K A D R Y IN F O R M A T Y K I
J S E M C * J S EM C O Ś R O D K I IN F O R M A T Y K I P R E Z E N T U JĄ
Z E Z JE D N O C Z E N IA IN F O R M A T Y K I Z K R A J U
z e Św i a t a
P R Z E G L Ą D W Y D A W N IC T W
S Z T U K A K O M P U T E R O W A O g ło sz e n ia
w p ro c e s ie p r z e - G ra o ja k o ś ć . R o z m o w a z doc. d r h a b . J a n e m G o liń -
s k im , w ic e d y r e k to r e m Z je d n o c z e n ia I n f o r m a ty k i d s. b a d a w c z o -ro z w o jo w y c h
ro z m a w ia ! K r y s t y n B e r n a to w ic z
W y b ra n e p ro b le m y p r o je k to w a n ia in f o rm a ty c z n e g o s y s te m u p la n o w a n ia c e n tr a ln e g o — C E N P L A N A n d r z e j D ą b k o w s k i
Z a s to s o w a n ie m a s z y n y c y fr o w e j w b a d a n ia c h w ir u so lo g ic z n y c h
J a n u s z B o r y s ie w ic z , R y s z a r d T a d e u s ie w ic z W p ro w a d z e n ie do ję z y k a p r o g r a m o w a n ia A P L . (3)
A n d r z e j J. K . P le w ic k i S p o so b y k o n tr o li w ia ry g o d n o ś c i
tw a r z a n i a
J a n u s z S liw ie ń s k i
S p e c y fik a p r z e tw a r z a n ia in f o r m a c ji w p r a c a c h in ż y n ie r s k ic h
R y s z a r d S z c z e p a n O ż a r o w s k i
U w a g i d o d z ia ła ln o ś c i s z k o le n io w e j Z je d n o c z e n ia I n f o r m a ty k i
I r e n a M a le r c z y k - D a ń d a
C z e c h o sło w a c k i c e n n ik c z a su p r a c y k o m p u te r ó w J S E M C ,(WK)
K o m p le k s o w y s y s te m k o o r d y n a c ji i k o n tr o li p ra c P R O K O R w O ś ro d k u B a d a w c z o -R o z w o jo w y m H Y D R O P N E U M A T W ro c ła w
W ła d y s ła w C z a p s k i
Z a s a d y o b ro tu o p ro g r a m o w a n ie m G rze g o rz G ło w n ia
U tr w a lo n y w ś w ia d o m o ś c i sto c z n io w c ó w K r y s t y n B e r n a to w ic z
T e s to w a n ie m o d u łó w p ro g r a m o w y c h (W K) I n f o r m a t y k a w C z e c h o sło w a c ji
W ła d y s ła w K le p a c z
E u r o p e js k ie Z rz e s z e n ie U s łu g K o m p u te r o w y c h z a m ie rz a p rzew o d zić- ś w ia tu (Sob.)
R e c e n z ja k s ią ż k i ła n P a lm e r a „ D a ta b a s e s y s te m s : a p r a c tic a l r e f e r e n c e ”
M . S . L e ś n y
B ib lio g ra f ia w y d a w n ic tw p o ls k ic h z d zied z iriy in f o r m a ty k i
o p ra ć . A .K .
K o m p u te r y i in t e g r a c j a s z tu k i M a r e k H o ły ń s k i
S P IS T R E ŚC I N R 5/76
s tr.
12
14
19
22
25 27
28 29 31 30 33 34
35
39 36 s tr . 40, okł. I I I okł. IV
S T O
WYDAWNICTWA CZASOPISM TECHNICZNYCH
NOT W arszaw a C zackiego 3/5
KOLEGIUM REDAKCYJNE
R e d a k to r N aczelny p ro f, d r hal). L eon ŁUKASZEW ICZ
m g r K ry sty n BERNATOW ICZ, p ro f, d r h ab . i n i. K o n ra d FIA ŁK O W SK I (zast. re d a k to ra naczelnego), d r inż. M arek HOŁYŃSKI, W ładysław K LEPA C Z (zast. re d a k to ra naczelnego)
doc. d r h ab . A n to n i M AZURKIEW ICZ, doc. d r inż. A ndrzej TARGOW SKI S e k re ta rz R edakoji m g r K ry s ty n a W ROŃSKA R ed. tech . A n n a POTARSKA
RADA PROGRAMOWA
Mgr inż. A n to n i BOSSOWSKI, doc. d r inż. JA N FELIC K I, doc. d r Inż. Z bigniew GACKOW- SK I, doc. d r inż. A lek san d er GO LIŃ SKI, d r h ab . A ndrzej GRZYWAK, doc. d r hab. inż.
R om an KULESZA, p ro f, d r hab. L eon ŁUKASZEW ICZ, pro f, d r h ab . inż. S ta n isła w PA SZ
KOW SKI (w iceprzew odniczący), p ro f, d r T adeusz PECHE, m gr inż. B ro n isław PIW OW AR, d r inż. A n d rzej PLĄ SK O W SK I, m gr inż. T ad eu sz PODGÓ RSK I (w iceprzew odniczący), prot.
d r Inż. J e rz y SEIDLER, p ro f, d r inż. A n d rzej STRASZA K (przew odniczący), doc. J e rz y TRY- BU LSK I, d r T ad eu sz W ALCZAK, p ro f, d r inż. S te fa n WĘGRZYN, d r inż. J a n Z. ZYDOWO R e d a k c ja : 00-941 W arszaw a, ul. J a s n a 14/16, pokój 331, tel. 27-71-40 lu b c e n tra la 26-82-61 w. 285, d y żu rn y re d a k c ji 10,00—13,00
Z ak ład K o lp o rtażu WCT NOT, W arszaw a, ul. M azow iecka 12
Z akl. G raf. „ T a m k a ” . Z. 2. Zam . 177. P a p ie r d ru k . sa t. V ki. 65 g. obj. 5,00 a rk . d ru k . N ak ład 6.500. J-44.
Cena egzem plarza zł 16.— IND EK S 3G210/36124 P re n u m e ra ta roczna zl 180.—
z a sto so w a n ia w g o sp o d a r c e , technice i n a u c e ' M M » :
%
w y g r .*sg-łf
Kr 5
M I E S I Ę C Z N I K 1 9 7 6
R O K XI
m
IORGAN M I N I S T E R S T W A NAUKI , S Z K O L N I C T W A W Y Ż S Z E G O I T E C H N I K I I P O L S K I E G O K O MI T E T U A U T O MA T Y C Z N E G O P R Z E T W A R Z A N I A I N F O R M A C J I N A C Z E L N E J O R G A N I Z A C J I T E C H N I C Z N E J
Grh © J a k o ś ć
R ozm ow a z doc. dr hal». Janem Golińskim, w icedyrektorem Zjednoczenia Inform atyki ds. badawczo-rozwojowych
I n f o r m a t y k a — M a m y p rz y je m n o ś ć ro z m a w ia ć z p r z e d s ta w ic ie le m Z je d n o c z e n ia I n f o r m a ty k i, in s ty tu c ji, k tó r a o b e c n ie d y r y g u je p ra c ą ...
D y r. G o liń s k i... d w u d z ie s tu tr z e c h o ś ro d k ó w Z E T O , c z te r e c h ty s ię c y c z te r y s tu lu d z i i p ię ć d z ie s ię c iu je d e n k o m p u te r ó w o w a r to ś c i o k o ło 2 m ld z ło ty c h . P r z y ta k i m z a t r u d n ie n iu i s p rz ę c ie o s ią g n ę liś m y w r o k u 1975 w a r to ś ć s p r z e d a ż y n a s z y c h u s łu g o k o ło 740 m in zł. N ie je s t to m ało...
I n f o r m a ty k a ... z w a ż y w sz y f a k t, że do m in io n e j p ię c io la tk i s ta r to w a liś c ie - ze s k r o m n y m r a c z e j d o ro b k ie m .
D y r. G o liń s k i — S ieć Z E T O s k ł a d a ła się w ó w c z a s z 16 je d n o s te k , a część w o je w ó d z tw b y ła b ia ły m i p la m a m i n a m a p ie in f o rm a ty c z n e j. Z a tr u d n i a li ś m y w ó w c z a s 1437 osób, w w ię k s z o ś c i z n ie w ie lk im d o ś w ia d c z e n ie m , a w a r to ś ć u - słu g w 1970 r. w y n o s iła 145 m in zł. U b o g a te ż b y ła b a z a s p r z ę to w a , g d y ż d y s p o n o w a liś m y z a le d w ie 18 k o m p u t e r a m i, z k tó r y c h 5 z o s ta ło z a in s ta lo w a n y c h p o d k o n ie c r o k u 1970. B y ły to z re s z tą k o m p u te r y o z n a c z n ie m n ie js z y c h m o ż liw o śc ia c h n iż o b e c n ie .
I n f o r m a t y k a — S p o ty k a s ię p rz e c ie ż je d n a k lu d z i, k tó r z y p ó ź n ie j p o r z u c a li s z e re g i Z E T O tw ie r d z ą c , że w ta m ty m o k re s ie im p ro w iz a c ji, p r a c a — m im o , że n ie z b y t o p ła c a ln a
— (ś r e d n ia 2763 zł) b y ła o n ie b o c ie k a w s z a n iż ta d z is ie j
sza, g ro ż ą c a rz e k o m o s k o s tn ie n ie m .
