O reP 0 Ninik S a /77
Prenum erata wynosi 2 zł kw artalnie O p la ta p o c z t, o p ła c o n a r y c z a łte m
Telefony: Katowice 21-47
O rgan Zw iązku Gmin Województwa Śląskiego
Wychodzi 1-go i 15-go dnia miesiąca.
Redakcja i A dm inistracja: Katowice Pocztowa 16/11.
R edaktor: Stanisław K u h n e rt Syndyk Związku G m in Woj. Śl.
0/*adu
O g ł o s z e n i a : Jednołam ow y w iersz milim 30 g r Przed tekstem 60 gr za w iersz mm. Rach. w P. K. O. 304227
Nr. 7. Katowice, 1 kwietnia 1928 r. Rok IV.
Instrukcja kasowo-rachunkowa
Jak już donosiliśmy, z dniem 1 kw ietnia b. r. w W ojew ództw ie Śląskiem zobow iązyw ać zaczyna in
strukcja kasow o-rachunkow a, uchw alona przez Radę W ojew ódzką, a ogłoszona w Gazecie U rzędowej Woj. Śl. nr. 7 z 24 lutego b. r.
Instrukcja ta była_ przedm iotem rozw ażań spe
cjalnej komisji fachow ców i Zarządu Zw iązku Gmin, któ ry do projektu instrukcji w niósł zasadnicze po
praw ki. N iestety popraw ek tych nie uwzględniono a zaledwie na kilka tygodni przed term inem 1 k w iet
nia postaw iono m iasta i gminy śląskie w obec doko
nanego faktu w ejścia w życie nowej instrukcji. Tak rozporządzenie Min. S praw W ew n. i Min. Skarbu z dnia 28 m arca 1927 r. (Dz. U. R. P. Nr. 38, poz. 345) o kasow ości i rachunkow ości zw iązków komunal
nych, jak okólnik Min. S praw W ew n. z 6 maja 1927 roku, jak w reszcie instrukcja śląska, noszą znamię przepisów niedostatecznie przem yślanych i w y p ró bow anych, są dalej obarczone balastem biuro k raty z
mu, a w końcu nakładają nowe i często niepotrzebne może ciężary dla gminy.
Już dzisiaj jest jasnem, że instrukcja nie w y trz y ma k ry ty ki w arunków , w śród jakich pracow ać w y pada naszym zw iązkom komunalnym. Niedaleka przyszłość w ykaże, że życie jest silniejszem, niż w szelkie przew idyw ania instrukcji i że to życie nad nie jednym przepisem instrukcji przejdzie do porząd
ku dziennego.
Instrukcja kasow o-rachunkow a dla zw iązków kom unalnych w W ojew ództw ie Śląskiem dzieli gmi
ny na gminy w iększe i gminy wiejskie. C ztery roz
działy tejże instrukcji zajmują się kasow ością i ra chunkow ością w m iastach i gminach w iększych, zaś rozdział V zaw iera przepisy dla gmin wiejskich.
Jako now ość w prow adza instrukcja to, że po
w ierzanie jednej osobie funkcyj kasow ych i rachun
kow ych jest niedopuszczalne. W m iastach i gminach w iększych funkcje te już b y ły rozdzielone. Odnośny w ięc przepis dla zw iązków kom. nie stanow i nic no
wego. Natomiast przepis ten w zastosow aniu do na
szych gmin w iejskich (rolniczych) sprow adza w naj
liczniejszych w ypadkach sytuację w p ro st niemożli
w ą. Ściśle bowiem stosując się do przepisów in
strukcji, mało która gmina w iejska (rolnicza) znaj
dzie osoby i środki na w ykonanie żądanej dw uoso- bowości dla spraw kasow ych gminy. W ydając tak głęboko w życie naszych gmin w iejskich w p ro w a
dzające inowacje przepisy instrukcji, R ada W oje
w ódzka p rzeoczyła kw estię z inow acją tą zw iąza
nych now ych w ydatków . Instrukcja" ukazała się w czasie, kiedy budżety gmin b y ły już uchwalone, tak że obecnie nie m a środków na bieżący rok na opła
canie rachm istrzów . P ozatem w iększa część n a
szych gmin w iejskich wogóle tych środków nie po
siada i niewiadomo teraz, w jaki sposób zadosyć uczynić w ypadnie w ym ogom instrukcji pod w zglę
dem dw uosobow ości w spraw ach kasow ych gminy.
Nowa instrukcja, przekreślając w znacznej części dotychczas obow iązujące zasad y książkow ości ka- m eralistycznej, w prow adza do księgow ości gminnej zasady książkow ości kupieckiej, podwójnej z t. zw.
system u w łoskiego podwójnej książkow ości. No
w ość ta duże przedstaw ia trudności dla zaw odow ych kasjerów i rachm istrzów sam orządu terytorialnego, a zgoła niepojętą jest i będzie dla obyw ateli, bezinte
resow nie spraw ujących funkcje sam orządow e. T ru dno bowiem człow iekow i nieobeznanem u z zasad a
mi książkow ości podwójnej zrozum ieć, dlaczego „de
bet" dziennika kasow ego przenieść należy na „cre- dit“ w księdze sum przechodnich. G dyby to jeszcze w e w zorach zastosow ano nie system w łoski, lecz am erykański, to przynajm niej uniknęłoby się p ro w adzenia balastu biurokratycznego, jakim jest księ
ga kontowa.
W prow adzając do instrukcji system podwójnej książkow ości, zapomniano w instrukcjach o odpo- bilansu. D alszych b raków w instrukcji doszukam y w iedniku na rachunku zysku i stra t i do rachunku się już w najbliższym czasie i już dzisiaj stw ierdzić można, że instrukcje, w prow adzone w życie z dniem 1 kw ietnia, jaknajrychlej ulec m usiały szybkiej no
welizacji. eska.
