Acta Eruditorum […] Calendis Aprilis, Anno M DC LXXXII, N.IV

A C T A

E R U D I T O R U M

publicata Lipfea.

Calendis Aprilis, Anno M DC L X X X II

S T N T A G M A I N S C R I P T I O N U M ROMJE 'veteris: quas collegit & Commentariis illufiravit

THOMAS REINESillS. Opus poflbumum*

Lipfiae,famptibus Jo tFritfchii haeredum &Jo.Frid.Gleditfch»

K 1682, fol.

P

num expofita ante & obfervata fuiffent, quam Iftc fuum Opus vere incomparabile publica expofuiflet luci. Ha:c igitur novisfime re­

perta , & varie hinc illinc difperfa,fummo ftudio, partim ex editis ab ifto tempore Doftorum Virorum : Aringhi, Aventini,Barthii.Bofii, Boldonii, Capacii, Chifletii, Chorieri, Freheri, Grafleri,Gutherii, Lazii, Liceti, Lipiii, Manutii, Meurfii, Palermi, Panvinii, Pighii, Pignori),Rciendii,Salmafii,Savaronis,Schotti, Seldeni, Servii, Sir- mondi, Sorbierii, Tomafmi, Triftani, Valefii, Urfati, Vosfii, Vel- feri aliorumque literis clarorum hominum Scriptis; partim Amico­

rum eruditorum: Bartholini, Bullialdi, Graevii, Gronovii, Heinfii, Holttcnii, Lambccii, Langermanni,Monavii, Naudaci, O pitii,Pa-

«i,Piccarti, Puteani, R h o d ii, Ruperti, Scriverii, Sponii, Volcam- Vorftii epiftolis, horum ope&fuggeftione adjutus collegit, &

«adetn, quamGruterus tenuerat,ratione digesfit THOMAS R E IN E - SIUS. Commentationibus etiam neceiTariisadjc&is, & noviter pro- tataslnfcriptiones, & complures,quas GruterusaJiivc antea exhibue-

M . rant»

Ν. IV. 89

rant, illuftravif, ex obicuris peifpicuas, cx mutilis integras, ex (lepra - vatis corredas exhibens: adeo ut multa exhocSyntagmate lux Gru- teriano Operi & pluribus vetuftis Monumentis aliis inferri iutclli»

gendum St.

Mituerat quidem primum Autor Inicriptiones quasdam a Gruteropublicatas, non minus indodorum marmorariorum culpa, quam incurioiorum defcriptorum negligentia, temporis etiam vitio corruptas &depravatas emendare, quibus libro Commentario itlu-·

ftrandis inter magiftratus, quem Altenburgi gerebat, m unia, Sc cu­

ras officii medici,quam artem per annos paulo minus quinquagin- tapublicis ftipendiis fecerat, infudabat: fed dum ifti intendit Operi, natum ipficonfilium, illas, quae Grutero vifas non efTent Sc praetcritar, colligere, earum que vel ut novarum accefiione Opus ingens 8c admi­

randum locupletare & fupplere; has autem noviter repertas illu- ftrando,iis fimul quas Gruterus attulerat,lucem inferre. Inquopro- po/ito ita profecit, ut earum partim e manibus Amicorum accepta­

rum,partim e libris diveribrum argumentorum &idiomatum excer­

ptarum infigncm copiam acquifiverit, e qua Gruteriani in Operis modum diipofita Syntugma ifthoc conftipavit. In quo ordinem ie- cutus eft, qui Scaligero & Grutero, dum is vaftum fuum Opfcs con­

cinnabat, placuerat: nam viginti Clajfibiu omnes, quas vel in libris reperit, vel ab Amicis transmiffas accepit, Infcriptiones complexus eft. Ac prim a quidem Diis dedicatorum, templorum, aliorumve locorum facrorum & iacrificiorum ; fecunda Operam & locorum publicorum 5 tertia Cacfarura, Imperatorum, Auguftarum & Regum;

quarta Annalium, Adorum & Hiftoriarum; quinta Sacerdotum,

F l a m i n u m , P o n tific u m , Augurum, Miniftrorum facrorum, Ludio­

num Sc h ir adfinium; Sexta Magiftratuum majorum minorumque

& quorumvis honoratorum; Septima Decretorum publicorum , Se- natusconfultorurn,Legum, Fcederum, Statutorum, Contraduum- queinter privatos; Militarium;Nona Libertorum & Officio­

rum Domus Auguftse; Decima Ordinum, Collegiorum, Corporunft

& quarumvis Sodalitatum; Undecima Officiorum minorum, ftudio- tum, artium & negotiationum; Duodecima Affectus Parentum erga Liberos; Dccima tertia Atfedus Liberorum erga Parentes; Decima qum ,i ASedusConjugum; Decima quinta Affedus Fratrum Soro-

rsnu

90 A C T A

rutnque; Decima fexta Gentilium, cognatorum, propinquorum, hae­

redum, familiarium, amicorum,focUlium, benemeritorum, aliorum- q u ep ro m ifeu a; Decimafeptima Singulariorum ab incertis; Dccimλ ί,Βανα Affectus Dominorum erga Servos Libertosque, Sc horum ad- verius illos; Decima nona Affcdus Libertorum & fervorum inter fe

& fuos; Figef;tua Ch ri ili an or u m veteris Eccleiia; Monumenta exhi­

bet: qmbas Appendixfubje&a eft, eas Inicriptiones illuftratas C om ­ mentario Mens, qu$ digeftis jamClalfibus cumfupcrvcniilcnt, iuo ioco reponi non potuere-,.

Abfoluto & elaborato hunc in modum Syntagmate hoc, Autor congeifit & elucubravit fummoftudio & induftria incredibili EPO - NYMOLOGICO!Si,quod five accefforium Operis hujus, & late d if- fufus abfolutilfimus Index (in iftius formam, qui in Gruteriano O - pere tertii & vigefimi locum implet) habeatur; five novi & feparati Operis appellationem fuftineat, perfedam iane cxpletamque omni­

bus numeris & partibus Cognominum Romanorum notitiam itappedi—

tabit. Quamvis autempraecipuus fcopusOperis hujusRomana fim>

non ignobilem tamen ejus partem Graecorum etiam aliarumque gen­

tium, fed cumprimis Germanorum, faciunt Nomina propria: quippe quibus detritis, inquinatis, disje&is & deflexis genuinam formam priftinamque dignitatem & celebritatem reddidit,& Germanis Ger­

manos reftituit. Quo ftudio non magis horum glorias quam utilita­

ti publica profpexit,& inprimis Hiftoria; lucem praetulit. Nam cum Graeci Latinique Scriptores multa de Germanis & exteris nationibus aliisj quas communi Barbararum appellatione compledebantur, lite­

ris tradiderint; ignoratum tamen fuit ha&enus, quinam praeclare i itas resgeflerint,aut fi non ignoratum id plane, confuie tamen & tur­

bare animo conceptum eft, dum vel difcernendi conjunfti, vel difereti fuerunt conjungendi: pluribusieculis diftantes ad eandem a:tatem, ad diverfas relati qui eodem tempore vixerant: unus inepta diftin&ione multiplicatus,plures contra,velut acoquo jura, in unum cofufi & per­

