Calendis Decembris Anno M DC L X K K ll .
E P I S T O L A R U M I N N O C E N T I l III Rom ani Pontificis L ib ri X I,
colle&i a Stephano Baluzio.
Parifiis apud Francifcum Muguet, An. 1682. fol.
I NnocentiusIII Pontifex RomaniispromoreanteceiTorumfLiorura Epiftolas tum fuas tum ad ieicriptai, ac praeterea graviora negotia quseiuaaudforitate paffim gerebantur,colligendo inRcgefta retulit.' Quae {i integra & imperturbata ad nos perveniilent, longe plura gefl.1 per XIIX annos Pontificatus monumenta haberemus. Enim vero qul illos libros collegerunt Scribae diverfi nullum fere ordinem in eo opere digerendo fervaverunt, plerasque majoris momenti epiftolas omiie- runt, unampandemque biiin, eodem libro repofuerunt, fxpe ncglexc- ru n tan n p ta^ e diem & locum datarum epifcolarum; de quibus defe-
«ftibus dodiffimus BaluziusPraefationis initio conqueritur. Nec exem
plaria regeftorum vetera uno eodemque omnia extant loco. Priores novem libri afiervantur Romae in armariis Pontificum; tresfequentes
h a b u i t
Franciicus BosquetusEpifcopus Monfpeiienfis; quatuor qui
deinceps jequuntur, diu confervavit bibliotheca Collegii Fuxenfis;
tres ultimUutperierunt, aut adhuc latent in angulis Bibliothecarum.
Prima Epiflolarum Innocentii editio,duos tantum priores libros complexa, prodiit. Rom a: anno 1543, operaGulielmiSirletiiumBjblio- thecarii Vaticani, poftea Cardinalis. -Secundam editionem emifit Matetnus.ChoiinuitypographusColonicnfijanno j ^ j . Tertiam tri- enmopoft Societas typographorum Venetorum.Bofquctuscum libros quatuor antea ineditos reperiffet Tolofae in Bibliotheca Collegii Fu- xenfis,eosdetr edidit anno x^.Baiuzius animadvertens,quantam per-
ibnamfuftineat hic Innocentius inlibrisDecretalium,quamque jucun-
A aa dum
dum foret epiftolas ejus dari integras, quae [in Decretalium Jibris tati*
tum habentur per partes, ftatuit fecum nova editione donare fex Ii- brosaSirleto&Bosi]licto publicatos, tum caetefos quoc^c conquire
re. Saepiusergo Romam icripiit, ut tertium & caeteros hinc habere poifet. Sed id totumfruftrafuit. Partem tamen libri quinti,qui ha- elcnus dcfidcrabatur, habuit beneficio Tacob.t Augafti Chevanei Ad
vocati Divionenfis. Tertii defedum fupplevit ope vetufhe colletti- onis, quam ex tribus primis Epiftokrum innocentii libris confecit B.aineriusDi3conus & Monachus Pompofianus, reperit autem' Balu- ziusinBibJiothcca monafterii San&i Theodorici Remenfis. Praeter li
brosigitur didlos; edidit etiam decimum, undecimum, & duodeci»
mum, nunquam antea editos, quos ipfi fubtniniftravit ante laudatus Franciiius Bofquetus. Addidit etiam regeftum de negotio imperii acceptum e codice Bibliothecae Vaticanas,eo ipfo quo ufiiunr Scripto·
r e s a n n a l i u m
ecclefiafticorumjAbrahamusBzovius &Odoricus Ray-
naldus. Quod tamen non habuit ex Codice Vaticano, fed ex Bibli
otheca Reverendiffimi &CeliiiTtmi Principis, Ferdinandi Furftenber»
gii, Epifcopi Paderbornenfis & Monafterienfis, qurcutn ex literis Her- m an ni Conringii intellexiffet,incumbere Baluzium novae editioni epi
ftoiarum Innocentii III, ac valde optare eos libros, qui extabant in Bi
bliotheca Vaticana, regeftum illud, quod R om x degens in ufum fuufff deferibifecerat, ad eum mifvt. Ne quid vero novae editioni deeilet, adjecit Baluzius Gefta Innocentii III, feripta ab auftore illorum tem
porum, eadem quaeBosquetttsolim ediderat ex Codice MSS.Collegii Fuxenfis, ied ex collatis antiquis exemplaribus multo emendatiora, Prjetefea in gratiam fludiofortim Juris Canoniciadnotavit in margine epiftolas, quae fnnt mCorp6re Juris,& ut facilius inveniri tjuiequepo s- fit,earum elenchum alphabeticum pofuitpoft Praefationem. Confti- tueratolim Notas ederead loca quaedam epiftoiarum iiluftriora auC difficiliora, fed penuria odi mutavit confilium. In fine prafatioms Editor veniam tarditatis deprecatur,quod opniantequindecim annos in cep tu m tam iero exierit in lucem. Multa fiepe revocaile impedi
menta a labore hoc, praecipue diutinam fxipedationem exemplaria librorum Bibliothecae Vaticanae nancifcendf.
In ipib Epiftoiarum Operequamplurima occurrunt & quae Iu*
cetsi afferunt hiftoriae illorum temporum, <5c quae J u s Canonicum non parura
570 A C T A
parum iMujkant,integrant & perficiunt. Pauca indicafle hicfufficitp ConftantinopoUtanum Imperatorem Alexium exhortatur, ut fludeat
& efficiatGraecorum Ecclefiam reducere ad SedisApoftolica: unitatem, tanquam filiam ad matrem, lib. I. ep^jj. Romanam Ecclefiam efle ma
trem o m n iu m Eeclefiarum, a qua Grasci nullo jure diicedere po/fint*
e p .^ 4 · patriarchae Conflantinopolitano perfuadere nititur. Confi lib.
X V ep. ij6. Eidem primatum & prsrogativam illam impugnanti lib.II, ep. 20$. prolixa epiftola fequente refpondet. Confitenti au tem & fe fubmittenti.Catiioiico Armeniorum ibi A, ep,2ijs( f lib. V .ep,44 1 itera 5 duas flarim fubnexas amoris favorisque pleniffimas reddit. Homo- bonum vita & miraculis clarum praedicat & catalogo Sandorum ad- icribitlib. Ϊ. <y>./^0.Epifcopis ait ad aliamEcclefiam tranfireinfcioPapa non licere, quodfpiritualeir er Epifcepum & Ecclefiam conjugium nemo nifi D EU S & Vicarius Jefu Chrifli folvere poiKt/. I. ep.326. ade- Gquetam eos quiEpifcoposin aliam Ecclefiam transtulerant, quam qui fe transferri palla fuerant, ah oificio fufpendit & cedere nolentes anathemate ejicit, lib. I. ep. jo .p . n y .jjj. 447.490. lib. II,
Λ01- 204.278· &c. Pru/fis acLivouis nuper converfisdePaftoribus pro- ipick/. X III. ?p-128. l.X V l.ep. uo. 124.126. u j . Clerici maiorum or
dinum uxores dimittere, commiflumque peccatum debite expiare fu- bentur> nifi velint reditibus ecclefiafticis fpoliari, lib, I, ep. 4 ^ . Conf„
lib. X . ep· H ? · Eosdem aliquos vagos, fcortatores, adulteros, ditapida- torcs bonorum ecdefiailicorum, in torneamentis frequentes, aliisque fla git iis iniames coercet /. I. ep, 202.209.2 jj. I. V.pag. 666. lib. XII. ep.
6j. lib. X I. ep. 2 9 I. X. ep. 89. 1 . XIV. lib. XVI. ep. 6. (fc. Quare neceile ducebat monere Laieos,iniquitate Sacerdotis virtutem Sacra-, menti non e\ acuari, ficui infirmitas medici vim medicina non impe
dit, lib.% ep. jy . Plena tam in temporalibus quam in fpiritualibui pa- teftate Ecclefia; Romana; matri Ecclefiarumomnium & magiftrae,opus efle, uttanto fortius fubje&os fux temporali Jurisdidioni populos ab ecclefiarum & ecciefiaflicoruin injuriis ebibere poifit, /. I. ep. 27. Se divina providenda inter Principes, ime fupra Princi-cj federe, & de Principibus\udicare,dicit lib- Ii ep. ip7 · Sacerdotium majns efle regno, pluribus argumentis adftruit /'« Regiflro de neg ,ϊο Imperii, Ερίβ. iS. &
in prima C .1letiione Decretalium Rainerii T i t . , Clericos a Turisdidio- pcMagiftratusfiviHpaffimejumit/. I rp ijo .l. II ep.-ifa.
h ?.1 ' potet)?
