Acta Eruditorum […] Calendis Octobris, Anno M DC LXXXII, N.X

N. X. 5P7

A C T A

E R U D I T O R U M

publicata L ip jia

Calendis Offlokris, Anno M DC L X X X I I .

P E T R I P E T I T I P H I L O S O P H I E T ~ O O .\

fforis Medici Mifcelhnearum Obfervationum libri qua- tuor, nunquam antehac editi.

T ra jefti ad Rhenum, M, DC* LXXXII. 8»

D

terius depraventur, quandoque etiam fana corrumpantur. Quo ma­

gis eft laudanda eruditorum hominum induftria, qui omne fuum ftu- dium eo conferunt, 3c ingenium, quod capitale nadi funt, diuturna Autorum ledione exercitatum, & longo ufu eorum ςυΐνΪ5 veluti as- fuefadum , in id intendunt, ut maculas ex Antiquorum monumentis eluant, laboremque minuant iis, qui ex animo adfpirant ad Veteres illos je d e intelligendos. Neque enim ulla menda ita pufilla eft, quam r.on permagni interfit e feriptis Autorum tolli ac expungi;

nam unius literulai erratum eas interdum etiam eruditiffimis homi­

nibus o f f u n d i t .tenebras, ut tanquam in illuni node errantes quovis potius perveniant guam quo volunt. Ut proinde nullum hominum genusmagis profitftudiiS; quam eorum quiaccurate & fideliter ope­

ram in monumentis Veterum purgandis emendandisque ponunt.

Horum quippe beneficio contingit, ut quod multa interdum fecula fummos viros latuit, id poftea indicatum vel pueri primis Iiterjs im­

buti affequi debuiffe videantur. H uic igitur ftudio incubuerunt &

priicis temporibus glenque qui eruditionis gloria alios { a n t e c e U u e r e »

& fuperiori ac noftro feculo omnes qui bonarum literarum cura laude gefferunt curam: quarum cum ftudiis nunquam tam bene a- flum eft, quam cum veterum Codicum ope & ingenii felicitate tot Philofophorum.Hiftoricorum,Oratorum,Poetarum,VeterumLegum

& Sandorum Patrum vulnera & cicatrices faflatae funt: ut confeffuri fint hodie fi revivifeant, fe Scaligero, Lipfio, Mureto, Vidorio,Cafau- bono,Salmafio,Sirmondo, Fabro, Gronovio Sc aliis verae eruditionis aflertoribu» civicam coronam debere: quorum Ope Sc ingenio ex tot feculorum tenebris in claram lucem revocati fint, Sc ab interitu ac morte quaii in vitam redudti. Medicas etiam iis manus admovit feliciter & cum fumma ingennTaudeP«>-,«pf#i/wf>erUcJjtlisG allus, qui ab arte quam tractavit medica alienum baud ratus, ut affliftis cor­

poribus valetudinem, fic affedis Autorumlocisintegritatem concilia­

re, in libris Antiquorum, quibus tota vita incubuit, multa cum ob- fervaflet male conftitufa& depravata, ea correxit & teftituu, ac qua­

dam literis confignata qiidtu or Mifccllanearum Obfcrvationum Hiris inclufit. In quibus non Ariftotelis faltem & Graecorum ejus Inter­

pretum varia loca examinantur, fententiie illuftrantur, dida laiadan- tur, exponuntur &: emendantur, adeoque ex Academia umbraculis ac Lycei ambulacris profutura fapientiae ftudiofis traduntur; fed & o- mne genus Autorum tam Graecorum quam Latinorum, Poetarum, Hiftoricorum, Oratorum & quorumvis aliorum Scriptorum veterum Sc recentiorumilluftratur, vitia eorum five a librariis illata five ipfo- rumculpa extantia deteguntur, lacunae fupplentur, fententiae decla­

rantur, minus vulgata & obvia annotantur, corruptelae oftenduntur, adveriantia fibi conciliantur, vuinera&cicatrices fanantur; ut veri ac

lit e r a t i medici officium circa librorum curam ipfum CxpJeviiTe agno- fcendum fit. Quin & ipfe in PfarfationC ad Emericum Bigotium profitetur, cum nullus fit artis ac difciplina; angulus in quem fc non penetrarit, nulla nobilis quaeftio quam non luculenter fe explicare poife confidat, haec tamen omnia ad mentis potitis felicitatem, fuae- que&fuorum valetudinis cuftodiam,, quam mercenariam operam re­

ferre decreviife, & omne tempus in literarum ftudiis confumfiife.