mixti. Quod quantas in hiftoria turbas excitet,foli ignorant,qui ingen­

tia (olidae hiftoriarum cognitionis commoda non infelligunt.Haec ve­

to omniaEPONYMOLOGICO ifthocad liouidumabAutore produ- ftiiunt: in quo praeterea infiniti Autorum loci emendati, C o n f t i t u t i o -

numia Theodofiano & Juilinianeo Codicibus iu- &. fubfcriptlones M 2

E R U D I T O R U M * 91

refte conftitutae, abrupta & difpalata Legum fragmenta corporibuf fuisjunfta: &quicquid veterum elegantiarum inconfulta, & fuperfti- tiofa librariorum corre&io Scriptoribus eripuerat,maximam partem redditum eft&reftitutum, Qui iiber iane eximius, multis vigiliis abAutoreelucubratus,publica luce omnino dignus eft, eique fifte- tur, ubi|fortunam Syntagmatis hujus, quod praemitti Pal erat, exper­

tus fuerit fecundam,qui excudi iftud curavit. Nam utrique Operi fimul fumtus impendere librariorum perGermaniam a fflifix res haud patiebantur. Igitur ipfaslnfcriptionesearumque Syntagm a, quod GRUTERIANI OPERIS SUPPLEMENVUM ET C O M M EN T A - RIUS dicipoteft, prsmittere voluit Bibliopola, qui in poflesiionem Manufcripti utriusque Operis poft Autoris obitum (qui placidus Septuagenario d, X VI Kal. Marf. Anno M.DCLXVII obtigit) perve­

nit: conftitutum habens, ubi avidos Antiquitatis eruditae amatores intellexerit,EPONYMOLOGICUM eidem prado,quod.S>»?tegm<z hoc expresile, iubmittere & publici juris facere. Ut Monumentorum ve­

terum curiofus indagator, poftquam e Syntzgmate Vi&oris gentium Populi facra & ceremonias addidicit; publica Imperatorum , Con- fulum,iEdilium, privatorum quoque hominum Opera perJuftravit;

Magiftratuum in Urbe, provinciis, municipiis, colonis, decoram feriem; accuratam Ordinum,Collegiorum, Sodalitatum, Cerporum enarrationem; Militiae etiam gradus; privatamque pietatem &dome- fticos affe&us cognovit; in EPO NYM O LO GICO , velut in atrium aliquod nitidisfimumdelatus,circumftantes majores fuos, vel gentis fuae proceres, quorum Saxa antea perluftra verat, ipfa vetuftate vene­

randos intueatur, nominibus, tempore, feriptis geftisque adeo fuccin- ile collocato s, ut nunc demum ab hoc ordine, in quem follicita Rei- nefii eos coegit induftria, immortalitatem tot Nominibus,quas e mo­

n u m e n t i s vetuftis produxit, promittere liceat. Fruftra ianeiperave-

rant mortales, laxorum perennitate prorogatum iri fuum ad feram pofteritatem nomen, ac memoriam fui marmorum beneficio in lon­

gum extendi pofte: quibus tamen & ipfis mortem infert aevi longin­

qua vetuftas,quod teftanturtct trunca; ftatuae,fatifcentestabularum cruftxjfemefa columnarumfrufta, cipporum fragmina,& quaeolim vias fuperbe praetexebant monumenta late agris disje&a & obruta, aratris eftofla iaepe, ruderibus involuta, at que fuo revulfaloco /itu

mufeo-

5* A C T A

nmfcoque obfita, obliterata,oblimata, cuneis diffidi, trita rotarum orbitis, f ’1 ndamentis interdum aedificiorum adhibita, fuggrundiorutn

ftillicidiis, fluminum marginibus,viarum ftratis, urbium purgamen- tisdeftinata, alieno fepulchro illata, translata toties & jad:ata : Nulli pedes in frontem,nulli retro,nusquam ambitus & maceria: nihil ia- cri & religiofi. Cafiaigiturnomina,&ignoti in ipia interdum pa­

tria tituJi; peregrinae]ue inicriptio. Felici tamen induftria R E IN E - SII iiiis plurima Manibus reddita funt,&ex ipfis Fragmentis Memo­

ria eorum, quibus pofita primum fuerant,adferta eit: ut chartae hae faxearn ifta*i perpetuitatem, materis vitio jam fenefeentem, nova perennitate munire cenfendae fint;

Ecce vices rerum, tandem quoque Taxa fatiicunt, Et manet aeternum quod levis aura movet.

EP1 P HA NI 1 O P E R A G R M CO- LATI NA, cum 'verfione & Animaduerfionibus DI O N . ΡΕ-

ΊΑ Fll. Editio noVa,Appendicibus quibusdam auffiior.

Coloniae 16&U in fol. z. Tomis·

Sumptibus Jerem ,Schrey,( f H einr. Jo h . Meyeri.

C

ta, & cum interpretatione nova ac Animadverfionibus eruditis edi­

ta Parifiis Opera, de bonis literis bene ie merituros exiftimarunt bibliopolas, qiu Z ^irecu d l· ca curaverunt: ita quidem ut nova haec editio veterem plane referat,Sc plagulae hujus novae impresfionis to­

tidem plagulis prioris editionis refpondeant; typorum vero Graeco­

rum majoradhibitus nitor, quibusdam etiam accesiionibus potior habenda fit nova. Praemittitur enim Vita Pemvii, quam eleganti Oratione depraedicavit Henr. Valefius,exp0fim etiam in Bibliotheca Soc\etatis JefuaRibadeneira coepta, a Ph. Alegambe continuata, a fevero ad Annum ufque L X X V I produfla Nath. Sotvellus. Car- wra item praefixum habet, quo mortem ejus profecutus eft llhiftr.

Ivi j Mona-

ERUDITORUM.

94 A C T A

Monaiterienfis &Paderbornenfis Epifcopus Ferdinandus Furftenbetv gius. Sub unum quoque confpe&um omnia Petavii Opem juxta an­

norum feriem; quibus ab ipibicripta & emifia funt in publicum, di- gefta iiftuntur. Animadvcr/ionibus vero bin® fubjiciuntur Appen- dices, pro iftis vindicandis abAutoredocih's/Imo ad verfus Maturmum Sirnonium Anno 1624, & Claudium S.ilmafium Anno idjo fcriptae»

poftque editas Animadverfiones publici juris fadte. Ac poterat quidem pluribus Acceilionibus editio ha:c nova augeri, fiad jed afu- iffent fcripta ifta, ad explicationem & vindicationem nonnullorum Epiphanii locorum facientia, qua: fub Antonii Kerkoetii <fomine ad- verfus Salmafium, qui Francifci Franci nomen fibi fumferat, in v u l­

gus fparferat Petavius, amarulenta non minus quam erudita : fed quando iftis nomen fuum priefcribere noluit Autor,ea Animad- verfionibus his anne&ere veritus eft, qui editionis Epiphanianje cu­

ram Lipfi® gesfit.

HISTORIA CRITICA VET. TESTAM ENTI

Hifioria Textus Hebraici a Μοβ ad nofira

ufque tempora^,

Autor? R*P. R I C H A R D O S I M O N E ,

Presbytero Congregat. Oratoriae.

E Gallico in Latinum verfi*

N A T A L I A L B E R T O de

VE R S E

S.Theolog.& Medic.Doft.

