Orędownik Samorządu
O R G A N Z W IĄ Z K U G M IN W O J E W Ó D Z T W A Ś L Ą S K IE G O
P r e n u m e r a ta w y n o s i 2 zł. kwartalnie.
Opłata p o c z t o w a opłacona ry c za łte m T e l e f o n : K a t o w ic e 21-47
Wychodzi 10 i 25 dnia miesiąca Red. lA d m .: K a t o w ic e P o c z t o w a 7/II R e d a k t o r S t a n i s ł a w K u h n e r t S y n d y k Z w ią z k u Gmin W o j . Śląsk.
O g ł o s z e n i a : J e d n o ła m o w y w i e r s z .. .
m ilim 50 gr. P r z e d te kstem . 1 zł. za w i e r s z mm. Rach. w P. K. O. 304 £27 V---;— --- ---- -- ---J
Num er io i l i K atow ice, 25. maja I 1©. czerw ca 1981 Rok V II
TREŚĆ NUMERU 10 i 11 ' *r)ż' arc^- Tad, Michejd a: Jak sa m orząd y m o g ą w p ły n ą ć na r o z w ó j prywat-"1 n e m ruchu bud ow la nego. 2. B udo w le i i n w e s t v c i e srmin śląskich w r. 1P3CMI.
3' Marjan Namysł, in ż . - b u d o w n i c z y ; K o l e k t y w n e o s zczęd zanie dia c e l ó w bu dowla nych na d r o d z e do realizacji. 4.
Stan. T r o n o w i c z ; N o w e d rogi ku r o z w ią z a n ie kw estji b u d o w y mieszkań, 5. F. R o z k o s z n y , a rchitekt-bud ow niczy:
B udujm y mieszkania. 6. Z działalności Ślą s kie g o Funduszu G os p o d a rc z e g o. 7. N ę d z a mieszkaniowa. 8. Kronika.^
Inż. Architekt T. M ichejda
K ato w ice, u lic a P o n iato w sk iego nr. 19
Jak samorządy mogą wpłynąć na rozwój prywatnego ruchu budowlanego
Jeżeli mam wypowiedzieć swoje uwagi na te
mat aktualnych zagadnień budowlanych na lamach
„Orędownika Samorządu", to chciałbym zająć się w pierwszym rzędzie problemem nabywania parcel, który w całokształcie budowy stanowi czynnik bar
dzo ważny, a w naszych warunkach przedstawia dla budującego poważne trudności. Uważam, że od
powiednia polityka czynników i instytucyj samo
rządowych mogłaby trudności te w znacznym sto
pniu zmniejszyć, albo też całkowicie usunąć i w ten sposób przyczynić się pośrednio do ożywienia pry
watnego ruchu budowlanego
Zanim jednak przystąpię do omówienia w ła
ściwego tematu, chciałbym słów parę poświęcić innej związanej z nim sprawie.
Dlaczego mianowicie kładę nacisk na zagadnie
nie ożywienia p r y w a t n e g o ruchu budowlanego?
Otóż dlatego, że jeżeli chodzi o złagodzenie nędzy mieszkaniowej, jeżeli chodzi o usunięcie klęski bezrobocia, to nic tu nie pomoże wybudowanie kilku domów mieszkalnych przez instytucje samo
rządowe lub urzędy państwowe, a tem mniej po
stawienie kilku kościołów z katedrą włącznie. Nie pomoże dlatego, że domy budowane przez insty
tucje samorządowe czy rządowe są zaledwie kro
plą w morzu w stosunku do zapotrzebowania, a w do
datku ich kalkulacja jest w większości wypadków oparta na filantropji i włożony w nie kapitał nie procentuje się w odpowiedniej wysokości tak, że domy
te nie tylko nie przynoszą zysku, ale jeszcze do nich trzeba dopłacać. Budowanie zaś luksusowo pom y
ślanych katedr i kościołów w czasie, kiedy brak pieniędzy na najważniejsze artykuły pierwszej po
trzeby, jakiemi są mieszkania i kiedy ludzie mie
szkają w cuchnących i ciasnych norach, jest co- najmniej nie na czasie.
Jedynie rozwój prywatnego budownictwa mie
szkaniowego i przemysłowego, który z jednej strony spowoduje przyciągnięcie kapitałów pry
watnych, a z drugiej strony zapewni lepszą eko- nomję i rentowność budowanych objektów, oraz spowoduje większe zaufanie kapitałów zagranicz
nych do tego rodzaju inwestycyj —- może być tym czynnikiem, który spowoduje większy rozmach na rynku budowlanym, da właściwe i najlepsze roz
wiązanie kwestji mieszkaniowej i zdolne jest za
radzić klęsce bezrobocia
Stąd wniosek: należy uczynić wszystko, co może przyczynić się do rozwoju prywatnego bu
downictwa, w szczególności mieszkaniowego.
Gdjr jednak przyjrzym }f się warunkom bu
downictwa prywatnego — na terenie okręgu prze
mysłowego, szczególnie zaś w miastach, to stwier
dzić musimy, że droga osiągnięcia własnego domu najeżona jest tylu trudnościami, że doprawdy trze
ba nie byle bohaterstwa, by je wszystkie pokonać i przezwyciężyć. Bo pomijając wysokie koszta samej budowy i brak wzgl. trudności w uzyskaniu
S z y l d y emaliowane i p i e c z ą t k i kauczukowe i m etalow e
dos tarcza po korzystnych cenach
Fabryka Stempli i Zakład Rytowniczy
E. FRANSTZA i Ska.
K A T O W IC E ^ ulica Pocztowa 10. Telefon 11*00.
niskoprocentowego kredytu budowlanego niemało kłopotu nastręcza w wielu wypadkach sprawa nabycia parceli. Pom ijam już ich kolosalne ceny, które są wynikiem niezdrowych stosunków w tej dziedzinie, trzeba przedewszystkiem stwierdzić, że parcel tych już nie tylko w miastach, ale nawet w gminach wiejskich, poprostu niema albo jest ich mało i co najważniejsze są zupełnie nieuporząd
kowane i nie przygotowane do zabudowy.
W tym stanie rzeczy zapalony amator posia
dania własnego domu, albo płaci jakieś bajeczne sumy za przypadkowo dobrze sytuowaną i przy
gotowaną do zabudowy parcelę albo kupuje ka
wałek pola bez dróg, dojazdów, kanalizacji i w o
dociągu poprostu dżunglę i dopiero teraz rozpo
czyna się karczowanie pni, budowanie prow izorycz
nych dojazdów, targowanie się z gminą o odstą
pienie terenu na drogę, o wykonanie kanalizacji, wodociągu, drogi, o koszta tych urządzeń i nieo
patrzny ochotnik spostrzega po niewczasie, że ca
łą posiadaną gotówkę pochłoną te wszystkie p rzy gotowania, a na budowę domu pieniędzy zabrak
nie.
