Z A K : O w szem . Już o b ecn ie zr e d u k o w a liśm y zasad n iczo ilo ść d ziu rk arek d zięk i z a in sta lo w a n iu d w ó ch s y s te m ó w p r z y g o to w y w a n ia d a n y ch n a ta śm ie m a g n e ty c z n e j — s ą to u rząd zen ia ty p u SEEC IIEC K firm y R ED IFO N , p ra cu ją ce w OE G U S; z c h w ilą gdy p rzem y sł k r a jo w y u ru ch o m i p rod u k cję, b ęd ziem y w n ie w y p o sa ż a li ośrod k i w o jew ó d zk ie.
Z a k u p iliśm y ta k że i z a in sta lo w a liśm y o p ty czn y czytn ik d o k u m en tó w , z u ży ciem k tórego w ią ż e m y d u że n ad zieje na u n o w o cześn ien ie p rocesu p rzy g o to w a n ia d a n y ch w b a d a n ia ch m a so w y ch zw ła szcza w b a d a n ia ch ty p u p o w sz e c h n y c h sp isó w lu d n o ści.
IN F O R M A T Y K A : C zy p o s tę p y w b u d o w ie sie c i i n f o r m a ty c z n e j s p o w o d u ją z m ia n y w d z ie d z in ie p r o g r a m o w a n ia ? D oc. dr T. W A LC ZA K : U m o ż liw i nam to zw ię k sz e n ie ilo ś c i o p rogram ow an ia u n iw ersa ln eg o . M uszę jed n a k tu p o w ied zieć , ż e p ro b lem a ty k a p ro g ra m o w a n ia w sie c i G U S p o sia d a sw o ją sp e c y fik ę . P o n ie w a ż z rok u n a rok z m ie n iają s ię p o trzeb y in fo rm a cy jn e od biorców , m u sim y r ó w n ież zm ien ia ć n a sze p rogram y o p racow ań , u w zg lęd n ia ją c te zm ien ia ją c e s ię w a ru n k i; p o w o d u je to n ie s te ty k o n ie c z n ość w p ro w a d zen ia ró w n ie ż częsty ch zm ian w e k sp lo a to w a n y c h ju ż sy ste m a c h oraz w ich op rogram ow an iu . IN F O R M A T Y K A : D z ię k u je m y z a ro z m o w ę .
Z r a m ie n i a IN F O R M A T Y K I — r o z m a w ia ł r e d a k t o r K ry sty n B ern atow icz
JACEK BAŃKOWSKI, JAROSŁAW DOBOSZ, KONRAD FIAŁKOWSKI, MAREK HALSKI, TOMASZ SARNECKI, BOLESŁAW SZYM AŃSKI
Instytut Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej (IINTE) Warszawa
Problemy realizacji systemu M E R A -B A S IC
M in ik o m p u te r y s e r ii M E R A 300, p r o d u k o w a n e p rz e z Z a k ła d y S y s te m ó w M in ik o m p u te ro w y c h M E R A są r o d z in ą m a ły c h e le k tro n ic z n y c h m a s z y n cyfrow y-ch w z b u d z a ją c y c h c o ra z sz e rsz e z a in te re s o w a n ie u ż y tk o w n ik ó w s p r z ę tu k o m p u te r o w e g o . O fe ro w a n e w ró ż n y c h k o n f ig u r a c ja c h , z w c ią ż z w ię k s z a ją c ą się lic z b ą d o s tę p n y c h ty p ó w u r z ą d z e ń z e w n ę tr z n y c h , z n a jd u j ą z a s to s o w a n ia w ró ż n o r o d n y c h d z ie d z i
n a c h . R o z w ija n e j e s t ró w n ie ż o p r o g r a m o w a n ie t y c h m a sz y n . W o p ro g r a m o w a n iu s e r ii M E R A 300 s to s u n k o w o s ł a b ie j b y ł d o ty c h c z a s r e p r e z e n to w a n y d z ia ł p r o g r a m ó w o b li
czeń n u m e r y c z n y c h . W sz c z e g ó ln o śc i p o tr z e b n e w y d a w a ło s ię o p r a c o w a n ie p r o g r a m ó w u m o ż liw ia ją c y c h w y k o n y w a n ie o b lic z e ń z d o ść d u ż ą d o k ła d n o ś c ią i d la d u ż y c h p r z e d z ia łó w z m ie n n o ś c i r e p r e z e n to w a n y c h liczb.
D o p o d s ta w o w y c h c z y n n ik ó w d e c y d u ją c y c h o p rz y d a tn o ś c i m a s z y n c y fro w y c h d la p o tr z e b u ż y tk o w n ik ó w n a le ż ą : w y g o d a i p r o s to ta o b s łu g i s y s te m u o r a z w ie lk o ś ć w ła s n y c h n a k ła d ó w p r a c y n ie z b ę d n y c h d o r o z w ią z a n ia p ro b le m ó w o b lic z e n io w y c h p rz y p o m o c y m a s z y n y . K o n ie c z n o ść p is a n ia i u r u c h a m ia n ia p r o g r a m ó w w ję z y k a c h sy m b o lic z n y c h , n a w e t p rz y w y k o r z y s ty w a n iu p a k ie tó w s t a n d a r d o w y c h p o d p ro g r a m ó w , je s t c z ę sto p o w a ż n y m u tr u d n ie n i e m d la u ż y t
k o w n ik a . D o ty c z y to z w ła sz c z a o b lic z e ń w y k o n y w a n y c h n ie z b y t c z ę sto , g d zie n a k ła d y n a p r z y g o to w a n ie p r o g r a m u m o g ą b y ć z u p e łn ie n ie o p ła c a ln e . N a w y g o d ę w u r u c h a m ia n iu p r o g r a m u z n a c z n y w p ły w m a j ą : sp o só b je g o w p r o
w a d z a n ia i p o p r a w ia n ia o ra z o d p o w ie d n ia d ia g n o s ty k a b łę d ó w .
D la o f e r o w a n y c h k o n f ig u r a c ji s y s te m u M E R A -300 i d o s tę p n y c h u rz ą d z e ń z e w n ę tr z n y c h c e lo w e z ty c h w z g lę d ó w j e s t r e a liz o w a n ie s y s te m ó w p r o g r a m o w a n ia w ję z y k a c h w y ż sz e g o p o z io m u , z a w ie r a ją c y c h je d n o c z e ś n ie w b u d o w a n e o d p o w ie d n ie f u n k c j e e d y to r s k ie i p r o c e d u r y u ła t w i a ją c e k o n w e r s a c ję z sy s te m e m .
S y s te m M E R A -B A S IC z o sta ł z a p r o je k to w a n y z m y ś lą o r o z w ią z a n iu w y m ie n io n y c h z a g a d n ie ń . P o d s ta w o w y m i z a ło ż e n ia m i p r o j e k tu b y ły :
— s k o n s tr u o w a n ie s y s te m u k o n w e rs a c y jn e g o
— re a liz a c ja tr a n s la t o r a ję z y k a w y ższeg o p o z io m u d la z a s to s o w a ń w o b lic z e n ia c h n a u k o w o -te c h n ic z n y c h
— z b u d o w a n ie w s y s te m ie b lo k u a r y t m e t y k i i f u n k c ji s t a n d a r d o w y c h d l a o b lic z e ń z m ie n n o p rz e c in k o w y c h z ż ą d a n y m i p rz e z p r o d u c e n ta m a s z y n : d u ż ą d o k ła d n o ś c ią o b li
c z e ń i d u ż y m z a k re s e m r e p r e z e n to w a n y c h lic z b
— w b u d o w a n ie f u n k c ji d ia g n o s ty c z n y c h i e d y to r s k ic h , m a k s y m a ln ie u ła tw ia ją c y c h u r u c h a m ia n i e p r o g r a m ó w
— z a p e w n ie n ie s y s te m o w i d u ż e j o d p o rn o ś c i n a b łę d y p o p e łn i a n e p r z e z u ż y tk o w n ik a
— ro z w ią z a n ie p ro c e s ó w w p r o w a d z a n ia i tłu m a c z e n ia p r o g r a m u w s p o s ó b p o z w a la ją c y n a u n ik n ię c ie k ło p o tliw y c h d la u ż y tk o w n ik a o p e r a c j i z n o ś n ik ie m z e w n ę trz n y m .