A m ftelodam i, Juxta Exemplar impreflum Parifiis

1681· 4to,

E

dum & fu m m x eruditionis Scriptum,Angularia plurima in Textum Hebrscum Vet. Teftam. & praccipuas Verfiones tum a Judaeis, tum a Chtjftianis editas compie&eas: quod Latio donatum» cum aliqua

PtcC-

Prsmonitiohe ad Ledorem, publici juris dentio facere nullus dubi­

tavit Interpres docti siimus, innumerarum illius obiervationum fin- gularisfunarum rationem potius habens, quam aliarum quarundam exiUo contra fontium authoritatem eruendarum coniequentiarum, quas nec Autor iple admittat, Sc adverfus quas nemo non Erudito­

rum fe facile pramunire posfit. Nos, quod noftri inftitutieft, hic agemus, hoc t&,fiopum & fiummam illius Hiftoriae Criticas hiftoricc cdifleremus, ut quid inde fibi quis polliceri posfit, intelligat, judici­

um erudito ledori, & accuratum ejus examen aliis, quorum hoc eft ftuditim, committentes; ad quod etiam Vir Clarisfimus Ezecbiel Spanhemm in Literis ad Amicum die io Decembr. 1678 Gallice feri- ptis,&Amftelodami annoi679 aDaniele Elzevirio,quanquam fup- preflo Autoris nomine, editis, jam viam ftravifle videtur.

De SCOPO E T CONSILIO totius opiiis tum rede judicabis, fi quid Autor em ad fcriber.dum impulerit, quevs adminiculis in uftim advocatti, &cuiHypotheftpotiflimum innixtu novam illam Criticam concinnarit, ex ejus Praefatione & primo Hiftoriae hujus Capite, no­

bis praeeuntibus, obfervaveris. Scribit nempe Autor in Praefatione, fedum Critica in Scripturam aliorum opera legeret, & in proprium fuum ufum vitia eorum annotaret, comperilTe, neminem hadenus penitus CriticamScripturae novifie aut inveftigafle, neminem non juxta fua praejudicii* ea dere differuifle. Judisos verbi gratia non alios Autores, quam fuos,confuluiffe,ac miratos efle,quae nequaquam intel- ligebant: inter Chriitianos autem plerosque Patres adeo in gratiam veterum Ecclefix Verfionum praejudicio laboralle,ut plane Textum Hebraicum negligerent: defuiffe quoque illis multa ad perfedamScri- ptursCrifin inftituendam : modernos quod fpedat, feu Catholicos, feu Proteftantes , neminem non praejudicio laborafie, ambos Bux*

torjfios nil feru.e aliud in plerisque fuis operibus, nifi immodicum ergaRabbinos ftudium,negkdlis aliis Amoribus prodidifTe : contra Morinum adverfus illos, etiam antequam legiffet, odio affedum fuiffe,dumque meliores Ecclefis vertiones propugnare ftudet, un­

decunque argumenta collegiffe, quibus Bibliorum originalia evertat:

plus certe judicii in Ludovici Capelli Critica elucere, fed & illum, cum:

varias tantum lediones conquirere iatageret, nimis eas multiplicai&s S? vero vu hac Hiitoria m ulta proferre, quibus plurimseLedionum

4 -iaiie»

EUDITORUM, .py

varietates explicari pofTent absque co, quod illis in locis haducinatos fuifie Exfcriptoresdicamus: poluiffequoque Capellum 8t retuJiilc in numerum Variarum Ledionum manifeftiffimos Exicriptorum erro­

res, qui quidemjuxta probatiores Codices emendari potuiffent: po- ftremo non fatis autoritatis Maiora’ fribuifle: etfi enim Autores ejus infallibiles minime fuerint, non omnino tamen (pernendam aut rejiciendam hoc nomine, quod ejus autores Ju d x i fint, quos, cum dc ledionis ufu agitur, confulcndoseile ipla ratio iuadeat: non im­

pedire tamen ifta aut iitnilia apud Capellum obiervata vitia, quomi­

nus ejus Critica exteris omnibus anteponatur. Et hajus adeo iau- dati feriptoris exemplo fe motum fatetur Autor,ut Hilloriam hanc Criticam Biblici textus & praecipuarum Verfionum, tum a Judicis, cumChriftianis editarum, componeret. Cum vero CapeUtu ic mul­

tas aliasVariasLedionesobMSS.Codicum penuriam adnotare non potuifle conqueratur,huic defedui fe obviam ivifle feribit Nofter,con- quifitis,&undiquaque fibi multis egregiis Codicibus, quv,s diligen­

ter quidem i nipexerit, comparatis: illorum Codicum ope Regulas dediffe,quibus errorum & vitiorum, quae in Textum Exicriptorum negligentia invedafunt, originem invenias , ut hoc p a d o germana Biblici textus ledio commodius reftitueretur: ex illis quoque bo­

nos & legitimos Codices Hebraicos a malis & corruptis difeernere

U t posiis,ejus rei gratia plurimorum examen mftituifle,\n quibus quid

defideret,quid probet,annotarit. Deinde quia Judaei Maforett, mul­

tas, ceu feribit, in textum Hebraicum immutationes intulere, horum

q u o q u e C r i t i c a m multis praetermisfis Autoribus,qui deilla ex priva­

tis praejudiciis, vel ex aliorum fcnfu judicarunt,apudMaforetas ipfos legiffe, imo cum attentione perlegifle, & aequum fe iis ubique judi­

cem, quantum licuit,praeftitilTe profitetur; mediam /ic quafi viara ampledenstutn inter illos,qui Maforamcontemnunt,aut cum Ifit- ACoVoflioprorfus improbant & rejiciunt, quod rion permultas ex illa RegulasadLXX Interpretum & veterum aliorum veriionis defenfio- nem hauriri polle a n im ad verteru n t; tum inter hos,qui eam infallibi­

lem centent, quia, ut ille feribit, non fttis accurate verliones, quas Maforam antecellent nt, expendere. Maforam enim feu Traditionem nunquam adeo modum legendi textum fixille & fanxifie, quin quod pro temporum & locorum circumftantiis ledio variaverit, oftendi

5>6 A C T A

poffir. U t ergo modum illum, qui ad inveniendam veritatem requi­

ritur, pi-e exteris omnibus, qui circa hoc negotium occupati fue- runt,fervaret, id quantum fieri potuit , praeftare fc conatum fuiffe dicit, fuam hincHebrxo originali, fuam illinc .Vettonibus veteribus autaritJtem illibatam conicmndo; ncc in gratiam G i;:c x linguae, nec Latina:, nec Hebraica, nec alterius praejudicio fe affefium fincere teftando; tantummodo accurate juxta ordinarias Criticae Regulas 3c Textum ipfum, & ejus Verfiones expendendo, & variis annotatis Le­

ctionibus oftendendp, quo paitohodiernorum Codicum menda Sc vitia cafligari poifint. De extero nihilferme fibi defuiffe feribit ad Jiocopus omniexparteabfclvendum: nam&penes-fe diu fuiffe in­

numeros Libros ab Oriente allatos, Srjam.in Bibliotheca PP. Oratorii Domini JESU extantes: otium praeterea abunde adfuiffe, imo Ami- eorumfuorum ope plurimos ie Eruditos in dubiis hinc inde fubortis

£onfuluiffe.