E R U D I T O R U M ] 371
potentiam Laicalem conftituto* a dignitatibus ecclefiafticis removet /.I. ep. 16. iS. ji. San&ium Regem regnumque Portuga\\enfe cenfuaIe Romanae Ecclefiae, in Petri & fuam protectionem recipit l,χ, tp.441', cui fe commendant Rex Dalmatiae & Magnus Jupantis Servi* /. n t
iy6.feq. Siciliae Regnum utfetidum Romanae Ecclefiae concidit Con- ftantiae Imperatrici <Se Filio ejus minorenniFriderico, cenfumqueannu
um imperat in 1 . 1. ep. 410. Defuncta Conflantia fe tutorem Fnderici gerit 1 . 1. ep. 136. Exarchatum Ravennae, Marchiam & Tufciam, Duca
tum Spoletanum patrimonio Petri vendicat/.t ep.2·/. 336.L II. ep. 4, Quibus in damnum Imperio Germanorum fa&is fe opponentemMar- covardum Marchionem Anconenfem, DucemRavenneniem, Procu
ratorem Regni Siciliae, imperialis aulae Senefcalcum iterum iterumquc excommunicat, fubditosa iacramentoipfi dato abfolvit, perhiben* fi
delitatem, quam aliqui Chriftiano Principi juraverunt, non iervan- dam, D EO ejusque Sandis adverianti & eorum praecepta calcanti infuperadverfus eundem Comites, Barones, Nobiles, Civitates Italiae, Sicilixque excitat, pecunia data & remiifione peccatorum larg\ffime oblata/.t. e p .s jj.t f fequentibus·, imo & Saracenos ab ejus partibus, ipforum&dem erga dominos fuos laudando, avocat, /. W.ep.226.Reg\.
ftrumfuper negotio imperii CXCIV epiftola$compleftitur,partimab Innocentio, partim ab aliis ad lpfum feriptas, cum alii Proceres Philip . pumSuevumralii Ottonem Saxonem fibi Regem Romanorum elegis- fent & cofonaiTemv Pontifex cOrnpofitionern fcfiifmatis ad fe perti
nere didlitans, Philippum utpote excOmmiinicatum rejicit, Ottonem confirmat. Proceres quidem Philippo faventes,tumEccIefiaftici tum feculares, turbationem iftam liberrimi juris eligendi, quod haberent, effe conquercndo, exprobrant Papae & Cardinalibus ep, <f/, fcd nihi
lominus Innocentius Ottonem tuetur,abeo alienos ad obfequium &c fubjectionem cenfura ccclciiaftica compellit, eundem modis omnibus juvat & ornat, juramento, quod ep.fr.txtatrfbi & Romana: Ecclefiae devincit.· Enim vero cum poftea OttoMathiJdis principatum Impe- tii bonum repeteret, Imperator excommimicatus & maledidos 1 . X III.
ep. 139.reprobus, ingratus, promiffionum fuaium oblitus ep, 210. D eo hominibusqueexofus /. V.ep.iSp.xynnmsl. XIV. ep.20. & in.6. noti jam nominandus Imperator,fed impius perfecutor l.yN .ep.31.pronun
tiatur. Johannem Regem Anglii bona monachis & libertatem per- m ittere 2
371 A ’C T A
mittere, vafallurh Papie fe fateri, annuumque cenfum mille marcas’
promittere cogit /. X . ep. 2ip. I. XI. ep. $ f. n t.l. XV. ep. 234.2j6.fiq. lib, XVI, ep. -]6.[cq»entibHi·, ep, ijo. deinceps.· Divortium Regis Francia»
Philippi, qui jngeburge Regina, maleficium obtendens propter quod debitum conjugale fibi mutuo praftare nori poffent>>epiidiata A gne- tcmfiUamDucis Meranix iuperinduxerat, pluribus epifiolis improbat admodum, adhibitoquerigore ecclefiaftico, Regem, ad recipiendum dimiffam conjugem urget j obtinet etianij ut defunda Agnete prior conjuxrurfum admitteretur, fufccptos nihilominus ex fuperinduda liberos legitimos facit. Ad bellum facium pro recuperatione Terras' Sandastam Clericos quam Laicos cruce fignatosmilites Excitat, pro
mittendo plenam remiffionem peccatorum, recipiendo in protedio- riem B. Petri bona in Terra fanda militaturorum, eademqueab exadi- onibus ufurariorum liberando, pecunias etiam grandes tam ex fui*
quam monachorum reditibus colfeclasad alendum exercitum trans
mittendo. Concilium generale indicit ad deliberandum de Terrae fandserecuperatione & reformatione univerfalis Ecclefiae /. XVI, ep.jO.
( Ϊ Jefyuentibusi Manichaeos & Valdenies* quos communi h&retico- r itm homine comprehendit* pari pcena damnat, ad nullas dignitates Civiles admittendos, bonis omnibus privandos, necandos. Eosdem igitur dogm atibus longe di verfos,habitationibus tamen cumprimis in Comitatu Tolofano permixtos} per milites cruce fignatos provinciales convocato ma*gno numero trucidat j exteros expellit, /.I; ep. S1.P4. i(f.
2()8-l.\\. e p .i.L X ' ep'5 4- h XII. ep. 86.feqq. ep. 10 g. ( i pluribus eodem li
bro aliis. Judasosinprotedionemfuam exemplo praedecefforum re
cipit/. ll.ep.302. Meretricem e lupanari exttahere & in uxorem ducere*
pium & meritorium ftatuit /. Ϊ. ep. 112. CndeiHnum anieceiforem fnum fententiam aliquam veritate cognita revfccalTe fciibit1 1. ep.yo. ejus irt->
d u l g e n t i a m
in praejudicium akerius Ecclefia: conceiTam irritam decla
rate/); 61. Litcras Apoftolicas fubreptitie impetratas quamplufes co- gnofeit & nullas pronunciat/. I. ep. 219.224.245. 1 . 11, ep. 23. 40. Prcx- ce [Γιίϊς 1R decretis ficut divinitus fibi fuit revelatum, feribit lib, t. ep, 43 S·
ER UD IT O R UM 37?
L T
L T C E U M P A Τ Α V I N U M : five I C O N E S
& V it& ProfeJJorum P a ta v ii Anno M D C L X X X ll publice docentium* Pars prior Theologos, Philofopbos \[e.
dic os comple 0 le&s,per CARQLUM PATINUM, Equit tm Divi Marci 3 Dociorsm Medicum ΡαηβεηβΜ, ( f Primarium
Chirurgi* Profefforem Patavinum·
Patavii in 4 >
P lErmuftus mos eft imaginum, quas majores olim bene m eritis ac iapientibus hominibus, tam publice in theatris & porticibus, quam in atriis dom i&privatim ,ut iimulacraefient virtutis & m onum enta gloriae ad omnem pofteritatem, pofuerunt. Quae ambitio, Tiinioriu»
maniiil: a di d a, eo valuit, ut difpofitis per armaria his imaginibus memoria clarorum Virorum prorogetur, quam ficu talia omnia vetur ftas obrueret, atque ab oblivione vindicati ii colantur perpetuo, quaii in vivis effent, quorum vultus expreffi pofterorum oculis animisque fubjiciuntur,qui avitae gloriae ac virtutum aemuli in has vitaj & ima
gines tanc^uam in fpeculum poffint infpicere atque ex iis fu mere ex
emplum fibi. Studium hoc propagandae clarorum Virorum per - imagines memoriae multo autem magis fufeipiendum ob eoi, qui dum mortalem hanc vitam incolunt, quumTapientia atque doctrina ex
teros praeftent, five inertia tamen quod feribendi laborem effugiunt, five anim i demiffionc ac modeftia,quod iuiapud pofteritatem curata non magnam habent, nihil omnino feribunt; vel fi maxime ad con- fignandalitteris praeclara ingenii m onum enta fe contulerunt, ea re- lid a poft ipforum mortem pulvere fituque marceicunt & blattis ac muribus cibu m praebent. Bene igitur atque praeclare apud pofteros m.crentur, qui & egregia hom inum ingenia, quasfua «tate floruerunt, deferiptione eorum , om nium feculorum podetitad com m endant *
& .corporum ab egregiis animis habitatorum im ulacra velut fpiran- tia oculis pofte,rorum intuenda relinquunt» Qua in re fuse gen ti pras aliis confider e ftuduerunt Itali: inter quos jampridem PauIus Jovius elogiis feriptis & iconibui adjedis effecit, u t, dicente B onaventura Vulcanio, D odorum aeternum vuftusquc anim usque fiiperfint: po?
