Λ 7
ACTA L ^
ERUDITORUM
A N N O M D G L X X X II , v,
| e : St j <S .•s,·'·
publicata, . W5 ■* . -f.v*.
St V i ; :
S E R E N IS S IM O F R A T R U M P A R I,
DN. | Ο H A N N I
GEORGIOIV,
Ele£toratus Saxonici Haeredi,
DN. F R ID E R IC O
AUGUSTO,
Ducibus Saxonise &c.&c.&c.
P R IN C IP IB U S JU V E N T U T IS
dicata. *
/ f >
Cum S. C^fared Majeftatis & Potent 1*β?ηί Ele~
Ύ ttoris Saxonis. Privilegiis^. tf/LI PSI / E,
Proflant apud J. GROSSIUM & J. P. GLETITSCHIUM, Typis C H R IS T O P H O R I G u N T H E R L
AnaoJMDC LXXXII.
-.AV\S (*««
T O T E N T IS S IM I
a c s e r e n i s s i m i P R I N C I P I S A C D O M I N IDN. J O H A N N I
GEORGII III,
Ducis Saxonisejuliae* Clivia & Mon
tium, S.R.Imperii ArchiMarichalli & Ele&oris3Land- gravuTVvutingiae, Marchionis Miimae, Superioris item ac inferioris Lufatiae3Burggravii M agdeburgici,Comi
tis Principalis Hennebergici, C om itis Marqe, Ra- vensbergi,& Barbiae,Dynaitae inRa-
D O M I N I N O S T R I C L E M E N T I S S I M I venftein&c.
Pignoribus facratiflimis,
A C D O M I N I S
DN. J O H A N N I
GEORGIO IV,
Ele£toratus Saxonici Eteredi,
DN. FR ID E R IC O
AUGUSTO,
Ducibus Saxonias, Juliae, Clivise &
M o n tiu m , Landgraviis T h u rin gis, ivlarchionibus
M if n ia c , Superioris item ac inferioris L uiatix, C om iti
bus Principalibus Hennebergicis, C om itibus Mareae Ravensbergii,& Barbi*, D ynaftis in
Ravenftein &c.
D
o m in is n o s t r isC
lementxssimis,
per menfium hattentis intervalla
>non nijiparticulatim oblata,gra^
excep'tfis, DOMINI CLE*
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ M E N T I S S I M I , Eruditorum A&a
,ea tino nunc,ροβ abfolutumprimum annum
,volumine (omprebenfi^SerenisfimoVefirO confpeBui animo ob
-fequentisfimofifiimus. SanBisfimis enim Vefiris>
Liter ata juventutis PRINCIPES, Nominibus facr
λhac ejfe Affa voluimus
,quod concinnandis iis non
a- lio inflit ut o ,quam Vobis utferviremm pro virili,ma~
num admovimus. Etenimβ ο reputabamus animo, cum liter arumfiudiis incumbendumfirenue^nec alia, re ulla magis,quam difiiplina hanc ditat em veβram excolendam ejfefiatuatis/ion ingratum ejfe nos aut inutile quid proflituros Vobis, β qua toto hodie orbe er nandis literis perficiendis que pulcherrimarum re·
rumfiientiisgeruntur, in tabella velut Celftsflmis
0-culis vefirisfifleremus■>& quam late quodEruditione vocamus pateat,quamque varium fit, vel unius alte- riiuve anni,qui totprae lar a diverβsβmorum monu~
menta ingeniorum at que β udiorum nobis peperit, fjecimine οβenderemus< Itaque licebit V'ibis ja m
,F R A T R E S SE R E N ISSIM I,velutL iteratiO r
bis Academiam ingredi, omniuque Facuit atu viros, Theologos
,JCtos,Medicos, Pbyficos, Mathematicos
Criticos, Ηιβoricos> Politicos
,nec otiofos eos ,fe d di- verfo quidmt hon^^fim is tamen omnesfiudiis oc~
$ cuP a *
nam ex tanta liter arum optimarum copia,genio ve- firo arrideant maximequibusque excolendis dein
ceps impendatis operam. Nam licet in omni illo hu
manioris doctrina genere η φ ιΐβ ί,cujuspudere Pr in
cipe m debe at,aut quod illo fafiigio atque culmine
,in quod Celfitudo generis Vos collo cavit,parum videri dignum queat: Vobis infuper, PRINCIPES SERE
NISSIMI,ingenium obtigerit Divinum plane
,quodc
£comple3 i ambitum illum omnem politioris doBrina.
valeat:perfuafum tamen habemus,non requiri a Vo
bis, uttotumhoc lit er arum aquor, quod vafium f a tis vel hac Acia produnt,peraretis ,fed feligenia, ex tanto rerum ejfe cumulo
,qu& aut ufum Vobis in g u bernanda aliquando Republica certum folidumque pr&beant, aut in qus. naturali quadam propenfione feramini·, & nunc pafiura fuavisfm e ingenii vim
,g f olim intergravisfimas imperandi curas
,oblecta
tioni Vobis atque recreationi fu tu ra
.Ifium modo, SERENISSIMI PRINCIPES, fervate Mu/is ani
mum, quo complexi earundem Sacra ab ineunte &- tate eflis,& quam incredibili illo vefiro in lit er as amore jamdudum omnibus ingenuarum artium fiu- dia profesfis fpem oftendiflis, illufiri admodum nec laudando in omnem pofieritatem fatis exemplo tu
emini. Nam tantum abefi, ut non confiare am
plius honorem fu u m literis queramur, aut non con-
fiitu ru mβ it urum aliquando metuamus
,u t jam feculum in his faltem regionibus cogitatione pracipiamtis Eru
ditum
,quo profligata, qu& fiibinde movere lacertos fuos ac fipimitm recipere videtur, barbarie caput extollent bonk artes, ac lit er arum f u d ia a d invi
diam ufique efflorefient. Enimvero quid non ma
gnificum polliceamur Mufis
,qu& tantis fiumptibusy tamque provida cura POTENTISSIMIPAREN
TIS VESTRI, non minus quam in imis telluris re- cesfibus aurum, gemma b> pretiofa quaque beni
gno influxu Solis, animantur, eriguntur, nutriun
tur : quas principes in Aula,feu toga fiu fago
,Viri toto comple&untur animo: quas, quod erat praei·
puum,Vos, SERENISSIMI F R A T R E S , boneftisfi- ma&mulatione,acfludio prorfus inufitato, heroica- que indole veflra dignis fimo, fub moderamine Ge
ner ofisfimi ac incomparabilis
Knochiiv e fr i colu tis
.Utique, f i reBe facere cives fuos Princeps o- ptimus faciendo docet
,ut de Augufio Vellejus lo
quitur : fique esi (quodLipfio facile largimur) im
-posfibile,ut Sui disfimilem form et Princeps Rempu
-blicam, dubitandum non esi, quin illufire hoc exem
plum vefirum Generof& Juventutis forem univer
-fiim ad excolenda diligentius liter arum f u d i a, e- gregie excitaturum f t ; modo fecum ille reputet, ad
gratiam tantorumPrincipumadjpirarepofie nemi
nem , aut locum aliquando in Aula
E o r u n d e m,in
Senatu,
mu latus 'vefiram liter arum ante fiudiis ingenium probe expoliverit: quamque alienum a decoro f i t futurum,fi exquifita eruditioni'f Principes circum
-fie n t minifiri literarum omnium expertes, & ad mifcenda erudita colloquia, quibus boc ja m tempo
re ’nihil Virtuti Vefira accidit jucundius, & quo*
rum vicisfitudine graviores olim curas filabim ini, apti eum ineptisjmis. Nec eB, cur quisquam me*
tuat
,ne ab armorum fiudio avocentur Equefiris ordinis ingenia fiudiis operata firenue
,animique blandisfimarum Hierarum confiuetudine molle(eant aut imbelles reddantur: ex quo non apud
exterostantum, Gallos cumprimis fiipremos cordatisfimos
-que belli duces arte non minus quam Marte excel
lere, fid a P O T £ NTl SSI MO quoque GSNITORS VSSTRO, DOMINO NOSTRO CLSMSNTISSL·
M O , exercitus fior entis fim i curam Viris fiolide do
-Bis ac liter at orum amantibus commiffam vidimus
„Deus vos fe rv e t
, Principes SercniOTimi,& fiudiis Ita veflris asionibus que cunttis moderetur
,u t Amor ac VelicU generis humani aternum audire mereamini* Dab, Lipfia CalendisDecpmbr, Anno
M D C LXXXII.