J a k o ję z y k p r o g r a m o w a n ia p r z y j ę ty z o s ta ł p o d z b ió r ję z y k a B A S IC
S y s te m z o s ta ł z a p r o je k to w a n y w d w ó c h w e r s ja c h :
— u p ro s z c z o n e j, b e z d y s k o w e j
— p e łn e j , d la k o n f ig u r a c ji z p a m ię c ią d y sk o w ą .
W a r t y k u l e o m a w ia n a j e s t z r e a liz o w a n a ju ż , u p ro s z c z o n a w e r s j a s y s te m u .
P rob lem y im p lem en ta cji
R e a liz a c ja p r z e d s ta w io n y c h z a ło ż e ń p ro je k to w y c h w y m a g a ła r o z w ią z a n ia s z e r e g u p ro b le m ó w , w y n ik a ją c y c h z a r ó w n o z s a m y c h z a ło ż e ń p r o j e k tu j a k i c e c h m a s z y n y . K o n w e r s a c y jn y c h a r a k t e r s y s te m u w y m a g a u m o ż liw ie n ia c z ę ste g o p r z e p l a ta n i a s ię p ro c e s ó w w p r o w a d z a n ia p r o g r a m u i je g o tr a n s la c ji, w p r o w a d z a n i a p o p r a w e k o r a z w y k o n y w a n ia p rz e tłu m a c z o n e g o p r o g r a m u . Z te g o w z g lę d u p o sz c zeg ó ln e c z ę śc i o p r o g r a m o w a n ia s y s te m u r e a liz u ją c e w w . cz y n n o śc i p rz e z c a ły c zas d z ia ła n ia s y s te m u m u s z ą z n a jd o w a ć się w p a m ię c i o m a ły m c z a sie d o s tę p u .
O sią g n ię c ie ż ą d a n e j d o k ła d n o ś c i o b lic z e ń w y m a g a p r z e z n a cz e n ia n a p rz e c h o w y w a n ie z m ie n n y c h i s ta ły c h p r o g r a m u u ż y tk o w e g o d o s ta te o z n ie d u ż y c h o b s z a r ó w p a m ię c i. O b li
c z e n ia z d u ż ą d o k ła d n o ś c ią s ą ró w n ie ż b a rd z o c z a so c h ło n n e . T a k ż e in n e c e c h y p r o je k to w a n e g o s y s te m u j a k o d p o rn o ś ć n a b łę d y i ich d ia g n o s ty k a , c z y u ła t w i e n ia w e w p r o w a d z a n iu i p o p r a w ia n iu p r o g r a m u z w ię k s z a ją w y m a g a n ia n a p a m ię ć .
Z d r u g ie j s tr o n y w p r z y p a d k u w e r s j i b e z d y s k o w e j d o d y sp o z y c ji z n a jd u je się je d y n ie 8 k 8 -b ito w y c h słó w p a m ię c i o p e r a c y jn e j. J e d n o c z e ś n ie c e c h y ję z y k a w e w n ę trz n e g o m a s z y n M E R A -300 p o w o d u ją d a ls z y w z r o s t o b c ią ż e ń p a m i ę cio w y c h i c z a so w y c h . B r a k ro z k a z ó w a r y tm e ty c z n y c h (o p ró cz n a jp r o s ts z y c h : d o d a n ie d o a k u m u l a to r a , n e g a c ja , p r z e s u w a n ie o 1 b it) z m u s z a do p ro g r a m o w e j o rg a n iz a c ji d z ia ła ń a ry tm e ty c z n y c h . k o m p lik o w a n y c h je s z c z e p rz e z k r ó tk ie s ło w o m a s z y n y p r z y d łu g ic h r e p r e z e n ta c ja c h liczb . J e d y n a d o s tę p n a w m .c. M E R A -300 s p e c y fic z n a fo r m a a d r e s o w a n ia p o ś r e d n ie g o — a u to m o d v f ik a c ja , ró w n ie ż w p ły w a n ie k ie d y n a k o m p lik a c ję i w y d łu ż e n ie p r o g r a m u . J a k w id a ć , z a ło ż e n ia p r o je k to w e s y s te m u o r a z c e c h y m a s z y n y s t a w i a ją k r y ty c z n e w y m a g a n ia n a n ie z b ę d n ą p a m ięć i o s ią g a ln ą sz y b k o ść d z ia ła n ia s y s te m u . W ty c h w a r u n k a c h n a le ż a ło p r z y ją ć s z e re g d o ść d r a s ty c z n y c h o g r a n ic z e ń . a b y w o g ó le m o ż liw a b y ła re a liz a c ja p r o je k tu . O g ra n ic z e n ia w p ro w a d z o n o w n a s tę p u ją c y c h d z ie d z in a c h :
— lic z b a i ro d z a j 'r e p r e z e n t o w a n y c h z m ie n n y c h
— re a liz o w a n y p o d z b ió r ję z y k a
— f u n k c j e p o m o c n ic z e s y s te m u .
W m o c y z o s ta ły u tr z y m a n e p o s t u la t y z a p e w n ie n ia d u ż e j d o k ła d n o ś c i o b lic z e ń , o d p o rn o ś c i s y s te m u n a b łę d y p o p e ł
n ia n e p r z e z u ż y tk o w n ik a i u ła tw ie ń w z a k r e s ie p o p r a w i a n ia p ro g r a m ó w .
O g ra n ic z e n ia r e a liz o w a n e g o p o d z b io r u ję z y k a w p r o w a d z o n e z o s ta ły w t a k i sp o só b , a b y o s ią g n ą ć k o m p r o m is m ie dzy n ie z b e d n y m i m o ż liw o ś c ia m i p r o g r a m o w y m i i p o ż a d a - n ą e la s ty c z n o ś c ią ję z y k a a ro z m ia r a m i d o s te p n e j p a m ię c i.
(O pis ję z y k a — d o d a te k A). J e d n o c z e ś n ie r e z y g n a c ja z r e a liz o w a n ia p ę tli i p o d p r o g r a m ó w o r a z p rz y d z ie le n ie s ta ły c h a d r e s ó w z m ie n n y m u m o ż liw ia p e łn e tłu m a c z e n ie k a ż d e j lin ii p r o g r a m u ź ró d ło w e g o o d d z ie ln ie , c o w z n a k o m ity s p o só b u s p r a w n i a k o n w e r s a c je . L in ie s ą tłu m a c z o n e b e z p o ś r e d n io p r z y ic h w p r o w a d z a n iu , a s y g n a liz o w a n e b łę d y s y n ta k ty c z n e m o ż n a p o p r a w ia ć n a b ie ż ą c o . W y d z ie le n ie w p r o g r a m ie .w y n ik o w y m o d p o w ie d n ik ó w p o sz c z e g ó ln y c h l i n ii p r o g r a m u ź ró d ło w e g o u m o ż liw ia w y m ia n ę , u s u n ie c ie b ą d ź d o p is a n ie lin ii b e z k o n ie c z n o śc i tłu m a c z e n ia c a łe g o p r o g r a m u . D o d a tk o w y m u d o g o d n ie n ie m p r z y w p r o w a d z a n iu p r o g r a m u je s t m o ż liw o ść p o p r a w ia n ia b łę d ó w w t r a k c ie p is a n ia lin ii o ra z j e j w p ro w a d z e n ie , a lb o s k a s o w a n ie po n a p is a n iu .
