Orędownik Samorządu, 1931, R. 7, nr 17

Orędownik Samorządu

ORGAN ZWIĄZKU GMIN WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

(

T e l e f o n : K a to w ic e 21-47

* - 1 1 J

1

R e d . i A d m . : K a to w ic e P o c z t o w a 2/II R e d a k t o r S t a n i s ł a w K u h n e r t S y n d y k Z w i ą z k u G m in W o j . Śląsk.

O g ł o s z e n i a : J e d n o ł a m o w y w i e r s z m iłim 50 gr. P r z e d t e k s t e m 1 zł. z a w i e r s z m m . R a ch . w P. K. O. 304 227

N u m e r 17 K a to w ice, 10. w r z e śn ia 1931 Rok VII

TRFŚĆ NUMERU 17' O r g a n i z a c j a U r z ę d ó w W o j e w ó d z k i c h . 2. Z d z ia ła ln o ś c i Z w i ą z k u G m in W o j . Śl. ■ __ _______________ __________ 3. K a sy O s z c z ę d n o ś c i w o b e c k r y z y s u f i n a n s o w e g o w N ie m c z e c h . 4. K ro n ik a.

Organizacja llrzędfiw Wojewódzkich

W nr. 76 Dz. U. R. P. z dnia 2 7 sierpnia 193Ir, u k a z a ło się p o d poz. 611 r o z p o rz ą d z e n ie Min. S p r a w W ew n. z dnia 13 sierpnia br. w s p ra w ie organizacji u r z ę d ó w w o je w ó d z k ich o r a z try b u załatw iania s p ra w w tych urzędach.

O r g a n e m w y k o n a w c z y m w o j e w o d y jest urzą d w ojew ódzki, z a ła tw ia ją c y s p ra w y z w ią z a n e ze sta ­ now iskiem w o j e w o d y jako rep re z en ta n ta R z ą d u ,b ą d ź też funkcyj w o j e w o d y jako szefa administracji ogólnej.

U rz ą d W o je w ó d zk i dzieli się n a w ydziały, a dla o d c ią ż e n ia s p r a w wydziału, jeszcze na oddziały.

W k a ż d y m urzędzie w o je w ó d z k im jest w y d z ia ł o g ó ln y i d y re k c ja ro b ó t publicznych. W y d z ia ł o g ó ln y obejmuje s p r a w y wew nętrznej organizacji urz ę d u w ojew ódzkiego. — W w y d z ia le o g ó ln y m c z y n n y jest w o je w ó d z k i inspektor starostw , któ re g o z a d an ie m jest p rz e p r o w a d z e n ie na zlecenie w o j e w o d y bezpośredniej kontroli i instruow anie n a miejscu p o w i a to w y c h w ła d z i o r g a n ó w administracji ogólnej, i to w zakresie w y k o n y w a n ia p rz e p is ó w i poleceń w przedm iocie: l) organizacji w ła d z i u stosunkow ania d o nich p o d le g ły c h im o r g a n ó w w y k o n a w c z y c h ; 2) u sto su n k o w an ia p o w ia to w y c h w ła d z adm inistra­

cji ogólnej d o u ja w n ia ją c y c h się n a terenie ich d z ia ła n ia z a g ad n ie ń n a tu ry społecznej, go s p o d a rc z e j i politycznej, d o s p ra w bezpieczeństwa, spokoju i p o r z ą d k u publicznego; 3) u s to su n k o w an ia d o w ła d z i o r g a n ó w niezespolonych w e w ła d z a c h administracji ogólnej; 4) w yszkolenia u rzę d n ik ó w starostw ; 5) organizacji p r a c y i jej metod.

W y d z ia ł o g ó ln y obejmuje rów nież o d d s ia ł b u d ż e to w o - g o s p o d a r c z y o r a z kancelarję urzędu w o jew ódzkiego.

Dalej § 12 podaje, kied y w y d z ia ły winne się p o r o z u m ie w a ć ze s o b ą p rz y za ła tw ia n iu p o ­ szczególnych sp ra w . I tak s p r a w y d o ty c z ą c e o b r o n y Państw a w inny b y ć załatwiane w porozum ieniu z w ydziałem w o jsk o w y m , s p r a w y ó c h a ra k te rz e o g ó ln o -p o lity c z n y m , n a ro d o w o ś c i o w y m i w y z n a n i o ­ w y m w porozum ieniu z w ydziałem ogólnym , s p r a w y d o ty c z ą c e polityki a p ro w iz a c y jn e j i mobilizacji ż y w ­ ności w porozum ieniu z oddz ia łem d la s p r a w a p ro w iz a c y jn y c h , s p r a w y d o ty c z ą c e s a m o r z ą d u w porozum ieniu z w y d z ia łe m s a m o rz ąd u .

§ 19 p o d a je sp ra w y , które w in n y b y ć z reguły a p r o b o w a n e przez w o je w o d ę w z ględnie z a strze ż o n e d o jego decyzji, D o nich należy m. in. z a tw ie r d z a ­ nie prelim inarzy b u d ż e to w y c h p o w i a to w y c h z w ią ­ z k ó w k o m u n aln y c h o r a z gmin miejskich, lic z ąc y c h p o n a d 25. 000 m ieszkańców. (Przepis ten nie odnosi się d o miast śląskich, ja k o sprzeczny z p o s ta n o w ie ­ niami u sta w — przy p . red.)

Naczelnik wydziału, s p ra w u ją c y ogó ln e kie­

ro w n ic tw o p o w ie rz o n e g o mu działu zg o d n ie z p r z e ­ pisami p r a w a , interesem publicznym o r a z w s k a ­ zaniami w o je w o d y , d o k o n y w a m. in. lustracji czynności o d d z ia łó w o r a z c z u w a n a d stanem o d n o ś n y c h s p r a w w e w ła d z a c h I - e j instancji i p r z e p r o w a d z a na zlecenie w o j e w o d y stałe inspekcje m ery to ry c z n e o d n o ś n y c h re fe ra tó w w tych w ła d z a c h , osobiście i p rzez p o d leg ły c h m u u rzędni­

ków. Dalej utrzym uje stały k o n ta k t z inspektorem s ta r o s tw '(s a m o r z ą d u ).

Inspektor s a m o r z ą d u bierze rów nież udział w p e rio d y c z n y c h konferencjach na c ze lników w y ­ działów , m ają cy c h c h a ra k te r o p in io d a w c z y i d o ra d c z y .

Z działalności Zw iązku Gmin Woj. SI

W środę, dnia 5 sie rpnia br. o d b y ło się p o s ie ­ dz e n ie Z a r z ą d u Z w ią z k u G m in W o j. S!., na p o ­ r z ą d k u któ re g o b y ło : 1. zajęcie s ta n o w is k a wo«

bec zaleconej k o m p re s ji b u d ż e tó w na ro k 1931-32;

2. s p ra w a legalizacji n a rz ę d z i m ierniczych i w o d o ­ m ie r z y ; 3. s p r a w a obniżki d o d a tk u w o je w ó d z ­ kiego.