Takie doświadczenia pouczają innych, którzy jeszcze sami budować nie spróbowali, że budowa
nie u nas nie jest łatwe ani proste, a skutek tego
taki, że budować nie będą, a oszczędności pójdą do pończochy.
Gdzieindziej zrozumiano, że, aby umożliwić budownictwo prywatne, trzeba stworzyć mu odpo
wiednie warunki przedewszystkiem przez ułatw ie
nie nabywania parcel odpowiednio do planu regu
lacyjnego dostosowanych, uporządkowanych i do zabudowy przygotowanych t. j. wyposażonych w drogi, kanalizację i wodociągi.
I tu jest wdzięczne pole pracy dla samorzą
dów miejskich i wiejskich.
Opisane w yżej stosunki wymagają, by samo
rządy z jednej strony same nabywały odpowied
nie tereny i przygotow yw ały je do zabudowy przez budowę wspomnianych w yżej urządzeń i z drugiej strony, by.w p ływ ały odpowiednio na właścicieli terenów, aby w porozumieniu z gminami robiły to samo na własnych terenach.
Jestem przekonany, że taka akcja opłaciłaby się gminom wzgl. osobom prywatnym, gdyż w ten sposób przygotowane parcele znalazłyby bardzo łatwo chętnych nabywców, a pośrednio stworzo- noby przez to warunki umożliwiające rozwój bu
downictwa prywatnego, a z nim uzdrowienie groźnych klęsk społecznych: g ł o d u m i e s z k a n i o w e g o i b e z r o b o c i a .
Budowle i inwestycje gmin śląskich w roku 1930-31
Wskutek ogólnego kryzysu gospodarczego i związanego z tem niedomagania finansowego, gminy nasze, ustalając budżety na rok 1930/31, Ograniczyły się do prac budowlanych i inwesty
cyjnych najniezbędniejszych. Brak odpowiednich kredytów długoterminowych i niskoprocentowych, przewidywany słusznie ubyTtek w wpływach po
datkowych i w podatkach samoistnych, a przytem stały wzrost wydatków na zwalczanie bezrobocia i szerzącej się nędzy, zmusiły gminy do poczynie
nia najdalej posuniętych ograniczeń w wydatkach.
T o też zamierzenia budowlane gmin naszych na rok bieżący są bardzo skromne.
Poniżej wyliczam y pokrótce prace, jakie p o szczególne gminy w roku bieżącym wykonać za
mierzają.
Bielsko przystąpiło w bieżącym roku po za bezpieczeniu sobie dalszych kredytów budowlanych do wykończenia przegrody doliny potoku W apie- nica w W apienicy dla celów wodociągowych. P rze
widywane jest wykonania 40.000 cbra muru prze
grod y z betonu plastycznego, wbudowanie armatur dla wody użytkowej, upustu i przelewu, w y czy szczenie i ogrodzenie obszaru 17 ha dla zbiornika dolinowego o pojemności 1.300.000 cbm., w yczy
szczenie i uszczelnienie dna potoku i lew ego stoku doliny, budowę strażnicy wodociągowej przy prze
grodzie i wreszcie budowę drogi dla gospodarki lasowej na lewym stoku wdłuż zbiornika dolinowego.
O ile miasto uzyska pożyczkę 200 000 zł., na
tenczas przystąpi do nadbudowy piętr w trzech budynkach miejskich, zyskując przez to 10 m ie
szkań jednopokojowych, 12 mieszkań z pokojem i kuchnią i 2 mieszkania po 2 pokojach i kuchnię, -czyli razem 40 ubikacyj.
B ie ls s o w ie e chcąc w części przyczynić się do zatrudniania bezrobotnych, przystępują w roku bież. do wykonania następujących prac: 1. wybu
dowanie ulicy Kościelnej na odcinku od ul. Zabr- skiej do ulicy Głównej. Położoną tam zostanie jezdnia termakowa o szerokości 6,50 mtr. Chodniki będą deptakowe, a stronę północną zaopatrzy gmina w drzewka. Oświetlenie będzie nowoczesne na masztach betonowych.
2. W ybudow a uiicy Piaskowej i to szosa na długości 815 mtr. z krawężnikami oraz kanalizacją na 1/3 długości.
3. Kanalizacja ulicy Głównej na długości 1250 mtr. z połączeniami domowemi oraz odwodnieniem jezdni.
4. Naprawa i odwodnienie ulic w łącznej dłu
gości około 2.800 m.
5. Przebudowa domu gminnego przy ul. G łó w nej na schronisko dla starców i stacji przeciw
gruźliczej i opatrunkowej.
Bytom N o w y zamierza w roku bież. rozpo
cząć budowę domu mieszkalnego dla robotników na 16 mieszkań jednopokojowych z kuchnią. K o szty budowy szacuje się na 190.000 zł.
C hropaczów rozpoczął w październiku ubr.
budowę dwupiętrowego gmachu szkoły powszech
nej o 12 salach wykładowych, sali do nauki sto
larstwa, robót ręcznych, nauki gospodarstwa domo
wego, ochronki i korytarza rekreacyjnego. Koszt budowy obliczono na 450.000 zł. Dotychczas do
prowadzono gmach ten do wysokości pierwszego piętra, a to z powodu silnych opadów deszczowych.
W sezonie bieżącym ukończy się gmach w suro
w ym stanie i prawdopodobnie tylko instalacje cen
3 tralnego ogrzewania, robót sanitarnych i robót sto
larskich. Z powodu braku odpowiedniego kredytu, odstąpiono od zamiaru budowy dalszych dwuch domów robotnicz)rch, których w roku 1930 wykoń
czono trzy o 32 mieszkaniach po jednym pokoju z kuchnią i 8 mieszkaniach po 2 pokojach z kuchnią.
D ą b ró w k a M a ła w bież. roku przystąpi do wyłożenia chodnika przy ul. Katowickiej płytami, kosztem 10 000 zł. oraz do rozbudowy ul. Lim a
nowskiego kosztem 20.000 zł
K atow ice przystępują w roku 1931 do bu
dowy koszar bataljonowych oraz garnizonowej izby chorych. Dalej ukończą wewnętrzne urządzenie nowego domu biurowego przy ul. Młyńskiej. W y konane zostaną także prace szklarskie, malarskie, terazzowe, flizowe, parkietowe i urządzenia w e
wnętrzne w szkole powszechnej przy ul. Bogucic- kiej, oraz prace malarskie przy budowie kuchni mlecznej i domu dla m łodzieży przy ul. W o jc ie
chowskiego.
K ochłow ice wykonają około 250 mb bruku z karpackiego głazu kwarcowego na ul. Radoszow- skiej, a dalej około 100 mb bruku z szarogłazu beskidzkiego przy ul. Szkolnej.
Kończyce wykończą prace murarskie, teraz
zowe, asfaltowe, ślusarskie, kamionkowe, malar
skie i dekarskie przy budującej się szkole po
wszechnej, do której ma być zakupione również, w e
wnętrzne urządzenie.