I I I I I I I I I I l i l l l l l l l l l l l l l M I i l l l l l l l t l l l l l l l l l S I l l l l l l l l l l l l M l l l l l I l i l l l I I I i i l l l i l l l l l l l l l l l l l l l i l l l l l l l l I I l i l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l M l i i i
N o c z y fis k i S p . z o . o . / K a to w ic e
ulica Marjacka 18 a — Telefon 520 i 1243
P r a c o w i t i a i a w @ ^ o w e I e d s i e ś y o e B i r o m n e i
Ubrania nieprzemakalne — Ubrania kwasoodporne — Ubrania azbestowe H ieisgrseim aisalga® p fa c ftis r i e p e s i y .
H urtow a sesrseslaś technicznych m a te ria łó w sunaew ych i aslsestew ^eh.
Ilia illllllllllM M IIIIIIIIIE IIE IIIIlilllllllllllllllU ie n illS IM IIIIIIIIIIIIH IIlIM IIIIIIIIIIB Ililllllllllllllllig illlllllllllllllllll
Naczelnik Gminy M ichałkowice.
Poseł Fojkis,
Pokrycie wydatków
połączonych z utrzymaniem z rozbu
dow a urządzeń kom unalnych.
Na podstaw ie art. 21 u staw y z dnia 14. IV. 1924 roku o tym czasow em uregulow aniu finansów komu
nalnych w W ojew ództw ie Śląskiem zw iązki komu
nalne winne pobierać opłaty za używ anie urządzeń komunalnych. W ielka liczba gmin wiejskich nie ko
rz y sta z pow yższych upraw nień a to w skutek różnej interpretacji odnośnych przepisów lub też w skutek nieznajomości upraw nień, które u staw a zaw iera.
Szczególnie mniejsze gminy nie korzy stają z w yżej w spom nianych opłat. P ozatem i niektóre w ładze nadzorcze w różny sposób interpretują odnośne po
stanow ienia. które zaw iera w yżej om aw iana ustaw a.
P ragn ę zatem przedstaw ić, w jaki sposób na
leży spraw ę utrzym ania urządzeń komunalnych traktow ać.
Jak w yżej w spom niałem gminy opierają się na art. 21, w inne pobierać opłaty na rzecz utrzym ania urządzeń komunalnych.
Przedm iotow e uchw ały R ady gminnej o pobo
rze podlegają zatw ierdzeniu w ład zy nadzorczej a to w m vśl postanow ień noweli do u staw y o tym czaso
w em uregulow aniu finansów kom unalnych z dnia 17. V. 1926 r. P rag nę to podkreślić, gdyż w prze
ciw staw ieniu do pow yższego, przed uchw aleniem noweli przez Sejm Śląski, dane uchw ały nie podle
g ały zatw ierdzeniu. M ógła natom iast w ładza nad
zorcza żądać w każdym razie zm iany lub znieść uchw ałę dot. opłat, gdyby się okazało, iż opłaty są nie w spółm iernie w ysokie w stosunku do kosztów utrzym ania tejże gałęzi Zarządu Komunalnego, za której czynności opłaty są pobierane. Mojem zda
niem odnosi się to do poboru opłat za czynności ad
m inistracyjne i pośw iadczenia urzędow e organów komunalnvch.
W myśl rozporządzenia II. W ojew ody Śląskie
go z dnia 7. VI. 1924 r. (§ 19) nie m ogą być pobierane opłaty za naukę w szkołach sam orządow ych, co nie w yklucza jednak praw a Zw iązków Komunalnych do pobierania od stron opłat celem pokrycia w y datków na utensylia i pomoce szkolne.
O płaty za używ anie komunalnych urządzeń i za
kładów dobra publicznego w inne być w ym ierzane w edług istotnej m iary używ ania danego urządzenia, w braku zaś możności ścisłego ustalenia w edług praw dopodobnej m iary używ ania.
O płaty drogow e od w ozów no. m ogą być w y m ierzane w edług ilości sił m echanicznych lub w e
dług tonażu siły, nośnej sam ochodów ciężarow ych i innych w ozów ciężarow ych.
O płaty za w ody w ym ierzane winne być w edług w odom ierza a w braku tegoż w edług liczby m iesz
kańców domu, w edług w ym iaru długości lub po
w ierzchni budynku, ewtl. w ysokości podatku budyn
kowego. w ysokości komornego itd.
Po myśli art. 21 pow yżej cytow anej ustaw y Zw iązkom Komunalnym także wolno jest celem uzy
skania funduszów obrotow ych na utrzym anie kom u
nalnych urządzeń pobierać zaliczki na opłaty (art.
19) od^ osób korzystających z tychże urządzeń. W y sokość zaliczek może być rozniżkow ana w edług stopnia zam ożności tych osób. Odstąpić od pobiera
nia opłat należy w w ypadku udowodnionego ubó
stw a. U chw ały w przedmiocie pobierania zaliczek podlegają rów nież zatw ierdzeniu w ładzy nadzor
czej.
Oprócz tego winne pobierać Związki Komunalne na pokrycie kosztów założenia i utrzym ania u rz ą dzeń komunalnych specjalne dopłaty od tych w ła ś
cicieli nieruchomości, przedsiębiorstw przem ysło
w ych i handlowych, którym te urządzenia przyno
szą szczególne korzyści gospodarcze lub udogodnie
nia (art. 25). W ysokość ow ych dopłat w inna być stopniow ana w stosunku do w artości osiągniętych korzyści gospodarczych wzgl. udogodnień.
Na w skutek osobnej uchw ały, Związki Komu
nalne mogą nie pobierać specjalnych dopłat, jeżeli pokrycie kosztów utrzym ania, urządzenia kom., po
datkami, opłatami lub innemi dochodami jest w sk a
zane w interesie publicznym. Tego rodzaju uchw ały podlegoją zatw ierdzeniu w ładzy nadzorczej.
Z pow yższego w ynika, iż na gminie ciąży obo
w iązek pobierania w vm ienionych pow yżej opłat.