D y r. G o liń s k i — R o m a n ty k ó w n ig d y n ie b r a k , p ro s z ę j e d n a k u w z g lę d n ić , że t e n o k r e s ra d o s n e j im p r o w iz a c ji s łu ż y ł ty lk o z a p a le ń c o m . D ziś z re s z tą te ż je s t d la n ic h p o le do p o p is u w s ie c i Z E T O . N o i w a r u n k i le p sz e , p rz y z w o ite — W m in io n e j p ię c io la tc e o d d a liś m y d o u ż y tk u b u d y n k i d la O ś ro d k ó w w G d y n i (1972 r.), w W a rs z a w ie (1973), L u b lin ie (1973), J e l e n ie j G ó rz e (1975), D ą b ro w ie G ó rn ic z e j (1975), k o ń c z y m y o b ie k ty w Ł o d zi, S z c z e c in ie , B y d g o szczy . S ą to b u d y n k i s p e łn ia ją c e w a r u n k i s ta w ia n e p rz e z z a d a n ia . W y c o fa liś m y p r a w ie d e f in ity w n ie s t a r y s p r z ę t — z a s tą p iliś m y go n o w y m — p r a c u j e a k tu a l n ie : 20 k o m p u te r ó w O D R A 1305, 10 k o m p u te r ó w J S R -20, 10 k o m p u te r ó w O D R A 1304 i w re s z c ie p rz y z w o ic ie s p r a w u j ą c y s ię p r z y r o d n i b r a t O D R Y — IC L 1904; d w a k o m p u te r y IB M /1440 i 360/5, Z A M -41 i 5 n ie z n is z c z a ln y c h M IŃ S K -3 2 . P ię c io la tk ę z a m y k a m y dość g ę s tą sie c ią Z E T O — is tn ie ją - o n e ju ż w e w s z y s tk ic h m ia s ta c h w o je w ó d z k ic h (w e d łu g d a w n e g o p o d z ia łu a d m in is tr a c y jn e g o ) i w p a r u in n y c h .
I n f o r m a t y k a — M a p a z m ie n iła się je d n a k i z n ó w b ę d ą b ia łe p la m y ?
D y r. G o liń s k i — P o s ta r a m y się je s z y b k o w y p e łn ić . T o n a s z e n a jw a ż n ie js z e z a d a n ie . G zy u d a się je z re a liz o w a ć , z a le ż y n ie ty lk o od n a s. P o w ie m in a c z e j — je ż e li p r z e d
s ię b io r s tw a o k a ż ą się t a k s k o r e d o p a r t n e r s t w a i w s p ó ł- in w e s to w a n ia , j a k ic h m a c ie rz y s te r e s o r ty — w ó w c z a s u d a -*C s ię to n a p e w n o . P r o b le m b o w ie m w ty m , że s a m i n ie z n a j d z ie m y w y s ta r c z a ją c e j ilo ś c i ś r o d k ó w . L ic z y m y , że re s z tę d a d z ą n a s i p rz y s z li u ż y tk o w n ic y — p rz e d e w s z y s tk im ci, k tó r z y n ie m a j ą w ła s n y c h o ś r o d k ó w o b lic z e n io w y c h i k tó r y m w ła s n y o ś r o d e k n ie je s t jeszcze p o tr z e b n y , a z w ła s z cza u ż y tk o w n ic y n a le ż ą c y d o d u ż y c h o g ó ln o k r a jo w y c h s ie ci, n p . r o ln ic tw o , o d d z ia ły N B P , a d m i n is tr a c ja p a ń s tw o w a , s p ó łd zielczo ść. M a ją o n e n a jw ię k s z e p o tr z e b y , o b s łu g a t a k ic h r e p r e z e n ta n t ó w o r g a n iz a c ji b ę d z ie o b o p ó ln ie o p ła c a l
n a z w ła sz c z a , że sz c z e g ó ln y n a c is k w n a d c h o d z ą c y m 5 -le c iu z a m ie r z a m y p o ło ż y ć n a w y s o k ą ja k o ś ć o p ro g r a m o w a n ia , a n a d e w s z y s tk o n a tw o r z e n ie s y s te m ó w p o w ie la r n y c h o d u ż y m s to p n iu u n iw e rs a ln o ś c i.
I n f o r m a t y k a — P a r ę l a t te m u te ż o ty m m ó w io n o ...
D y r. G o liń s k i — Ł a tw o n a m to z a rz u c a ć — tr u d n ie j d a ć r e c e p tę n a sp o só b . N ie z a m ie r z a m u k r y w a ć f a k t u , że k a ż d e Z E T O f o r s o w a ło s a m o d z ie ln ie p r a c e n a d ty m s a m y m p ro b le m e m . S tą d w ie le s y s te m ó w g o s p o d a r k i m a te r ia ło w e j
— ju ż z re s z tą p rz y s ło w io w y c h . F a k t — z a b r a k ło k o n s e k w e n c ji w z a p o b ie g a n iu ta k ie m u d u b lo w a n iu w y s iłk ó w , z a b r a k ło k o o rd y n a to ra ...
I n f o r m a t y k a — A co ro b iło O B R I?
D y r. G o liń s k i — P r o b l e m a t y k a k o o r d y n a c ji p r a c n a d o p r o g r a m o w a n ie m j e s t c ią g le o tw a r ty m p r o b le m e m n ie ty lk o w P o lsc e , a le i n a ś w ie c ie . P o d s ta w o w e z a d a n i a w ty m z a k re s ie b ę d z ie re a liz o w a ło O B R I. A le je s t to ty lk o część, c h o c ia ż sz c z e g ó ln ie w a ż n a t e j p ro b le m a ty k i!* D r u g a , r ó w n ie is to tn a , to tw o r z e n ie m e c h a n iz m ó w e k o n o m ic z n y c h ,' k tó r e b ę d ą u k ie r u n k o w y w a ły d z ia ła n ie o ś r o d k ó w w p o ż ą d a n y m k ie r u n k u .
I n f o r m a t y k a — J a k w ie lk ą w a g ę p rz y w ią z u je Z I do s f o r m u ło w a n ia z a sa d o b r o tu o p ro g r a m o w a n ie m ?
D y r. G o liń s k i — B a rd z o d u ż ą . J e s t to p rz e d e w s z y s tk im p ro b le m w y tw o r z e n ia d o b re g o p r o d u k t u , co je s t u w a r u n k o w a n e s p r a w n ą i e f e k ty w n ą d z ia ła ln o ś c ią w z a k r e s ie p la n o w a n ia o rg a n iz a c ji i k o o r d y n a c ji p r o d u k c j i o p r o g r a m o w a n ia . N ie m n ie j is to tn ą czę śc ią w y ż e j w y m ie n io n e j p r o b le m a ty k i b ę d z ie u s ta le n ie z a s a d o b r o tu ty m o p r o g r a m o w a n ie m . S to s u n k o w o ła tw o b y ło u p o r z ą d k o w a ć t e n o s ta tn i p r o b le m w s k a li n a s z e j o r g a n iz a c ji i to z o s ta ło ju ż z r o b io n e , a le z u p o w s z e c h n ie n ie m ty c h z a s a d w s k a li k r a j u t r z e b a jesz c z e p o c z e k a ć . G łó w n y w y s iłe k k o n c e n tr u je m y w t e j c h w ili n a p r o d u k c j i o p r o g r a m o w a n ia d la m a s z y n J e d n o lite g o S y s te m u EM C.
I n f o r m a t y k a — W ś r o d o w is k u in f o r m a ty k ó w często p a d a j ą z a r z u t y p o d a d r e s e m Z E T O . U k ła d a ją się z r e s z tą on e w a n ty n o m ię . J e d n i tw ie r d z ą , ż e Z E T O c o ra z b a r d z ie j p r z y p o m in a s p ó łd z ie ln ię p r a c y ra c h m is tr z ó w , d ru d z y , że l a b o r a t o r iu m n a u k o w o -b a d a w c z e . J a k te n p ro b ie m o c e n ia C e n tr a la Z je d n o c z e n ia ?
D y r. G o liń s k i — S ta r a m y się u s ta lić w ła ś c iw e p ro p o r c je . D la p r o d u k c ji d o b re g o o p r o g r a m o w a n ia n ie z b ę d n e są p r a ce ty p u b a d a w c z o -ro z w o jo w e g o p o z w a la ją c e n a p rz y ję c ie w ła ś c iw y c h k ie r u n k ó w w z a k r e s ie je g o p r o d u k c ji. A le s łu żyć to z a w s z e b ę d z ie i m u s i t e j części d z ia ła ln o ś c i Z I o k r e ś lo n e j ja k o „ w ie lk ie lic z y d ło ”. T a d z ia ła ln o ś ć — ilo ścio w o b io r ą c — z a w s z e b ę d z ie n a jw ię k s z a ty m b a rd z ie j, że ta k i e s ą ró w n ie ż p r z e s ła n k i e k o n o m ic z n e . D o b ry , w o d p o w ie d n ie j ilo ś c i p r o d u k t s o f tw a r o w y p o z w o li o s ią g n ą ć w p ię c io l a tc e c z te r o k r o tn ie w ię k s z ą w a r to ś ć s p rz e d a ż y , tj . ok. 3,1 m łd zł.
I n f o r m a t y k a — O c z y w iśc ie z w ię k s z a ją c je d n o c z e ś n ie m oc o b lic z e n io w ą o śro d k ó w ?
D y r. G o liń s k i — T a k . P r o g r a m n a o b e c n y p la n 5 -le tn i z a k ła d a in s ta l a c ję 40 n o w y c h k o m p u te r ó w (25 — O D R A 1305, 4 — R -50, 2 — R -45 i 9 —• R-32) o ra z n a b a z ie p o s ia d a n e g o s p r z ę tu u r u c h o m ie n ie 6 in s ta l a c ji w ie lo d o s tę p n y c h . J e s t to m o c n ie b a g a te ln a . Z a k ła d a m y , że b ę d z ie m y m o g li z a s p o k o ić p o tr z e b y ty c h w s z y s tk ic h je d n o s te k g o sp o d a rc z y c h , k tó r e się zg ło szą d o n a s.
I n f o r m a t y k a — N a te r e n ie c a łe g o k r a ju ?
D y r. G o liń s k i — S a m i n ie d a lib y ś m y ra d y . A le o s ią g n ę liś m y w s tę p n e p o ro z u m ie n ie z G łó w n y m U rz ę d e m S ta ty s ty c z n y m — is tn ie je m o ż liw o ść s k o o r d y n o w a n ia b u d o w y n a s z e j sie c i z sie c ią G U S . W te n sp o s ó b b e z d u b lo w a n ia n a k ła d ó w in w e s ty c y jn y c h , o b s z a r c a łe g o k r a j u b y łb y o b ję ty s ie cią in f o r m a ty c z n ą i k a ż d e m ia s to w o je w ó d z k ie m ia ło b y O ś ro d e k E T O .