D o r e a l iz a c j i p o s z c z e g ó ln y c h f u n k c j i s y s te m u w y k o r z y s ta n o a lg o r y tm y c h a r a k t e r y z u ją c e się m a ły m i w y m a g a n ia m i d o ty c z ą c y m i p a m ię c i o p e r a c y jn y c h . Z te g o w z g lę d u ś w ia d o m ie re z y g n o w a n o n ie k ie d y z sz y b k o ś c i d z ia ła n ia a lg o ry tm ó w .
O gólna budow a sy stem u M E R A -B A SIC
P r z y p r o j e k to w a n iu s y s te m u p r z y ję to ¡założenie, że ze w z g lę d u n a b r a k m ie js c a w p a m ię c i, p r o g r a m w p o s ta c i ź ró d ło w e j n ie je s t p a m ię ta n y . W f a z ie k o m p ila c ji lin ia p r o g r a m u ź ró d ło w e g o tłu m a c z o n a j e s t n a „ p a W e t” p r o g r a
m u w y n ik o w e g o w ję z y k u p o ś re d n ic z ą c y m . W fa z ie w y k o n a n ia z e s ta w io n y p r o g r a m w y n ik o w y w y k o n y w a n y je s t p r z e z i n t e r p r e te r .
S y s te m M E R A -B A S IC s k ła d a się z p ię c iu n a s tę p u ją c y c h b lo k ó w fu n k c jo n a ln y c h :
1. S C A N N E R — w c z y tu je lin ię p r o g r a m u ź ró d ło w e g o z u r z ą d z e n ia z e w n ę trz n e g o d o p a m ię c i i p r z e p r o w a d z a a n a liz ę s k ła d n io w ą s y g n a liz u ją c e w e n tu a ln e b łę d y . P r o g r a m o b s łu g u je ta k ż e w y w o ła n ie d y r e k ty w
2. C O M P IL E R — d o k o n u je b a d a n ia p o p r a w n o ś c i w y ra ż e ń a r y tm e ty c z n y c h , a n a s tę p n ie k o r z y s ta ją c z p o s ta c i lin ii p rz y g o to w a n e j p rz e z S C A N N E R g e n e r u je k o d y m a k r o in s t r u k c ji ję z y k a p o ś re d n ic z ą c e g o . U tw o rz o n y „ p a k ie t” p r o g r a m u w y n ik o w e g o o d p o w ia d a ją c y je d n e j lin ii z a o p a t r y w a n y je s t w e ty k ie tę l i n ii i lic z n ik s łó w m a s z y n o w y c h z a
j ę t y c h p r z e z t e n „ p a k ie t”
3. L O A D E R — z e s ta w ia p r o g r a m w y n ik o w y z „ p a k ie tó w ” p rz y g o to w a n y c h p r z e z C O M P IL E R p o r z ą d k u ją c j e w e d łu g
w z r a s t a ją c y c h n u m e r ó w e ty k i e t
4. IN T E R P R E T E R — w y k o n u je u tw o r z o n y p r o g r a m w y n ik o w y
5. z re a liz o w a n o ta k ż e ja k o część s y s te m u M E R A -B A S IC b lo k a r y t m e t y k i z m ie n n o p rz e c in k o w e j i f u n k c j i s t a n d a r d o w y c h . P r o g r a m z a p e w n ia w y k o n y w a n ie c z te re c h p o d s t a w o w y c h d z ia ła ń a r y tm e ty c z n y c h >i p o tę g o w a n ia z d o k ła d n o śc ią d o 14 c y fr z n a c z ą c y c h o r a z o b lic z a n ia z ta k ą d o k ła d n o ś c ią w a r to ś c i n a s tę p u ją c y c h f u n k c j i s t a n d a r d o w y c h : sin u s , o o sin u s, w a rto ś ć b e z w z g lę d n a , p ie r w i a s te k k w a d r a to w y , lo g a r y tm n a tu r a ln y , e x p o n e n t.
N iek tó re a lg o ry tm y op ty m alizacji w y k orzystan ia m iejsca w pam ięci
W tr a k c ie r e a l iz a c j i s y s te m u M E R A -B A S IC p r z y ję to s z e r e g ro z w ią z a ń m a ją c y c h n a c e lu m a k s y m a l n ą o sz c z ę d n o ść m ie js c a w p a m ię c i. S z c z e g ó ln ie w a ż n y m z te g o p u n k tu w i d z e n ia , o k a z a ł się o d p o w ie d n i p o d z ia ł f u n k c j i p o m ię d z y k o m p ila t o r i i n t e r p r e t e r , j a k te ż p r z y j ę c ie „ o sz c z ę d n y c h ” ro z w ią z a ń w sa m y c h ty c h b lo k a c h . J e d n y m z ta k ic h r o z w ią z a ń j e s t p r z y ję c ie n ie ty p o w e j k o le jn o ś c i tłu m a c z e n ia w y r a ż e ń a r y tm e ty c z n y c h . D e c y d u je o n ie j g łę b o k o ść s t r u k t u r y n a w ia s o w e j; p ie r w s z e tłu m a c z o n e są te f r a g m e n t y w y ra ż e n ia , k tó r e s ą p o ło ż o n e n a jg łę b ie j. Z a s a d ę tę il u s t r u je n a s t ę p u ją c y p r z y k ła d :
d la w y r a ż e n ia a r y tm e ty c z n e g o A *(B + C*(D —E)), g d z ie A, B , C, D, E — z m ie n n e p r o s te , w y g e n e ro w a n y z o s ta n ie n a s tę p u ją c y c ią g m a k r o in s t r u k c j i:
1. z a ła d u j D n a s z c z y t s to s u
2. o d e jm ij E od sz c z y tu s to s u i w y n ik p o z o s ta w n a szczy cie
3. p o m n ó ż s z c z y t s t o s u p rz e z C i w y n ik p o z o s ta w n a sz c z y c ie
4. d o d a j B do s z c z y tu s to s u i w y n ik p o z o s ta w n a szczycie 5. p o m n ó ż s z c z y t s to s u p r z e z A i w y n ik p o z o s ta w n a szczycie.
J a k w ię c w id a ć z p o w y ż sz e g o p r z y k ła d u ty lk o m a k r o in s t r u k c j a ła d o w a n ia n a sto s, r o z b u d o w u je go o X e le m e n t, a m a k r o in s t r u k c je a r y tm e ty c z n e d z ia ł a ją ty lk o n a je g o szczyt. P r z y ta k im sp o s o b ie tłu m a c z e n ia w y r a ż e ń a r y t m e ty c z n y c h z a ró w n o d łu g o ś ć sto su , j a k te ż w ie lk o ś ć p r o g r a m u w y n ik o w e g o o d p o w ia d a ją c e g o tłu m a c z o n e m u w y r a ż e n iu s ą d u żo m n ie js z e n iż p rz y t r a n s la c ji w y r a ż e n ia „od l e w e j d o p r a w e j ” .
K lu c z o w y m p r o b le m e m p r z y p r o je k to w a n iu t r a n s l a t o r a b y ł w y b ó r ję z y k a p o ś re d n ic z ą c e g o . Z a le ta m i b o g a te g o ję z y k a p o ś re d n ic z ą c e g o , k tó r e g o p o sz c z e g ó ln e m a k r o in s t r u k c j e m a j ą s z e r o k i z a k r e s d z ia ła n ia s ą :
- - u p ro s z c z e n ie p r o g r a m u k o m p ila to r a
— tw o rz e n ie p r o g r a m ó w w y n ik o w y c h z a w ie r a ją c y c h m a łą lic z b ę m a k r o in s tr u k c j i.
