Orędownik Samorządu
ORGAN ZWIĄZKU GMIN WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
jltiiiiiiiiiiiiiiiiiiii)iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiHi||_ jiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiłiiiiiiiuiiiiniiiiiiiiiiiim iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiłiii^
= P re n u m e ra ta w y n o si 2 z ło te k w a rta ln ie =■---W y c h o d z i 10 i 2 5 d nia m ie s ią c a — = O g ł o s z e n i a : Je d n o ła m o w y w iersz =
| O p ła ta p o cz to w a o p ła c o n a ry cz a łte m | R e d . ; A dm .: K a to w ic e . P o c z to w a 7, II I ™ l ™ ' 5 0 gr. P rzed te k ste m 1 zł za |
= T e le fo n : K a to w ie e 2 1-47 = = w iersz m ilim . K a ch . w r ls .U . 3U4. L l l =
^ lliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliil... *1>liiiiiiiiiHiiiiiiiiiiim iiiim m iiiiiiiim iii...
N r. 7 i 8 K a to w ice , dnia 1 0 m a ja 1 9 3 3 r. R o k IX
jiin iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiH iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiH iiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuniiiiiiiiii^
- T B F t f N II M F R II *... ś. p. Stan isław K uhnert, — 2. U żyteczność publiczna przed siębiorstw komunaln. — 3. W spraw ie = E I H E ł l II U III Ł U U ... regulow ania bezspornych p reten sji w zajem nych związków kom unalnych oraz władz i urzędów państw. = 5 ...— 4. O utrzym anie w ysokości udziału zw iązków kom unalnych w op łacie skarb, od spożycia spirytusu. =
=...— 5. Przegląd ustaw, rozp., okólnik, i w yjaśnień oraz projektów ustaw odaw cz. — 6. K ronika. ■— 7. Ogł. § ... i... iiiiiih...isimimmi...mu... i... ... .
p-
Stanisław ‘ t nert
Syndyk Z w ią z k y G m in Woj. Śląskiego
zmarł w dniu 26 kwietnia b. r. w Piotrowicach Śl.
Niespodziewanie dla wszystkich, czynny do ostat
niej godziny życia, zeszedł do grobu działacz spo
łeczny i samorządowy, — gorący patrjota ś. p. Stani
sław Kuhnert.
Urodzony w dniu 13. kwietnia 1884 r. uczę
szczał do szkół w Poznaniu, które ukończył w roku 1902. Po ukończeniu studjów, przeniósł się na Śląsk, gdzie współpracował iz ś, p. ks, pastorem Michejdą, a w roku 1911 rozpoczął współpracę w „Katoliku”.
Z ramienia prow. Komitetu Wyborczego brał udział w pracach przedwyborczych w okręgu olesko-klucz- borskim, gdzie wydawał tygodnik „Prawda" i zało
żył Bank Ludowy oraz „Rolnik'1. W ostatnim okre
ślę wojny światowej znalazł się w Gdańsku, gdzie po utworzeniu W. Miasta został wybrany na posła do Senatu Gdańskiego z ramienia Frakcji Polskiej. Z Gdańska powrócił ponownie na Śląsk i objął stanowi
sko syndyka Związku Gmin Woj. Śląskiego, na któ
rym to posterunku pozostawał aż do chwili, kiedy go
śmierć zaskoczyła. Na tem stanowisku, dzięki swej inteligencji oddał duże usługi zarówno sprawom ko
munalnym, jako też i społecznym. Był również re daktorem naszego pisma. Dzięki prawości charak
teru był ogólnik ceniony zarówno przez swoich zna
jomych, jak też przez swoich przełożonych i podwład
nych. Powyższe wyliczenie bynajmniej nie wyczer
puje ani zalet, ani też zasług przedwcześnie zgasłego obywatela i działacza, dobrego patrjoty i gorącego Polaka, jakim był ś. p. Stanisław Kuhnert.
Pogrzeb Zmarłego odbył się w dniu 29. kwietnia br. w Piotrowicach Śl. przy bardzo licznym udziale.
Zarząd Związku Gmin był reprezentowany przez kilku członków z prezesem prezydentem Dr. Kocu
rem na czelie. Przybyli ponadto pp. wicemarszałek Kędzior, posłowie (Piechulek i Koj, pp. Dubiel i Toima- nek oraz liczne grono przyjaciół i znajomych zmar
łego.
Cześć Jego pamięci! —
Użyteczność publiczna przedsiębiorstw komunalnych
W mowie potocznej określamy wyrazem „elek
trownia” zakład, który wytwarza prąd elektryczny.
Ustawa elektryczna z dnia 21. III. 1922 r. Dz. U. Nr.
34 poz. 277 wyraża się nieco ściślej i zastępuje wy
raz „elektrownia" zwrotem „zakład elektryczny”, Art. 6 cyt. ustawy stanowi, że zakładem elektrycz
nym w zrozumieniu ustawy (elektrycznej) jest urzą
dzenie, służące do wytwarzania, przetwarzania, prze
syłania lub rozdzielania energji elektrycznej. Wyni
ka więc z tego, że elektrownią jest nietylko zakład, który prąd wytwarza, lecz elektrownią są zakłady, które dokonują z prądem elektrycznym czynności, wymienione w a'rt. 6 cyt. ustawy. Stwierdzenie po
wyższego jest ważneim dla naszych dalszych rozpa- trywań.
Na Śląsku istnieje kilka zakładów elektrycz
nych, w których nie wytwarza się prądu, lecz które pobierają prąd w stanie surowym od innych zakła
dów, przetwarzają ten prąd na prąd o napięciu niskim i dostarczają w tym stanie konsumentom.
Każde przedsiębiorstwo, prowadzone przez związek komunalny, podlega w odniesieniu do jego administrowania, przepisom ustawowym, zawartym w ustawie o finansach komunalnych. Podobne przed
siębiorstwa są bądź to przedsiębiorstwami o charak
terze dobra publicznego, bądź też przedsiębiorstwami o charakterze czysto przemysłowym i handlowym, i zależnie od swego charakteru albo są zwolnione od państw, podatku przemysłowego, albo też podlegają obowiązkowi uiszczenia tego podatku. Art. 3 p. 3 u- stawy o państw, pod. przem. z dnia 15. VII. 1925 r.
stanowi w tym przedmiocie, że od państw, pod.
przem. zwolnione są m. i. przedsiębiorstwa użytecz
ności publicznej prowadzone przez związki samo
rządowe we własnym zarządzie i na własny rachu
nek. Rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy za
licza do przedsiębiorstw użyteczności publicznej m. i.
też i elektrownie. Zazwyczaj prowadzą związki sa
morządowe w związku z elektrownią {gazownią, wo
dociągami) detaliczny handel sprzedaży różnych przy
rządów, służących do korzystania z prądu, gazu, wo
dy, jak np. żarówki, palniki, kramy itp. Sprzedaż ta ma raczej na celu propagandę, aniżeli uzyskanie zy
sków. N. T. A. orzekł w wyroku z dnia 18. III. 1929 r. L. rej. 1132/27, że te sklepy są zwolnione od obo
wiązku nabywania świadectw przemysłowych.