I n f o r m a ty k a — S k o ro w ia d o m o , j a k i b ę d z ie p o te n c j a ł o b li
c z e n io w y Z E T O i j a k b ę d z ie w y g lą d a ła sie ć in f o r m a ty c z n a , m o że p o m ó w im y jeszcze tr o c h ę o o p ro g r a m o w a n iu ? D y r. G o liń s k i — J a k d o ty c h c z a s b y ła to „ p ię ta A c h ille s o w a ” p o ls k ie j in f o r m a t y k i; m o ż e m y s ię w p r a w d z ie n ie c o p o cieszać, że n ie ty lk o w n a s z y m k r a j u ja k o ś ć o p r o g r a m o w a n ia p o z o s ta je w y r a ź n ie w ty le z a ja k o ś c ią p r o d u k c ji s p r z ę tu . U n a s te n d y s ta n s je s t je d n a k sz c z e g ó ln ie w id o c z n y i d la te g o s p r a w ą p ie r w s z e j w a g i je s t p o d n ie s ie n ie j a k o śc i o p r o g r a m o w a n ia . S ta w ia to p o w a ż n e z a d a n ia p rz e d O B R I i Z E T O , k tó r y c h w y k o n a n ie b ę d z ie m y m o c n o e g z e k w o w a ć . Z a s a d n ic z y m w a r u n k ie m w y k o n a n ia ty c h z a d a ń je s t o d p o w ie d n i p o z io m k w a lif ik a c ji z a w o d o w y c h i o so b is te g o z a a n g a ż o w a n ia n a s z e j k a d r y .
I n f o r m a ty k a — Co w te j m a t e r i i je s t s p r a w ą n a j p i l n i e j
szą?
D y r. G o liń s k i — O p ro g ra m o w a n ie k o m p u te r ó w J S . D o s ta w y ty c h k o m p u te r ó w ju ż s ię ro z p o c z ę ły . N ie m o g ą o n e s ta ć b e z c z y n n ie .
Z r a m ie n i a IN F O R M A T Y K I r o z m a w ia ł K r y s t y n B e rn a to w ic z
AN D RZEJ DĄBKOW SKI
Komisja Planowania przy Radzie Ministrów
W y b ra n e problem y progektowania inform atycznego systemu planow ania c e n tra ln e g o —CENPLAN —
N a p r z e s tr z e n i o s ta tn ic h k il k u l a t d o k o n a n o s z e r e g u s k u te c z n y c h d z ia ła ń z m ie r z a ją c y c h do z d e te r m in o w a n ia p o d s ta w o w y c h o b s z a ró w , w k tó r y c h z a s to s o w a n ie in f o r m a ty k i p rz y n o s ić b ę d z ie n a jw ię k s z e e f e k ty s p o łe c z n o -g o sp o d a rc z e . R ó w n o c z e ś n ie p o d ję to w m ia r ę e f e k ty w n e p ró b y u p o r z ą d k o w a n ia p o d s ta w i m e to d y k i p r o j e k to w a n ia i w d r a ż a n ia in f o r m a ty c z n y c h s y s te m ó w o b ie k to w y c h . N a tle ty c h d o k o n a ń o ra z k il k u l a t s k r o m n y c h d o ś w ia d c z e ń w b u d o w ie rz ą d o w e g o in f o rm a ty c z n e g o s y s te m u p la n o w a n ia c e n tr a l n e g o C E N P L A N p o d ją łe m p r ó b ę p r z e d s ta w ie n ia w y b r a n y c h p ro b le m ó w , ja k ie p o ja w iły się w fa z ie b u d o w y i n i c ja ln y c h k o n c e p c ji s y s te m u o ra z n a e ta p a c h p r o je k to w a n ia i w d r a ż a n ia p o s z c z e g ó ln y c h je g o p o d s y s te m ó w . N ie c o w ię c ej u w a g i p o ś w ię c o n o p rz e ś le d z e n iu d ro g i p o w s ta n ia p o d s ta w o w e g o s y s te m u C E N P L A N — ja k im je s t p o d s y s te m o g ó ln o -g o s p o d a rc z y c h p r o p o r c ji w z ro s to w y c h K O R P L A N . P r z e d s ta w ia j ą c z a te m w n in ie js z e j p u b lik a c ji, o b o k g łó w n y c h c e ló w b u d o w y s y s te m u C E N P L A N o ra z p o d s ta w o w y c h e le m e n tó w k o n c e p c ji je g o b u d o w y , p r a k ty c z n e a s p e k
D r inż. A N D RZEJ DĄBKOW SKI po uk o ń czen iu stu d ió w w 1961 r. na W ydziale In ż y n ierii L ądow ej P o lite c h n ik i W arszaw sk iej (S ek cja E konom iki i O rganizacji) z a tru d n io n y b ył do 1968 r. w Z ak ład a c h R ad io w y ch T -l o raz O środku O bliczeń In ż y n ie ry jn o -T e ch n iczn y ch E TO PR O JEK T. W la ta c h 1967—68 u k o ń czy ! 2-letnie S tu d ia P o dyplom ow e z za
k re s u zasto so w ań in fo rm a ty k i o raz staże w W ielkiej B ry ta n ii i F ra n c ji. Od 1968 r.
b y ł z a tru d n io n y ja k o G łów ny In fo rm a ty k M in isterstw a B u d o w n ictw a i PMB n a s ta n o w isk u w ic e d y re k to ra D e p a rta m e n tu E k o n o m ik i i F in an só w . W 1973 r. o b ro n ił p ra cę d o k to rsk ą zw iązaną z zastosow aniem in fo rm a ty k i w p lan o w an iu o p e raty w n y m w p rz e m yśle budo w lan y m . W 1972 r. pow o łan y n a stan o w isk o G łów nego P ro je k ta n ta P o d sy s
tem u O gólnogospodarczych P ro p o rc ji W zrostow ych S y stem u CENPLAN p ra c u je ko lejn o w G abinecie Przew odniczącego o ra z w Zespole K o o rd y n acji P la n ó w K om isji P la n o w a n ia p rz y R adzie M inistrów . Ja k o s ta rs z y w y k ład o w ca n a P o lite c h n ic e W arszaw sk iej o p ra co w ał k ilk a d z ie sią t p u b lik a c ji z z ak re su zastosow ań in fo rm a ty k i.
ty p r o je k to w a n ia i w d r a ż a n ia p o d s ta w o w e g o jeg o p o d s y s te m u , z a m ie rz a łe m u z y s k a ć e f e k t m o ż liw ie n a j t r a f n i e j szeg o p r z e d s ta w ie n ia p ro c e s u s to p n io w e g o s p e łn ia n ia ocze
k iw a ń u ż y tk o w y c h z w d r a ż a n ia i e k s p lo a ta c ji p o d s y s te m u K O R P L A N p o le g a ją c y c h g łó w n ie n a : istotnyrr} u s p r a w n i e n iu r z e c z y w is ty c h p ro c e s ó w s t e r o w a n ia i k o n s tr u o w a n ia w ie lo w a r ia n to w y c h k o n c e p c ji p la n ó w ro c z n y c h i w ie lo le t
n ic h . R ó w n o c z e ś n ie s y s te m p o p r z e z p o d s y s te m K O R P L A N o ra z p o z o sta łe p o d s y s te m y p o z w a la n a c o ra z to b a rd z ie j p re c y z y jn e o k r e ś le n ie s to p n ia z a a n g a ż o w a n ia g o s p o d a r k i n a rzecz p rz y s z ło śc i, w y k r y w a n ie te n d e n c ji i o d c h y le ń o ra z p rz e p r o w a d z e n ie d ia g n o z y ic h p rz y c z y n p rz y ró w n o c z e s n y m p ro g n o z o w a n iu sz e ro k ie j g a m y z ja w is k sp o łe c z n o -g o sp o d a rc z y c h .
N ie w ą tp liw ie w ty m m ie js c u m o ż n a b y w ś la d z a s z e r e g ie m u c z o n y c h i p r a k t y k ó w z a u w a ż y ć , że z a s to s o w a n ie i n f o r m a ty k i w p ro c e s a c h p la n o w a n ia , a sz c z e g ó ln ie w p la n o w a n iu c e n tr a ln y m , z a lic z a s ię do n a jc ie k a w s z y c h a z a r a z e m n a jtr u d n ie js z y c h d z ie d z in k o m p u te r y z a c ji z a r z ą d z a n ia . R ó w n o c z e ś n ie w s z y s tk ie d o ty c h c z a s o w e d o ś w ia d c z e n ia w n a s z y m k r a j u , j a k i s z e r e g u k r a j ó w R W P G w s k a z u ją n a to, że n a jw ię k s z e e f e k ty g o s p o d a rc z e p rz y n o s i s to s o w a n ie in f o r m a ty k i w p la n o w a n iu i z a r z ą d z a n iu n a sz c z e b lu c e n tr a ln y m o ra z w z a r z ą d z a n iu d u ż y m i o r g a n iz a c ja m i g o s p o d a rc z y m i. D o ś w ia d c z e n ia te s ta ły się m ię d z y in n y m i p o d s ta w ą s z e r e g u u s t a le ń k ie r u n k o w y c h K o m is ji P a r t y jn o - - R z ą d o w e j ds. I n f o r m a ty k i, a w d a ls z e j k o le jn o ś c i K o m i
t e t u I n f o r m a ty k i. W r a m a c h ty c h u s t a le ń p rz y ję to , że o b o k in f o r m a ty c z n y c h s y s te m ó w o b ie k to w y c h d la p r z e d s ię b io r s tw o ra z d u ż y c h k o m p le k s o w y c h z je d n o c z e ń , w ty m w ie lk ic h o r g a n iz a c ji g o s p o d a rc z y c h , r e a liz o w a n e b ę d ą in f o r m a ty c z n e s y s te m y rz ą d o w e .