W a d a m i ta k ie g o ro z w ią z a n ia są je d n a k :
— w y d łu ż e n ie p r o g r a m u in t e r p r e te r a z e .w zględu n a d u ż ą lic z b ę m a k r o in s t r u k c j i d s z e r o k i z a k r e s ic h d z ia ła n ia
— w y d łu ż e n ie sło w a ro z k a z o w e g o , w y n ik a ją c e z k o n ie c z n o ś c i p rz e c h o w y w a n ia w ię k s z e j lic z b y p a r a m e tr ó w m a k r o in s tr u k c j i.
P r o s ty ję z y k p o ś r e d n ic z ą c y to w p ra w d z ie w y d łu ż e n ie p r o g r a m u w y n ik o w e g o i p e w n a k o m p lik a c ja p r o g r a m u k o m p il a to r a , a le za to k r ó t k i p r o g r a m i n t e r p r e t e r a i k r ó tk ie
sło w o ro z k a z o w e .
S p e c y fik ą r e a liz o w a n e g o t r a n s l a t o r a b y ł f a k t , ż e b a r d z ie j is to tn e b y ły w p ły w y w y b ie r a n y c h ro z w ią z a ń n a w ie lk o ś ć p r o g r a m u t r a n s l a t o r a n iż n a d łu g o ś ć p r o g r a m u w y n ik o w e go (p a m ię ć p rz e z n a c z o n a n a p r o g r a m w y n ik o w y s ta n o w i z a le d w ie 12% p a m ię c i p r z e z n a c z o n e j n a p r o g r a m t r a n s l a to ra ), Z teg o p o w o d u , a ta k ż e ze w z g lę d u n a p r o s ty ję z y k ź ró d ło w y i u b o g i ję z y k w y n ik o w y , ję z y k p o ś re d n ic z ą c y w y b r a n y z o s ta ł ró w n ie ż n a n is k im p o zio m ie. S k ła d a się on z 31 m a k r o in s t r u k c ji: s t e r u ją c y c h , a r y tm e ty c z n y c h (o p e r u ją c y c h n a sto s ie , p r z y n a jm n ie j je d e n a r g u m e n t o p e ra c ji s ta n o w i sz c z y t sto su ), w y w o ły w a n ia f u n k c ji s ta n d a r d o w y c h i o p e r a c j i n a d a n y c h .
P o n ie w a ż d łu g o ś ć s ło w a ro z k a z o w e g o p o w in n a b y ć w ie lo k r o tn o ś c ią b a jt u (ze w z g lę d u n a w y g o d ę d o s tę p u do sło w a ro z k a z o w e g o ), z d e c y d o w a n o , ż e k o d y o p e r a c ji b ę d ą ró ż n e j d łu g o ś c i: d la m a k r o in s t r u k c j i a d r e s o w y c h n a jc z ę ś c ie j u ż y w a n y c h 3 b ito w e , d la p o z o s ta ły c h 8 b ito w e . T a k ie r o z w ią z a n ie p o z w o liło u m ie ś c ić w 1 b a jc ie s ło w o 'ro zk azo w e n a j w a ż n ie js z y c h m a k r o in s t r u k c j i a d re s o w y c h : a ry tm e ty c z n y c h i w y w o ły w a n ie f u n k c j i s t a n d a r d o w y c h o r a z p r a w ie w s z y s tk ie m a k r o in s t r u k c je b e z a d re s o w e .
D la m a k r o in s t r u k c j i o z m ie n n e j d łu g o ś c i z a s to s o w a n o p o d w ó jn e k o d o w a n ie m a k r o in s tr u k c ji. Z a s a d a t a z o s ta n ie w y ja ś n io n a n a p r z y k ła d z ie in s t r u k c j i IN P U T ję z y k a B A S IC . I n s t r u k c j a t a p o le c a n a d a ć w a rto ś c i w p r o w a d z o n e z u r z ą d z e n ia z e w n ę trz n e g o z m ie n n y m z n a jd u ją c y m się n a liśc ie IN P U T .
W y k o n a n ie te j in s tr u k c ji d la k o le jn y c h z m ie n n y c h p o le g a w ię c n a :
1. w p r o w a d z e n iu z u r z ą d z e n ia z e w n ę trz n e g o w a r to ś c i do p a m ię c i m a s z y n y
2. p r z e s ła n iu w a r to ś c i p o d a d r e s z m ie n n e j.
C zy n n o ść 2 re a liz o w a n a je s t p rz e z m a k r o in s t r u k c j ę a r y t m e ty c z n ą P A M IĘ T A J g e n e ro w a n ą w p r z y p a d k u in s tr u k c j i p o d s ta w ie n ia . N ie c h n o z n a c z a d łu g o ś ć lis ty z m ie n n y c h in s tr u k c ji IN P U T . W y s tą p ie n ie m a k r o in s t r u k c j i IN P U T w y m u s z a w p ę tl i s t e r u ją c e j i n t e r p r e t e r a je d n o k r o tn e w y k o n a n ie c z y n n o śc i 1, n a n - k o le jn y c h o b ro tó w te j p ę tli. P o m a k r o in s t r u k c j i IN P U T , w y s tę p u je n m a k r o in s t r u k c j i P A M IĘ T A J, k tó r y c h w y k o n a n ie r e a liz u j e cz y n n o ść 2.
T a k ie ro z w ią z a n ie d a je d w ie k o rz y ś c i:
— s k r a c a p r o g r a m w y n ik o w y , g d y ż n ie w y m a g a « - k r o t n e g o w s ta w ie n ia m a k r o in s tr u k c ji IN P U T
— p ę tla s te r u ją c a d z ia ła ta k , j a k b y w y s tę p o w a ły w p r o g r a m ie w y n ik o w y m ty lk o 'm a k r o in s tr u k c je je d n o lu b d w u b a jto w e , c h o ć w rz e c z y w is to ś c i w y s tę p u j ą m a k r o in s tr u k c j e z m ie n n e j d łu g o śc i.
K o le jn e d w a ro z w ią z a n ia , k tó r y c h u ż y c ie pozrw oliło n a p e w n ą o sz c z ę d n o ś ć m ie js c a w p a m ię c i z w ią z a n e s ą z o p e
r a c j a m i n a lic z b a c h . P ie r w s z e z n ic h p o le g a n a u m ie s z - c z e n iu p o la p rz e z n a c z o n e g o n a lic z b y z i n s tr u k c j i D A T A w o b s z a r z e p r o g r a m u w y n ik o w e g o . D ru g ie w y k o r z y s tu je p o d w ó jn e p rz e k o d o w a n ie liczb z p o s ta c i z e w n ę tr z n e j — d z ie s ię tn e j n a p o s ta ć w e w n ę t r z n ą — b in a r n ą . D z ię k i u m ie s z c z e n iu p o la D A T A w o b s z a rz e p r o g r a m u w y n ik o w e g o z n ik a k o n ie c z n o ść r e z e r w o w a n ia m ie js c a w p a m ię c i p r z e z n a c z o n e g o d la lic z b z te j in s tr u k c j i. Z a le tą teg o r o z w ią z a n ia je s t f a k t , że po s k r e ś le n iu lin ii z a w ie r a ją c e j i n s tr u k c ję D A T A m ie js c e z a ję te p rz e z lic z b y z te g o p o la z o s ta je o d z y s k a n e . K o n c e p c ja u ż y c ia p o d w ó jn e g o p r z e k o d o w a n ia lic z b w y n ik ła z cz ę stsz e g o w y s tę p o w a n ia -liczb o m n ie js z e j ilo ści c y f r . W z r e a liz o w a n y m tr a n s la t o r z e B A S I C - u d o p u sz c z a ln e j e s t u ż y c ie p r z e z p r o g r a m is tę lic z b z p rz e d z ia łu {— 10E38, — 1.0E-38] i [1.0E-38, 10E38), p rz y c z y m m a k s y m a l n a lic z b a c y f r w y n o s i 14. N a lic z b y w p o s ta c i b i n a r n e j p rz e z n a c z o n o p o 8 b a jtó w . Z a m ia s t p rz e c h o w y w a ć lic z b y z i n s t r u k c j i D A T A o ra z lite r a le w p o s ta c i b in a r n e j
u ż y to p o s ta c i p ó łb in a r n e j.