V E S T R A R U M SE R E N IT A T U M
Subjeftiifimi
Α & ο π*ϊ$ C o l l e d o r e s ,
Lectori Benevolo Salutem!
Quemadmodum Seculonoftro eam jure optimo ‘gra·*
^tulamur felicitatem, quod Artes om nesScientix-
|que,&Literarum quarumcunque Studia, fummum
|ad faftigium enituntur, illudque indies propius at- _____'tingunt: ita magno omnium, quotquot literis ope
rantur commodo,ipfaRei LiterariaeHiftoria,diverfarum Gentium ftudio, non ita pridem tradi fic coepit, ut multo faciliori nune, quam olim, negotio, quid in quovis fere Europae angulo Erudito
rum ingenia moliantur atque prsftent, cognofci cuique poifit. Se
ptendecim nempe jam anni funt,ex quo Angli atque Galli, Gentes ut armorum olim ,ita literarum nunc exercitatione xmulae,Hiiiori- am Literariam, Illi quidem Trans aBionumPhilofophic arum, Hi Dia
rii Eruditorum titulo, aggreffi funt componere: illudque inftitu- tum,praeclarum fane atque fru&uofum,curante apud illos Hoockio, apu d H os/^^^/io^'ii,C lanifim is diligentiffimisqueVirisjin Uuhc usque diemftrenueprofequunturf Eo tamendifcrimine,quodAn- gli experimenta inprimis&obfervata Phyfico-Mathematica publi
ci juris faciuntje libris vero vix alios,quam qui ad rem (pedant Phy- ficam,Medicam,autMathematicam,recenfent: Galli e diverfo per omnium Artium & Scientiarum fpatia feruntur,Univerfalem magis diffufamque Rei LiterariaeHiftoriam adornantes., Gallorum exem
plum fecuti indeabanno 1668 funt& Itali, ftudio atque conflan
tia nori minori. Namtametfi in urbe Veneta,huic rei manum qui adm overan:, telam coeptam,incertum qua caufa,abruperunt du- dum; R om a tamen EphemeridesEruditorum(£/VW i^Z>//<?/v^
celeberrimi Abbatis Nazari ftudio continuantur indefeflo. Aft in Germania fimile quid tentatumha&enusfuifle ,non meminimus*
Namllluftris&j«^/z//y· Natura Curioforum inftitutum, ut laudan
dum omnino eft,Gentiquenoftrae haud exiguum decus etiam apud exteros conciliat j ita ut plurimum intra Naturalis Scientiae atque Medicx Artis pomoeria fe continet. Itaque cum in lucem nondutn
pro-
rum ad morem, polliceretur j licuit, opinor , nobis, citra cujus- quam invidiam, vacuum veluti locum occupare» Qua etiam li
bertate freti decrevimus,Supremo favente N um ine, in concinnan
dis edendisqueLiteratorum A ftis, Exterorum induftriam utcun
que inpofterum iic im itari, ut certa A d oru m pars fingulisinanno meniium Calendis lucem publicam adfpiciat. Q uem adm odum vero laudatarum Nationum unaquaeque lingua vernacula, fu as ie- cuta rationes, in hoc fcribendi genere utitur: ita n o s, ut latinum nunc fermonem noftro praeferamus, praegnantibus utique caufis adducimur. De quibus tamen t ut & tota reliqua inftituti noftri ratione, confulto plura nolumus nunc praefari, Nam ex ipfis Acftis cognofci eam malumus: ac interea Apellem imitati, fubjiciemus nos lubenti animo Leftoris cordati candidique judicio, modum ac rationem feliciter continUandi, aut pro re nata emendandi operis vel iridecolleftnri 5 nonnullis fortaffe etiam regefturi :’lud, Nejk- torultra crepidam. Nifi forte monendum adhuc Verboeft,nullius hominis fcripta carbone nos e(Te notaturos : aft, nec Vitio verti N o bis debere, feuftyii inaequalitatem, quae vel ex ipfa materiae, ac in
geniorum Aftishifce manum admoventium,varietate nata eft, feu minus accuratum in difponendis argumentis ordinem,in tali fcili- cet fcriptione, qualis haec noftra eft, minime requirendum. Vale, Ledtor Benevole, ac quem hoc ipfo die , Divini Numinis gratia, aufpicamur artnum,cum plurimis fequentibus, ex voto animjque fententia tranfige, cOnatibusque noftris fave. Dab, LipCisc ipfis Calendis Januariis,A nni Salutis Reparatae M D C LXXXII.
Λ?>ΟΧ»
A C T A
E R U D IT O R a M
publicata Lipfa
Calendis Janam , Anno M DC L XXXIT.
M U S / E U M R E G A L I S S O C I E T A T I S \ Or,a Catalogve & Deftription
,ofthe Natur al and
Artifici alRarities,belongingto the Royal Socie ty (fc. by Ne- hcmias Grelv Med. D . & c , vehereunto is fubjoyned thc
comparative Anatomj o f Stomachs and Guts: by tbefame Author ( f r,
London i6gi.
Catalogus
& Dcicriptio rariorum rerum Natura-iium & Artificialium,quae perinent ad Societatem Regalem:
per Nehemiam Greiv, Med. D. cui fubjungitur Anatom e Comparata Ventriculorum & Inteftinorum : per
eundem Autorem &c, Londini i6$i.fol,
U
Ti felici haftenus progveiTu per plures annos ftudia fua, pre Naturalis fcientiae ac Medicinae,hinc & aliarum artium majo- ri complemento, continuavitIlluftrisSocietasRegia Ajnglica- na, ita interea temporis iijignem fupelledtilem plurium rerum, tam naturalium quam artificialium collegit, & in Muikum fiium ceu Gazophylacium recondidit, primo hujus fundatore exiftente Da- niele Colhvall,Armigero. Ut vero recondita curiofa pluribus innotc- iberent, exa&am eorum deferiptionem inftituit Nehemias Grflr, Med. D.&diftae Societatis olim, poft defunftum Oldcnburgium5 Se- cretarius. Prxmifit vero Naturalia, quibus fubjunxit Artificialia,ob- isrvandoin iftis quidem trium natura regnorum ordinem. In dc- icr^done ipfa itafegeifit, ut incognita, vel alias non delingata, exa&e
A
defcribat, recenfita jam ab aliis, fu is ubique fcriptoribus debiti afle»
gatione tribuat, vitiofeab aliis tradita, iluJiofe corrigat & emendet:
fubjungendo fintul fubjeitorum magis GLyioforura figuras convinien- ter aeri ljjcifas. Nec hiRoricx falcem enarrationi inhaefu,{ed fubindc fuccindas etiam ac elegantes fpeculat/ones,ut&curioiasobfervatio- nesin/eruit, Leftori non minus jucundas quam utiks* Ex ingenti hoc Cornu Copiae, faltem pauca quaedam excerpere placuit.
