PRZEGLĄD WYDAWNICTW
INFORMATYKA NA UCZELNIACH
ETO W ZARZĄDZANIU
Z KRAJU
ZE ŚWIATA
SZTUKA KOMPUTEROWA
S y stem A W IZO-M O C jako in fo rm a to r o p la n ac h i n w esty cy jn y c h i m ożliw ościach ich rea liz a c ji — J e r z y W ó jcik
M etoda k o d o w an ia i k o m p re sji d2nych — Jacek K le- packi, M ichał O stro w ski
W prow adzenie do języka p ro g ra m o w a n ia A PL. (1) — A n d rze j J. K . P łe w ic ki
K o m patybilność techniczna ta śm m ag n ety czn y ch s y stem u ODRA 1300 i system ów zgodnych z n o r
m ą IS O /T C -97 — E dw ard K ło so w sk i, B ohdan R u - gienis
Z astosow anie m eto d y sy m u lac ji d y sk re tn e j do ro z w iązy w an ia za g ad n ień w ojskow ych — K r z y s z to f Z ołądź
N iew idom i p ro g ra m iśc i — R ysza rd Sa w a
R ecenzja k siążk i W iliam a A. Bochino: S y stem y i n fo rm a c y jn e za rząd z an ia — n arz ęd zia i m eto d y — M arek L isiecki
S P IS TR E ŚC I N R 3/76
str.
L a b o ra to riu m p ro g ra m o w an ia J e r z y C h m u rzy ń sk i
w spółbieżnego. (3)
D oradztw o in fo rm aty c zn e i o rg an iz ac y jn e w sieci ZETO. S ta n obecny i p e rsp e k ty w y rozw oju — A n d rze j A ra n o w sk i
A pel IF IP — 77
N ow y O środek O bliczeniow y P o lite ch n ik i W a rsz a w skiej
10 la t sukcesów ZETO K ra k ó w P lan c h im ASU 75
R eflek sje n a te m a t k o n fe re n c ji „S ystem y za rząd zan ia w b iu ra c h p ro je k tó w ” — K r y s ty n B e rn a to w ic z J a k w yd aw ać i redagow ać in s tru k c je
W ystaw a Peda
„IN TER O R G TEC H N IK A 75” — E dw ard
A sp ek ty sztuki k o m p u te ro w e j — O skar B eckm ann tłum . i oprać. W ła d y sła w K lepacz
K o m u n ik a t O głoszenia
11
14 13
17
23
27 25
29 30 30
31 32
33
35 40 III i IV okł.
W Y D A W N IC T W A C Z A S O P I S M T E C H N I C Z N Y C H
N O T W a r s z a w a C z a c k i e g o 3/5
K O L E G IU M R E D A K C Y J N E
R e d a k t o r N a c z e l n y p r o f . d r l i a b . L e o n Ł U K A S Z E W IC Z
m g r K r y s t y n B E R N A T O W IC Z , p r o f . d r h a b . In ż . K o n r a d F I A Ł K O W S K I (z a s t. r e d a k t o r a n a c z e l n e g o ) , d r i n ż . M a r e k l l O L Y f ł S K I , W ł a d y i l a w K L E P A C Z ( z a s t. r e d a k t o r a n a c z e ln e g o ) d o c . d r h a b . A n t o n i M A Z U R K I E W IC Z , m g r J a n u s z S P Y C H A J , d o c . d r i n ż . A n d r z e j T A R
G O W S K I
R e d . t e c h . A n n a P O T A R S K A S e k r e t a r z R e d a k c j i m g r K r y s t y n a W R O Ń S K A
R A D A P R O G R A M O W A
M g r In ż . A n t o n i B O S S O W S K I, d o c . d r In ż . J A N F E L I C K I , d o c . d r In ż . Z b i g n i e w C A C K O W S K I , d o c . d r in ż . A l e k s a n d e r G O L IN S K I, d r h a b . A n d r z e j G R Z Y W A K , d o c . d r h a b . In ż .
‘ R o m a n K U L E S Z A , p r o i . d r h a b . L e o n Ł U K A S Z E W IC Z , p r o f . d r h a b . in ż . S t a n i s ł a w P A S Z K O W S K I ( w i c e p r z e w o d n i c z ą c y ) , p r o f . d r T a d e u s z P E C H E , m g r in ż . B r o n i s ł a w P IW O W A R , d r In ż . A n d r z e j P L Ą S K O W S K I , m g r in ż . T a d e u s z P O D G O R S K I ( w i c e p r z e w o d n i c z ą c y ) , p r o t . d r In ż . J e r z y S E ID L E R , p r o f . d r I n ż . A n d r z e j S T R A S Z A K ( p r z e w o d n i c z ą c y ) , d o c . J e r z y T R Y - B U L S K I , d r T a d e u s z W A L C Z A K , p r o f . d r I n ż . S t e f a n W Ę G R Z Y N , d r I n ż . J a n Z . 2 Y D O W O
R e d a k c j a : 00-941 W a r s z a w a , u l. J a s n a 14/16, p o k ó j 331, t e l . 27-71-40 l u b c e n t r a l a 26-82-61 w . 285, d y ż u r n y r e d a k c j i 10,00— 13,00 Z a k ł a d K o l p o r t a ż u W C T N O T , W a r s z a w a , u l . M a z o w i e c k a 12
Z a k l . G r a f . „ T a m k a ” . Z . 2. Z a m . 81. P a p i e r d r u k . s a t . IV . 61 X 86, o b j. 5,0 a r k . d r u k . N a k ł a d 6.500. J-40.
C e n a e g z e m p l a r z a z l 15.— IN D E K S 36210/36124 P r e n u m e r a t a r o c z n a z l HO.—
Informatyka
d a w n i e j M a s z y n y M a t e m a t y c z n e
z a s to s o w a n ia w g o s p o d a r c e , te c h n ic e i n a u c e
Nr 3
M I E S I Ę C Z N I K
1 9 7 6
R O K XI
M a r z e c
ORGAN MI NI ST ERST WA NAUKI , SZKOLNI CTWA WYŻSZEGO I TECHNI KI I POLSKI EGO KOMI TETU AUTOMATYCZNEGO P R Z E T W A R Z A N I A I N F O R M A C J I N A C Z E L N E J O R G A N I Z A C J I T E C H N I C Z N E J
JERZY W Ó JC IK
Pracow nia ET O BSY ST EM W arszaw a
System A W IZ O -M O C
ja k o inform ator o planach inwestycyjnych i m ożliw ościach ich re a liz a c ji
S topień sk o m p lik o w an ia o ra z n iejed n o lito ść i b ra k m ożli
w ości sk u teczn ej k o n tro li całego p ro ce su in w esty cy jn eg o dop ro w ad ził do p o w sta n ia sta le p o g łę b iając ej się p rze p aśc i m iędzy p ro g ra m e m in w esty cy jn y m (m ającym te n d e n c je stałego w zrostu) a śro d k a m i re a liz a c ji tego p ro g ra m u (m a ją cy m i ograniczone m ożliw ości rozw oju). P o d staw o w y m p o w odem tru d n o śc i w re a liz a c ji p ro cesu in w esty cy jn eg o je st niezgodność p la n ó w n a ró żn y c h szczeblach za rząd z an ia i w różnych o rg an iz ac jac h . M im o ogólnie stosow anego p r z y działu lim itó w i nak ład ó w , k ie ru n k i i tem p o in w esto w an ia nie są w y sta rc za jąc o zgodne z za m ie rz e n ia m i planistów . R ów nocześnie podnoszenie kom pleksow ości i p rec y zji z a rzą d zan ia p o w o d u je n a r a s ta n ie głodu a k tu a ln e j in fo rm ac ji, niem ożliw ej do u zy sk an ia bez ra d y k a ln e j zm iany form jej zb ieran ia i p rz e tw a rz a n ia .
