Acta Eruditorum […] Calendis Augusti, Anno M DC LXXXII, N.VIII

E R U D I T O R U M

publicata Lipfi&

Calendis Augufti, Anno M DC L X X X I I .

MISCELLANEA HISTORICA REGNI BOHE

mim. Aufil ore Bobuslao fi albino, e Socie­

ta te Jsfu.

P r a g x , A n n is 1679.1680.1681. i n f o l.

C

cognoviffetqueena Orbis Eruditi voce ac confenfu lucubra­

tiones fuas approbari, operi majori quod meditatus forte du- dum fuerat, fe accinxit, Memorabilia Bohemiae univeria » Naturalia^

C ivilia, Sacra, vicenis & amplius libiis complexuru*. Eorum tres priores Decadem primam inchoantes publici jam juris, etfi diverfi*

temporibus, faili (unt: reliqui ut fperamus, ac quotquot bonis J i teri*

operamur, vovemus,fuo tempore fequentur. At in illis tamen tribu*

Iibruea fe offert rerum varietas, ut exprimo tantum, qui Naturafetn Bohemiae Hiftoriam exhibet, ac fitutn adeo regionis, montes, fluvi­

os, metallorum fodinas,varii g:nerisgemmas, thermas,acidulas,plan­

tas, pifces, feras, aves, & quae huc fpe&unt alia, fuaviter aeque ac dodlc defcribit, hac vice excerpenda quaedam, & pro inftiruti ratione pauca quidem, ac finedeledufolicito,cenfuenmus; reliquis, quorum alter Bohemargeritis onginem, alterTopographiam Bohemiae tradit, ia

tneniemproximum/epofitis.

C apiteV .falubritasaeris inBohemiacommendatur, afleriturquc duplici fingulari argumento. Unum eft, Reges Bohemos, quoties- cutiqueaegroti, vel in Auftriam, velinHungariam, aliove fe deporta­

ri jufferunt,brevi obiifle ; contra qui infirma valetudine in Bohemi- am ad\ener a n tjpier0Sq Ueianitatem recuperafle, idque conftare e x ­ emplis SigKmunhiyMaximiliani/ / , M a tth ia ^ Ikrdinandt III. Caeta- ru m ,a c ^»w«ConjugisMatchiae. Alterumeftex com plexioneC or­

i i h Porum

porumac proportione debita, quam Statuarii prsftantisfimi sgtid- icant, Vragenp appellantes., quod in conformatione & colatura capitum pcrfidisiirnum eih Hujus rei indicium fibi fecifte Dn.Chri- fiophor. Arnoidum Auflorinaddiiamefitis ad finem triumlibrorum fa­

tetur.

Cap. V I.Mentes Giganteosdefcribin do refert ipfos fumantes die ierenisfimo pluviam aliasquecceli injurias pronunciare,indequeCe»2- pajfumvix indices temporis appellari: in valle eorundem quadamca- iidisfimoanni tempore nivesahisiimas jacere» & vel fedecim annis fer- vatascolore inter lediftingui,dum vetuftisfimo colorem fubrufum, recentiores nitidiorem exhibent: Inter herbasquamplurimaj Angeli·

repertam altitudine hominis ftatufam, crasfitudine humanum brachium longe fuperantem ; & Carlinsim feu Chamaleonteni albumy quah erba omnem Germaniam carere fcripGt Matthiolut: Elie eos­

dem auri & gemmarum ditis/imos, & a Speftro quod R ibenzalU ^ d·

lantinfelTos, de cujus nom ine&fadis varia affert.

Cap. Vili, de duobus montibus agens,Milcfftum omnium m Bo<

hemia altisfimum tempeftatis prolagum ipfe expertus teftatur. Cum enim die ferenisfimo nebulis contegitur,coteris circum mentibus et­

iam ferenis,mox imbres fequuntur; Si vero idem folus innubis flat,rc- licpimontesimpune fumare fpeftantur.

Cap.IX. Ex Jefuit® Cb.woiuky oculati teftis V?fiigio Bokemi<tlPi&

cap #//,recenfentur montes verfus Bavariam, non tam fitu (alii enim adfeptefitrionem,aliiad meridiem latus obvertuht) quam coelo Sttem- poribusadverfantes, latisfimis tamen vallibus diremti, in quorum aj.

terofepius sertas, in altero oppofito hiems dominatur cum nivibus al- tisfimis: cb quam caufam, dum illic. demefTa funt omnia, hic/eges vi- jefcit. Magis mirandum, inTra&us Pilfnenfis agris contiguis, quos unus tantum fulcus feparat, illos adhuc hibernare, hos Cole aduri: ibi taput attollere frumentum, cum hic incujmtimac/o/e/cir: illic bene pellitos ingredi incolas, hic pelles exuere. Adjicit Mifcellaneorum Auftor tale aliquid fibi accidifTean. i 652. Cum enim Glacio in Bohe- siiam ob nives altisiimas traha veheretur, fuperaris montibus, qui C o­

mitatum Glacenfsm a Bobemiadifferminant, altero latere montium omnia viridia reperifIe,coaftumquereli<3 a traha currum petere: ac- coUs autem eorum montium confirmafle,quotannis itaevenire.

242

AC

Cap. X I . Antra & cavernas memorabiles continet* in quibas antrum S~ I v v a n i Eremita, quem Bohemia ut Sandum colit, ex cujus petra aqua guttatimftillans,fiin lapidem fubjedum inciderit, concre- fcit in faxum , vitro excepta, aquofitarem nativam & peripicuitateni

cryftallineam retinet.

Cap, Xllf, ad XX/. muJtafunt de auri copia apud veteres Boher mos,deamnifcuj3uriferis,defodinismincraiium;auri (quod aliquan­

do album adeo eft, ut ignorantes fallat) argenti, ftanni (qucdcumAn- giico bonitate certat, atque a peritis modice corredum pro Aflglicano venditur) ferri, cupri, plumbi,aluminis, mercurii, nitri (quod non eft opusispe fodere, cum infuperficie telluris patefcat, <k nodibus flam­

ma erumpenteaut etiam poft pluviam medio diefefe prodat,) fulphu- r», calcis lapidis (qui in calcem praftantisfimam Italorum murario- rum proverbio commendatam vertatur) marmorum &c. dequeSpe- drorum in fodinis iis tumultuationibus»

Cap.XXlI. Chartarias Officinas enumerando errorem Mylii in Horto Philofophico perftringit, quod artem chartae conficienda; pri­

mum circa an. Chr. 1470 inventam affirmat, cum tamen non paucos in charta fcriptos Codices ante an. 1340 Bibliothecae oftendant. Porro Jochemthalenfem chartam ea perhiberi bonitate narrat, ut in Holian- diam devehatur, atque in politisfimam&tenuisfirnarn refingatur: il­

lam fcil.craifam facile pati unam fui philyram in duas diduci.