K n u rów planuje wykończyć w bieżącym roku budowę 12-klasowej szkoły powszechnej, rozpo
czętej w roku 1928. Dotąd wykonano 950/o w szel
kich robót za sumę około 850.000 zł. Gmina pra
gnęłaby w szkole tej wykończyć także urządzenia higjeniczne i instalację centralnego ogrzewania.
Dalej planuje się w bieżącym roku 1. skana
lizowanie i utrwalenie nawierzchni ul. W ilsona na długości 2 kim za sumę około 400.000 zł,, 2. w y budowanie mostu i planowanie nowej drogi łączą
cej ul. Rybnicką z ul. W ilsona (koszt około 28.000 zł.), 3. przedłużenie sieci wodociągowej na ul. R y bnickiej kosztem 12.000 zł., 4. urządzenie plantacyj publicznych obok ratusza kosztem około 5.000 zł.
Lubliniec nie mając środków, sam w bieżą
cym roku prac budowlanych nie wykona, natomiast tamt. związek szkolny przystępuje do budowy n o
w ej szkoły powszechnej^ o 17 klasach, której ko*
szty w surowym stanie wynosić będą około 200.000 zł.
M ichałkow ice zamierzają ukończyć w bie
żącym roku kabiny kąpielowe przy pływalni na
stadjonie, skanalizować rów przy ul. Bytomskiej, oświetlić ul. Dojazdową do parku i stadionu i prze
budować biura urzędu gminnego.
M ik ołów w razie uzyskania odpowiednich kredytów przystąpi do brukowania ulic i budowy baraku dla bezdomnych.
N o w a W ieś w celu zatrudnienia bezrobot
nych, a w miarę wysokości przeznaczonych fun
duszy, przystąpi do wykonania głównej kanalizacji przy ul. 3 Maja na długości około 200 mb. do w y konania robót ziemnych w ilości około 5.000 cbm.
w celu wysypania chodnika przy ul. 3 Maja na długości 300 mb, a na szerokości 6 mb., dalej do w y konania robót ziemnych nad splanowaniem targo
wiska oraz przeprowadzeniem kanalizacji, a wkoócu do robót ziemnych oraz umocnienia jezdni na ogól
nej długości około 1.500 mtr.
R ydułtow y ukońcżą w bieżącym roku kana
lizację ul. Dworcowej oraz rozpoczętą w roku 1930 budowę gminnego gmachu administracyjnego.
Siem ianowice Śl. pracu ją obecnie przy w e
wnętrznej rozbudowie ukończonej w zeszłym roku w stanie surowym szkoły powszechnej o 17 szkol
nych klasach, sali gimnastycznej, rysunkowej, pra
cowni przyrodniczej, szkoły gospodarstwa dom o
wego, natryskach itd.
Dalej przystąpi gmina do budowy kolonji ro
botniczej składającej się z 20 domów o 158 mie
szkaniach jednopokojowych z kuchnią i 4 sklepach.
W związku z tem nastąpi regulacja terenu, zało
żenie i skanalizowanie dróg i placów gier tamże, szosowanie i umocowanie ulic i chodników. K o - lonja ta ma być oddana w jesieni do użytku.
Z początkiem lipca br. przystępuje gmina do przedłużenia ul. Kościelnej, do skanalizowania tej części, szosowania i umocnienia chodnikami.
T arn o w sk ie G óry ukończywszy w zeszłym roku rozbudowę gimnazjum żeńskiego, zakupi w bież. roku urządzenia wewnętrzne. Przy budują
cej się obecnie 30-klasowej szkole powszechnej, rozbudowę której rozpoczęto ub. roku, przepro
wadzone zostaną w bież. roku następujące roboty : centralne ogrzewanie, urządzenie sanitarne, roboty stolarskie, instalacja światła, roboty ślusarskie z kamienia sztucznego, wyprawa zewnętrzna, roboty malarskie, szklarskie i parkietowe oraz planowa
nie boiska.
W y ry wykończą w bież. roku prace kanali
zacyjne i umocnienie chodników krawężnikami, a dalej przystąpi gmina do gruntownej wysypki g łó wnej szosy.
Ruch hodowlany w Królewskiej Hucie
Z wzrastającą troską śledzi społeczeństwo, zwłaszcza w W ojew . Śląskiem coraz niepomyśl- niejsze położenie w każdej dziedzinie naszego ż y cia gospodarczego. Między innemi bezrobocie i klęska mieszkaniowa najdotkliwiej dają się we znaki naszej ludności. Z zrozumiałem zaintereso
waniem społeczeństwo zwraca swe oczy atakże na
kwestję ruchu budowlanego w naszem W o je w ó d z twie. Miasto Królewska Huta jako ośrodek p rze
mysłowy ma specjalne trudności z temi problem a
mi. Mimo to jednak wytęża wszystkie siły aby przyczynić się choć w pewnej mierze do o ży w ie nia ruchu budowlanego w mieście, chcąc w ten spo
sób dać zajęcie swym bezrobotnym a mieszkania
4 bezdomnym. Jako jedno z pierwszych miast w W o je w . Śląskiem uruchomiła już w czerwcu 1930 r. specjalną komisję, mającą na celu popie
ranie prywatnej inicjatywy odnośnie do rozbudo
w y mieszkań przez nad- i przebudowy starych do
mów w mieście. Król. Huta bowiem niema na ra
zie (zanim nie będzie przyłączony Chorzów do miasta) innej możliwości popierania ruchu budo
wlanego, ze względu na brak odpowiednich tere
nów budowlanych. Na ten cel Gmina tutejsza utworzyła fundusz w wysokości 500.000,— zł., w ydzielony z kapitałów Miejskiej Kasy O szczę
dności z którego udziela kredytu ulgowego po 4 proc. rocznie z amortyzacją w ciągu 5 lat. (N ie zależnie od tego udziela Miejska Kasa O szczę
dności w Król. Hucie pożyczek na nowe budowle dla obywateli tut. miasta po 9 proc. na 7 lat).
Stworzenie tej Kom isji wyw ołało z początku większe zainteresowanie i w pływ ały dość liczne zapytania i wnioski chętnych do przebudowy do
mów właścicieli. Jednak wskutek dalszego pogor
szenia się sytuacji finansowej (właściciel może uzyskać pożyczkę z funduszu niskoprocentowego tylko do wysokości 50 proc. ogólnych kosztów prze- wzgl. nadbudowy, a na resztę musi mieć własny łub z skądinąd pochodzący kapitał), zain
teresowanie zmalało i od czasu utworzenia Kom i
sji t. j. od czerwca 1930 r. do 1. kwietnia 1931 r.
w płyn ęły tylko 32 wnioski, z których można było uwzględnić ze względu na pupilarne ubezpieczenie pożyczki tylko 17 wniosków na łączną k w o tę 255.500,— zło tyc h .