lr.de fibimaforahis Obfervationum Colledaneisfuppetere gloriatur, quibus non iblum Medici, ied & Philoiophi, imo & Theologi digni­

tatem fuftinerepoilit: nec faltem tvaria* lectiones in Autonbus & ver­

borum

ιρδ A C T A

borum tricas, fed graviora & fru&uofa in iftis Ce ie&atum effe affir­

mat. Quae fi magna fint, non minora tamen ifta contemni debere»

fine quibus ad fumma non perveniatur,

G E O R G 1 1 A D A M I S T R U V J L J C t l , D iffert at io A cadem ica de Invocatione No­

minis Divint.

Jense M. D C . L X X X II. 4»

Q

cationem divini nominis in variis negotiis & aclibus confiderat; Ter­

tium varios ejusdem fines, ejjeftus, formulas·, ritus & accidentia loci temporis exhibet; Quartum ejus Affinia, & Quintum denique Con­

traria pandit. Spirat hoc opufculum ubique doctrinam edecumatam raramquein JCto τζ·ολνμά·9·Ηα.ν, fiquidem non modo ex Jure Priva­

to? Publico & Canonico, ac quam plurimis aliis cum priici tum mo­

derni aevi JC tis, variisque hanc in rem Refponfis, ad Praxin Fori con­

ducentibus, ha:c materia per apboriimos & his fubje&a fcholia digne eruitur; fed etiam ex Hiftoricis & Philofophis, Graecis aeque ac Lati­

nis, tam antiquis, quam recentioribus, ncc n0n variorum Theologo­

rum icriptisita illuftratut, ut cuivis eruditorum emolumento & de­

legationi futurum fit. Adje&i funt ad calcem duo indices* Auftg- rum alter, alter rerum, utiliifimi,

J U S T I S I N O L T © d j u i j t t i s

Collegium P u b licu m de Statu Rei Rom ana. Cum Notis ( f Additionibus Car oli Scbarfchmidii, J. lh Ddi.

Erancofurti ad Mrenum A. i68z. in 4.

C

P n i Sccon-

ER U D IT O R U M 299

& concinnum orcKtiem farti avide fuit exceptus, ut exempla ejus inoffr- cinis librariis pallim diiparuerint. Hinc cum novam hujus operis editionem adornarent Bibliopolae, novo etiam habitu illud indigere plerisque vifum, praeprimis cum ante Pacificationem Ofnabiugenfern

& novilfimas Imperatorum Capitulariones prima eflet conferipta.

Commode igitur laborantibus fuccurrit partibus additionum Auftor, in quibus nonfolum ea, quae ex recentioribus legibus & Adis publi­

cis obfervatu digna ac neceflaria occurrunt, bona ficie adjecit, fed coti- troverfias quoque, a Sbutzio levitbrachio & per traniennam quali nonnunquam tadas, uberiori difcurfu illuftravit, quibus omnibus duplex isque locupletiffimus rerum ac verborum Index acccffir»

JO IIA N N IS D E C K H E R R I i D. & A U G U S T IS * fim i C am er a lis Ju d ic ii A dvo cati & Procuratoris,

Relationum, Votorum & Decifionum ejusdem Judicii Liber fingularif*

Spirae. i6 8l in 4to*

E

bus & Circulis Germaniae praefentatis, fpeeiminis loco ex variis cau- farum Civilium aeque ac Feudalium figuris, quae potiffimum per Appellationis viam eo fuerunt devolutae, edita. Modus autem re ­ ferendi in hoc confiftit, ut, praemiffa prius fadi fpecie & formato rite Controverfiae ftatu, examinentur cujusque caufe FORMALIA partim, paitim M ATERIALIA. Ratione Formnlium inquiritur, an Camerae Jurisdidio in prafenti cafu fu fundata; an Appellatio gra- datimfada,ejusquefatalia tam rationeinterpofifionis quam introdu- dionis(quae unice in Camera attenduntur) legitimeobiervata; fitne umrria appellabilis nec ne; & an forte Judex a quo privilegio de κοη appellando munitus; an rede fe habeant Procuratoria Sc Acta ptioris Inilantix fint integra? Quoad Materialia, primo loco inda­

gatur, qu?enamadi© fitiniliruta,vel etiam intentari potuerit; an ab Adore fatis fit probata* an vera per Rei exeeptioaes clifa ; quid de-