E x A N IMA L I R E G N O fe offert Muniiα /Egyptiaca integra p. i. in qua non tantum molliores partes conditura balfamica undi- qi:e penetravit,fed etiam ipfa offa ita infecit, ut penitus nigra reddita*
aduftaquafi videantur. Unde probabiliter colligit autor, quod M - gyptii balfamanda corpora coxerint in Caldario, in certa quadam balfami liquidi fpecie , donec aquex partes corporis exhalaverint, oleofa vero & gummofa ballari)i fubftantia penitus fe infinuaverit.
Quaoccafione fimul parilem condiendi corpora rationem, per co
itionem aut macerationem eorum in oleov, g, juglandis nucis, pro ufuipeciatim anatomico proponit. Integrum porro fyflema Arteria arum, Venarum & Nervorum, artuum pariter ae vifcerum, ex corpo
re humano, Patavii, fub anatome, extra&um , & in Tabuiaex- afte explicatum, p. 4. IgnaviafeuPigrma, p. 11. Tamandua major, p. 14. Cranium Hippopotami feu potius Bupotami, in Scriptura Sacra didiBehemoth,ab aliorum erroneis deferiptionibus vindicatum.p.14, Echinus Braplienfsku Tata aut Armadillo p. 17. it. Tatu porcinus &
7>/«Mufl:eIinus,nullibi deicripti: p. 1& & 19 . Sciurus volans, p. io . 'idem apparenter animal, quod fub nomine felis volantis defignat Sca- iiger. Cutis integra Rhinocerotis jumoris p. jy, Crocodilus,in facris diflusLeviathan, p-4r, ejusqueyff/iW», p. 42 exade deferipturn, ubi fimul motu» maxillas fuperioris, tam hujus, quam aliorum quorumvis animalium, ceu fiftitius redarguitur, p. 45. Caput Hungum, feu Rhinocerotis avis, h. e. Corvi cornuti, p. 58. ir. Corvi Coronati, p. 55?.
Caput Toucanfeu Pic<e Brafiltenfis p. 60. AvicuL·Gv<tnumbi.p.6i.Capue Ciconia Indica, nullibi deferiptae, p. 64. Penqttinfeu An fe r Magellani- Cus Clufii. p. 72. Cofla Tritonis. p. 81· caput Xiphia, inferioris, p. §7, nondum deferiptae. Monoceros marinus minor·, nufpiam alias, fed hic accurate deferiptus. p. 104. Remoraprfcis, ejusque deferiptio cla-
*iotiCumconfid«Hiione traditionis, de potentia ejus ijitendi motura navium
©.avium, p. 10 6 , Hirundo marina Salviani. p. 116. Stcita marina,levior*
arborefcetvs, coronalis, haftenusnon defcripta. p. 1 1 2. 123. Quibas zcceiuntConcbjiliorum 600 differentia, eodem in MufieO affervata?, p .124, quK inter,Cochlea daflylata, nondum defcripta p. 155. it.
C ochkaturbine antico. p. ηό. it Spondylus echinatus & coralii au?, nondum deleri pii. p. 145. quorum omnium differentias, in Tabulae ordinate diipofitas, pro varietatis faciliori apprehen fione, fedu Iu s au- tor /ubjamm, p. r o. Sequuntur haec, alia inter, MUfca feu potitu Lomfiajfrecies, Cucujus Peruviantts, capite nodulucente, penitus dif
ferens abeo, quemdelcribitM0»/£/«/, adeoqueab alio haud delinea- tus. p. 158. it. ex fearabeorum genere, Carabus In d u Orientalis maxi- . mus.,it. craflus, it. longus, a nemine adhuc expofiti. p. 165.166.
Animale regnum excipit V E G E T A B IL E: in quo imprimis fe offert Ramus arboris fetid a p. io©, ita diftae, quod fortiffitnum excrementorum humanorum foetoremipiret, etiainfi aliquot annos jam afiervata iit ; aft dum coaiburitur, nullum odorem fpargit.
Hinc tmftus, opos India utraque fert, plures; in fpecie fruElm Palma Coccifera, OtC Coccos exafte deferiptus, p. 197. curti explicatione multiplicis ufus arboris cocciferac, ejusque partium.
Nuci dactylus nullibi deferiptus, p. 204, N ux CacOW, p. 204. cuna ratione parandi ex granis ejus, feu potius nucleis, Chacavvlatam:
quodque examygdai.dulc.faccharo ac fpeciebus aromaticis potus se
que gratus,ac optima chacavvlata parari q u e a t . Butter-Nut ex no
va Anglia, nuipiam defcripta, p. 10J. Avellana purgatrix Mexica-
»4, exaite explicata, p. 106. una cum obfervatione virtutis ejus 'la
xativa, (impliciter in tenui membrana, interius, intra quafi - nucleum, cominplicatarefidentis. p. 107. Nux Metella, & gc nu i na Nux Vomi-
ea, communiter ex nominum transpofitione confufie. p. 210. Conus Cedri Magna ex Libano, p. T\i.Maizum,feu frumentum Indicum,ψ.ιιζ.
ubiautar fimul variospraparandi iftud modos,pro ufu tam alimcpto- fo quam medicamentoio recenCet. Papyrus feu potius Cyperus Nilotica, p. 116. cujus medulla (cum aliorum vegetabilium vel con es vel fo lia ufui feriptorio infer.vierint) in paftam contufi, hinc.in tenuis fo
lia expanfa, & haec denuo apte compofita, papyrum feriptorium olim iubminiftravit. Radix Ninfin, Chincnfium quafi panacca: p.227·
planta pcnitus-hacleuusfuit incognita, pictura tamen ejus par
Δ z «te»
ERUDITORUM. Λ
nterin MufeohocaiTervatur, p .3 7 0 ,& a b autore delineatur, quod caulem exhibeat, triticei graminis eraifitie,pedis unius altitudinis*
cum foliis limilibus iftis leucoii lutei feu cheiri: flores dum adhue complicati,rubefcant,aperti vero conipiciantur albi, trini femper juncli, ex ,6 foliolis compofiti , formati /ere inftar moly flor.orbi- culatoBauhini, non tamen adeo magni. Rad. A r i/Egyptiau·,p. 228.
circa quam obfervat Autor, radiccm ejus annuatim regenerari no
vam,pro planta: perennitate, ex ipfo ejus caule, id quod pariter in aliis plurimis plantis obtineat, minus licet a Botanographis oblervatum:
modum regenerationis vide cJ.Sequuntur/n/ttVf/wwTvWplures,tam lignei, quam co#neo lignei, p. 244 & fq.cum confidcratione, quo
modo nutriantur, abambiente fluido, per radices nonramoias, fed membranas inftar, fuper folidum quoddam corpus expanfas, ob id molliufculas, & quafi fpongiofas ,, praefertim recenter colle&ie fi fuerint.
Ad Regnum Miner ale qua JpeBant, nec non Artificialia, Februarii appendicem veroJAzmvQaUnda proxim a, volenteDco, fi fient.
S A C R U M A N T I O C H E N U M CONCILIUM
pro Arianorum Conciliabulopajjirn habitum, num tieropn~
mum ex omniAntiquit ate autoritati fu&
refiitutum * opera ac ftudio
R E M A N U E L I S a S C H B L S T R A T E N S .S *T h . D, Eccl. Antverpieafis Canonici
& Cantoris.