Cap. XXIV. & cjuatuorfequentibus,ThermasTepUce,nfes,Caro- linas, Defnenfes; Acidulas Egrenfes, Teplenfes, aliosque fontes ialuta- res enumerat & commendat. Thermas Carolinas fcribit ob fervo­

rem ab humano corpore nifi refrigerentur perferri nonpoife,in iisque ter quaterveifltindas gallinas aut fues, pennas aut pilos amittere: A- quam thermarum intemperantisfime fed innoxiea lavantibus potari:

incipere eos a paucis,exempli caufa decem cyathis, addere altero die plures, augere quotidie potus meufuram, multos ad cyathos aquae 40, 5°)6o, 7o.adfcendere; quibus tanta alvilubricitas acquiratur,ut fimul bibatur,fimulqueperdaturin perfedae curationis argumentum; inde defcendentesa m a x i m o cyathorum numero ad paucos fanitatem jam recuperaffe. Aquasearuridem thermarum lapidefcentes eife,& pone jpfum craterem bullientis aqua: promica re e fubterraneis venis frigidas aquas acidulas, iorro exP. Cbstvovvski veftigioBohcmt£lyi£ > a d d u c it

H h 2 fontem

E R U D I T O R U M , 245

2,44 A C I A

fontem lf^odolatickm^x quo ruftici,quoties fideratioaliqua agris fic- citatem invexit, aquam hauriant certarim, ac in fontes & puteos fuos exliccatos infundendo, pluviam exfpetftent & confequantur. Ex quo conjicitur, polle hoc modo venas fontium reparari, pofle halitus & h u - mida qua?dam effluvia concitari, polle aqueo quodam magnetifmo nubes attrahi.

Cap. X X IX & fequentibuSjde Gemmis Sc pretiofis lapidibus tra-

&ans>piicatum Margaritarum, cui interfuit iple, commemorat,recen- fitosque quamplurimos pretioios lapides cu m Mare o Mare i fatetur dc- ftitui duritie & maturitate, quas dotes Orientales habent, excepto ta­

men Granato, querri Orientali praftantiorem perhibent : Corallia, quoque in rivo quodam colledla marinis coloris vivacitate nihil con­

cedere: ante paucos eciam annos novum.gemmarum genus in Albi deprehenfumeile,lapides fciiicetnivdos Ellfiemc appellatos, qui arte politi adamantis lucem aemulantur.

Cap. XXXIII. ignobiliores lapides enumerando meminit ^arvi montis prop tEgratn f lu v i u m ,cujus vifcera fubterranei ignes depafcun- tur : aurem iblo admoventem murmur ventorum aut flammarum e x a u d ite , viciniamquenonfemel terra: tremorem cum tuftimugitu fenfifle, Obfervat quoque Acum ferream a magnete contaftam, nun- quamin Bohemia reda polumfeptentrionalem refpicere,fed orientem verfus ad ocio aut etiam pluresgradus averti.

Raris naturae Cap. XL1X, L.8qLI. colle&is annumeratur (i) Fun­

gus Cervinus a Ktrchero in mundo fubterraneo delcriptus. (2) Terra figillata»atteftante Marco Marci par optimae. (3) Cornu foflile,de quo

i n Additamentis quaedam iterum habet. (4) Ofla Gigantum vera &

fosfilia. (5) Ollaefofllles, quas ex argilla media extradasruftica:

mulieres ficcant,&coquendis rebus omnibus adhibent; fine dubio na- turse lufu fache, non ferales olim repofitae demortuorum, ut Jonftonus opinatus eft. (ό) Vitrum fiilile& fosiile,quod Talcum vccant,&vix ul- libiiti Europa,quam in MoicOvia repeririperlua/Iim vulgo habent. (7) Succinum flavum probatiffimum,quodmaximepoft pluviam reperi- tur,& ab orbitis rotarum transeuntium e/icitur. (8) Zingiber inter a- tomata non poftremum. (<?) Lapides rotundi c a v i, ex quibus con- fraftis globus excidit alter quafi nucleus, qui in minutiffimam farinu­

lam &pollinem redadusbibitur, Sc calculosefficaciflime pellit. (10) Similis

Similisalms Lapis, cujusfaxeus cortex cum frangitur, alius fe offert lapis, in epo rurfus velut medulla, inftar vitelli,candidjsfimus claudi-

£ur lapis, prorfus rotundus: hic in ignem conjedus brevi tempore ex- atdefcit,i8i cum ingenti fonitu,inftar manualis fiftulae feie exoneran­

tis, difrumpitur.(ii) Lapidesquaterraextantglabri, qua parte in ter­

ram merguntur,afper/,cufpidibus quatuor,quinque, fex,ieptem velo-

& o etiam anguiorum, quarum una alteram longitudine fuperat: Ipfie Soli obverii, licet candorem cryftalli imitentur, in extremis tamen Iri- dem gratis/imacslorumvarietatementiuntur. Vide Additamenta.

( n ) Via Saxea inlapideo monte exgenere lapidis mollis & pumicofi, qui veihgiaimpreffa omnis generis & fexushominum animantium- queinconfufa multis annis fervavit. Sufpicioeft, cum illa via lutoia

& humida tempeftate viatores ac animantia transirent, fua in luto reli- quiiTe vei^jgta, quae faxificofemine poftea incidente durata in faxum excreverunt, hodieque perfeverant. (13) Conchae iaxeae, limaces &

ferpentes faXei, tam affabre formati, ut viatoribus horrorem incutiant.

^14) Antimonium ante non multos annos inventum.

Cap. Llf, Llli, LlV. Pifcium genus duplex in Bohemia: fluviis re­

fertur, tum peregrinum, quod ex mari adfcendit, tum domefticum, quod fluviisipfis innafeitur. In priore genereeminent&z/wiw/^qui aqua dulci invitante,per,i/fa'»2adverfum ufque in Bohemiam eludan­

tur, occurrentes fibi dextra laevaque fluvios faftidiunt, Egram quoque refpuenteSw Ubi Muldavam occurrentem deguftaverint, dividere agmina iolent, & molliores, praecipuefoemellae,A/M/</4Pi?;» tenent,for­

tiore» plerumqueinyi/^/perfeverant. Qui inMuldavapergunt,Pra- g am mediam transeunt: in flumine ad ufbem Pifeka parvam prolem Salmunculos digitali longitudine fundunt, qui fecundis flumi­

nibus in mare parentum patriam veterem properant, reverfuri forfan fuo tempore. Q u i Albi perfeverant, ipfo tandem deierto in Aqui- kw fluvium feruntur, ejusque fontem petunt, ibi fua aetate intra annidimidii ipatium ieptingentos magnitudine infignes retibus exce­

ptos teftatur A udor. Poft Salmones eft Sturio, quem in Albitabe?

falfofcripfity^i/iW/a·. AffeverantPifcatores,nullum praeterire annum, quo nonignotus aliquis a mari pifeis veniens capiatur.

Cap.LYjLVl. Pifcinasenumerat, in quibus carpiones annuKs aut circulis «re aliquo lucentibus fecundum os aut caudam lignati

* _* nll-M

E R U D I T O R U M . 245

ultra 40 annos aiTemti fuere. Hanc tradationem obfignatLacuum hiftoria,ad quam referuntur hiatus & foflae inexplorabiUs profundi­

tatis in Boleslavienfts diftriftus campo medio, in quibus at^ua ftacmat

& hiemegelattir, ac venti generantur, qui evolantes totamBoherniam everrunt, acfaepe impetuoii fecum glaciem rapiunt in auras plurimo­

rum centenariorum pondere ultra miiJe paflus, in ftragem hominum , pecudum & aedificiorum.