Ja k dotąd, sprawa jest dość jasna i wydawałoby się, że na tem tle nie może zajść różnica zdań. Tak jednak nie jest.
Już bowiem pod koniec roku 1930 wymierzono Magistratowi pewnego miasta, położonego na obsza
rze Górnego Śląska, które to miasto przetwarza w swoim zakładzie i dostarcza konsumentom prąd na
byty w stanie surowym od innej elektrowni, podatek przemysłowy od obrotów uzyskanych z detalicznej sprzedaży żarówek itp. przedmiotów, służących do korzystania z prądu. Władza skarbowa zażądała ponadto wykupienia świadectwa przemysłowego przez Magistrat, motywując swoje stanowisko teim, że zakład przemysłowy w mowie będącego magistratu, nie może być uważany za elektrownię, gdyż prądu u siebie nie wytwarza,
Sprawa znajduje się obecnie w N, T. A, W pierwszych miesiącach bież. roku władza skar
bowa I. instancji wymierzyła wspomnianemu Magi
stratowi podatek przemysłowy od obrotów, uzyska
nych również i ze sprzedaży detalicznej prądu i to za pięć lat wstecz.
Inna znowu władza skarbowa I. instancji wymie
rzyła drugiemu znowu magistratowi tenże sam po
datek z temże samem uzasadnieniem, przesyłając po
nadto burmistrzowi tego miasta pięć orzeczeń karnych za niezgłoszenie obrotów, uzyskanych z detalicznej sprzedaży prądu w ostatnich pięciu latach podatko
wych.
Ja k z powyższego wynika, nawet w tak jasnej, jakby'się na pierwszy rzut oka wydawało, sprawie, mogą zajść daleko idące różnice zdań i wyniknąć z niej mogą konsekwencje nieco nieprzyjemne za
równo w odniesieniu do finansów miejskich, jak też dla władz miejskich. Pominiemy narazić fakt, że nieco dziwnem wydaje isię ukaranie jednej władzy przez drugą (wszak burmistrz jest jednak reprezen
tantem władzy). Zaznaczamy tylko nawiasem, że nie jest wykluczomem, żeby władza ukarana na wypadek nie uiszczenia grzywny znalazła się wobec konieczno
ści zgodzenia się na pozbawienie godności przez pe
wien czas, co znowu powodowałoby osierocenie tego miasta, a obok tego jeszcze in n e niemiłe posiadałoby konsekwencje.
Pragniemy natomiast nieco dłużej zatrzymać siię nad zagadnieniem, co to jest użyteczność publiczna i azy z naprowadzonych przez nas dwóch przykładów zakładom przemysłowym tych miast przysługuje cha
rakter użyteczności publicznej.
W nrz. 19 „Samorządu Miejskiego” z roku 1932 znajdujemy ciekawą rozprawę ina ten temat, napisaną przez p. Kazimierza Romaniuka, i odsyłamy do niej tych, którzy pragnęliby zapoznać się z teoretyczną stroną zagadnienia. My zaś, mając praktyczne wzglę
dy na oku, nie będziemy wdawali się w rozpatrywa
nia i roztrząsania teoretyczne, lecz staniemy na
g r u n c ie nieco konkretniejszym i ograniczymy się do
zaznajomienia czytelnika ze stanowiskiem, jakie zajął N, T. A. w podobnym zagadnieniu. Mamy na oku wyrok N. T. A. — z dnia 30. XII. 1929 r. L. rej.
1495/27. Z tego wyroku podamy najciekawsze ustę
py. Czytamy więc m, i.:
„Definicji przedsiębiorstwa kom. w odróżnieniu do zakładu dobra publicznego, rozporządzenie Prezy
denta R. P. z dn. 30. XII. 1924 r. nie zawiera. Na
leży zatem cofnąć się do wcześniejszej ustawy z dnia 11. VIII. 1923 r. o tymcz, ureg.— firn. kom. Ustawa ta jednak również pojęcia zakładu dobra publicznego wzgl. przedsiębiorstwa komunalnego nie podaje.
Powstaje więc pytanie, jak odróżnić zakład do
bra publicznego od przeidsiębiostrwa komunalnego.
Różnica w charakterze tych zakładów będzie oczy
wista, gdy się przeciwstawić np. z jednej strony nie przynoszące żadnych zysków, a prowadzone przez gminę wyłącznie w celu opieki nad ludnością — szpi
tale, ambulatorja, przytułki lub ochrony — z drugiej zaś przedsiębiorstwa handlowe lub przemysłowe, pro
wadzone w celu zasilenia funduszów kasy komunał-
nej, jak np. cegielnie, tartaki, folwarki miejskie, ko
palnie, składy fabryczne itp.
Pomiędzy terni typami krańcowemi istnieje jed
nak cały szereg zakładów, które stanowią jakoby ogniwa pośrednie i tak niewielkie wykazują różnice, iż przeprowadzenie liinji granicznej napotyka, na nie
przezwyciężone trudności.
W tym miejscu wymienić można tramwaje miej
skie, elektrownie, gazownic, miejskie zakłady wido
wiskowe, kanalizacje, wodociągi itp., które prowa
dzone są niewątpliwie przez związek komunalny w celach socjalnych, przynoszą jednak niejednokrotnie gminie znaczne zyski,
Co do przedsiębiorstw mięszanych, jak gazownie, elektrownie, wodociągi itp., N. T. A. zauważa: Że jakkolwiek mają one niewątpliwie charakter socjalny, gdyż gminy miejskie prowadzą je w interesie publicz
nym, wykonując ciążące na nich w stosunku do swych obywateli obowiązki, niemniej gminy mają prawo ciągnąć z nich zyski i niejednokrotnie znaczne zyski osiągają.
Ze względu ina trudności teoretyczne w rozgrani
czeniu przedsiębiorstw komunalnych od zakładu do
bra publicznego może powstać wątpliwość co do celo
wości odmiennego ich traktowania w przepisach usta
wowych, to jednak skoro raz ustawa pojęcie zakładu dobra publicznego.
W związku z powyższem rozumowaniem należy uznać, iż postanowienie § 1 rozp. wykonawczego I.
Wojewody Śl. z dnia 29. IX. 1924 r. (Dz. U. Śl. Nr. 23 poz. 92) o uznaniu za zakłady nie przynosząych zy
sku, jak szpitali, ambulatorjów, przytułków, nie jest zgodne z postanowieniami ustawy o tymcz. ureg. fin.
kom., ani z zapatrywaniami cyt. wyroku N, T. A.
Ustaliwszy powyżej, że elektrownie prowadzone prizez związki komunalne we własnym zakresie i na własny rachunek posiadają charakter dobra publicz
nego,, przystąpimy do rozpatrzenia czy zakłady prze
mysłowe, prowadzone przez związki komunalne w celu przetwarzania prądu, są zwolnione od państw, podatku przemysłowego. Rozwiązanie nie będzie trudne, jeżeli uprzytomnimy sobie treść cyt. już art. 6 ustawy elektrycznej. Za przedsiębiorstwo przemysło
we przetwarzające prąd dostarcza niewątpliwie lud
ności świadczeń poprzedniego użytku, jest zatem przedsiębiorstwem użyteczności publicznej w zrozu
mieniu ustawy o podatku przemysłowym.