QpUy in quo nomina Epifioporum cum Atti* Synoditis ex editis M(ft Codicibus eruuntur·, tota Synodi anno 141 in Onen- tts Metropoli b abit λ bifioria contra recentiorum opinio- nemiUufiratur, quin etiam occafiontiy Canonum ibidem ionfiit utor uni exponuntur prifea Epifioporum ju ra cum Metropolium Orbis notitia, antiqui Chrifiianorum ritus sum Orientalis Ecclefis. difaplina,pr&cipua demumfidei Ca- ihalicst m jftm a, & inter ilUConJe/fio auriculam, λ Cbri-
β ο ad h&c tu que tempora per Orientis unitrtkft, /Egyptiy Afries.* It alis & Anglis. regiones pofteritati tradita. Ad
ditur pro coronide de fcbifmatico Eufebianorttm condenti- culo Antiochiapofl veram ibi Synodum celebrato Differta- tiobifiorica, AntVerpkA^ \6% ijn 4to.
I
Mtentio Antoris generalis fuit, imitari in Antiquitate Ecclefiaftrca pericrutanda Baroniujn, Antonium Auguftinum, Perronium, Be//armimim z\\os(\&t,priefattonisp. i.Q" 2. quo ftudio ediderat jam A. 1678 Antiquitatem illuflratam circaConciliaGeneralia & Provincialia, Decreta & GeflaPontificttm,&prdtcip.ua totiusTUfiorit-Eccleftaftica capita;Anno vero i6yp,EcelefiamAfricanamfubPrimatc Carthaginenfi.
Speci alii} Antiocheni, de quo feribit, Concilii confirmationem impetrare a Pontifice; in quo fatetur, ie fequi Ferdinandum Men- dozam^qui induftria fua ad confirmandum Llliberkanum Concilium contulerit multum·, fub initium EpiftoL· prim x ad Innocentium X I,
^iamhunc in finem exaravit totiq, tractationi prcemifit» Confer alte
ram ad eundemfub finem Operis,
Specialiflima·, depromere hinc praeter hiftorica,nonnulla etiara dogmatica, quxpartim faciant ad ritus Miffae probandos,
6.t^ratt[\ibid.a Datribus Antiachenisnon exponi, in quibusnam confi- ftat hocJacrofanUum myflcrium, non diffiteatur; partim, quae confef-
£onem Sacramentalercvconcernant,»»»»· 7.
Traclatio ipfa abfolvitur diflertationibus quinque. Quarum Prima agit de caufa Athanafii & occatione ac autoritate Antiocheni Concilii. Secunda deEpifcopis, in hoc Concilio praientibus. Tertia de iis, quae ad fidem fpedant & in hoc Concilio decreta fu n t.Jg ^ r- ta de Canonibus hu'\us Concilii 15 agit, Quinta continet Appendi- cemde A dis poft Synodum Antiochenam,dequeEufebianorumCon- venticulo.
Nervus totius hujus traftationis per elegantem άναχ,ίφα- λαίωσΊν continetur in epiflola altera adPontificemp.dpp 700N zrbo:
Inter Antecedentia Epiflolam a folts Eufebianis ante Synodum de fide confcriptam,(jfformulamabeisdem aliquot menftbus poflEnc*niacon~
ftftanj, cum occafione hxrefis Arian& edita fint,obprxtermiJfamvocemr cWubftantiaiis fuftclUs, habet ; & inter coafequentia, ftatuta & de-
A 1 ( n t*
ERUDITORUM» 5
sretA a quAcfaginta Arii complicibus pofl Synodum edita, imprimis jithanafit damnationem, pofihumo Eufebianorum Conventiculo adfiri- bendam plane deteitatur; Canones v .X X V d nemaginta Patribu-f in ipfo Concilio formatos probat & commendat.
E U S T R A T I I J 0H A N N I D I S . Z I A L01P S K I R U T H EN I B re v is D elineatio
e c c l e s u e o r i e n t a l i s g r
/
e c j e,nunquam antehac
,nunc vero cum notis
evulgata A
W OLFFGANGO GUNDUNGIO,
E cd cf. ad D , Laurentii apud Noribergenfes M iniftro.
Norimberga, in 8.1681.
O
Puiculum hoc Autor, homo religioni G rxcx addi&us, Vir»Clarisfimo, Jobanni Vogelio Rectori Schola» Sebdldinx, anno 1621 ante abitum fuum menfe Odobri reliquerat , occairo- ne feribendi accepta a Georgio Mauritio Profeflore Altdorflino, cu
jus hofpitio Euflratiui Altdorffii degens ufus fuerat. Hoc in
ter ioceri fui, modo laudati Vogelii feripta reperiens Wolffgangtu Gtindlingiui publica luce dignum efle vel eo nomine cenfuit, quod pauca admodum de ftatu Ecclefiae modernae Graecae ad nos pervenere:
fufpeda vero multa, praefertimquae a Latinis communicantur. Idem quae breviffimein hac delineatione continentur, notis eruditis illu- ftra.vit; hac methodo fervata, ut (l) in quibusEuftratius cum aliis, qui dc Religionehodiernae Graecanicae Ecclefia: fcripferunt, conveniat, in quibus diferepet: (2jubi Graeci cum Latinis pugnent, ubi idem fen- tiant & loquantur: & (3) ubi eorum, quorum in hac delineatione fit mentio, veftigia ia Ecclefia antiqua reperjantur, diligenti ftudio annotaret.
Inter alia obfervationc digna Gundlingius a p. <5p ,a d p . 85,fc x recitaiformulat Symboli, quod perhibetur efle Athanafii. Prima ciV, GUbertus Gcnebrardus adeptus eft ex MS. LazariBaiffii a
Diony-
DiorryfioEptfcopo Zieaenfi & f irmienfi An ti<3 153 obkto, Secundx eftyquamo1amevulgavitBafileae Nicolans Bryling, deinde in Gallia Henr.StepVianus Anno 1565. Quae duae formulas ieptem in locis in
v i c e m diffident. Tertia eft Philippi Labbei & Gabrielis Cofkttii
ficibus varians.· Quartaeft EccleGx ConftantinopoliSanK juxta Genebrartium, de qua mirum diferepante a praecedentibus; etiam .<pioad integras voces& conftFuitiones, non immerito quis dubitare pollet, annon fit iuppofititia, aut minimum corrupta, cum viderit
§. 15. addi verba rS ψ όοπ&όξίύτον {ρΛπορυ&φψον) :.'ii<$uident conftet, Grascos haec verba in Symbolo Athanafiano non legere.
Qvinta hujus Symboli editio eft, prout habetur Tom, II. Qpp. S. Atha
na fii edit. Commel. p. 3S. ubi notandum, in Verfiorie quidem Latina hujus exemplaria legi; Spiritus S. a Patre & Filio non fa$us, nee cre
atus, nec genitus·, fed procedens: In Graeco vero verba- 'ihro τ S tjS non apparere. Sexta eft, quamLabbeiis ex Ufierio, Uflerius ex Pa
tricii Juniiapographo Anno 1647 publici juris fecit. Ex diverfe VisS-ymboli Athanafiani formulis, quae fit ipfius Athanafii, difikiJte
«rit divinare. Omnes has unius efle Avitoris, tot infignes mutatio^
nes non concedunt. Voces'#™ tS i]S άκτ&όξίντ-ον Symbolo buit
A Latinit intertexi m effe, inde probabile fit, tum quod lic etiam fcce-t rint Symbolo Nicaeno, ut prolixe oftendit Autor a p,54,ad p. 6$, tum>
quodufcfue adSeculumXIV nemo contra Graccos Symbolum Atha^
nafianam produxerit, cum tame-n contraverfia de Spiritus S. proces-·
fione jam quingentos annos duraffet.
L E P R U D E N T V O T A G E U R , p a f le Cbevaher Louis du May, A Genere.
//„Peregrinator prudens, amore Ludo vico
Majo .Equite, idgi.