5©o A C Τ A

niquetum in caafa,tum fixpenfarum ratione pronunciandum. Sicuti

a u t e m n o n exiguus legalis fcientias theiaurusin his ipfis Relationibus continetur , ita carum Editor in prooemio iis prsemiilo iesfforem fo- Hcitc monet, ut iftas non Pr judiciorum ( quod nomen nihil mereri ait,nifiConclnfum totius Supremi Judicii, eo fine fadlum, ut ipfi hoc pro praejudicio in ίϊ/ηilibus caulis, in futurum decidendis,fixum,flabile

& perpetuum ficj fed Exemplorum Joco accipiat, ex quibus de agendi, fefpondendi,probandi, deducendi ac judicandi ratione,in illuftriffimo hoc Tribunali fecundum noviifimum Imperii R.eceiium de Ao. ιό^ψ,

obiervari&iita, conflare poffit.

S P E C I M E N M E D I C I N O S I N I C O , S I V E O puftula M ed ica a d mentem S in e n f um·, edita abA n*

drea Cleyer, Haffo-CaJJelano, Societ.Indis.in novaBa- ta~bia Arebiatro (Sc4

Francofurti, Anno r68z, in 4ti>.

O

brorum ad pulius habitudinibus atque exinde petendis fignis. Hinc pulluum differentis horumque mutationes recenfcntur, variis tamen aiiis cotpotis afFedionibus adjedtis, quse figna diagnoflica & progna- ftica fuppedi.are valent. Et quia non tam morbis, quam pulfibus iis refpondentibtisSineniesmedentur,regula his per compofita medica­

mina medendi additur, cum catalogo Simplicium ufualium, quse ab

£«ropaeorum medicamcntis maxime differunt.

Alterum pariter de pulfibus agit, fecundum principia & placita PhilolbphijeSinenfium Medicas,prout quidem ex Codice qaodam h®>

r|^ vetet'u1la extraxerat Medicus quidam Europaeus: quatenus ic.

iUi dominam hanc fympathia’ & relationi membrorum corporis, nec non pulfuum, cum quinque ftiis ElementiSj nempe aqua,-ligno, igrie, terra, <x metallo, net non cum anni tempeftatibus, iuperftruuint.

P p 3 Ttriium

ER U D IT O R U M fci

Tertium fragmentum operis Medici eft, ab Europaeo quodam

<x hypothefi Sinenfium conferipti, pariter horum rationem pulfus ex­

plorandi iisque medendi exponens: In quo tameu, quomodo etiain li­

ne pulfus irveftigatione, ex folis corpori* coloribus, fonis, appetitu, fomniisiimilibusque morborum conditio & mortis periculum inda­

gari polfit, fimul docet. Inter alia S/nenies a languinis miffione,

& quidem per argumenta haud levia abhorrere, uremantiam negli- gere ac rejicere, chymiam ignorare, fed alchymiam adinianiam usque colere, compoliriones Medicamentorum & Medicinam, ab Hippo­

crate, Galeno, Avicenna aliisque Graecis & Europaeis traditam &

hadenus uiitatam, nefeire, Chirurgix aliquantum peritos habere, perhibet opufculi hujus Scriptor. lnterim ex pulfu cos eunda di­

judicare & pulfibus appropriata remedia propinare, dixtam ftridi/H- inara ac vidum cenuiifitnum commendare, ne fuorum medicamen­

torum,utpote Europaeis minus potentum,vis ah alimentis obtundatur:

atquehaj regulas diaeteticas accurate & obfequiofe obfetvave segros, perluaios, alias aut mortem fecuturam, ant morbum rediturum. \?οΓ_

mulas illorum effe vel potiones, vel pulveres, vel pilulas, quibus me­

diantibus modo fudorem, modo vomitum, modo catharfin, modo tepidi introdudionempraeftant, modo fpiritus & qualitates quinque fuorum elementorum, quarum .aliquam fingulis membris potionbus .attribuunt., reftaurant.