O d n o ś n ie do zaleconej k o m p re s ji b u d ż e tó w n a ro k 1931/32, Z a r z ą d Z w iązku G m in om ów ił w y ­ c z erp u ją c o okólnik Si. U r z ę d u W o je w ó d z k ie g o z dn. 14 lipca 1931 r. L Sin. 951/94, k tó ry to o k ó l­

nik zaleca daleko p o s u n ię t ą o szczędność w w y d a t­

k o w a n iu p rze z s a m o r z ą d y i s p ro w a d ze n ie p r e l i m i ­ n o w a n y c h w y d a tk ó w do poziom u istotnie n a jn i e ­ zbędn ie jsz e g o . Z a r z ą d stw ierdził, iż n a le ż y z a le ­ cenia okólnika b rać ja k najw ięcej pow ażnie, nie»

ty lk o w s to s u n k u do b u d ż e tu na ro k bieżący, ale rów nież na p r z y s z ły r o k b u dżetow y. U c hw alono w y sła ć w tej sp ra w ie s p e cja ln y okólnik w raz z p oda nie m w z o ru do sp o rz ą d z e n ia k o m p re sji i p r z e ­ s ła n ia w ła d z o m n a d z o rc z e m p rz e p is a n e g o s p r a w o z ­ d a n ia o d okona ne j k o m p re sji. S tw ie rd z o n o p r z y tem , że okólnik z dnia 14 lipca 1931 r. w s t o s u n ­ k u do w ładz s a m o rz ą d o w y c h p od w z g lę d em fo r­

m a ln y m i p r a w n y m budzi p e w n e z a s tr z e ż e n ia w p rze d m io c ie u p r a w n ie ń s a m o r z ą d u te r y to rja ln e g o . Z a konieczne u z n a n o p e w n e up ro sz c z e n ie a d m i n i ­ s tr a c ji i to w k ie r u n k u odciążenia z a rz ą d ó w g m in

naszych z funkcyj porucz o n y c h , dalej u p ro sz c z e n ia p rz e p is ó w m eld u n k o w y c h , a w koń c u u p r o s z c z e ­ nia instrukcji k a s o w o - ra c h u n k o w e j O s t a tn i e m i temi sp ra w am i z a jm ie się z arząd w jesieni br, p rze z ro z e s ła n ie ank ie ty i z e b ra n ie p r z y iej p o m o cy m a - te rja łu , k tó ry b y s łu ż y ł za p o d s ta w ę do p r z e p r o ­ w a d z e n ia p o ż ą d a n y c h u ła tw ie ń i uprosz c z e ń . Z e ­ b r a n y przez s y n d y k a Z w ią z k u m a t e r j a ł o d o t y c h ­ cz aso w y ch funkcjach zleconych i s p r a w z a ł a t w i a ­ nych w p o r u c z o n y m zak re sie p o sta n o w io n o o p u ­ b lik o w ać w o rg a n ie Z w iązku.

S p r a w ę p r o je k tu u s ta w y o rozciągnięciu m o ­ cy o b o w iązującej n a W oj. Ś lą s k ie d e k re tu o m i a ­ rach refe ro w a ł u p r o s z o n y do ttego p, inż. Z a c h a- czewski. W w y n ik u p rz e p ro w a d z o n e j nad re fe ra - tem dy sk u sji p o s ta n o w io n o zlecić z e b ra n ie m a -

„terjału in fo rm a c y jn e g o i o p in jo d a w c z e g o dla S e j ­ mu SI. kom isji w składzie c z łonków z a rz ą d u i fa­

chowców. K o m isja ta z w o ła n ą zosta nie w n a jb liż ­ sz y m czasie.

O d n o śn ie do p r o je k to w a n e j re d u k c ji d o d a t k u w o je w ó d z k ieg o posta n o w io n o w ysłać m e m o r ja ł d o SI. R a d y W o je w ó d z k ie j i do S e j m u SI. p r z y c z e m w y p o w ie d z ian o się za z a tr z y m a n ie m d o t y c h c z a s o ­ w ego 40-proc. dod a tk u , z uwagi na w a ru n k i d r o - żyźniane, w y d a jn o ś ć p ra c y p ra c o w n ik ó w kom ., z a ­ d łu ż e n ie ty ch ż e itd.

Dr. K lem en s Śliw isiski, K atow ice

Kasy Oszczędności wobec k ry zy s u finansowego w Niemczech

W św ieżej pam ięci m a m y „czarne d n i “ k r y z y s u b a n k o w e g o w Niemczech. B anki o św ia to w e m z n a ­ czeniu z m u s z o n e by ły zawiesić w y p ła ty , a n a w e t o s ta tn ia r e z e r w a k red y to w a , ja k ą z n a tu r y rzeczy j e s t B a n k R z e s z y , g ro źn e j sy tu a c ji z ra z u opan o w a ć nie zdołała. C a ły n iezm iernie sk o m p lik o w a n y u stró j k r e d y t o w y z a chw ia ny b y ł u sam ych p o d sta w . Nie cbcąc dopuścić do nieuniknionego chaosu, rząd R z e s z y m u sia ł pocz y n ić tak r a d y k a ln e i o s tateczne z a rz ą d z e n ia , j a k zam knięcia w szystkich kas b a n k o ­ w y c h i giełdy o raz ująć z d e cydow anie w sw e ręc e c a łą g o s p o d a r k ę dewizową, n a k ła d a ją c d r a k o ń s k ie k a ry n a w yw óz k a p ita łó w zagranicę, o raz z a p r o ­ w ad z a ją c m o i a t o r j u m dla zobo w ią za ń zag ra n ic z n y c h g o s p o d a rs tw a niem ieckiego.