Koniecznością atoli jest, w ykazać rodzaj m ających być pobieranych opłat, t. zn. musi być stw ierdzo
nym, w jakiej w ysokości poszczególne urządzenia komunalne są obciążone, kto je u ży w a i w ja
kiej m ierze poszczególni płatnicy do płacenia opłat mogą być pociągnięci. N aprzykład nie można złączyć kilku urządzeń komunalnych celem pobiera
nia opłat. Odnośnie do opłat, jakie mogą być pobie
rane na podstaw ie art. 25, należałoby .w przedm ioto
wej uchw ale w ykazać, w jakiej w ysokości mają być pokryte z tych opłat w ydatki założenia i utrzym ania urządzenia komunalnego oraz jakie podstaw y słu
ż y ły do ustalenia w ysokości opłat od tych w łaści
cieli nieruchomości wzgl. przedsiębiorstw przem y
słow ych i handlowych, którym te urządzenia p rzy noszą szczególne korzyści gospodarcze i udogod
nienia.
Art. 25 jest bardzo niejasno ujęty i daje powód do rozm aitych sprzeczności, w następstw ie czego Zw iązek Gmin w mającej być uchwalonej noweli do
kładnie określa p raw a gmin, w ynikające z tego a r
tykułu. Jest kw est ją, czy Sejm Śląski w skutek ten dencji rozw iązania Sejmu przez R ząd wzgl. zniesie- sienia autonomji zdoła jeszcze napraw ić błędy. Mogę tylko zapewnia, iż Polskie Kluby Sejmowe zapewno przychylą sie do życzeń gmin, o ile tylko będzie możność zapow iedzianą nowelę przed zniesieniem autonomji w_zgl. Sejmu Śląskiego uchwalić. Obecne brzmienie art. 25 przem aw ia atoli po stronie intere
sów gmin. Chcąc ko rzystać z upraw nień art. 25 po- winne gminy w y b rać następującą drogę:
gilHIII!lllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllllllllllllllllllllllllllllllllll!llll!lll!l!llllllllll!lillll{!lllll!lllll!!lllll!ll!illlllllllliilill!!lll!!
| Ubezpieczajcie sie w Towarzystwie WzaLIbezpieneń I
E s wszelkich informacji udzielamy jm 11 IŁ M EEE
§s Katowice, ulica Sokolska 9 :: Telef. 21-76 H
E s S & e s s g a t e s i j e s i ę s & e g n y c h a l e n & i w . ^ &
@iSil!!iii!!lllllll!l!l!i!lililiiii!llliiiilii!illiS!lilll!!ll!llillliS!illlSI!llllll!lll!!!!ii!lill!l!!lll!!!!!!!i!!lll!!!!i!iill!!!lliillllli!!i!!lllljllllB
— 3 — Rozłożenie opłat z art. 25 ustala R ada gminna po w ysłuchaniu komisji w ybranej przez zastępstw o gminne, przyczem jednakowoż jest koniecznie po- trzebnem, by cońaimniej połowę członków komisji składało się z zastępstw a gminnego, zaś druga poło
w a z płatników.
Podjętą w ten sposób uchw ałę. U rząd gminny w yłoży przez 1 miesiąc do publicznego w glądu i w y znacza w obw ieszczeniu czas, w którym należy wnosić ewtl. sprzeciw y. S przeciw y ro zstrzyga w ła dza nadzorcza. W obec osób, które w niosły odw o
łanie, uchw ała nie może być w ykonaną.
Ażeby uzyskać podstaw ę praw ną, należy w m ia
rę potrzeby korzystania z naprow adzonych u p raw nień przeprow adzić uchw ały zastępstw a gminnego.
Poniżej podaję w zór uchw ał z tem, iż zależnie od w arunków należy uchw ałę odpowiednio zredago
w ać wzgl. w prow adzić odpowie4nie statu ty m iejsco
we, i opłaty pobierać na podstaw ie statutu, który rów nież podlega zatw ierdzeniu w ład zy nadzorczej.
U c h w a ł a
Rady gminnej z dnia ... w sprawie opłat za używanie urządzeń komunalnych Na podstaw ie art. 21 u staw y z dnia 14. IV. 1924 roku w przedmiocie tym czasow ego uregulow ania fi
nansów komunalnych (Dz. Ust. Śl. Nr. 10 z dnia 29.
IV. 1924 r.) i rozporządzenia III. W ojew ody Śląskie
go z nia 7. VI. 1924 r. w przedm iocie w ykonania u sta
w y z dnia 14. IV. 1924 r. dot. tym czasow ego uregu
low ania finansów komunalnych (Dz. Ust. Śl. Nr. 14 z dnia 17. IV. 1924 r.) uchw ala sie pobierać następu
jące opłaty:
1) U trzym anie gminnego w odociągu spowoduje w roku podatkow ym 1928/29 w y d a t e k ... zł.
W ydatek w zgl. koszta w podanej w ysokości rozkła
da się na obyw ateli, pobierających w odę w stosunku do zajm ow anego m ieszkania w ten sposób, że p ierw sze dwie ubikacje m ieszkalne będzie się liczyło jako punkt 1. Do ubikacji m ieszkalnych zalicza się ła zienki oraz ustęp, w których jest urządzenie w odo
ciągowe. Piw nicę, strych, spiżarnie i przedpokój nie zalicza się do ubikacyj m ieszkalnych, natom iast oranżerje, inspekty i ogródki szreberow skie zalicza się do ubikacyj mieszkalnych.
Na podstaw ie załączonego zestaw ienia znajduje się w gminie pp. X... punktów, które podle
gają opłacie. Poniew aż koszta utrzym ania w odo
ciągu gminnego w y n o s z ą ... zł., zatem na jeden punkt przypada jednostka w ym iarow a w w ysokości ... zł. i to jako najniższy w ym iar dla 2 ubikacyj mieszkalnych, któ ry wynosi, jak to w yżej uw idocz
niono, ... zł.
2) W roku podatkow ym 1928/29 musi gmina po
kryć w szystkie w ydatki rzeczow e zw iązane z u trz y maniem 3 szkół m iejscowych, które razem w ynoszą ... zł. P oniew aż do szkół tutejszej gminy uczę
szcza r a z e m ... dzieci, przeto na jedno dziecko przypada do uiszczenia kw ota . . . zł. przez obo
w iązanych do w ychow ania dzieci.