P rzy pomocy tych pieniędzy stworzono 48 no
wych mieszkań o 48 kuchniach i 82 pokojach. M iesz
kania te są już ukończone i zajęte. W dniu 22.
kwietnia 1931 r. komisja udzieliła dalszych p oży
czek 9 właścicielom domów o łącznej k w o c ie 166.000,— zł. na utworzenie dalszych 42 miesz
kań. Z łącznej więc kwoty dotąd udzielonej w w y sokości 421.500,— zł. powstało w zgl. utworzy się jeszcze 90 nowych mieszkań. Ponieważ fun
dusz 500.000 zł. był na wyczerpaniu, Gmina po
starała się o dalszy półm iljonowy fundusz na ten cel.
Poza tem ruchem budowlanym zainicjowanym przez Kom isję Rozbudowy Mieszkań prywatny ruch budowlany w ubiegłym roku był slaby, gdyż bez pomocy pow yższego Funduszu niskoprocento
w ego wybudowano tylko 54 nowe mieszkania, jak wynika z zestawienia tut Policji Budowlanej.
W obecnym roku prywatny ruch budowlany uległ jeszcze dalszemu i znacznemu pogorszeniu.
Na razie rozpoczęto tylko przebudowę i nadbudo
wę domów starych (poza budową domu mieszkal
nego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych) za pomocą pożyczek ulgowych uchwalonych w dniu 22. kwietnia 1931 r.
A w mieście brak jeszcze według ostatniej przez Miejski Urząd Budowlany sporządzonej spe
cjalnej statystyki 2198 mieszkań, składających się z 4689 ubikacji. W praw dzie w najbliższym cza
sie Zakład Ubezp. Społecznych wykończy przy placu św. Józefa większy dom mieszkalny z 82 mieszkaniami, lecz pozatem na razie nowe p ry
watne budowle nie są zamierzone.
Tak więc widoki na wydatniejsze zm niejsze
nie klęski mieszkaniowej są narazie niewesołe.
T y le co do budownictwa mieszkaniowego.
Z publicznych gmachów około których prace dają zatrudnienie licznym bezrobotnym, zaczęto wykonywać zamierzoną już od lat budowę w ie l
kiego Domu Ludow ego przy ulicy Sienkiewicza kosztem narazie około 600.000,— zł. W najbliż
szych dniach rozpocznie się praca około budowy koszar 75. p. p. przez co z chwilą wybudowania odzyska miasto napowrót dwie wielkie szkoły.
Pozatem miasto ma na wykończeniu budowę w iel
kiej szkoły X IV »te j przy ul. 3-go Maja, którą od
da się już do użytku z rozpoczęciem nowego roku szkolnego. Istnieje także zamiar wybudowania no
woczesnej łaźni miejskiej, na którą preliminowano wprawdzie w tegorocznym budżecie 600.000,— zł.
lecz narazie nie jest pewnym czy budowa ta w obec
nym roku przyjdzie do skutku. W każdym razie te dwie wielkie budowy (Dom Ludowy i koszary) dadzą zajęcie licznym bezrobotnym i przyczynią się niewątpliwie do pewnego złagodzenia dotkli
w ego bezrobocia w mieście.
Sprawozdanie o ruchu budowlanym w mieście Rytmik
W roku 1930 udzielono ogółem 239 konsen- sów budowlanych (w roku 1929 natomiast 195) i to:
a) na budowę domów mieszkalnych 86 b) na przebudowę, dobudowę i nadbudowę
domów mieszkalnych 11
c) na budowę budynków gospodarczych itd. 142 Razem : 239 Z wymienionej liczby pod pozycją a) oddano 56 budynków mieszkalnych do użytku, przyczem powstało 141 nowych mieszkań o następujących ubikacjach:
37 mieszkań, składających się z 1 pokoju i kuchni 45 mieszkań, składających się z 2 pokoi i kuchni 33 mieszkania, składające się z 3 pokoi i kuchni 20 mieszkań; składających się z 4 pokoi i kuchni
5 mieszkań, składających się z 5 pokoi i kuchni ,2 mieszkania, składające się z 6 pokoi i kuchni
1 mieszkanie, składające się z 7 pokoi i kuchni 1 mieszkanie, składające się z 9 pokoi i kuchni D o powyższej liczby należy jeszcze wziąć pod uwagę 10 budynków mieszkalnych, znajdują
cych się już pod dachem, lecz wykoiiczenie ich nastąpi dopiero z wiosną 1931 roku, w których bę
dzie 39 mieszkań i to :
5 mieszkań po 1 pokoju i kuchni 11 mieszkań po 2 pokoje i kuchni 16 mieszkań po 3 pokoje i kuchni
1 mieszkanie po 4 pokoje i kuchni 6 mieszkań po 5 pokoi i kuchni.
Ponadto z udzielonych kansensów budowla
nych w roku 1929 wybudowano w roku 1930 — 3 domy mieszkalne, gdzie powstało również 8 mie
szkań składających się :
4 mieszkania po 2 pokoje i kuchni 1 mieszkanie po 3 pokoje i kuchni
5 2 mieszkania po 4 pokoje i kuchni
1 mieszkanie po 5 pokoi i kuchni
Oprócz tego przebudowano oraz nadbudo
wano wzgl. dobudowano 11 domów mieszkalnych, przez co powstało dalszych 49 ubikacyj mieszkal
nych czyli 11 mieszkań.
Zatem w roku 1930 wybudowano nowych mieszkań 199, zaś w roku 1929 tylko 139.
Głód mieszkaniowy jest niestety nadal klę
ską ludności, a szczególnie sfer uboższych.
Mimo, iż w roku sprawozdawczym zbudo
wano 199 mieszkań w tutejszem mieście, to jednak jeszcze nie można mówić o zupełnem zlikwidowa
niu biedy mieszkaniowej.
Brak jeszcze około 160 mieszkań, a miano
wicie :
70 po 2 pokoje i kuchni 50 po 3 pokoje i kuchni 40 po 4 pokoje i kuchni.
Należy się spodziewać, iż w nowym roku brak mieszkaniowy się jeszcze zmniejszy.
W roku 1929 rozpoczęto z budową konwiktu przy kościele św. Antoniego dla pozamiejscowych chłopców, uczęszczających do gimnazjum. Kon
wikt ten został na jesień 1930 roku ukończony.
W roku 1930 sprowadził się z Katowic In
spektorat Pracy. Urząd ulokowano przy ul. W y sokiej nr. 2.
W celach lustracyjnych przybył w miesiącu maja p. Minister komunikacji Kuhn do Rybnika.
Przy tej sposobności p. Burmistrz W eb er interpe
lował p. Ministra w sprawie rozbudowy dworca.
Interpelacja odniosła ten skutek, iż p. Minister zarządził natychmiastowe sporządzenie planów i r y sunków i z'rozbudow ą budynku stacyjnego rozp o
częto w miesiącu listopadzie.
ijc
II. I n w e s t y c j e m i e j s k i e .
1. Miasto Rybnik w sezonie budowlanym zatru
dniało przy różnych robotach tak podziemnych, jak i nadziemnych, 109 robotników.