Na tem miejscu odsyłamy również do notatki u- mieszczonej na str. 1271 „Samorządu Miejskiego” nr.
23 z r. 1932.
W sprawie regulowania bezspornych pretensji wzajemnych związków komunalnych oraz władz i urzędów państwowych
Idąc po linji zrównoważenia budżetów zwią- zkótw komunalnych centralne zrzeszenia samorządo
we wystąpiły w dniu 29 listopada 1932 r. do Pr es es a Rady Ministrów z memorjałem, przedstawiającym niekorzystną sytuację samorządów z powodu zwłoki w regulowaniu im kwot przez niektóre władze i urzę
dy państw., co jest jedną z przeszkód do osiągnięcia równowagi budżetowej.
Związki komunalne nie otrzymują regularnie nie
tylko pobieranych przez władze państwowe należ
nych im danin, lecz także należności za otrzymane od związków komunalnych świadczenia, jak np. należ
ności za wodę, światło, za użytkowanie budynków, dzierżawę terenów komunalnych i t. p. W szeregu wypadków władze zalegają również z regulowaniem należności za czynności wykonywane przez związki komunalne na ich zlecenie jak np. za, doręczenie wez
wań i pism urzędowych, za żywienie aresztantćw, za dostarczone kwatery osobom wojskowym i t. /p.
Ogólna suma tych należności w małych jednost
kach komunalnych dochodzi do kwoty kilkudziesięciu tysięcy złotych, a w większych związkach komunal
nych nawet do kilkuset tysięcy złotych. Zwłoka w płaceniu tych należności jest tem dotkliwsza, że rów
nocześnie władze skarbowe, korzystając z przysługu
jących im uprawnień coraz energiczniej ściągają od związków komunalnych własne należności z tytułu pobranych podatków lub pożyczek, Nie negując słuszności ściągania od związków komunalnych na
leżnych odnośnym władzom sum, memorjał podkre
śla, iż co do wzajemnych pretensyj materjailnych władz państwowych i związków komunalnych powin
na być stosowana jedna miara.
Wobec powyższego niezbędnem jest wydanie za
rządzeń zmierzających do
1) regulowania przez władze i urzędy państwowe na przyszłość wszelkich należności związków komu
nalnych bez zwłoki;
^ J | I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I l l l l l l l l l l ( l l l i l l l i l I l l i i n i l l l l l l l l l l l l l l l l l l i i l l l l i l l i I I [ H ! l l l l l l l ! ! l ! j l l l l l ! [ l i i i l l i ! M I I I I I I I I I ! ! ! l l l l l l l ! l i l l l l l l ! l l l l l l l l i I ! ! l l l l l l l l l i l l l l l l l l [ l l l l l l l l l ! i l l l I I I I ! l l l l l l l l l l l l l l l l l l l i l l l l | t i .
Mikołaj Dziuk dawn.: Lubinus, Stein i Ska;
Sp. z ogr. odp. Katowice I
| Telefon: 24-45 Rok zał.: 1903 |
|j W y k o n u j e ; s
| Urządzenia ogrzewań centralnych wszelkich systemów 1
| Urządzenia dezynfekcyjne, pralń i kuchen parowych I
fjf Instalacje wodociągowe §
Zakłady kąpielowe dla kopalń i hut j§
I Kuto żelazne szafy dla ubrań robotniczych, i
^lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllłllM illlllllllllllllllllllllllitllllillllllillllllllllllllllllliilllllllllilllilllllllllllllllllllllllllllllllllllM IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllli^
2) dokonania w najkrótszym czasie rozrachunków na podstawie wzajemnego zaliczenia wszystkich pre- temsyj, wyłączając należności związków komunalnych z tytułu pożyczek, które z natury rzeczy muszą być traktowane osobno;
3) aby w przyszłości — przed zastosowaniem przymusu w stosunku ido związków komunalnych w kierunku ściągania od nich sum należnych władzom państwowym — potrącano uprzednio z tych należno
ści bezsporne pretensje materjalne związków komu
nalnych do władz i urzędów państwowych.
Do dokonania powyższych rozrachunków naj- właściwiej należałoby wyłonić z izb skarbowych i wojewódzkich władz nadzorczych oraz zainteresowa
nych związków komunalnych komisje rozrachunkowe, któreby ustaliły sposób spłaty tych należności, przy- czem w wyjątkowych wypadkach mogłyby być udzie
lane związkom komunalnym pożyczki z Komunalnego Fund uszu Pożyć zkowo-Zapomog owego.
O ile chodzi o spłatę przez związki komunalne pożyczek państwowym instytucjom kredytowym oraz
zobowiązań prywatno,prawnych — to należałoby wprowadzić zasadę, iż odnośne instytucje mogą bez żadnych ograniczeń dochodzić swych pretensyj w wypadku, gdy odnośne 'kwoty zamieszczone zostały w budżetach tych związków.
Zdanie zrzeszeń centralnych podzieliło Minister
stwo Spraw Wewnętrznych i, nawiązując do wspom
nianego memorjału, zwróciło się do Ministerstwa Skarbu w din. 14 stycznia 1933 r. Nr. S, F. 86/8/1 przedstawieniem i prośbą „o potraktowanie sprawy rozrachunków między Skarbem Państwa i związkami komunalnemu jako pilnej".
„Zwłoka w regulowaniu należności wobec związ
ków komunalnych ze strony urzędów państwowych przyczynia się ido pogorszenia stanu wypłacalności związków komunalnych i do wzrostu wydatków na opłatę odsetek od długów bieżących związków ko
munalnych, co w konsekwencjli wpływa ujemnie na wywiązywanie siię związków komunalnych wobec państwowych instytucji kredytowych“.
O utrzymanie wysokości udziału związków komunalnych w opłacie skarbowej od spożycia spirytusu
Zmniejszanie się dochodów w związku z kryzy
sem poważnie zaciążyło na związkach komunalnych.
Tembardziej, że zalecenia Ministra Spraw Wewnętrz
nych w porozumieniu z Ministrem Skarbu w okólniku z dnia 19 listopada 1932 r. Nr,- 141 szły w kierunku zmniejszenia ciężarów podatników. Władze nadzor
cze otrzymały polecenie badania pod tym kątem bud
żetów samorządów przy ich zatwierdzeniu. Szcze
gólnie polecono ochronę ludności przed obciążeniem podatkiem inw e s ty cyjnym.
W takim okresie zamierzoną (została obniżka u- działu związków komunalnych w opłacie skarbowej od spirytusu.
Dlatego też centralne zrzeszenia samorządowe (Związek Powiatów Rz. P., Związek Miast Polskich i Związek Gmin Wiejskich) wystąpiły w dn. 6 grudnia 1932 r. do Ministra Skarbu i Ministra Spraw W e
wnętrznych z memorjałem, uzasadniającym szkodli
wość tego zamierzenia. Motywy tego przedłożenia są następujące:
,, Opodatkowanie spirytusu i wyrobów w ód cza- nych na rzecz samorządu terytorialnego podlega sta
łej ewolucji, dla samorządu niestety wybitnie nieko
rzystnej .