Aea ]o, lmpcrial>t in M ulco Hiliorico, Anno 1640 Venetiis evulgatu,
&
j 74 ' A C T A
k frdncfecutus ciotliiTimus ^Emonicnfn Epicopus Ja c. Phiu Toma- finus duobus libris Anno 1630 & 1644 ediiis clarorum Italiae Vi
rorum imagine», ut alios jam taceamus, apte diipoiuerunt& elogia 7itasque deferipferunt. Jamque omnium elegantiarum promus con~
dws Carolus Pat'mus, fcriptorumprasftantiffimorum gloria inclytus, c Gallia ad Euganeos delatus, idem urget propoiitum, eorum qui hodie literis clari in Academia Patavina, eruditionis cultu Jonge celebcrri- ma, vivunt Profe/Torum Vitas, Elogia? & edita ab ipfis priEclara inge
nii monumenta exponens; ubi ea affert, quse a probatis viris teftibus- quefided/gnis fuppeditata,velab ipfis, quos repraefentai, communica
ta accepit; icones etiam praecipua cura ad veritatem vultus compofi- tas adjicit. Primam\&m dedit Partem, in qua eos fiftit, qui Artifta*
rum nomine veniunt, Legiftis in alteram partem fepofitis; Profeffo- re$ nimirum oculis exponens, qui Theologica ftudia jam in Patavina Academia tra&ant, & Philoiophiam docent, cumprimis autem qui Medicam artem faciunt, & ad eam qua: pertinent ftudia exercent: co fervato ordine, quem tempusdefignat, quo quisque a Sereniilima Ve- netorumRepublica in numerum Profefibrum cooptatus eft. Is au
tem hac ferie eos collocat;
N atu s.
H ieronym usFrigim elica, Medicus. 1 6 1 1 O & a v iu s Ferrarius, Polyhiflcr, gloqum it & \ 6 o j
Politica, Grdctque Lingu* Profeflbr·, vivis txcefiit hoc ipfo, quo Lyceum hoc Patahi^
n um prodit, M DC LXXXII. anno,Nonis A lart. in g e n ti cum ja&ura bonarum litte*
raru iii elegantiorum que ftudiorum*
Angelus Montagnana, Medicus, i6&6 Sebaftianus Scarabicius, Medicus, ' 1(j 09
Jo. Pompilius Scotus, itfao
GeorgiuSa Turre, Mediciu, i 60?
Hadrianus a S. Juliana, Ord. P rtd . Philofopbus, 1626
Viarius Spinellus, Mediciu. 1616
■ Alexander B orrom eui, M edie tu» 161^
HermenegUdus Pera, Mediem. 1 <J3 g Dominicus de Marchetis, Medicus. 1616 Stcphanusde Angelis, Mathematicus, i C x 3
E R U D I T O R U M * 375-
Profeflor, 1 6 3 ; 1634,
16 j f
16 4 4 16 4 4 16 4 9 16 5 0 16^4, 1 6 56 1 6^7
1 6 6 %
1 6 6 *
Albanioe
Albanius Albanedus, Philofophus.
Felix Rotandus a Monte Leone, Ord. Minor.
Theologus,
Carolus Renaldinus, Philofophus.
Joannes Cigala , 'Philofophus.
Antonius de Marchetis, Medicus.
Antonius Maria de Blanchis, drd. Minor.
Fh}lof)ph;u.
Jordanus Jordani, Ord. Minor. Philofophus.
Jacobus Pighius, Medicus.
Carolus Patinus, Polyhifior. Medicus.
Jo.Hieronymus T extoriu*, Ord. Bened.Theolog.
Nicolaus Calliachius, Philofophus.
Geminianu s Mo ntanari us, Mathematicus, OftavaisSavioIus, Medicus,
V\tA\\sTm&%x)bca,Qr4?Benpd.Pbitofophus.
Nicolaus Arnu, Ord. Pr&d* Philofophus.
GeorgiusCalafatti, Medicus.
Seraphinus Piccinardus, Ord. Pr<ed. Theologus.
Joiephus Carlottus, Philofophue.
Michael Angelus Moljnettus, Medicus.
Ludovicu s de Saxonia, Medicus * Auguftinus Pivati, Medicus.
y $ a c t a
nunc recu[£.
M arpurgi Cattorum Anno i6$z m g.
E Tfi Orationes forenfes in Gracia & Roma: olim u fitats, neftri fori ufu jamdudum exylent; earum tamen ufus longe maximus eft, ad Antiquisatek non folum veteris fori cognofcendis, fed «5c ad co
piam apparatumque dicendi inftruendum, caufarum ambigua ho- diemim occurrentia fata dirimenda, inque civili vita a&iones inftitu- endas. Quapropter de ftudiij non folum humanioribus fed & civili
bus Natus. Profeflor,' 1664.
1630 1665
I<i I £
I d l j 16 <S<S
1640 1670
?P 3 ° i*5/ ?
?<* 4 + t 6 7 \
i «547 1*75
f 633 1676
$ 6 ip } 677
1645 ' 677
16 3 J 1 6/8
?6 78 1678 j 6 i p } 679 1679
t 6W 1 0 8 ;
1 6 8 1
,i 6 5 * 1 6 8 r
» 6 5 7 1 6 8 *
1644 » 6 8 *
X IV . antehac
E & u m T c m u M , m bus nrjeclare merentur, qui veterum Graeciae Oratorum eloquentiae qUiefuperfant monumenta ab interitu confervave & commodo ftudio- fae Juventutis in publicum edere ihident. Ac Demofthenis, liberatis, iEfchmis,Libanii, Dionis Chryibftomi, Themiftii & quorundam alio
rum Orationes peculiaribus voluminibus a Dion. Lambino, Joach.
P erio n io , Hieronymo Wolfio, Gulielmo & Federico Morellis, ac D ion. Petavio extant editae, inLatinum etiam Termonem eorundem dodorum virorum ftudio converfae: ut vero reliquorum, quae fupet- erant,Graecia;Oratorum reliquiaefervarenturac Latine legerentur,poft HenrieumStepbanum^w i anno 1575 Oratorum veterum Orationes Gr&~
cas cum nonnullarum interpretatione Latina t ypis fuis excudit, cum
primis Andre as Schottue ftudiiit : excitato Alpbonfo Miniato, qui fe- ptuagenario major Antiphontis,Andocidis,& Ilki Orationes ex Graecis
L a t i n a s f e c i t
A n tverp ixiiig: auctor etiam extitit, ut Janus Gruterutt Dinarchi, Lycurgi, Lesbonadis, Herodis & Demadis pol iticas oratio
nes e Graecis Latinas anno iequenti daret: Jodocum Fander hei dium quoque exftimulavir, ut Orationes XXXIV, de LYSLE amplius qua
dringentis fu perftites, in Latinam linguam converteret; quod vadum anteipfumtentaverat nemo. Nametfi illae,quas liro a.de Er, '.tophe- nls, item inEmtofibenem tyrannum j nec non in Alcibiadem ,· & nego
tiatoresfrumentarios ; funebris etiam quam in laudem eorum,qui in acie perierant, dum Atbenienfej Corinthiis auxilium tulerunt , icripferat ( paucas enim habuiffe & recitafleLyfiam,plerasquealiis recitandas re- liquiffe, autor eft M.Tullius)converfae inLatinum fermonemjam ex- titiifent: majori tamen diligentia & accuratiori ftudio has xque ac o- rnnes reliquas L yfia Orationes Vanderheidio interprete Latina civi
tate donatas, econjedura etiam aliquando in textu quidam inge- niofe mutata eiTe, deprehendet qui ejus ftudium cum aliorum indu- ftria, quam Oratori huic impendere, contulerit. Eum igitur in ha
bitum compofitum Graecum Oratorem, quem Cicero Latini eloquii patens tanti habuit, ut venuftiilunum eum & politiffimum egregie- quefubtilem Scriptorem ac elegantem praedicaret, imitandumque ejus fubmiffuna.fed purum dicendi genus proponerer, quod (e ipfum con- fulto ad minutarum genera caularum limaverit; Fabio etiam optimo dicendi magiftro adeo laudatum, ut nihil eo perfedius quaeri poffe cenfeat, ut ampUil'uiaumDionyfii Halicarnaifenfis & Plutarchi gravis-
B b b fim o ru m
fimorum Autorum cie eo judicium taceamus: pra cxteris idoneum exiftimavit· Lud. Bourgeatius Moguntinenfis Acadcmi^ biblio
pola, quem ftudiofe Juventutis bono recuderet: rem admodum gna
tam Gnec* eloquentiae cultoribus fe fa&urum fperans, fi Orationes itas a Vanderheidio Latina interpretatione & politicis Notis adorna
tas in tabernis vix obtinendas ampliiu, publico ufui redderet. QuOCJ inftitutum in Praefatione a Jo, Burchardo Maji laudatum quivislitera»
rum Graecarum ftudiofus fibi util* deprehendet 3 quum ex hoc au
ctore iftius linguae ufus omnium redtiffime & facillimo compa
rari ρο/fit, quem propterea Dionyfius Halicarnaileus xctfa& v τ>ΐ*
εξ/Ληνείαν πτάνυ, π & της Αδικηςγλωτ]ης αζ/^αν ν,ανωνα prcRUncht,
& ob puritatem fermonis,To7s κα^αξως ypcf.tym yj Asy&iv βαλϋμί- νοις, εκπνΰν τονανδρ#. ποΜ<8·αι\Ώ^ίβ&γμα ταν της της α,ξίτης jubet.