3) U trzym anie urządzeń kanalizacyjnych spo
w oduje w roku podatkow ym 1928/29 w yd atek w k w o c ie ... zł. Do sieci kanalizacyjnej jest p rzy łączonych ... domów, które razem o p ła c a ją ...
zł. podatku budynkow ego. Poniew aż urząd k a ta stralny od dom ów w ostatnim czasie w ybudow anych nie oznaczył jeszcze podstaw y do obliczenia podatku budynkowego, przyjm uje się na podstaw ie ty m cza
sowego obliczenia, że domy te będą oszacow ane przez komisję fachow ą n a ... zł. należytości po
datkow ej, tak że w szystkie budynki w łączone do sieci kanalizacyjnej p rz e d s ta w ia ją ... zł. w artości podatkowej. P rz y zastosow aniu punktu, jako jed
nostki obliczeniowej, należytość podatku budynko
w ego poniżej 50 gr. nie bierze się w rachubę, kw otę pow yżej 50 gr. zalicza się jako 1 zł. Z sum y opłaco
nego Dodatku budynkow ego należy od każdego 1 zł.
opłacić na rzecz urządzenia kanalizacyjnego należy
tość w k w o c ie ... zł.
4) U trzym anie publicznych dróg gminnych ra zem z chodnikami w ym aga w roku podatkow ym 1928/29 w ydatku w łącznej s u m i e ... zł. P rz y używ aniu dróg zachodzi zasadnicza różnica pomię
dzy używ alnością tejże przez pierw szych wzgl.
przez w ozy i automobile. Dwie ostatnie kategorje intensyw niejsze w zużyciu będą opłacać 60% p ro jektow anej kw o ty w ydatku, pozostałe 40% rozłoży się na poszczególnych m ieszkańców . Liczba ludno
ści w gminie w y n o s i... osób, przeto na jednego płatnika p rzypada z tego tytułu należytość w w y so kości ... zł. Poniew aż w gminie tut. jest ogółem ... w ozów i sam ochodów, przeto 'na jedno z nich przypada należność w k w o c ie ___. z ł .
5) P oniew aż w najbliższym czasie trzeb a b ę
dzie ru ry w odociągow e (cały w odociąg gminny) w y mienić, przeto celem uzyskania odpowiedniego fun
duszu na ten cel zostanie w myśl art. 23 u staw y z dn.
» 14. IV. 1924 r. uchwalone, b y od 1. IV. 1928 r. na po
czet należytości (art. 21) przypadających z tytułu utrzym ania w odociągów pobrać od płatników zalicz
kę w w ysokości jednomiesięcznej opłaty.
6) Do uzupełnienia urządzeń kanalizacyjnych je st konieczne zakupno w najbliższym czasie no
w ych m aszyn, t. j. pumpy, m otorów i w ozów , które- by odpow iadały now oczesnym w ym aganiom tech niki. Koszt zakupu now ych m aszyn będzie w ynosił p rz y p u sz c z a ln ie ... zł.
Celem uzyskania potrzebnego funduszu na ten cel należy w myśl artykułu 23 u staw y z dnia 14. IV. 1924 roku od dnia 1. IV. 1924 roku, oprócz opłat na rzecz utrzym ania sieci kanalizacyj
nej pobierać zaliczkowo dodatek w w y s o k o ś c i...
procent od w szelkich opłat kanalizacyjnych.
*
Form y pow yższych uchw ał powinne być ściśle przestrzegane, gdyż w razie procesu sąd adm inistra
cyjny, nie w chodząc w m eritum spraw y, odrzucić może pretensje gminy.
Nie w szystkie gminy m uszą k o rzy stać z w yżej om aw ianych upraw nień, jedna dlatego, iż mają w ięk sze dochody z zakładów przem ysłow ych, drugie zaś nie posiadają urządzeń komunalnych. O statnie po
w inne bezw arunkow o ko rzystać z upraw nień art. 23 i stw o rzy ć z biegiem czasu fundusz potrzebny do za
łożenia danego lub ow ego urządzenia. W razie po
bierania podobnych opłat należy też konsekw entnie przeprow adzić budowę zam ierzonego urządzenia.
O płaty zebrane z tego ty tułu należy lokow ać czy to w kasie pow iatow ej lub w innej kasie kom unalnej;
w żadnym w ypadku zaś nie wolno z tych funduszy czerpać na w yd atki adm inistracyjne.
Ogólne zubożenie gmin i ich obyw ateli niejedno
krotnie niw eczy najlepsze zam iary niektórych na
czelników gmin. zw łaszcza naczelników m niejszych gmin. Są w szelkie trudności, jedne n atu ry finanso
wej, drugie n atu ry politycznej. W iadomo, iż każde
obciążenie w yw ołuje reakcje, — mniej u płatników , jak u zaw odow ych politykięrów gminnych, które w sw em krótkow idztw ie i zachłanności nie zdają sobie spraw ę z tego, co czynią, przeszkadzając uchwałom.
Tu naczelnik gminy winien dołożyć w szelkich sta rań, by z jedliej stro n y przekonać obyw ateli o celo
w ości polityki komunalnej, z drugiej stro n y nie do
puścić do przeciążenia podatkow ego obyw ateli. D ą
żyć do unifikacii w szystkich dzielnic nie zaszkodzi w razie potrzeby przeciw staw ić pp. radnym gminy w schodu i zachodu a nie w ątpię, iż radni gmin ślą
skich nie uznaliby potrzeb gmin śląskich. Tak jak Śląsk dla Rzplitej Polskiej jest perła, tak i gminy jego pow inne być perłą i nietylko utrzym ać zdobycze, ale przynajm niej dorów nać zachodowi.
O tytuł burmistrza.
Klub Ch. D. w Sejmie Śląskim w niósł na plenum Sejmu w niosek o nadanie niektórym naczelnikom gmin w iejskich oficjalnego tytułu burm istrza. W nio
sek swój Klub Ch. D. uzasadnia następująco:
„W ojew ództw o Śląskie posiada 17 miast, oraz 22 gminy w iejskie o ch arak terze miejskim. M iasta W ojew ództw a Śl. liczą razem 354.000 mieszkańców.