O
Uid| obfervandum fitifti, qui potrores orbis partes peragrare propofitum habet, infigni exemplo ac veluti ipecimine it*hoc libro oftendit A utor, dum apud omnes !gentes quid ob- tineat, exa&e refert. Afrae enim, Africae & Amcttcre, fed cu m p ri-
*βκΕίΐΓ0|3ε ftatum exponit, iliuilresque familias & earum ortum*
geuea*·
ERUDITORUM. ή
genealogias, ac fata: Rirumpublicarum conditiones, provincia
rum & regionum fitus, fertilitatem, robur, magiftratus, auidve cui
vis earum conducat aut noceat, omnem denique civilem fcientiam re- c enfet.
Ui]iverfum opus in tres diftinx/t partes, quarum prima veluti generalis, partium univerfi orbis litum & conditionem cxpdnit, inque finibus defignandis occupata eft, initio ab America, Afia, cc Alnea fafto: quas tamen tres orbis partes levi brachio attingit, Sc tri us Difcurfibus earum hiftoriam abfolvjt: inde ad Europae, quam potu- limum exhiberefibi propofuit, provincias, regna & principatus, Res- que publicas progreffus,Graeciae primum ac Thraciae, Turcarumque gentis, indeMofcoviae,Poloniae, Sueciae, Daniae, Britannia:, & cum
primis Galli3e,Hifpama;, Lufitaniae, Italiae: in eaque Regni Neapoli
tani, Status Mediolanenfis, Papae, Venetorum, Ducis Sabaudix, Magni DucisHetrurioe, Ducis Mantuae, Modenae, Parnase ·& Urbini:
Rerumpublicaruin, Genuae; LuccsSj.tninoruinqae .Itali* Principum:
tandem Hungaria: praeientem ftatum exponit.
AlteraGermania: potiffimum Ratum 0cregiminis formam ex
hibet, Imperiiquecirculos & originem ac progrclTumalluftrium in ea familiarum, Imperatoris, Elcctorurnae Principum ; iiberorumqueSta- tuumrationem tradit. Ducto igitur ab Imperatore initio ejusque excelfagente, qua ratione illi innexae & divrilfe iterum fuit illuftres aliquot D o m u s, enarrat. Inde Burgundici circuli, iftique illiga
tarum iBdgiiprovinciarum, ab Imperio hodie avulfarum, Principis A rau fio n cn fis,aliaru m q u e illuftrium Belgii familiarum: circuli item Rhenani do m u sq u e Lotharingicae & Haffiacae hodiernum ftatum exponit. ’ Inde Eledoralem dignitatem, &quac ifthac gaudent illa- ftresFamiliasrecerifet: &pofteaquam tres EcclefiafticosEiedoratus,
M o g u n t i n u m , Colonierifem & Trevirenfem 'leviter attigilTet, fecula-
ribuseorumq; Domibus preifius inhaeret, Palatinas cumprimis genea
logiam exhibens. Ad Francomcum dein circulum progrciTus, qua:
ad i f t u m pertinent illuftres Domus & liberas Imperii civitates enu
merat: eadem ratione Bavarici, Sncvici (in quo prolixior eft , dum ScreniifimorumWiirtenbergiae Principum genealogiam recenfet & e- orum provinciam defcnbit) Weftphalici,fuperioris & inferiorisSaxo-
«ici Circulorum hiftoriam pertexens, & hanc partem tractatione de Vica-
Vicariatu TnvpM'u,®iarum Imperii Romani inde usqne aC aroio Magno urbiumratione claudens.
Tertia pars tota circa Hifpaniam ©ccupara cft, cujus tractatio
nem hiftoricatn&poJiricam exequitur, ac cumprimis veras rationes indagat, quibusregnum illud fu per iori icculo eam in magnitudinem ac potenti.un eve&um fit, ut omnibus aliis populis formidinem in- cuiTerir, eosque ad infringendas has vires concitarit: hodie contra hae aceo attrita: iint, utpieraeque gentes contrariis ftudiis nitantur, nc'·
s/ien*potentias prorfusfuccumbat. In cujus rei dum inquirit ca?j- ias, varia, quae ad ftatum iftius regni pertinent ,profert in mediunt,Re··
gesque, qui olim id tenuerant, & quibus hodite illud paret, potentiam item arque alia, qua: hucfpecitant,exponit: majorique curaiilhoc re
gnum,quam reliquos Orbis terrarum Status defcribit.
TRA1TE! D U D R O I T D E C H A S S E
.a Paris, n .
T raftatu s de ju re venandi. PariG isi68r.
A
Utor hujus libelli F. de Launay ProfciTor juris Gallicani, ut ipc- cimen artis ederet,quam facere novo exemplo a Rege juiTus eft, hanc jurisGallicanipartem, qua: circa feras occupatur, explicandam fibi fumiit. Ergo quid olim legibusSalicis, &abipfisMerovingo- rum temporibus usejue hac de re (ancitum fit, quodque jam tum ca
pitale crimen admiferit,quihoc majeftatisjusinvolarit, docet: ejus aquitatem oftendi t:qua ratione Rex iftud fubditis communicarit,& u- trumvi jurisdictionis competat, tradit; ad fingulariavero juris hujus capica neutiquam defcendit, ut ex co, quid hodie apud Gallos obtine
at, cogno/cere poffmius,
P H O C & N A ,
Orthe Anatomy o f α Vorpefi, dijfettcd dt
G resham Colicdgc, i. e.
A^natome Phocaensc, diflfedse in C o lleg io G r e s h a m e n fi. ^ Londini in 4. i6$o,
’'■> B Aiate-
ERUDITORUM. 9
i
A
Ntequam autor libri Edwardtu Tyfon hujus Aquatilis,quod alias Turfunem ,germ. 0j 2eccfcl)tt>»itn/vocant, defcriptionem anatomicam aggreditur,- Anacomen in genere, hinc comparativam, com
mendat, /imulquequa methodo naturalis animalium hiftoria erui&
formari debeat, docet. Inde DilTedionem Phocaena:, methodo com
mendat* conformem exhibet, animalis, quodfacietenus & form a ex
terna pilei per pleraque fimiie eft , ( nifi pinnas anteriores excipias, qua: integumentis externis detra&is, brachia humana iatis accurate repraefentant) quoad partium vero internarum ftru&uram quadrupes potius dicendum foretjimo, lecus ac reliqui pifces, fanguirie ferven- te gaudet* Mox; enim fub cute per univerfum corpus, fimili modo, ac in porco (unde germanica nomenclatura ipfi. contigi tj expaniam oblervavit pinguedinem,PanniculumCarnofumcraifiorem,Muiculos valde fanguineosjac Omentum notabile, utut hujus contrarium Bartholintu ctnt. 2, bifl. 2j. D. Major, anno III. AIιβ dl. Acad.Nat.