Hypothefis in hoc Opere potiffimum regnans eft de Biblioruna Hebraeorum Au£toribus,quos certi generis Scribas fuiffeftatuit; qui iam indea,MoCis tempore apudHebneos extiterint, &: quamdiuilfo,-

I u m Respu blica fteti t,fmg u ia hujus Reipublicae iua: .Afta fumma fide collegerint, inque publicis & ad id dcftinatis monumentis affer varint.

Hos cum Jofepbo dcplerisque Patribus Prophetas nominat,.quia fc, Deifpiritu afflati fuere, & Scripturam omnem Prophetia: nomine do- nat Petnu^sipoflohu, Eosdem etiam Scribas, abipla icriptirra, vel publicos jJ-xfcriptores vult appellari, ut hoc padxreos diferiminet a reliquis aliis Scriptoribus , qui pro affectu & praejudicio fuQfum tem­

porum Annales icriberefolent. Tales Scribas fuiffe dicit,Samuelem, JsJathancr.i, Gadcm, AbiamSn: aliquot alios, qui lucrum temporum Annales icripierant, e quibus non minima Librorum Publicorum pars, utpote Judicum , Regum, Chronicorum & Paralipomcnoil concinnata fit. Juxta hanefuam hypothefin folvi ait multa quxin Pentateucho exiftunf, & videntur fimul fupponere, Mofen ipioruin Autorem non fuiffe. Nimirum quicquid in Libris illis Hiftoriam ipeftat, Scribis adierit de Mofem tertia perfona loquentibus, & fimi- ha non pauca habent ibus ^ quorum Mofes Autor effc nequeat: vicis- iun quicquid ad-leges & jura pertinet, ipfi Μοβ vindicat, &c hac ratione totum Pentatcuchsm Mofis efle» jure merito affirmari

N " P°ffe

ERUDITORUM. 97

poffe putat: quoniam illius Scriptorcs Mofis tempore vixerint, & non nifi )uiX\xMofis illum conicripierint. Εχ eadem hypothefi folidas rationes fe reddere pofie dicit, cur tot in Scripturis additiones & im­

mutationes, quas alioqui nullo pacto explicaveris, hodie deprehen­

damus ; finempe obiervetur, hos Prophetas fcu publicos Scribas pro fuo officio non tantum fuorum A da temporum collegiile, fed & ali­

quando Adis a praedecefforibus fuis colledis, iisque vel addendo, vel detrahendo, & immutando, prout expedire judicabant Ecclefix tum temporis, novam formam induxiffe, illibata interim S : Literarum automate; quandoquidem illarum mutationum Autores Viri Prophetae ac coditus afflati eflent, ut proinde, qua; ipfi immuta­

rent, parem cum reliquis non pollent non habere autoritatem.

Multum pariter hac fua hypothefi juvari feribit explicationem innu­

merarum Quxftionum circa Chronologiam & Genealogias. Sifemel enim recipias,hofce Libros prolixiorum Inftrumentorum "ompendia tantum ciTd, & populo tradita folumfuilie, q Liie illi erudiendo idonea magis judicata fint, per fe patere dicit, relatas ibi Genealogias imme­

diatas norieile, nec certam & infallibilem juxta eosdem libros Chro- ftologiam componi polle, quandoquidem res geftsnoniemper, quo tempore evenere,referantur,fedfaepe plura acta funulconpsnda fue­

rint, dum in Epitomen redigerentur , & Lector fimul ad eadem illa A d a , prout in archivis prolixe continebantur, remitteretur,· Ift©

quoque pado Spinofn argumentis ex hifce Scriptura: immutationibus

&enantiophaniis ad ejus autoritatem infringendam dudis, quafi nil iftse divini haberent, refpondet, ac illorum fimul audaciam retundere fatagit, qui Sacrorum Librorum Autores in iis tantum, qiue ad fidem pertinent, a Deo infpir'atosfuiflc,contendunt,C3etera non magis pro divinis habenda efle, quam eunda illa, quae Viri pii ac religiofi feri- berefolent. Cum enim periculofahsc valde fententia videatur, &

Novo Teftamento in Scriptura Veteris nil non Prophetkum & Divi­

num agnolcenti diametraliter fit oppofita, talem le feribit hypothe- fm conftituilTe^qua viris Divinis & Prophetis adlcribantpr omnia in Sacris Literis comprchenia; iis ialtem mutationibus exceptis, quae lapfu temporis & Exicriptorum incur-ia & efeitantia contigere.

Nam praeter iflas immutationes, ab iis qui cum autoritate Bibhorurn B ieviariafcnpferu ntfad as,plu res adhuc alias agnofcitAutor,quas noti

98 A C T A

ipfis Sacrorum Librorum Autoribus, fcd potius com m uni veterum

o m n iu m fib ro ru m fato, aut fi vis infortunio im putandas effe dicit,

c o n fir m a n s hanc fuam fententiam ex modo, q u o oiim Libri in parvis

m e m b r a n is fcribifolebant, qua: ali* fuper alias circa lig n u m ali- quodconvolvebantur, nec interie confuebantur. Sic enim accidifle fcribit,utnon latis accurate voluminum illorum ordine fervato , re­

rum ipfarum difpofitio & ordo pluribus in. locis im m utatus fu erit.

Et magnas illas, utipfi videntur, m utationes, quas Bibliorum co d i- cibuscontigiileoilendit, ex quo prima Originalia periere, Proteftan- tiiim, ipforumque Socinianorum , qui hodiernos illos Codices He~

braros confulunt, fententiam funditus convellere p u ta t , cum tan - tumabfit, ut ad Controverfias dirimendas compendiofior & tu tio r methodus Scripturaexifiimari debeat, ut.eco*#ra in hac fua Hjftoria oftenderit, fi quidem juris norma an<Rii'afaftifeparetur i„ e.nifictim Scriptura Traditionem conjungas, nihil fere certi in Religione fu tu ­

rum effe', ncc divino Verbo fieri injuriam, cum illi Ecclciia; Tradi­

tio conjungatur: Eundem enim, quinos ad S. Literas am andat, ad Ecclefiam quoque fuam, cui iacrum hoc depolitum concredidit, nos

amandare,,

H ic de Scopo & Confilio Ancioris dicta funto; iequitur nunc fum m a fotim Operis in tres Libros divifi, quorum P R I M U S unum &

triginta capita^complectens iat multa habet de Sacrorum Librorum A utoribus; de Prophetarum apud Hebraeos munere ac poteilate li­

bris facris addendi, detrahendi; dc origine m utationum aliquot in Textu Biblico,eorundemve aftorum in aliis & aliis feripturae Libris cum varietatibus aliquot repetitorum caulis; de m utationibus,qua:

in Libros iacros irrepfere, praiertim poft Captivitatem Babylonicam, ex R abbinorum Sc Patrum fententia; de m o d o quo Bibliorum bre­

viarium factum . His ita Gap, 1,1^m , & IV, pertradatis, mox cap.