Cap.LVUl. Venationes ferarum in Bohemia uiltatas percenfet, addensLeporemmonftrofumcaptum, qqi fratrem in dorfo ferebat·, paftum&potum corpore in uno colligatos fratres fic difpenfaffe , ut modo hic, modo ille pafceretur, cumque hoftes inflarent, quantum poffet, fugiffeeum qui terram tangebat, pofteafeffumac in tergum re- fupinum fratri integro fugam tradidiffe petfequcndam, Similem ex Mifcellaneis Acad. Nat. Curioforum in Ephem. Erud. P arift^ Apri/.

167/ deferiptum vide.

Cap. LIX, L X , LXI. Varietatem & multitudinem animalium

*' quadrupedum tam ferorum, quam manfuetorum memorat, lncpio argumento occupatus narrat, fe vidifle in Cafionbus geminum teflicu- lorum ordinem, (Ic ut inferiores duo quafi crefcentes novique appare­

ant, alteri fuperiores veluti effeeti marcefcant 3c macrefcanr, donec efle definant: Bartboloni£i Anghci locum,in quo pro Bovi legendum Lo- m, emendat; PliniumqueexyXiczt, referentem, m fuga Bonafum red­

dere fimum interdum trium jugerum longitudine, cujus contadusfc- quentes u t ignis adurat. Nimirum non dicit P limus, ejaculari Bona·

fum ad χιό paiius, fed reddere five per humum fpargere fimum ad tria jugera; qua ratione nihil opus eft aut Plinium mendacii accu/3re,aut librarios deceptos cum Mureto fufpicari, loco trium orgyarum, trium jugerum legiffe.

Cap. L X IV . Inter Infeda Scorpiones Pragas n^toscum maximus aeftusfuitj habet, quos celeberrimus Marcus Λ/arci legitimos Sc vene- natiilimos deprehendit.

Cap. L X V . Ad finem ufque libri hujus Primi hiftoriam Avium atque Aucupia perfequitur, Aldrovan dum notax. male fcrvpfiffe, Per- dicesrufasBohemiae.illatas rigidioris coeli impatientia durarenon poC·

fe· Rariifimam avem Capreolum ex Bohemica lingua d id a m , seftate iantum aut primo audumno apparentem, pica non majorem narrat fe

vidifle,

Z4f A C T A

Vidiife,qus cum nociu per aerem volitat,capfiriam ac tremulam vo­

cem (MieAfciO emittit,acfimulinconditofeialtu & prorfus caprino ejaculatur. DePhafianotrophiis earumque avium hebetudine & fto*

liditatedifferit. Hiftoriamavis Bohemicofolo quoad nati vitatem&

educationem propria», quam Gefnertu male Garrulum Bohemicum, Germani aptius appellant, ex Ulyfle Aldrovando re­

petit, inque nor isfubnexis reprehendit potisfimum 1. nomen Ampelidte ab Aldrovando datum, arbitratus re&ius vocari Pterocliam quafi pen­

nis gloriofim, aut Sericatam cum Germanis.

3.

viventes referri. ^

C H R 1 S T O P H O R 1 V V l t T l C H U

Exercitationes Theologica edit λ cura& ftudio ipfius

Autor ii

,

Lugduni Batavorum, apud Cornei. Boutefteiti Anno 1082, in 4«

E

V E R A N S ET CERTA : Quarta;, FUCATA GENTIUM V IR T U S:

Quintas, VERITATES ET ERRORES FUNDAMENTALES CUM ANNEXIS* Natae vero funt illae diverfis temporibus, dum, utipie » Autorferibitin Praefatione,ingratiam Studiofae Juventutis, pro Di- J iputationibus pubJicis&Exercitationibus Academicis, argumentum aliquod elaborandum fuir. Cum autem lucri cupidi Typographi/

non confolto Au rore, has ipfas fub forma libelli in 4. Lugduni Batavo­

rum Puperiori anno divulgaifent, nec titulos differtationum, nec ordi­

nem iis debitum fervafknt, Autor fuum ipfe potius foetum pro virili exornatum & auihun, in lucem emittere voluit, quam ut illotum in- comtumque abaliiiorbieruditoexponi pateretur. Hoc jure fuo u- fus,&nomina diilerrationum mutavit, & ordinem iis convenientem

asfignavit.

InPrima Exercitatione Autor non modo Exiftentiam Dei con­

tra Atheos duobus argumentis ab Jdea Dei fingulis connata, & H om i­

nis adfopfum reflexa confideratione, juxta Carttfii dedtrinam de­

mon-

E R U D I T O R U M . 247

monftrat, priori ex Rom. I. i9,pofteriori ex Aft.XVI.Ki.j7. robur con­

cilians ; fed & providentiam Divinam, quoad omnes aitus diiigentec explicat, imo cum libero hominis arbitrio conciliare, & fimu] ab E c- defiis Reformatis illud dogma, quod D em fit autor & cauft peccati, removere iatagit. In A ltera duplicem C H R I S T I ftatum,humilia- tionis & exaltationi», in cap. 11. Epiil·. ad Philipp. a v. 6 ad 13. funda­

tum, juxta Religionis fu* hypotheies fuie proponit. In Tertia, fi­

dei natura ftudiote indagata id agit, ut oilendat, eam eile immutabi­

lem, conftantem, atque perfeverantem, at adeo fideiesde remisfione peccatorum, eledlions,& falutefua certam habere posfinc perfuailo- nem. In Q u a r t a ,ut detegat fucum virtutis Gentilium, obiervat re- quilua virtutis & bonorum operum, quorum primum eft regeneratio authorem habens Spiritum S. alterum ut procedat ex fide & charitate crgaDeum & mediatorem JefumChriftum. Hinc refutatis iis qui putant Gentiliumopera eile vere bona & Deo placentia, Zuinglium excufat, quod Gentilibus nonnullis falutem aeternam attribuerit, cum hosnonnifi perfidem extraordinarie concefiam fervatos fuvffe fert- 'pferit in Declaratione de Peccato originali a d Urbanum Regium. In Ult im a tandem Exercitatione, fafta divifion;: fundamentalium arti- i cuiorum,ingiHerales&ipeciales, inter alia tradit: pluresex his ne- I ceiTarioseileminiilrisEcdefiae, quam vulgo fidelium: illos praedio

& certo numero determinari non neceife, imo nec posfibiie effe:

I poifefieri ut aliquod dogma evertat fundamentum, quod tamen 111 mente illud tenentis non evertat, fi non videat contradidionem: non eile neceiTarium,ut praecife omnes errores in numerato habeantur: de necesfitate confequentiarum judicare quemlibet in fua confeientia:

Concilia oecumenica non poife ita decidere controverfias, ut quilibet fidelis teneatur in confcientia ad iftiusmodi deciiionem: Pratextu,

quod articuli fundamentales in paucis confiftant, non debere ftudium proficiendi impediri: qui negaverit eos fidei articulos,fine quibus fi­

ducia in Chriftumconiiftere nequit, non habere fidem; Dodore*

Reformatos non poife tolerare Pontificiorum dogmata, quin iis con­

tradicant: haec vel falutis fundamentumformaliter evertere, vel ali­

quid illicitum in confrient ia imperare: adeoque nec fyncretifmum cum illis ineundum eife: conciliationem dogmaruro controverforum non fieri debere per verba ambigua, fub quibus utraque pars disfidens

latere posfit. Et

148 A C T A

Et haec praecipua ferefumma eft illarum ExercitationumTheo- logicarum, quibus in fine acceifit Oratio Autoris inauguralis de 0- raculorum Divinorum veritate ac Gentilium fa lfm te ,

A N T I - V F A N G N E R E C C I U S

G)uem fub Pr&fidio Academico Dni.Balthafaris Be*

belli StSf Tbeolt D. ( f P.P. in Ac ad, Argentoratenfe adorna­

runt ( f defenderunt pereruditi aliquot Studiofi TheologL·.