W ie m y , że dzięki ty m i innym z a rz ą d ze n io m rzą d o w i R z e s z y p r z y w s p ó łp ra c y w szystkich sfer go sp o d a rc z y c h k r a ju ud a ło się na razie p ro w iz o ­ ry cz n ie p o d trz y m a ć walący się cały s y s te m obiegu p ien ię ż n e g o i tym s a m y m z a żegnać b e z p o śre d n io

grożące n ie b e z p ie c z e ń stw o inflacji z w s z y s tk ie m i jeg o nieobliczalnem i w p r o s t — już n ie ty lk o dla g o sp o d a rk i niem ieckiej — n a s tę p s tw a m i. R ó w n o ­ cześnie je d n a k te n k r y z y s ba n k o w y , w y b u c h a ją c n a g le z ta k ą n i e s p o t y k a n ą d o tą d g w a łto w n o ś c ią i u d e rz a ją c j a k g ro m w p o tę ż n y gm ac h g o s p o d a r ­ s tw a n iem ie c k ieg o , błyska w ic z nie w p r o s t ośw ie tlił cały tak p r e c y z y jn y m ec h a n iz m g o s p o d a rk i, o d s ła ­ niając w s z y s tk ie b łę d y i b rak i u s tr o jo w e s y s te m u k r e d y to w e g o i u ja w n ia ją c u k r y w a n e d otąd s t a r a n ­ nie niez d ro w e , cz ęsto i niesolidne cechy życia g o ­ sp o d a rc z e g o w N iem czech. Je ż e li do tego z w a ­ ży m y , że k r y z y s niem iecki n iety lk o co do g w a ł ­ tow ności ale i co do r o z m ia ró w j e s t n a jw ię k s z y m k r y z y s e m fin a n s o w y m od n ie p a m ię tn y c h czasów , to z ro z u m ie m y , ze niety lk o dla te o r e ty k a e k o n o ­ m icznego p r z e d s ta w ia on n a d e r cie ka w y p r z e d m io t badania, ale ta k ż e dla p r a k ty k i życia g o s p o d a rc z e g o , w szczególności g d y chodzi o o r g a n i z a c j ę i p o lity k ę k r e d y t o w ą i ba nkow ą , sta n o w i b o g a te źródło ob=-

serwacji i doświadczania, a stąd nauki i pr ze st rogi . N i e b ę d z i e m y na t y m miejscu z a j m o w a l i się tą s tr oną zagadnienia, k t ó rą w zwi ązku z t y m stanowi o rgani zac ja i polityka b a n k ów p r y w a t n o - k a p i t a l i ­ stycznych, lecz p r a g n i e m y w kilku s łowach z w r ó ­ cić u w a g ę na te or gani zac je k r ed yt o we , kt ór e b e z ­ p oś re dn ie p r ze d st aw ia j ą z a i n t er e s ow an i e dla ciał sa mor z ąd ow yc h, t.j. k a s y oszczędności. U j a wn i on e p rze z k r y z y s niemiecki braki o r g an i z ac y j ne kas oszczędności, b ł ę d y ich polityki k r ed yt o we j i lo­

k ac yj ne j, a p r z e d e w s z y s t k i e m br ak s pr aw noś ci k a ­ sowej z ani epokoi ły p o w a ż n i e n a js z er sz e koła i do dnia dzisiejszego są p r ze d mi ot e m szerokiej dyskusji w w y n i k u której p o j aw i a j ą się j u ż żą dani a r e o r g a ­ nizacji całego s y s t e m u kas os zcz ędnoś ci owych.

W n i o s k i i n auki p łyn ąc e z u j a w n i o n y c h n i ed om a- g a ń m aj ą t akże doniosłe znaczenie dla kas nas zego W o j e w ó d z t w a , niet ylko dlatego, że część kas oszczędności u nas z a t r z y m a ł a or gani zac ję ka sy p r z e j ę t ą po w ł ad zac h niemieckich, ale p r z e d e ­ w s z y s t k i e m także dlatego, że błędy i n i ed om ag an i a u j a w n i o n e p od cz as k r y z y s u w y n i k a j ą ze s amei s t r u k t u r y i z a kr es u działania k o m u na l ny c h kas oszczędnościowych wogóle niezależnie od takiej czy innej ich organizacji.

Z chwilą w y b u c h u k r y z y s u , niem ieckie k asy o szczędności z n alazły się w p o łoże niu szczególnie tru d n e rn , daleko cię ż szym , n ż inne in sty tu c je k re ­ dytow e. i o też kiedy po z a p ro w a d z e n iu św ię tów ek b a n k o w y c h z a sta n a w ia n o się nad term in e m i s p o ­ so b e m u r u ch o m ien ia n a now o in sty tu cji k r e d y t o ­ wych, spe cja lnie m usia n o się z a sta n a w ia ć nad tem, czy i w jakic h granicach pod jąć w y p ła ty w kasach k o m u n aln y c h . Z a g a d n ie n ie to m iało tem w iększe znaczenie, że łączna s u m a w k ła d ó w u lo k o w a n a w ty c h kasach, w y n o s iła z chwilą w y b u c h u k ry z y s u o g i o m n ą k w o tę około 18 m ilja rd ó w m arek.

T o też m i a r o d a j n e czynniki z n a jw ię k sz ą os tr oż noś ci ą p r z y s t ę p o w a ł y do r oz wi ąz a ni a tej s p ra wy. W r ezul tacie s t an ę ło na tem, że z chwilą o t wa rc ia kas ba nk owy c h i podj ęc ia pr zez banki n o r m al n yc h w y p ł a t , dla kas os zczędności w y d a n o s p ecj alne p r ze pi sy ochronne, z a pr o w a d z a ją c dla nich k o n t y g e n t a c j ę wypł at. C ze m się t ł u m ac z y fakt, że podczas g d y wielkie banki, c o p r a w d a p r z y w y ­ datnej p om o cy ze s tr ony r z ą d u i sfer p r z e m y s ł o ­ wych, m og ły z a ry z y k o w a ć i s kutecznie p r z e p r o w a ­ dzić po dj ęc ie n o r ma l ny ch wypł at, ka sy oszczędności m u si a no poddać s p ecj al nym p r ze p i s o m o c h r o n n y m ?

S k ł a d a się na to cały s ze re g przyczyn, które w części w y p ł y w a j ą ze specj alnych w ar u nk ów , w j akich się z n a jd u j ą niemieckie kasy oszczędności, w drugiej zaś części z s amej s t r u k t u r y i z a kr es u dział ani a kas oszczędności j ak o takich.

P r z e d e w s z y s t k i e m niemieckie kasy oszczędności t r a dyc yj ni e w y k a z u j ą bardzo m ał ą pł ynność. Dwi e są zasadnicze p r z y c z y n y tego b r a ku płynności : z b y t daleko p o s u n i ę t e związanie tych kas z kre-

*dytem i finansami k o m u na ln e mi o i a z ich j e d n o ­ s tr o nn i e n a s t a wi o n a i ni eo g lę d na po lit yka k r e d y t o ­ w a i lokacyj na. Jeżeli chodzi o p i er w sz ą p r z y ­ czynę to st anowi ona, że t ak powi emy, h i s t or y cz ­ ne obciążenie niemieckich kas oszczędnościowych.