2. W ysu nięty w roku 1929 projekt budowy nowo
czesnej rzeźni miejskiej i chłodni przy szosie, prowadzącej do Zor, tuż przy torze kolejow ym Rybnik— Katowice, został w roku 1930 zreali
zowany.
Z budową rozpoczęto w lipcu 1930 roku.
Do tej pory przeprowadzono budynki w stan su
rowy. W szelkie inne roboty wewnętrzne zo staną albo już zostały zlecone do wykonania.
Uruchomienia rzeźni spodziewać się należy przed 1 lipcem 1931 roku.
Zapoczątkowana w roku 1929 budowa b o
cznicy kolejowej do rzeźni została w roku 1930 ukończona i oddana do użytku.
Dotychczas na pow yższy cel wydatkowano 544 tysięcy zł. zaś według kosztorysu wynosić będą około 1,600.000.— zl.
3. Jak w ubiegłych latach, tak i w tym roku Ma
gistrat dokładał dużo starań nad upiększeniem miasta. W szelk ie bowiem ławki i kosze na pa
pier zostały odnowione oraz wykonano kilka nowych ławek.
4. Zakupiony przez miasto w 1929 roku grunt od Katolickiej Gminy Kościelnej w wielkości 5 ha 72 a 50 m2 po rozparcelowaniu na 36 parcel sprzedany został, z wyjątkiem 3 większych par
cel po cenie 6,— zł. za 1 m2 przy głównych uli
cach, zaś przy bocznych 5,— zł. za 1 m2. N ow o*
nabywcy zobowiązali się umową notarjalną par
cele zabudować do 2 lat.
5. Staw Ruda przed otwarciem sezonu sportowego został gruntownie wyczyszczony i nawapniony, pozatem zbudowany w roku 1929 wał a p rze
znaczony na plażę został w roku 1930 pod
wyższony o 1 m.
Obecnie stawia się parkan drewniany od strony ulicy Gliwickiej i drogi gospodarczej o długości 2. m. 450 m. — b. i o wysokości 2 m.
Roboty przy budowie parkanu będą niebawem ukończone.
6. W roku 1930 umocniono następujące ulice:
a) drogę Rybnik— W odzisław od 0,00— 0,625 sposobem „Term sk“, koszta wynoszą 132.000 zł.
b) ulicę Mikołaja Reja o długości 97,50 m. b.
również sposobem „Term ak",
koszta wynoszą 7.677.— zł.
c) ulicę Brzozową na całsj długości wyłożono płytami cementowemi,
koszta wynoszą 9.000-— zł.
Pozatem przeprowadzono szereg konserwa- cyj na tutejszych drogach i ulicach. Koszta stąd powstałe wynoszą 60.000.— zł.
7. W ubiegłym roku wybudowano jeden barak przy ulicy Rudzkiej dla 8 rodzin.
8. Wybudowano również 3 kioski tytoniowe dla inwalidów wojennych. Koszta wynoszą ogółem
3 300.— złotych, których większą część ponosi W ojew ództw o.
Ruch budowlany gminy W ełn o w iec
W r. b. gmina W ełnowiec wykończa dwa domy i urządzeń każdego z obu domów jest jednakowe, mieszkalne (robotnicze), w r. ub. doprowadzone do Na wykończenie składają się: wyprawa mu- stanu surowego. _ rarska wewnętrzna i zewnętrzna, roboty ciesielskie,, Mianowicie wykończa się 84 izb, w tem 38 kuchen, stolarskie, ślusarskie, instalacja od- i dowadniająca, 46 pokojów sanitarna, gazowa (kuchenki gazowe), instalacja elek- 84 tryczna, roboty malarskie, szklarskie oraz prace
Mieszkań będzie 38, w tem 30 == 1-pokojowych zduńskie.
8 = 2-pokojowych Ogólne koszta powyższych robót końcowych 38 wynoszą okrągło 300.000,— zł., a całej budowy do każdego mieszkania należy przedpokój, spiżarka, (stropy są żelbetonowe) okrągło 600.000,— złotych, ustęp i balkon. W suterenach będzie 10 wspólnych Domy (parter i 3 piętra) będą oddane do użytku wanien kąpielowych i 4 pralnie. Wszystkie powyższe w połowie lub pod koniec lipca br.
liczby, dzielone przez 2, odnoszą się do każdego Prace budowlane i instalacyjne wykonują wyłą- domu z pojedyńcza, czyli rozplanowanie ubikacji cznie firmy i rzemieślnicy śląscy, w części miejscowi.
Nędza mieszkaniowa
UPanuje ona nietylko u nas, jest zaś straszli- wem przekleństwem wielkich miast, ciążącem czę
sto nie mniej, niż choroba nad losem człowieka.
Decyduje nieraz o śmierci moralnej, wpływa na zmniejszenie się liczby urodzin.
I Niem cy cierpią na nią. Znanym jest pro
ces niejakiej Albrecht, żony robotnika z niemiec- kiego Górnego Śląska, która nie dopuściła do na
rodzenia się dziecka, tylko dlatego, że mieszkała z mężem i pierwszem dzieckiem w 3 metrowej ko
mnacie, w której wszyscy spać musieli na podło
dze.
Statystyka berlińska wykazuje, że w roku 1926, w jednym tylko komisarjacie (100.000 m iesz
kańców) spały 4 osoby w jednym pokoju w 1067 mieszkaniach; 5 — w 505, 6 — w 212, 7 — w 52, 8 — w 29, 9 — w 7, 10 — w 6 i 11 w 38 miesz
kaniach. C zyż nie potworne! T o samo w Buer (W estfalja). Berlińska statystyka z 1929 r. również nie lepiej się przedstawia : 50.000 odnajmuje kąt do spania, 144.000 osób, to sublokatorzy, a 57.747 mieszkań jest antyhigjenicznie przeludnionych.
Jedna tylko szkoła powszechna Nr. 209 (B er
lin) stwierdza w swojem sprawozdaniu, że 416 d zie
ci śpi z rodzeństwem i rodzicami w jednym pokoju.
Nędza mieszkaniowa stała się już treścią naj
nowszego dramatu niemieckiego p. t. „Święta ro dzina" Henryka Kesten’ a. Piętnastoletni bohater tej sztuki powiada, klnąc: „obyś był zależnym od urzędu mieszkaniowego i tkwił wraz z rodziną bez pieniędzy w jednym jedynym pokoiku".
N ietylko więc my mamy nędzę mieszkaniową i... „Piekło kobiet".
M a r y a n N a m y s ł
inż.-to ładowniczy
Kolektywne oszczędzanie dla celów budowlanych
na drodze do realizacji
K ryzys gospodarczy, obejmujący niemal już cały świat, utrzymuje się w całej pełni. W ielka rzesza około 22 m iljonów bezrobotnych jest dziś groźnem niebezpieczeństwem socjalnem i stanowi przedm iot troski wielu państw. Z pośród sposo
bów, zapomocą których możnaby złagodzić tę klę
skę socjalną, do najważniejszych należy bezsprze
cznie podjęcie ruchu budowlanego dla celów mie
szkaniowych, eo rozwiązuje nietylko problem b ez
robocia, ale także i zagadnienie dostarczenia mie
szkań dla ubogiej i średnio-zamożnej ludności.