W c e lu o s z a c o w a n ia z y sk u m ie js c a w p a m ię c i, u z y sk a n e g o p r z y ta k ie j r e p r e z e n ta c ji w p ro w a d ź m y n a s t ę p u ją c e o z n a
c z e n ia :
u — ś r e d n ia ilo ś ć b a jtó w w y s ta r c z a ją c a do z a p a m ię ta n ia c y fr p r z e k o d o w y w a n e j lic z b y
k — p r o c e n t lic z b n ie c a łk o w ity c h .
Ś r e d n ia lic z b a b a jtó w w y s ta r c z a ją c a d o p rz e c h o w a n ia lic z b y w p o s ta c i p ó łb in a r n e j — m — w y n o si:
to = (1 — k) (1 + u) + k (1 + u + 1),
g d z ie 1 -szy s k ł a d n ik il u s t r u j e u d z ia ł lic z b c a łk o w ity c h , a d ru g i p o z o s ta ły c h .
S tą d to- = 1 + u + k
P r z y k ła d o w o d la fc = 0,5 i lin io w e g o r o z k ła d u d łu g o śc i lic z b (u = 4) ś r e d n ia lic z b a z a ję ty c h b a jt ó w r ó w n a je s t 5,5.
W rz e c z y w is to ś c i ro z k ła d je s t ra c z e j z b liż o n y do w y k ła d n ic z e g o i s t ą d (u = 2—3) m = 4.
Z y sk ś r e d n io o k o ło 4 b a jt ó w n a lic z b ie p o z w o lił n a s k r ó c e n ie ta b lic y li t e r a li o p o ło w ę i r ó w n ie p o w a ż n ą o sz c z ę d n o ść p a m ię c i rw p r z y p a d k u lic z b z p o la D A T A . P o n ie w a ż p o s ta ć p ó łb in a r n a j e s t p o s ta c ią p rz e jś c io w ą m ię d z y r e p r e z e n ta c ją lic z b z e w n ę tr z n ą i w e w n ę tr z n ą , p o w y ż s z a m e to d a n i e p o c ią g a za s o b ą ż a d n y c h d o d a tk o w y c h k o m p lik a c ji p ro g r a m o w y c h . N ie s te ty , o sz c z ę d n o ść m ie js c a w p a m ię c i p o w o d u je s t r a t y c zaso w e. P rz e k o d o w a n ie w p o s ta c i p ó łb i
n a r n e j n a b in a r n ą o d b y w a się p rz y k a ż d y m u ż y c iu p rz e z w y k o n y w a n y p r o g r a m l i te r a l a lu b liczb y z p o la D A T A .
O siągn ięte e fe k ty
Z re a liz o w a n y tr a n s l a t o r p o z w a la w y k o n y w a ć p ro g r a m y ź ró d ło w e z a w ie r a ją c e o k o ło 100 lin ii. L io zb a ta j e s t o r i e n ta c y jn a i w y n ik a z d o ś w ia d c z e ń a u to r ó w , g d y ż lic z b a lin ii p r o g r a m u ź ró d ło w e g o , k tó r a n ie s p o w o d u je p rz e k r o c z e n ia p a m ię o i p r z e z n a c z o n e j n a p r o g r a m w y n ik o w y w z n a c z n y m s to p n iu z a le ż y o d ic h z a w a rto ś c i. U m o ż liw ie n ie w y k o n y w a n ia p r o g r a m ó w te j w ie lk o ś c i m o ż n a u z n a ć za z a d o w a la ją c e .
I s tn ie j e m o ż liw o ść w y k o n y w a n ia d u ż y c h p ro g r a m ó w p o p r z e z ic h s e g m e n ta c ję n a o d c in k i, k tó r e m ie s z c z ą się w p a m ię c i. P o n ie w a ż p r z e jś c ie z je d n e g o s e g m e n tu do in n e g o w y m a g a w p r o w a d z e n ia n o w e g o s e g m e n tu z ta ś m y p a p i e r o w e j, to s e g m e n ty p o w in n y b y ć w y k o n y w a n e w s t a łe j k o le jn o ś c i i w m ia r ę m o ż liw o śc i ty lk o r a z p o d c z a s p r z e b ie g u c a łe g o p r o g r a m u .
T r a n s l a to r o p e r u je n a lic z b a c h z s z e ro k ie g o z a k re s u (— 10s9, 1039). N a jm n ie js z ą lic z b ą r e p r e z e n to w a n ą p r z e z w a rto ś ć r ó ż n ą o d z e r a j e s t 10—3S.
D z ia ła n ie tr a n s la t o r a c h a r a k t e r y z u j e się d u ż ą d o k ła d n o ś c ią o b lic z e ń (14 c y f r z n a c z ą c y c h ). P o n ie s io n y m k o s z te m u z y s k a n ia t e j d o k ła d n o ś c i je s t ozas d z ia ła n ia , sz c z e g ó ln ie k r y ty c z n y p r z y o p e r a c ja c h p r z e k o d o w a n ia w y k o n y w a n y c h w p ro c e s ie w p r o w a d z a n ia i w y p r o w a d z a n ia liczb.
D la u ż y tk o w n ik ó w n ie z a in te r e s o w a n y c h ta k w y s o k ą d o k ła d n o ś c ią w y g e n e ro w a n o w e rs ję , w k tó r e j o b lic z e n ia p r o w a d z o n e s ą w p o je d y n c z e j p re c y z ji, z a p e w n ia ją c e j u ż y t
k o w n ik o w i w y n ik i z 5 c y f r a m i z n a c z ą c y m i. W e r s ja ta c h a r a k t e r y z u j e się 8 - k r o tn y m p rz y s p ie s z e n ie m c z a su w y k o n a n ia o p e r a c j i a ry tm e ty c z n y c h i 7 - k r o tn y m p rz y s p ie s z e n ie m c z a s u w y k o n a n ia o p e r a c ji w p r o w a d z a n ia i w y p r o w a d z a n ia lic z b w s to s u n k u do w e r s ji p ie r w o tn e j. C zas te n je s t sz c z e g ó ln ie z a u w a ż a ln y d la lic z b n ie c a łk o w ity c h .
W c e lu z m in im a liz o w a n ia z a ję to ś c i m ie js c a w p a m ię c i w p r z y p a d k u .re a liz a c ji b lo k u a r y t m e t y k i -z m ie n n o p rz e c in k o w e j i f u n k c j i s ta n d a r d o w y c h :
1. w y b r a n o n a jp r o s ts z e a lg o r y tm y w y k o n y w a n ia d z ia ła ń a r y tm e ty c z n y c h o r a z o b lic z a n ia f u n k c j i s ta n d a r d o w y c h 2. u ż y to s p e c ja ln e j, m o d u l a r n e j b u d o w y b lo k u z m ie n n e g o p rz e c in k a i fu n k c ji s td ., k o r z y s ta ją c e j z r e k u r s y w n e g o w y w o ły w a n ia p o d p r o g r a m ó w
3. w z a s a d z ie n i e s to s o w a n o p ró b w y k ry c ia s y t u a c j i sz c z e g ó ln y c h , m o g ą c y c h s łu ż y ć p rz y s p ie s z e n iu w y k o n y w a n ia o p e r a c ji.