Cur.obferv.zo.p 23. apueiBlafiuminanat. animal. part.3. c. ιό. p*
2%6.fqq. afleruerint. Huicio aut 12 circiter Glandulas intertextas Lie
nis officiofungi, contra eundem Majorem docet. Ventriculum tri
plicem, Inteftina Caeco & Colo deftituta, Meienterium cum Pan- create Afelliijhincque ad Receptaculum lumbare derivata Laftea Vaia teftatur* Epar fine Folliculo Fellis,utin homine,integrum, minime juxta Ray in TransaR. Philef. Angi. No. 76, in lobos divifum, ac Re
nes cx piurimis Glandulis * communi cuidam tunicae inclufis, coa
gmentatos air. Glandulis vero renalibus, Veficaurinaria , Vafis umbilicaiibus,Organis genitalibus,& quidem difledum fubjedum foe- mirteis,Diaphragmate reliquisqjThoracis membris quadrupedes quam exadiffime p ari ter imitari docet: nifi quod in eodem pedore corpus, glandulofo fimiie' Vafisque fanguiferis inter textum, lateribus Spinas adhxrefcat, quale quid in nullo alio animalium genere deprehenda
tur, quod totum etiam Medullae Spinalis tradum Operiat; cujus ta
men partis ufum fibi iatis obicurum fatetur. Ratione dentium* quo
tum 96 wwvfttKAt^Jortftonum erroris accuiat,dum in Hifl, natural. pifc.
illos obtufos & molaribus fimilesafierity qui iameri acuti magis fint;
ac quoad CiCL Hyoidis conformationem itidem Majorem ftringit*
Cumatiis piilibus cetaceiscommurte inkcit vidit fpiraculum aut fi- ftulam, loeo narium ψ ίϊ in infpiration? inf?rvi«nt«ra j fimul tamen
viam
viam quoqueconcedentemproaqua,qua: uberius cum prsda aflum- ptaeft, nec deglutienda tamen, denuo expellenda. Porro quamvis Rendeletiu* omnibus pifcium generibus Palpebras deneg<>;it, illis ta
men Phocana non caret, in quarum fupericye Duihis Lachrymaks Stenonis cum g/andula ejus innominata obfcrvavit noiler Anatomi
cus , ut& in oculis pneterMufculosfex humanos feptimum (eu fuf- pen/brium brutis proprium. Cerebrum hujus, aliorum piic.'um atq;
quadrupedum cerebra mole longe fuperarc,deftitui tamen Nervis Ol- fa&oriis & Proce/fibus Mammillaribus, ( licet Rondeletiut olfa&um Delphinis concedat)perhibet. Contra, licetRay in hoc nates & te- ftes non deprehenderit, vidit tamen Nofter, & Teftes quidem Natibus majores. Pariter, ut ut Arifloteles & Plinius Aures, ipfaque autopfia auricularum apparatum ipfi deneget, Meatus tamen Auditorii fingu- larcm ftruduram internam prolixe defcribit. Tandem Ofteologiam annedit,in qua Spinae Vertebras Major54 tantum, Tyfon60, ac ij cujuslibet laterisCoftas numerat,&Oflmm Pinnarum anteriorum cum brachio & manu humana analogiam evincit. Cundta vero membr*
in tabulis duabus delineata addit,
GERH. B L A S I 1 A M S T E L O D A M E N S I S Anatome Animalium,figuris variis illufirata
,In 4to , Amflelod.. 168 h
Q
Vam Tyfon inPhocxnat Anatome animalium diverforum commendabat Anatomen comparativam,quamque non unius homi
nis , fed plurium ingeniorum atque manuum opus efle , ipfi luben··
tiflime concedimus, hujus Specimen illuftre, ex propriis partim, partim aliorum, & quidem Veterum seque ac Neotericorum obler- - vatis, cum figuris pluribus, edidit Blafttu, cujus famam alias diveria
feripta Medica atque Anatomica notiflimam reddiderunt.
Dividit hoc opus in partes 5. quarum prima varias illorum brU' torum,quaeterreftriaaudiunt, fpecies exhibet, una cum fciagraphia nutritionis animalium ex Theodori Aldes ( alias Matth. Sladt) tra- datulo, fuperioribus annis edito. Altera pars plurium V o la tiliu m difleftiones fuggerit, cum ovi & pulli, hujusque generationis hiftoria, ex Aquapendcnte, Harveo&Cc. congefta. Tertia vero A q u a tiliu m ; Quarta Infe&orum; ac Quinta Serpentis anatomen continet.
B z v iu
ERUDITORUM, π
ACTA
VtTJE SELECTORUM A L lJgV O T VIRORUM, qui do firma, dignitate aut pietate inclaruere
.L on d in i in 4 to .i6 fti.
G
Vilielmtu Batifitu^ utili ikncinftitutOjvitas pracftantiuffi aliquot virorum,a diverfis autoribus, partimorationibus^ partim narra*tione brevi & epiilolisdefcriptas collegit; atque iiJas ιιύο volumine Londini nuper evulgavit. Quas fi dignitatem virorum reipicimus,in
tres clailcs commode difpefcere poiiumus.
Ad primam pertinent Principes ac viri nobiles. Quo fpe&ant Heinrici IFallia Principii Laudatio funebris, per Franc. Neatherfolc Acaciem.Cantabr. Oratorem, p. 401. Ulderici Danu Regis filii-lauda- fio funebris per Opitium p. 431. Frechrici Heinrici Aranfionenfiuni Principii laudatio funebris per Fridericum Spanhemium. p. 493. Joh„
Pici MiranduU & Concordi* Principis vita per Joliannem Francifcum filiumPrineipemMirandulae p. 90. In obitum Thom& Bodleji Eqvi- fis,celeberrimae apudOxonienfes bibliothecae funda roris,Oratio xune->
feris, a JohanneHalefiohabita p.410. Commentarius de rebus paes belloquegeftis Domini Fabiani Senioris Burggravii a Dona per Gcr - hardum Vosfium p. 446.
Ad.Secundamclajfcm referimus viros Ecclefiaftica dignitate conipi- cuos. Huc ipeifcant Heinrici Chnhele Archiep. Cantuarienfis vita,pet Arthurum Duck p. x. GuL IFayvfleti’, Epifcopi Wintonienfis & An- glke Cancellarii, per Gul. Buddenum p. 49. Petri Bembi Cardinalis vita, per joannemCafam p.140. Vita Gajp. Contarer.i Cardinalis, per
«undem Caiampag. 1/4. Vita Hieronymi SavanaroL·, per Joh. Picum Mirandulie principem p 107. De obituMartim Buceri EpiftoJ® dux — Johannis Checi,& NicoIaiCarri p.250. Vita Bernardi Gilpmytx Geor- giumCarletonumEpiicopuinCiftrenlem p. 2 8 2 vitajACobiUJfmihr- rnachani Archi Epifcopi cum catalogo operum abeo editorum.p.734„
A d tert iam clajjcm fpeAantviri ob rem literariam maxime cele
bres. Quo pertinent vita Defideru Erafmiper Rhenanum defcripta, cum indiee lucubrationum abipfo editarum, pag. 187. Gvil. BucUi per Lud.Rhegium p. 215. Cbnjtopb. Longolii. p 240. Vmcentii Pinelli, per Gualdum p. 314. St*vok § m n ta r(k m per Gabriilcm Michaelium
Rapi™
E R U D I T O R U M . η Rupimalletum p. 379. Jul. CafarisScaligerivltA& fcripta, p. 404.63[Π.
Hcinfii Epiftola de morte Jofephi St aligeri ad IS. Cauiaubonum p./j\J.
H. Grotn vita & fcripta, p, 426. Petri Pitbai vita p. 435. Panegyricus JanoGrutero feriptus a BalthaiareVenatore cum catalogo Scriptorum, p.526. Ju lii Ctfaris LagalL· Medici & Philofophi vita per Leonem
AUatium p, 57;. Gvilielm Cambdeni per Degorum Wheare pag.58?.
vita Antonii Jfal&i p. 600.Petri Puteani per NicoI.Rigaltium.p, 660.
T)ior,yfiiP et Aviivi i a perHeinr. Valeiium p. 678.· JaeobiSirmondi per Heinric. Valeiium vita, cum indiculo feriptorum editorum, p.87. Pe
tri Molinxi vitap.6yy, Heinrici Valefii per Hadrianum Valeiium Pag ·7Φ
Inter has vitas prae caeteris leilu dignae videntur, Hieronymi Savanarola?,Joh.PiciMiranduIae, P.Bembi,Defiderii Erafmi, JuJ.CkC Scaligeri, & H . Gratii, quinoftro aevo inter eruditos principatum tenuit,
A U M U m M A R C E L L I Ν ί
rerum geflarum·, epu de XXXI fuperfunt, libri x n i h
Ope MSS, codicum emendati ab HENR1C0 VALES 10y
& auditoribus adnotationibus iliuftrati*
Nec non Excerpta vetera degeftis Conflantini & Regum Italis. Editio pofterior, In fol. Parifiis 1681.