Jak wiadomo, sprawa budowy tanich miesz
kań w Polsce jest szczególnie doniosłą z uwagi na wielkie zaniedbanie w tej dziedzinie. Około 517 tysięcy rodzin znajduje się bez dachu. Pra
wie jeden miljon ludności mieszka w ten sposób, źe po 10 osób mieści się w jednej izbie. Ze strony czynników rządowych nie brak b}do i nie brak i obecnie prób i usiłowań, aby przyspieszyć rozw ią
zanie tego trudnego zagadnienia. Główne trud- ności wynikały na tłe finansowem. Okazało się bowiem, że w dawnych warunkach finansowych rozwiązanie tego zagadnienia m ogłoby nastąpić tylko przez wprowadzenie na obywateli nowych obciążeń skarbowych we form ie podwyżki czyn
szów i innych świadczeń. T e g o rodzaju próby rozwiązania w okresie depresji gospodarczej oka
zały się niem ożliwe do zrealizowania. W każdym razie nie dadzą się one przeprowadzić w takich rozmiarach, aby przy ich pomocy można na w ięk
szą skalę uruchomić akcję budowy tanich miesz
kań.
W tych warunkach należało sięgnąć przede
wszystkiem do tych sposobów, przy pomocy któ
rych zwłaszcza w zachodnich krajach Europy zdo
łano osiągnąć bardzo poważne rezultaty w urucho
mieniu akcji budowlano-mieszkaniowej. Jak w y kazało już kilkudziesięciuletnie doświadczenie w Am eryce, An glji, Niemczech oraz Czechosłowacji, zdołano w krajach tych przy pomocy kolektyw
nego oszczędzania dla celów budowlanych osiągnąć tak imponujące rezultaty w dziedzinie budowy mieszkań, że w zory te stały się wielką zachętą, aby i u nas na drodze podobnych organizacyj mo
żna również przyczynić się do złagodzenia klęski mieszkaniowej.
Zadanie to nie było łatwe zwłaszcza wobec braku odpowiednich norm prawnych oraz wobec potrzeby tak gruntownego przygotowania podstaw organizacyjnych, aby uniknąć tego wszystkiego coby w najmniejszy nawet sposób mogło przyczynić się do zachwiania zaufania szerokich mas oszczędzają
cych w organizację, mającą kierować celowem o- szczędzaniem. Ostrożność ta oraz studje przy
gotowawcze były tembardziej wskazane i koniecz
ne, że także i u nas organizacją celowego oszczę
dzania zajęły się instytucje do tego z natury swej organizacji najmniej powołane. Jak wiadomo, zaj
mujące się w ostatnich czasach akcją celowego o- szczędzania niektóre spółdzielnie mimo przestróg Sejmiku Poznańskich Spółdzielni Kredytowych nie m ogły podołać temu tak wielkiemu zagadnieniu.
A nawet przeciwnie, niektóre z nich, jak to miało miejsce w Mysłowicach, przyczyniły się, niestety, bardzo silnie do nadużycia tych pięknych idei dla celów, niemających z akcją społeczną nic wspólnego.
Podstawy organizacyjne „Zacisza", które ma objąć kierownictwo akcji celowego oszczędzania,
Należy odnowić przedpłatę na III-ci kwartał 1931
odbiegają od wzorów zachodnich o tyle, że „Z a cisze" jest instytucją o charakterze tylko kierow- niczero, natomiast fundusze oszczędzających skła
dane są w wyznaczonych do tego celu kilku K o munalnych Kasach W ojew ód ztw a Śląskiego, które zarówno swoją organizacją jako też i majątkiem gwarantują za całość włożonych wkładów.
Po odbyciu całego szeregu konferencyj z za- interesowanemi czynnikami sprawa doprowadzoną została do takiego stanu, że obecnie powstaje specjalna Spółka pod firm ą: „Zacisze", Spółka Śląskich Komunalnych Kas Oszczędności z ogra
niczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Katow i
cach, mającą prawo zakładania filij i oddziałów w całej Polsce. Przedmiotem tej spółki będzie or«
ganizacja kolektywnych oszczędności na cele bu~
dowlano-mieszkaniowe. W tym celu „Zacisze"
będzie współdziałać z Komunalnesni Kasami Q- szczędności przy organizacji celowych oszczędności i przy udzielaniu pożyczek na cele budowlano- mieszkaniowe, będzie strzegła interesów celowo oszczędzających w stosunku do Kas Komunalnych, skupiających oszczędności drogą szczegółowych umów z Kasami, drogą nadzoru nad czynnościami z tych umów wynikających drogą ustalenia wedle oznaczonych w umowach warunków kolejności przydziału kredytów, będzie w interesie ogółu ce
low o oszczędzających nadzorowała użycie i spła
canie kredytów uzyskanych drogą celowej oszczęr dności, będzie udzielała oszczędzającym wszelkich porad prawnych oraz będzie prowadziła propagan-
Stan. Tronow iez
-dyrektor b iu r, K a to w ic e
Nowe drogi ku rozwiązaniu
Jedną z największych bolączek doby obecnej jest kwestja mieszkaniowa. Tysiące ludzi w Polsce jest bez dachu nad głową. Ci nieszczęśliwi pod
czas pory letniej spędzają noce najczęściej pod gołem niebem, zaś w porze zim owej jako nocleg służą im piwnice, strychy, budowle, a nawet hałdy w pobliżu kopalń. Istniejące tu i ówdzie azyle dla bezdomnych przyjm ują proszących o przytułek ze względów zrozumiałych tylko na 1 lub 2, najwy
żej 3 doby.
Jak wielką jest nędza mieszkaniowa, wynika zresztą najlepiej i najwymowniej z raportów kon
trolerów mieszkaniowych i osób urzędowych, które stykając się codziennie ze stronami, mają sposob
ność wglądnąć w stosunki mieszkaniowe niejednej rodziny. Jest znanym powszechnie faktem, że w niektórych domach 3 lub 4 rodziny stale prze
bywają w jednem mieszkaniu wspólnie, a nieraz jeden pokój służy wszystkim członkom rodziny obojga płci jako mieszkanie. W samych tylko K a
towicach brakuje 4.172 mieszkań.
Jak ulżyć nędzy mieszkaniowej ?
Prywatna akcja budowlana ze względu na brak tanich kredytów spoczywa nieomal zupełnie.