V, & VI, probationes & argumenta fubjungit A utor additionum

&aliarum im m utationum , q u s Scripturis , & in fpeciePentateucho

^ontigere. Variis item exemplis oftendit,Mofen om nium plane q u x in Libris ab ejus nomine dictis extant, autorem efie· non pofle, a d ­

ditis refponfionibus ad Judaeorum hic cShtradicentium o b je c lio n c s

cumnovis in eorum opinionem argumentis. Cap. VII ^{m o d u m} expo­

nit, quoV^-i legi sferipti fuerint: HincLibros Patriarchis ante Aiofin N 2

E R U D I T O R U M . 99

adfcriptos recenfet, Sabbaitarum e t i a m , five Veterum Chaldaeorum H iftoriatn tradit. Cap. iX dealiis S crip turx Librisdiflerit, q u o ru m collc&ionem ad magnam fub Zta&vrSynagogam referunt : Hujus Sy->

nagogae examen, & cujusque libri Scripturae in fpeaefufeipit. Cap. IX Librorumiacrae Scripturas generalem D ivifionem tr a d it, Judaeos Sc Chriilianos Autores inter le hac de re co n c iliat: quo ienlu Judaei DanielemProphetam effe negent, cxplicat, & hac in p arte a Chriftia- iiis non dritenrire docet. Cap. X, XI, XI], XIII, contra R. Jofeph Albo pro lege Molis nunquam corrupta pugnantem dilputans, cx Pentateucho Samaritano probari poile negat, etiamnum hodie lu p c r- efle prifeum Librorum Mofis apographtim . Inde Textum H e b ri'o - Samaritanum in particulari fub examen vocat:, nec Judaico p ro fe­

rendum m o n e t, divftrfisque variarum Lectionum exemplis cum obfervationibus in eundem*l!lWitis , de Characteribus Samaritanis, corum que origine, & convenientia cum Phoeniciis literis, ex aliq ao t Graecorum Patrum teflimoniis rite explicatis, de Codicibus Sam a­

ritanis, dequelitera Tbdv erudite diilerir. C ap.X IV , XV,de Lin­

gua Hebraea quaerit, an prima linguarum ? & q u o m o d o p rim u m in­

ventas literas? Poft variarum hac de re fententiarum conciliationem ’ accuratius, quom odo inventae fint lmguae, ex p o n it, facta hic cru­

dita de Origine L inguarum digreilione. Cap. XVI, & XVII quis flatu? Hebraei textus a reditus ex Captivitate Babylonica tempore, quis xtate Jefu C hrifti, & initio Chriitianae R eligionis, quis tempore PbilonL· & Jofeph iiuerit, exponit: ibi deSecta Sadduc&orum univer- fas Scripturas adm ittentium , «Sc Codice Hebraso a LXX Interpretibus nfurpato 5 hic de Jofepho m inus accurato Scripturae traftatore, ac fubfecutorum J u d a o iu m maiore diligentia ex occafione Religionis Chriitianae nata Ledtorcm inform ans. Cap. XIIX & X IX con tra M annum & Vojfium calam um ftringit,ac Judieos ficros libros n o n depravaffe o fte n d it: addiia Patrum , maxime Ongcnis & Hieronymi, de Textu H ebraico & LXX virali veriione, iententiae explicatione, morem feribendi hiice duobus Scriptoribusiblennem pluribus expo­

nit, cum obfervationibus aliis non pa/Em obviis. C ap. X X , X X I,^

XXII, XXIII, ftatum Hebraici textus in primis Chriftianifm iieculis uWvus pandit: varias Scripturae le&iones in T halm ude occurrentes^

tumdtvcrfitate Codicum, quibus Synagogae utuntur, & quibus pri­

ido A C T A

vati,notat; R egulas ad difcernendum probatos Textus Hebraici M a- nufcriptos Codices a pravis tradit: aliquot M anuicriptorum examen fingulare inftituit: nec non peculiares obfervationes in om nes Ma- nulcriptosBiblici Textus Codices flibjicic, ac tandem o rigin em vari­

antium lectionum a varia icribenai codices ratione ortaru m prodit, Cap, XXIV & XXV dc Mafora quid ftatuendum fit, variis Judaeo­

rum & Chiiitianorunihacderc opinionibus praemiifis,edocet: accu- ratioMKMa/bra: expofitionem inftitu it: utiJes Regulas, quas com ple*

$itur^R]ir;unde,& quom odo Veteres Scripturae Interpretes excuiari ac defendi po/fintyoftendit; partium etiam,quibus conftat M afora, ex­

plicationem cum Griticss in hancrem obfervationibus fubjicit. C ap.

XXVII, XXIIX & XXIX de punitorum Vocalium & Accentuum h o ­ diernorum am aritate,origine,de verfuum item hodierni textusHebrai- ci diffinitione & aliquot aiiis ejusdem Textus diffinitionibus quid fentiendum,multis in rem iitam communicatis obiervationibus expo·*

n'\t, ikC araitas, peculiarem Gentis HebraeasSeitam, non minus ae reliquos]udacos,viginti quatuor Scripturas libros cum P u n ito -v o - calibus&accentibus admittere docet. Denique prim um hunc li­

brum c, X X X Sc XXXI Grammaticorum Hebraeorum H iitoriafinit, in qua Grammatica Hebraere originem, & progreilum narrat, &

hinc textus ac linguae Hebraica incertitudinern dem cnftrare fata-^

g !t* .

_ Criticae hujus L IB E R S E C U N D U S praecipuarumScriptu­

rae Verfionum a Judaeis & Chriitianis editarum Hiitoriam complecti­

tur. Illas omnes examinat, & quid in quaque vituperet, quid probet, ftudiofe-aperit Simonius. Poit generalem doctrinam dc BiWiorum \ eifionibus Cap. I propofitam, prae exteris om nibus G raeam Verfionem LXX Interpretum & ejus authoritatem per ali­

quot CapitaJexpendit. Nam ubi Cap. I! Hiftoriam Arifie& , & ali­

quot alios ea de re icriptosLibrosfuppofititios fub examen revocavit,

&foIam MofisJegem prim um Graece redditam effc docu it, appella­

tionis item rationem, cur LXX viralis diita fuerit, enucleavit; C ap.

W, non modo varias hu jus Verfionis Editiones recenfet, fed & expli­

cationem Tetraplorum , H exaplerum ,& Odtaplorum Origenis cu m

^«kisanim adveriionibus fubjicit, ac verfionis ipfius cum t e x t u

Hebrso collationem, variarum que illius editionum ad fc inviceirt

N 3 com pa-

E R U D I T O R U M . ιοί

%

fo % A C T A

comparationem inftituit. H is ita prxm iifis, varias Variorum ien~

tentias, maxime lfaaci Foffii opinionem difcUtere, & contra ipfum Gap. IV, nectextum Hebraeum a Judaeis depravatum , necejus C hru- nologia C hronolognm LXX Interpretum meliorem effe oftendere inftituit. Iadefuo de hac verfione judicio expolito, Cap V, VI, VII, examenfingulare locorum textus Hebraici a liter, q u am nunc reddi­