T H E O L O G I A P O S I T I V A , p er definitiones, saufisy affeffiones & difiin&iones, Locos Theologicos univerfos fiiccincle juftoqtic ordine proponens: ceu Compendium Syfie- matis Theologici. Opera D. Abrahami CaloVii , P„ P. Primarii}
Facnlt. Tbeol, i f Confifl. Ecclefiafl. Senioris * Ραβονίί Cf Superintend. Circul. ElecloraL
Saxonicitfct
^itteberga», Anno M D C LX XXIIt in
P Rseterquam, quod titulus hujus libri optima fide agit, iaerasqne, quas continet, dodhinas modumque, quo pertradhjtx funt uni- verfe,defignat aperte ac perfpicue, Audor etiam tanta: eft celebrita
ti», ut nos·, quod absque nauiea Ledioris adjiciamus, Jfabeamusprorfus nihil. Gratias potius ipfi agimus decentes, quod, poftquam tot exe- getkis,totdidafticis &.polemicis icriptis Theologiam ad vivum ex*
preifit omnem, eandem ως cv τύπφ hoc in libello exhibeat nobis, tam exquifite ac plene, ut, quod ipfe haud fruftra pollicetur in prsrfati- one,jf quii hancce Theologiam Pofitivam, qua thefin & di Sia probantia, fibi familiarem reddiderit, /olidumfundamentum jatturus fit umverfn
Theologia.
3 7 8 A C T A
D I S S E R T A T I O E C C L E S J A S T I C A
A pologetica £? Antkritica adverfus F, Claudium Frajfen*
Seu
Dijjertationis Alexandrina de Vulgata Scriptura
Sacr& Verfione Vindicia.
Parifiis , Anno M DC LXXXII,. in 8*
O Uddriennjtim circiter elapfum eft, cum Namlis Alexander
,The
ologus Parifienfis & in Majori Conventu & Collegio Ord.FF.
Pra dicat-rum Regens, una cura aliis duabus diffcrtationibus ecclefi- aftic is, diflertationem de Vulgata S , Scripturae Verfione in lucem publi
cam emifir, cujus fexta & ultima quaeftio circa fyhalmata occupatur, qua, ut verba ejus'habent, m Vulgaa Verfione Btbliorum jufiu. Clemen- tt4 V III emendata· etian>num fuperfunt, & Ecclefia autoritate corrigi pojjent.
Hanc diiTertationem pro inveterata Ordinis iui erga Domini-
«anos & Thomiftas aemulatione haud ita pridem impugnavit CUu- diuiFr/iffemtu·, itidem Theologi.s Parifienfis & conventus atque Col
legii F. F. Minorum Guardianus. IseniminDifquifitionumTuarum»
Bijriicanim hoc ipfo annoeditarum, & in adiis noftris Menie Novem- fcrip. 354 recenfitatum cap. 6,. quod de Editione Vulgata Latina in- fcriptum eft, Natalem Alexandrum tanquam hodiernum Hiftoriae Ec- clefiafticae compilatorem fcHaereticorum plagiarium fuggillat, eaque Scriptura: loca, quae pridiftus Alexander poft Lucam Brugenfem &
alios eruditos corrigenda monuit, nuilis omnino mendis laborare ma- ximopere contendit.
Exinde ergo nata eft haec disquifitio apologetica & anticritica, in qua Natalis Alexander diflertationisfuse de Vulgata Verfione vin
dicias adornat. A c primum quidem Hiftoriam fuam Ecclefiafticam in Aftis noftris M enf Jul. p. 209. memoratam, in q ua Blondelli fr o Hie- ronymlfententia Apologiam,8c pleraque Jobannis ΒαΙΙώ opera primus confutavir\t,&difccptatasab aliisquaeltionej novo ordine expende
rit, aut novis argumentis illuftraverit, ex aliorum icriptis direptam 8c compilatam eiie negat. Deinde haud minus infitiatus, fedifiertatio- neiJi fuamdeYvilgata Verfione ex Grotio, Waltono & aliis Haereticis
B b b z ‘ « fe r i-
E R U D I T O R U M 379
exicripfiiTe, objectum plagii crimen in Fraflenium tetorquct, quippe qui disquifitiones fuas biblica* ex Waltono, Morino, Buxtorfio, Huetio
& aliis, aeque ac olim Ordinis fui Frater G alatum Arcana fUa ex Ray- mundiOommcam pugione, corraferit & compilarit. Tumadipiam Vulgatam Verfionem accedit,&fe Tridcntina Synodi dccretutn fancte revereri proteftatur, quae Vulgatam Verfionem ut authenticam recipi decernat, non quod eam Hebraicis & Graecis Fontibus, fed tantum re
liquis VerfionibusLatinisanteferendam arbitretur, quam fententiam Tridentinae Synodi decretis confentaneam efle Alphonfi SalmeronU, qui Tridentino Concilio interfuit, nec non Andre<£ Veg£ &c aliorum Theologorum teftimoniis confirmare nititur; eorum zelum, quipoft SixtiV.&z Clementis VIII. emendationes Vulgatam Verfionem alicu- jus mendi arguere nefas exiitimant, intempeftivum aflerens, cum In
nocentia XI. pofl: Clementem VIII. idem liceat, quod poft StxtumY. Cie- mens V III. licere fibi ilatuit. Addit etiam, quam falfum & ridiculum fitFraifenii principium, Fontes Hebraicos & Graecos tam corruptos, &
Verfionem Vulgatam tam corre&am pronunciantis, ut Fontes po
tius ex Verfione quam hanc ex Sontibus emendari debere cenfeat.
Porro his generalibus praemiffisad fpecialem fingulorum loco·
rum, quaein diflertatione fua mendofa & correctionis indiga animad
verterat enumerationem progreditur, & obfervatione* fuas contra cenioriam Fraflenii virgulam tueri latagit. Poftremo etiam dodifll- mi Abbatis Petri Danielis Huetii, paifim in Fraifenianis disquifitioni- bus tradu£ti caufamagit, & fimul ad ea, qua: in fine disquifitionis de Vulgata Verfione contra ejusdem Cenfores durius dicta funt brevites
refpondet. v
C A R N I O L A A N T l g U A & N O V A ,
f i v e inclyti Duc At tu Carmo L· A nnales Sacro-propbani, a bo rb e condito a d noflram usque atatem ^per am orum feriem C h ro- nograpbice d ig efli in duos tom os, Autore Jo an n e L u d o v ic e
Sbeenleben, Carniolo LabacenfiSS, Tbeolog. DoElore·, Protonotano Apoflolico.
Labaci Anno M DC LXXXI, in fol.