Już-« co n a jm n ie j od 6 la t sp e cja liśc i z dziedziny o rg a n iz a cji z w rac ali u w ag ę n a konieczność w p ro w a d ze n ia w k ra ju in fo rm a to ra , re je stru ją c e g o zm iany i p la n y in w esty cy jn e o raz z dru g iej stro n y m ożliw ości rea liza cy jn e, ze szcze
gólnym uw zględ n ien iem m ocy p rze d się b io rstw b u d o w la nych. Je d n a k p o w sta łe n ie w ie lk ie sy stem y w różnych o r g a n izacjach n ie m ogły spełnić p o k ła d an y c h nadziei bez k o m pleksow ego sy stem u obejm u jąceg o w szystkie organ izacje z a jm u ją c e się p la n o w a n ie m n a te re n ie k r a ju . Z ary s k o n cepcji tak ieg o sy stem u pod naz w ą A W IZO -M O C za p ro je k to w a ła w 1972 r. K o m isja E k sp e rtó w ds. U dosk o n alen ia S y stem u S te ro w a n ia In w e sty c ja m i w ra m a c h p ra c n a d J e d n olitym S y stem em S te ro w a n ia In w e s ty c ja m i!). W łaściw a koncepcja, p r o je k t o ra z w drożenie sy stem u A W IZO -M O C zostało w y k o n an e w 1973 ro k u w P ra c o w n i P ro je k to w a n ia S ystem ów In fo rm a ty c z n y c h i D o ra d ztw a O rganizacyjnego w B u d o w n ictw ie ETO B SY STEM p rzy C e n tru m In fo r m a ty ki P rz em y słu B udow lanego ETOB w W arszaw ie.
P o d staw o w ą tru d n o ścią w u ru ch o m ien iu sy stem u było u z y sk a n ie k o m p le tu in fo rm a c ji z re a liz a c ji now o rozp o czy n a
n ych in w esty cji. W y k o rz y stu ją c w m a ju 1973 r. „ak cję b i
la n so w an ia i (Zlecania ro b ó t b u d o w lan o -m o n tażo w y c h ” p r o w ad zo n ą przez re s o r t B u d o w n ictw a i PM B o ra z fak t, że
') IN F O R M A T Y K A n r 2/1973 r.
P ra co w n ia ETOB SY STEM została zobow iązana do zebrania, p rze tw o rz en ia i k o lp o rta ż u in fo rm ac ji, stw orzono zalążek z bioru in fo rm a c ji dla docelow ego sy stem u — in fo rm a to ra AW IZO-M O C.
S ystem A W IZO-M OC, po p rzez objęcie nim w szystkich in w esto ró w i w ykonaw ców ro b ó t b u d o w lan o -m o n tażo w y c h w k r a ju o raz z u w ag i n a p o w sta ły zbiór o b ejm u ją cy 4,5 m in jed n o stk o w y ch in fo rm a c ji (12 m in słów), je s t od 2 la t n a jb a rd z ie j pow szechnym i o n ajw ięk sz y m zas-ięgu sy ste m em in fo rm aty c zn y m w procesie in w esty cy jn y m .
Opis system u
S ystem A W IZO -M O C je s t w ielodostępnym in fo rm a to re m w sk a li k ra ju , grom adzącym z je d n e j stro n y zam ierzenia, p la n i przeb ieg re a liz a c ji in w esty cji i z dru g iej — moce re a liz a c y jn e i ich p rze w id y w a n y rozw ój.
I n ż . J E R Z Y W O JC riC j e s t a b s o l w e n t e m P o l i t e c h n i k i W a r s z a w s k i e j ( W y d z ia ł B u d o w n i c t w a O - g ó ln e g o ) . O d 1957 r . p ra c o iw a ł w b i u r a c h p r o j e k t ó w , w p r z e d s i ę b i o r s t w a c h w y k o n a w c z y c h 1 b e z p o ś r e d n i o n a b u d o w a c h p r z e m y s ł o w y c h . O d 1969 r . k i e r o w a ł g r u p ą w d r o ż e n i o w ą s y s t e m u i n f o r m a t y c z n e g o P R O K O R w P r a c o w n i S Y S T E M . O d 1972 r. p r a c u j e w P r a c o w n i P r o j e k t o w a n i a S y s t e m ó w I n f o r m a t y k i i D o r a d z t w a O r g a n i z a c y j n e g o w B u d o w n i c t w i e E T O B S Y S T E M n a s t a n o w i s k u G e n e r a l n e g o P r o j e k t a n t a
— K i e r o w n i k a Z e s p o ł u O b s ł u g i S y s t e m ó w S z c z e b la C e n t r a l n e g o . K i e r o w a ł Z e s p o ł a m i w d r o ż e n i o w y m i s y s t e m u P R O K O R , W E K T O R o r a z A W IZ O -M O C . J e s t a u t o r e m w i e l u p u b l i k a c j i d o t y c z ą c y c h z a s t o s o w a n i a i n f o r m a t y k i w p r o c e s i e i n w e s t y c y j n y m .
1
Z ad a n ie m sy stem u A W IZO -M O C je s t zbieranie, o p racow y
w an ie i d o sta rc za n ie in fo rm ac ji do k o o rd y n ac ji i ro zw o ju b u d o w n ictw a , o p ty m a liz a c ji te c h n ik i o raz d o sta w p o d s ta w ow ych d ó b r in w esty cy jn y ch , p la n o w a n ia o zam ierzonym ro zw o ju d ziałalności in w esty cy jn ej p a ń stw a i społeczeń
stw a , z uw zg lęd n ien iem s tr u k tu r y czasow ej, rzeczow ej i p rz e strz e n n e j tej działalności.
D ziałanie sy stem u A W IZO -M O C m a w y ra źn y c h a ra k te r k o o rd y n a c ji poziom ej. J a k o system p ro b lem o w y będzie sta n o w ił o d p o w ied n ią ag en d ę p rzyszłych sy stem ó w in fo r- m a ty czn o -d ecy zy jn y ch dla reg io n u i n ie k tó ry c h resortów . W docelow ej fo rm ie w zbiorze in fo rm a c ji system u b ę d ą za w arte:
— p ersp e k ty w icz n e i w ielo letn ie zam ierzen ia in w esty cy jn e
— w ielo letn ie p la n y re a liz a c ji przedsięw zięć inw esty cy jn y ch
— k o n ty n u o w a n e za d an ia in w esty cy jn e
— now o rozpoczynane za d an ia inw estycyjne.
O becnie w zbiorze z a w a rte są in fo rm ac je o k o n ty n u o w a nych i now o ro zpoczynanych zad an iach w sk a li całego k ra ju . D alsza rozbudow a zbioru in fo rm ac ji o zam ierzenia in w esty cy jn e (AW IZO -ZAM IA R) o ra z d a n e z rea liza cji za
dań będzie następ o w ać w m ia rę organizacyjnego i te c h n i
cznego o panow ania zbiorów ju ż w prow adzonych do sy stem u.
P o d staw o w y m celem system u a k tu a ln ie eksploatow anego je s t b ila n so w an ie p o te n c ja łu w ykonaw czego ze zleconym i ro b o ta m i b u d o w lan o -m o n tażo w y m i w u ję ciu całego k ra ju oraz regionów , m akroregionów , b ra n ż i o rganizacji. S ystem d o starcza in fo rm a c ji p rz e d e w szystkim d la głów nych szcze
bli zarząd zan ia ta k ic h ja k : K o m isja P la n o w a n ia p rzy RM, W ojew ódzkie K om isje P la n o w a n ia G ospodarczego, m in is te r
stw a i u rzędy ce n tra ln e oraz zjednoczenia in w e sto rsk ie i w ykonaw cze, N arodow y B a n k P olski.
N a p o d sta w ie k a r t za d ań in w esty cy jn y ch będących zlece
nia m i in w e s to ró w i k a r t — p o tw ie rd z eń p rzy ję cia ro b ó t przez w ykonaw ców o p raco w y w an y je s t c e n tra ln y zbiór o in w esty cjach . W zbiorze ty m z n a jd u ją się rów nież d a n e o w ielkościach m ocy w ykonaw czych i zad an iach rzeczow ych w szystkich p rze d sięb io rstw b u d o w lan o -m o n tażo w y ch . Zbiór o b e jm u je in fo rm a c je o 21 000 zad ań in w esty cy jn y ch i 1400 p rze d sięb io rstw a ch budow lan o -m o n tażo w y ch .