Argentorati Anno i68z in 4,'

C

dem* nedum intelligere valeat, & fine Ecclefise Authoritate, neque de Scriptura;Canone, neque de facrarum Literarum certitudine, neque de Divini Verbi fenfu, ac interpretatione legitima quicquam certi conftare cuiquam poffit, adeo1}ue confcientia hominis tranquillari liequeat, nifi in EcclcfixRomanae, quam folamyeram & erroris ex­

pertem afierit, finu conquiefeat. Huic ^Etiologiae Kircheriana: cum anno 164.1 Jobannes Georgius Dorfchciis Argentoratenfis tum tempo­

ris Theologus, ad nutum SereniifimiPrincipis Wiirtenbergici Hode- geticum fuumpro dijudicanda Scripturae & Eccleiiae authoritate op*

pofuiflet, inventus eft multis poft annis Henrictis Wangnereccius Je- fuitaDilingenfis, qui a Johanne Abbate Elchingenfi iolicitatus in A a- ύ-Dorichco iuoKircheri patrocinium fulcepit.. Verum e Dorfchea- nisoffibus ultor exurgens Dn.D.Baltbafar Bebeliut eruditos aliquot Thsologiae Studioios excitavit, ut fe Duce atque Praefide pro Dorfchco diputationibus publicis contra Kircheri Hyperaijjiften militarent, quod & ftrenue pro iliis quisque viribus fecerunt. Qui* autem Difputationum iftarum, numero 12. argumenta fmt, cum ex dictis pateat, repcterc fUpCriluum putamus.

ji

HEN-

E R U D I T O R U M * 243

ί ζ ο & C t A

H E N R I C I V A L E .S U

N o U

& Animadverfeones in H A R P

A T

Guiltelmi Prufieati, AnteceJforisAurelianenfts. Lugd, Batav, 1632 in 4*

D

pater, Libanius, Meurfius, Vosiius, aliique meminerunt) L EX IC O il- luftrando ab Hcnrico Valefio olim adornatum. Poftquam entm Va- kfiusingenhimilhiftreMufisaJtioribus, Jurismaxime Kudio, juvenis admodum dediffet, cam fibi legem,tefte Gronoviana dedkauomj, dl- xif, non pofle vel principia vel origines publici privatique Romano­

rum juris percipi & intelligi, nifi Graecis notoriam perferentibus, ut- pote a quibus id adoptaverint Romani. In Grajciae Oratorum ergo reli­

quiis habitavit ejus tum temporis induftria,& proripne in Alexandrini feujus Rhetoris Di6lionario,exGr8ECorumRhetorum, Antiphontis, An- docidisjLyfi£,Ifocratis,lfa:i,iEfchinisyLycurgi,Demofthenis, Hyperidis

& Dinarchi Orationibus potiffimum colledo ; quod ipfum quidem Venetiis, circa fuperioris feculi initium, una cum vetuftisUlpianiRhe- torisinDemofthenemenarfationibus, luce donaverat Aldus Manu- tius. Hocvelut pugillar &juveni & viro & ingravefeenti aetati adhazfit perpetuum, ad auxilia quidem memoria: primum, deinde & gratis cauffa,quamHarpocrationi tribuens non dubitavit omnia /edulo fa­

cere, ut tantis tenebris obdudo feripto opitularetur: Hocquafi facra- rium quoddam laborum fuorum conihtuit, dignuingueeenfuit Vale- fius, in quod omnis generis fubfidia undique Sc per omnem vitam comportaret. Negari enim non pote/}, quo d in Notis Valefianis hiice plurima occurrant,quie Scripturam non intelle&am aliis aperi­

unt, tetenima Scriptorum loca re/Hruunt, Latinos Graecorum inter­

pretes corrigunt, Hiitoriam multis partibus illuftrant, obfcuriifima fabularum deridicuia, & nativum verborum atque dicteriorum lepo­

rem,

i«m,'qui in fabularum fcenis dilcitur, revelant, PoetamHJ quoque &

Oratorum iufius ac delicias,fuavitateGraeca: conditas elegantiae,fine&u co fiftunt. U t taceamus, quae in cognitione Autorum, Gricorum praefertim, in do&rina Graeca: lingua, in tribunalis Graeci formulis &

harum origine, in cenrratiuum, &forenfium Aftionum generibus, nec non in rebus Geographicis & Chronologicis illuftrata ab eodem hicreperiuntur.

Prodiderat equidem ante hos duodefeptuaginta annos praecla­

rum doftrina: fpecimen in Harpocratione quoque Philippus Jacobtu Maujfactu,notisquefuishocLexicon non parum illuftraverat. Ve­

rum & his a Valefianis non minus luminis affundi deprehendet facile, utrasque paulo diligentius qui confuluerit.

Manum vero ultimam his imponere liturariis cum Valefius ipic non potuerit,morte interceptus; qualem fortunam & alia ClariiHmi vm aftefta opera, Obfervationes videlicet, Libros de Critica, Pollucis capita de republ. Athenienfi, experta fuifle, utique dolendum eft; Ob- ftetricantem operam iuperftiti commodandam monumento duxit Gronovius,nullique parcendum fumptui, quo colle&um alieno ope- re eruditionis inftrumcntum emendate atque nitide exponeretur Juci, in peregrina utut regione, & poft Autoris fata.

Exhibentur itaque primo loco Valefii Notae in Harpocrationis Lexicon; ubi praeter Philologica & Chronologica, etiam quie Magi- ftratus, judicia, cauffas forenies, & proceffum Graecis oli m ulitatura ipe&ant, ex ipfo Rhetorum Graecorum ufu adducuntur. Secundo, ejusdem Valefii Notsein Mauffaci de Harpocratione ejusque feriptis Diiiertationem Criticam; ubiintercaetera Harpocration ab aliis ho­

monymis, Athanafio, & Salmafio citatis, difeemitur, deque Gram­

maticae & Criticas indole difleritur uberius. Tertio, Valefii Nota; in Notas Ma u fla ci: quasipias aliquot in locis doctiifimus Gallorum e- tendat, &autoribus interdum, ex quibus defumtae,lumen fenfumque

genuinum reddit. Concluditur denique pofthumus hiefoetusdu»

phci,tetum & verborum icilicet, nccnon Autorum his in notis esaen- datotKina indice,

E R U D I T O R U M » 2$ι

OPUS

O P U S P O L I T I C U M I N T R I B U S L I B R I S

omnes a d doB rinam politicam t am quo a d pacis quam belli adminiftrationem,(5' tranquillum ac turbulentum Rerum-

pubi,Statum, nec non Jus PublicumS.R\ Imperii nrflrijj>e.

ftantes m aterias exaSiisfim e ex h ib e n s ( f c,

Au&ore R U D O L P H O G O D O F R .K N /C H E N .