tur, abipfis redditi, fufeipir, ac tandem Cap. IIX, adverfus alios non ea linguae Hebraei notitia inftrudos, ut judicium de hiice Ij^fcpreti- busreqfce ferrent, certis adhibitis ReguUssquo ui loca p lu rim T defen- dit. Hic obiter notan d u m , lfaacum Vojftum lententia; fu a: tenacis- fimumad O bjediones P. Simonu ftatim R.efponiionem adornalle, quam librode Sibyllinis Oraculis Oxoniae 1679 edito fubjecit. Et cum totus controverhaeftam sverfetur circaLXX Interpretes, prim o Argumenta, q uibus ad elevandum horum Interpretum verlionem in hoclibrifecundi principio utiturSim onius, breviter perpendit; Dc- indeZi»^ periequitur,qua; yelm ale, vel ialtem non t'>us com m ode a LXX verfa fuifleinterpretibus exiftim at: D e n iq u eRAtiones difcutit qua: videntur movifle Adverfarium , ut novam iniHtuendam putarit veriionem exade cum Hebraeo congruentem Codice. De ca.’tero laudat moderationem Autoris, quod Vcrfionem hanc m agni faciat, nec cum iis fentiat, epii ill am, ex officina SatVianae prodiiffe affirmant, ac fi ca , quam Se Chriftus .& Apoftoli nobis reliquerunt & co m ­ m endarunt Scriptura autorem poifit Habere Diabolum,' Sed e diverticulo in viam, & ad ipfum Simonium eft redeundum , qui jam porro Cap. IX & X, de aliis Scripturae; Gracis V erlionibus, quarum tan tum m odofuperfun tfragm enta, praecipue de ea, qua Samaritani funtufi/diilerit, & an praeter indicatas adhuc aliae extiterint Graecae Verfiones? an nomine LXX Interpretum plures & varix? an Origencs, Pamphiltu, Eufebiiu, Liiciantu, Hefycbim, Apollinaris novas Scri- pturaeinterpretationescom pofuerint? d o d e disquirit, ac novas in Hexapla Origenis obfervationes addit. A cap. XI ad XIV de prifeis Scriptura: Verfionibus, queisolimEcclefia Occidentalis u tebatur, in - pnm isde V u lg a ta ‘hodierna ejusque Au tore operofe ag it; m o x ali­

quot iftius Veriionis C apitibus juxta Criticae leges examinatis,! gene­

rales animadverfiones fu ggerit, quibus HierOnymiana verten d i me- thoduspenitius innoteigat: fed & vulgatam cum LXX v ira li confert

iis in lib ris, de quibus conflat illam Hieronymi cTTc, variis annexis Regulis prodefenfione Vulgata exftructis, idque pluribus in locis:

im o quofenfu haec verfio a Synodo Trklcntinadefinita fit autcntka exponit, nec illam efle verum ac genuinum Scriptura fontem ingenue o ftcn d it, multis in hanc rem a da udis obfervationibus criticis. Cap.

X V , & XVI, verfionum a Syris, Arabibus, Coptis, Aithiopibus, Armenis editarum Hiiforiam abfolvit. Inde ad Judaeorum Verfiones feu Paraphrafes pedem promovens Gap.·XVII quaerit, utrum llellenifta infuislynagogisiolam LXXvifalemVeriionem legerint? & quinam Heilerjfla iftj? & quom odo ad proprium ufum Veriionem po ft LKX adicriptam conclnnarint? de Verfione item Samaritana oc ejus Verlionis latina interpretatione difpicit. H inc ubi Cap. XIX Paraphrafium Chaldaicarum incertitudinem originis cum m e d o , quoconfedae fuerint, expofuit,de lingua etiam C haldaica,dequeha­

rum Paraphrafium ftyli diverfitate leftu digna protulit, quin & pun- ftuadonisChaldaicae ReformationeBuxtorffiana rejefta,litem dcifta- ivim utilitate vel damno Paraphrahtim magna cum contentione agi­

tatam diremit: Cap. χ ;χ , ad alias Bibliorum Verfiones five Para- phiafesa Judaisprofe&as in vanis linguis, Arabica,Perfica, Hijpani- ca & Grjica vulgan accedit,& Criticas obfervationesin easdem illas linguas, maxraievero in Gr&cam hodie vulgaremfufcjimgit.· In fex:

ultim is Capitibusan XX ad XXVII de recentioribus Chriftianorum Verfioriibus, primolatiuis, deinde vulgaris lingua:, tum Catholicis tum Proteftanticis, Anglorum, Belgarum,ac praefertim dtL u th e ri Ver­

fione Germanica, deque Gallicis Proteflantium Scripturae Verfionibus C ritico more agu„

Sed, quia plena periculi res foret, morbos aperire, nec reme- ' dia adhibere, fufe ficrecenfuis plerarumque Verfionum bonis ma- lisve qualitatibus, L I B R I TE/? 7 7 /in itio , Cap. sc. I, & II, m e­

thodum m onfirar, qua purior &exaaior, quam unquam antea,Ver­

bo concinnari valeat» Cum autem hic permultae quidem magnae- queoccurrant difficultates, has nihilominus Cap. III, & IV, juxta prae- knptasa feRegulas fuperari pofle oftendit. Hujus novae fuce V er- honis occanone, praecipuorum Authprum interpretandi m eth od os

^ a»mat, primo Judaeorum Cap. V, maxime R. M o fis M a im o n id is

ahovunvRabinorum Cap. VI & VII, (ubi multa fim ul lu cu n d a

E R U D I T O R U M , 103

tradit deR abbm onim leftione in fu aip fo ram L in g u a) deinde prifco- rum P atrilm , AugufliniCzp. FIX, Origenis, Hieronymi C ap.lx, m ulto­

rum aliorum Cap. X, denique recentioris sevi D octorum , qui in Scripturam notas aut com m entarios Icripiere, five Catholicorum Cap.

XI, & XII, five Proteftantium Cap. XIJI, XiV, XV, five Sociniano- rum Cap.XVI, ut ficu no in tu itu , quom odo Sc q u am varie tum Ju­

daica, tum Chriftiana Ecclefia Scripturam interpretata fu e r it, videre queas. Et quo is labor majorem adhuc utilitatem adierat, m ultis re­

gulis & oBiervationibus ad redte Scripturas interpretandum hinc inde propofitis, Cap. XVII, utilium aliquot Librorum ad intelJigentiam Scripturas facientium Crifin fufcipit: quin & judicium fuum de aliq uoc aliis Scriptoribus, qui opera C ritica in Scripturam compofuere, five Catholicis, ut Jo. Morino, Cap. ΧΠΧ, five Proteftantibus, ut Liidovico CapslleCap. X K , & X X , exponit, ac tandem in fine hujus libri a Gap XXI, ad XXIV, in Polyglottae Ahglicanac Prdlegom ena, quae Brianus Walto fedecim fermonibus complexus eft, ccnfonam virgu­

lam excreet.

Adjcalcem Operis duplicem Catalogum adpofuit, unum praeci­

puarum Scriptura: tam Hebraica:,quam in varias linguas translatas five a Judaeis, five a Chnftianis profedtarum E ditionum ,cum innum eris in.

quam que Editionem & V erlionem Criticis a n i m a d v e r Γιο n ib u s: Alte­

rum A utorum Judaeorum & aliorum minus obviorum Scriptorum qu ipaifim in H iftoriabacC ritica cirantur.

A N D R E J E A C O L U T H I U r a t i s i a m s o n o n e n

D e A q u i s A m a r i s & m a le d ic t io n e m in f e r e n t ib u s ,

N u m . V , ii. feq* deferiptis Philologema.

LipfiJi Typis JufliniBrdnd. i6$2. in 410.