D Epatriafua bene mereri, qui illius famam temporum injuria ob- tciiratam illuitrare fatagunt, fuo exemplo nuper docere voluit
D//,
38 o A C T A
I>n. D. Joannes Luiovicm Schcenlebe». Etenim videni ipfe nullam fcrein cultiori Europa regionem inveniri, qua; non iuum nada fcripto- rem, nominis aliquam celebritatem confecuta fit, animum appulit ad C A R N IO L iE , patria: fua: hiftariam ha&enus orbi fere ignotam, e tenebris eruendam; itaqueevojutis& collarisIX.M SC.Chronicis &
plus centum fcriptoribus aliis in margine operis allegatis, pa/iimque notatis Mcgueri, -Aventini & aliorum erroribus, qui partem hiftoris hujus attigerant, eandem conponere aggreiTus eft. PrxmiiTis Carni- olae antiq ua:, five panis Norici & Carniae, Japudia: & Hiftria: antiqua:
tabulis Chorographicis, totum opus in tres partes divifit. In PRIM A Carniok antiqua; ftatum delineat, inquirensin varia ejus nomina, in
cola}, limites, iuum, urbes, oppida, vicos, colonias, montes,fluvios 8c lacus. Inter urbes antiquitate eminet /Emona, que hodie Labacum di- citur&Carniola? metropolis. DummontesC^.IV.attingit, Alpium Vffia nomina & divifionesexponit, notans Cluveriumqui Carufadium
& Carvancam,imo & Ocram, unum eundemque Alpium traftum effe ftatuerat, errafle. Inde pergens, fingulare natura: miraculum deferi- bit, Lacum Cinknicenfem puta, veteribus Luge a palus diftum, in quo quotannis, & quidem eodem in loco, agricola fanum & meiTem expe
diat, venator lepores indagat & capit, pifcator pifces extrahit varios, inprimis lucios fape duos & ultra cubitos longos, librarum quinde
cim, viginti & amplius; non vano argumento lacus fubterranei extre
m o autumni tempore & fubinde etiam veris initio erumpentis ac val
lem hanc inundantis. -Non procul ab lacu Luge a tfecus obfervatur quam inter montis cavernas exiftentem, fi quis fubierit, murmur illi' co fluvii ingentis audic, & quod magis mirerc, ultra milliare Germani' cum eam protendi, juxtaquefluvium, qui navigabilis efle dicitur Ia- tam fatis v ijra patere feribit, qua cura ftupore tandem emenia ad la
xa praerupta perveniatur, qua: gradum iiftere longius progredi vo
lentem jubeanf. ^ATVvhiftoriaehujus, tellurem terr<emotu cor,cuf.
fam,montesque duos fluvium ambientes concidifie, ac admirandam
Wceffeciifefpecum exiilimat. InV, Cap. antiqua nomina locorum Carmols vicinorum recenfet, quae veteris Geographia: partem ilki- t. Hinc Cap. Vl.deantiquae Carni olae populis, inquilinis & eo
rum m)grati&ne agit: ut funt Aborigines, Japides, Hyperborei, Ceitau Pannocies, laimlci, Norici, Romani, Vandali, Gothi, Longobardi,
β k b j u slavi,
E R U D IT O R U M 3δ,
Sdavi, Avares,Hunni & denique Franci. Cap. VH, antiquas inferi, ptionesLarinas, tam quaeLabaci, quam quae extra urbem in locis vici
nis leguntur, annotat. Laziiu quidem ante jam aliquot earum de- icripierat: verum Autor hic norifblum quadam· in illis perperam de»
fcnptis notavit, fed & novas ipfi communicatas adjecit.
PARS Il.continetrerum inde ab orbe condito usque ad nativi
tatem Chrifti geftarum compendium, in morem Chronici vulgaris digeftum, adfcriptis in margine autoribus, quorum teftimoniis uti voluit.
PARS III. annexa,qaaeanatomundi5alvatore,permiiie annos adOttonis III. Imperatoris aetatem acciderunt, in compendio memo
rat, adfperlis quae ad Carniolac & vicinarum gentium hiftoriam f a ciunt.
M E M O IR E S D U C H E V A L IE R D E T E R L q N tour rendre conte au Roj defes N egotiations, depuis
l ' annee i 0 $ 6 .ju sq ~ v en 1 6 6 1,
. A Paris. A . M D C LX X X I, in 12.
Ee\uWvsTer\onii Commentarii , quibus rationem
Regi negotiationum fuarum ab anno 1656 ad annunj us
que 1661 reddit, Paridis, 168U
O Uantam id generis Commentarii, quibus legationis a fe admini.
ftratae narrationem complecti Oratores confueverunt, utilitatem
& ilii* afferant, qui ad Civilem prudentiam afpirantes, Negotiorum publicorum rationem ac momenta, ipfarumque Rerumpublicarura ftatum praefentem, nofie intimius defiderant: & iis etiam, qui juflos Annales componere, acrerurrv geftarum Hiftoriam non ex vulgi ier- monibus, fed authenticis fideque digniffimis monumentis pofterirati tradere moliantur, ignorat nemo. Nec quisquam infitiabitur, in e- jusmodi Legatorum de rebus a fe in curando munere geftis Relatio
nibus, qua: apud plcrasque gentes publico ufuifubdutfta: in fcriniis in
ter fecretiffima recondi folent, publici juris faciendis, Gallos inprimis faciles effe: ut, quemadmodum confultafua ac deftinationes ctaufas tenent fummoque ftudio occultant, ita rerum jam peradlarum ex- .s Clara notitiam invidere nemini ycJUc videantur. Utique non A da
tantum
ACTA
tantum poblica fa s in'Volumina diligenti ftudio c o lk its, uf ufui tffe juftam Hiftoriam condituro poilint, (Kecueils 'de diverfespieces pour fervir a Γ B ifioire) fed &Oratotum Regis Gallis commentarii Hifto
riam pera&sc legationis ^continentes magno in Gallia numero pro- ftanti uttotfubfidiis pubiicejam paratis, quae alibi ex archivis magno labore conquirendaiunf,&£egre admodum e latebris extrahuntur,nui*
lius gentis Hiftoriam, quam Gallicae, fincerius,exa<Siui, & faciliori ne
gotio componi pofle palam fit» Aliorum, itaque exemplum fecutus Eques Terloniiu,cum Nuntii primumExtraordinarii,poft Legati Ordi
narii ad Danix, Sueciae, Polonix Reges munere, ab a. 1656ad a.i661, co nempe tempore, quo Septentrio atrociffimis bellis flagravit, fundus clTetjacnon hoftiUum tantum adionum fpedator ac obfervator in- riuftriusfuiiTet,fed&;inpace inter belligerantes componenda praeci
puas partes egiifet, commentarios hofce edendi confilium cepit, ea-·
dem opera & R egi Chriftianiifimo rationem redditurus gefti muneris,
&Hiftoriarumcivilisqaeprud®nti$ cupidis confulturus,
Aufpicatur opus hoc ab itinere in Poloniam a. ΐύ^ό a ie fuice·»
pto,utadCaro!um Guftarum Sueciae Regem Polonico tunc bello oc
cupatum munera aRegefuo deferret; cumque illa tempeftate Sueci ac Tranfylvanifociasadverfus Polonos vires junxerint, faederis illius ortum ac mementa, exercitus utriusque robur, Caroli GuftaviSuecke Regis & Ragozii Tranfylvaniae Principis congreifum, eorundemque poli armorum conjunctionem gefta, Sueeise denique Regis felicem even tu in Germaniam, ut novo hofti Dano mature occurreret} R ago- ziiinfeliciifim umin Tranfylvaniam regreflum,uberiusrecenfet. Inde q u x inEledorisBrandenburgici Aula fibi obtigerint,quibusque caufis im pulfusEledor pacem cum Polonis, defertis Suecorum partibus, ad- miferit,enarrat; quasque ipfe, poftquam defundo Lubecre Comiti d ’ Avaugour in ordinarii ad Septentrionis Reges legati munere fuffedus, ac paci inter partes bellantes‘ componendae incumbere jufllis el- ftt, in pacis promovendas negotio dixerit, icripferic, egerit, fic commemorat, ut tatriusque belli Stieco-Danici Hiftoriam i j- iim intertexat; adeoque auipicatiilimam Suecias Regis in Ka- nicas pTovincias irruptionem, pacem Danis tantum r impe
ratam , bellum a Caralo Guftavo Sueciae Rege advci!'^ D aaof redintegratum, Hafniam obfdfam, furpetias afRidis Danorinje ictu *
E R U D I T O R U M m
rebus a Caefare, Brandenburgico Eledore,Batavisqut latas, verbo,belli totius curium ac fata deicribat, Redit inde ad pacis multo tandem labore ftabilitxHiftoriam, ac qua eam ratione in Poleniatn p ro fe d u s Inter Sueco» primum ac Polonos eorumque Foederatos ptomoverir, infertis literis quamplurimis eam ob cauiam ultro citroque datis;
quomodo item redux in Daniam fadus Tranatus pacis interDanoe acSuecosunaeum AnglicisacBe!gictsLegatisinibiuraverit,ac ad fe
licem tandem exitum, etfi poft Caroli Guftavi demum fata perduxe
rit, commemorat. Denique cum & Regni Suecici comitiis poft ex- ceftiim Caroli Guftavi celebratis Terlonius amplilEmc, ut ante>Legati Gallici munere infignis interfuerit, quas iftis in comitiis tum de regi
mine, donec Rexminorennis.adolefceret, conftituendo, tum de Re
gina Chriftina, quae in Regnum nuper redierat, aiUtata f<iednt, ex
plicat, fubjedo defundi Regis Caroli Guftavi Elogio ac charadere;
indeque Friderici quoque III Dani» Regis, Regiaeque Domus adornata delineatione, mutatam Regni formam,qued exeleditio hatredicarium fadum eft, receniet, finemque libro Hiftoria reditus fui ex Dania m Galliam,ubiaChriftianilHmoRegegratiofe exceptus eft, imponit.