N a to m ia s t w ce lu z w ię k s z e n ia sz y b k o ś c i o p e r a c ji i u t r z y m a n ia ż ą d a n e j d o k ła d n o ś c i o b lic z e ń z a sto so w a n o n o r m a liz a c ję a r g u m e n tó w f u n k c j i s t a n d a r d o w y c h d o p r z e d z ia łó w , w k tó r y c h a lg o r y tm y a p r o k s y m a c ji f u n k c j i są w y s ta r c z a ją c o sz y b k ie .
W y n ik ie m p r z y ję ty c h ro z w ią z a ń s ą d o sy ć d łu g ie czasy tr w a n i a o p e r a c ji. T y m n ie m n ie j o s ią g n ię to d z ię k i te m u z n a c z n y z y sk p a m ię c i. P o n a d to , ta m g d z ie b y ło to m o ż li
w e , te s a m e o b s z a ry p a m ię c i w y k o rz y s ty w a n e b y ły do r ó ż n y c h c e ló w p rz e z p o sz c z e g ó ln e b lo k i.
S z c z e g ó ln ie k o rz y s tn e j e s t u ż y w a n ie o b u w e r s ji t r a n s l a to r a . W tr a k c ie p is a n ia i u r u c h a m ia n i a p r o g r a m ó w m o ż n a w te d y w y k o r z y s ty w a ć s z y b k ą w e r s j ę z p o je d y n c z ą p r e c y
z ją , a p r z e te s to w a n y p r o g r a m w y k o n y w a ć z a p o m o c ą w e r s ji z p o d w ó jn ą p re c y z ją .
Z re a liz o w a n y s y s te m M E R A -B A S IC m o ż e z n a le ź ć sz e ro k ie z a s to s o w a n ie ja k o w y g o d n e n a r z ę d z ie .do n a u k i p r o g r a m o w a n ia o r a z .re a liz a c ji ty p o w y c h o b lic z e ń in ż y n ie r s k ic h i p ro je k to w y c h .
O p is a n y tr a n s la t o r je s t o d k o ń c a 1975 r. d o s tę p n y d la u ż y t
k o w n ik ó w . P r z e w id u je się, że o d p o ło w y 1976 r. b ę d z ie d z ia ła ł t r a n s la t o r ję z y k a B A S IC d la m a s z y n s e r ii M E R A - -300 z d y s k a m i. R o z s z e rz e n ie p a m ię c i o p a m ię ć d y s k o w ą p o z w o li n a r e a l iz a c j ę t r a n s la t o r a p e łn e g o ję z y k a B A S IC .
S k ła d n ia ję z y k a M K ltA -liA S IC w rozszerzonej n o tacji U K F
< zn ak i p o d st. > : : < litera > I < cy fra > | < zn ak in n y > J !
< lite ra > : : «= A jB |C iD |E |F |G |H !I!J|K |I,|M |N |0 |P |Q |R |S iT |U |V |W |X |Y IZ
< cyfra > : : = 0 | 1 ! 2 | 3 | 4 | 5 | 0 | 7 | 8 | 0
< zn ak inny > : : = + | - | X | / 1 = 1 1 < | > | ( | ) | , | .
< liczba calk. > : : — [ < cyfra > ] 11
< u ła m e k > : : = • [0] [ < cy fra > ] 1
< liczba u la m n k . > : : = = [ < cy fra > ] • [ < cyfra > ]
< znak > : : — [ + ] ! -
<• w y k ła d n ik > : : =* E < z n a k > [ < cyfra > ]
< liczba > : : = < liczba calk. > I < u ła m e k > 1 < liczba u la m k . > |
< liczba > < w y k ład n ik >
< liczba zc zn ak iem > : : — < z n ak > < liczba >
< zm ienna > i : = < lite ra >
< o p e ra to r > : : = < o p e ra to r ary Im . > 1 < o p e ra to r relacji >
< o p e ra to r a ry tm . > : : — < o p e ra to r ty p u d o d . > | < o p e ra to r ty p u nu t. > J x
< o p e ra to r ty p u dod. > • : : = + I —
< o p e ra to r ty p u m n . > : : * = * x | /
< nazw a f-cji > : : = SIN i COS | E X P | ABS | L N i SQ R
< człon fu n k c y jn y > : : = < nazw a f-cji > ( < w yrażenie > )
< człon > : : « < liczba > | < zm ienna > | < człon fu n k c y jn y > | ( < w y ra
żenie > )
< czynnik > : : = człon < człon > x x < człon >
< sk ład n ik > : : = = < czynnik > I < sk ład n ik > < o p e ra to r ty p u dod. >
< czynnik >
< w yrażenie > : : — < s k ła d n ik > | < znak > < w yrażenie > |
< w yrażenie > < o p e ra to r ty p u m n . > < sk ład n ik >
< in stru k c ja > : : < in s tr. Ł E T > i < in str. R E AD > j < in s tr. D A TA > I
< in s tr. P ltE N T > | < in str. GOTO > | < in str. I F > |
< in s tr. IN P U T > | < in str. R E S T O R E > i < in str. E N D > |
< k o m e n ta rz >
< in s tr. L E T > ; ; = L E T < zm ienna > < wyrażenie >
< lista zm iennych > : : = < zm ienna > | < lista zm iennych > , < zm ienna >
< in str. R E A D > : : = R E A l) < lista zm iennych >
< lista stały ch > : : — < liczba ze znakiem > |
< lista s ta ły c h > , < liczba zc znakiem >
< in str. D A TA > : : D ATA < lista stały ch >
< lista w yrażeń > : : = < w yrażenie > | < lista w yrażeń > , < w yrażenie >
< in s tr. P R IN T > : : = P R IN T < lista w y rażeń >
< n u m e r linii > : : — cyfra > ]
< in s tr. GOTO > : : « GOTO < n u m e r linii >
< k o m en tarz > : : ~ R E M [ < lite ra > | < cyfra > i < znak in n y > ]
< o p e ra to r relacji — > | > ' | < > |- < | » < | »
< in str. I F > : : = I F < w yrażenie > < o p e ra to r relacji > < w yrażenie >
T I IE N < nu m er linii >
< in str. E N D > : : = E N D
< in str. R E 3 T O R E > : : • - • = R E S T O R E
< in str. IN P U T > : : -- IN P U T < lista zm iennych >
< in str. BA SIC > : : -- < n u m e r linii > < In stru k c ja > I
< pro g ram BASIC > : : — in str. BA SIC >1 U w aga: — spacje sj* zn ak am i n ie z n a c z n y m i
— n u m e r linii < 4090 .