W art. 10 ustawy z dn. 11. VIII. 1923 r. o tym- cizasowem uregulowaniu finansów komunalnych usta
lono je w wysokości 30 %-t owego dodatku do podatku od spirytusu i wyrobów wódczanych. Już jednak w r. 1924 (ustawa z dn, 31. VII. 1924 o monopolu spi
rytusowym) przybrało ono inną formę: procentowy dodatek, zapewniający dochody elastyczne, prze
kształcony zostaje na sztywny udział w opłacie skar
bowej w wysokości 80 gir. od jednego litra 100%-to- wego spirytusu na cele konsiumcyjne. W istosunlku do wysokości ówczesnej opłaty skarbowej udział sa
morządu terytorjalnego wynosił już tylko 24,39% za
miast 30%, jakie art 10 ustawy o finansach komunal
nych zapewnił samorządowi terytorjalnemiu, Udział ten, począwszy od roku 1924, do chwili obecnej, po
zostaje bez zmiany, mimo, iż opłata monopolowa w
tym okresie czasu uległa kilkakrotnie zmianom. Mia- nio wicie w r. 1925 opłata monopolowa wynosiła zł.
4,10, w r. 1926 — zł. 6,5, w r, 1927 — zł. 7,5, w r. 1930
— zł, 8,5, w r. 1932 — zł. 6,— . Gdyby związki ko
munalne utrzymały przyznany im ustawą o tymczas, ureg. lin, kam,, dodatek procentowy, to od jednego li
tra spirytusu pobrałyby w r. 1925 zł. 1,23, w r. 1926
— zł. 1.95, w r. 1927 — zł. 2,25, w r. 1930 — zł. 2,55, a obecnie zł. 1,80.
Stan dotychczasowy (80 gr. od jednego litra 100%-towego spirytusu), aczkolwiek w świetle pier
wotnych uprawnień, wynikających z ustawy o tymicz.
ureg. lin. kom,, już bardzo niekorzystny dla związków komunalnych, ma ulec dalszemu pogorszeniu. Przy
gotowany projekt noweli do art. 43 rozporządzenia Prezydenta Rzplitej z dn, 11, VII. 32 o monopolu spi
rytusowym, określając udział samorządu terytorjal
nego wraz z udziałem na, rzecz samorządu wojewódz
kiego na 12% od opłaty monopolowej, wynoszącej o- becnie zł. 6.---- obniża przypadające dotychczas z tego źródła dochody na rzecz związków komunalnych o 28%. Zamiast dotychczasowego udziału w wysokości zł, 1.— od jednego litra spirytusu, z czego 80 gr. przy
pada na rzecz związków komunalnych, a 20 gr. na rzecz samorządu wojewódzkiego, udział wynosiłby tylko 72 gr., z których 57,6 gr. przypadłoby ma rzecz związków komunalnych, a 14,4 gr. na rzecz samorzą
du woje wodziki ego.
Szacując wpływy roczne związków komunalnych z tego źródła na 16,3 .miljonów złotych (w r. 1931/32 wpływy z dodatku do państwowych podatków od spo
życia, względnie produkcji wynosiły ogółem zł.
24.165.089, w czem udział w opłacie monopolowej od spirytusu stanowi niemal 75%, t. j. ponad 18 miljonów złotych) w razie przyjęcia projektu zmniejszającego dotychczasową wysokość udziału związków komunal
nych w opłacie monopolowej, zmniejszenie dochodów związków komunalnych z tego źródła w cyfrach ab
solutnych wyrazi się sumą ponad 4,500 tysięcy złotych rocznie.
5
W obecnej sytuacji finansowej samorządu zmniej
szenie o 28% źródła dochodów, które w budżetach związków komunalnych wynosi od 6 — 7,5% ogólnej sumy dochodów, rzecz prosta, wpłynąć musi ujemnie na i tak bardzo zachwianą równowagę budżetu. Pod
nieść również należy, iż wpływy z dodatku do pań
stwowego podatku od spożycia, zużycia względnie produkcji, w których jak wyżej zaznaczono udział w opłacie monopolowej wynosi przeciętnie 75%, powta
rzają się regularnie co miesiąc i w 'dużym stopniu po
zwalają one związkom komunalnym na terminowe wykonywanie swych zobowiązań.
Wreszcie zaznaczyć należy, iż obniżenie dotych
czasowej wysokości udziału w opłacie monopolowej poważnie zmniejszy (prawie o %) zdolność kredyto
wania związków komunalnych przez Komunalny Fun
dusz Pożyczkowo.-,Zapomogowy, który w razie przy
jęcia projektu utraci rocznie ponad 900 tysięcy zło
tych, co przy niemal całkowitym braku taniego kre
dytu komunalnego dotknie przedewszystkiem naj
bardziej finansowo słabe związki komunalne”.
Przegląd ustaw, rozporządzeń, okólników i wyjaśnień władz oraz projektów ustawodawczych
Umorzenie pożyczek na odbudowę.
W Dz. U. R. P, Nr. 25, poz, 206 ogłoszona została ustawa z dnia 18 marca 1933 r., uzupełniająca nie
które postanowienia ustawy z dnia 6 maja 1924 roku o pomocy państwowej na odbudowę budynków, zni
szczonych lub uszkodzonych wskutek działań wo
jennych.
Z mocy tej ustawy umorzono wszystkie! pożyczki, nie przewyższające 1000 zł, udzielonych zarówno w gotówce, jak i w naturze. Art, 9 poprzedniej ustawy z dnia 6 maja 19,2,4 r, został skreślony. Artykuł ten postanawiał, że o ile poszkodowany otrzymał zapo
mogę przed uzyskaniem pożyczki, to zapomoga ta będzie miu potrącona przy umarzaniu pożyczki. Obe
cnie, po skreśleniu art, 9 dawnej ustawy, poprzednio udzielane zapomogi nie: będą potrącane.
Pożyczek, nieobjętych wspomnianą na wstępie ustawą, pozostaje jeszcze 9.612 na łączną kwotę zł 17.512.799. Moigą być one umarzane w 'trybie dotych
czasowym, tj. przez komisje wojewódzkie po zbada
niu, czy dłużnik rzeczywiście płacić nie może, a wpłata rat zagrażałaby jego bytowi.
Pomoc kredytowa, dilia rolnictwa.
Ogłoszona w Dz. U. R. P. Nr. 25, poz, 211 usta
wa, z dnia 24 marca 1933 r. o ułatwieniach dla insty- tuicyj kredytowych, przyznających dłużnikom ulgi w zakresie wierzytelności rolniczych zapewnia pomoc finansową ze strony Państwa tym bankom, które bę
dą zawierały dobrowolne układy z dłużnikami w przedmiocie ulgowych spłat tych długów. Na ten cel ustawia przeznacza ze Skarbu Państwa 75 miljonów
złotych. Jednocześnie utworzona będzie specjalna in
stytucja p, n, „Bank Akceptacyjńy”, za. któreigo po
średnictwem udzielane będą kredyty bankom lub in
nym instytucjom finansówo -kr edyto wy m, przyznają
cym ulgi kredytowe: dla rolników.