Na jedno w ięc m iasto przypada przeciętnie 21.000 dusz. N ajw iększe z nich Katowice, liczą 115.000 głów, najmniejsze zaś, S ta ry Bieruń i W oźniki, liczą*
po 2.100 obyw ateli. M iast ponad 15.000 m ieszkań
ców posiadam y 6 i t o : Katowice, Król. Huta, Bielsko.
Rybnik, M ysłow ice i Cieszyn. M iasteczek poniżej 15.000 m ieszkańców m am y 11.
Gminy w iejskie o ch arak terze miejskim liczą ra zem 360.000 m ieszkańców . Na jedną tak ą gminę p rzypada przeciętnie 16.500 głów. N ajw iększą gmi
ną w iejską o ch arak terze miejskim są Siemianowice, liczące 38.300 dusz. Najmniejszą zaś tak ą gminą są B rzeziny $ląskie, lliczące 6.500 m ieszkańców . Gmin w iejskich o charak terze miejskim z liczbą ponad 15 ty sięcy ludzi posiadam y 11, zaś poniżej 15.000 głów rów nież tyle.
•
Nasze gminy w iejskie o charakterze miejskim w niczem nie różnią się od naszych miast. Posiadają one w łasne gmachy, parki, ulice, takie same jak w mieście, rzeźnie, gazownie, św iatło elektryczne i ga
zowe, kanalizacje.. Gminy te m ają te same zadania kulturalne i społeczne, co nasze m iasta. M uszą więc utrzy m y w ać o w łasnych siłach nietylko całe szkol
nictw o powsz., lecz często także i średnie, dalej szko
ły dokształcające, szpitalnictw o, ochronki dziecięce.
Opieka socjalna i trosk a o bezrobotnych w gminach w iejskich o charak terze miejskim w cale nie jest m niejszą niż w naszych m iastach. K w estja m ieszka
niow a w tych gminach przedstaw ia się gorzej, a ra czej trudniej niż w e w szystkich m iastach poniżej 15 tysięcy mieszkańców .
Z pow yższego pobieżnego porów nania w ynika, że troska głow y, rządzącej gminą w iejską o charak
terze miejskim, jest często w iększą, niż kłopoty b ur
m istrza z W oźnik, M iasteczka lub naw et Żorów czy Lublińca.
W edług dotychczas obowiązującej na Śląsku o r
dynacji w iejskiej w szy scy naczelnicy gmin wiejskich o charakterze miejskim noszą tytuł „G em eindevor- steher". Na polskie przetłum aczyliśm y ten w y raz jako „Naczelnicy gmin“. Przetłum aczenie to nie jest
w łaściw em ; jednakowoż urzędow o tak je ustalono.
W praktyce zaś ludność słow a tego nie używ a i każ
dego takiego naczelnika n azyw a burm istrzem . I lud
ność ma rację.
Tym czasem praw o zm iany tytułu z naczelnika gminy na burm istrza w każdym poszczególnym w y padku m a tylko m inister spraw w ew nętrznych.
Oczyw iście, że każdy naczelnik gm,iny, k tó ry sam pragnąłby starać się o zam ianę na burm istrza, znaj
duje się w bardzo przykrem położeniu.
Każdy, kto„ zna śląskie gminy wiejskie o cha
rak terze miejskim, wie, że p raca i obow iązku na
czelnika takiej gminy niczem się nie różnią od zadań burm istrzów w miastach. Ludność to samo najlepiej w idzi i u zn aje; w ięc też zw racając się do głow y swej gminy, zaw sze m ów i: „panie burm istrzu11.
Z pow yższego w ynika jasno, że naczelnicy gmin wiejskich o charakterze miejskim winni nosić oficjal
ną nazw ę burm istrza.
S praw a sam orządów należy do Sejmu ŚL, Sejm ten winien też sp raw ą tą się zająć i rozstrzygnąć ją w sensie, jak pow yżej wspomniano. Jeśli się to sta nie, to kierow nicy naszych gmin wiejskich o ch arak
terze miejskim otrzym ają ten tytuł, jaki im się fak
tycznie należy i uwolnieni zostaną od specjalnych a przyk ry ch dla nich zabiegów w tym kierunku.11
Jak z pow yższego w ynika, Klub Ch. D. miał na myśli nasze gminy wiejskie o ch arakterze miejskim, czyli tych 22 gmin, które m ając kom pletny ch arakter miejski, adm inistracyjnie podlegają przepisom o gminie wiejskiej.
Nie ulega najmniejszej w ątpliw ości, że w nosząc projekt nadania naczelnikom gmin wiejskich o cha
rakterze miejskim tytułu burm istrza, Klub Ch. D.
pragnął dać w y raz temu, co rzeczyw istość już uja
wnia. bo ludność nasza oddaw na już odnosi się do naczelników zaw odow ych per „panie burm istrzu11.
Zainteresow ani naczelnicy osobiście nie mają inte
resu w uzyskaniu oficjalnego tytułu burm istrza, bo tytuł sam ani nie pow iększy ich zakresu praw , ani nie wzmocni ich pozycji tow arzyskiej, czy w reszcie nie przyniesie im korzyści m aterialnych. Nadanie naczelnikom gmin tytułu, burm istrza idzie po szero
kiej linji przyzw yczajenia naszej ludności i może przyczynić się do podniesienia prestiżu kierow ników zarządu gminnego.
W nioskiem Klubu Ch. D. należałoby jednak ob
jąć nietylko naczelników gmin wiejskich o ch arak terze miejskim, ale wogóle w szystkich naczelników zaw odow ych, a w ięc poza naczelnikami gmin w iej
skich o charakterze miejskim, także naczelników ta kich dużych gmin, jak: Tychy, Knurów, Łaziska Górne, Łaziska Średnie, R ydułtow y, Radlin, C zer- w ionka Brzozow ice itd.