P r z e c h o d z ą c do n ie c o b liższeg o o m ó w ie n ia te j k la s y s y s te m ó w n a le ż y s tw ie rd z ić , że: s y s te m y te s p e łn ia ją ro lę n a rz ę d z ia w s p o m a g a ją c e g o je d n o s tk i sz c z e b la c e n tr a ln e g o w p ro c e s a c h d e c y z y jn y c h p o p rz e z ic h b e z p o ś r e d n ie w łą c z e n ie do z ró ż n ic o w a n y c h p ro c e s ó w s te r o w a n ia f u n k c jo n o w a n ie m g o s p o d a r k i b ą d ź te ż z a d a n ia ty c h s y s te m ó w p o le g a ją n a g ro m a d z e n iu d p r z e t w a r z a n iu in f o r m a c ji m a s o w e j o p r o c e s a c h s p o łe c z n o -g o s p o d a rc z y c h d la p o tr z e b z n a c z n e j lu b w y d z ie lo n e j lic z b y u ż y tk o w n ik ó w sz c z e b la c e n tr a ln e g o i a d m in is tr a c j i te r e n o w e j. W p o c z ą tk o w e j fa z ie o p ra c o w y w a n ia ta k u ję ty c h in f o rm a ty c z n y c h s y s te m ó w rz ą d o w y c h m o ż liw e b y ło o p ra c o w a n ie c a ło ś c io w y c h k o n c e p c ji je d y n ie w fo r m ie z b io r u h ip o te z w e w n ę tr z n ie n ie s p rz e c z n y c h . N ie m n ie j z u w a g i n a p ro c e s p r o j e k to w a n ia s y s te m u o ra z te c h n o lo g ię w d r o ż e ń d o k o n a n o p o d z ia łu s y s te m ó w r z ą d o w y c h n a p o d s y s te m y u s p r a w n ia ją c e o d r ę b n e f u n k c je u ż y t
k o w n ik a k o m p le k s o w e g o s y s te m u rz ą d o w e g o . P o d z ia ł z a te m n a p o d s y s te m y o ra z w e w n ę tr z n ie n a b lo k i o b e jm u ją c e ' in f o r m a ty z a c ję o k r e ś lo n y c h p ro b le m ó w i te c h n o lo g ic z n y c h g r u p o p e ra c ji, r a c h u n k ó w i m o d e li w y n ik a z k o n c e p c ji b u d o w y in f o r m a ty c z n y c h s y s te m ó w rz ą d o w y c h ja k o p e w n e g o c ią g u ro z w o jo w e g o , w k tó r y m p r o je k to w a n ie i w d r a ż a n ie k o n k r e tn y c h b lo k ó w i p o d s y s te m ó w re a liz o w a n e je s t r ó w 1 n o le g le z p r a c a m i n a d s ta le r o z w ija n ą k o n c e p c ją c a ło śc i s y s te m u . T e n t r y b p r a c y z a p e w n ia z je d n e j s tr o n y s p ó j
n o ść w e w n ą tr z n ą in f o r m a ty c z n y c h s y s te m ó w rz ą d o w y c h , z d r u g ie j z a ś s t r o n y w e r y f ik a c ję p o p rz e z d o ś w ia d c z e n ia k o n c e p c ji o g ó ln e j k a ż d e g o z s y s te m ó w .
P o m i ja j ą c w d a ls z y c h r o z w a ż a n ia c h te s y s te m y rz ą d o w e , k tó r e s łu ż ą u s p r a w n i e n iu f u n k c ji g r o m a d z e n ia i p r z e tw a r z a n ia d a n y c h m a s o w y c h , a w ię c s y s te m ó w w z a k r e s ie s t a t y s ty k i p a ń s tw o w e j, e w id e n c ji f in a n s o w e j, e w id e n c ji lu d n o ści o ra z in f o r m a c ji n a u k o w e j, te c h n ic z n e j, e k o n o m ic z n e j i o r g a n iz a c y jn e j s tw ie r d z ić n a le ż y , że s y s te m rz ą d o w y p l a n o w a n ia c e n tr a ln e g o w s z e r o k im z a k r e s ie z a s ila n y je s t p rz e z e w id e n c y jn e s y s te m y rz ą d o w e , a w z a je m n a sp ó jn o ś ć ty c h s y s te m ó w z a p e w n io n a je s t p rz e z s p e łn ie n ie n a s t ę p u ją c y c h r e g u ł i p o w ią z a ń , a w sz c z e g ó ln o śc i p o p rz e z z a p e w n ie n ie :
1) s p ó jn o ś c i s t r u k t u r a l n e j b a n k ó w d a n y c h 2) a k c e p to w a n ia z b io ró w n a sz c z e b lu ta ś m o te k 3) p o ró w n y w a ln o ś c i w y s z a c o w a ń m o d e lo w y c h
4) je d n o lite j i n t e r p r e t a c j i p o ję c io w e j s to s o w a n y c h k a te g o r i i sp o łe c z n o -e k o n o m ic z n y c h .
P r z y ta k i m u ję c iu p o w ią z a ń in f o r m a ty c z n e s y s te m y r e s o r to w e n a le ż a ło b y tr a k to w a ć ja k o śc iśle z d e te r m in o w a n e p r o b le m o w o i s t r u k tu r a l n i e p o d s y s te m y rz ą d o w e . W p r a k ty c e o z n a c z a to, że r e s o r to w e s y s te m y w s p o m a g a ć i u s p r a w n ia ć p o w in n y p rz e d e w s z y s tk im t e f u n k c je d z ia ła n ia re s o rtó w , k tó r e d o ty c z ą d z ia ła n ia m in is te r s tw a ja k o części s z ta b u rz ą d u .
P r z e c h o d z ą c do b liż sz e g o o m ó w ie n ia in f o rm a ty c z n e g o s y s te m u p la n o w a n ia c e n tr a ln e g o o k re ś lo n e g o s k r ó te m C E N - P L A N s tw ie r d z ić n a le ż y , że s y s te m te n u m o ż liw ia sz c z e b lo w i c e n tr a ln e m u :
— sa m o d z ie ln e k o n s t r u o w a n ie p ro p o z y c ji p la n is ty c z n y c h , p r z e d e w s z y s tk im w z a k r e s ie m a k r o p r o p o r c ji
— w y k r y w a n ie te n d e n c ji i o d c h y le ń o ra z p r z e p r o w a d z e n ie d ia g n o z y ic h p rz y c z y n
— p re c y z y jn e o k re ś le n ie s to p n ia z a a n g a ż o w a n ia g o s p o d a r k i n a rz e c z p rz y s z ło śc i co r z u t u je b e z p o ś r e d n io n a o k r e ś le n ie o b s z a r u sw o b o d n y c h d e c y z ji d la d a n e g o h o ry z o n tu p la n u
— p ro g n o z o w a n ie s z e r o k ie j g a m y z ja w is k sp o łe c z n o -g o s p o d a rc z y c h
— d o k o n y w a n ie a n a liz i o c e n y p r o j e k tó w p la n is ty c z n y c h je d n o s te k n iż s z y c h sz c z e b li z p u n k t u w id z e n ia k r y te r ió w m a k r o e k o n o m ic z n y c h i o g ó ln o s p o łe c z n y c h .
W ty m k o n te k ś c ie b io r ą c p o d u w a g ę d o d a tk o w ą s y s te m a ty z a c ję w e d łu g ro d z a jó w z a g a d n ie ń i p ro b le m ó w p la n o w a - m ia c e n tr a ln e g o , a ta k ż e ro z d z ie ln o ś ć m e to d , m o d e li w z a
le ż n o śc i od h o r y z o n tu c z a su p la n u , d la k tó r e g o m e to d y i m o d e le te są s to s o w a n e , a w sz c z e g ó ln o śc i czy s łu ż ą o n e d o fo r m o w a n ia i w y b o n u s tr a te g ii, czy te ż w y ty c z a n ia p r o g r a m ó w z m ie rz a ją c y c h do r e a liz a c ji w y b r a n y c h s t r a t e g ii c z y w re s z c ie d o b ie ż ą c e g o s te r o w a n ia f u n k c jo n o w a n ie m g o s p o d a r k i. W y ró ż n io n o w s y s te m ie ta k i e o b s z a r y p r o b le m o w e , ja k :
— k o m p le k s o w e u ję c ie m a k r o z a le ż n o ś c i w s k a li cało ści g o s p o d a r k i n a ro d o w e j
— k o m p le k s o w e u ję c ie c a ło śc i ś r o d k ó w i w a r u n k ó w d z ia ła n i a d la g łó w n y c h s f e r p la n u c e n tr a ln e g o
— p r o g r a m o w a n ie p ro b le m o w e
— r e g i o n a ln o - p r z e s tr z e n n e u ję c ie p la n u c e n tr a ln e g o
— g a łę z io w o -b ra n ż o w a p r o b l e m a t y k a ro z w o ju i f u n k c jo n o w a n ia
— fo r m o w a n ie p r z e s ła n e k i p o d s ta w s t e r o w a n ia b ieżą ceg o . R ó w n o c z e ś n ie s y s te m p la n o w a n ia c e n tr a ln e g o z p u n k tu w id z e n ia p o tr z e b s y s te m u in f o rm a ty c z n e g o ro z p a tr z o n o j a k o p e w ie n z e sp ó ł w z a je m n ie p o w ią z a n y c h ze s o b ą s f e r p la n u z ró ż n ic o w a n y c h ta k p o d w z g lę d e m p o tr z e b in f o r m a c y j
n y c h , ja k i m o d e li o ra z p r o c e d u r , z a p o m o c ą k tó r y c h ro z w ią z a ć m o ż n a s p e c y fic z n e z a g a d n ie n ia p ro c e s u p la n o w a n ia .
W ty m u ję c i u w y ró ż n io n o n a s t ę p u ją c e s f e r y p la n u :
— s f e r a f in a ln y c h , m a t e r i a ln y c h p o tr z e b b y to w y c h
— s f e r a u s łu g n ie p r o d u k c y jn y c h , s o c ja ln o -b y to w y c h o ra z in n y c h p o tr z e b z b io ro w y c h
— s f e r a r e p r o d u k c ji z a so b ó w m a ją tk o w y c h i p ro c e s ó w i n w e s to w a n ia
— s f e r a h a n d lu z a g ra n ic z n e g o i in n y c h p r z e ja w ó w u d z ia łu w m ię d z y n a ro d o w y m p o d z ia le p ra c y
— s f e r a p r o d u k c ji, s p ó jn o ś c i p o p y tu i p o d a ż y o r a z c z y n n ik ó w je d e te r m in u ją c y c h
W e fe k c ie o tr z y m u je się d o ść zło żo n y w ie lo p ła s z c z y z n o w y u k ła d o b s z a ró w p ro b le m o w y c h plamkowania c e n tr a ln e g o w u ję c iu k o m p le k s o w y m z ró ż n ic o w a n y m ta k p o d w z g lę d e m h o r y z o n tu c z aso w eg o , j a k i s t r u k t u r g a łę z io w o -b ra n ż o w y c h i re g io n a ln o - p r z e s tr z e n n y c h , w r a m a c h k tó r y c h w y k ła d a ją s ie k o m p le k s o w e c e le , ś r o d k i i w a r u n k i d z ia ła n ia g łó w n y c h s f e r p la n u c e n tr a ln e g o . U k ła d te n p rz e a n a liz o w a n o po d k ą te m m o ż liw o śc i z a s to s o w a n ia w s y s te m ie in f o r m a ty c z n y m n a jw ła ś c iw s z y c h k la s m e to d , m o d e li o ra z p r o c e d u r o d p o w ie d n ic h do z a s to s o w a n ia w p o sz c z e g ó ln y c h s f e r a c h p la n u , h o ry z o n c ie c z a so w y m i r e p r e z e n ta c j i d a n y c h , a t a k że p r z y r a c j o n a ln y m s to p n iu f o r m a liz a c ji p o sz c z e g ó ln y c h a n a liz i ra c h u n k ó w .