■Eademfere docet Opufcuhim quartum, excerpta c literis cujus- dam Europaei continens. Explicant ha:c praeprimis circulationem quandam languinis & fpirituum Sinenfium, licet ab Europaeorum quam diverfiflimam& ridiculam fatis: utpote quae cumdodrina eo­

rum de pulfibus, non Anatomicis fundamentis, a quibus /emper ab­

horrent, fed foli longiori ufui feu experientiae, ac codici cuidam anti- quilfimo, innititur.

Tandem poftquam Schemata pro explicatis melius decla- randis,eaqueautopiia:Anatomica:minus adaequata, adjecerat, Sexto opufculo terminum huic fpecimini imponit Nofter, excerptum e x M c - dicicujusdam C hriftiani libro, de indiciismorborum ex L in g u a , c o lo ­

ribus aliisqueafredionibus corporisprxternaturalibus: quorum ope, fme omni pulfus exploratione,morborum plu riu m ,in fpecie febris ma*

ligna, vim & qualitates dignofei polle, ille afferuerat.

A R c a*

joj AC ΤΑ

A R C A N U M A C ID U L A R U M N O V I S S I M E p ro ditu m ·) prin cipioru m Chymicorum d is q u ift io n ii auxilio ■> in quo communi* Opinio de Aquarum mineraliiwi

ariditate convellitur, Autb. PETRO GIFRIO, Medie; D,

A m ftelo d am i in u * A n no 1682.

S

publicx luci primitus expolitum fuit.· Divulgatur autem hac vi­

ce denuo, latino fub habitu, & quidem infigni fui parte au&ius &

locupletius: adeo ut quicquid a p. 106 usque ad finem, feu paginam }66, in eodem reperire licet, id emne huic demum editioni accefferit.

Inftitutum Autoris eft, receptam communiter, & ab accuratioribus Chymicis dilucidatam, de Acidularum natura Vitriolica-Martiali len­

tentia m convellere, 6c omni conatu demonftrare, quod minerx, a qui­

bus acidularum iapor aliaque attributa dependent, fint tantum Fer­

rum & Alumen: ita ut Vitfiolum feu Chalcanthum in illis nec de*

prehendatur, nec deprehendi poifit. Idquc ex eo probare nititur*

quod Vitriolum alteret, corrumpat, & in Cuprum convertat ferrum i tum ex oppofito, ex alumine oriatur aciditas aquarum fetruginoia- rum, & alumen ac ferrum mutua confpirent fympathia, parili modo*

ac Vitriolum cum Cupro confpirare foleat. Abfob iriir his fere tota icripti pars prima, in qua tamen fimul ipecialiusinacur.larum Pruvi- nearum in Gallia,( nonnegledij aliarum acidularum pltirittm, p r i- iertim in Gailia obviarum, fcrutiniis)&Spadanarum compoluionem inquiritur, taquedicflaratione explicatur; hactamen obfervata diffe­

rentia, quod Pruvineas iftae plus de ferro participent, Spadanae vero Mumine ditiores exiftant. Subjunguntur his facultates Pruvinea- rum, plurium exemplorum enumeratione confinnatK, cum debite»

fu\> eorum ufu Diaetae regimine.

Haud aeque arrifit omnibus recenfita Autboris hypothefis, cura haud tatvtaVitriolumiater & ferrum difparitas effe videatur, quin v i­

triolum promifeue nunc ferreum, nunc cupreum iit, pfout fcili- cet ’ em.1P>t'tus fulphuris embryonati acidus, mineram vel ferri vel cupn roferit; &: praecipitatio quidem Vitrioii ferrei ab illo cupri,

nulla E R U D I T O R U M 303

n u lla v e ro m utatio .ferri in cu p ru m lo c u m cL tin eat. p jures it a q u e

■eruditi in Gatliis M e d ici n ovicias iftas A u to ris opiniones e ve rte re K io H ti& n ^ in d e q u e fu a d u b ia a c o b je & io n e s p er Epiftotare c o m m er- c iu m c u m A utorc com m unicarun t, q u ibu s is ipfe debitis refponfis ia - tisfacere annifus e ft; q u ale s literariar co n te n tio n e s tantum non to ­ ta m fecundam partem fe rip ti b u ju s c o c ftitu u n t. U tu t praeter caS.