W myśl pow yższego proponow alibyśm y, aby art. 1 projektow anej ustaw y, dot. zm iany u staw y o r
dynacji gmin w iejskich z dnia 3 lipca 1891 r. uzyskał następujące brzm ienie:
„Art. 75 u staw y zadnia 3 lipca 1891 r. otrzym uje następujące brzm ienie: „Płatni naczelnicy gmin wiejskich w W ojew ództw ie Śląskiem noszą oficjalny tytuł „burm istrz11.
M amy nadzieję, że Sejm Śl. uznając słuszność pow yższych naszych w yw odów , zechce w projek
tow anej przez siebie ustaw ie uwzględnić pow yżej
w y sunięty postulat. eska.
W sprawie opłat pocztowych.
W celu odciążenia naszych zw iązków komunal
nych w przedmiocie ponoszenia kosztów opłaty pocztowej z tytułu funkcji zleconej. Zw iązek Gmin od dłuższego już czasu zabiegał o uwolnienie gmin od obowiązku uiszczenia opłat pocztow ych za p rze
syłki z tytułu funkcji zleconych (spraw y w ojskowe, skarbow e, sądow e itd.). Żądaniu temu staje się za
dość przez rozporządzenie P an a P rezy d e n ta Rzplitej z dnia 22 m arca 1928 r. w spraw ie zm iany u staw y z dnia 8 czerw ca 1924 r. o poęzcie, telegrafie i telefo
nie (Dz. U. R. P. Nr. 38, poz. 378).
W myśl postanow ień art. 1 cyt. rozporządzenia, posyłki pocztowe dot. spraw przekazanych gminom z tytułu funkcji zleconych, są wolne od opłat poczto
w ych.
P olecam y usilnie szczegółow e zaznajomienie się z cyt. rozporządzeniem , które w eszło w życie z dn.
1 kwietnia, a którego przepisy w ykonaw cze w yda jeszcze Min. P oczt i Telegrafów.
— 5
Pom oc p raw na
d l a u r i ę d ó w s a d o w y c h . W skutek licznych skarg naszych zarządów gminnych w przedm iocie obarczania urzędów gmin
nych doręczaniem zapozw ów sądow ych itd., p rze
syłanych przez S ądy pow iatow e i pokoju z Mało- polski i w o je w ó d ztw centralnych, Zarząd Z w iązku Gmin zw rócił się z odpowiedniem przedstaw ieniem sp ra w y do w szystkich P P . P rezesó w Sądów Apela
cyjnych w Polsce. W zw iązku z tem p. P rezes S ą
du Apelacyjnego w W arszaw ie komunikuje, że w y dane zostało przez M inistra Spraw iedliw ości rozpo
rządzenie, polecające urzędom sądow ym , działają
cym w okręgu apelacyjnym w arszaw skim udaw anie się o pomoc praw ną na terenie okręgu apelacyjnego w Katowicach do Sądów oraz do urzędów p ro kura
torskich. Rozporządzenie to winno być ściśle p rze
strzegane i w ładze przełożone w razie dostrzeżo
nego niestosow ania się do tego zarządzenia, p rzed
siębiorą należyte środki. W obec tego prosim y P . T.
M agistraty i U rzędy Gminne o doniesienie nam o każdym poszczególnym w ypadku niestosow ania się przez w ładze sądow e do pow yższego rozporządze
nia, aby Zw iązek Gmin mógł zw rócić się'z odpow ie
dniem przedstaw ieniem sp raw y do P. P re zesa Sądu Apelacyjnego w W arszaw ie.
Kronika.
Mikołów. W poniedziałek, dnia 12 m arca r. b.
odbyło się publiczne posiedzenie R ady Miejskiej w M ikołowie. Nasamprzód przyjęto do wiadom ości protokół re w izy jn y Głównej K asy Miejskiej za mie
siąc luty rb. Następnie uchw aliła R ada M iejska za
kupić sikaw kę od tut. Sądu Pow iatow ego dla użytku miejscowej S traży Pożarnej i zmieniła uchw ałę dot.
sprzedaży parcel miejskich pod budow ę ęjomów m ie
szkalnych pp. W łosokow i, Jańszczurze i Glencowi, w edług której zaszła m ałą zmiana w wielkości ob
szaru sprzedanego gruntu. Pozatem uchwalono w y konać w razie uzyskania pożyczki' w w ys. 250.000 zł.
w ybrukow anie górnej części Rynku, przebrukow anie ulicy Kanałowej, Pow stańców , Staw ow ej, K lasztor
nej, umocowanie ul. Jam ny i ul. Skotnicy. Na p rze
kroczenia budżetów w 1927/28 r. w y raziła Rada
M iejska sw ą zgodę. § 3 statutu w przedm iocie pobo
ru podatku od umów o przeniesieniu w łasności nieru
chomości z dn. 1 m arca 1925 r. zmieniono w sposób, że opłata w ynosić będzie lVz% sum y służącej za podstaw ę w ym iaru państw ow ej opłaty (podatek) od tych umów. Dalej uchw aliła R ad M iejska w ybudo
w ać w tut. mieście k o szary na pomieszczenie w ojska i to p rzy szosie Pszczyńskiej. W końcu uchwalono zużytkow ać dalsze 7.000 zł. z zaciągniętej pożyczki na umocowanie drogi do Podlesia.
Katowice. (Na Komitet F loty N arodowej.) W dniu 2 m arca przekazał skarb,nik Zw iązku Gmin przez Bank G ospodarstw a Krajowego w K atow icach na rzecz Komitetu Floty N arodowej w W arszaw ie kw otę w w ysokości 6.501 zł. K wota składa się z na
stępujących przekazów :
Gmina Radlin 50 zł.
„ Chorzów 200 zł.
Ruda 100 zł.
T ychy 50 zł.
Niewiadom G órny 300 zł.
Siem ianowice 5.000 zł.
W ełnow iec 100 zł.
Szarlej 50 zł.
„ Bielszowice 100 zł.
Nowa W ieś 300 zł.
„ Radzionków 100 zł.
Bank Gosp. Kraj. w Katowicach, odsetki
od złożonego kapitału per 30. 6. 42 zł.
T ak samo odsetki od złożonego kapitału
per 31. 12. 27 r. 109 zł.