U t w o r z o n e p i er wo t ni e ze w zg l ęd ów socjalnych dla z a op at rz e ni a w d o g o d n y i tani k r e d y t s t an u ś r e d ­ ni ego i d r ob n e g o r olnictwa, z at rac ił y te k a s y z c zas em w wielkiej mi er ze swe p i e r w o t n e oblicze

s o cjal ne i stał y się w wielkiej części b a nk a mi g minne mi , p r o w a d z o n e m i więcei po linji i n t e r e ­ s ów gmin aniżeli d e pone nt ów. W ten sposób, m a ­ jąc w ył ą c z n y w p ł y w na kasy, ciała k o m u n a l n e u ż y w a ł y — i częst o n a d u ż y w a ł y — je do fi na ns o­

w a n i a s wyc h p o t r z e b kr ed y to wy c h, czy to w for­

mie „ k r ó t ko t er mi n ow yc h " formalnie, a w rze cz y samej z a m r o ż o n y c h kr edyt ów, czy to do f i n a ns o ­ wania swych p o t rz e b i nwes tycyj nych, czy w r e s z ­ cie pr zez l okowanie z asobów g o tó w k o w y c h we wł as nych obligacjach komunal nyc h, celem p o d t r z y ­ m a ni a ich kursu. Pr zeci w t emu zbyt ś cis łemu z wi ąza ni u kas oszczędności z finansami k o m u n a l - nemi, j u ż przed woj ną podnos ił y się p o w a ż n e g ł o s y kr ytyki , kt óre przed n a s t ę p s t w a m i taki ego ś cisłego zespol enia p r ze s tr ze g ał y , ws k az u ją c na to, że w t y m stanie i z e c z y kasy te dzielą losy f ina n­

s ów gminnych i w razie popa dnię cia g m i n y w ni e­

wypł ac al no ść, co się przecież ni er zadko zdarzało, n a r aż ą na s t r a t y liczne r zesze os zcz ęd zaj ąc ych . Os ta te c zni e j edna k ni ebe z pi ec z eń st wo to w c z a ­ sach nor ma lnych nie było takie be zpośrednie, d o ­ pi ero czasy k r yt y c z n e całe j ego r o zm i a r y u j a w n i a ­ ją, ki edy to deponenci zgła sz aj ą się mas owo po s woj e pieniądze, i w y k a z u j e się, że duża ich c z ęś ć j es t z a m r o żo na w kr edyt ach ko mu n al n yc h N i e­

be zpie cze ńs two to j e st jeszcze większe, jeżeli z a ­ r z ą d y ciał s a mo r z ą d o w y c h p r o w a d z ą n i eo gl ę dn a, a m o ż e n a w e t l ek ko my ś ln ą g os p o d a r k ę fin an so wą . I t ak a wł aś nie g o s p o d a r k a p a n ow ał a w dużej c z ę ­ ści w s a mo r z ą d a c h — szczególnie zaś w mias tach

— niemieckich.

O k r e s inflacyjny p r z y z w y c z a ił te z a rz ą d y do p o c z y n ie n ia n a dm ie rnyc h inw estycji, a ten k i e r u ­ nek g o s p o d a rk i w n a s tę p u ją c y m po inflacji o k r e ­ sie m ilja rd o w y c h po ż y c ze k d o laro w y c h p r z e o b r a ­ ził się w istn y szał in w e sty c y jn y , oczywiście na k re d y t. Nie p o trz e b a podkreślać, że ta p olityka, j a k wogóle w całej g o sp o d a rc e w Niemczech t a k i w finansach kom unalnych w y r z ą d z iła o g r o m n e sp u sto sz e n ia , p rz y p r a w ia ją c n ie je d n o k ro tn ie p o ­ szczególne m iasta nieraz o n ie w y p ła c a ln o ś ć . O czyw iście k r e d y ty udzielone takim g m in o m p rz e z

„ich“ k a s y o szczędnościow e są nietylko na d łu g ie lata z a m ro ż o n e lecz w rę c z niepew ne. T o też ta stro n a działalności kas oszczędności po s z c z e g ó ło ­ w y m jej u ja w n ie n iu z okazji w y b u c h u k r y z y s u p o d d a n a z ostała przez p o w o ła n e c zynniki i p r a s ę fachow ą bezw z g lę d n e j kry ty c e , która za b ra k p ł y n ­ ności kas czyniła p o p r o s t u o d p o w ie d z ia ln ą ich p o ­ litykę k o m u n a ln o - k re d y to w ą . D o jakich r o z m i a ­ ró w d o sz ły w kasach k r e d y ty k o m u n a ln e d o w ia ­ d u je m y się ze s p ra w o z d a n ia p r e z e s a z w ią zku ż y - r o w e g o kas oszczędności, D r a K leinera, k tó ry ich w ysokość po dzień 30 k w ietnia br. p o d a je na 24 proc.

w sz ystkic h w kładów oszczędnościow ych. T o j e d ­ n a k są s am e ty lk o d łu g o te rm in o w e k r e d y ty , nie s ą n a to m ia s t w tej cyfrze u w z g lę d n io n e k r e d y ty k r ó t ­ k o te rm in o w e kom unalne, które k ry ją c się na r o z ­ m aity c h rachunkach, d o s ię g a ją ja k p o d a je p r a s a fachowa, b a rd z o w ysokich kw ot, i które p rz y u w ­ z g lę d n ian iu k ry ty c z n e g o s ta n u finansow ego w ie l­

kiej liczby sa m o rz ą d ó w niemieckich, u w a ż a ć n a l e ­ ży conajm niej jako zam rożone. Nic z atem d z iw ­ nego, że d e k re t p r e z y d e n ta R zeszy niem z d a ia 5 s ie rp n ia w y d a ł f o rm a ln y zakaz udz ie lan ia p r z e z k a sy oszczędności k r e d y tó w k o m unalnyc h w o g ó le .

4

J a k j u ż zazna c z y liśm y , w ina tego z b y t ś c isłe ­ go s p lo tu k a s oszczędnościow ych z finansam i gm in- nem i tkwi p r z e d e w s z y s tk ie m w sam ej organizacji ty ch kas. N aczelnem z a ło ż e n ie m o rganiz ac ji tego r o d z a j u pow inno być p rz e d e w s z y s tk ie m z a p e w n ie ­ n ie sam odzielności i niezależności ich k ie ro w n ic ­ twa. Z a s a d a ta z w y c ięż y ła ju ż d a w n o w bankach biletow ych, które, dopóki z n a jd o w a ły się po d wy- łącznem w p ły w e m pa ństw , z b y t silnie p o s p la ta n e b y ły z finansam i d a nego p a ń s tw a , k tó re w m ia rę sw yc h p o trz e b k re d y to w y c h czy b u d ż e to w y ch c z e r­

p a ły bez s k ru p u łó w z b a n k ó w em isyjnych. S m u t ­ ne dośw iadczenia p o c zynione w ten sposób s p o ­ wodował}^, że dzisiaj ju ż p ra w ie niema żadnego b a n k u biletow ego, k tó re g o k iero w n ic tw o b y ło b y do tego sto p n ia zależne od rz ą d u d a ne go pa ństw a.