Procedury działania system u
Z godnie z Z arządzeniem N r 38 M in istra B u d o w n ictw a i PM B w ydanego w poro zu m ien iu z P rzew o d n iczący m K o m isji P la n o w a n ia p rz y RM k ażdy b ez p o śred n i in w esto r w w y p ad k u rozpoczęcia re a liz a c ji in w esty cji zobow iązany je s t do p rze słan ia o d p o w ied n iem u g en e raln e m u w ykonaw cy zlecenia na w y k o n an ie ro b ó t budow lan o -m o n tażo w y ch . Z lecenie to w p o staci „ k a rty z a d a n ia in w esty cy jn eg o ” — K I ” je s t sfo rm alizo w an y m d ru k iem b ęd ą cy m jed n o cześn ie d o k u m en tem w ejściow ym system u. D ru g a stro n a tej k a rty (KG) je s t p o tw ierd zen iem p rz y ję c ia robót p rze z g e n e ra ln e go w ykonaw cę. K a rty z a w ie ra ją in fo rm ac je o p isu jące z a d an ie in w e sty c y jn e i za k res w ielkości p la n o w a n y c h ro b ó t z dokład n o ścią do każdego p rze d sięb io rstw a w ykonaw czego rea lizu jąc eg o inw estycję.
K a rty są p o d p isy w a n e przez d y re k to ró w bezpośredniego in w esto ra , jego je d n o stk i n a d rz ę d n e j, gen eraln eg o w y k o naw cy oraz oddział N arodow ego B an k u Polskiego.
O ryginały k a r t p rze ch o w y w an e są w c e n tra ln y m a r c h i
w u m d o k u m e n tó w źródłow ych zespołu obsługi w gm achu m in iste rstw a b u d o w n ictw a i słu żą do w ery fik a c ji d an y c h oraz ja k o m a te ria ł pom ocniczy dla D e p a rta m e n tu P la n o w an ia M in iste rstw a B u d o w n ic tw a i PM B.
Jed n o cześn ie k aż d e p rze d sięb io rstw o b u d o w lan o -m o n tażo w e w k r a ju zobow iązane je s t do p rz e sła n ia k a r t zadań p r o d u k c y jn y ch fin an so w o -rzeczo w y ch (KM) o p isu jąc y ch w ie l
kość m ocy p ro d u k c y jn e j i zadań rzeczow ych p rz e d się b io r
stw a w ro k u p la n o w a n y m .
W szy stk ie k a rty są bieżąco a k tu a liz o w a n e w sposób p o z
w ala ją c y na u zy sk iw an ie ze zbioru fak ty c zn y c h i o b ie k ty w n y ch in fo rm ac ji p la n isty c zn y c h o za d an iu in w e s ty c y j
nym oraz o za d an iac h p ro d u k c y jn y c h i rzeczow ych p rz e d siębiorstw . K a r ty zadań są z b ie ra n e p rz e z zjednoczenia n a d z o ru ją c e w ykonaw ców i po sp raw d ze n iu fo rm a ln o -m e - ry to ry czn y m p rze sy łan e do Z espołu C e n tra ln e j O bsługi S y stem u A W IZO -M O C P ra c o w n i ETOBSY STEM . O kresow o raz n a k w a rta ł e m ito w an e są sta n d a rd o w e w y d ru k i k o m p u te ro w e p rz e sy ła n e do w szy stk ich re so rtó w in w esto rsk ich i w ykonaw czych, w ojew ódzkich k o m isji p la n o w a n ia gospo
darczego o ra z do zjednoczeń n ad z o ru jąc y ch w ykonaw ców .
S ystem działa rów nież n a zasadzie „ p y tan ie — odpow iedź”, a w ięc e m itu je in d y w id u a ln e w y d ru k i w ciągu jednego d n ia od chw ili zam ów ienia dla głów nych d ecydentów p r o
cesu in w estycyjnego: K o m isji P la n o w a n ia przy RM czy D e p a rta m e n tu P la n o w a n ia M in isterstw a B u d o w n ic tw a i PM B.
N a sp e c ja ln e zam ów ienia k aż d ej o rg a n iz a c ji gospodarczej m ożna rów n ież em ito w ać ze zbioru dow olne u k ła d y w y d ru k ó w dotyczących jej działalności w g w łasn y ch założeń i życzeń.
O bieg in fo rm a c ji w sy stem ie p odano n a rys. 2. N a p o d sta w ie dotychczasow ego d ziała n ia sy stem u u tw o rzo n y zo
s ta ł zbiór in fo rm a c ji A W IZO-M O C, k tó ry z a w iera in fo r
m a cje o:
— in w esty cjach k o n ty n u o w an y c h w ro k u 1976
— in w esty cjach now o rozpoczynanych p rz y ję ty c h do r e a li
zacji w 1976 r.
— zad an iac h p ro d u k cy jn o -fin a n so w y c h tj. w ielkości mocy b ędącej w dyspozycji p rze d się b io rstw w ykonaw czych
— zad an iac h rzeczow ych p rze d sięb io rstw w ykonaw czych.
Zakres inform acji w system ie
K ażde z a d an ie in w esty cy jn e op isan e je s t w sy stem ie za p o m o cą n a s tę p u ją c y c h in fo rm ac ji:
— sym bol i n az w a in w e sto ra i jego je d n o ste k n a d rz ęd n y ch
— sym bol i n a z w a gen eraln eg o w ykonaw cy i jego je d n o ste k n ad rz ęd n y ch
— sym bole i nazw y p rz e d się b io rstw p o dw ykonaw czych i ich je d n o ste k n a d rz ęd n y ch z p o d an iem fo rm y sy stem u r e a lizacji
— n r z a d an ia in w esty cy jn eg o i jego lo k a liz ac ja
— rodzaj i ty p z a d an ia oraz ro d zaj p la n u , z któ reg o je st rea lizo w a n e zad an ie
— w arto śc i ro b ó t zleconych i p rz y ję ty c h w g en eraln y m w y k o n aw stw ie i p o d w y k o n aw stw ie w podziale n a poszcze
góln e la ta re a liz a c ji i n a poszczególnych podw y k o n aw có w
— w arto ść b u d o w n ictw a m ieszkaniow ego w za d an iu
— te rm in y ; z a tw ie rd z en ie ZTE, p rze k a z a n ia d o k u m e n tac ji, p rze k a z a n ia p la c u bud o w y oraz rozpoczęcia i zakończenia robót.
Z a d a n ia p ro d u k c y jn e (moc) p rz e d się b io rstw b u d o w lan o - -m o n ta żo w y ch o p isa n e są za p o m o c ą n a s tę p u ją c y c h in fo r
m a cji:
® w arto ść p r o d u k c ji b u d o w lan o -m o n tażo w e j w ro k u p o p rzed zający m
• w arto ść p r o d u k c ji b u d o w lan o -m o n tażo w e j w ro k u p l a n o w an y m w p odziale n a :
— ro b o ty spoza p la n u inw estycyjnego
— ro b o ty z p la n u inw esty cy jn eg o
— ro b o ty k o n ty n u o w a n e z p la n u inw esty cy jn eg o
— w arto ść ro b ó t w poszczególnych w ojew ództw ach
• zad an ia rzeczo w o -fin an so w e w g en e ra ln y m w y k o n aw stw ie dla:
— b u d o w n ictw a przem ysłow ego
— b u d o w n ictw a m ieszkaniow ego
— u rzą d zeń so cjaln o -u słu g o w y ch
— szkolnictw a w yższego
— b u d o w n ictw a o św iaty
— b u d o w n ictw a służby zdrow ia.
Przetwarzanie inform acji w system ie
K o m p u te ro w e p rz e tw a rz a n ie in fo rm a c ji w system ie o p a rte je s t n a o p ro g ra m o w an iu sy stem u b a n k u in fo rm a c ji S E Z A M 2).