Razem 6.501 zł.
Król. Huta. (Basen kąpielow y w Król. Hucie.) Odwodnienie basenu kąpielowego na Stadjonie p rze
prow adzone będzie do kanału sueskiego pod ulicą K atow icką przez ogródki szreberow skie. W obec bardzo licznych zgłoszeń o k a rty w stępu do basenu kąpielowego na Stadjonie nosi się M agisrat z za
m iarem urządzenia podobnego basenu rów nież w północnej części miasta. Spodziew ać się należy, że zam iar ten doczeka się jaknajrychlejszej realizacji.
Bielsko. (Pow szechna W y staw a K rajow a w Poznaniu.) Na dniu 27 lutego 1928 r. R ada M iejska Bielska m. i. ro zp atry w ała spraw ę subwencji dla Pow szechnej W y sta w y Krajowej i udział w tejże w ystaw ie. R ada M iejska uchw aliła przyznać P. W . K. w Poznaniu poparcia finansowego w w ysokości 10 ty sięcy złotych, płatnych po 5.000 zł. w roku 1928/29 i 1929/30, zaś kw otę 17.000 zł. zarezerw o w ać na ew ent. w zięcie udziału m iasta Bielska w w ystaw ie, co do czego z w nioskam i w ystąpić polecono kom ite
towi rozbudow y miasta.
Warszawa. M inisterstw o Skarbu w ydało okól
nik w spraw ie w ysługi em erytaln. funkcjonarjuszów, przejętych do służby państw ow ej polskiej ze służby b. państw a niemieckiego. Min. poleciło, aby w ym ie
nionym funkcjonrjuszom zaliczono służbę p aństw o
w ą niemiecką jako służbę w b. państw ie zaborczem do dnia jej pełnienia, jednak nie dłużej, jak do 10 s ty cznia 1920 r„ tj. do dnia w ejścia w życie trak tatu w ersalskiego. W spraw ie urzędników., k tó rzy p rze
szli ze służby niemieckiej do służby gdańskiej, a n a
stępnie do polskiej służby p aństw ow e! Min. poleciło, aby traktow ano ich służbę na terenie W olnego M ia
sta jako pracę zawodową, i stosow ano w obec nich istniejące przepisy o w arunkach w ysługi em ery tal
nej dla tej kategorji pracow ników .
..RADIATOR
l i iSp.
zo g r. o d p . IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
W Y T W Ó R N I A C E N T R A L N E G O O G R Z E W A N I A
TeS. 485
Katow ice, Szopena 1
Centralne ogrzewania wszelkich systemów i wielkości.
Ogrzewania etażowe (syst. Narag). Ogrzewania dalekonośne.
Urządzenia na- i odwadniające.
Zarząd gminny w Goduli rozpisuje niniejszem
ofertowy pisemny
Cement Portlandzki - wapno - gips -
M . . U I S « a M « « trzcinę sufitową, rury kam. i cement.,
przetarg PUDIICZny pierścienie do studni, dachówki gli
niane i cementowe, papę dachowa, wszelkie produkty smołowcowe, sza
moty, płyty do piecy (Radeburg), płyty posadzkowe ścienne glazurowane, li
cówkę. płyty cement., klinkiery żelazne oraz wszelkie inne materj. budowlane
a) na dostawą:
1. 5 sztuk nakryć kanalizacyjnych z lanego żelaza, 600.600 m/m. z wiekiem wewnętrznym o wadze 100 kg.
2. 12 sztuk otworów kanalizacyjnych 450.450 m/m.
duże, 170 m/m. wysokie, o wadze 105 kg 1 sztk.
3. 75 mtr. bież. rur cementowych średnicy 200 m/m.
tłoczonych z czystego piasku rzecznego, dobrze wysta
ły ch.
4. 250 mtr. rur cementowych jak poprzednio, średn. 300 m/m.
5. 100 mtr. bież. rur cementowych jak poprzednio, średn. 400 m/m.
6. 100 mtr. bież. rur cementowych jak poprzednio, średn. 500 m/m.
7. 2400 sztuk płyt betonowych, karbowanych do wyłożenia chodników o wielkości 1,0.0,75 mtr., gru
bości 8 cmtr. tłoczone z czystego piasku rzecznego, dobrze wystałe, dostawa na miejsce pracy w Goduli w Chebziu.
8. 960 mtr. bież. krawężników betonowych, o długości 1,0 mtr. jak poprzednio z zabezpieczeniem brzegów „Princo“.
b) na wykonanie prac kanalizacyjnych i prac wyłożenia chodników płytami cementowemi.
Oferty wraz z szczegółowymi warunkami, które będą stanowiły integralną część umowy, podpisane przez oferentów, należy wnosić do Zarządu gminnego w Goduli — pokój 6 — na oryginalnych formularzach, w opieczętowanych kopertach z napisem: „Przetarg na dostawę materjałów kanalizacyjnych i chodnikowych wzgl. przetarg na wykonanie robót kanalizacyjnych i chodników11 na dzień 12 kwietnia 1928 r.
Termin wnoszenia ofert upływa dnia 12 kwietnia godz. 10, w którym to dniu i godzinie nastąpi ich otwarcie przez komisję przetargową.
Przy otwarciu ofert mogą być obecni oferenci lub ich zastępcy.
Przyjęcie oferty przy przetargu nie pociąga za sobą żadnych zobowiązań dla Zarządu gminnego aż do chwili podpisania umowy.
Zarząd gminny w Goduli zastrzega sobie prawo wolnego wyboru oferenta i prawo unieważnienia prze
targu bez podania powodu.
Warunki przetargu oraz potrzebne druki można nabyć za opłatą 2 zł w kancelarji Urzędu gminnego.