B io rą c pod u w a g ę d o s tę p n o ś ć i w ła s n o ś c i o d p o w ie d n ic h m o d e li a n a lity c z n o - b ila n s o w y c h , s y m u la c y jn y c h , e k o n o m ic z n y c h , p r o g n o s ty c z n y c h o ra z o p ty m a liz a c y jn y c h o k r e ś lo n o w p ie r w s z e j fa z ie p r a c n a d k o n c e p c ją s y s te m u C E N - P L A N o ra z p ie r w s z y m i je g o p o d s y s te m a m i, k tó r e ze s f e r p la n u c e n tr a ln e g o o ra z p ro b le m ó w p la n o w a n ia c e n tr a l
n e g o n a le ż a ło b y p r z y ją ć z a p r z e d m io t in f o r m a ty z a c ji w p ie r w s z y m e ta p ie p r a c n a d s y s te m e m .
W e fe k c ie p o w y ż sz y c h a n a liz i p r a c in ic ja ln y c h , a ta k ż e o c e n y m o ż liw o śc i r e a liz a c ji i w d ro ż e ń p o sz c z e g ó ln y c h p o d s y s te m ó w do k o n s t r u k c ji p la n ó w p ię c io le tn ie g o i ro c z n e g o u s ta lo n o w s tę p n ie , ż e o b o k p r a c n a d k o n c e p c ją c a ło ś c io w ą C E N P L A N — r e a liz o w a n e b ę d ą n a s t ę p u ją c e p o d s y s te m y
in f o r m a ty c z n e z g o d n ie z ro z w a ż a n y m i p o p rz e d n io s f e r a m i p la n o w a n ia , a w sz c zeg ó ln o ści:
— p o d s y s te m o g ó ln o g o s p o d a rc z y c h p r o p o r c ji w z ro s to w y c h (K O R P L A N )
— p o d s y s te m r e p r o d u k c ji z a so b ó w i p ro c e s ó w in w e s to w a n ia (IN P L A N )
— p o d s y s te m o c e n y p rz e b ie g u r e a liz a c ji p la n u w p o d s ta w o w y c h d z ie d z in a c h o ra z r e s o r ta c h i w y b r a n y c h o rg a n iz a c ja c h g o s p o d a rc z y c h (R O P L A N )
a w d a ls z e j k o le jn o ś c i
— p o d s y s te m a n a liz z a tr u d n ie n i a
— p o d s y s te m p la n o w a n ia p e rs p e k ty w ic z n e g o
— b a n k d a n y c h s y s te m u C E N P L A N (ze s z c z e g ó ln y m u - w z g lę d n ie n ie m p o tr z e b p o d s y s te m u R O P L A N ).
T a k i t r y b p r o j e k to w a n ia s y s te m u C E N P L A N p o z w a la ł n a e w o lu c y jn e w p ro w a d z e n ie n o w y c h te c h n ik p la n o w a n ia o ra z n a u z y s k iw a n ie p ie r w s z y c h z a s to s o w a ń p o d s y s te m ó w z n a c z n ie w c z e ś n ie j n iż w p r z y p a d k u ró w n o c z e s n e g o p r o je k t o w a n i a w s z y s tk ic h e le m e n tó w s k ła d o w y c h s y s te m u C E N P L A N
P r z y j m u j ą c z a a u to r a m i in ic ja l n e j k o n c e p c ji s y s te m u C E N P L A N , że p o d s y s te m o g ó ln o g o s p o d a rc z y c h p r o p o r c ji w z r o s to w y c h K O R P L A N ja k o p o d s y s te m w io d ą c y (p ro w a d z ą c y ) m a u s p r a w n i a ć p rz e d e w s z y s tk im p ro c e s y s a m o d z ie ln e g o k o n s t r u o w a n ia w ie lo w a r ia n to w y c h z b ila n s o w a n y c h k o n c e p c ji p la n ó w s p o łe c z n o -g o sp o d a rc z e g o ro z w o ju k r a j u , p rz e d s ta w io n o w p u b li k a c ji n a jis to tn ie js z e p ro b le m y p r o je k t o w a n i a i s to s o w a n ia te g o w ła ś n ie p o d s y s te m u .
W p o c z ą tk o w e j fa z ie p r a c n a d p o d s y s te m e m K O R P L A N p rz y ję to , że g łó w n y m je g o ce le m je s t d y n a m ic z n a s y m u la c ja z m ia n m a k r o e k o n o m ic z n y c h p r o p o r c ji w z ro s tu o ra z w s tę p n y c h k o n c e p c ji p la n ó w sp o łe c z n o -g o s p o d a rc z e g o ro z w o ju k r a j u , a p o d s ta w o w y m i p r o b le m a m i r o z w ią z y w a n y m i z a p o m o c ą te g o p o d s y s te m u są :
a) u s ta le n ie m a k r o p r o p o r c ji w z ro s to w y c h i s t r u k tu r a l n y c h b) u s ta le n ie s to p n ia r ó w n o w a g i (z b ila n s o w a n ia ) g o s p o d a r k i c) u z y s k a n ie o g ó ln o g o s p o d a rc z y c h p r z e s ła n e k o c en y e f e k ty w n o ś c i w y k o r z y s ta n ia z aso b ó w .
W k o n s e k w e n c ji ta k ie g o r o z u m o w a n ia o k a z a ło się n ie z b ę d n e w e w n ę tr z n e p o d z ie le n ie p o d s y s te m u K O R P L A N n a b lo k i, p r z y c z y m ¡w y ró żn io n o b lo k i s a m o d z ie ln e , r o z w ij a ją ce p e w n e k la s y n ie z a le ż n y c h p ro b le m ó w m e r y to ry c z n y c h o ra z s y s te m o w y c h w ro z u m ie n iu te c h n o lo g ii i te c h n i k i i n fo r m a ty c z n e j. P ie r w s z ą g r u p ę b lo k ó w n a z w a n o b lo k a m i p ro b le m o w y m i, d r u g a g r u p a o k r e ś la n a je s t p o ję c ie m b lo k ó w s y s te m o w y c h .
Z k o le i b lo k i w e w n ę tr z n ie p o d z ie lo n o n a s e k to r y o ra z g r u p y p r o c e d u r , k tó r e ze w z g lę d ó w o r g a n iz a c y jn o - te c h n o lo - g ic z n y c h p o d z ie lo n e z o s ta ły n a p r o c e d u r y , p ro g r a m y k o m p u te r o w e , p o d p ro g r a m y itp .
Z d r u g ie j s tr o n y p r z y ję to , że je ś li p o d s y s te m _ w s p o m a g a p ro c e s y tw o r z e n ia k o n c e p c ji i w a r i a n t u p r o je k tó w p la n ó w , a w ic h r a m a c h s y m u la c ję z a c h o w a ń p r z e b ie g u ró ż n e g o r o d z a ju p ro c e s ó w s p o łe c z n o -g o s p o d a rc z y c h w z ró ż n ic o w a n y m h o ry z o n c ie cz a su , to p rz e z p o d z ia ł p ro b le m o w o - f u n k - c jo n a ln y ro z u m ie ć n a le ż y z d o ln o ś ć o c e n y p o sz c z e g ó ln y c h w s k a ź n ik ó w i r e l a c ji c z ą s tk o w y c h z p u n k tu w id z e n ia ich w p ły w u n a p r o p o r c je o g ó ln o g o s p o d a rc z e p rz y ró w n o c z e s n e j m o ż liw o śc i p rz e p r o w a d z a n ia m ię d z y o k re s o w e j a n a liz y p o ró w n a w c z e j, il u s t r u ją c e j s to p ie ń z a k łó c e ń w y n ik a ją c y z w p ły w u z m ia n c z ą s tk o w y c h w s k a ź n ik ó w i r e l a c ji n a o s ią g a n ie p o ż ą d a n y c h p r o p o r c ji o g ó ln o g o s p o d a rc z y c h . W p r o c e sie p ra k ty c z n e g o p r o je k to w a n ia i w d ro ż e ń p o sz c z e g ó ln y c h b lo k ó w p ro b le m o w y c h p o d s y s te m w z b o g a c o n y z o s ta ł o sz e r e g n o w y c h p r o p o z y c ji m e r y to r y c z n y c h t a k w u ję c iu p r o b le m o w y m , ja k i te c h n o lo g ic z n y m p r z y czy m n ie je d n o k r o t
n ie in s p ir a c j a t a w y c h o d z iła ze s tr o n y u ż y tk o w n ik a p o d s y s te m u .