Gm iny wskutek coraz mniejszych w pływ ów po
datkowych, nie są w stanie wybudować większą ilość tanich mieszkań, jedynie Rząd i Społeczeń
stwo m ogłyby istniejący kryzys mieszkaniowy
dę celowych oszczędności. Spółka ta będzie dzia
łała bądź w imieniu własnem i na własny rachu
nek bądź też jako pełnomocnik celowo oszczędza
jących lub Kas Oszczędności, które prowadzić hę- dą finansową stronę celowego oszczędzania. Spół
ka ta będzie uprawniona do prowadzenia wszelkich czynności handlowych związanych z jej przedm io
tem przedsiębiorstwa z wyjątkiem czynności ban
kowych.
Zagadnieniem normalizacji elementów budo
wlanych, opracowaniem typów* i planów domów mieszkalnych jak również ewentualnie i samem wykonaniem budowli zajmie się organizacja po
krewna pozostająca jednak w pewnym kontakcie z „Zaciszem". Celem tej drugiej organizacji będzie przedewszystkiem nie działanie na zysk ale jak- najdalej idące uproszczenie akcji budowlanej i po
tanienie kosztów budowy.
W ten sposób po mniejwięcej rocznem p rzy
gotowaniu „Zacisze" przystępuje do pracy organi
zacyjnej, licząc na poparcie wszystkich tych czyn
ników, K tóre doceniają należycie znaczenie samopo
mocy w ciężkich obecnych warunkach gospodar- cz3fch w przekonaniu, że akcja ta, rozwijająca się równolegle z akcją budowlaną podjętą przez Sejm Śląski oraz z ewentualną akcją budowlaną samo
rządów miejskich, przyczynić się będzie mogła bar
dzo silnie do złagodzenia klęski mieszkaniowej oraz przez danie pracy wielkim rzeszom bezrobotnych do złagodzenia również i klęski bezrobocia.
kwestji budowy mieszkań
złagodzić lub całkiem zlikwidować. T o samo od
nosi się do dróg w Polsce, które częściowo znaj
dują się w bardzo złym stanie, wymagającym b ez
względnej naprawy lub rozbudowy,
Rząd powinien uregulować kwestję budowy domów mieszkalnych i dróg osobną ustawą przez zaprowadzenie państwowej służby cywilnej, obo
wiązującej wszystkich obywateli płci męskiej od 18 do 60 roku życia.
Przez zrealizowanie projektu ustawy o pań
stwowej służbie cywilnej, Rząd poszedłby bezro
botnym na rękę, dając im możność zarobkowania.
Zamiast wsparć i jałmużny — praca zarobkowa!
Projekt ustawy p on iżej:
P ro je k t u staw y o państw , służbie cyw iln ej w dziedzinie bu d ow y dom ów mieszk. i dróg.
Artyku ł 1.
Każdy obywatel Państwa Polskiego płci mę
skiej, począwszy od 18 do 60 roku życia, zobow ią
zany jest do pełnienia służby cywilnej w insty
tucjach i przedsiębiorstwach państwowych na p rze
ciąg 3 lat.
Artykuł 2.
Osoby podlegające obowiązkowi służby c y wilnej powinny się zgłosić w urzędach gminnych ich miejsca zamieszkania do rejestracji w ciągu 14 dni po wydaniu odnośnych zarządzeń.
A rtyku ł 3.
Zwolnienie od powinności służbowej nastąpić może na wniosek osób interesowanych przez w ła
dze administracyjne I instancji.
Artyku ł 4.
Osoby zwolnione na wniosek od powinności służbowej podlegają opodatkowaniu na rzecz bu
dowy domów mieszkalnych i dróg.
Artykuł 5.
Podatek określony w art. 4 wynosi 1 proc.
dochodu, miarodajnego do wymiaru państwowego podatku dochodowego i jest płatny w ratach mie
sięcznych do kas gminnayeh na rzecz „Państwo
w ego Funduszu Budowlanego1*, przyczem podatek ten potrącany będzie osobom, pobierającym wyna
grodzenie za najemną pracę, od kwoty miesięcz
nego zarobku wzgl. uposażenia.
Artyku ł 6.
W ym iaru podatku dokonują władze admini
stracyjne I instancji.
Artyku ł 7.
O soby nie posiadające własnego dochodu, podlegającego wymiarowi państwowego podatku dochodowego, zwolnione być mogą na prośbę od powinności służbowej, o ile udowodnią świadec
twem lekarza powiatowego swą niezdolność do pracy.
Artykuł 8.
W ynagrodzenie dla osób powołanych na mocy art. 1 do pełnienia służby cywilnej, ustala Mini
sterstwo Skarbu.
Artykuł 9.
Budowę domów mieszkalnych przeprowadzają gminy w poruczonym zakresie i na rachunek Skar- bu Państwa. Na pokrycie kosztów budowy służy podatek wymieniony w art. 4. Gminy otrzymują zaliczki budowlane w miarę postępu prac.
Artykuł 10.
Gminy odstępują Skarbowi Państwa potrze
bne tereny pod budowę domów mieszkalnych za odszkodowaniem. Na gminach ciąży też- obowią
zek utrzymania budynków tych po oddaniu ich do użytku. Skarb Państwa zwraca gminom koszta utrzymania i administracji domów. Ściągany przez gminy od lokatorów domów tych czynsz mieszka
niowy służyć będzie w pierwszym rzędzie na po
krycie kosztów nabycia potrzebnych terenów bu
dowlanych oiaz utrzymania i administracji dom ów Pozostałe sumy gminy przekazują Kasom Skarbo
wym na „Państwowy Fundusz Budowlany*.
Artykuł 11.
W ysokość czynszu mieszkaniowego ustala M i
nisterstwo Skarbu.
Artykuł 12.
Projekt budowy obejmować będzie mieszka
nia jedno-, dwu- i trzypokojowe.
A rtyku ł 13.
Ustawa ta wchodzi w życie z dniem jej ogło
szenia.
* *
*
O d r e d a k c j i : Publikując pow yższy projekt p. dyr. Tronowicza, czynimy to w chęci w yw oła
nia dyskusji na łamach naszego pisma na temat poruszony. W zy w a m y więc do wypowiedzenia się.
F . Rozkoszny
a re h ite k t-b u d o w n ic z y 1 rzeczo zn aw c a K ato w ice, R y n ek 12 I
Budujmy mieszkania
A że b y nędzę mieszkaniową usunąć, a. przez to pośrednio Państwu naszemu się przysłużyć, trzeba nam budować domy mieszkaniowe.
Jak wiadomo, do budowania potrzebne są znaczne kapitały a tych niestety rzekomo nie po
siadamy. A że b y kapitał do uruchomienia budo
wnictwa znaleźć, winne się zjednoczyć i wysilić wszystkie miarodajne czynniki, to jest Państwo, W ład ze samorządowe i osoby prywatne, czy to prawne czy fizyczne, celem zebrania tak koniecz
nie potrzebnego nam kapitału. W obecnym czasie kryzysu gospodarczego wartoby uruchomić budo
wnictwo mieszkaniowe, które przyczyniłoby się w dość znacznej mierze do złagodzenia kryzysu g o
spodarczego.