P 1 S S E R T A T I O E P I S T O L A R I S \ DE OB-
fe r v a t io n ib u i circa curatiorum Vario larum confluentium, nec non de Affeffiiotte Hyftericat
Per T h om . Sydenham M .D . Londini,i68i.inS·
E Gerat jam pluribus Autor in Obfervat
.circa Merb
,acut. Hift.tf Cu
rat. de Variolis,quas Confluentes vocant, eaeque in quantum & e f- fentia & periculo a Difcretis differant,/, f.f.j, c. 2.ρ.ιό6. &£4.1.6.p ^ g 2.
docuerat: qsae tamen novis quibusdam obiervationibus illuftrare, quin & d e Paifione Hyfterica quaedam ad/icere, a Guil.Cole, M . D.
per Epiftolam invitatus, praefenti in diflbrtationefatagit.
De Variolis Confluentibus duo principaliter monet. 1. Regim en ca
lidum xgrorum, eorumque ante fextum morbi diem, & ante quam Variolarum examen omne in confpedum fedederit, decubitum, (nifi interdum fymptomata vehementiora ad id
c o g a n t )omnino re-, jicit. r. Syrupi de meconio, feu diacpdii & creb riorem & copiofio- rcmufumfubvariolarumfuppurationeperfuadeii Quoad priuspun-
d u m
384 A C T A
<Jlum,fuppomt materiae Variolofie (abipfo ficdi&ae)ciim fanguineaf~
fimilationem, adeoque hujus infeilionem, illius multiplicationem omni ope prohibendam efle. Aflimilationem vero hanc nulla re magis promoveri,quam fi aeger intempeftive,ante fextum diem le&ofe addicat: Siquidem hocmodo,non iecus ac ab aegri natura fpirituofi- o re,vel a medicamentis cardiacis & fpirituofis, fermentum plus de
bito exaltetur, /anguis vero ad excipiendas profundius morbi im- preffiones diiponatur. Adeoque curationis fundamentum a primo
rum dierum regimine dependere; fi vero calidorum, & praefertim le- duliufulpiriruofae particulae acuantur,necefle efle, aifimilandi earum facultatem hoc ipfo roborari, variolas copiofieres hinc efflorefeere, &
aegrum in majori vitae periculo verfari. Quoad pofterius punftum no
tat, pofl fextum morbi diem puftulas augeri, corpus, praefertim ca- put,ab iisdem calefieri,& maturando fuppurari, & ita febrim fecun- dariamtali occafione incendi,ex qua fubinde ingens aegro periculum circaXI praefertim morbi diem immineat. Cum vero quo fedatior fanguis & fpiritus,eo melius procedere omnia foleant, ob id remedia anodyna, & haec inter fyrupum de meconio ad usque ad 3xfaepius reiteratum effe omnium optimum,idque inprimis ultimis & pericu- lofiiTxmis morbi diebus. Quae omnia rationibus & obfcrvationiblis, ut & objedionum refolutionibus confirmare nititur,.
Pergit poflmodum adajfeEltu Hyflericos,chronicorum omnium ipfi fre£}U£ntiiIimos,& quos eosdem cum affe&iombus hypochondria- eis marium efle afierit: in quafententia,cum Fr.de le Boe Sylvio celc- bri Medico, amice confpirat,ut paifim ex libris hujus Pra&icis con
flat, Sc qui ob id fuffocationcm hypochondriacam^ztnHyfteriMm^ j malum complicatum appellare maluit. Praemittit affeftuum dido- rumHiftoriam, fecundum infignem fymptofnatum varietatem nota
bilem, quae omnia,tanquamacaufa proxima , afpirituum animalium ataxiafeu vitiofa difpofitione,cujus ratione ex impetu illorum inor
dinato in hanc vel illam partem fpafmi& dolores excitentur, & orga- nitam\Wms,inquodfe ingerunt, quamifHus,a quo abfcedunt fun- chones^ervertantur, pendere ftatuit,id quod fpeciali fymptomatura hendi n\odo,pluribusdeclarat. Propius accedit hic Willifio, qui pa- riterm PathoI.Cerebri^ Nervof.generti Specim.c.X. pathemata hyfte- rica ad a ticctus convUHivos, in quibus cerebrum & nervofum ge-
C cc nus
E R U D I T O R U M 385
nus inprimis afficiantur refert, caufam vero proximam non tam fpi*
ritibus ipfis,quam potius copulae exploliva: heterogene* a (anguine fuffufae, cum fpiritibus per proceiTus nerveos derivata, attribuit. prx~
miffa ifta theoria,Curam Praftieam ponitin fanguinis corroboratio
ne, utfpiritusex illo geniti, invigorati, correda eorum ataxia, teno
rem totius corporis,& fingularum partium oeconomiie competentem, denuaaequirant. In quem finem martialia, praeieram martem cru
dum, &% upum de Marte, ceu expertiifima, non negledis caeteris hy.
ftericis^foetidis commendat: utut aegris quibusdam, aiiis irritis, cu.
ramJadeam, aliis diuturniorem equitationem proficuam obfervavit.
Generali huic,fpeciakm paroxyfmorum atrocium, Stfymptomatum graviorum per opiata praefertim inftituendamcuram fubjungit,ut &
quomodo tradandaefint puerpera,paflionibus hyfterisis coneptse, ut quodipfis imminet, vitae periculum effugiant.
G . G. L . M E D I T A T I O D E S E P A R A T I O - ne Sal/i & aqu& dulcis, n^voque SepArationum
Chy micarum genere\
S Eparatio sequae dulcis, (alisque in ea contenti duplicem icopum fta- 'bere poteft:vel enim quaerimus aquam dulcem, negledo (ale, ut navigantibus fuccurrariius,vel contra quaerimus ialem negleda aqua dulci,ut fumtusminuamus,qui in ignem funt impendendi, cujus vi aqua evaporat,quod non exiguum in illis regionibus ufum haberet»
q u ib u s Sol hoc minifterium non fatis praeftat.