W k o n s e k w e n c ji t a k z a ry s o w a n e g o z b io ru b lo k ó w p r o b le m o w y c h i s y s te m o w y c h u z y s k a n o z je d n e j s tr o n y z d o ln o ś ć o ce n y p o sz c z e g ó ln y c h w s k a ź n ik ó w i r e l a c ji c z ą s tk o w y c h z p u n k tu w id z e n ia ic h w p ły w u n a p r o p o r c je o g ó ln o g o sp o d a rc z e , z d r u g ie j z a ś s tr o n y m o ż liw o ść p r z e p r o w a d z e n ia m ię d z y o k re s o w y c h a n a liz p o ró w n a w c z y c h , il u s tr u ją c y c h s to p ie ń z a k łó c e ń w y n ik a ją c y c h z w p ły w u z m ia n c z ą s tk o w y c h w s k a ź n ik ó w i r e l a c ji n a o s ią g a n ie p o ż ą d a n y c h o g ó l
n o g o s p o d a rc z y c h p r o p o r c ji w z ro s to w y c h . O z n a c z a ło to k o n ie c z n o ść s k o n c e n tr o w a n ia w y s iłk ó w n a d z a p e w n ie n ie m m o ż liw ie p e łn y c h p o w ią z a ń p o m ię d z y w d r a ż a n y m i do p r a k ty k i z a p r o je k to w a n y m i b lo k a m i p r o b le m o w y m i ta k , a b y
z a p e w n ić d o celo w o z re a liz o w a n ie p o d s y s te m u o h ie r a r c h i c z n e j s t r u k t u r z e b lo k ó w . S e k w e n c ję ta k ą il u s t r u j e s y n t e ty c z n y s c h e m a t p o d s y s te m u K O R P L A N p r z e d s ta w io n y n a ry s . 1 (s c h e m a t A), p rz y czy m w s t r u k tu r z e b lo k ó w p r o b le m o w y c h b lo k S Y M U L A T O R z a w ie r a ją c y S e k to r y S I i S2 s p e łn ia f u n k c j e w ią ż ą c e wr ś c isły m z w ią z k u z a n a liz ą m ię d z y g a łę z io w y c h p rz e m ia n s t r u k t u r a l n y c h , p rz y czy m b ila n s e o rg a n iz a c y jn o - g a łę z io w e (b lo k p ro b le m o w y B IL A N SE) s ta n o w ią p o m o s t p o m ię d z y g a łę z io w y m p r z e k r o je m s t r u k tu r a ln y m a p r z e k r o ja m i o rg a n iz a c y jn y m i.
R ó w n o c z e ś n ie n a z w a b lo k u S Y M U L A T O R p o s ia d a d w a is to tn e z n a c z e n ia . P ie r w s z e z n ic h o k r e ś la f u n k c j ę teg o b lo k u s p r o w a d z a ją c ą się do z a s to s o w a n ia w je g o r a m a c h ta k i c h f o r m m o d e lo w a n ia , k tó r e p o z w a la ją n a a k ty w n e n a ś la d o w a n ie zachow ra n ia s ię o d tw a r z a n e g o z a p o m o c ą m o d e lu u k ła d u r z e c z y w is ty c h p ro c e s ó w . P r z y czy m is to t n ą f u n k c j ą n a ś l a d o w a n i a r z e c z y w is to ś c i je s t z d o ln o ść b a d a n ia z a c h o w a n ia się u k ła d u w k o n s e k w e n c ji p o d e jm o w a n y c h d e c y z ji sp o łe c z n o -g o s p o d a rc z y c h , a ta k ż e m o ż liw o śc i o d tw a r z a n i a z a p o m o c ą m o d e lu w y b r a n y c h w ła s n o ś c i sa m e g o u - k ła d u d ro g ą k o le jn y c h e k s p e r y m e n tó w n a m o d e lu . O z n a cza to w p r a k ty c e , że s to s u ją c w b lo k u p ro b le m o w y m S Y M U L A T O R w s z y s tk ie m o ż liw e f o r m y s y m u la c ji z a n a j is to tn ie js z e u z n a n o n a ś la d o w a n ie r z e c z y w is ty c h p ro c e s ó w m a k r o e k o n o m ic z n y c h p r o p o r c ji w z r o s tu o ra z ic h z m ia n w f u n k c j i w io d ą c y c h d e c y z ji sp o łe c z n o -g o s p o d a rc z y c h . Z d r u g ie j s t r o n y p rz e z b lo k p ro b le m o w y S Y M U L A T O R n a le ż y r o z u m ie ć p e w ie n z e sp ó ł m o d e li s y m u la c y jn y c h tw o r z ą c y c h ja k o c a ło ść n a r z ę d z ie s y m u la c ji m a k r o e k o n o m ic z n y c h p r o p o r c ji w z ro s to w y c h , k tó r e m u p o d p o rz ą d k o w a n e są m o d e le s y m u la c y jn e d la p ro b le m ó w o d c in k o w y c h . M o d e le te w s p o m a g a n e są p rz e z z e sp ó ł p o z o s ta ły c h b lo k ó w p r o b le m o w y c h p o d s y s te m u w t a k i sp o só b , a b y z a p e w n ić p o g łę b io n ą a n a liz ę w ła s n o ś c i o p is y w a n y c h m o d e li s y m u la c y j
n y c h lu b te ż z a p e w n ić ic h w z a je m n ą sp ó jn o ś ć i w e w n ę t r z n ie s k o o r d y n o w a n e f o r m y a n a liz y .
P o d s ta w o w y m o d e l s y m u la c y jn y o g ó ln o g o s p o d a rc z y c h p r o p o r c ji w z ro s to w y c h o p ie r a się n a in t e r a k t y w n e j s y m u la c ji u k ła d u u m o ż liw ia ją c e g o b a d a n ia i o cen ę m o ż liw o śc i o s ią g n ię c ia m o ż liw ie m a k s y m a ln e g o te m p a w z ro s tu z a s p o k o je n i a p o tr z e b s p o łe c z e ń s tw a , tj. b y to w o - k o n s u m p c y jn y c h c e ló w o g ó ln o s p o łe c z n y c h , p r z y o k re ś lo n y c h w y m a g a n ia c h d o ty c z ą c y c h w z a je m n y c h r e l a c ji m ię d z y ró ż n y m i k a te g o r i a m i p o trz e b . R ó w n o c z e ś n ie m o d e l p o z w a la o k re ś lić , od ja k ic h g łó w n y c h w a r u n k ó w z a le ż y r e a l iz a c j a c e lu m a k s y m a liz a c ji z a s p o k o je n ia p o tr z e b o ra z w ja k i m s to p n iu m o ż
n a o sią g n ą ć p o p r a w ę ty c h w a r u n k ó w i od czego to z a leży.
M o d e l s y m u la c y jn y o g ó ln o g o s p o d a rc z y c h p r o p o r c ji w z ro s to w y c h w s w o je j a k tu a l n ie z a lg o r y tm iz o w a n e j f o r m ie s t a nowi z a m k n ię ty cią g lo g ic z n y k ilk u s e t p r o c e d u r z g r u p o w a n y c h w d w u p o d s ta w o w y c h s e k to r a c h , tj.:
— s e k t o r p r o p o r c je o g ó ln e o p e r u j ą c y p o ję c ia m i i w ie lk o ś c ia m i d o ty c z ą c y m i z b io rc z o c a ło ś c i g o s p o d a r k i n a r o d o w e j
— s e k to r p r o p o r c je s t r u k t u r a l n e , g d z ie w p ro w a d z o n o r o z w in ię te r a c h u n k i w s p ó łz a le ż n o ś c i s t r u k t u r a l n y c h m ię d z y ró ż n y m i o d c in k a m i g o s p o d a r k i n a ro d o w e j.
W s e k to r z e — p r o p o r c je o g ó ln e — m o d e l s y m u la c y jn y o d p o w ia d a ć m o że n a s z e re g p y ta ń s c e n a r iu s z a , w ty m p r z y k ła d o w o n a p y ta n ia :
— czy p o s tu lo w a n e p r z e c ię tn e ro c z n e te m p o w z r o s tu p ła c i d o c h o d ó w 're a ln y c h , a w k o n s e k w e n c ji ta k ż e te m p o s p o ż y c ia in d y w id u a ln e g o m o ż liw e je s t d o o s ią g n ię c ia w k o n f r o n ta c j i z in n y m i z a k ła d a n y m i p r o p o r c ja m i
— ja k a je s t ró ż n ic a m ię d z y p o d a ż ą a p o p y te m n a in w e s ty c je p r o d u k c y jn e .
O g n iw a m i p o ś r e d n im i m o d e lu s ą p ro c e d u r y , w y lic z a ją c e w o p a r c iu o w y k o r z y s ta n ie w s p ó łz a le ż n o ś c i z j a w i s k ’ g o s
p o d a rc z y c h p o z o s ta łe e f e k ty g o sp o d a rc z e o ra z n ie z b ę d n y n a k ła d p r a c y ż y w e j i u p rz e d m io to w io n e j, t a k ie j ja k : d o c h ó d n a r o d o w y w y tw o rz o n y i d o p o d z ia łu , e le m e n ty d o c h o d u n a ro d o w e g o p o d z ie lo n e g o , z a s o b y ś r o d k ó w tr w a ł y c h p r o d u k c y jn y c h , z a tr u d n ie n i e w p o d z ia le n a s t r e fy , w y d a jn o ś ć p ra c y , te c h n ic z n e u z b r o je n ie p ra c y , p r o d u k ty w n o ś ć ś r o d k ó w tr w a ły c h , o p ła c e n ie w y d a jn o ś c i p ra c y i in n e .