S ystem te n o p raco w an y został w P ra c o w n i ETO B SY STEM dla k o m p u te ró w se rii O D R A -1300, p rz y czym n a szczeblu re g io n a ln y m w y m ag a n a je s t sta n d a rd o w a k o n fig u ra c ja t a ś m ow a, a n a szczeblu c e n tra ln y m k o n fig u ra c ja u zu p e łn io n a dw om a je d n o stk a m i d y sk ó w m agnetycznych.
W stęp n a k o n tro la d o k u m e n tó w w ejściow ych, p e rfo ra c ja k a r t i w stę p n e p rz e tw a rz a n ie o dbyw a się n a szczeblu r e g io n aln y m p rzy dużej pom ocy te re n o w y ch p rze d się b io rstw in fo rm a ty k i p rz e m y słu b u d o w lan eg o ETOB. W stęp n ie p r z e tw o rzo n e zbiory p rze k azy w a n e są do P ra c o w n i E T O B SY STEM , a n a s tę p n ie „gościnnie” w gd ań sk im o śro d k u ETOB (z b ra k u odpow iedniego k o m p u te ra w o rg a n iz a c ji' ETOB w W arszaw ie) n a s tę p u je c e n tra ln y proces p rz e tw a rz a n ia sk ła d a ją c y się z:
— łączenia zbiorów re g io n a ln y ch w e w spólny b a n k d an y c h
— bieżącej a k tu a liz a c ji zbiorów
=) I N F O R M A T Y K A n r 3/1975 r.
j e d n o s t k a w y p e ł n i a j ą c « d o k u m e n t ( p i e c z ę ć )
KI
S Y S T E M A W IZ O -M O C
KARTA ZADANIA ¡INWESTYCYJNEGO
NOWOROZPOCZYNANEGO w 1 9 7 6 r o k u
Z le c e n ie na w y k o n a n ie r o b ó t b u d o w la n o - m o n ta ż o w y c h
I n w e s t o r b e z p o ś r e d n i
O I n 12
02
□ □ □
* 1 3 1 4 1 5 1 - 6 ] j 7 ( 8 ) 1 9 { 1 0 I 11 3 p i e r w s z e c z ł o n y s y m b o l u G U S I n w e s t o r a
I 12 i 13 N r w o j e w ó d z t w a w g s i e d z i b y i n w e s t o r a
14 ■ 15 ! 15 17 ! 1 8 i L J J L U O j
□
N r w o j e w ó d z t w a z a d a n i a
g e n e r a l n y ( c z ę ś c i o w y ) w y k o n a w c a
, , , I I I
21 I 2 2 I 2 3 i 2 4 | ! 2 5 I 2 6 i 2 7 I 2 8 I 2 9 3 p i e r w s z e c z f o n y s y m b o l u G U S g e n . w y k .
p e ł n a n a z w a z a d a n i a
I 3 0 ! 31 I
N r w o j e w ó d z t w a w g s i e d z i b y g e n . ( c z ę ś c i o w e g o ) w y k o n a w c y
I i j | i ! < i r l | f l ! | | ! | I 1 ■ l j i | | t ! I 1 t '■ I ! j !
I 3 2 ! 3 3 i 3 4 I 3 5 I 3 6 I 37 i 3 8 I 3 9 I 4Q i 41 I 4 2 | ¿ 3 | U l 4 5 I 4 6 ! 4 7 i ¿ 8 I 4 9 I 5 0 I 51 I 5 2 I 5 3 I 5 6 1 5 5 I 5 6 I 5 7 I 5 8 1 5 9 •! 6 0 I 61 ! 6 2 i 6 3 I 6 4 I 65 i 6 5 i 6 7 ' I p e ł n a l u b s k r ó c o n a n a z w a z a d a n i a
□ □ P D
¡ 6 8 1 « 6 9 } 1 7 0 1 i 71 !
L 6 8 J r o d z a j z a d a n i a
□ 0 □
1 7 6 ] 1 8 0 }
t y p i n w e s t . r o d z a j p l a n u p l a n t e r e n o w y c y k l n o r m a t y w n y e t a p r e a ! .
w a r t o ś ć r o b ó t z l e c o n a d o w y k o n a n i a w m i n z ł w g e n . ( c z ę ś c i o w y m ) w y k o n a w s t w i e
w t y m 1 9 7 6 r. 1 9 7 7 r.
<
L J L L Ł iK 21 ! 2 2 I 2 3 I 2 4 | 2 5 2 6
1 9 7 8 r.
2 7 i 2 8 1 2 9 I 3 0 | 31 i 3 2 I 3 3 1 3 4 ! 3 5 1 3 6 I 3 7 ( 3 8 i 3 9 ! 4 0 j 41
w a r t o ś ć b u d o w n i c t w a m i e s z k a n i o w e g o w z a d a n i u o g ó łe m ______________________ w t y m 1 9 7 6 r
! 1 ' Î
4 2 1 4 3 i 4 4 i 4 5 4 6 ! 4 7 4 8 i 4 9 i 5 0 I 51 I 5 2
i . i r
5 3 I 5 4 i 5 5 [ 5 6 i 5 7
, t
1 5 8 1 5 9 I 6 0 I 61 1 6 2
t e r m i n y ( m - c , r o k )
z a t w i e r d z e n i a 2 T E
d o s t a r c z e n i a w y k o n a w c y d o k u m . t e c h n . i
d o s t a r c z e n i a w y k o n a w c y
p e f n e j d o k u ! 1 ! 1 k aD
[ 6 3 ; 6 4 1 6 5 : 6 6 n a z a k r e s r o
b o t 1 9 7 6 r. 6 7 1 6 8 ! 6 9 1 7 0 m e n t a c h
t e c h n . 71 : 7 2 ! 7 3 1 74 7 § 1 1 8 0 i
W Y P E Ł N IA W Y K O N A W C A
P r z y j ę c i e r o b ó t
1 - p r z y j ę ł o 2 - n i e p r z y j ę t o
p r z e k a z a n i a w y k o n a w c y p l a c u b u d o w y
r o z p o c z ę c i a z a k o ń c z e n i a
! ' 1 !
r o b ó t
1 1 1
r o b o t
1 > f
PO DZIAŁ WARTOŚCI NA RODZAJE R0BÖT
w m t n . z ł o g ó ł e m
ogólne bu d o w la n e
m o n ta ż k o n s tru k c ji m e ta lo w yc h instat. p rz e m y s ł i s a n it. (bez e le k tr) in s ta la c je e le k tr y c z n e
in ż y n ie ry jn e k o le jo w e
7 m on ta ż o w e m a s z y n i u rz q d z e ñ 8 p o z o s ta te _________________________
.
Z A D A N IE N !E P R 2 Y J E T E D O W Y K O N A W S T W A W y k o n a w c a
D y r e k t o r
J E D N O S T K A N A D R Z Ę D N A
D y r e k t o r
IN W E S T O R A IN W E S T O R
D y r e k t o r
_ _
d a t a p o d p is d a t a p o d p is d a t » p o d p is
3
— selek cji i k o ja rz e n ia zbiorów
— em isji w y d aw n ic tw sta n d a rd o w y c h
—r em isji w y d aw n ictw sp e c ja ln y c h (na zam ów ienie).
G ro m ad zen ie zbiorów w sy stem ie A W IZO -M O C o p a rte je s t w cało ści na ogólnych z a sa d a c h p rz y ję ty c h w system ie SEZAM, w k tó ry m istn ie ją cztery zasadnicze ty p y zbiorów :
— zbiory głów ne ja k o zbiory ta śm o w e w ielopoziom ow e, z a w ie ra ją c e całość in fo rm a c ji zeb ran y ch dotychczas w b a n k u danych. S ą one sta le a k tu a liz o w a n e i ro zszerzan e (ak tu a ln ie zbiór ta k i z a w a rty je s t n a 6 sz p u lac h ta śm y m a gnetycznej)
— zb io ry w y nikow e o c h a ra k te rz e stałym , p o w sta łe w w y n ik u se lek c ji in fo rm a c ji w y b ra n y c h ze zbiorów głów nych -i k o ja rz e n ia ze so b ą różnych zbiorów ; tw o rzo n e co k w a r tał, słu żą do g en e ro w a n ia w y d aw n ic tw sta ły c h
— zbiory po śred n ie, g en ero w an e doraźnie d la w ydaw nictw n ie sta n d ard o w y c h , nie p rze k azy w a n e do a rc h iw u m
— zbiory pom ocnicze s ta łe ja k o zbiory dyskow e ty p u b i
b lio tek i nazw , w y k o rz y sty w an e n a eta p ie w y d aw n ic tw dla d ekodow ania n az w resortów , zjednoczeń, p rze d sięb io rstw , w ojew ództw itp.