A n a lo g ic z n ie — choć oczywiście w m n ie js z y m z a ­ k r e s i e — rzecz s i ę m a z k a s a m i oszczędności w N ie m ­ czech. Ustrój ich, w s k u te k w yżej w skazanej a b ­ solutnej zależności zarz ą d ó w kas od odnośnych w ła d z sam o rz ąd o w y c h , je s t p rz e s ta r z a ły . O c z y ­ wiście związki kom unalne, jeżeli ręc z ą całym sw oim m a ją tk ie m i siłą p o d a tk o w ą za z o b o w ią z a ­ nia sw y c h kas oszczędności, m u sz ą p o sia d a ć także w p ł y w na te k a sy 1 to w p ły w decydujący. Nie znaczy to jednak, a b y one, ja k na p rz y k ła d z ie n i e ­ m ieckim widzim y, u w a ż a ły te k a s y p o p r o s t u jako s w o ją własność. R e f o rm a o rg an iz ac ji p o w in n a iść p o linji z jedne j s tr o n y d o s ta te cz n e g o z a p ew n ie n ia w p ły w ó w zw iązków s a m o rz ą d o w y c h na kasy, z d rugie j s tr o n y jak n a jś c iś le jsz e g o o d s e p a ro w a n ia k a s oszczędności od finansów k o m u n aln y c h i z a ­ b e z p ie c z e n ia na le ż yte j niezależności ich k iero w n ic ­ tw a. Nie znaczy to, aż eb y kasy k o m u n aln e z u p e ł­

nie w s trz y m y w a ły się od udzielania k r e d y tó w k o ­ m u n a ln y c h , ale k o n iecznem j e s t u jęc ie tej s tr o n y działalności k a s w ściśle określo n e ram y przez w y z n a c z e n ie m ak s y m a ln e j w ysokości tych k r e d y ­ tó w i d o k ład n e u n o rm o w a n ie w a ru n k ó w ich u d z ie ­ lenia z z apew nieniem term in o w e g o ich z w rotu.

A c z k o lw ie k ta s tr o n a działalności kas k o m u n aln y c h u n a s w Polsce w s k u te k b ra k u kapitalizacji r o z ­ m ia ra m i sw em i n a razie nie grozi k o m p lik a c ja m i, to je d n a k trz e b a w interesie n a le ż y te g o r o z w o ju tej gałęzi n a sze g o u s tr o j u k re d y to w e g o unikać b łę d ó w o rg an iz ac y jn y c h , które, ja k to w idzim y na przy kładzie niem ieckim , ta k k a ta s tro fa ln e m o g ą mieć n a s tę p s tw a . T o też z zado w o len ie m stw ierdzić m o ż e m y , że ro z p o rz ą d z e n ie p r e z y d e n ta R z e c z y p o ­ spolitej z dnia 13 k w ie tn ia 1927 r. i r o z p o r z ą d z e ­ n ie w y k o n a w cz e m in is tra s p ra w w e w n ę trz n y c h i m in is tr a S k a r b u z dnia 26-go m a rc a 1928 r. o o r ­ ganizacji kas k o m u n aln y c h daje naogół z d ro w y z a ­ r y s o rg a n iz a c y jn y tych kas, u nikają c za sa dnicz yc h b łę d ó w w yżej w skazanych. R o z p o r z ą d z e n ia te m ianow icie z a p e w n ia ją w iększą niż to s tw ie r d z a ­ m y w kasach niem ieckich s a m odzielność i n ie z a ­ leżność kiero w n ic tw a, bo w y z n a c z a ją w z g lę d n ie niezależne o rg a n a zarz ą d za ją ce , sta n o w ią c e i k o n ­ tro ln e i n a d e w s z y stk o c hronią n a s z e k a s y od n a d ­ m ie rn e g o a n g a żo w a n ia się w k red y ta ch k o m u n a l­

nych, w y z n a c z ają c w r o z p o r z ą d z e n iu s a m y m ja k i w s ta tu c ie n o r m a ln y m m a k s y m a ln ą g r a n ic ę te rm in o w y c h p o ż y c ze k dla sw ych zw iązków p o rę c z a ją c y c h w w ysokości 200/o w k ła d ó w o s z cz ę d ­ nościow ych. Z a u w a ż y ć je d n a k należy, że j e s t to k o n ty n g e n t, zw łaszcza na czasy k ry ty c z n e , jeszcze

za w ysoki. T o też na sze k a s y k o m u n a ln e d o b r z e uczynią, jeż e li p r z e z o r n ie nie w y k o r z y s ta j ą tego k o n t y n g e n tu , d b a ją c w p ierw sz e j linji o sw ą p ł y n ­ ność.

P o w y ż e j w s k a z a liś m y na p r z y c z y n ę b r a k u p ł y n ­ ności niem. kas oszczędności, w y n ik a ją c ą z b rak ó w tk w iących w sam ej ich org an iz ac ji. W s k a z a li ś m y , że tak ż e i d z i a ł a l n o ś ć tych kas p r z y c z y n iła s ię , i to w jeszcze w ię k szy c h zam iarach, do z a g w o ż d ż e - nia k a p ita łó w i z u p e łn e g o z a n ie d b a n ia p ły n n o śc i kas.

Mianowicie ich p o lity k a k r e d y to w a była do t e g o s to p n ia n ieo g lę d n a i niefachow a, że dziwić s i ę n a ­ leży, iż dopiero trz e b a było k ry zy su , aby k a ta ­ strofalne jej s k u tk i się u jaw niły. P o s ia d a ją c w k ła d y z te rm in e m n a jw y ż e j rocznym , a p rz e w a ż n ie jedno i trz y m ie s ię c z n y m , lo k o w a ły je k a s y w p r z e w a ż n e j części w k r e d y ta c h d łu g o te r m in o w y c h hipotecznych.

W y s o k o ś ć tych k r e d y tó w w y n o s iła w edle s p ra w o ­ zdania w y m ie n io n e g o w yżej p re z e s a Z w ią z k u Z y - ro w e g o K a s O sz c z ę d n o ś c i p r z e s z ło 500/0 w szystkich w k ła d ó w oszczędnościow ych, p r zy c z e m tylko część w p ły w a do kas r a ta m i w form ie anuitetów . W ten s p o s ó b r a z e m z rów nież n iep ły n n e m i k red y ta m i k o m u n a ln e m i 75o/0 w s z y stk ic h w k ła d ó w o s z c z ę d n o ­ ś c io w y ch j e s t n a s z e r e g lat unieruchom ionych.