,d em ,ob argum enti co n ven ien tiam , e x c u tia n tu r /fm u l Obfirvationet circa aquas mineralesplurium Gallis. Provinciarum, coram Academia Regiafiiemarum,anno 1 6 7 0 . & anno 1676. Parifiis in z*.

λ fl/?. D# C fe, Coniiliario & M ed ico R.egio, Chymiatro lon go rerum

« fu e g regio d iv u lg a ta :; earu m q u e cum h ypothefi fu a & conformita- tem δε d ifto rm ita te m u ip n m is expendat, h a & o t.

S P I R I T U S N IT R O -A E R E l OPERATIONES inMkrocofao. illuitriilim o& Ampliffirno Senatui

Imolenii Ludoi), Maria Barberiut, Imolenfisj Plui» &

M *d. Doftor D. D. D»

Bononix M. D C , LX XX . in iz>

C

animalibus quinque Exercitationibus declarare contendit. Quarum Prim a aeris infpirati aliquam portionem, fc. S p iritu m N itro-A ereu m , fan gu in em fubingredi, & adultis a:que ac fcetui vitam confervaf-e, co n tra Higbmorum aliquot ratiociniis docet, fim u lq u e refpirationis modum explicat. In Secunda A u to r digeftionem ventriculi eidem Spiritui Nitro-Aereo in acceptis refert, quatenus Spiritus animales,

( quos de Spiritus,illius .prolapia pronunciat, no.n tantum a fanguine inter relpirandum abforpti, fed ex aere immediate quoque per pro- ceilus mammtllarcs ad cerebri interiora derivati) cum fulphure ali­

mentorum effervefeentes, heee fermentare /ibi perfuadet: adeoque quam alii acido ventriculi, alii fermentationi aifumptorura, codlio- nemprimam tribuunt, rejicit-, acidum quamvis feu fal fluidum exrefo- quiisalimentorumprodiensatque ventriculi tunicas vellicans famem efiicete concedens. Qua occafione ebxietacemafolo Spirituum ani-

" ' " ■ malium,

540 A C T A

maliuftt, ventriculo nimia aflumptorum atque hau florum COpia gra­

vato faccu rrcn tiu m , defeftu, paradoxefatisac invitis ha&enus Scho?

larum h yp oth efib u s contingere aflerit, hincque miiKonis in potato­

ribus repentinas, refecfionis ab alimentorum aflumptione fubitane*, acfomniebrioforuaistiologias tradit. Non minus tamen Spiritum illum biitro-Aereum extra ventriculum quoque, v. g. in glandulis ac cerebro, digeftoris munere fungi, potiffimum tamen ovi atque foetus yitalifationem, item plantarum vegetationem, pracftare comprobat.

PorrOjfc.inExercitatione,?mM,Spiritus animales,feu Spiritum Nitro- Aereum, nutritioni praeefle , diverfis argumentis declarat, quatenus ille cumianguinisfulphurefeu concrefcibilis hujus fucci tenuiore par­

te effervefcens, hanc poris partium alendarum impellat; fatisfacien*

iimulpartim illis, qui, quod nervi a ligatura injefta haud intumefcant, ejus per hos corporalem influxum negare pnefumunt, partim iis, qui ianguinem potius, quam ferum hujus gelatinofum, alimentum par­

tium propinquius autumant; tandemque modum fuggerit, quo idem Spiritu*Nitro-Aereus, a quo vegetabilia quoque nutritionem fui pe­

tere exantecedentibusfupponit, horum nutrimento aliam, ac anima­

lium alimonisetformaminducat,diverfimodefc.indiverfis corporum ipeciebus modificatus. In quarta omnes fanguinis depurationes in glandulis a Spiritu eodem, tanquam a fermento falinas ejus particu­

