Ś. p. Józef Łabuński

190 Nekrologi

2

Ś. p. J Ó Z E i’ Ł A B U Ń S K I . W d n iu 17 lu te g o 1922 r. r o z s ta ł s i ę z ty m ś w ia te m z a s łu ż o n y , a m a ło sz e r sz e m u o g ó ło w i z n a n y , p r a c o w n ik n a u k o w y J ó z e f Ż e rb iłło -Ł a b u ń sk i. P o c h o d z ił z e s ta r e j s z la c h ty in fla n c k ie j, z r o d z in y , k tó r a c ię ż k ie p r z e c h o d ziła kold je. O jciec j e g o z a p r z e s tę p s tw o p o lity c z n e z e s ła n y b y ł d o S a r a to w a , g d z ie w 1852 r. u jr z a ł ś w ia t ło d z ie n n e z m a r ły . W y c h o w a n y w a t ­ m o s fe r z e r o s y js k ie j, P o la k ie m je d n a k w g łę b i dulszy p o z o s ta ł, d z ię k i b a b ce, k tó r a n a u c z y ła g o m y ś le ć i c zu ć po p o lsk u . P o u k o ń c ze n iu s tu d jó w p r a w n ic z y ch w P e te r s b u r g u , z e s to p n iem k a n d y d a ta p ra w , p o ś w ię c ił s ię Ł a b u ń sk i słu ż b ie p a ń ­ stw o w e j. J a k o sę d z ia ś le d c z y w J a n o w ie L u b els k im n a r a z ił s ię s w ą p o lsk o śc ią w ła d z o m rcisy jsk im , za co tr a n slo k o w a n o g o do g u b e r n ji J e k a te r y n o s ła w s k ie j. P o o tr z y m a n iu d y m is ji p r a c o w a ł ja k o a d w o k a t w W a r s z a w ie , a w s ty c z n iu 1914 r. z o s t a ł r e je n te m w T o m a sz o w ie R a w sk im . P o d c z a s w o jn y e u r o p e jsk ie j p r z ez t r z y la t a p o z o s ta w a ł w R o s ji, a po p o w ro cie do k r a ju w r. 1918 n ie z n a la z ł n a le ż y te g o u z n a n ia i s k o ń c z y ł k a r je r ę ż y c io w ą w za p o m n ie n iu ja k o n a c z eln ik k a n ce la rji d r c g i w a r s z a w s k o -w ie d e ń s k ie j.

B y ł ś. p. J ó z e f Ł a b u ń sk i d u sz ą a r ty s ty c z n ą . Obok n a u k i p o c ią g a ła g o p o e z ja ; m u z y k a . P o z o s t a w ił po s o b ie b o g a tą i ró żn o ro d n ą sp u ś c iz n ę : d z ie ła tr e ś c i lite r a c k ie j, p r z e k ła d y i p r a ce z z a k r e s u h is to r ji i p ra w a .

U lu b io n ą fo r m ą tw ó r c z o śc i Ł a b u ń s k ie g o b y ły d r a m a ty i tr a g e d je h is t o ­ r y c z n e . W d z ied zin ie te j w y k a z a ł u z d o ln ie n ia . D r a m a t Z ie m o w it, k s. w a r s z a w s k i

(1 8 8 7 ) z y s k a ł p o c h w a łę K a z. R a s z e w s k ie g o , C a r D y m itr b y ł o d z n a c z o n y n a k o n k u rs ie łó d z k im S ie n k ie w ic z a , P o c z ą te k p a n o w a n ia Z y g m u n ta A u g u s ta (p ó ź ­ n ie js z e S tr z e lim u s y ) d o z n a ły ż y c z liw e g o p r z y ję c ia za str o n y W ó jc ic k ie g o i J e - n ik io g o , d r a m a t A g r y p in a o d zn a cz o n o n a konkurfeie im . B o g u s ła w s k ie g o . W e L w o w ie p o d p seu d o n im em Z y g m u n ta S a c h y w y s z ły : ob raz T rzeci M a j, tr a g e d ja S ejm G r o d z ie ń s k i o s ta tn i i d r a m a t S ta r o ś c in a B e tz k a , k tó r y m ia ł b y ć w y s t a w io ­ n y w je d n y m z te a tr ó w w a r s z a w s k ic h . T łu m a c z y Ł a b u ń sk i E u r y p id e s a i S o fo k le s a i to b ard zo p ra co w icie. „ N ie w 'sz y stk ie tr a g e d je od razu m i s ię u d a w a ły ; n ie k tó r e z w ła s z c z a H ip o lita i H ek u b ę m u s ia łe m po p a rę r a z y (H ip o lita n a w e t c z te r y r a z y ) z u p e łn ie n a n ow o tłu m a c z y ć “ , m ó w i w s w y m ż y c io r y s ie . W y d r u k o w a ł jed n a k ty lk o M ed eę >v 1889 r. w d od aku do ty g o d n ik a Z yc ie , r e s z t a s p o c z y w a