D zięki sto so w an iu b ard z o elastycznego system u o p ro g ra m o w an ia ja k im je s t SEZAM m ożna było n a bieżąco d o sto sow yw ać się do ciągłych zm ian ja k ie n astęp o w a ły w o k re sie e k sp lo atacji system u. D otyczy to głów nie c z te ro k ro t
n ych zm ian za k resu w p ro w a d za n y ch in fo rm ac ji, zm ian w po d ziale a d m in istra c y jn y m w o jew ó d z tw oraz zm ian o rg a n iz ac y jn y ch je d n o ste k w iększości re so rtó w w k r a ju . W o k resa ch b ila n so w an ia ro b ó t b u d o w lan o -m o n tażo w y c h p ro je k tu je się i e m itu je około 120 różnych tab u lo g ram ó w . W zespole e k sp lo a ta c ji sy stem u p ra c u je siedem osób, w zespole p ro je k to w a n ia i p ro g ra m o w an ia rów nież siedem osób.
W ydawnictwa system u
Z u w agi n a p o słu g iw an ie się przy- e m isji w y d ru k ó w sp a - ra m e try z o w a n y m sy stem em b a n k u in fo rm a c ji SEZAM m o żliw e je s t każdorazow o u zy sk an ie w y d ru k u k o m puterow ego w dow olnym układzie.
S ta n d a rd o w e w y d ru k i o b e jm u ją c e ok. 60 ro d za jó w z e sta w ień em ito w an e są w u k ła d ac h :
— zestaw ień zbiorczych w u k ła d a c h b ran żo w y ch (inw es
to rsk ic h i w ykonaw czych) p la n u ce n traln e g o i terenow ego o raz zestaw ień o b ejm u ją cy c h in w esty cje kon ty n u o w an e, now o rozpoczynane lu b końcow e w ż ą d an y m ro k u
— zestaw ień zbiorczych w u k ła d a c h w ojew ódzkich w p o dziale szczegółow ym po d an y m pow yżej
— zestaw ień listo w y ch za d ań in w esty cy jn y ch w u k ła d ac h b ranżow ych, w ojew ódzkich oraz in w esto rsk ich i w y k o n a w czych
— zestaw ień poró w n aw czy ch za p o trze b o w a n ia n a in w e s ty cje z m ocam i p rze d sięb io rstw b u d o w lan o -m o n tażo w y ch . M ożliw e je s t ta k że zestaw ienie in fo rm a c ji w p odziale na:
— re s o rt
—- zjednoczenie
— p rzed sięb io rstw o
— re jo n iz a c ję
— in n e w g in d y w id u a ln y ch p o trze b i m ożliw ości W szystkie pow yższe zestaw ien ia za w ie ra ją :
— p e łn e nazw y i n u m e ry sta ty sty c z n e inw esto ró w , g en e
ra ln y c h w ykonaw ców i podw ykonaw ców
— nazw y zadań in w esty cy jn y ch i ich lo k a liz ac ję
— ro d za j zadania, ty p in w esty cji i ro d zaj p la n u
— te rm in y rozpoczęcia, zakończenia i cykle re a liza cji
— w arto ść p la n o w a n ą ro b ó t b u d o w lan o -m o n tażo w y c h ogó
łem w p odziale n a la ta i poszczególnych w ykonaw ców
— w arto ść p la n o w a n ą b u d o w n ictw a m ieszkaniow ego w z a daniu.
Efekty zastosowania system u
J u ż w p ie rw sz y m eta p ie d ziała n ia sy stem u w y k ry w a n e są znaczne rozbieżności w p o g lą d ac h dotyczących ro d z a ju i z a k resu in fo rm a c ji m iędzy u cz estn ik am i p ro cesu in w e s ty cyjnego oraz p rac o w n ik am i różnych szczebli zarządzania.
P rzez cały przeszło d w u le tn i okres e k sp lo atacji system u tr w a ją p ra c e o rg a n iz a c y jn e w szy stk ich o rg an ó w gospo
d a rk i zajm u jąc y ch się in w e sty c ja m i d la u zy sk an ia w y s ta r
czająco zgodnych in fo rm a c ji pochodzących od w szystkich za in te re so w an y c h in w esty cjam i w k ra ju .
W p ierw szej kolejności n a s tą p iła ra d y k a ln a w ery fik a c ja fo rm a ln y c h opisów in w e sty c ji p ro w ad zo n y ch przez in w e sto ró w i w ykonaw ców w zak resie n u m e ró w staty sty czn y ch ,
n u m e ra c ji zadań, zaliczania do ro d z a ju p la n u itp. N ieści
słości w y stę p u jąc y ch w dan y ch .p rz esy ła n y ch przez o rg a n i
zacje gospodarcze w b re w pozorom je s t b ard z o dużo, p ra c a zw iązan a z ich usunięciem będzie d łu g o trw a ła i je st n ie zależna od zespołu e k sp lo atu jąc eg o system .
Z grom adzone dotychczas d an e p o zw a lają n a dokonanie pod staw o w y ch an a liz i porów nań.
P ow szechnym zjaw isk iem je s t niezgodność p la n ó w re a liz a cji p o d an y ch p rzez in w esto ró w z je d n e j stro n y a w y k o naw ców z d ru g iej. P o p rzez w y k ry c ie rozbieżności i p o d a n ie inw estycji, w k tó ry ch te rozbieżności w y stę p u ją, sy
stem sty m u lu je i um ożliw ia u reg u lo w a n ie p la n ó w zgodnie z m ożliw ościam i i in te rese m społecznym .
N iezależnie o d rozbieżności m iędzy in w esto re m i w y k o n a w cą, w w iększości p rzy p a d k ó w w y stę p u je niezgodność m ię dzy zbiorczym zabezpieczniem lim itów in w esty cy jn y ch na szczeblu re so rtó w a su m ą p la n ó w in w esty cy jn y ch d la p o szczególnych inw esty cji. R ów nież p la n in w esty cy jn y d o s ta rc zo n y w u k ła d zie w ojew ódzkim z zasady bu d zi p ro te st W ojew ódzkich K o m isji P la n o w a n ia G ospodarczego, p o n ie w aż nie o d p ow iada o n w p ełn i in tereso m regionu. S ystem A W IZO -M O C ja k o in fo rm a to r te sprzeczności w y k azu je i pom aga w dop ro w ad zen iu do zgodności p lan ó w in w e s
tycyjnych.
S ystem um o żliw ia p ro s te u zy sk an ie w łaściw ych rzeczow ych p lan ó w regionalnych. P la n y sp o rząd zan e przez zjednocze
n ia n a d z o ru jąc e p rze d sięb io rstw a w ykonaw cze d o p ie ro po p ołączeniu w je d e n zbiór m ogą być rozdzielone w ed łu g lo k aliza cji budów , co o d pow iada rzeczy w istem u regionow i gospodarczem u.
S p ra w ą n o rm a ln ą są ciągłe zm iany w p la n ac h in w e s ty c y j
nych. W y n ik a ją one zarów no z w p ły w u różnych cz y n n i
ków , ja k np. za k łó cen ie w re a liz a c ji in w esty cji, ja k ró w nież czynników d odatnich — w y k o rz y sty w an ie now ych p o m y słó w czy o k azji p o zw alający ch n a zw iększenie efe k tu inw estycyjnego.
W ynikiem ty c h zm ian je s t sta le ak tu a liz o w a n y d y n am icz
n y zbiór in fo rm ac ji. P rz y ciąg ły ch zm ian ach n ie m ożna osiągnąć całk o w itej zgodności w ew n ętrz n ej p la n u i z in n y m i b ila n sa m i cząstkow ym i. J e d n a k św iadom ość ak tu aln eg o s ta n u pozw ala n a p rze ciw d ziała n ie i dążenie do n a jle p s z e go rozw iązania p rzy istn ie ją c y m sta n ie organizacji.