J a s n e m jest, że w ty m s ta n ie rz e c z y k a s y niem iec­

kie bez s z ero k o p o d ję te j p o m o c y z z e w n ą trz , ani w części nie m o g ły b y po d o łać w z m o ż o n y m z a p o ­ trz e b o w a n io m sw y c h dep o n e n tó w . T o też c e n tr a ln y z w iązek kas oszczędności p o sp ie sz n ie w y d a ł k a s o m polecenie obniżenia p o ż y c ze k hipotecznych do m a ­ k sy m a ln e j g ra n ic y 40<J/o w szystkich w kładów . O c z y ­ wiście tru d n o sz em a ty c z n ie określić, jaki p ro c e n t w k ła d ó w w ogóle k asy oszczędności m o g ą lo k o w a ć w tych czy innych o p e ra c ja c h dłu g o te rm in o w y c h . Z jedne j s tr o n y naczelną z a sa d ą w szelkiej po lity k i b a n k o w e j j e s t w sp ó łm ie rn o ś ć in te re s ó w czynnych z in te re s a m i biernem i, t. zn. że b a n k u d z ie lać p o ­ w inien k r e d y tó w tylko tego ro d z a ju , jakie od sw ych k lijen tó w o trz y m u je . Z drugiej je d n a k s tro n y k asy k o m u n a ln e z upe łnie z a p o z n a ły b y cel swej d z ia łal­

ności, gdy b y , sto su ją c się niew olniczo do p o w y ż ­ szej zasady, ud z ie lały sto so w n ie do w kładów n. p.

je d y n ie k r e d y tó w k ró tk o te rm in o w y c h , t r z y m i e s i ę ­ cznych, p ółrocznych, a n a jw y ż ej rocznych, z a n i e d ­ b u jąc d łu g o te r m in o w y k r e d y t h ip o te c z n y lub k o ­ m u n aln y . B ow iem celem i z a d a n ie m kas o s z c z ę ­ dności j e s t w p ie r w s z y m rz ę d z ie u p r z y s t ę p n ie ­ nie d o godne go, w ty m i h ip o te c z n e g o k r e d y t u m ie s z c z a ń s tw u i d r o b n e m u rolnictw u. Z a d a n ie d o ­ brej polityki k r e d y t o w e j w ła śn ie poleg a na m o ż ­ liwie w s z e c h s tr o n n y m z a sp o k o je n iu p o trz e b k r e ­ d y to w y c h p r z y a b s o lu tn y m zab ez p iec z e n iu p ł y n ­ ności kasow ej.

K a s y k o m u n aln e , będ ą c in s ty tu c ja m i u ż y te c z ­ ności pub lic z n ej, są p o d ty m w z g lę d em w daleko sz cz ę śliw sz e m p o ło ż e n iu od b anków k a p ita lic z n y c h , g dyż są w m o ż n o ś c i w z g lę d o m p ły n n o śc i dać p ie r w s z e ń s tw o p r z e d w z g lę d a m i re n to w n o śc i. W k a ż d y m raz ie p r z y k ł a d kas niem ieckich u c z y , j a k wielkie n ie b e z p ie c z e ń s tw o dla s p ra w n o ś c i k a so w e j tk w i w za w y s o k im p r o c e n to w o s to s u n k u k r e d y ­ tów d łu g o te r m in o w y c h , do w kładów . Z a g a d n ie n ie to j e s t z a w sz e i w s z ę d z ie a k tu a ln e , g dyż n a jw a ż ­ n iejszą dla w s z y s tk ic h in sty tu c ji k r e d y t o w y c h p o ­

w in n a być zaw sze t r o s k a o b e z w z g lę d n e z a p e w ­ nienie płynności.

W ie m y , że k r y z y s niem iecki, aczkolw iek nie w tych ro zm iara ch , jak to p r z e p o w ia d a li pesym iści, o d b ił się ta k ż e n a n a s z y c h k asach oszczędności.

J a s n e m bow iem jest, że panika, k tó ra z okazji z a w iesz e n ia w y p ł a t w Niem czech o g a rn ę ła p u b lic z ­ ność, p r z y bliskości s ą sie d z tw a nie m o g ła p o z o sta ć b ez s k u tk ś na m a s y s k ła d a jąc e sw e oszczędności, w naszych k asach k o m u n a ln y c h . T o też u nas p o d w p ły w e m w y p a d k ó w niem ieckich, d e p o n e n ­ tó w w p ierw sz y c h dniach k r y z y s u o g a rn ę ło p e w n e zd e n e rw o w a n ie , k tó re u ja w n iło się w dość z n a cz ­ n y m o d p ły w ie d e p o z y tó w z n a szy c h kas. Z z a ­ do w o le n ie m i u z n a n ie m s tw ie rd z ić na le ż y, że n a ­ sz e k asy na ogół g ład k o p r z e t r z y m a ł y dni k r y t y c z ­ ne, w y k a z u ją c dość w ysoki sto p ie ń p łynności i d u ż ą e lastyczność. N ie m nie j je d n a k faktem jest, że n ie k tó re k a s y n a s z e z n a la z ły się w tru d n o śc ia c h i s k a za n e by ły na pomoc.

W i n a leży i u n a s z y c h k a s poczęści w ich z b y t w ysokim z a a n g a ż o w a n iu w k r e d y ta c h d łu g o ­ te rm in o w y c h h ip o te c z n y c h i budow lanych.

P r o c e n to w y s to s u n e k ty c h k r e d y tó w w n iek­

tó ry c h k asach dochodzi do 60 proc. s u m y w k ła ­ dów, są n a w e t kasy, w k tó ry c h k r e d y t y d ł u g o t e r ­ m in o w e p r z e k r a c z a ją 70 proc. ogólnej s u m y d e p o ­ zytów . J e s t to s to s u n e k sta n o w cz o n ie z d ro w y i w w y s o k im sto p n iu z a g ra ż a sp ra w n o śc i kasow ej. Na- sz em zdaniem nale ż a ło b y d la naszych kas o s z cz ę ­ dności p r z y j ą ć ja k o n a jw y ż s z ą gran ic ę dla tych k r e d y tó w w y s o k o ś ć 40 proc. w k ła d ó w o s z c z ę d n o ś ­ ciowych. N o to m ia s t w in te resie z a p ew n ie n ia p ł y n ­ ności k a s o w e j p o w in n e kasy k o m u n a ln e w w ię ­ k sz ych niż d o tą d ro zm iara ch pielę g n o w a ć o p e ra c je k r ó tk o te rm in o w e , j a k rac hunki bieżące, czekowe, d y s k o n t weksli, pożyczki te r m in o w e i in n e o p e r a ­ cje dozw olone in sty tu c jo m z p r a w e m p u p ila rn ej pew ności. W y s o k o ś ć p o g o to w ia k a s o w e g o w obec- cnych czasach p o w in n a b y ć w y ż s z a niż w czasach n o rm a ln y c h i w ynosić w i n n a nie mniej ja k 20 proc.