D
E Ammiano Marcellino, notiffimo Romanarum rerum ab exortu Ncrvj. aa Valentis AugufU mortem Scriptore, ac poft primam , editionem, qux Rom*,ubi & opus ipfum compofitutii olim a Mai·- cellino fuerat,^. Jlrf^wiPoet* laureati opera A. 1474 prodiit,plustre- decies typis deicripto, non attinet dicere. Tantum quae novae hujus3 nit:diifimffquc editionis fuerit occafio, quidque in ea diligentiffimus curatotl-Iadrianw Valefius pra;ftiterit,monendum erit paucis.Eciderat anno 16 $ Parifiis Marcellinum Hettricm Valefitii s vir deliteris egregie meritus, ex manuferipterum codicum tide<x)ocUs- queeonjeduris, quantum fieri potuit,emendatisfimum,notisque iilu- ftwtum perquam eruditis, Ex quo tempore & familiaris magis reddi
‘ ' ' B 3 hie
hic Auitor eruditis capit, a cujas le&ione antea quamplurimos tot irt eo lacunae ac menda abiterrusrant: & editio praecipue illa Valefianac, diftraitis brevi tempore exemplaribus,fummo apuddo&os omnes in pretio fuit. Quofa&um, utiterari editionem, & e x Henrici Valefii, qui primae editioni quadraginta annis Riperfuic, eoq ne temporis inter
vallo MarctllinoCuo curatius emendando aut i/iu/frando non potu
erat nonfubinde admovere manum, fchedisperpoJiri, unum omnium votum eilet ac defiderium. Itaque fraterHcnriciHadrianus Valefitu, HiftoriographusRcgius,tum ut novis in rem literariam meritispartum jamdudum augeret decus, tum quod dandum id fratrij memoriar putaret, at inprimis Illuftrisfimi Colberti hortatu, nova: tandem editionis curam fufcepit, acinea ficvcrfatuseft, ut expeftationi pu
blicae non refponderit tantum, fedfupergreflus etiam dofti orbis vo
ta videri poffit.Nam ex Colbertino inprimis codice textum Marcellini faepiufcule & emendavit ipfc, & fratris veteribus polthumisque ob- fervationibus fuas non minus cruditas infperfit pasiim, & Fridcrici dc- niq; Lindenbrogiinotas ex fchedis ejus uberiores exhibuit.
Praemittitur Operi univerfo HadrianiVialefiipraefatio,q«.a rationem primum inftituti fui reddit,totiusque operis oeconomiam cxhibetitum de Ammiani vita feribendiq·, genere,& libris,qui periere partim,partim fuperfunt,erudite differit: inde locorum quorundam Ammiani ex co
dice Colbertino emendationes,in notis ipfis obTypographorum fefti- nationem omiiTas inferit: denique Lindenbrogii errores nonnullos, quos in iftiusobfervationibus notaverat, perftringit. Sequitur vetus praefatio Henrici Valefii, eamque vita Ammiani Marcellini a Claudio Chifletio compofita. Ipfi textui notae utriusque Valefii ita fubjiciuntur, ut quae nude expreflae funt,veteres Henrici Valefii; quae duobusafteri- fcis inclufic, Henrici Valefii novae ac pofthumae 5 qua: den/oue duobus uncinis inclufe funt,Hadriani Valefii efle primo conipedu mtelligan- tur. Ammiano fubjunguntur Exccrpm vetera Au5loris ignoti de Con
flantia Chloro aliisque nonnullis Imperatoribus, nec non ex libris Chronicorum de Odoacre & Theodorico Regibus Italia nonnulla; cum Hadriani Valefii DiiTertatione de Hebdomo,& indice rerum accurato.
Sub calcem operis Frid. Lindenbrogii notae ad Marcellinum audtio- resfeparatim exhibentur. Marcelli Donati Dilucidationes in M ar
cellinum, quas tomo VI Thefauri Critici Jantu Gruterus inferuit,in-
diem* Hadriano Valefio vifae funt,quas Editioni fu * , quam omnibus n um en s vo lu it abfolutam, jungeret. Nec tuliflet forte pretium opera:
Aft de ipfiusGruteri in Marcellinum Obfervationibus, quas Corpor.
Scriptorum Htfloria Augufl# Anno 1611 editorumvc&iMiit, an non ex di
gnitate novas huic editioni jungi potuiffent,cogitandum aliis relinqui- mus.Etfi viias eas Hadriam Valefio non fuiiTe,haud obfcure ex ea Prae
fatio/iis parte conjicias, qua Ammianum ope veteri* codicis emendat umy fednuduma noiis obftr nationibus publicatum a Grutero comme
morat.
DE F E R A A N T l J ^ V O R U M H E R B A
Britannica,
ejitsdem queefficacia contf a Sto
macacen fiuScelotyrbeM, Atitore
A b r Ah a m o m u n t i n g i o , Gromng. Erifio, D. & Botan. Prof. Pubi, Groning.
Amftelod» 4to 168U
I
Wduftrius hic & curiofus Botanicus> cujus jam nomen, dc Plantarum Cultura edito feripto , Belgico Idiomate, anno 16 j2}TitAvaareOefening der Plantent inclaruit, pracienti hoc Tra<ftatu Britannicam herbam* ceu veteribus cognitiliimam, neotericis vero penitus ignotam, ex oblivionis tenebris, in lueemdenuo protrahere fatagit; cui Alotdariumt fiveipecierum Aloes hiftoriam botanicam in fine adjungit. Britannica ergo planta Friiiisolim, & vicinis re
gionibus, endemico fcorbuti malo graviter affligis, optima medici
na extititi adeoque & Romanis, quorum exercitus fub primis Im
peratoribus, in iftis regionibus ex aquarum infalubritate di&o mor
be gravirerlaborarecoEpit^demonftrata, &explorato ejus auxilio, decantatisfima tunc temporis, & poftea pariter ab o mnibus ( ut an
te ab ipfo mundi exortu) fcorbuto affliitis ultra 8. annorum centu- riasfrequentisfime ufurpata fuit. Quum vero anno Chrifti 7 5 7 ,8°>
&feqvennbusj Gothi & Normanni in Frifiam irruiflent, libertate gentis oppreiTa,extm<3:isque quibusvis dilciplinis, o b l i v i o n i quoque planta haec tradita fuit* Autor itaquei. Veterum B ritan n ic a m
Uram d?nuo demonftrat. 2. sim pro firitannica habitas plantas expun-
ERUDITORUM.
15
ΤΑΒ.