Fran cofu rtiad M o en u m ap u d ijo . D ari, Z u h n e r u m , A iM DC LXXXII. infoh

E

men H. Conringius, m εν άγΐοις, libro de civili prudentia, aliique viri ιητπχ,ιδενμένοί m m Antkd, cum in Syftematibus, tum in compendiis magno numero, a diveriarurn nationum autoribus, ha&emis vulga­

tis non pauca defiderai unt. Laudanda itaque induftna eft, c^uam in colligendis & difponendis civilis dodrinae rebus nuper adhibuit Vir NobilijfimuiDn. Rudulph.Godfr.Knichen, antehac Anbalttntu & Ligio- Brigenfts Ducalis i nunc Regi tu in Regimine Duc at tu Lignicenfis Cenfi- liarius. Novum hoc opus Politicum , varietate rerum fingularitim

infigne, dum componeret, tradandi ordinem a Mare. Frid. Wendeii- no,Magiftro quondam fuoServeftse in gymnaiiodoceritemutuatus eft.

Primum quidem illud a fe in privatum faltem ufum congeftum feribit;

poftea vero rogatus ab amicis,auxit,& evolutis fuinma fide&induftria autorum, quos allegat, teflimoniis, publici hoc fecit juris.Csterii quid polliccatur v ir Ampliffimiu, titulo feu inferiptione operis fignificat, quod in tres libros digeifii. Inprtmo de dodrina politica &iocietatibus humanis tum mitioribus tum majoribus diflerit. Infecundo, cujus tra- datio quatuor partibus conflans prolixior eft, primo de imperantibus, magiftratu & modi* perveniendi ad illum agit; iecundode miniftris imperantium ac civibus varii generis; inde de panibus fummi imperii, Ut jure circa facra,arma,tributa,comitia, foedera,judicia &c.tradat:ter- tio ad Imperii Romano Germanici confidcrarionem digreftus, de ejus­

dem origine,amplitudine,imperatorisRomanifacratiffimi ac Statuum Impetu juribus,judiciis,ordinibus ac dignitatibus civium,nec nonurbi- umlmpcrialiu0rtu)junbus,acprivilegiis diflerit: Quarto,quaeinadmi- niftra-

ζμ A C T A

niftratione R e i p u M . belli tempore requirantur, oftendif. Tandem in tertio labro caufas Rempublicam evertentes & confer vantes tradit,fub- jundis rerum indicibus.'

J OHANNI S tOMElERI ZUTPHANIENSIS,

de V eteru?n Gentilium Luflraiionibus Syntagma.

U/fraje&i A .id g i in 4 .

G

erudito commentario dcmonftrare aggrefius eft Jtobarmes Lomeierus autor nominis hautobfcuru Primum in originem & caufas luftra- tioHis veterum inquirit, ac quare gentiles tot inventis ceremoniis, &

peccatis fefe purgare,divinumque Numen placare inftitnerint, expo­

nit. Inde progreffus,ordine non malo^ caufas ( ut in fcholis vocant,) qudtuor ciirh vatiis circumflandis defer ibit. Deos gentilium

(ήχς & άλεζίκάκας poftquam allegaffet, contra Stoicos & Epicurum Diis iranri abjudicantes, diiputat. Signa irati Numinis varia colligit &

multis feriptorum veterum teftimoniis confirmat. Tria purgationis gcneraServio adVl j£neid.Virgiliiobfervata,fufius, quam quisquam

a li u s declarar. Refutat etiatn Judiecrum opinionem, qui ex Genef.

1 . 8. colligunt, Angeios fecunda creationis die lapfos effe, quia non le- gituradditum : vidit DEUS,quodeJfet valde bonum. Tandem fpicile- giumquorundarn^^AHTrefisviyvinftitunac nonnulld luftrationum

g e n e r a peculiaria recenfet, Quibus expolitis, gentilium hanc fuper- ftitioriem per Dodoies, Concilia, & Imperatores Chriftianos abroga­

tam eile traditi

D. C H R IST O P H O R l^m nSl JCTI, COM. PdL,

C & f t f Vice-C anceti. Sax. Ijaguge ad Procejjum J u r is C i v i - , l i s t i 1 Saxonicu Curatf'fludio

D . J o h a n n i s C h r i f t o p h o n ^ e r c i b t f / J C t i & c . F ran co fu rri 16S^ in 4*

I

randus eftCbrifiephonuLangius, J C t n s & in Jure & Judiciis quon-

j j ^ dam

E R U D I T O R U M . 255

datn exereitatiiTimus. Quanquam enim non ignorabat", piu- rima jaEfljamhacde re exftare excellentium Juris Sacerdotum moni- menta; non omnino tamen oleum & operam perditurumfe arbitratus eft, fiipfe hanc Jurisprudentiae partem pro virili excoleret, quaeque fubindetum ex praeftantiftimis, ηςς exparte ubivis femper obviis Au- dloribus, quorum iongam ieriem praemiiTiis libvo Catalogus texit, tum propria quoque experientia animadverterat,in ichedas conjiceret.

Quemadmodum vero merte.praeventus, haec fua non absque judicio conquifita meletemata Orbi erudito communicare non potuit : ita non infelici rei foreniis fato fa&um eft, ut, excultis B. Viri icrinijs &

manuferiptis, ea tandem C l.JC tu s& Ducatus Magdeburgici C o n iiii' arius&c. Dn.Johannes Chriftophorus Heroldtu, in concinnum ordi­

nem redegerit, variisque Collegiorum JuridicorumRefponfis, Confi- liis& Praejudiciis in Contradidorio latis, nec non jCtorum Obfe^va- tionibus Pradicis, & agendi formulis, au ita & illuftrata, publicae luci expofuerit. Eo autem praecipuus hujus libri labor videtur tendere»

ut, quae in Ducatu Magdeburgico ex Jure Communi tam C iwiii,qua,m Saxonico, circa materiam Proceflus Judiciarii vigeant receptae opinio­

nes, & Judicibus & Advocatis iftius ditionis fub unum confpedum &

in nuce quaii exhiberentur, ne vagis & incertis juribus perfonarent tri­

bunalia.

J O H ANNIS BRUNNEMANNl D E J U R E

Ecclefeafiico Tra&atus P oft humus, Reyifus & auffus aSAMLIELE STRYCKIO JCto,

FrancofurtiadViadrum idgi in 4to.

Q

minis, B.Brunnemannus librum; hunc jam proximus morti Gene­

ro fui fimillimo, celebcrrimo STRYCKIO , perhde; commiffum q u a ii reliquit evulgandum. Quemadmodum vero totum hoc opus in u fu m Confiftoriorum & Ecclefiarura Evang-ejicarum contextum eft-: fic in tres diftributum libros,primo exhibet Jus circa perfonas E cc le fiaftica s, altero rerum, tertio denique ipfius “Fori & Proceflus C o n fifto ria lis formam ob oculos ponit. Reperias hic variarum, quas tradantur,

dodri-

i J

4

«b&rirtarumoecafione multos Ecclefue naevos a B. AU&ofe notatos, Nunc o l c i t a n t i a m qiiorundam Ecdefiae mtniftrorum in procuranda

a n im a r u m falate ; homilias Oratoriis pigmentis ikpkis coleratas poti­

us, quam ad pietatem plebis fuicirandam diredaS; negle&um Theo­

logi» moralis, & explicationis Cafiium Gonfcientiae dubiorum,& vifi- tationisdomellics; nunciolennem lifimusbaptiirni adminiftrationein ejusque periculoiam dilationem, & concomitantem luxum ; fuperfi- eiariam nimisad CcenamDominicam acceffurorum examinationem„

©miifionejii frequentiofis Catechifetionis, Muficam Theatralem*

aliaqueidgeniisatrocarbonefignat. Annotationes a laudatHfimo STRYCKIO fingulis Capitibus fub jeci®, cum aliorum Theologorum

& jCtorum fententias, tum variorum Confiftoriorum & Facultatum Juridicarum refjionia continent, paicendis ledorum defideriis accom- modatiiTima. Acceflerunt in calce Praelediones Brunnemanni pu­

blicae ad Regulas Juris Canonici ex quinto Decretalium libro, per am­

pliationes Sclimitationesitailluftratae, ut non poTfint non infigne deie polliceri emolumentum. Utrobique adjedus eft index praecipuarum

rerum loeupletiffimus & apprime utili»,

G A B R 1 E L 1 S S V E OE R l , jf.U .D . CONS1L'.