E fe k ty zastosow ania sy stem u nie są w p ro st w yliczalne.
Z w iązan e z system em p rac e nie m iały sw ojego o d pow ied
n ik a w dotychczasow ej o rg an iz ac ji, nie m ożna w ięc p o ró w n y w a ć praco ch ło n n o ści p rze d i po w p ro w ad zen iu sy stem u. D otychczasow y je d n o k ieru n k o w y p rze p ły w in fo r
m a cji p rz y jednoczesnym ic h ag re g o w a n iu „z aciem n iał”
niezgodności p la n u i często u n iem o żliw iał sp raw d ze n ie j e go p opraw ności. S ystem p oprzez in d y w id u a liz ac ję in fo r
m a c ji i jednoczesność ich p rzep ły w u p o w o d u je p o w szech ne p ró b y k o ry g o w a n ia planów , k tó re są dosyć p ra c o c h ło n ne i d łu g o trw ale.
K G
S Y S T E M A W IZ O -M O C
KARTA ZADAN IA INWESTYCYJNEGO
P o tw ie rd z e n ie p r z y ję c ia r o b ö t b u d o w l- m o n ta ż . d o - w y k o n a w s tw a
p e r f o r o w a ć 3 - 2 0 z p o p r z e d n ie j s t r o n y
o :*
* I CL I
>
w a r t o ś ć r o b ó t p r z y j ę t a d o w y k o n a w s t w a w m i n z ł w g e n e r a l n y m ( c z ę ś c io w y m ) w y k o n a w s t w i e
o g ó łe m
.. . . . L . T li 10223 l 2/*j 0.5) S ib
w t y m 1 9 7 6 r. t y m 1 9 7 7 r.
?
!....! -l— L
4 7 i 1 9 \ 'L9 j 3 0 | 3 1 j ! 3 2 ; 3 3 j~ 3 4 1 35~ j 3G
i !
* 7 1 3 8 1 3<? i 4 0 U 4\
w a r t o ś ć b u d o w n i c t w a m i e s z k a n i o w e g o w z a d a n i u
o g ó ł e m z t e g o 1 9 7 6 r.
J L.
I ¿1-2.1 4 -3 : [ l* SS I i f 7
w ty m 1 9 7 7 r
| S ł j f f 4 | S 5 t g ^ | S 7 L ^ . i . ^ 1 ¿>0! M I 6 2 ]
KA
BT □
I T ? 1 i .ń o j
- <
w a r t o ś ć r o b d t d o w y k o n a n i a w s i ł h c h w ł a s n y c h g e n e r a l n e g o ( c z ę ś c io w e g o ) w y k o n a w c y w m in , z ł -
o g ó łe m w t y m 1 9 7 6 r 1 9 7 7 c 1 9 7 8 r.
0 i • ? T
4 i 1 H 1 2.2[ 23 ; 2.41
1S
•Ib
27| 2Q1 2?|?>oi3< 32| 33 ! 34 i 35 1 361
3 7 i 3 S ; 5<?| 4 o jU
ąt e r m i n y ( m - c , r o k ) -X-j
i 4 l i ; 4 4 i A S J r o b ó t I i r o b ó tz a k o ń c z e n i a
r// 1. S y s t e m z l e c e n i o w y 1 2 . S O W I
3. P o z o s ta łe j e d n o s t k i s y s t . g o s p .
u KA m l
□
Lspj3 p i e r w s z e c z ł o n y s y m b o t u G U S p o d w y k o n a w c y
N r w o j e w .
c a ł k o w i t a w a r t o ś ć r o b ó t w m in . z f
1 9 7 6 r z a p o t r z e b o w a n i e
1 9 7 6 r.
p r z y j ę ł o
1 9 7 7 r.
z a p o t r z e b o w a n i e
1 9 7 8 t.
z a p o t r z e b o w a n i e . * / K A
21 2 9 3 0 31 3 2 3 6 3 7 ¿1 « 4 6U l 51 5 2 5 6 5 7 5 8 8 0
«
0 5
i t ! ! ■ i V i 1 , . i r i i ' ? 1 , : Î ¡ i i . ? :
J A ! 2 <
s
0 5
i i i 1 1 \ 1 , 7 , , T I I 1 '
?
i i i T 1 ?J - 1 i 2- y
\
0 5
1 J L 1 ł , r . , ? ; . . ? 1 ■ 1 ?
i ' 1 I 2.
0 5
i
* I 1 1 1 . ! T i i , T i i i T , . i ?■ 1 1 1 ?. ! 1
1
1y
s
0 5
1 1! »
ii i T
i i , ? 1 I ! ? ...j - i U A
0 5
1 1 ,»
i i i ? i i i ? I I I ? ___________________ . . . .j '1
i
a_ J
0 5
1 1 t ! :Î . i . T
1 1! T
I ! 1 ? ... ... . . . .J ' I 1
2Ö 5 • ■ T i , i r i
i' t . 1 ? 1 ! T
o
N a z w a p o d w y k o n a w c y _______________
U Z G O D N IO N O Z P O D W Y K O N A W C A M I R O B O T ( p i e c z ę ć , p o d p i s )
_ 2. [ï II
J e d o s l k a n a d r z ę d n a w y k o n a w c y ( p o d p i s , d y r e k t o r a ) P r z y j ę t o d o r e a l i z a c j i ( p o d p is d y r e k t o r a )
5
D o datnie efe k ty sto so w an ia sy stem u m o g ą być d o strz e g a n e ty lk o p rzez s k u tk i jego d ziała n ia tzn. b a rd z ie j p re c y zy jn e p la n o w a n ie i ste ro w a n ie rea liza cją. J e s t rzeczą oczyw istą, że sk u tk i d ziała n ia system u n ie m ogą być obli
czane dla poszczególnych in w esty cji, lecz m uszą być ro z p a try w a n e w -skali całej- gosp o d ark i naro d o w ej.
Dalsze zamierzenia
D alsze p ra c e n ad rozw ojem sy stem u b ę d ą u k ie ru n k o w a n e n astęp u jąco :
— w d ru g im k w a rta le 1976 ro k u w p ro w a d za się now y z a k re s in fo rm a c ji d la in w e sty c ji k o n ty n u o w an y c h i now o rozpoczynanych w 1977 ro k u w zw iązku z w pro w ad zen iem now ych zasad zle c a n ia i b ila n so w a n ia ro b ó t b u d o w lan o - -m ontażow ych, zm ianam i w podziale a d m in istra c y jn y m k r a ju i o rg an iz ac y jn y m w b u d o w n ictw ie o ra z n o w ą k la sy fik a c ją GUS (System REGON)
— zo stan ą za p ro je k to w a n e i w drożone p o d sy stem y A W I- Z O -M O C re g io n a ln e oraz b ran ż o w e d la o b słu g i o rg an iz ac ji te ry to ria ln y c h bąd ź zjednoczeń branżow ych. P ierw sze p r ó by zastosow ania ta k ic h podsystem ów rozpoczęto d la o b słu gi W ojew ódzkiej K o m isji P la n o w a n ia G ospodarczego w K atow icach (obsługa p ro w a d zo n a p rze z ETOB — K a to w i
ce) o ra z d la Z jednoczeń B u d o w n ic tw a R olniczego (obsługa p ro w a d zo n a p rzez B ranżow y O środek ETO B udo w n ictw a Rolniczego w P ru sz cz u G dańskim )
— w ciągu 1976 r o k u rozpocznie się zb ieran ie 'in fo rm acji o w ielo letn ich p la n ac h re a liz a c ji p rzedsięw zięć in w e s ty c y j
n y ch (AW IZO -ZAM IA R) w w y b ra n y c h reg io n a ch k ra ju . Po p ró b ac h w d ro ż en ia tej części sy stem u d la jednego z p o w sta ły ch m a k ro reg io n ó w , d ośw iadczenia zo stan ą p rz e k a zan e do M in iste rstw a B u d o w n ictw a dla w p ro w a d ze n ia p o w szechności z b ieran ia in fo rm a c ji o z a m ia ra ch in w e sty c y j
nych
— sy stem A W IZ O -M O C sta n ie się system em p rz e k a z u ją cym in fo rm ac je o p la n o w a n y c h in w esty cjach d la in n y c h sy stem ó w in fo rm aty c zn y c h (resortow ych, zjednoczenio
w ych), a szczególnie d la b ila n su ją c y c h p o d sta w o w e śro d k i p ro d u k c ji dla in w e sty c ji n p . k o n stru k c je sta lo w e czy b e tonow e
— sy stem A W IZO -M O C będzie w sp ó łd z iałał z rządow ym i sy stem a m i in fo rm aty c zn y m i, p rze d e w szystkim ze S PISE M w za k re sie p o zy sk iw an ia in fo rm a c ji o w ielkościach m ocy p rze d się b io rstw b u d o w lan y c h o ra z z C EN PLA N EM w z a k re sie w y m ia n y in fo rm a c ji z sy stem em re p ro d u k c ji m a ją tk u trw ałe g o o p rac o w a n eg o w podsystem ie IN P L A N .