*
expungit. 3. Britannicae verae faciem, rires & ufm ciiocet. Primum quod attinet, pollquam ex Diofcoride iib. 4. cap, 2. Plinio lib. 25, cap. 3. Galeno I. ό. cap. 98. & exteris Gnecis, quin & Ara
bibus oitendiliet, ab omnibus Laparho, quod latinis Rumex au
dit, & quidem iiiveiM,foliis nigrioribus & lt»ngioribus,i!miJem Bri
tannicam /btui, univerfatn Lapathi Cive Rumicis genealogiam tra
dit, & 2 j ejusdem differentias, adjun&is in fine Cingularum de- fcriptiombus & iconibus aeri incifis, recenfet, & has int^r L/ip*t- 1. thumfylveftre longifolium, nigrum , palufire five Hydrolapathum ni- grtm , cujus figuram tabula noftra prima exhibet, veram Veterum Britannicam cile determinat. Huic malefiibftitutas plantas alias,in fpecieBiftortam,Heptaphyllon, Tormentillam, Primulam veris,Beto
nicam, Cochleariam,Beccabungam aquaticam, Veronicam , Bugu- lam,Plantaginem aquaticam, & alias plures rejicit. Preffius poffmo- dumBritanrvicam explicare aggreditur, & poftquam occafione lo c i, in quo frequentias propullulat, plura de terris venei', meri- nis, cefpitibus & torfis expofuiffet, i piius Britannicae deferiptionem, p. in. & prolixiorem explicationem pag. 113. & feq. Cubjungit. Etymi rationem inprimis explicat, oftendens nomen elte abibiute Fri,- ficum, compofitum ex Brtt, quod confolidare, firmare, Tan·, quod dentem, (sf ica five hica, quod tjcftionem fignificat; Ab effectu er
go a Frifns vocatam fuiffe britannicam, herbam nimirum, {oli
darum partium, prarfertim dentium , contabefcentiam, auteje- ftionem coniolidantem, CiU fymptomata fcorbutofamiliariffima_,.
Pro qqorum confirmatione plura fequumur experimenta, quan
tum in cura fcorbuti ejusque fyrnptomatum, hujus herbae beneficio autor prasftiterit. Progreditur hinc ad qualitates plantae , & ratione (ficdi&arum) primarum, eam frigidam & ficcam efle; ratione fe
cundarum, adftriagere, conglutinare; ratione tertiarum, nervorum malis, hinc venenis mederi, adeoque alexipharmacum effe ; ratione virtutis f]Kcificic,fcorbutp efficaciffime occurrere afferit. llfurpandi denique &cum aliis mifcendi rationem, & multiplicem internum ac externum ufum declarat. Interne fpeciatim decoftum ejus, tam compofitum,quam principaliter fimplex, ceupraalijs efficax & pro
batum propinat,quod pofferius, non fcorbuticis faitem njalis, fed tereahacmorrhoidibus, hydropi, anginae, dyfentQri*, djarrhsye»
? leue
jsleuritidi m ederi, exemplis oilendir: monendo iimul, dccoduoi rad.brkannicae c. duplic.tormcntills in fero ladis* cruentummidura pecorum curare. Addit potiones quasdam britanni,cat univerfales vulnerarias, item contra cafum ac vitia dentium Iccfbutica, denti
fricium non inelegans. Sequuntur Eleduaria, item triplicia extra- d a , & denique fpjritusabilraditii, explanta ac feminibus concinna»
ti. ^gmen claudunt Emplailra& Unguenta, ex Britannica cum a- liwpro vario uiu externo compofita. Ex quibus omnibus tandem concludit* Britannicam eam Frifiorum non folum, ied etiam Belga
rum, jure meritiilimo vocari poffe Panaceam,
In Aloedario, Aloes mucronatofolio Americandt majoris,z\iaxum- que ejus fpecierumHiftoriamrecenfet, & iconibus jlluftrat, occafio- ne modo dida: aloes, in Viridari® Autoris,inufitato, vereque ftupen- do more florefcentis,neca quopiam, praeter Tobiam Aldinum inHor- to Farnefiano, deicripta:; protrufitautem intra triennium 18 caules, floribus onuftos, modo plane inaudito, quibus omnibus deperditis
^pia adhuc virefeat, annum agens ^.Subjungit culturam,& ejus ufum tam medicum, quam diaeteticum ac mechanicum, apud Am^ricanos multiplicem. Dumporro perlequitur casteras aloes fpecies, etiam aloen veram vulgarem, ac in fpecie majorem, Afiaticam fcil. quibus
dam,iempcpnvummarinum didam, & cujus fuccus univerfeEutOpa adeo ufitatus exiftit, deferibit, idque eo exadius, quod in Viridario fuo eandem aluerit, (inquo tres floresprotruIit,) & quod exada ejus hi- ftoria a nemine hadenus feliciter iatis tradita. Florum pracfertim ra
tionem habet, qui colore luteo & gilvo intermixto conipicui fint,odo
re nullo. Oenic^ueeonccrtum fuccum parandi modum annedit,quem ipeciatim ex Garcia ab Horto receniet.
R E L A T I O N N O U V E L L E D ’ U N V O T A G E de Conflantinople. Le»
itinerariam novum Conftantinopolitanum> in 1
i ,
juxta exemplarParifienfe A .\6$i>
A
Udor libelli hujus Grelotustamsxii fatetur, nec primum ie O -■rientera peragrafle, nec primum Conftantinopoleosdeicriptio-
^fuiffeaggrefliun; reliqyorum tamen omnium, quos idem labor
C " eser-
ERUDSTORUM. t j
exercuit, induiltiam in delineando quam exacliilune tacotum fltu, &
ichnographicaa:difkiorum publicarum defignationc,vifusΓΛν eftfu~
ferafle, Utique decore xriincifas efle quas exhibet tabulas, infyici- cntimanifeftum eft: refpondere vero eas examuiikn operibus ipfisy exprimenda quae fufcepit, celebrium aliquot virorum, Marchantii, Blondelii) Bernnii, Covelh, Galandi, qui & ipfi per orientem peregrina- tienesolim fecere, teffimoniis praefatieni lubjc&is confirmat. Nec diffirendum,^. Siphite inprimis templum, Chriftianorum olim iacris celeberrimum, nunc Mahumedana impietate foedatum, cujus alio- cpiinadituChriftianos omnes prohiberi conftat, & luftratum fuiiie a Greloto ipfo diligenti an xioque ftudio, & operofe deferiptum, Etfi non minorem in defignando hoc ipfo templo induftriam habita ta- snen Antiquitatum praecipua ratione, illuftris Scriptor Car olus de trefne, turri in Commentar iis ad Paulum Silentiarium cum Cinnamo A. 1670 editis, tumz» Conjl&ntinopoli Chnfliana A, i6gc cum egregio de Familiis Byzantinis opere publicata, adhibuit.
Aufpicatur veso Grelotm Itinerarium fuum ab HeUejponto1 pau- caque de Promontorio SigM, ruinis Jroj<e, & celebratis tantopere apud veteres, etfi exilibus admodum fluviis XantoSc Simflente praefatus, ia- tius diflerit dc duobus novis CAflellis (Natoli-ingbi-iJJar Tureae vocant, quod in Afia fitum eft,quod in adverfo Europa; littore Roumeliinghi- ijfar) qu£ Mahumedes /T^modernus Turearum Imperator, ut aditus J-Iellejponti^ in quo iion femeiclaffemTurcicam oppreflerant Veneti, communirer, exftrui curavit; monetque non infuperabilia tamen ea efle , aut formidanda magnopere Chriftianis, ex ea parte Turcicum forte Imperium oppugnaturis.
Ex in Caftella duo vetera defcribit ( Dardanelles noftri appei/anfj Tureae Boghafe-ijfari:) quorum item alterum in Afiatico, alterum in Europaeo littore, eo loco, ubi quam maxime Hdlefyonttu conftririgi-·
tur,fitumeft,qua:que adeo pro clauftris Propontidis habentur, cre- dunturque vulgo ex ruinis Sefii&c Abydi veterum fiirrexifTe: atque fit fenfim in Propontidem delatus receniet haud perfun&orie, tum urbes in utroque maris illiu s littore fitas, tflm infulas de Mdrmara, quse Pro
pontidi ipfi. nomen Maris de Marmara apud recentiores pepererunt j nee non quas noftri Principum, Turcae Papas-adafi vocant.
Tttmad urbem Oonfanlinepoltt a n m progreffus^ubi de litu ejus,ori*
gincj