w r ę k o p isie .

W d z ie d z in ie h is to r ji p r a c o w a ł z m a r ły nad u s ta w o d a w s tw e m p o lsk iem w śr e d n io w ie cz u , w X V I w . i n a d s to s u n k a m i p o ls k o -lite w s k ie m i. H is to r ję p r a w a p o ls k ie g o , p isa n ą po r o s y js k u , d o p ro w a d zo n ą do k oń ca X V I w ., s p a lił. W d a ls z y m c ią g u w z ią ł s ię do p r a c y p r o s ts z e j, do tłu m a c z e n ia u s ta w „ a b y dać p o zn a ć sz e r sz e m u o g ó ło w i w ie lo w ie k o w ą p r a c ę p r z o d k ó w n a ­ sz y c h w d z ie d z in ie p r a w u “ i zeb ra ć w je d n ą c a ło ś ć ź ró d ła p r a w a „ r o z r z u ­ con o po r ó żn y ch , k o s z to w n y c h lub n a w e t w y c z e r p a n y c h w y d a w n ic tw a c h “ . O w ocem d łu g ie j, bo 1 7 -le tn ie j p r a c y w ty m k ie ru n k u b y ło : U s ta w o d a w s tw o p o l ­ s k ie w ie k ó w śred n ic h (16.1.1893— 9 .I I .1 9 1 0 ), g d z ie p o d a n e s ą t e k s t y u s ta w , ich

3 Nekrologi 191 1264 r., S ta tu ta z ie m s k ie K a z im ie r z a W ie lk ie g o i P r z y w ile j k o s z y c k i r o z r o s ły s i ę tu do o b sze r n y c h m o n o g r a fji. S tr e s z c z e n ie m p o w y ż s z e j p r a c y j e s t p o p u la r n a b roszu rk a, n a g r o d z o n a n a k o n k u r s ie S m o liń s k ie g o w P e te r s b u r g u O o o c z ą t- ka'h s a m o rz ą d n e j P o ls k i, z a w ie r a ją c a ro zw ó j p o ls k ie g o k o n s ty tu c jo n a liz m u do r. 1506. D a ls z y m c ią g ie m U s ta w o d a w s tw a p o ls k ie g o w ie k ó w śr ed n ic h j e s t U s ta - w id a w s tw o p o ls k ie z a k r ó la A le k s a n d r a J a g ie llo ń c z y k a i U s ta w o d a w s tw o Z y - g tu n ta 1. W z w ią z k u z p r a c a m i p o w y ż s z e m i w y m ie n ić tu n a le ż y R o z b ió r p r z y - ■tsdejów w o ln o ś cio w yc h W ła d y s ła w a J a g ie łły . P r a c e p o w y ż s z e n,ie z o s t a ł y

j jzcze w y d a n e . — W r. 1905 u k a z a ła s i ę w p r z e k ła d z ie K ro n ik a Jan k a z C za r n - kw a, a w 1913 r., w 5 0 0 -le tn ią r o cz n ic ę u n ji h o r o d e lsk ie j w y s z ły w s z y s t k ie :ów n e a k t y U n ji L itw y z P o ls k ą z o m ó w ien iem w e w s t ę p ie w p ły w u P o ls k i na stró j p r a w n o -sp o łe c z n y lite w s k i. D r. F . S.