— o s ta tn ia in stru k c ja w ykonyw ana przez p ro g ram m usi by <5 Instr. E N D
ROMAN JELIŃSKI
Zakład Elektronicznej Techniki Obliczeniowej Gdynia
System O peracyjny G E O R G E 3 dla sprzętu produkcji krajowej
W n a jb liż s z e j p ię c io la tc e p la n u je się d a ls z y ro z w ó j p r o d u k c ji m a s z y n s e r ii O D R A 1300. W s tę p n y p la n ro z w o ju s p r z ę tu , o p ra c o w a n y p r z e z K o m ite t I n f o r m a ty k i, z a k ła d a z a in s ta lo w a n ie w k r a j u o k o ło 100 m a s z y n O D R A 1305 z p a m ię c ią o p e r a c y jn ą o p o je m n o ś c i 128 k o ra z p a m ię c ią d y sk o w ą o p o je m n o ś c i 00 M B (lu b 30 M B) w ty m część ty c h in s ta la c ji m a p ra c o w a ć w re ż im ie w ie lo d o s tę p n y m . W s a m y m Z je d n o c z e n iu I n f o r m a t y k i ju ż z a in s ta lo w a n o o k o ło 17 k o m p u te r ó w O D R A 1305, w n a jb liż s z e j p ię c io la tc e z a k ła d a się u r u c h o m ie n ie d a ls z y c h 25 in s ta l a c ji o p a r ty c h o m a s z y n ę O D R A 1305 z a o p a trz o n ą w sz y b k ą p a m ię ć d y s k o w ą (30 lu b 60 M B) o ra z p a m ię ć b ę b n o w ą , w ty m 6 i n s t a la c ji m a p ra c o w a ć w re ż im ie w ie lo d o s tę p n y m . P la n u j e się ró w n ie ż k o n ty n u o w a n ie e k s p e r y m e n tu b u d o w y s ie c i t e l e in f o rm a ty c z n e j o p a r te j p rz e d e w s z y s tk im o s p r z ę t k r a j o w y. W Z E T O G d y n ia p o w s ta je ró w n ie ż d u ż a in s ta la c ja
M g r i n i . R O M A N J E L I Ń S K I j e s t a b s o l w e n t e m W y d z i a ł u M a s z y n L i c z ą c y c h M o s k i e w s k i e g o I n s t y t u t u E n e r g e t y c z n e g o (1967). P r a c u j e w Z E T O G d y n i a (1967) 1 o b e c n i e p e ł n i f u n k c j ę k i e r o w n i k a P r a c o w n i S y s t e m ó w O p e r a c y j n y c h .
w ie lo d o s tę p n a n a b a z ie k o m p u t e r a O D R A 1305 o p a m ię c i d y s k o w e j f ir m y IC L 2X E D S 6 0 , p a m ię c i b ę b n o w e j p r o d u k c ji k r a j o w e j P B -3 0 4 o ra z s y s te m u s k a n e ro w e g o .
J a k w y n ik a z p rz y to c z o n y c h d a n y c h w s p r z ę c ie ty m z a w a r ty j e s t o lb r z y m i p o te n c ja ł o b lic z e n io w y . N ie w o ln o go z m a r n o w a ć p o p rz e z n ie w ła ś c iw ą e k s p lo a ta c ję s p r z ę tu . W ia d o m o , ż e p o d s ta w o w y m w a r u n k ie m e fe k ty w n e g o w y k o r z y s t a n ia s p r z ę tu j e s t w d ro ż e n ie w o ś r o d k u w ła ś c iw e g o s y s te m u o p e ra c y jn e g o .
D o ty c h c z a s o w a p r a k t y k a w e k s p lo a ta c ji k o m p u te r ó w O D R A 1305 z p a m ię c ią o p e r a c y j n ą p o w y ż e j 64 k ś w ia d c z y o ty m , ż e w ła ś c iw y m s y s te m e m o p e r a c y jn y m d la ty c h i n s ta la c ji j e s t s y s te m o p e r a c y jn y o p ra c o w a n y p r z e z f i r m ę IC L G E O R G E (G3). S z c z e g ó ln ie d u ż e e f e k ty d a je z a s to s o w a n ie G3 w o ś r o d k a c h , w k tó r y c h w y s tę p u j e d u ż a ró ż n o r o d n o ś ć z a d a ń . P o m y ś ln e s to s o w a n ie s y s te m u G 3 n a s p r z ę c ie k r a jo w y m z a le ż y o d n a s tę p u ją c y c h f a k tó w :
— s y s te m o p e r a c y jn y G3 p o w in ie n b y ć w p e ł n i p r z y s to s o w a n y do s p r z ę tu a k t u a l n i e p ro d u k o w a n e g o w k r a j u
— n a le ż y o p ra c o w a ć s p r a w n ą m e to d ę w d r a ż a n ia s y s te m u w o ś ro d k a c h .
Z arządzanie zasobam i
J a k ju ż w c z e śn ie j w s p o m n ia n o z a s a d n ic z y m c e le m s to s o w a n ia s y s te m u G3 je s t w y d a tn e z w ię k s z e n ie p r z e p u s to w o ści c a łe j in s ta l a c ji r o z u m ia n e j tu t a j ja k o o g ó ł s p r z ę tu o r a z słu ż b d z ia łu p r z e t w a r z a n ia u c z e s tn ic z ą c y c h b e z p o ś r e d n io w p ro c e s ie o b lic z e n io w y m . Z w ię k s z e n ie p rz e p u s to w o ś c i u z y s k u je się p r z e d e w s z y s tk im p o p rz e z w ła ś c iw e g o s p o d a r o w a n ie s p r z ę te m , a w ię c : p a m ię c ią o p e r a c y jn ą , a r y tm o m e tr e m , p a m ię c ią z e w n ę trz n ą , p o d s ta w o w y m i u r z ą d z e n ia m i p e r y f e r y j n y m i o r a z s p r z ę te m k o m u n ik a c y jn y m . S y s te m G3 z a j
m u j e s ię p r z y d z ie la n ie m w w . z a so b ó w p o m ię d z y z a d a n ia w ie lu u ż y tk o w n ik ó w . O p ró c z te j p o d s ta w o w e j f u n k c ji s y s te m G3 s p e łn ia r ó w n ie ż n a s tę p u ją c e w a ż n e fu n k c je , a m ia n o w ic ie :
— o rg a n iz a c ja z b io ró w w s y s te m ie (tzw . P a m ię ć Z b io ró w S y s te m u )
— o rg a n iz a c ja w ie lo d o s tę p u
— p r o w a d z e n ie b ib lio te k i ta ś m m a g n e ty c z n y c h
— h a r m o n o g r a m o w a n ie i p la n o w a n ie z a d a ń
— in ic jo w a n ie p r o c e d u r w s p ie r a ją c y c h s y s te m (p r o c e d u ry p o ra n n e g o s t a r t u , p r o c e d u r y r e s t a r t u , p r o c e d u r y s k ł a d o w a n ia , itd .)
— p r o w a d z e n ie sp ra w o z d a w c z o ś c i
— g o s p o d a r k a b u d ż e ta m i o r a z ro z lic z a n ie u ż y tk o w n ik ó w w e d łu g z u ż y c ia z aso b ó w .
P e łn e w y k o r z y s ta n ie w s z y s tk ic h p o w y ż e j p rz y to c z o n y c h f u n k c j i je s t m o ż liw e ty lk o n a d u ż y c h in s ta l a c ja c h w y p o s a ż o n y c h w p a m ię ć o p e r a c y jn ą 128 k i w ię c e j o r a z p a m ię ć d y s k o w ą o m in im a ln e j p o je m n o ś c i 60 M B . S to s o w a n ie s y s te m u G3 w p e łn y m z a k re s ie n a d n s ta la ć ja c h z p a m ię c ią o p e r a c y j n ą m n ie js z ą n iż 128 k m o ż e się o k a z a ć m n ie j e fe k ty w n e . W t a k i c h p r z y p a d k a c h p o ż ą d a n y m je s t
„ o k r o je n ie ” p e łn e g o s y s te m u G3 d o je g o n ie k t ó r y c h p o d s ta w o w y c h f u n k c j i (n a p r z y k ła d : p r a c a w ie lo z m ia n o w a , o rg a n iz a c ja z b io r ó w o r a z b ib lio te k a r z i p o d s y s te m r o z li
czeń ). W ta k i sp o só b p o w s ta ła w n a s z y m z a k ła d z ie k o n c e p c ja o p r a c o w a n ia i w d ro ż e n ia s y s te m u m n ie js z e g o G E O R G E 3 - (G 3-) p rz y s to s o w a n e g o d o s p r z ę tu k r a jo w e g o o ra z k r a jo w y c h w a r u n k ó w o r g a n iz a c y jn y c h . G E O R G E 3- p o z w o li n a r a c jo n a ln ą e k s p lo a ta c ję in s ta l a c ji ś r e d n ic h (o p a m ię c i o p e r a c y jn e j p o m ię d z y 64 k a 128 k) o p a r ty c h o s p r z ę t p r o d u k c ji k r a jo w e j.