W s e k to r z e — p r o p o r c je s t r u k t u r a l n e — m o d e l d o k o n u je k o n f r o n ta c ji w e w n ę t r z n ie s p ó jn y c h p r o p o r c ji o g ó ln y c h z z a ło ż e n ia m i p r z y j ę ty m i d la p o sz c z e g ó ln y c h p o d m io tó w g o s p o d a r c z y c h ( g a łę z ie - d z ia ły w z g lę d n ie o rg a n iz a c je g o sp o -
CQ
CO
□ ___ □ ___□ ___ □ ___ □ ___ □ ___ □ ___ Q
I <* f | Model ogólnogospodarczych proporcji wzrostowych b _ iJ Proporcje ogólne - interaktywne bilansowanie gospodarki
n
n z c
i ' > ”1 Dynamiczne modele niakrnzuleżności-komptcksowc Lll_J Proporcję ogólne i strukturalne
n z r r n : T~T
~r~r
_L_L. ~i— r ~i rr f | Wielosektorowe dynamiczne modele makrozależnoSci
I Isfery handlu zagranicznego, reprodukcji majątku trwałego, warunków bytu ludności)
" r ~ r ' .L -L . I " T ' I I I 1 I I ' I I--- 1- 1... ' I SA I Symulator miedzygałeziowych przepływów zmian cen
~i r
I S b 1 Symulator organizacyjno-gałeziowych zmian cen
~r—r
X X
~r~r
i r XX ~ r ~ r ~ r ~ r55 I Ekonometryczny model gospodarki -KP-X
r - i — r~ n n — r ~i— r
S 7 I Model przepływów organizacyjno-gałęziowych
CZE I T X X XX XX XX X X X X
Rozwinięty bilans produkcji przemysłowej
X X XX XX XX XX X X
p I Modele równowagi rynkowej
I I J 1, ~i r T~r ~1 T~
Bilanse środków trwałych w planie rocznym i pięcioletnim
~ l ~ I '" I
1 T X X
~ r ~ r X X X X T~X XX
UJ Wielokryteriowy model terenowego rozdziału budownictwa mieszkaniowego
I I I
X X XX - 1"' I ~i— T XX i r
>
>
>
>
>
>
>
>
12 Bilans płatniczy państwa
\ r X X XX XX ~ r ~ r XX T ~ r
S13 | Wielokryteriowc analizy strukturalne efektywności handlu zagranicznego
X=C
S M\ Działowo-gałęziowe i adresowe analizy NPSG. Plan roczny i piecioletni
~i— r TT71 Analizy zmian cenowych i metodologiczno-organizacyjnych
I w zakresie przemgsłu i bilansu dochodu narodowego I I ---
irzx
~r~ • i XX r r r
S 16 I Analizy procesów regulacji strukturalnych zmian cen
xzr
i r XX"TTTl Analizy produkcji czystej w przemyśle uspołecznionym
"JZJ w funkcji zmian produkcji sprzedanej__________ __
~i— r ~i— r
i Wieloczynnikowe relacje ekonomiczne w układach 10 ' gałęziowych - nakłady i wyniki w NPSG
i ' " r ---i i ~ r~ r i i
S 19 Model analiz wyżywienia i racjonalizacji struktur spożycia
~i— r ~1— r XX "i r T X
>
>
>
>
>
>
>
>
S 2 01 Mierniki warunków bytu ludności - synteza analiz budżetów rodzinnych
~l— r T ~ T ~ r ~ r
>
S 21 Jednolity rejestr elementów sterowania WG-rejestr zmian warunków ekonomicznych
>
>
Katalog analiz, oceny i zmian normatywów i parametrów sterowania W06
•r~T' DZ7T ~ r~ r
Katalog procedur korekty i wyznaczania parametrów sterowania WOG;
katalog analiz efektywnościowych
T Z =
BSi
> * Kj Ci
- I ® a -S g s
•3 ts BS2
I §.
~ -5 -c: <0 ToI ' «X.
Ç5 *>s.
Nj Q Ä ST*
l §
! "
-S -§
§ *
cc CoCO
g g i BS3
,<łj
I I
Q5 «-> O ^ <3 ^ Ni ?•? ! ö cc .*0 .ÇJ
^ 3 CD cc to
^ cc£
*«=> -, i CJ
n u
t l
1M1
1Ś7] [ W l\ / \ / \ / \ / \ / \ / \ / \ /
\ML 1
a ^ CS ^
. .<0
•2 S
c, ^3
^ i.
cS. -CJ
F I L T R D O S T C P N 0 S C
V
Schemat A
Terminal użytkownika INFORMATOR Syntetyczne wprowadzenie do podsystemu
INICJATOR
V
Zbiór procedur inicjacji przetwarzania
B IU L E T Y N
Syntetyczny biuletyn planu
KATALOG GIER Strategiczne gry symulacyjne -zbiór scenariuszy
ZBIORY RETRO- SPEKTYWNE ORAZ
ARCHIWUM PLANÓW ZBIORY SPECJALNE
¡ZASTRZELONE ZBIORY INDYWIDUALNE ZBIORY SYSTEMOWE
PODSYSTEM KORPLAH ZBIORY PODSYST.
ROPLAN, INPLAN, PERSPEKTYWA
Rys. 1. S ch em at A — S y n te ty c z n y sc h e m a t blok o w y pod sy stem u K O B PL A N
O O
d a rc z e ) p r z y o k re ś lo n y c h w s p ó łz a le ż n o ś c ia c h s t r u k t u r a l n y c h m ię d z y ró ż n y m i o d c in k a m i g o s p o d a r k i n a ro d o w e j.
L o g ik a k o n s t r u k c ji m o d e lu s y m u la c y jn e g o o g ó ln o g o s p o d a r
cz y c h p r o p o r c ji ro z w o jo w y c h o ra z s c h e m a ty p o w ią z a ń p o sz c z e g ó ln y c h je g o p r o c e d u r u m o ż liw iła po o p ro g r a m o w a n iu m o d e lu w d w ó c h w e r s ja c h in t e r a k t y w n ą je g o e k s p lo a ta c ję w e d łu g p e w n e g o z b io r u s c e n a r iu s z y o ra z s p a r a m e tr y z o w a - n y c h w a r ia n tó w e g z o g e n ic z n y c h in f o r m a c ji p la n is ty c z n y c h . C h a r a k te r y s ty c z n ą c ech ą m o d e li s y m u la c y jn y c h b lo k u S Y M U L A T O R o k a z a ł się w p r a k t y c e s iln y n a c is k u ż y tk o w n i
k a n a ro z w ó j i ro z b u d o w ę m o d e li s e k to ro w y c h o b e jm u ją c y c h p o sz c z e g ó ln e s f e r y p la n u , tj. s f e r ę r e p r o d u k c ji m a j ą t k u tr w a łe g o , h a n d lu z a g ra n ic z n e g o , s p o ż y c ia itd . M o d e le te u s z c z e g ó ło w ia ją c p o w ią z a n ia i r e la c je m o d e lu c a ło ś c io w e g o s ta n o w ią is to tn e n a rz ę d z ie w e r y f i k a c ji p o p ra w n o ś c i k o n s t r u k c ji p o sz c z e g ó ln y c h e le m e n tó w p la n u z a ró w n o w h o ry z o n c ie p la n u ro c z n e g o , ja k i p ię c io le tn ie g o p rz y r ó w n o c z e s n e j m o ż liw o śc i w z a je m n e g o w ią z a n ia ic h w m o d e l w ie lo s e k to ro w y n ie z a le ż n ie od m o d e lu p r o p o r c ji o g ó ln y ch . P o d k r e ś le n ia w y m a g a ta k ż e f a k t, że m o d e le s e k to r o w e z a w ie r a ł y sz c z e g ó ln ie w y s o k ie w a lo r y u ż y tk o w e w ó w c z a s, g d y ic h z a p is f o r m a ln y b y ł m o ż liw ie z b ie ż n y z p r o c e d u r a m i s to s o w a n y m i w k o n s t r u k c ji p la n ó w w b ie ż ą c e j p r a k ty c e p la n is ty c z n e j. M e r y to ry c z n ie p o szczeg ó ln e w e r s je o b y d w u k la s m o d e li u m o ż liw ia ją n ie ty lk o p r o s tą in te g r a c ję w 'p r o c e s s y m u la c ji, a le i w p r z y p a d k u n ie z b ila n s o w a n ia s ię n p . w y lic z o n e g o i z a ło ż o n e g o te m p a w z ro s tu p ła c i d o c h o d ó w r e a ln y c h m o d e l s e k t o r a S I „ p r z e d s ta w ia ” u ż y t
k o w n ik o w i p r o p o r c je z m ia n p a r a m e tr ó w w e d łu g u s ta lo n e go k lu c z a w a g w a ż n o śc i i z m ie n n y c h d e c y z y jn y c h eg zo g e
n ic z n y c h .
W y jś c ia z m o d e li s y m u la c y jn y c h s e k to r a S I i S2 w p o s ta c i t a b lic p la n is ty c z n y c h i w y k re s ó w w s k a li p ię c iu i d z ie s ię c iu l a t s ta n o w ią p o d s ta w ę d o d a ls z y c h a n a liz o d c in k o w y c h i p r o b le m o w y c h a ta k ż e w k o ń c o w y c h r o z w ią z a n ia c h u tw o r z e n ie w s tę p n y c h k o n c e p c ji p r o j e k tó w p la n ó w o ra z ic h p o r ó w n a ń z p u n k tu w id z e n ia k r y t e r ió w o g ó ln o s p o łe c z n y c h i m a k ro e k o n o m ic z n y c h .
P o d o b n a k la s a m o d e li s y m u la c y jn y c h o b e jm u je p ro b le m y p la n o w a n ia p e rs p e k ty w ic z n e g o w u ję c iu c a ło ś c io w y m o r a z p ro b le m o w y m w ty m sz c z e g ó ln ie m o d e l g o s p o d a r k i s u r o w c o w e j, ro z w o ju m o to ry z a c ji in d y w id u a ln e j, g o s p o d a r k i r o l
n o -s p o ż y w c z e j itd . R ó w n o c z e ś n ie w ię k sz o ś ć m o d e li b lo k u p ro b le m o w e g o S Y M U L A T O R w e r y f ik o w a n a je s t p od w z g lę d e m o c e n y s to p n ia „ w ra ż liw o ś c i” z m ie n n y c h eg zo g e
n ic z n y c h a ta k ż e p o p ra w n o ś c i k o n s t r u k c ji m o d e lu p rz e z k la s ę m o d e li e k o n o m e try c z n y c h w sz c z e g ó ln o śc i p rz e z o d p o w ie d n ie m o d e le e k o n o m e try c z n e g o s p o d a r k i — s e k to r S6. N a le ż y w ty m m ie js c u zw ró c ić u w a g ę n a p o w ią z a n ia m o d e li s y m u la c y jn y c h z b lo k ie m p ro g n o z ś r e d n io i d łu g o o k re s o w y c h .
J e d n a k z a n a jw ię k s z y w a lo r p r z y d a tn o ś c i m o d e li b lo k u s y m u l a to r a n a le ż y u z n a ć ic h w a r to ś ć w e r y f ik a c ji k o n c e p c ji p la n is ty c z n y c h p rz y r ó w n o c z e s n e j z d o ln o ś c i in d u k o w a n ia i tw o r z e n ia n o w y c h z b ila n s o w a n y c h w a r ia n t ó w p la n u , p rz y c zy m w e r s je t e w ią z a n e są ró w n o c z e ś n ie z n ie z b ę d n y m i r a c h u n k a m i s t r u k tu r a ln y m i.
S y m u la to r P r z e p ły w ó w Z m ia n C e n ja k o k o le jn y w y d z ie lo n y s e k t o r b lo k u p ro b le m o w e g o S Y M U L A T O R u m o ż liw ia in t e r a k t y w n ą o c e n ę w p ły w u z a m ie rz o n y c h z m ia n cen m a te r ia łó w , s u r o w c ó w lu b p r o d u k t ó w o ra z u s łu g m a t e r i a l n y c h m a ją c y c h w p ły w n a d a ls z e z m ia n y p o z io m u c e n w u k ła d a c h g a łę z io w y c h i o rg a n iz a c y jn o - g a łę z io w y c h g o sp o d a r k i n a ro d o w e j o ra z n a p r z e k s z ta łc e n ie s t r u k t u r y c a łe g o u k ła d u cen.