Ś. p. H E N R Y K R A D Z IS Z E W S K I, u r o d z o n y 2 7 .V II.1 8 7 3 , w y c h o w a n ie c Jzkoły N a u k P o lity c z n y c h w IParyżu, d o c e n t U n iw e r s y t e t u J a g ie llo ń s k ie g o V r o k u 1918 i U n iw e r s y t e t u W a r s z a w s k ie g o 1920, p r o fe s o r S z k o ły G łó w n ej G ospod arstw a W ie js k ie g o , p o s e ł n a s e j m y k o n s ty tu c y jn y i o b e c n y , w y b itn y I z ia ła c z ob ozu lu d o w o -n a r o d o w eg o , c z ło n e k T o w a r z y s tw a N a u k o w e g o W a r ­ sz a w s k ie g o od ro k u 1908, w sw e j d z ia ła ln o ś c i n a u k o w ej u s iło w a ł p o g o d zić w y - n a g a n ia a k tu a ln o ś c i z e s ta n o w is k ie m b a d a w czem . T e m a ty , z w ią z a n e z e s p ó ł- rzesn ą r z e c z y w is to ś c ią , iprądy, z n a jd u ją ce sw ó j w y r a z w c h w ili ob ec n ej, te n - le n c je , u r z ą d z en ia , o r g a n iz a c je ż y w e , lu b m a ją c e w y w r z e ć w p ły w i n a p o ­ to m n y ch , z a g a d n ie n ia h a n d lu p o ls k ie g o i sk a r b o w o śc i d a w n ie js z e j p o c ią g a ły p r z e d e w s z y s tk ie m ś. p. R a d z is z e w s k ie g o . O p r a co w y w a ł je n a p o d s ta w ie d u że g o m a te r ja łu ź ró d ło w e g o , s ię g a j ą c do a r ch iw ó w d o tą d n ie z n a n y c h , z u w z g lę d n ie ­ n iem w y n ik ó w n a u k i ob cej, g łó w n ie fr a n c u s k ie j, p o k re w n y m p o ś w ię c o n y c h sp r a ­ w om . R o z p o r z ą d z a ł m e to d ą o s tr o ż n ą w U sta la n iu f a k t ó w , z d o ln o śc ią do u o g ó l­ n ień , ła tw o ś c ią w n io s k ó w .

W w ię k s z o ś c i p ra c sw o ic h s t o i n a g r u n c ie o p iso w y c h sp o s o b ó w t r a k t o ­ w a n ia z ja w is k p r z e s z ło ś c i. C zy w r o zw o ju p r z e m y s łu K r ó le s tw a P o ls k ie g o , c z y w b io g r a f j i S te in k e lle r a , c z y w d z ieja c h sk a rb u z a K r ó le s tw a P o ls k ie g o lub h i­ sto r ji B a n k u P o ls k ie g o albo W a r s z a w y — s t a r a s ię p rzed ew iszy stk iem o p r z e d ­ s ta w ia n ie fa k t ó w i m o ż liw ie ja s n e o k r e śle n ie z m ia n , w n ich z a ch o d z ą cy c h .

Z a g a d n ien ie g e n e z y n ie p o c ią g a ło g o p r a w ie z u p e łn ie . N a t o m ia s t id eo - lo g j a u r z ą d z eń i z w ią z e k ich z o g ó ln ą id e o lo g ją n a ro d o w ą , b y ła z w y k łe m p o d ło ­ ż e m o g ó ln ie js z e m j e g o лэгас, s z e d ł w ty m k ieru n k u n a r a z ie m im o w ied n ia , p ó ź n ie j c a łk ie m c e lo w e , p r z e c h y la ją c s ię k u p e w n em u a p r io r y z ip o w i i o c e n ie o p ty m i­ s ty c z n e j w s z y s t k ie g o w p r z y s z ło ś c i, p o d d a ją c s ię s iln ie j sk ło n n o ś c i p u b lic y s ty c z ­ n e j, k tó r a m u u ła t w iła s y n te z ę , o d b ie g a ją c ą ju ż od d a w n ie js z y c h w y łą c z n ie ź r ó d ło w y c h o p isó w ( id e o lo g ją g o sp o d a r c z a P o ls k i) .

Z r e s z tą w c z a s a c h o s ta tn ic h s w e g o ż y c ia w z w ią z k u z za w o d e m p o li­ ty c z n y m i p e d a g o g ic z n y m , o d s z e d ł tod b a d a ń h is to r y c z n y c h , b y p o ś w ię c ić s ię w y łą c z n ie tw ó r c z o śc i te o r e ty c z n o -p e d a g o g ic z n e j w za/k resie ek o n o m ji.