W urtenberg.tf Suprm. Dicafi. Affefforis,Introduttio m Ju s publicum imperii Rommo-Germantci

novi/fimum.

Tubings 1681 in 8,·

O

ribus (quaenonnulloijum, vetusillud Romanorum cum Imperio no- ftroconfundentium,ccTrcu^votcteft)Statum Germaniae metitur, ied-

cx genuinis ac limpidiifimis Legum Germanicarum & Adorum pu- Wicorum fontib u s, fuas derivavit dodrinas, Hae autem procedit

■via,ut,totoopufculo in Generalem & Specialem partes divifo, illa, yraernifiis Juris publici definitione ac fine, leges totius Imperii funda­

mentales latius paulo &hiftorice explanet, mox ortum ejus, progreC-' fum , mutationes,incicmentaac decrementa,q,uaeiiibindej avulfishinc

E R U D I T O R U M . 255

inde provinciis, paiTum eft, formam deinde ac divifionem hodier­

nam ex B. ConringiipotiiEmum feriptis, fuccinfte pariter & accura­

te oftendat: hac vero in duas iterum fe&iones fciifa, prima de Impera­

tore & Romanorum Rege, quaeque de ele&ione ejus dicenda funt,de- indeetiam de Juribus ejusdem cum refervetis, tum partim Ele&ori- busfolis, partim omnibus Imperii Statibus communicatis agat; alte­

ra vero Statuum jura iingula iingulis ac diffinAis capifibus exequa- tur. Infpergunturpaifimexprobatiffitnisac novi/fimis Publici Juris Scriptoribus controyerfiae infigniores, ut dubium planenuJium appa­

reat, q u in hic exiguus mole libellus, fi non omnium, plurium certe Eruditorum punela laturus fit»

OLAl BORRlCHll ANALECTA AD COGITA-

tiones de Lingua Latina. Accedit Appendix de Lexicis Lati­

nis ( f Gratis^ cum indice addendorum ad Fori Ro­

mani Ut eram C.

Hafniae i68* in 4«

P

hardus Joannes Voffms, de vitiis Sermonis, & Gloffematis Latino·

B arbitris libros edidifTet quatuor^ ac in praefatione de diverfis Lari na:

linguas aetatibus diileruiffet erudite, annis triginta poftvirnon vul- gariseruditionislaude,celebris,Olatis Borrichius, Hafnia cogitationes de variis L. Lingus. a u t ibus & feripto iUuftris Voffiide vitiis fermonis, una cum defenftone cju*dcm,& Strads. adverftis GafrarumScioppium, in publicum emifit. Horum, & qui fimili labore erudito occupati fue­

rant,Scioppii & Joannis Vorftii exemplo excitatus Clarilfimus Chri- ftophorus Cellarius, Smalcaldienfis, primo Antibarbarum Latinum in F U clajfcs diflributum publicavit, quem nuperrime ah ipfo recogni­

tum denuo& innumerus locis audum legimus. Mox vero perledis laudati Borrichii Cogitationibus jam memoratis, ipfe Curas Pofterio- res de Barbarifmi* & IdiotifmU fermonis Latini, fecundum fecula diftributas, luci expofuit publica;. In quibus dum a B o rrich ii C o g i­

tationibus memoratis diflenfum quandoque fuum modefte profeifus eft Cellarius, nobiliillmus Borrichius anfam indeptus eft Analeffa ad Cogiuitior,Cs de Lingua £^/»4fcribendi,queis,ubi errafle videri po.

terat,

256 A C T A

t e r a t , a d v e r f u s laudatum Cellarium easdem propugnat,adducta partim diverfaautorumle&ione, partim MStorumfide, qua ipfe quandoque nititur. UtriusqueViriftudiumlaudandumefl:,quod pro virili ior- des didlionis e ftylo inquinate/eribentium abftergere laborant. Nec cenfara Borrichii eraditisdiipliccre poteft, quam de Lexicis Latinis &

G rxcis, appcndicis Joco addit. Pofteaquam enim contra ClariiT V i­

ro s, Georgium Heinricum Urftnum, de nonnullis quasftionibus Gram­

maticis, Sc Arnoldum Rhumamtum, inRomafua Attica, MSto quidem libro, ied(utipie loquitur) amplo &' erudito, follicita viginti annorum cura ad prae Ium jam tandem maturo, de coxendicis etymologia difqui- fiviilet, defe<3 us clarisfimorum Lexicographorum tum Latinorum, tum Graecorum notat, & boni publici caufla optat, ut eriaditi in Lyceis

&: Academus docentes, partita inter fe opera, accuratum & perfectum elaborent Lexicon Latinum pariter ac Graecum. Tandem fubj^ingit fpecimen indicis addendorum ad Fori Romani literam C, ut exhocipo-

cim ineLeilor de reliqtjo ejusdem ljbri defeftu queat judicare,

P E T R I MEGERL1NI, Matb. Prof. Baplee- φ

Syfiema Mundi Copernicanutn, argumenti* in v iti is de- monfiratum ( f conciliatum Tbeologix*

A m fte lo d a m i anno 1682, apudHenr» W etften iu m in g.

I

argum enta hucuiquea Coperniceisufurpata,compendio dilucide pro­

ponuntur, Terraequc Motus cum natura rerum conformitas evin­

citur.

Undeporro ut^/^M otum iftum ScripturxSacraeconciliet: fic- utin rebus fidei hujus didta ad fidei; ita in naturalibus eadem ad Na­

tura analogiam examinari , & juxta hanc intelligi oportere fufti*

net : cumfCOpl)S Spirituslamfti longe fublimior (it, quam ut iapien- tiamfecuHnosedoceat, quippe qua cum Paulo fe abdicet, nihil prae­

ter Crucifixifdeptiamprofeffo. Inde eile, quod ad captum vulgi fc accommodando,Mundum aedificio comparet, duabus potisfunis par­

tibus Coelo Terraque, iU0 tanquam fornice inftar veli expanfo; hac

K k Tabu:

E R U D I T O R U M , zy5

tabulato, Γεμ area fubftrata, & proptereanunquam Globi, fed Orbis Qu plankieij.appellationeinfignita, conftantem. Atque id ipfum vel ex ipfis locis contra Copernicoos direftis conftare, in quibus Sol fu- praGibeonem,Lunafupra vallem Aialonis ftetiHe ·, Umbra (tempori­

bus regis Ezechise) retroceftifle dicatur: cumnecLuminaria di&is lo­

cis, nifi apparenter incubuerint; nec Umbra» mera fc. privatio, revera moveatur, fed ad motum lucis aut corporis opaci, alia atque alia fun­

datur. Qua una ratione etiam, Copernicaeis uiurpa ca, quomodo Sol ab una coeli extremitate ad alteram currat, P£ X IX ; occafum fuum friat, ΡΠ CIV; aliaque loca,de Terrae fuperW i fundatione & c. explica­

ri poifint ac debeant.