w sz y stk ic h k a p ita łó w obcych. P o z a te m n a le ż a ło ­ b y w y d a t n ie j o tw o rz y ć n ow e i ro z s z e rz y ć istn ie ­ jące r e z e r w y p łynnościow e, j a k możliwości red y s- kont\i i k r e d y t lo m b a r d o w y celem u p ły n n ie n ia p rzez k a s y w razie p o t r z e b y ich p o rtfe ló w weksli, obli- gacji czy hipotek. P o d tym w z g lę d e m z na kom ite u s łu g i m ó g łb y k asom n a s z y m oddać p r o je k to w a n y od d a w n a B a n k K o m u n a ln y , ja k o o r g a n iz a c ja wo­

je w ó d z k a i c e n tra la ż y ro w a kas oszczędności,

k tó ry z w ie lk ą k o rzy śc ią n ie ty lk o dla k a s o s z c z ę ­ dności, ale dla życia g o s p o d a rc z e g o n a s z e g o W o ­ je w ó d z tw a w ogóle u z u p e łn iłb y o rg a n iz a c ję k r e ­ d y to w ą n a s z e g o W o je w ó d z t w a ja k o in s t y t u c j a p o ś re d n ic z ą c a p o m ię d z y k a s a m i k o m u n a ln e m i a o sta tn ią r e z e r w ą p ły n n o śc io w ą i k r e d y to w ą , k t ó r ą j e s t B a n k Polski. T o też p o t r z e b a tśj in s ty tu c ji c h oćby tylko z ty c h p o w o d ó w o b e c n ie j e s t a k t u ­ a ln ie jsz ą niż kiedykolw iek.

E. BIAŁAS, Mikołów

ul. S k a ln ic a 6 ( G ó r n y Ś l ą s k ) T e le fo n 139

Z a k ł a d y I n s t a l a c y j n e

P r o j e k t u j e i w y k o n u j e w s z e l k i e p r a c e e l e k t r o - t e c h - n ic z n e , oraz p i e r w s z o r z ę d n e u r z ą d z e n i e s a n ita rn e , łaźnie, s u s z n ie i z a o p a t r z e n i e d o m ó w w o d o cią g am i

z s t u d z i e n g ł ę b o k ic h i t. p.

K ro n ik a

O rganizacja Obrony P r z e c iw lo tn ic z e j i P r z e c iw g a z o w e j L udności C yw iln ej

a Sam orządy Gminne

Niedawno tem u, r o zg ło ś n ia w a r s z a w s k a P o l ­ skiego R a d j a n a d a w a ła b a rd z o cie ka w y i i n t e r e ­ s u ją c y o dczyt o znaczeniu i zadaniach „ O s s o a w ia - chim u" w 5-cio letniej ro z b u d o w ie g o s p o d a rc z e j R o sji S o w ie c k ie j,

„ O s s o a w ia c h im “, bolszew icka L ig a O b r o n y P o w ie trz n e j i P r z e c iw g a z o w e j, o d g r y w a w lo tn ic ­ tw ie sow ieckiem o lb rz y m ią rolę i p r z e ja w ia w swej działalności du ż ą e n e rg ję i in ic ja ty w ę . Z a s a d n i ­ czą różnicę p o m ię d s y na szą L. O. P. P. a „ O s s o a - w iachim em " sta n o w i to, że fund u sz e naszej L igi c z e r p a n e są w y łą c zn ie ze s k ła d e k i d o b ro w o ln y c h ofiar s p o łe c z eń stw a , p o dczas g d y „ O s s o a w ia c h im , czerpie p ienią dze p e łn ą g a rś c ią z hojnej dla n ie g o k a s y p a ń s tw o w e j i s a m o rz ąd ó w , a liczba je g o c z ło n - ko w (51/2 m iljona) je s t w ielka je d y n ie d l a t e g o , ze w S o w ie ta c h na le ż e n ie do tej o rg an iz ac ji j e s t p r z y m u s o w e , a w w ielu w y p a d k a c h s ta je się k w e - s tj ą życia lub śm ierci jednostek.

W ostatnich dniach O sso a w ia ch im " u s iln ie p rac u je nad za g ad n ie n ie m o b r o n y p r z e c iw lo tn ic z e j i p rz e c iw g a z o w e j. Z a r z ą d y m i a s t p o s t a n o ­ w i ł y o b o w i ą z k o w e s z k o l e n i e l u d n o ś c i w o b r o n i e o r a z z a r z ą d z i ł y z o r g a n i z o ­ w a n i e o d d z i a ł ó w d l a t e j o b r o n y z o b y ­ w a t e l i o d 17 d o 55 l a t i k o b i e t o d 17 d o 40 l a t . O s o b y zaliczone do oddziałów o b r o n y p rz e c iw lo tn icz e j i p rzeciw gazow ej m u sz ą o b o w ią z ­ kowo p o z o sta w a ć w tych oddziałach p r z e z 2 lata, p rzy c z e m p o d le g a ją dyscyplinie w o jsk o w e j i m u ­ s z ą b rać u d z ia ł w e w s z y s tk ic h ć w ic ze n iac h i m a ­ new rach.

Ni etylko w Rosj i Sowieckiej, lecz na c a ł y m świecie p a n u j e pr ze kona nie , że p r z y s z ł a w o jn a b ę ­ dzie s k ie r owa n a pr ze ci wko całej l udności n a p a d ­ ni ęt ego k r aj u i że u ż y t e b ę d ą ws zys tki e ś ro d k i walki. P odz iał za te m ś ro d kó w walki na d o z w o lo ­ ne i za kaz ane j e s t u w a ż a n y za n i er eal ny , g d y ż m i ę d z y n a r o d o w e u m o w y nie da ją po t em u ż a d ­ nych gwarancji.

P r z e w id u ją c , że w p rzy s z łe j w o jn ie ga z y b o j o ­ w e o d e g ra ją w a ż ną rolę i że m ożliw ość lo tn icz o - chem icznych na p a d ó w n a ludność cyw ilną i p r z e ­ m y s ło w e ośrodki w e w n ą t r z k r a j u b ę d ą je d n y m z n a jw a ż n ie js z y c h celów n ie p rz y ja c ie la, „ O sso a - w ia c h im “ in te n s y w n ie p r z y g o to w y w a ludność do w a lki chem icznej i do o b ro n y in d y w id u a ln e j i zbiorow ej.

W e d ł u g z a się g n ię ty c h inform acji w Ś lą sk im K o m ite c ie W o je w ó d z k im L. O. P. P. naczelne w ł a ­ dze Ligi O b r o n y P o w ie trz n e j i P rz e c iw g a z o w e j w n a s z e m P a ń s tw ie , cały swój w ysiłek s k ie r o w a ły n a d r o g ę realizacji n a jisto tn ie js z y c h jej za d ań t.j.