Ustawa niniejsza wchodzi w życie z dniem 10 kwietnia, wykonanie zaś poriucza się Ministrowi Skarbu.
Ulgi w spłacie wierzytelności hipotecznych, Również z dniem 10 kwietnia obowiązuje ustawa z dnia 29 marca 1933 r. o ulgach w zakresie opro
centowania i terminów spłaty wierzytelności hipote
cznych (Dz. U. R, P. Nr. 25, poz, 213).
Ustawia przewiduje obniżenie odsetek od długów do 6% w stosunku: rocznym orlaz zawieszenie spłaty wierzytelności hipotecznych do dnia 1 października 1934 r. Obniżenie odsetek do 6% obowiązuje już od 1 kwietnia 1933 r. i odnosi się również nawet do od
setek już zasądzonych przez sądy.
Z przepisów tej ustawy wynika, ż,e egzekucje kapitałów wierzytelności hipotecznych nie są dopu
szczalne p r z e d 1 października 1934 r., mogą być je
dynie egzekwowane procenty od tych wierzytelności, lecz w stosiunku stopy już obniżonej do 6%.
Nowe ulgi odnoszą siię nietyliko do wierzytelności rolniczych, ale obejmują wszelkiego rodzaju wierzy
telności zabezpieczone hipoteką umowną bez wzigllę- du na to, czy dotyczą nie ruchom ości wiejskich, czy też miejskich, — oraz długów gruntowych. Natomiast ustawa nie dotyczy wierzytelności zabezpieczonych kaucją hipoteczną oraz wierzytelności instytucyj kre-
S - Ą
Tel. 9-88
j]|llllillllllllllllllll!llllllllllljl!llllllllllilllllllll!IIIIIIIIIIIIIIMIIIIIII!IIII!l!lllllIlllllll!ll!llllllllil!!!Illillllll!lllil!llllllll!llilllllll!llll!lli!liliMllillSIIII!lll!ll!I!llllII!IIIIlll!llllllllilllllllilllllllllllllli|^
1 | 1[ S I Ę Q A H N
= Sp. z ogr. odp.
| w Katowicach, ulica Dworcowa IB
== (w domu Konsumu Kolejow ego)
EE P o l e c a : =
= P apier we w szystkich odm ianach, — M aterjały piśm ienne. — A rtyk u ły biurow e. — Druki. — K siążki handlowe
= dla Szk ó ł, Gmin, Urzędów i Biu r po cen ach kon ku rency jny ch , — Zamówienia piśm ienne i telefoniczne są załat- ^
j§ wiane odręcznie, — Prosim y żądać o fert przetargow ych, =
= K siążki szkolne, naukow e ze w szystkich dziedzin wiedzy i specjalności. — W ydaw nictw a krajow e i zagraniczne na = S składzie wzgl. na zam ówienie, — Skład nut, — Czasopism a. — Żurnale. —- Nowości po cen ach ściśle katalogow ych g
= uzupełniają dział książkow y. Prosimy skład nasz odwiedzić: Dworcowa 18. e
^ i l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l i l l l l l l l l f l l l l l l l l l l l l l l i i l l l l l l l l i l l l l H H I I I l l l l I l l i i l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l i l l l l i i l l l l l l l l l i n i l l l l l l l l l l l l l l i ^
dyłu długoterminowego, banków plańisitwowch, spół
dzielni, komunalnych kas1 oszczędności i innych tego rodzaju instytucyj.
Bony skarbowe,
W myśl wykonawczego rozporządzenia Ministra Skarbu do us>tiawy o bonach skarbowych, w najbliż
szych dniach mają ukazać się w obiegu bony skarbo
we serji pierwszej z terminem płatności po 3 i 6 mie
siącach w odcinkach po 1.000 i 10.000 zł. na ogólną sumę ido 75.000 zł.
Oprocentowainie dla bonów z terminem płatności 3 miesięcy wynosi 4,5%, zaś dla bonów z termimem 6-miesięcznym — 6%. Oprocentowanie będzie potrą
cane przy sprzedaży bonów, które będzie dokony
wane przez Oddziały Banku Polskiego i upoważnione instytucje finansowe. Skup bonów pio terminie ich płatności będzie dokonywany przez Bank Polski bez żadnych ograniczeń i potrąceń. Administracja bona
mi skarbowemi będzie powierzona Bankowi Polskie
mu.
Splata zaległości podatkowych w listach zastawnych P. B, R.
Ukazało się rozporządzenie Ministra Skarbu, które ustala, iż złote 4^% listy zastawne P. B. R. se
rji I-szej będą przyjmowane według wartości nomi
nalnej na spłatę zaległości w następujących państwo
wych podatkach z dodatkami państwowemi i sarno- rządowemi oraz karami za zwłokę: gruntowym, prze
mysłowymi, dochodowym, majątkowym oraz od spad
ków i darowizn. Posiadacze listów zastawnych będą mogli spłacać temi listami zaległości w tych podat
kach płatne przed dniem 1 października 1931 r. — w całości; zaległości płatne w okresie od 1 października 1931 r. do 31 grundnia 1932 r, do wysokości połowy tych zaległości przy jednoczesnej wpłacie drugiej po
łowy w gotówce. Ód zaległości spłacanych listami zastawnemd pobrane będą obniżone kary za zwłokę w następującej wysokości: 6% w stosunku rocznym
— od zaległości w podatku gruntowym oraz od spad
ków i darowizn, 12% w stosunku rocznym — od za
ległości w podatku przemysłowym, dochodowym oraz majątkowym.
Świadczenia drogowe od właścicieli nowowzniesio- nyoh budowli,
W związku z zapytaniem jednego, z wojewodów Ministerstwo Spraw Wewnętrznych pismem z dnia 23. I, 1933 r. Nr. SF, 72/12/1 wyjaśniło, ilż w myśl prze
pisu art. 30 ustawy droigowej z dnia 10. XiII. 1920 r.
(Dz. U, R. P. Nr. 6-, poz. 32 ex 192,1 roku) pociąganie właścicieli nowowzniesionych budowli do świadczeń drogowych w naturze jest nie do pas zez alne, gdyż po
wołany przepis ustawy wyraźnie przewiduje, iż świadczę,nia drogowe w naturze wzgl, opłaty zastęp
cze mogą być wymierzane tylko w stosunku do opła
canych podatków bezpośrednich. Sikoro jednak wła
ściciele nowowzniesionych budowli wolni są — w myśl przepisów ustawy z dnia 12. IX. 1930 r. (Dz. U.
R. P. Nr. 64, poz. 508) — od podatku od nieruchomo- ści, przeto nie mogą oni również być pociągani ido świadczeń drogowych w naturze. Na tem stanowi
sku stanął również N. T. A. w iwyroku z dnia 1. VI, 1932 r. L, Rej. 8694/30.