JACEK KLEPACKI MICHAŁ OSTROWSKI
Okręgowe Laboratorium Poczty i Telekomunikacji W arszaw a
M etoda kodow ania i kom presji danych
W e w spółczesnym w y k o rz y sta n iu k o m p u te ró w coraz w ię k sz ą rolę o dgryw a p rz e tw a rz a n ie danych. R ozw ija się a u to m aty czn e w y szu k iw a n ie in fo rm ac ji d la n ajró ż n iejszy c h ce
ló w (bibliotecznych, b ankow ych, za rząd zan ia p ro d u k c ją itp.), grom ad zen ie i red a g o w a n ie in fo rm ac ji. W raz ze w zro ste m zasto so w ań ro śn ie też ilość danych, k tó re n a le ży p rzetw orzyć. W p ro w ad z an e są do u ży tk u coraz p o tę ż n iejsze je d n o stk i p am ięc i m asow ej, je d n ak ż e n ie zaw sze d y sp o n u je się n ajn o w szy m i osiąg n ięciam i w te j dziedzi
nie, a n a w e t często zestaw k o m p u te ro w y n ie z a w iera d o sta te c z n e j liczby je d n o ste k dyskow ych lu b taśm o w y ch albo też z p e w n y c h w zględów w ygodnie byłoby p rzech o w ać c a ły zestaw n a je d n y m w olu m en ie (taśm ow ym lu b d y sk o w ym ). D latego też rośnie z a in te re so w an ie m e to d am i k o m p r e s ji d an y ch . N a p o d sta w ie k o n ce p cji p o d an ej w a rty k u le
„C om m unications of th e ACM ” — sie rp ień 1974 r. o p ra cow ane zostały i p rz e b a d a n e w k o n k re tn y m zastosow aniu p ro g ra m y k o d u ją ce te k st ary tm ety c zn ie . K od o w an ie je st jed n o zn aczn e, szybkie i p rz y w łaściw y m d o b o rze p a r a m e tró w d a je d oskonałe w yniki. W n in iejszy m a rty k u le p rz e d staw iono zarów no m etodę, ja k i efe k ty je j zastosow ania.
Opis algorytm u
N a w stę p ie p o d an e zo staną o k reśle n ia i oznaczenia pojęć stosow anych p rzy o m a w ia n iu alg o ry tm u :
M — liczba ró żn y ch znaków (sym boli) dopuszczalnych w k o d o w an y m tek ście
B — liczność je d n e j gru p y sym boli (w szystkie sym bole m o
gące w y stą p ić w k o d o w an y m tekśoie dzielone są n a g ru py), k aż d a g rupa, za w y ją tk ie m o sta tn ie j, z a w iera je d n a k o w ą liczbę sym b o li (przy czym zaliczenie sy m b o li do o k reślo n e j g ru p y d ec y d u je o sposobie jego kodow ania) N — m a k sy m a ln a liczba znaków d ając a się zakodow ać w je d n y m słow ie w yjściow ym (słowo w y jścio w e w p ra k ty c e je s t n ajczęściej ró w n o w ażn e słow u m aszynow em u)
T S — ta b lic a n u m e ró w sym boli (n u m eram i są k o le jn e l i czby n a tu ra ln e , sym bole o n u m e ra c h 1 -=- B n a le ż ą do g ru p y zerow ej, o. n u m e ra c h B + 1 -h 2B do g ru p y p ierw szej itd.)
Opis alg o ry tm u k o d o w an ia m ożna rozbić n a trz y fazy:
9 p rzygotow aw czą, w k tó re j n a s tę p u je za p ełn ien ie ta b li
cy T S o ra z u s ta le n ie w arto śc i B i N
• k o dow ania, w k tó re j n a s tę p u je kod o w an ie danego te k stu
® red a g o w a n ia, w k tó re j m ożna dodaw ać p e w n e in fo rm a cje dotyczące zakodow anego tek stu .
Faza przygotow aw cza. Sposób n a d a n ia n u m e ró w sym bolom je s t b ard z o isto tn y ze w zględu n a efektyw ność k o d o w a
nia. J e ś li zbiór sym boli w y stę p u ją c y c h w k o d ow anych te k sta c h je s t z d e te rm in o w a n y i istn ie je m ożliw ość o k reśle n ia częstotliw ości w y stę p o w a n ia sym boli, to n u m ero w ać należy sym bole począw szy od n ajcz ęśc iej sp o ty k a n y ch w tekście, a kończąc n a n a jrz a d z ie j sp o ty k a n y ch . W p rz y p a d k u nie znanej za w arto śc i te k stu kodow anego (jakościow ej lu b ilo-
M g r in ż . J A C E K K U E F A C K I j e s t a b s o l w e n t e m W y d z i a ł u E l e k t r o n i k i P o l i t e c h n i k i W a r s z a w s k i e j (1972) — s p e c j a l n o ś ć m a s z y n y m a t e m a t y c z n e . P r a c u j e w O ś r o d k u I n f o r m a t y k i T e c h n i c z n e j i P r z e t w a r z a n i a D a n y c h w O k r ę g o w y m L a b o r a t o r i u m P o c z t y i T e l e k o m u n i k a c j i . Z a j m u j e s i ę p r o b l e m a t y k ą z w i ą z a n ą z o r g a n i z a c j ą b a z d a n y c h i a u t o m a t y z a c j ą p r o c e s ó w e d y c y j n y c h w r a m a c h k o m p l e k s o w e g o s y s t e m u k o m p u t e r o w e g o T E L S IT .
M g r in ż , M IC H A Ł O S T R O W S K I j e s t a b s o l w e n t e m W y d z i a ł u E l e k t r o n i k i P o l i t e c h n i k i W a r s z a w s k i e j (1972) — s p e c j a l n o ś ć m a s z y n y m a t e m a t y c z n e . P r a c u j e w O ś r o d k u I n f o r m a t y k i T e c h n i c z n e j i P r z e t w a r z a n i a D a n y c h w O k r ę g o w y m L a b o r a t o r i u m P o c z t y i T e l e k o m u n i k a c j i . Z a j m u j e s i ę p r o b l e m a t y k ą z w i ą z a n ą z o r g a n i z a c j ą b a z d a n y c h i a u t o m a t y z a c j ą p r o c e s ó w e d y c y j n y c h w r a m a c h k o m p l e k s o w e g o s y s t e m u k o m p u t e r o w e g o T E L S I T .