Q

pata videretur, alia tam en methodo eandem perfequi & poft meffemfpicilegium inftituerc Au tori, novum induftriae fiiae fpecim eo poft Obadiam Armcnum edituro placuit. Sic autem procedit, ut primum (Cap. r , ) tremendas hujusian&ionis cum praecedentibus iequentipus cohaerentiam oftendat. Deinde ( Cap. 2,) Hebraicarum

V O C U i B j

,04 A C T A

«yocum,quibus differtanonis hujus frontem infignivit, cOnftru&io- nem , originem, Significationem & emphafin evolvat, tum rem ipfam aggrediatur & ( Cap. ].) totain rationem, qua uxores Zelotypis mari­

tis dc adulterio fufpcftae per aquas a Sacerdotibus propinatas pro­

bandae fuerint, fecundum omnes caulas &c circumftantias exponat,

& tandem in receniendis allegoriis &abullbus (Cap. 4 .) occupetur, id ubique agens,ut Sacros Fontes, quorum du&um fequitur, cum In­

terpretum rivulis ftudiofe conferat, & quantopere in Orientalium Linguarum itudio excolendo & abftruiis Judseorum facris gruendi®

veriatus fuerit oftendat,

A N e w Digefter or Engine

fo r foftaing Bones

Voyages at Sea, Confeclionary, Making ofDrinks, Chymiflry> αηά Dying & c.

By Denys Papm,M. D. Fellovv o f thc R oyal Society, London. 1681 in 4to.

i. e»

NovusD igeftor aut Machina pro em olliendis Offi-

bu s, continens hujus delineationem feu parandi modum su m u fu in re Coquinaria, navigationibus, arte condiendi»

potionibus conficiendis, Chy mia, & arte tindoria, per Dionyfium Papinum, M f D. & Iiegis Societatis

Socium,

Londini 16 g 1, in \to .

P

nicorum ConEinuatione/ecundaArtic. 1 y,Experim. 4 ,5, & 6 , fin- gularem adoffium usque emollkionem coquendi carnes modum, in vafe cochlea obturato & MB. cochlca pariter firmato adornan- iiimjfuppeditaverat, fine inftrumentorum tamen neceifariorum ho- romqueuftis declaratione; prxiens feriptum Autor publici ju r is fecit, NovumqueDigeftOremfeu Coquum appellavit,quod per compreffio-

O nem

E RU D ITO R U M . 105

nem aquas <5c acris, intra Vafaconclufi, elixatianef,digeftionesieu ma­

cerationes, fermentationes,ac deftillationes variarum rerum, & inter has oifium duriorum emollitionem,perficere doceat.

Tab, VI. Inftrumentaproin his finibus accommodata in fex figuris exhi­

bet, quarum i Sc2 illa delineat, quorum ij/usgeneralis magis, j, 4, 8c6 vero,quae deftillationibusacarti cincftoriajpraprimisfunt accom­

modata. Scilicet, in Fig. 1, A A Lebetem defignac ameum, in fundo claufum, in fummoll apertum: qui inftar M B.aquam continet &

igni immediate exponitur.

BB Hujus lebetis operculum, ejusdem cumillo figura: Sc capa­

citatis, CC Lebetis Anfulas,

DD DD. Duo ferramenta, altera fui extremitateanfulas C ,C ,a l- tsra Repagulum EE excipientia,

EE Repagulum, foraminibus ferramentorum D. D. trajeftum, quod tolli Sc adaptari poteft, ubi pro rei exigentia aut ape- rrendaaut occludenda fuerit Machina/

FFDuas Cochleas, quae foraminibus Repaguli EE trajedhe capitel­

lum BA &c receptaculum AA firmiter combinant.

HH Tubum fcu canalem,operculo BB aptatum & obturacuio P.

muniendum: Cujus canalis ufus eft, partim utat\ua,commiifisjam machinae partibus,infundi,partim utpreilura aeris mterni gradus, per devationem variam obturaculi P accuratius dignofei poffint.

II Commi/furam lebetis AA & BB.

LM Baculum ferreujn, eminentiaeL QJ,nfixumf, q.ui, cuma pon­

dere N, extremitati ejuis appenfo deprimitur, reprimendo obturacir- lumP comprelfionem aeris interni moderatur.

OO Anguftiorem canalem, obvolutum cannabe & tubo HH ita5 impadum, ut aliqua extremitate fug aquae inclufae injmerfus aliquid humi ditatis hinc ad P derivet,quo hoc ipfum charta obvolutum & levi­

ter hurae&atum,orificium tubi HH exa&ius claudat,

Figura 2 Vas G G exhibet, deferipto lebete anguftms, ex v i­

tro, ftanno fimilive materia conflatum,-coquenda, digerenda, ac de- ftillanda immediate excipiens, operimento & cochlea fua occluden- dum, ac Machinae A A BB immittendum. Lebetem ergo A A BB fumochymico usque ad anfulas CC imponit autor (nofter, ignerff firma*'

10 6 ' A C T A

firmati? probe cochleis carbonum ope fubclit, & hunc pro operatio-

«iscenduione moderatuj*

Figura 5 Craticulam feu fepimentum RB delineat, fulcris AAA

& manubrio CC mflrudiu-m, quod yafi BB imponitur pro deftillandis concretis excipiendis accominendis.

Fig. 4 Vafa AA Sc GG figurae circularis tradit, quorum una extre.mitasinaferiamdeihllandarn continens,igni; altera, vapores excipiens, pro faciliore horum condenfatione, aquae frigidae impo­

nitur.

I11 Figura 5 pro commodiore deftillationc delineatur Vas GG»

extremitate fua II lebetem AA fuperans, quod materia deftillanda re­

plendum, ejusque aperturae IIoperculum profundius, pro vaporibus excipiendis & condenfandis adaptandum,ita tamen ut lebes atque vas internum ferrumine invicem cxaik*conjungantur, ne aqua in ipatje»

T T T T contenta effluat, machinae autem canalis HH loco ponderis cocVAea firmetur. Machina haec ferreis duobus fulcris R R R R eo imponitur fine, ut.mediantibus .infulis C C in aequilibrio circitcrha:- rens inverti,pro immittenda 6c eximenda materia deftillanda, fine fui apertura facili negotio queat. Ignis machinae A A mediante ignitabulo huicaccomodato admovetur. Quoniam vero 'Findor quiejam vaS internum GGfcopofuominus necefiatium judicaverat,

Fig. 6 externae machina: AA orificium H anguftius parandum efle Nofter arbitratur, admittendis tamen infimul pannis tingendis pro.portionatum.

Atque haec de Inftrumentorum apparatu, iisque utendi modo.

Emolumenta eorundem quod fpeftat, docet Idem (1) hac ratione pau­

cis carbonibus, v. g.VIautVll unciarum,brevi temporis fpatio,carnes, cuniculos, columbas,pifces,legumina &c. imo vetuftiorum animali­

um, v. g. vaccaium, carnes duriores sc ipfa olla ad mollitiem decen­

tem atque gratam percoqui poffc, ita quidem, ut jufto quamvis co­

quantur diutius, haud tamen adeo facile adurantur,

(2) Gelatinas breviori manu 8c in majore copia, ex folidifli- etiam,v. g. bubulis & ovillis offibus parari pbfle; fiquidern perhanc encheirifm ofTa fui ponderis duplum aut triplum, cornua

•«r\’iqvnntuplura gelatina: exhibeant, illudque in fubftantiarn calco,

^ucK^arniefan appellant,mollitie & fapore non diflimilem con-

O z Yer'

ERUDITORUM. 107

ιο8 A C T A

vertant. Sicut autem virtutem fingularem nutriendi, & humorum, acrimoniam,ex fale conditis & fu m o induratis carnibus contradam, corrigendigelatiniseundis, hac potiiTimumratione praeparatis, 1η$

efiefupponit: ita hoc experimenti genus navigantibus prxprimi proficuum commendat, &pncterea eandem gela tam fubftantiam vi­

tris, vafisSinenfibus, & fragmentis eboris, fuccini 6cc. conglutinandis vel redintegrandis egregie inferviref expertus teftatur.