Jednocześnie Ministerstwo Spraw Wewnętrz
nych, opierając się na szeregu wyroków N. T. A, (im,
in. na wyroku z dnia 8, VI. 1931 r. L. Rej. 2986/29) wy
jaśniło, iż brak jelst przeszkód do poboru opłat drogo
wych od właściciele, nowowzniesionych budowli, ,gdyż opłaty drogowe nie mogą być identyfikowane z do
datkami od nieruchomości wzgl. od budynków, o któ
rych mowa w ustawie z dnia 12, IX. 1930 r., ,stanowią one bowiem współudział zainteresowanych w kosz
tach budowy i utrzymania dróg, a wysokość podatku od nieruchomości stanowi jedynie podstawę wymia
ru tych opłat. Wobec jednak zwolnienia tych budo
wli od podatku od nieruchomości, wysokość opłat dro
gowych w ,okresie trwania tego zwolnienia winna być obliczona w stosunku do „idealneigao” podatku od nieruchomości, tj. podatku, któryby opłacali właści
ciele nowych budowli, gdyby ich nieruchomości nie były zwolnione od podatku.
Nowe opłaty odi komornego ma Fundusz Pracy, Wedle art. 26 ust. o Funduszu Pracy właściciele domów obowiązani są składać opłaty od czynszu dzierżawnego, osiągniętego z najmu mieszkań łub bu
dynków wynajętych w całości luib części, niezależnie od ich przeznaczema Użytkowego, w wysokości 0,5 procent kwoty odpowiadającej sumiei każdorazowo wpłaconego czynszu. Opłaty tie mają być obliczane od globalnej kwoty, uzyskanej z czynszu w pewnym okresie czasu. Do tej jednak globalnej kwoty nie wlicza się, po myśli ustawy, czynszu pobieranego z mieszkań jedno- i dwuizbowych.
O ile rozchodzi się o to, w jaki sposób, komu i w jakich terminach mają właściciele wpłacać opłaty, to rozporządzenie wykonawcze z dnia 31 marca br. po-, stanawia, że opłaty te winni składać właściciele jed
norazowo za każdy ubiegły kwartał w ciągu drugieigo miesiąca, następującego po tym, kwartale. Opłaty te winny być składane albo bezpośrednio w kasie Urzę
du Skarbowego, allbo też winny być przesłane cze
kiem P. K. O, n,a rachunek Kasy Urzędu skarbowego.
Rozporządzenie przewiduje jednak okres przej
ściowy, o ile rozchodzi się o wpłatę opłat do kasy Urzędu skarbowego, mianowicie rozporządzenie po
stanawia, że do ciz,asu przejęcia przez władze skarbo
we wymiaru i poboru państwowego podatku od nieru
chomości miejskich i od niektórych budynków w gmi
nach wiejskich opłaty należy uiszczać w kasie gmin
nej.
Równocześnie z uiszczeniem opłat do kasy wła
ścicieli są obowiązani złożyć w kasie Urzędu Skarbo
wego, w okresie przejściowym zaś w kasie gminnej, wykaz otrzymanych sum czynszu dzierżawnego, o- slągniętego w ubiegłym kwart,alle kalendarzowym wraz z obliczeniem opłat. Deklaracje te i obliczenia opłat składają właściciele ma przepisanych formula
rzach.
Należy przypomnieć, że obowiązek składania o- płat na Fundusz Pracy spoczywa na właścicielach już od 1 kwietnia br.
Za czynności gmin, związane, z wymiarem, pobo
rem i kontrolą opłat, przysługuje iim odpowiednie od
szkodowanie procentowe od wpływów z opłat i z kar za zwłokę w myśl §§ 16 i 17 rozporządzenia wyko
nawczego (Dz. U. R. P. Nr. 22, poz. 176).
7
KRONIKA
Mikołów. W ostami piątek odbyło się publicznie posiedzenie Rady Miejskiej. Nasampierw przyjęto do wiadomości protokóły rewizyjne Głównej kasy miej
skie za miesiące łuty i marzec rb. oraz sprawozda
nie administracyjnie za rok rachunkowy 1931/32. Po udzieleniu Głófwmeij kasie miejskie1) i Zarządowi po
kwitowania za rok rachunkowy 1931/32, udzielono wyjątku z zakazu budowlanego ma budowę domiu mieszkalmego pp. Ma k s y m i 1 j a n o wi Fryszowi, sędzie
mu Edwardowi Lehnertowi, Janowi Dudzikowi, T eo
dorowi Kohlbrenmerowi, Jamowi Kosteczce i Annie Wajandowej. Tiowarzystwu gimnast. „Sokół" udzie
lono i l zwołania na budowę ma tut. stadjoimie sizopy dla przechowywania sprzętu gimnastycznego, zaś Elektrowni Okręgowej Ligota zezwolono ma posta
wienie kilku masztów elektrycznych przy ulicach P le
biscytowej i Młyńskiej. Firmie ,,Nostra“ udzielono zezwolenia na odwodnienie szkoły mniejszościowej.
Wniosku pp. Wincentego Broimboszcza i Karola P a
jąka o obniżenie kwoty zabezpieczającej ma rzecz miasta w sprawie budowy domu mieszkalmego, Rada Miejska nie uwzględniła. Oświetlenie elektryczne ma ulicach Szpitalnej, Kościelnej i ma drodze, prowadzą
cej do Gniotka rozszerzono przez umieszczenie dal
szych lamp, wzgl. zmianę lamp północnych na lampy całonocne. P. Wincentemu (Kasperczykowi przedłu
żono spłaty należności ,za półdomek miejski ma Wy- myślance. Pozatem wyraziła Rada Miejska zgodę ma przełamie praw z umowy kupna miejskiego półdomku ma Wymyślance przez p. Paszczelę na p. Franciszka Hassę z Katowic i przyjęła statut w przedmiocie po
boru opłat administracyjnych za czynności i poświad- czemia urzędowe na .rzecz miasta Mikołowa. Opła
ty targowe od targów piątkowych pozostawiono w dotychczasowej wysokości t. j. pobierać się będzie tylko 50% stawek obowiązujących na targach ponie
działkowych. Uregulowano sprawę utrzymania miej
skich biednych chorych w szpitalu oraz sprawę prze
kazania stopniowego, w miarę likwidacji Miejskiego Gimnazjum Żeńskiego, ma własność Skarbu Śląskiego inwentarza ruchomego t. j. urządzenia szkolnego, a szczególmie pomocy naukowych. Następinie powzię
to uchwałę w sprawie ustalenia dróg gminnych, tut.
miasta. Niewyczerpane w roku budżetowym 1932/33 kwoty ma utrzymanie szos ii ulic oraz ma utrzymanie 'sprzętów straży pożarnej, przelano na fundusz rezer
wowy. Po przyjęciu do wiadomości sprawy budowy koszar w Mikołowie i zajęciu stanowiska w sprawie zaopatrzenia miasta w prąd elektr., załatwiono w końcu ma posiedzeniu tajnem 3 sprawy personalne.