„ O b r o n a P rz ec iw lotnic za i P rz e c iw g a z o w a L u d n o ­ ści C yw ilnej" — a R z ą d w z ro z u m ie n iu w ażności roli, ja k ą o d g ry w a L. O. P. P . ' w p rz y g o to w a n iu o b r o n y P a ń s tw a , w y d a ł okólnik (Min. S p ra w . W e w n . Nr. A P . 5713/1 z dnia 26. VIII. 1931) do w szystkich W o j e w o d ó w z a p elem w spółpracy w ładz a d m in i­

stra c ji ogólnej z L. O. P. P.

W okólniku ty m p. M inister S p r a w W e w n ę ­ trz n y c h z w raca u w a g ę , że L. O. P. P. nie n a le ż y t ra k to w a ć jako in sty tu c ję o c h a ra k te rz e d o b ro c z y n - n o -sp o łe c z n y m , lecz ja k o org an iz ac ję w s p ó łd z ia ła ­ ją c ą w p r z y g o to w a n iu ob ro n y p a ń s tw a . W okól­

n ik u ty m m ię d z y innem i c z y ta m y : „ D o ty c h cz a s o w a ż y w a działalność tej in sty tu cji d a je g w a r a n c ję n a ­ le ż y te g o w y w ią z a n ia się z p r z y ję ty c h z a dań, a z a ­ r a z e m d a je p o d s ta w ę do z a jęcia w z g lę d em niej nie ty lk o życzliw ego sta n o w is k a ze s tr o n y w ładz p a ń stw o w y c h , ale do udzielenia jej p o m o cy i ja k n a js z e rs z e g o p o p a rc ia ta k m o ra ln eg o jak m a te rja l- nego, a to w zakresie:

a) zw ię k sz e n ia jej dochodów,

■Hiiiiii i i i i i i i i m i

J A N Ł A B A N O W I C Z

K atow ice, Górnicza 10. Tel. 23-52 i 13-33 P ie r w s z a ś lą s k a fa b r y k a sz y ld ó w e m a lj o w a n y c h i c h ło d n ie s a m o c h o d o w y c h S z y l d y e m a l j o w a n e r ó ż n o b a r w n e w p i e r w s z o - r z ę d n e m w y k o n a n i u dla U r z ę d ó w i W a d z , godła, s z y ld y uliczne, n u m e r a d om ów , m ie s z k a ń ,

s z y ld y r e j e s t r a c y j n e do s a m o c h o d ó w i t. d.

C h ł o d n ic e s a m o c h o d o w e n o w e i r e p a r a c j e w s z e l k i c h s y s t e m ó w .

P r o s i m y o c e n n e z a p y t a n i a w zgl. zlec e n ia .

b) p rz y z n a w a n ia wzgl. u z y s k iw a n ia p e w n y c h św iad­

czeń w n a tu r z e ,

c) p o p ie r a n ia w dziedzinie o rg a n iz a c y jn o -p ro p a - gandow ej.

O p ró c z tego, okólnik zaleca W o je w o d o m z w r ó ­ c e n i a s a m o r z ą d o m u w a g ę n a p o t r z e b ę j a k n a j w y d a t n i e j s z e g o p o p i e r a n i a L. O. P. P. o r a !z o i l e ś r o d k i n a t o p o z w a l a j ą , u m i e s z c z a n i e c o r o c z n i e w i c h b u d ż e t a c h p e w n y c h s u m n a r z e c z t e j o r g a n i z a c j i .

W in te resie m a g i s t r a t ó w i gm in po w in n o leżeć, a b y ju ż te ra z za sta now ić się n a d ro zm iare m tej m a te rja ln e j p o m o cy dla L. O. P. P., zw łaszcza, że Ś ląski K o m ite t W o je w ó d z k i L. O. P. P. ro zp o c z ą ł in te n s y w n ą akcję o r g a n iz a c y jn ą o b r o n y p r z e c i w ­ l o t n i c z e j i p r z e c i w g a z o w e j l u d n o ś c i c y w i l ­ n e j ^ której n iew ą tp liw ie s a m o r z ą d y w e z m ą u dział w w y p ra c o w a n iu p la n u o b r o n y p r z e c iw g a z o w e j

m ia s t i gmin. K. S.

J esz c z e o m eldunkach.

W n a w ią z a n iu d o n a s z y c h p o p r z e d n ic h a r ­ ty k u łó w o m eld u n k a ch p r z y p o m in a m y P- T. W ó jto m 0 obow iązku z a p ro w a d z e n ia w każdej wsi i gmi nie num eracji d o m ó w i mieszkań. Jest to w ł a ś c i w i e jedna z n ajw ażniejszych czynności n a ło ż o n y c h n a gm iny w ia d o m e m rozporz ą dze niem . Wiele k ło p o tu spraw i niejednej gminie z a k u p n ieo d p o w ie d n ic h t a ­ bliczek num eracyjnych. W k a ż d y m razie nie zaleca się u ż y w a n ie tabliczek m a lo w a n y c h , ani w y tła c z a n y c h . Tabliczki b o w ie m tego ro d z a ju p o roku, a już n a j­

później p o d w ó c h lata ch musiałyby b y ć o d n a w ia n e, lub też z a stą p io n e p rzez now e. N a w et przy uż yc iu najlepszych farb tabliczki m a lo w a n e p r ę d k o się niszczą. Tym czasem R ozp. Min. S p r a w W ew n.

w y ra ź n ie w skazuje n a konieczność u trz y m y w a n ia tabliczki zaw sz e w stanie czystym . W a r t o zatem w y d a ć kilka gro sz y więcej na solidne tabliczki em aljow ane, aniżeli k a ż d e g o roku, lub c o d w a lata tracić pieniądze n a n o w e tabliczki m alow ane.

Trzeba wiedzieć, że tabliczki e m a ljo w an e w y p a l a n e w ostrym ogniu są b a r d z o trwałe. Ani deszcz ani słońce p rzez długi szereg lat nie p o tra fią zmienić w y g lą d u tabliczek em a ljow anyc h.-

Największa n a Śląsku i chlubnie z n a n a f ab ry k a s z y ld ó w em aljow anyeh.-

Em aljarnia i w y tłac z a ln ia : J a n Ł abanow icz.

Pierw sza Śląska F a b r y k a sz y ld ó w e m a n o w a n y c h 1 chłodnic s a m o c h o d o w y c h

Katowice, ul. G ó rn ic z a 10

Telefon Nr. 23-52 i 13-33. - -

Adolf Leopold F a b r y k ę s te m p li ♦ Z a k ła d grawerski K A T O W IC E , u lic a K ościuszki nr. 9

TE L E F O N Nr. 21-53

S te m p le kauczukow e i m etalow e. — Pieczątki. Stem ple dla ba d a cz y mięsa.

Szyldy m etalow e i em ajlow e oraz wszelkie inne p ra c e w z a k re s m ego fachu w chodzące.