Quod primum attinet, aquam dulcem potui fatis aptam ex ma
rina obtineripo££e diftillatione,non Linfchotani tantum, fed & alio
rum multorum relatione condat, -Et putem eum in ufum furnos inveniri pofTe admodum compendiofos, & exigua; materi* combu- ftilis indigos, quales nondum adhibentur. Pracipitari ialem pofle fcio Zinco, lapide calaminari& fimilibus,quinetiamSaturnus hic ali
quid praeftat. Sed fimpliciifimam obtinendae aquae dulcis rationem effe puto percolationem. Experimentis enim conflat, etiam vino &
urinae aliisque liquoribus repetita per ilmplex fabulum transmiifione adimi non tantum colorem,fed &faporem. Et cum in Galliis eflem, Vidi genus iapid is,qui prima (ktim vice,liquores infipidos transnjit- tebatjtredoque adhuc vivere,quiiocumindicare poflit. Et ut aqua
ialia
386 A C T A
la!fa facilius per maiorem fabuli copiam percolaretur, & perinde ua ' tim prima vel ad fummum altera vice purificaretur, poilet adhibet'1 machina comprimens vel fugens. Quod fi cui placeret loco Ampy
cis fabuli adhibere Lithargyrium, vetaliam Saturni calcem , res forte adhuc melius fuccederer. Casterijm ex his occafio mihi nata eft cogi"
t a n d i^ novo quodam Separationis Chymicz genere. Ponamus liquo
rem per fabulum vel commune vel peculiare, aliud ve corpus faepe transmitti,donec vim amiierit: dubium nullum efi,quin fabulum ali
quo iale, ii ita dicere licet, eflentuli ipfius liquoris futurum fic imprx- gnatum. Eliciatur Sal ifterurfam ex fabulo,fuperfufa aqua coinmu ni, & aquse defuik parte deinde e.v · jorante, congeletur irr cryftalios, aliave ratione ad Gccitate n rev-;· etur. Ne vero putet aliquis fru - ftra aquam fali,exfab loHicie ■ .reddi, quam percolatione prius ab eoieparavnnus; fciendum eft,h<s ; ratione magnam falis copiam antea in mulco liquore difperlam, nunc concentrari in tam exiguum, quan
tus ad eum folvendum fufficit; deinde multum intereife inter aquam priorem ipft vino vel alii liquori ingenitam, qua: ialem hunc fibi co
gnatum non ita facile dimiii{Ter,& inter aquam communem, nunc af- fuiam, quae falem hunc eflentialem ut nunc primum attraxit,ita mox iibenter derelinquit. Si quis etiam oroiifa elixatione experiri volet, quid diftillando falem ex fabulo, aut fabulum virrrificando eiTec pro
diturum,multa haud dubie nova deprehenderet, quasdam etiam forte peculiares terras prcduceret.Ita ope hujus fubtilis percolationis,no~
vam multorum corporum analyiin habebimus, ingentemque mate- jriam utilium experimentorum,
Supcreft utde fecundo capite dicam, (eparationeicilicet fai;s ex
a q u a ,
ipia aqua neglefta. Haxfeparatio pluribus modis reddi poteft
f a c i l i o r , quorum partem jam attulimus,nam illi ipfifurni compendi-
ofi
m i n o r eiumtu aquam in vaporem vertent; deinde fi percolatione
fel in fabulo reli&us habeatur, elixatione concentrab.tur in aquam multo prioredirior,em,adeaque facilius incoquendam. Sed ut nunc mittatn Solis aerisque auxilium non fatis adhbitum, faffecerit dici, quomodo aqua iequeftrari ρο/iit fimplici motu,fine ullo igne, Fun
damentum hujus meditationis mihi praebuere illae talinae, quas vo*
cantLECK-\ifERGKE,ubi magna aquae lylveftris fiveheterogeneae p8rs,Sulcijt{^vcS0l® quam vocant mixta, motu lapfuque didipatur.
C c c 2 Sed
E R U D I T O R U M 3S7
Sed perfici operationem pofle cogitavi,cumconfideraremfoIies illoi notos, qui a vento ex aqua per lapfum generato, flatum habent. Inde enim msnifeftefequitur,fi aqua lalfafemel delapfa & per machinam iterum elevata,denuo decideret, denique omni aqua in vaporem ver- fa,folum falem infundo remanfurum. Has meditationes, quas alii forte fecretashaberent,ex multis aliis excerptas,publico impertirivo.
Iui, ne forte cafij aliquo intercidant.
E X C E R P T A E X E P IS T O L A D A r. J O J N N I S
1 1 E V E L I I , Gedano Lipfiam mi(pt d.i7M<ft>-ft>n<aA6Z2¥
I. De Variatione Acus Magneticas.
Confer A<5ta Anglicana MenC 0(51. Anno 1670. Sc
A dorum horum menf. Aug.p.2.58.
G Ratias autem omniumprimoTibi habeo, quod inter alia etiatii illam Epiftolam invitatoriam ad obiervationes Magnetica: Varia
tionis inftituendas mihi transmittere volueris. Lactor ex aniiiio*
quod & alii mecum ftatuant, plurimum conducere & Rei Literaria: &
Nautica;, ut hocce negotium conjunftis viribus funditus perveftige- tur, Ego quidem antequam hanc Epiftolam accepiflero, iponte ta- men mea, diefc. 20 Junii fi.rl. circa ipfum Solftitium sftivuth, eunt intra aliquot annos debite declinationem magneticam haud invefti-<
gaflem,obfervationemiftam rurfusfumma diligentia inftitui, non fo
lum illa acu magnetica,quam ante quadraginta jam annos iftis obfer
vationibus adhibui, fed plurimis di verfiifimis. Inveni autem declina
tionem hoc anno efle 8 g r^ y v e l 51 min. occafum verius, quje annd 1670 d.22 Junii deprehenia eft 7 gr. 10 min, hicGedani: uti ex Epiftola itdCl.Oldenburgium lll. Reg.Societatis Secretarum, qux in Ati is An·*
glicis Anno 1 670 m. Oft. invenitur, liquet. Cum autem inter alia ibiprofeflus fim: Unde mihifubolet, motum hunc annuum b oc tempore quafi decrefiere : pr&fertim cum ex meis obfervationibus annorum 42^
Cf Anno 1670 habitis, liquidum fit> hunc motum tantummodo nunc effe f min.6fec:\n hac opinione nunc magis magisque confirmor, ex hu
jus a n n u ti oblervatione, motuin fc. hunc annuum plus plusgue
j88 A C T A
tfecfeicefe, Itsam 12. annorum fpatio fgr,25 min. declinatio hic Ge- dani tantum diminuta nunceft. Quousque autem decreicet,an fuo tempore futrura (it circa limites plane ftationaria: an vero continuo motu, & ubique plane 4nniformi iit progreiTura, fubfequentium an
norum obfervationes docebunt* Quare & meo nomine emnes ha- ium rerum obitrufirum cultores obnixe rogatos volo, ut quilibet fuo loco ad ea omnia accurate attendat, inprimis ut limites hujus progreifionis reciie ubique detegi poifint. Nam motum hunc M a
gnetis fuo tempore rurfus orientem verfuspfogreiTurumjnullum apud me ell dubiunii
ΪΙ. De Com eta Anno 1682. menfe Augufto & Septem
bri vifo-
Nuperus Cometa etiam a mepro viribus,quoties temperies fafl·»
tum a e r is indulfit, hic Gedani ex no\ra mea Specula, novisque ineis O rg a n is obfervatuseil·; plurimas etiam tam diftantias a plurimis Fi
xis, quam Cometa: Altitudines Meridianas notavi; quas autem omnes hicrecenierc, nimis longum fo ret, liec vacat eas rigidiori calculo fubjicere; tota hiftoiia rejicienda erit eousque, donec Annum Clima- flericum, atque appendicemObfervatiovum meatum poli PartJLM acb.
mzxCcelefii* impetratarum fumediturus. Sufficiat hac vice dixifie, C o m e ta m hunc Gedani die 25 Auguft.ft.n. primum dete&um, atque a die 26 Aug. ad 17 Septembf. quoties tantum ferenitas permifit, debi
te fummaque cura a me obfervatum eife, tam mane quam vefperi.
Imo etiam p e r aliquot continuas no&es ,cum exiiteret pernox: qua via autem,qua velocitate, liibquo angulo Orbitae ac Eclipticae pro- greifus fuerit, ex adjefta Tabella patet; quam tamen non ex accurato calculo, fed e x Globo tantummodo laxiori modo concinnavi, cum fublimiora ftudia in edendo noves Globos cCeleftes meos, cum Cata»
Vogo fixarum; & qux eo pertinent,id minime permutanto E R U D I T O R U M 1 $ 9
C tc } . ' Anno
390 A C T A
Anno 1681.
Menf.D ! * O l-t
Longitud.
Cometa:.
S. 0. /
Latitud.
CometJe, 0. / A jg.16.
■ *
7- 30.
'3. 0. M.
u. 0. V.
3. 30. M.
3. 23. 30.
4
.' f* 0·
4
- >8· o·
i r . ο, B.
23. 30.
15·. 20.
30.
3
1·
Sept. 1
9. 0. V.
5.