Wkłady w K, K. O. (Komunalne Kasy Oszczędności) rosną!
Podczas otwarcia Targów Poznańskich Minister Przemysłu i Handlu Zarzycki stwierdził, że znajduje
my się w przededniu nastania lepszych czasów, po
prawy konjumfctury, oiraz powrotu zaufania wzajem
nego, które jest podstawą wszelkiej współpracy i dal
szego rozwoju.
Stwierdzeniem powyższych słów jest wzrost wkładów w instytucjach finansowych, w szczególno
ści zaś w K. K. O.
Ruch wkładów oszczędniościowych w K, K, O.
(Komunalne Kaisy Oszczędności) Województwa Ślą
skiego wykazuje w ciągu I. kwartału 1933 r. znaczną zwyżkę.
W dniiu 31. XII. 1932 r. wynosiły złożone w 18 Śląskich Kasach
Oszczędności 97,843.447,55 zł.
w dniu 31. I. 1933 r. 100.495.667.17 „ w dniu 28. II. 1933 r. 103.058.552.62 „ w dniu 31. III. 1933 r. 103.516.255.72 „
Przyrost więc wynosi z górą 5^ miljoima -zł.
Cyfry te mie pozwalają wątpić w to, że wielka armja oszczędzaiiącycih mie straciła zaufania w K. K.
O., gdzie umieściła ciężko zapracowane grosze, wręcz przeciwnie, dała dowód, że Komunalne Kaisy Oszczę
dności cieszą się nadal pełnym zaufaniem i popar
ciem.
Każdy dobry ii zdrowo w przyszłość patrzący o- bywalel, któremu zależy na wzroście potęgi gospo
darczej państwa i pewniejszej własnej przyszłości, powinien więc iść śladem tych 100 ty®, rzeszy o- szczędzających w K. K. O. i stamąć razem z nimi w jednym szeregu.
Pamiętajmy, że każdy grosz ulokowany w K. K.
O. zapewni zysk w postaci wysokich odsetek i utrwa
li potęgę gospodarczą Państwa.
Th,
y j l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l I I I I I l l l l I l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l U I I I I I I I I I I I I I I I I I l l ! I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I i l l l l l l l l l l l l l l l M I I I I ! l l l l l l l l l l l l l l l ! I I I ! I I I I I 8 1 I l l l l i l l l l l i ! ! I I I I I I I I I I I I I I I I I I I i l l ! ! I I I I I I I I I I I I I I I I I I I i m
K.K. (K o m u n aln e K asy O szczęd n o ści) W o je w . Śląskiego d a ją zu p ełn ą g w a ra n cję b ezp ie cz e ń stw a
o ra z zap e w n ia ją w ysoki p ro ce n t.
l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I l i l l l l l l l l l l l l i l l l H I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I l l l l l i l l l l l l l l l l l l l l l M I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I i l l l i l l l l l l l i l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l i l l l l l l l K l l l i T i
e
Restauracja „ A d r i a "
Katowice, ul. Moniuszki 6-8, tel, 18-98 Pierwszorzędny lokal familijny. — Sala do zebrań. — Otwarty do godz. 3 rano.
Pierwszorzędna kuchnia, dobirze pielę
gnowanie napoje, — Miłe towarzystwo.
R. A l e k s a n d r o w ic z
W łaść.; S. Firiedenthal
Katowice, ul. 3 Maja 7 — Telef, 17-99 Bielizna dla panów, pań i dzieci. — Artykuły męskie, trykotaże, pończochy,
bluzki i konfekcja dziecinna.
L l S S y
Katowice, ul, Marsz, Piłsudskiego 21 Telefon 15-88
isiiii
Towary kolońjalne - Konserwy , Mąka Krupy — Kawa — Herbata — Kakao Czekolada - Cukry - Keksy - Herbatniki
Owoce krajowe i zagraniczne, miii
Masło deserowe i jajka codz, świeże,
mm
Mydła, proszki etc. do prania w wielkim wyborze!
W łaść.: Henryk Kulpok
Katowice, ul. Dworcowa 13, tel, 25-84 P o l e c a :
ŚNIADANIA - OBIADY - KOLACJE
©
S p e c j a l n o ś ć : potrawy j a r s k i e , Napoje orzeźwiające.
Zakład Dentystyczny
Edmund V o g el
Król. Huta, ulica Ks. Łukaszczyka 11 d ia w n i e j W o d n a .
Plomby, złote korony, szczęki sztuczne.
Ceny kryzysowe.
Dogodne warunki spłaty.
PP. Urzędnikom i Wojskow. 20% rabat.
N a jta ń sz a S k ła d n ica A p a ra tó w i P r z y b orów F o to g ra fic z n y c h
t o
F I R M A
DTOMAG
Magazyn artykułów fotograficznych Król, Huta, ul. Dworcowa 4,
G A W R O N
KATOW ICE
ul. Marszałka Piłsudskiego 21.
P o 1 e c a :
Kwiaty, wiązanki, nasiona, jak również owoce krajowe i południowe.
S 9 ! T Ufflra H M K m \ SY D O N IA RUBIN właść-:
K atow ice, ul. św, Ja n a 15 — PKO. 306-437
P o l e c a :
po cen ach konkur. obrazy m alarzy polskich, jak również obrazy religijne i ram ow anie. —-
W ykonanie fachow e i solidne.
Dla PP. U rzędników zniżone ceny,
UWAGA! UWAGA!
Ś W I A T O W E H O R O SK O PY
Z daty urodzenia, przy pom ocy zegara a stro logicznego, w łasnego opatentow an, wynalazku określa ch arak ter, zdolności i przeznaczenie, według planety, pod znakiem k tó re j się urodzi
łeś. — D aje d yskretne odpowiedzi astrolog, na w szelkie zapytania w spraw ach; m ajątków ., rodzinnych, m iłosnych, p rzy jacielsk ich , m ałżeń
skich itp, — Na poufne zapytania, we w szyst
k ich nieszczęśliw ych w ypadkach, chorobach, cierp ien iach i dolegliw ościach w szelk. rodzaju
— odpowiedź według w skazów ek planety, pod znakiem k tó re j się urodziłeś i na zasadzie m atem atycznych obliczeń zegara astrologiczn.
Na te jż e zasadzie wypisuje horoskopy, na ty dzień, m iesiąc, rok i na k ilk a lat naprzód, również na zasadzie żmudnych obliczeń a stro logicznych (z im ienia, nazw iska i daty urodź.);
w ybiera n-ry losów do Polsk. Państw . L ot. KI.
ASTRO LOG
T E O D O R A N I O Ł
Wielkie Hajduki, Krakowska 105
1 minuta od dw orca!
9
ŚNIADALNIA
Katowice, ul. Młyńska 4 w miejskim gmachu biurowym
P o l e c a :
Śniadania — Obiady — Kolacje Zimne i gorące zakąski — Mleko — Kawę — Herbatę i wszelkie trunki orzeźwiające bezalkoholowe po cenach
bezkonkurencyjnych.