W iadom ą rzeczą jest, że przez uruchomienie budownictwa wogóle a w szczególności budownic
twa mieszkaniowego, danoby możność produkcji a zatem i zarobkowania wielu innym przemysłom mianowicie hutom żelaznym, cynkowniom, kopal
niom węgla, cegielniom, wapiennikom, tartakom i innym przemysłom. Również mogą całe rze
sze rzemiosł pomocniczych swoje warsztaty uru
chomić lub rozszerzyć i przez to pozbylibyśm y się całej masy bezrobotnych, którzy w w yżej w y mienionych przemysłach i rzemiosłach znaleźliby pracę, a wsparcie bezrobocia, które jest kapitałem nieproduktywnym, możnaby na inne cele zużyć, mianowicie na uruchomienie budownictwa miesz
kaniowego, lecz do tego jeszcze pod koniec swego artykułu powrócę.
Mniej więcej od roku istnieje fundusz ubez
pieczeń społecznych na budowanie domów miesz
kaniowych, które budują odnośne instytucje.
Znaną rzeczą jest, że administracja państwo
wa czy samorządowa jest krępowana różnemi przepisami a przy tym nie jest tak sprężysta, jak prywatna osoba, która jako jednostka w ważnych momentach może rozstrzygać sama, przyczem p rzyj
muje na siebie całą odpowiedzialność.
Ponadto budują instytucje te za luksusowo, co jest rzeczę zupełnie zrozumiałą, gdyż muszą one przestrzegać wiążące je odnośne przepisy.
jestem atoli zdania, że obecnie powinniśmy budować skromnie, a mieć jeden cel na oku, to jest z kapitału stojącego nam do dyspozycji, po
9 budować jaknajwięcej mieszkań, lecz zdrowotnych i estetycznych.
Nacisk ldadę na to, by budowanie znala
zło się w rękach prywatnych, a kapitał sto
jący na ten cel do dyspozycji, służył jako po
życzka niskoprocentowa dla budujących.
Obecnie przechodzę do najważniejszej sprawy, j to do zdobycia kapitału na budowę mieszkań Jak już zaznaczyłem, możnaby zużyć pewną część kapitału z funduszu bezrobocia, który jest niepro
duktywny, a przytem nawet nie daje on pobiera
jącemu wsparcie możności do utrzymania życia, lecz tylko do powolnego umierania, na cele pro
duktywne a mianowicie na budownictwo mieszka
niowe.
Państwo natomiast ze swej strony d ołożyło
by do tego funduszu inne kapitały, osiągnięte z p o
życzki budowlanej, loterji budowlanej lub z innych źródeł.
Każdy budujący winien posiadać obok w ła
snej, niezadłużonej parceli budowlanej conajmniej 20 proc. własnego kapitału na odnośną budowę.
Jeżeli te trzy kapitały połączymy, to napewno uzyskamy sumy, które dadzą możność w kilku la
tach pozbyć się nędzy mieszkaniowej a ludzie bę
dą mogli odpocząć po trudach dziennych w miłem mieszkaniu, czego obecnie w większej mierze po
wiedzieć nie można. Jako rzeczoznawca mam możność zwiedzać wiele mieszkań, lecz przykro mi opisać wygląd tychże.
Kończąc mój artykuł, proszę odnośne władze i osoby prywatne, by się zechciały nad tem zasta
nowić, czy podana przezemnie droga jest odpo
wiednia.
Z działalności Śląskiego Funduszu Gospodarczego
W obec tego, że Sejm Śląski , pracuje obecnie nad nowym projektem ustawy o Śl. F. Gosp. warto zapoznać się z dotychczasową działalnością Śl. F.
Gosp.
W ydajność finansowa Śląskiego Funduszu G o spodarczego przedstawia się w ciągu 4 lat istnienia Funduszu (od 1. stycznia 1927 r. do 31. grudnia 1930 r.) następująco:
W p ł y w y
Rok
administracyjny z opłat
zł.
z dotacyj budżetowych
zł.
z tytułu zw rotu pożyczek budo
w lanych i innych udzielonych ze Skarbu Śląskiego
zł.
R a z e m
zł.
1927/1928
(od 1. I. 1927 r.) 2.830.073,46 2.830.073,46
1928/1929 2.625.114,06 1.000.000,— 793.755,01 4.418.869,07
1929/1930 2.753.752,91 2.234.653,66 845.200,13 5.833.606,70 1930/1931
(do 31. XII. 1930 r.) 2.118.074,13 2.500.000 — 611.349,44 5.229.423,57 S u m a : 10.327.014,56 5.734.653,66 2.250.304,58 18.311.972,80 Udzielanie budowlanego kredytu hipotecznego
— tylko pożyczki hipoteczne przewidziane są w obydwóch ustawach o Śląskim Funduszu G ospo
darczym (por. ustęp 2. art. 2 ustawy z dnia 1. grud- dnia 1926 r. i art. 2 lit. a) ustawy z dnia 8. lutego 1928 r.) — rozpoczęto się z dniem 13. września 1927 r.
na zasadzie regulaminu, w ydanego przez Śląską Radę Wojewódzką, z dnia 9. września 1927 r. (ogło
szonego w Gazecie Urzędowej W ojew ództw a Ślą
skiego Nr. 29) i za pośrednictwem Banku G ospo
darstwa Krajowego, Oddziału w Katowicach, któ
remu Śląska Rada W ojewódzka powierzyła admini
strację Funduszu w drodze osobnej umowy.
Do powyżej wykazanej kw oty 18.311.972,80 zł.
doliczyć należy kwotę 1.859.082,zł., która do dnia 31. grudnia 1930 r. wpłynęła do Śląskiego Funduszu Gospodarczego z tytułu zwrotu rat amortyzacyjnych od pożyczek udzielonych z Funduszu oraz kwotę '553.206,02 zł., która wpłynęła do Funduszu z tytułu 4 1/2.0/0 odsetek, jakie Bank Gospodarstwa Krajo
w ego uiszcza na rzecz Funduszu za przejściową lokatę kapitałów Funduszu. Razem po uwzględnie
niu powyższych kwot Fundusz do końca r. 1930 miał do dyspozycji kwotę 20.724.280,02 zł. Pokry
cie różnicy, jaka zachodzi między tą kwotą, a w y kazaną w dalszych zestawieniach sumą udzielonych pożyczek, która to różnica wynosi 1.442.839,18 zł.
następuje już z w p ływ ów z opłat i z rat amortyza
cyjnych, wpłaconych po dniu 1. stycznia br. R ó ż
nica jest już pokryta w wysokości około 6 0 % . W okresie lat 1927 — 1930 udzielono pożyczek budowlanych w następujących kwotach.
Rok administracyjny
Ilość udzielonych
p o życzek
O gólna suma pożyczek w złotych
1927/1928 258 1.823.500
1928/1929 714 5.606.300
1929/1930 "505 7.188.700
1930/1931 do dnia 31. XII. 1930)
606 7.548.600
S u m a 2.083 22.167.100