3®. M.
3. 30. m.;
4. 22, 0.
4. 24·
3°·
J. I. 0.
2f. 40. j
16. 0.
26· o.fer.
i
10.
) . 0 V.}
8.
3° · v · 9. 0. V.
?. 6. o.f.
y. 20. 0. f.
6. v. 0.
2f. 40.
24. 30.
IQ. 30.
8 .
0,
V i l i .Ii! 0. ||8. !f, i 30. v.]6. ij.
1 7 .I).
8. 0. v. 6. 18· JO.; U- 45’·
xi · 8.
0. V-j 6. 23. 0.
j14. 0.
13. 7. 30. V. 6. 2.5. 0.113
3°·
'3
3· 3°·
1 . 2.0 ,
ί · 4 ί · 4·
4SVMotus in
prop. Or. Notanda,
° · /
Nodus Boreu$ in 24 io ,
o . f e r .g r· T fu ri, & Nodus jA iiltrin u s in 14 gC Scorpii; Limites vera i in 24. gr. Leonis &
Aquarii extiterunt.
Angulus Orbita: ^ E c lipticae fuit ιό gr. fe
re. Utrum autem toto durationis tetn
pore om nin o conftgns cum Nodis extiteric, an vero & quousque variaverit , ut Hepias fieri fotet, *x calculo patebit.
o , c. fer
30.
o.fer.
o.
o.
En motura diurnum aliquanto accura tiorem ad aliquot dies:
,ΜεπΠ Mot. C om .}
dies diurnus.
Vefp. 0· J —
4.ug.i6 f- 1?.
' I ' y*
3?·
1 %.
i.
41·
29. i· 46.
3
°* V· i ° .
3
Γ· ?. 46
Sept. 1. y·
43·
?■ f. 40.
3
· f.
34- j
4·
Menf.
dies VefD.
Sept,
Mot. Com.
diurnus, o, /.
9 - 10.
I l ii,
13·
ii !*.
14 . Ϊ-
3
· 2.
t.
Ϊ.
,4. O.
J O .
O.
3 0.
o.
40.
zo.
o,
Sic ut motu fuo pro
prio in orbita fu a confece
rit a die 16 Aug.ad 13.Sept.
vefp.S3gr.i7 min.& inE- clipticapigr.30 min. Lati
tudo vero Borea/is cre
verit A d 6 .g r , rurfus decre
verit 12 gr.jomin,
I
Ί Ά Β X X a / J .
De Capite & Cauda haec referenda habeo: quod nimirum caput totodurationis tempore lucidius, quam ifteAnno I0gr, ac aliquanto etiam m ajus,e contrario multo breviorem caudam exhibuerit. Ia ipio capite, beneficio longioris Telefcopiij non nifi unicum nucleum figurae ovalis, & a fuperiori parte gibbofae conftanter notavimus; nifi quod die praefertim S Sepe, ex didto nucleo clariifimus fimul radius ex parte etiam incurvatus in caudam exiret; quod ut notari meretur (cnmejusgenerisfaciemin nullo adhuc Cometa, quantum memini, obfervaverimjficlubenshic faciem Capitis & Caudae delineatam da
re volui, Praeterea fciendum, quod nonnunquam, ut d. p . Augufi,T^ B·
manefadum, caudam fatis praecife in oppofitum Solis direxerit; fed fepius etiam notabilem deviationem (prout in plurimis Cometis fieri folet) exhibuerit. Longitudinem quoque Comae non femper ean
dem confervavit: initio Cauda 12 fere grad. videbatur, deinde non
nunquam brevior, etiam interdum longior ad 15 & idgr. extitit; cir
ca finem vero quotidie diminuta eil·.
, 1 1 1 . De Plisnomeno quodam circa Auroram deprehenfo.
Die Mercurii, 18 O&.Hora 9 vefpertina, Aurora Borea Noto- zephyrum verfus hicGedani apparuit, diverfiifimos, longiflimos, fulgentiffimosque radios fur fu m projiciens, ac fi caudae eifent trium vel quatuor diveriLrum eximiorum Cometarum. An phxnomenum hocce & fimul alibi, uti nonnunquam fieri folet, vifum fuerit, haud ab-sreefietcognofcere. Nam interdum plurimis in locis fimul ejus
modi phienomenum confpicitur: prout anno 1621, d. 12 Sept. obtigit.
Quod non foium Clariff. Parus Gapndtu Peynerii 10 Provincia, circa Aquas-Sextias,deprehendit; fed in tota fere Gallia, tam ad Auftrum, quam Aquilonem, Orientem & Occidentem eo ipfo tempore fuit ob- krvatum; utlegereeitin PhiloiophiaEpicur.p.n^,
' N O V A M E T H O D U S T A N G E N T E S CU R - 'varum expedite determinandi, per D.T.
fit Tangentium tifils> iis confta;, quibus perlpe&um>
4uod Tangentescurvariim determinantur, eo ipfo etiam quadrateirs ipaucium CHrvilincorum c.-ihibeantur ; quapropter M e
thodi
VE R U D IT O R U M 391
thodiuniverfales Tangentes determinar.di>a Praeftantiffimis M athe”
maticis inventa:. Sed quia utplurimum prolixum admodum requi"
runt calculum, optime Geometriam promovent, qui in re tanti ufus fingularem facilitatem fuppeditant,quod inprimis Dtt.Slufiui genera
li acadmodumfimplici regula effe&um dedit.
Unde cum in Regulam,qua: multo adhuc univerialius acfimpli- cius,ac ulla hadenus exhibita,Tangentes determinat, inciderim, re
rum harum peritis eam non denegandam effe credidi.
TAB. XXI Sit In Schemate I. curva quaecunque Geometrica BD E, prouteas Fig. i. Cdncfittsvocat; BC abfeifla,aequalis x;ordmat\tnapplicata CD,aequa
lis y; linea determinans Tangentem AB fit aequalis t; detur porro hu
jus curvae natura quae fit ex.gr. talis,ut y^ + x ^ x x y fit aequalis x y y _ a 3 Hhaay—a a x ^ a x x —ayy. His ita pofitis,ordinentur termini hujus xquationis hac ratione,ut maxima potefias ordinativi applicat%
CD,ieuy fit aba\tera parte a^quaripnis.: hinc jam erity1 - —χ 3 _ XXy
♦fxyy.—a 3 ^ a a y —a a x ^ a x x —ayy. Tranfpofita vero y 5 cum fign o
— omnes termini ponantur aequales nihilo, Teu o ,
II. Fiat fractio, ejusque Numerator hac ratione. Termini,qui
bus cognita quantitas adhaeret, omnes affumantur cum fuis fignis, &
fi eadem fit unius dimenfionis,praefigatur illi termino unitas; fi dua
rum, binarius; fi trium, ternarius, & fic porro: eritque in praefenti ex
emplo Numerator— ^a3 *f<2aay— laax^ axx—ayy.
III. Denominator conftituatur hac methodo : AiTurartis iisTer- minis ,in quibus abfeifla x occurrit, retenrisque figois, fi quantitas x fit unius dimenfionis,praefigatur,ut fiipra^initas^fin duarum, binarius·
Sc eri t — 3 x 3—2 xxytj<xyy.— aax·^ z axx; his vero finguhs unica x di
minutis denominator erit — ^xx— ζ χ γ φ γ γ —aa ax.
D ico; hanuFradHonem aequalem effequantitati^5,at<]ueadeo
„ , . - J a ^ a a a y —a a a x ^ a x x —ayy
in pratenti exsmpla fa--- ---_ ii_ A tq u e fic
~ 3 x x — 2 x y 'T' yy — aa Φ zax
facili &univ.erfali via omnium curvarum geometricarum Tangente*
exhibentur. „
Fig i Ulterius autem oftendam,eadem methodo infinitarum curva
rum ex mechanicis Tangentes determinari. Sit enim , in Schem. I/, quxeunque curvaBDE,ac ponatur portio ejus BD jequalis x; DF vero
$ ι A C T A
fit aequalis y;form eturque quaecunque curva BF, ex.gr.juxta priorem aequationem y ^ x 3 ^ xxy=xyy—a3>f a a y —. aax axx>*- a y y : ad determ in an d am ergo Tangentem .AF, curvae BFG fic progredior. Ai-
f u m a t u r
![Acta Eruditorum […] Calendis Martii, Anno M DC LXXXIII, N.III]()