S y m u l a to r g e n e r u je ró w n o c z e ś n ie w s k a ź n ik i z m ia n y p o z io m u ce n w r a z z w y s o k o ś c ią s k u t k ó w f i n a n s o w y c h w y n ik a ją c y c h ze z m ia n w p o z io m ie cen w e d łu g p o d s ta w o w y c h k ie r u n k ó w ro z d y s p o n o w a n ia p r o d u k t u g lo b a ln e g o . I n t e r a k ty w n a f o r m a e k s p l o a ta c ji s y m u la to r a o ra z ty p a lg o r y t
m u p o z w o liły n a tw o r z e n ie i ro z w a ż e n ie s z e r e g u w a r i a n tó w p r o je k tó w z m ia n y c e n p r o d u k t ó w i u s łu g m a t e r i a l n y c h , w y s tę p u ją c y c h w o b ro c ie z a o p a trz e n io w y m u m o ż li
w ia ją c ró w n o c z e ś n ie ro z lic z e n ie f in a ln y c h s k u tk ó w p r z y jm o w a n y c h z a ło ż e ń w e jś c io w y c h .
W k o n s e k w e n c ji s e k t o r S y m u l a to r a P r z e p ły w ó w Z m ia n C en u m o ż liw ił ró w n ie ż d o k o n a n ie o c e n y d a ls z y c h z m ia n p o z io m u ce n w y n ik a ją c y c h z re ig u la c ji p ła c o w y c h w p o sz c z e g ó ln y c h b r a n ż a c h o ra z ze z m ia n in n y c h r o d z a jó w k o sz tó w n ie m a te r ia ln y c h .
W p ie r w s z y m e ta p ie r e a liz a c ji b lo k u p ro b le m o w e g o n ie w p e łn i u w z g lę d n ia się c z y n n ik i w y w o łu ją c e p o tr z e b ę z m ia n c e n a z a te m z a k ła d a się, że p rz e d w s tę p n e , im p u ls y cen są d a n e z z e w n ą tr z m o d e lu , a w ię c p r z e d m io te m a lg o r y tm u s y m u la c ji są ic h k o n s e k w e n c je . W d r u g im e ta p ie b lo k S y m u l a to r a Z m ia n y C en p o w ią z a n y z o s ta n ie z o d r ę b n y m m o d e le m p o z w a la ją c y m n a s y m u la c ję p ro c e s ó w r e g u la c ji s to s u n k ó w r y n k o w y c h p rz e z s t r u k t u r a l n e z m ia n y cen.
B lo k ie m p ro b le m o w y m is to tn y m d la a n a liz y p r o j e k tu p la n u p ię c io le tn ie g o a ta k ż e m o ż liw y m do z a s to so w a n ia ' w p la n ie ro c z n y m d la b ila n s o w a n ia p r o d u k c j i w u k ła d z ie rz e c z o w y m i a d re s o w y m je s t b lo k p ro b le m o w y B IL A N S E , z a w ie r a ją c y m ię d z y in n y m i s e k t o r b ila n s u o r g a n iz a c y jn o - -g a łę z io w e g o .
E k s p lo a ta c ja te g o b lo k u o p ie r a ła s ię n a a n a liz ie b ila n s u o rg a n iz a c y jn o - g a łę z io w e g o d la r o k u p o p rz e d z a ją c e g o p la n o w a n y o k re s p ię c io le tn i o ra z d la o s ta tn ie g o r o k u p la n u p ię c io le tn ie g o .
B lo k te n p o z w a la n a in t e r a k t y w n ą fo rm ę :
— o k r e ś la n ia s t r u k t u r y i p o z io m u p r o d u k c j i n ie z b ę d n e j d la w y tw a r z a n ia p r o d u k t u fin a ln e g o w o k r e ś lo n e j u p r z e d n io ¡w ielkości i s t r u k tu r z e
— u s ta le n ia p o tr z e b n e g o z a so b u o ra z s t r u k t u r y m a j ą t k u tr w a łe g o u k a ż d e g o z p r o d u c e n tó w d la z re a liz o w a n ia p l a n o w a n e j p r o d u k c j i p rz y o k re ś lo n y c h w s p ó łc z y n n ik a c h m a - ją tk o c h ło n n o ś c i ( p r o d u k ty w n o ś c i m a j ą t k u trw a łe g o )
— u s t a le n i a p o tr z e b n e g o p o z io m u z a tr u d n ie n ia u k a ż d e g o z p r o d u c e n tó w p r z y o k re ś lo n y m p o z io m ie p ra c o c h ło n n o ś c i (w y d a jn o ś c i p ra c y )
— o k r e ś le n ia k o n s e k w e n c ji e w e n tu a ln y c h z m ia n w s t r u k tu r z e p o p y tu f in a ln e g o , w y d a jn o ś c i p r a c y , m a ją tk o c h ło n - n ości, p o z io m u i k ie r u n k a c h z u ż y c ia m a te r ia łu .
B ila n s o rg a n iz a c y jn o - g a łę z io w y w u ję c iu p ro b le m o w y m w z a s a d z ie s k o n s tr u o w a n y je s t a n a lo g ic z n ie j a k b ila n s p r z e p ły w ó w m ię d z y g a łę z io w y c h (S e k to r S7). P o d s ta w o w e ró ż n ic e s p r o w a d z a ją się z je d n e j s tr o n y do tw o rz e n ia p r o d u k c ji g lo b a ln e j p r z e m y s łu w e d łu g g łó w n y c h p r o d u c e n tó w w r a z z k o n s e k w e n c ja m i z m ia n o r g a n iz a c y jn y c h , z d r u g ie j z a ś s tr o n y p o le g a ją n a u tw o r z e n iu p e w n e g o m e c h a n iz m u ro z lic z e n ia p r o d u k c ji w y tw a r z a n e j p rz e z p o d m io ty g o sp o d a r c z e n a ró ż n e g a łę z ie i d z ia ły g o s p o d a r k i n a ro d o w e j.
T a o s ta tn ia p r o c e d u r a re a liz o w a n a je s t z a p o m o c ą o d p o w ie d n ie j m a c ie rz y a llo k a c ji p r o d u k c ji.
R e a liz a c ja p ro c e s u p r z e tw a r z a n ia b lo k u p o le g a n a w e r y f i k a c ji z n a c z n e g o m a t e r i a łu s ta ty s ty c z n e g o d o ty c z ą c e g o w a r to ś c i p o p y tu fin a ln e g o (p o m n ie jsz o n e g o o im p o r t f i n a l n y ) w u k ła d z ie s t r u k t u r a ln y m , s t r u k t u r y p r o c e n to w e j w a ż n ie js z y c h n a k ła d ó w m a te r ia ln y c h d la k a ż d e g o p ro d u c e n ta , m a ją tk o c h ło n n o ś c i i p ra c o c h ło n n o ś c i p r o d u k c ji g lo b a ln e j k a ż d e g o z p r o d u c e n tó w o ra z u d z ia łu k a ż d e g o p ro d u c e n ta w p r o d u k c ji k r a j p w e j z g a łę z i g o s o p d a r k i n a ro d o w e j. P u n k te m w y jś c ia do a n a liz y je s t z a te m s ta ty s ty c z n y b ila n s o rg a n iz a c y jn o - g a łę z io w y a k tu a liz o w a n y i k o ry g o w a n y co r o k u p rz e z G łó w n y U r z ą d S ta ty s ty c z n y ta k , a b y m o ż liw e b y ło u w z g lę d n ie n ie w o d r ę b n y m tr y b ie p r o c e d u r p rz e z u ż y tk o w n ik a z m ia n o rg a n iz a c y jn y c h c e n o w y c h o ra z m e to d y c z n y c h .
O d p o w ie d n io p rz e k s z ta łc o n y b ila n s o rg a n iz a c y jn o - g a łę z io w y w z b o g a c o n y z o s ta je o d a n e p la n is ty c z n e , do k tó r y c h z a lic z a s ię d a n e d o ty c z ą c e p o p y tu fin a ln e g o , w s p ó łc z y n n i
k ó w m a te ria ło c h ło n n o ś c i, n a k ła d ó w m a j ą t k u i p ra c y o ra z w s p o m n ia n e j u p rz e d n io s t r u k t u r y m a c ie rz y a llo k a c ji. P o n a d to z p u n k tu w id z e n ia c e lu a n a liz y b lo k u B IL A N S E część d a n y c h m a c h a r a k t e r w a r ia n to w y , w p ie r w s z y m e t a p ie p r a c d o ty c z y to p rz e d e w s z y s tk im s t r u k t u r y p o p y tu fin a ln e g o o ra z s u b s ty tu c ji z a o p a tr z e n ia k r a jo w e g o , p o c h o d z ą c e g o z im p o rtu .
W r a m a c h b lo k u B IL A N S E o p ra c o w a n o ró w n ie ż m o d e l w ie lo k r y te r io w e g o ro z d z ia łu b u d o w n ic tw a m ie s z k a n io w e g o , k tó r y d o s to s o w y w a n y je s t o b e c n ie do p o tr z e b n o w y c h p o d z ia łó w r e g io n a ln y c h i w o je w ó d z k ic h . I n t e r e s u j ą c e są r ó w n ie ż z a ło ż e n ia p rz e d w s tę p n e s e k to r ó w S8 i S9, p rz y czym m o d e le te s p rz ę ż o n e z o s ta n ą d o celo w o z o k re ś lo n y m i s e k t o r a m i b lo k u S Y M U L A T O R . S e k to r e m p rz e jś c io w y m od b lo k u B IL A N S E do b lo k u IM P E X O R je s t n ie w ą tp liw ie S e k to r B ila n s P ła tn ic z y P a ń s t w a . S e k to r te n z a in ic jo w a ł w p o d s y s te m ie p r a c e n a d p r o b le m a ty k ą a n a liz h a n d lu z a g ra n ic z n e g o d la p o tr z e b c e n tr a ln e g o p la n o w a n ia . G r u p ę m o d e li o b o w ią z u ją c y c h tę p r o b le m a ty k ę o k re ś lo n o ja k o b lo k p ro b le m o w y IM P E X O R ( im p r t— e k s p o r t). W r a m a c h