Zarząd sminny w Goduli.
paleca 47x251
Robert Strelt
Hurtownia materjałów budowlanych Telefon Nr. 2192 K a t O W i C C ul. Mickiewicza 19... ...
liał In. tej. Mwm
" S N O P ”
w W arszaw ie
przyjm uje do ubezpieczenia od ognia budow le i ruchomości miejskie, w iejskie i przem ysłowe Również ze w zględu na nadchodzący sezon ubezpieczeń ziem iopłodów od gradobicia, przyj
m uje się już obecnie zgłoszenia. W szelkich informacji tak ustnych, jak i pisem nych udziela
niezwłocznie
Biuro Towarzystwa „Snop“
Katowice, ul. Sokolska 9. Tel. 21-76
P o stu k u je się zdolnych ajen tó w . l iiiiiih iiiiiH m iiiiiiiiiiiiu m m in m iiiiiiiiiiiiiiiiiiiil
Posadzki kamionkowe, na podłogi, flizy glazurbwane na ściany, rury kamionko
we, d a c h ó w k i, gips, trzcina sufitowa, wapno, cement. Stały skład H urtow nia m a te rja łó w b u d o w la n .
Paweł Fr. Wieczorek, Katowice
Biuro i magazyn, ul. W arszawska 60 Tel. 740 i 2067
'l w u im in a A rszc zę d za ć
gdyż ciężkie czasy zmuszają nas niesteły do tego. Trudno dziś wszakże nawet o zarobek nie.
wielki. Warto więc pomyśleć o tern, że wyborne „ m y d ł o K o t ł o n t a y z p r a l k ą " jest nietylko tanie, ale nie niszczy drogiej bielizny i chroni nas od nowych i niepotrzebnych zaku
pów bielizny. Każdy uczciwy ku
piec prowadzi „mydło Kołłontay"
i chętnie je sprzedaje, wiedząc zgóry, że klientela jego będzie
zadowoloną.
M y d ło
W H N I M
0 H I 0 H 0 I J
Pierwszorzędna kuchnia polska.
Wyborne wódki i likiery.
Specjalny wyszynk piwa Tychowskiego.
Tel. 297 Teł. 297
Bernard Kiszka
Biuro techniczne
Urządzenia kąpielowe, wodociągów, kanalizacji, centr.
ogrzewań i wszelkie urządzenia techniczno-zdrowotne.
Królewska Huta, ul. Sobieskiego 20 Tel. 1565
W incenty Tom ecki
Katowice-Bogucice, ul. Markiefki 38 Fabryka mebli i robót budowlanych
poleca się do w ykonania robót stolarsko- budow lanych d!a s z k ó ł i U r z ę d ó w .
KAINTOCH I SK A .
Sp. z ogr. odp.
Katowice II, ul. Krakowska 41 — Tel. 2376 Generalne przedstawicielstwo Zamkowych Zakładów Przemysłowych Sp. Akc. fabryka likierów i soków owocowych (dawniej A r c y k s i e c i a F r y d e r y k a
Cieszyn-Błosocice — Założona w r. 1814
Wyłączna sprzedaż firmy Langner i Ska., Warszawa, Koniaków francuskich renomowanej marki: Otard Dupay & Co Cognac.
Oryginalny likier Benedyktyński z Destilerie de la Benedictine Fćkamp France Wina francuskie A. lalande & Co. Bordeaux.
| Restauracja Ratuszowa i
= Właśc. Władysław Wieczorek
= 5 Pocztowa 2 K a t o w i c e Magistrat =
i szklarnia bodowi
VITRUM M
« «
Katowice, ul. Plebiscytowa 22. Tel. 723
Stale na składzie
Szkło okienne i ogrodnicze, ornamen
towe, surowe i obrazowe. Przyjmuje
my oszklenia budynków oraz wszelkie roboty wchodzące w zakres szklarstwa.
Na żądanie wysyłamy swoje siły facho
we do oszkleniapojed.okieniobrazów.
99
Cslrcwił
= t R E S T A U R A C J A i S N I A D A L N I A Katowice, ul. Poprzeczna 12
Tel. 13-65 Te!. 13-65
poleca:
Zakąski gorące cały dzień a 1 zł Obiady z 4 dań 2,50 zł, z 3 dań 2 zł. - Kolacje. Potrawy a la carte
P i w o k»o z a d o m
Dzbanek 1 litr 1,30 zł — Syfon 4 litr. 7,50 zł.
DRUKI
wszelkiego rodzaju wykonuje
D ru k a rn ia Slaska
H a t o w i c e a ul. Batorego 2 i ul. Kościuszki. 15. Telef. 426
j i J
będzie tani, sprawny i higjeniczny przy stosowaniu naszych patento
wanych wozów i puszek do śmieci
Kompl. urządzenia rzeźni w naj
lepszym wykonaniu z uwzględnie
niem wszelkich n o w o c z e s n y c h ulepszeń budujemy na dogodnych
warunkach.
„Materjaly Budowlane"
Liersz i Ska.
Katowice, ul. Słowackiego 15
Telefon 573.
♦ ♦
Eksploatacja Dolomitu Śląskiego w Imielinie
Bloki do budowli monumentalnych i wy
konanie prac kamieniarskich. — Krawężniki, płyty chodnikowe, kamień łamany i tłuczeń na drogi, kamień budowlany do fundamen
tów i cokołów.
IjllllllsiiiMiiiiiiiiiiiiiiiMii... ...
K L. Mierzwiński ^
(IgjljjjBI!...llillllllllllllllllllll!lllllllllll||||I||||||i||||jij!||i
| I C a t © w i « e , os Se W a i - s z a w s K i 3 5 =
Telef. 359 dostarcza Telef. 359
lilliiimmmiimmmmmiimmmimiimmimmimillll
Własne kamieniołomy i piece wapienne
lll|iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin iiiiij||j
Jan Erbach, mistrz tapicerski
... ... ..1S i! I! 111! 1111111111 i j | !) j 111 j 111111! 1111! 11111111111111111.11111 i«* ■• ...
Katowice, ulica Górnicza 8
Telef. 2390 Telef. 2390
dostarcza z w łasnego wyrobu garni
tury klubow e, kanapy, materace, po
leca się do przeróbki kanap i m ate
racy, dostarczenie i zakładanie firanek jak i w ykładania linoleum.
D ruk: Drukarnia Śląska Sp. z o. odp. Katowice, narożnik ul. Batorego 2 i Kościuszki 15.