4 Nec (3) dulciariis fimilisque a r t i s hominibus machinam hanc inutilem futuram credit* partim ad fru&us commodius &c /Ine nota­

bili corrugationeexficcandos; partim ad eosdem infiicco proprio,cum

& fine iaccharo condiendos & confervandos.diverfisque experimen­

tisprobabile negotium reddit.·

(4) Frucluum fuccos eadem ratione in potus & vina fuaviilima, intervenientefermentatione, poffe converti: quae non adeo facilea- cefcantac corrumpantur, nec tormina & flatus gignant, neccaput pe­

tant, fumme tamen confortent ac nutriant.

0) Pariter hac encheirifi Extracliones Chymicas facilitari valde'

»tqueiuvariftatuit,praeiertitn ejusmodi paranda: /i tindurafunt, qua- ium confedio alias difficiliorobfervatur, v. g. Tindura falis rartari,

& fuccini: quam utramque brevi temporis fpatio efficaciorem & ia- turatiorem,prioremquelixmofam magiis,ac intramenfemviilgaris di- geftionis ope evaderepotuiffet,hac effe&am via fe deguftafle perhiber.

Defliliationibus veto, qtiae mediantibus deferiptis vafibus adornan­

tur, hoc tribuit commodi, quod partim faciliores fint, quippe per de- (cenfum fadie; partim nihilfubftantiae defhllandae perdant. Deftil- lationibustamenhiicepotiifimum accommodatam & fig. 5 delinea- tam machinam, pifturae quoque, per carbones foililes adminiflranda?,·

iniervirecorijicit. . . .

(6) Tindoribus inter alios effedus hanc cx lebetibus deferiptis utilitatem promittit, quod diu fatis materia trndilisac panni tingendi, in calore etiam iritenfiore, fine fui tamen defirudione in iis conier- Tentur, & panicularum volatilium exhalationes irripediantur; unda efficioblervat, ut ejiistnodi quoque fucci,v. g. prunorum, quorum alias vifcofitasfacif,quo minus in corpora tingenda penitius infinuare fepoiTmt,ad hoc prarftatiduni quamaptiifirriireddantur.

Ί Λ Β

Cum TrurrtL

C C 4 i i i f

d recuperaAio n i j a j j i j i w ' raccn iu a

' ο Ί β ΐ Μ 'Τ 'α i i r n c ) m u ^

X ifcir. IKjn. —L·^— -

'

nivni f ac finem

zz.tc&r mane

’ium

ribus, v. g. Succino,Ebore &c. emolliendis obiervavit, varios fucceflus refert ·, & inter hos, quod Gummi Copal equidem facilius, nullo ve­

r o calo ris gradufuccinum, fme particularum integralium fecefiu, nec

eornu bovinum perfc, nec ebur, uJlo liquore afFufo, emollire potue­

rit ^ idem tamen cornu bovinum, & chelonium cum aqua coda ad flexibilitatem Sc mollitiem egregiam perduxerit,quamipiam non nifi yoft triduum aut quatriduum depofuerint, quamque adeo variis exin­

de parandis urenfilibus credit infervire. Ne autem impenfie, ad ma­

chinam hanc parandam neceflarise, emolumentum inde expedandum videanturfuperare,fuppu'tationem&: collationem hujus illarumquc fub finem feripti annedit,cum paucis adhuc notis,ufum machinsc com- friodiorcm concernentibus»

Eclipfis Lun& Tot alis cum mord

A n n o i 6 S h die z i & F e b r . v e fp . & m a n e ft. ii«

obfervata G E D A N i

ERUDITORUM.

a

J O H . H E V E L I O . Ta b.

v ir , Temp.iec.

hor. am­

bulator.

Hor./ //

Ordo Pha- fium

Digiti Ecliptici

Per quas maculas tranfiverint Umbrae fediones, & qua; infuper notata

& obfervata fuerint.

Tempus ex Altit. cor-

red.

Hor. / II 8 4 r 18

8 4 4 9 8 48 i4

" 1 Altitudo Palilicii 390 53^

|Eadem altitudo 39 27 Denuo repetita 39 0

8 4 ° 46 8 4 4 20

8 47 59

*o 8 20 lo 12 50

\i° 19 5

p 50

Initium penumbree dilutillimae Penumbra denfiof

Penumbra adhuc craifior Penumbra denfiifima

10 9 0 10 13 20

io 19 3<S 10 14 24 0 m ° Initium Edipfeos circii 125® lim bi, iri

5>5° fc. a pundo fi/perioris lineae perpendicularis Nonagefimi, ortuu verfijj contigit.

«> 25 S

0 3 Temp,

κ ο Α £ Τ Α Temp.fec.

hor. am­

bulator.

Hor. / II Ordo

?ha- ium.

Digiti Ecliptici

Per quas Maculas trarifivcrint Umbrat, fediones, & qua: iniuper notata

& obfervata fuerint.

Tempus cx Altitud.

# rreft.

Hor. / i/

IO 29 45 1 digit, 1 Incedebat per Montem Gcrmanicia- num,ad mare Syrticum & Montem

Acabc. 1

10 3° 3°

10 32 *3 l ^z. fere Per Montem Porphyriten, loca paludoia In i Cercinnie, Sinum Syrticum, per

M. Sacrum & M. Cafium.

0 V

10 16 3° 3 i|fcrc. Ad M. Baronium, Inf. Althufam, per

medium Sin. Sirbonis, & M . Pha-10 37 ¹⁰ io 43 z5 4 Jsl !

ran. 1

?erSinum Apollinis, M. *£tnam, Inf.

Letoam,ad Inf. Didvmam.

10 4 4 1 10 47 »5 5 4f % |Ad In f Majorcam, Vulcaniam, Lemnos

Carpathos, & M . Horeb.

f

48 _*5

10 μ 20 <S 5| i Ad Lacum nigrum Majorem, perM. Ar­

gentarium, Sipylum, Maficytum, T abor, Sinai, 8c defertum Raphidim.

fIO 53 10

io 5J 45 7 6f Per fcopulos hyperboreos, Inf. Besbi- cum , M. Olympum, Didymum, &

M. Antilibanum.

10 4 °

¥ ° 35 8

. 7| dig· Ad In f Cyaneam, M.Horminium,Mon­

tes Uxii, & M » Coibacaranos.

II r

II 4 3° 9 Bl PerM . Ambonum,adi. Apolloniam, & jii Sin. Athenienfcm, Per M. MofchumJ Uxii & Coibacaranos. f

y 30

H 9 59 1 0 9? Per Lacum Hyperboreum fuperiorem, Pal. Byces,PerM» Herculis, & Sinum 'extremum Ponti.

II 10

” 1

11 13 3= ^II 10 digit, Per Lac.hyperb. infer. M. Cimmerium, l & a d S . infer. Maris Cafpii.

11

1 4

271

II 16 3C 10 io | fere.[PerM. Riphaeos, P.Mocotidcin, Inf Alo- j peciam, ad In f majorem Maris Caipii, 1 per M ontem Nerofum.

II

1

¥7 V

Temp,