JOH. CHRISTOPHORISTURM11, P rof Alt

fini

Epifio/α Invttatoria^ad Obfervationes Magnetic£ Va­

riationi* inftituendai. Altdorfi,i682-.in4»

S

nis (hocdemum feculo paucis abhinc annis detetSac) phaenomena, proximis annis Noribergae fibi ibmfit, Domitius D. Volckamenis, So­

cietati* Natur λ Curiofortim Collega Nobiltfimiu: ut junctis hinc inde aliorum, fubmiifisque Laudato Obfervatoriexperimentis, quid emo­

lumenti a folerti hac indagine expedtari debeat, periculum fieri pos- fit. Inipecie: ut Variationis regularitate conftanti plurium obferva- tionumfuffragio confirmata,effe&us hujus admirandi caufi (felicius ac Cartefio contigerit; refutato fc. ab Obfervationibus in hoc negotio haftenus habitis) indicari, digeftisque in Tabulas obiervarionibus,Hy- pothefis iisdem conveniens adornari queat. Unde Geographiae fpes aliquaexTerrapetendarumlongitudinum affulfma; & N a u t ic a e , in portubus ex data latitudine & declinatione inveniendis, ingens com­

modum obventurum foret.

Qua ratione porro Laudati Viri quibusque c o n d itio n ib u s, quai tamen aliorum monitis confiliisque attemperare paratos fe profitentur ObfervationesinftitniquamcommodiiTime poile arbitrentur, verbis Epiftolae ipfius dareconiiiltum duximus, quo fequuntur;

I U M

258 A C T A

l. litto circiter eodem^ anni tempore Obfervationes ab Univerfis inflitui, confultum foret procul dubio, & nominatim proxim is s.Equino- Sio utrique & Solftitio <efiivo diebus; prout huic aut iftis obfervandi quisque modus magisfuerit accommodus: Imo, defignat£ fem el exafte m erid ia n a linexfuper immoliliquodam plan o, fingulis pofiea menfibus acum verfioriam applicare,& f i qua intcrim Decimationis variet ai ac­

ciderit, notare haud inutilefuturum effet.

I I . Quibus admamufmt quadrantes & In(lrumenta grandiora in

■minutiasgraduum divtfa, ii cum Auzuto, Petito ( f c. per Azimutha

& altitudines folares rem felicius conficient, aut eorum modorum uno, quos habet KirchcrusL. II. Art.Magn. Part.VL c. I» Alii his deflituti me­

diis, Heveliina methodo, quam Coeleft. Mach.L.I.c. XVI. variam tradit, Eiinmam noflri Schematifmo haut obfcure expreffam, citra magnasim- penfastf cumfruttuutentur: nemo autem flylorum ereiiorum umbris (qua vulgatiffima c&teroqui ratio eft) autfimihbus confidet, nifi in fub- fidiutn & ceterorum experimentorum confirmationem ·, quandoquidem in plurium, dtverja methodo inftitutnrum, Obfervationum confenfu,me­

li ores afequioribus etiam aliquid roboris accipiunt.

III. Praftaret etiam duas minimum aciu in quavU Obfervatione Adhiberi, easque quam op t i ma s ne c parvulas nimium, qu<z differenti­

as Deilinationum exaElefatis indicare non valent, neque valde grandes, quas molefiua magneticam virtutem frequentius eludere expertifumus, fed mediocres,agites & vivaces ·, & pyxides ita fabrefieri, ut infundo ar­

cumfitltem pluriumgraduum in minuta fingula aut quinafaltem,trans- verfahbm lineis diviforum, haberent ·, quales equidem ab artificibus No- rimbergenfibusperit ififtmis omnifiudiopretioquejujlo ut parentur, fe cu­

raturum fedulo LaudatiiTimusDn. Volckamerus recepit.

IV. bjje vero ad hoc Obfervationum genus ejusmodi locum eligen­

dum, qui planus i f a d libellam ex&quatus nulla latentis magnetifmi aut cicini fe r ri fallaciafnfi>cffiu* fit , nobu etiam non monent ibus,unus quis que facile judicabit.

Sic igitur jun flo fiudio Gf unanimi conatu fi Cur io forum quis- quifuoloco per univerfiam Germaniam nofiram (quod idem exte­

ros quoque in fu is regionibus p a ri confenfu fatturos nulli a m b i g i ­

mus) magneti! declinationem quotannis aliquoties inquirere,O b fie rv a tio -

nes porro fua,'' ^uo menfeacdie, quove infirumentorum apparatu facldt ejfent, quot item graduum ac minutorum a meridiana linea in ait er u-

K k 2

E R U D I T O R U M . 259

trampartemfeccjjio'fuijjet deprehenfa & ^^NobilisfimumDn. Volema»

merumperferibere nongravarentur, fatlu ri ejjent utique rem nobitop- p d o g rstijjim m tf publico bono noftra opinione longe utilifftn,am

jihdcrfiNoricorum PridiePejti ^Fafchalis cL· Idc LXXXII.

D. A. Q K1VINIDijfertatio de Lipfienfipejte

Anni 1680.

Proftat apud L.S. Cornerum, Bibliopolam LipfienC in gf i68a* ' .

V

bis prsEcipue, ante biennium, funefta iatis exiftebat, in libello lioc deli- neatAuftor. Adeoque primo Peftis hujus naturam atque fympto.

mata explicat, in quantum quidem haec eorumque circumflandae illam aliorum temporum & lccorum peftibus conformem, aut ab iit quoque diferepantem reddiderunt. Deinde Caufam morbi hujus epi—

demici difquirens, caftra illorum deferit, qui Contagium malignum accufant, five hoc a putredine, five ab acrimonia falina, fiveaflro- rum influxu, five exhalationibus fodinarum , five cadaverum mia- fmatibus&foetore, derivent: Imaginationem potius variis modis con-

f t e r n a t a m , fe u terrorem, Peftis caufam proximam & adaequatam pro-

nunciat,quatenushic ipiritus omnium violentisfimc commoveat ac ad receffum difponat, unde nonfaltem varia generis nervofi contin~

gantfymptomata, fedfanguis quoquehinc coagulatus praefer difficul­

tatem fpirandi, cordis anguftias &c.bubones, carbunculosatque pete- chias formet. Atque hanc fuam hypothefin variis obfervationibus ic ratiociniis comprobare ,illisque, qui fine terrore, per contagium merum,infeftos quosdam fuifle afferunt, iatisfacere prolixe conten­

dit. Quo facito & poftquam peftis hujus invadentis figna eiusqtie varium eventum recenfuit, praefervandi abeadem rationem decla­

rat. Cujus o c c a fio n e pleraque ha&enus ab Autoribuscommendata Amuleta rejicit, horumque potentiam fufpeftam reddit, radicem C ol­

chici tamentanquamcertisfimum amuletum commendans. Etho- mnium

26ό A C T A

tnttlutr honift\ufum,fi quem praeftent, illum efle fatetur,quod talibus confifi prxftdiis magnanimitatem induant, fpiritibusque robur contra contagii horrorem concilient. Pariterquoad odores, hirci foetorem aliaque graveolentia ridet, fragrantium applicationem vanam, dubi- am ,h no nocivam proclamat: In conclavi tamen aegrotantium defla­

grationem pulveris pyrii aliaque pauca naribus admota aut fub lingua detenta &mn/iicata permittit. Hinc de Alexipharmacispra:fervationis gratia affiunendis,v. g.Theriaca, acetis medicatis, fumo fuiphuris &c.