S p e c j a l n a s p r z e d a ż
kanarków,
ptaków krajowych i egz.
jak: papug, papużek, koli
brów i słowików chińsk.
Poleca też małpy, psy ra
sowe oraz rybki. — Przyj
muje się ptaki i zwierzęta do wypychania.
Zakład Zoolog. J. Cieszinger
Katowice, ul, Kochanowskiego 13,
łajcie
wszędzie
i wyraźnie
T Y S K I E P I W A
Ściśle
Homeopatycznie
leczę z najlepszym skutkiem prawic wszystkie cho
roby szczególnie zastarzałe, specjalnie zaś: choroby raka, cukrzycę, gruźlicę płuc i kości, wszelkie cho
roby skórne, ramy na goleniach, wole na szyjach, choroby nerek i pęcherza, najstarsze choroby żołąd
kowe, astmę, choroby nerwowe ii umysłowe, choroby kobiet i 'dzieci, nowotwory i naroślą, choćby najwięk
sze, wewnętrzne i zewnętrzne. Nadmierne ciśnienie krwi obniżam sam jeden w Polsce o 20 mm. i t. d.
Posiadam 47 lat praktyki i liczne tysiące wyleczo
nych w Polsce i Niemczech.
Józef Korczak-Ziółkowski
Katowice, Andrzeja 33, I, piętro.
Ił
R. Stiller
D O M S A N I T A R N Y
K R Ó L . H U T A
Rynek 2 - Tel. 16-36
0 I
Wszelkie artykuły opatrunkowe ii chirurgiczne dla lekarzy, lecznic i kolumn sanitarnych.
Wytwórnia najlepszych i praktycznych opatrunków doraźnych marki „Rusti".
Aparaty elektro-medyczne — Lampy kwarcowe itp.
Własny warsztat mechaniczny, niklowania i szlifo
wania narzędzi lekarskich,
hH ~
10
IJIIIIIIIIIIIIIII!!llllllllllllllllllllllllli!lllllllllllHII!l!lllllll)lllll!llllllllllllllllUII!lllllimilillll[llll IJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllIllllłllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII|||||||ll|||||llll|lllilllllllllllim
1 osiedliłem się ) [M a r ja G n e s a )
= . 1 1 1 i , , ,, i = Katowice, ul, Mickiewicza 1, Tel, 32-56
= jako lekarz praktyczny chorob wewnę- = = _ , . , , , . =
i nych i kobiecych 1 = Poleca Pierwszorzędną kuchnię. |
i E I Śniadania, obiady i kolacje. |
1 | H H U l | 1 § Dobrze pielęgnowane piwa. jg
i ~ | rniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
| przy ulicy Wolności nr, 38. = [y(iii!iiiiri(iiifiiiiiff(iiiiii!ii(ii(iiiiiifi(iiiiiiiiifi[iiiiniiiiiiiiiiiiiiiifiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiEliiii!tii(łf
S i - ) - - j ■ ■ j n - n • o /- Ninie jszem uprzejm ie zawiadam iam , iż dnia 1-go =
= Przyjęcia codziennie od 9— 12 I 3 — 6 = = kw ietnia 1933 r. objąłem kierow nictw o H otelu- §
= W niedzielę 1 Święta 9— 11 = = R e sta u ra cji S
I Dom C h rz e ś c iia ń s k i |
=; K atow ice, ul. Jagiellońska 17 — Telefon 1982. 5
§ O życzliw ą uwagę uprasza Henryk Kupka,
miiiiiiiiitiniiiiiiiuiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiEiiiiiiiiiiiiiiiiim iTiisiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiirfi
Dr. med. Józef Makiełła
m i l I I ! l l l l l l I l i I l l ! l l l l l l l l l i : i l S l l l l l i U I ! l l l I I ! I I I I l ! I I M I I ! l l l l l l l ! ! l ! I I I I I I I I I I I I M I I I I I i i l i l l l l l I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I ! l l l l l l l l l l l ! I I I I I I i ! I U ! ! I I I I I I I H I I i I l l l l H l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l M I I I I I I I I I M I I I I l l l l l l l l l l l I l l l l l l l l l l l i l l i n i
| R ANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO \
I Oddział w Katowicach: I
I ulica Mickiewicza 3 (gmach własny) |
| Telefony: 33, 800, 18-01, 23-24, 27-02 1
1 Wynajmuj© na dogodnych warunkach : jj§
= SChOWki d @ p O Z f f @ W @ ( s a f f e s y ) umieszczone w nowowybudowanym, nowocześ- =
= nie urządzonym, dającym pełne bezpieczeństwo skarbcu i załatwia wszelkie operacje bankowe. =
| Zaznacza się, że opłaty skarbowe od schowków zostały zniesione jjjj
m i l l l l l l l l l I I I I I I l I l l l l f l l l l l l l I l i l l I I I I I | ] M l l l l l l l l l l l l I l l I M I I I I I I I I l l l l l l H i l l l l I I I I ! l l l l l l l l l l l l l l l l I l l l l i l l l l l i l l l l I ! l l l l l l l I l l l l l l l l l l l l 3 l ! I I I I I I I M l I l i l l l l i l l l l l l I l l l l l l l i l l l l l l I l M l l l l l l l l l l i l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l I ! I I I I I I I I I I I I I I I l l l
„ R O B U R “
z w i ą z e k k o p a lń g ó r n o ś l ą s k i c h
Katowice — ul. Powstańców 49
Telefon - Katowice: Międzymiastowe 2627 do 2630 Adres telegrafi zny:
Miejscowe 2631 do 2634 „R o bu r “ — Katowice
D o sta rc z a ;
pierwszorzędnego węgla kamiennego z własnych kopalń:
Gotthard, Paweł, Litąndra, Wawel, Wolfgang, hr. Franciszek, Eminencja, Pokój, Śląsk, Niemcy, Donners,marek, Blucher, Emma, Anna, Romer, Char
lotte, Hillebrand, W irek i Aszenborn.
pierwszorzędnego koksu z własnych koksowni:
Emma, Wolfgang, Pokój i Orzegów,
pierwszorzędnych brykietów z własnych bryki eto wni:
Emma i Romer.
Roczne wydobycie wynosi około 40% ogólnego wvdobycia Górnego Śląska, Własne urządzenie portowe w Gdyni pod firmą:
,, P OLSK AROB ‘ ’ P olsk o - S k and ynawsk ie Towarzystwo Transportowe, Spółka Akcyjna w G d y n i ,
Zastępstwa w kraju: „Silem in’ Spółka z ogr. odp., Warszawa, ul. Mazowiecka 2,
„Silesia" Tow. z ogr. por., Poznań, ul. Gwarna 8,
Schlaaik i Dąbrowski, Tow. z ogr, por., Bydgoszcz, ul. Bernardyńska nr. 5, Polskie Towarzystwo Handlowe, Spółka Akcyjna, Kraków, Sławkowska 1,
„Konsorcjum1’, Spółka z ogr, odp., Łódź, Przejazd 62,
Pomorska Spółka Węglowa z ogr, odp., Gdynia, ul, 10 Lutego, dom „Bałtyk",