W drażanie sy ste m u op eracyjn ego
P rz e z w d r a ż e n ie s y s te m u o p e ra c y jn e g o r o z u m ie się t u t a j u ru c h o m ie n ie s y s te m u n a p o s ia d a n y m s p r z ę c ie o r a z o p r a c o w a n ie i u ru c h o m ie n ie s ta n d a r d o w y c h p r o c e d u r p o s tę p o w a n ia s łu ż b d z ia łu p r z e t w a r z a n ia i u ż y tk o w n ik ó w s y s te m u . T a k ro z u m ia n y p ro c e s w d r o ż e n ia j e s t p r z e d s ię w z ię c ie m z ło ż o n y m w y m a g a ją c y m d u ż o w y s iłk u o ra z o d p o w ie d n ic h ś r o d k ó w . W d ro ż e n ie m s y s te m u w o ś r o d k u z a jm u je się b e z p o ś re d n io tz w . g r u p a w d ro ż e n io w a s k ł a d a ją c a się z d o ś w ia d c z o n y c h p r o g r a m is tó w i te c h n o lo g ó w . O p ró c z g ru p y w d ro ż e n io w e j p o w o łu je s ię z e sp ó ł k o o r d y n a c y jn y s k ł a d a ją c y s ię p rz e d e w s z y s tk im z p e r s o n e lu k ie ro w n ic z e g o . D o g łó w n y c h z a d a ń z e s p o łu k o o rd y n a c y jn e g o n a le ż ą :
• d o s ta r c z a n ie n ie z b ę d n y c h in f o r m a c ji g r u p i e w d ro ż e n io w e j
• w s p ó łp r a c a p r z y o p ra c o w y w a n iu s ta n d a r d ó w
® p o m o c p rz y o p r a c o w y w a n iu z a s a d k ie r o w a n ia in s ta la c ją
® p o m o c p r z y o rg a n iz a c ji sz k o le n ia
P ro c e s w d ro ż e n ia s y s te m u z o s ta ł p o d z ie lo n y n a n a s t ę p u j ą c e e ta p y :
1. w s tę p n a a n a liz a i o p r a c o w a n ie p la n u w d ro ż e n ia s y s te m u
2. p r a c e p rz y g o to w a w c z e w z a k r e s ie p r o je k to w a n ia , p r o g r a m o w a n ia i o p e ro w a n ia s y s te m e m *
3. in ic jo w a n ie i r o z r u c h s y s te m u n a d o s tę p n y m s p rz ę c ie 4. s t r o je n ie i r o z b u d o w a s y s te m u .
G łó w n y m i c z y n n o ś c ia m i do w y k o n a n ia w e ta p ie p ie r w sz y m są:
— p o w o ła n ie o ra z p rz e s z k o le n ie g ru p y w d ro ż e n io w e j
— o p r a c o w a n ie p la n u w d ro ż e n ia
— p o w o ła n ie z e sp o łu k o o rd y n a c y jn e g o
— o p r a c o w a n ie z a s a d w s p ó łp r a c y g r u p y w d ro ż e n io w e j z ze sp o łe m k o o r d y n a c y jn y m
— n a w ią z a n ie k o n ta k tó w ze ś w ia te m z e w n ę trz n y m .
E ta p d r u g i je s t n a jb a r d z ie j p ra c o c h ło n n y m i d o ty c z y on s f e r y p r o j e k to w a n ia s y s te m ó w u ż y tk o w y c h , s f e ry p r o g r a m o w a n ia o ra z te c h n o lo g ii i o p e ro w a n ia s y s te m e m o p e r a c y jn y m . W s f e rz e p r o j e k to w a n ia g łó w n y m i c z y n n o ś c ia m i s ą :
— o p ra c o w a n ie n o w e j m e to d y p r o je k to w a n ia s y s te m ó w
— p rz e s z k o le n ie p e rs o n e lu p r o je k ta n t ó w
— p r z e p r o je k to w a n i e k ilk u w z o rc o w y c h s y s te m ó w u ż y tk o w y c h
— o p r a c o w a n ie s ta n d a r d ó w d o k u m e n ta c ji.
W s f e r z e p r o g r a m o w a n ia n a le ż y p r z e d e w s z y s tk im w y k o n a ć n a s t ę p u ją c e p ra c e :
— p r z e s z k o le n ie p r o g r a m is tó w z z a k r e s u ję z y k a o p is u z a d a ń
— o p r a c o w a n ie s ta n d a r d ó w
— o p r a c o w a n ie ty p o w y c h m a k r o k o m e n d
— p is a n ie m a k r o d la s y s te m ó w u ż y tk o w y c h
— w y d a n ie p o r a d n i k a p r o g r a m is ty G3
W s f e rz e o rg a n iz a c ji i te c h n o lo g ii n a le ż y w y k o n a ć n a s t ę p u ją c e c z y n n o śc i:
— z a p r o je k to w a n ie s t r u k t u r y P a m ię c i Z b io ró w
— z a p r o je k to w a n ie i w y k o n a n ie o p ro g r a m o w a n ia ż y w o tn e go d la p r a c y s y s te m u
— o p ra c o w a n ie ty p o w y c h p r o c e d u r e k s p lo a ta c y jn y c h
— z a p r o j e k to w a n ie p o d s y s te m u ro z lic z e ń u ż y tk o w n ik ó w
— o p r a c o w a n ie z a s a d k ie r o w a n ia in s ta l a c ją
— p r o j e k t ro z m ie sz c z e n ia re z y d e n c ji s y s te m u .
W s f e rz e o p e ro w a n ia s y s te m e m w y k o n u je się n a s tę p u ją c e p ra c e :
— s z k o le n ie o p e r a to r ó w w z a k re s ie s to s o w a n ia p o le c e ń o r a z d ia lo g u z s y s te m e m
— w y d a n ie p o r a d n ik a d la o p e r a to r ó w
E ta p in ic jo w a n ia i r o z r u c h u p o le g a n a p ie r w o tn y m u r u c h o m ie n iu s y s te m u n a z a d a n y m sp rz ę c ie , a w sz czeg ó ln o ści n a le ż y w y k o n a ć n a s tę p u ją c e czy n n o ści:
— s k o m p le to w a n ie n o ś n ik ó w z o p r o g r a m o w a n ie m
— a llo k a c ja re z y d e n c ji
— z a in ic jo w a n ie s y s te m u
— r o z b u d o w a s y s te m o w e j części p a m ię c i z b io ró w
— w y k o n a n ie p ró b n y c h z a d a ń
— z a r e je s tr o w a n ie p o c z ą tk o w y c h u ż y tk o w n ik ó w
— w y p ró b o w a n ie s ta n d a r d o w y c h p r o c e d u r e k s p l o a ta c y j
n y c h
N a e ta p s tr o je n i a i r o z b u d o w y s k ł a d a ją s ię n a s tę p u ją c e p r a c e :
— a n a liz a r a p o r tó w z s e s ji G3
— u s t a la n i e w a rto ś c i p a r a m e tr ó w in s ta l a c ji
— o p ra c o w a n ie w y ższeg o p o z io m u h a r m o n o g r a m o w a n ia z a d a ń
— ja k o ś c io w a a n a liz a p r a c y s y s te m u
— o s ta te c z n e u d o k u m e n to w a n ie s ta n d a r d o w y c h p r o c e d u r e k s p lo a ta c y jn y c h
— a n a liz a s ta n ó w p o a w a r y jn y c h .
P l a n w d r o ż e n ia s y s te m u G 3- m u s i u w z g lę d n ia ć s p e c y f i
k ę d a n e g o o ś ro d k a i n a o g ó ł s k ła d a się z o k o ło s tu c z y n n o śc i.