agit, horumque ufum pariter evanidum, Sudoriferorum vero & La­

xantium vim prxfervatoriam infnlfam atque ridiculam credit. Qui- buspramiifis idem Autor quasdaprafervandi regulas tradit,qua:prae- primisineoconfiftunt,utoccafionesterrorisacriaufeas cum omnibus illis, qux vires enervant, fugiantur, qua: vero fpiritus roborant, ailu- mantur & adhibeantur, non negledtis, quae copiam ac pravitatem humorum exturbant, remediis, fc. Venae feclione,cvacuatione & alte<>

ratione. Tandem Curam pellisfubneitit, ejus quatuor indicia itippo- nendo, ac primo ideam conceptas cum terrore peftis, ut caufam proxi­

mam, per morbi hujusque periculi disfimulationem, omniumque qua;

metui ac deiperationi anfam fuppeditant, prudentem declinationem eradicandam: fecundo hinc coagulatum fanguineiri per fudorifera diffolvendum : ««rofymptomata connexa mitiganda: ac quarto Bu»

bones ac Carbunculos,tanquamproduftum morbofum, per externa tra&andos. Libi inter alia Vomitoriorum ufum damnat, eumqu6 non, nifi fub certis conditionibus & rariifime admittendum efie mo­

net. Oleum fcorpionum pro repellente habet, hinc bubonibus mini­

me, Ied pedori ialtem ac pulfibus, illinendum commendat. Pariter bufones bubonum tumores potiusrepellcre atque eorum dolorem fe·

clare, neutiquam venenum ex iisdem attrahere, multo minus, juxta i aracelfumacHartmannum, applicatos intumefeere άυτίίί]ης teftatur»

Re l a t i o d e m o n s t r o v i t u l i n o

-

humano a Dn. D . S ch rejer Phyfico G & en fi com m unicata*

E

" ' tum

E R U D I T O R U M . ιβι

K k £

tum erat caputhulnanum. Hujus in fuperiore parte eminebat vela­

mentum membranaceum mitriforme corrugatum: frotvsfpjthanum excedebat, & ubi definit, oculi erant claufi, e quorum regione in u- troque latere erigebantur aures felinis non majores. Nafum ( defi- cicbat vero finiftrum foramen) habebat depreiTum: os patulum,utrin- que dentatum. Mentum ornabant pili barbam caprinam mentientes.

Collum videbatur elongatum: pedus vitulinum cum anterioribus pedibus: pofterioresfuilli, fuillaque cauda in extremo piloia. Caete- rum totius monftri cutis nigricans erat ac a pilis nuda,iexusque rnonftrumfaeminei. Interiorum examen vehcmentiillmu? faetor prohibebat.

E X C E R P T U M E X L I T E R I S I L L U S T R I S

Hevelii die p Jun ii) hoc Anno} Gedani datis·, de ph&nomeno quodam aereo obfer^oato^

A Djiciophamomenumquoddam aereum hicGedamtvomtapnde, X jL d ieic. io A p r i l . f t . n. vefperi, occidente iole a me ipfo obferva- tum. Quo temporefol ad occafum vergens longi/limos ac lucidiffi- mos radios furfum verfus projiciebat, inftar caudae cometicae: in quo­

rum cuspide, fpurius ibi, & quidem in inverfo quodam arcu coloribus variato, inftar iridis,diftinile apparuit. Ego in ea fum opinione, fi hocce phaenomenum citius fefe mihi eonfpiciendum exhibuiiTet, in folis fcilicet elevatiori fitu, line dubio plures Parelios ab utroque latere, cum caudis & aliis arcubus circa folem exiftentibus, ut fieri plerumque folet,comparituros fuifle. Proinde hocce phamomenum non nifi fpecies, vel particula fuitpareliorum. Ego, uti ex Mercurio meop. 1/4.

liquet, iemelieptemibles fimul inlucidiifimis maximis arcubus, cum quibusdam caudis, in adverfas coeli partes,refpedu genuiniiblis,excuv- rentibus, ccelo fereniffimo, in ipio meridie, anno fc.1661 die 2o F eb r.

ficutiexipfoibidemappofitofchemate patet, obfervavi. An fimile phsnomenum unquam ab ullo alio deprehen/um hadenus f it , non­

dum cognovi.

E X C E R P T A E X C O L L E C T I O N I B U S

philofophkis Anglicts n.j,A tl6%i, p,66 fq-

Obfervatio EclipleosLunaris 29 A.ug. ιό8ι ft. n. nia- ne, in obiervatorio Regio Parifienfi inftituta.

Digiti

τόζ A C T A

J ,

" f

Ί Μ ν XIII ././ /’

\ ncmomenum zjfereu mm n n o i^ T & x -d ie ic Jln ri/.v -e /fiS o r.ii.^ B .

G f x> a m t

J '^ i o n jlr u ’iif)Jiiu -b n o _

^ jju m a n u m .

Digiti . Eclipf.

D /. //.

g. i<5.

9- 9- io.

4, 4 <S.

lpririeipium.

lUmbraeappulfusad Grimaldum.

Ad Tychonem.

Adcenrriim Luna?.

Ad medium Copernici.

Ad Ariflarchum.

O.l Ad medium Manilii.

Ad Plinium.

2. 0. Ad inferiorem partem Maris Caftii.

31. 20. [Ad fuperius latus Marii Caftii.

1. o.lMaximaobfcuratio.

| Reditus Umbrae.

o.lAd Ariflarchum.

\ Ad Centrum Lunae.

Ad Tychonem.

FinisEcJipieos.

TotaDuratio.

N o ta: Hora5.13 min.jdfec. apparens Altitudo fuperioris limbi Solaris erat 17 min.io fec^Lunae 1 gr. n min.jo iec.

E R U D I T O R U M , _Z6x

H. /. //

I. 58· 3° · 2. I. JO.

2. 8 · O.

2. 37. 30.

2. 39. 30.

2. 40. O 2. 5 / . 30.

3. I. o.

7. 30.

18. 30.

35· 45- 47. O.

29. o 4 1.3 0

13. o.

14.

I Tempora Jp er Hor olo·

H. /· //.[h. J3· ° 5’ 00. 13.

4<5. 30.1 i 53- 40.

55· 40.

\ 5«. 00.

H· oj. 20.

i

5* 5°· 14.

7· 1

e a d e m e c l i p s i s

Tempora I Obfervata Greenovici,

Aug;.

ferm na’\ ¹⁸ P°fi ™ed^ ° a/ eel: ArfX i

/.

41· 3°

Jo , Flamfteed.

Unse Diameter <$191.30 53*.

'Penumbra Notabilis.

48 . 4 0 . Penumbra Denfa.

jo . 40. i Initium.

53. c o .j Umbra ad Montem Climacem.

58. 20., SinusSirbonisihcipir.

00. jo .(Mareotis incipit.

2. 3o.jMons€atarades incipit.

TcwporA