ściow ej) należy zastosow ać je d n ą z m etod tw o rze n ia t a blicy T S w tra k c ie p rze b ieg u p ro g ra m u kodującego. D w ie s k ra jn e m ożliw ości p rze d staw io n e są p oniżej:
— n a d a w a n ie n u m e ró w sym bolom od b y w a się w sposób p rzy p a d k o w y <np. w m ia rę p o ja w ia n ia się now ych sy m boli w tekście). T ak ie n u m e ro w a n ie nie zm niejsza e fe k ty w ności k o dow ania, d o p ó k i M ^ B. G dy M > B i sym bole o dużej częstotliw ości w y stę p o w a n ia w te k ście o trz y m u ją n u m e ry w iększe od B , w spółczynnik oszczędności m iejsca g w ałto w n ie m a leje,
— o p rac o w a n ie d odatkow ej p ro ce d u ry obliczającej często tliw ość w y stę p o w a n ia poszczególnych sym boli w ciąg u z n a k ów p rzezn aczo n y ch d o k o d o w an ia i tw o rze n ia ta b lic y T S n a p o d sta w ie w y ników tej pro ced u ry .
W ybór w arto śc i B i N p o w in ie n n astąp ić n a pod staw ie an a liz y ta b lic y T S . O p ty m aln e p a ry B i N d la k o m p u te ra IBM 360 są n a s tę p u ją c e :
B = 14 B = 21 B = 35 B = 73
i N = 8 i N = 7 i N = 6 i N = 5
O szczędność p am ięc i w zależności od p rocentow ego ro z
k ła d u sym boli w g ru p a c h p rze d sta w io n a je s t w ta b eli U.
Faza kodowania. O pis p ro ce su k o d o w an ia m ożna o g ra n i
czyć do p o d an ia sposobu za p e łn ia n ia jednego słow a w y j
ściowego. W zór, w edług któ reg o obliczana je s t w arto ść w p isy w an a do sło w a w yjściow ego, m a p ostać:
N
W = J j P i ■ B N - i
i = l
U)
gdzie: W — w arto ść zako d o w an ej części te k stu P i — liczba p o w sta ją c a z n u m e ru sym bolu
W y jaśn ien ia w y m ag a n ie w ą tp liw ie, sk ąd b io rą się liczby P i. Otóż n u m e r se k w en cy jn y sym bolu d a je się p rz e d s ta w ić zaw sze w postaci:
N S = k - B + NM
N S — n u m e r sek w en cy jn y sym bolu (z ta b lic y T S)
N M — n u m e r se k w e n cy jn y sym bolu liczony m odulo B (1 N M B)
k — m nożnik (n u m er grupy)
T ak iem u n u m e ro w i se k w e n c y jn e m u N S p rzy p o rzą d k o w a n y zo staje n a s tę p u ją c y ciąg liczb:
Zi = 0 d la i — 1 ,2,..., k lk+1 = NM
O p e ra c ja t a w y k o n y w an a je s t ko lejn o d la każdego sy m b o lu, a o trz y m y w a n e ciąg i li k o n k aten o w an e są zgodnie z se
k w en c ją sym boli w tekście. W te n sposób te k s t zostaje p rze tłu m a cz o n y n a ciąg liczb z za k resu od 0 do B. N a stę p n ie liczby te s ą g ru p o w a n e w se rie p o N liczb i o b li
czana je s t d la każdej se rii w a rto ść (wg w zoru (1)), k tó rą z ap isu je się w słow ie w yjściow ym .
P rz y k ła d
C hcem y zakodow ać słow o: IN F O R M A T Y K A P rz y ję to B = 21 i N = 7
N u m ery sym boli u żytych w k o d o w an y m słow ie:
A — 1, F — 27, I — 2, K — 3, M — 25, N O — 12, R — 26, T — 20, Y — 15 T w o rzen ie ciąg u liczb:
2, 16, 0, 6, 12, 0, 5, 0, 4, 1, 20,
\ / \ / \ /
1 N F O R M A T
- 16
15, 3,
Y K
D zieląc n a serie po 7 liczb uzy sk u jem y : I se ria : 2, 16, 0, 6, 12, 0, 5
II se ria : 0, 4, 1, 20, 15, 3, 1
T e rm in I N F O R M A T Y K A zo staje w ięc zakodow any w dw óch sło w ach m aszynow ych.
W arto ści w p isa n e do ty c h słów w ynoszą:
I słow o = 2.216+ 1 6 - 2 1 5 + 0 -2 Ił + 6-213 + 12-212-f-0-21 + + 5 = 236938721 II słow o = 0-216 -f- 4-21s-f-I-21'łH-20-213 + 15-212 -f- 3-21 + 1 =
=16722784 Faza redagowania. S p ecy fik a za sto so w a n ia o m aw ianego a l g o ry tm u m oże w ym agać w y k o rz y sta n ia dodatkow ego słow a m aszynow ego n a in fo rm a c je u z u p e łn ia ją ce, ta k ie ja k :
liczba znaków w kodo w an y m tekście,
liczba sp a c ji p rze d te k ste m lu b opis sposobu rozm ieszcze
n ia te k s tu w w ierszu w zględnie n a stro n ie (dla te k stó w red ag o w an y ch ) itp.
Analiza efektyw ności kodowania
W szystkie obliczenia i w zory p rze d staw io n e w ty m p unkcie dotyczą tylk o kodow anego te k stu n ie u w zg lę d n ia jąc e w e n tu aln eg o istn ie n ia słow a red ak cy jn eg o . E fektyw ność ko d o w an ia o m a w ia n ą m e to d ą zależy od:
— długości te k stu
— częstotliw ości w y stę p o w a n ia w tekście znaków , k tó ry ch sym bole n ie n ale ż ą do zerow ej gru p y
— p rz y ję te j w a rto śc i B.
Oszczędność p am ięc i m ożna p rze d staw ić za p o m o c ą p o n iż szego w zoru:
p m = i o o -
( m + i
DD T 100+ - £ i . P , ) (2)
i = l
gdzie:
P — oszczędność p am ięci
D T — długość kodow anego te k stu (w zn ak ach )
D — liczba znaków zap am ięty w a n y ch ja w n ie w je d n y m słow ie m aszynow ym (dla IBM 360 D = 4)
i — n u m e r g ru p y sym b o li
Pt — p ro ce n to w a zaw arto ść w tekście znaków , k tó ry ch sym bole n ależ ą do i-te j grupy
k — liczba grup.
W p rz y p a d k u k o d o w an ia długich te k stó w do o b liczania oszczędności m ie jsc a w p am ięci m ożna stosow ać w zór p r z y bliżony:
PBH = io o - (3)
M a k sy m aln e błędy oceny oszczędności p am ięc i w y n ik a ją c e ze sto so w an ia w zoru (3) d la różnych długości te k s tu p o d a je ta b e la I (przyjęto D = 4, N = 6 A P i = 0).
¿e.v
T A B E L A I
D T
(znaki) 13 25 55 97 295 595 895 5095
P wg (2) [% ]*
7,1 20,0 27,3 29,0 32 2 32,S 33,0 33,28
P w g < 8 ) [% ]
33,3 33,3 33,3 33,3 33,3 33,3 33,3 33,33
b lą d [% ] 20,2 13,3 0,0 3,4 1,1 0,5 0,3 0,05
Z p odanego zestaw ien ia w idać, że d la te k stó w k ró tk ic h stosow anie w zo ru (3) m oże być źródłem isto tn y ch p o m y łe k p rz y szacow aniu w ielkości p am ięci p o trze b n ej do z a
p a m ię ta n ia zakodow anego tek stu .
W ta b e li I I p o d an o z e sta w ien ie m a k sy m a ln y c h oszczędno
ści (w p ro ce n tac h ) d la różn y ch w arto śc i B i N w zależności od rozm ieszczenia sym boli w g ru p a c h (d la uproszczenia m ożna p rz y ją ć istn ie n ie ty lk o p ierw szej g ru p y i w ów czas
*
w ru b ry c e £ i • Pi p o d an a będzie p ro ce n to w a z a w arto ść w i-—i
k o d ow anym tek ście sym boli n ależących do g ru p y p ie rw szej).
t a b e l a n
2 P i
¿ — i
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
N B —5 N B = 7 3
20 10 12 8 4 0
N B = 6 N B = 3 5
33,3 30 20,7 23,3 20,0 16,7 13,3 10 6,7 3,3 0
N B = 7 N B = 21
42,9 40 37,1 34,2 31,4 28,0 25,7 22,9 20 17,1 14,2
N B - 8 N B = 14
50 47,5 45 42,5 40 37,5 35 32,5 30 27,5 25