las praecipitant?, adeoque,in epate quoque, perfici j ac· in ‘quinta nec Epar,necCor,necfanguinem,fedSpiritum illum Nitro-Aereumf in pulmonibus huic commixtum, fanguificare aliquot argumentis e- V Jficere conatur. Quibus demum Dijfertationcm quandam Epifloli- cam Scipioni Saxatello Comiti nuncupatam^ de pororum biliario- rumac bilis »fu & m otu anneilit, huic vim in inteftinis prscipitato-

riamex hypothe/ΐ S ylvii& Graefiiadfcribens.

l-A m a n i e r e D ’ a m o l i r l e s o s e t d e fwt CHi re t m t e s f o r t e s d e Viandus e nf o i t p e u d c te m p s ,& A

peu de frA ist Par U r. Papin. a pariC i 6 $ Z t i n u .

E R U D IT O R U M , '

Ratio

Ratio emolliendi ofla, ac om nis generis ciculentd quam minimo temporis fpatio, & quam minimis fumptibus

coquendi. A uclore Dionyfio Papino.

Pariiiis 1682. in *2·

E

* rum por feffdis Agriltihujru anni exhibuinius. Λ β non dijftmul/induin tamen,

% . ' } quod Interpres Gallus vifus fibifu erit faciliorem multo, ac magis com.

modam, minui que fumptuofam machinx componenda rationem invenijfe·.

quam ut ipfe calci opufcult hujusfubjunxit, ita nos Benevolo Lettori h<K loco, ίΰ l a t i n o quidemfermone, communicare non dubitavimus

TAB XV" Figura I, literis GG, FF fignata Cylindrum cavnm exhibet, in

q u o frudtus, legumina, piices, carnes, & ofi’a ad gelatinam parandam,

coquuntur. C y l i n d r u s ille ex metallo eft, ejusque a W d o umus pe­

dis Regi i, diamdter qiiatuof pollicum { corOtia feti fiiicia ambiens GG quatuor lineolas crafla, tantumdemque prominens,

Fig. II, fignata H reprafentat operculum ex aere iulum, tres line­

olas crafium, aliquantulum fornicatum, Cylindro cavo G u FF im ­ ponendum.

Fig. III, literis K ,V ,K : K,L,K notata genus quoddam re&ptaciili ferrei fiitit.

Fig. IV, N bra&ea ferrea eft, quatuor lineolas craiia, tundo re'^

ceptaculi L imponenda.

Fi". V, KVK , G G K , FFK Cylindrum cavum figurae I exhi­

bet, receptaculo figurae III immiffum. Operculum H ori GG valide per'cochleam V imprimitur* magno ftylo ferreo, qualem figura IX fiftit, vertendam.

Fig. V I, BB,DD notata eft Cylindrus Cavus cx zre fufus. Ejus eorona feu fafcia ambiens BB fex lineolas alta eft, ac totidem lineo­

las projicitur;' fundusqaatdorcirciteriineolai craiTus eft, ne p e r vim internae p r e f f i o n i s cedere poffit, quando machina figura: X I ardenti­

bus carbonibus impofita eft. Concavitas Cylindri BD figura: VI unum pedem ac pollicem unum profunda eft i latitudinis vero ejus 4iameter quinque pollices ac dimidium continet, ad totam rnachi-

^ * 1 natre

6 A C T A

nam figurs V recipiendam, qu^fuper circulum tomento refertum feu coronam ft r a m in e e m fundo D D imponitur.

Fig. V II, a, T ,a , A A Cylindrum ex aere fufum exhibet, cavum ac inverfum, ut Cylindro cavo BB, DD figura: VI pro operculo efle poi- fit, ceu in figura XI videreeft, Diameter illius squalis eft diametro C y lin d r i cavi BB·: altitudo duorum pollicum ac dimidii : corona feu projedhira AA fex lineolas alta eft , totidemque extat. Canalis T ex aere fufus eft, & fundo aa operculi aa: A A, per quem trajicitur, confiyruininatus, cujus ufus talis eft, qualem Dn. Pa pinus defcripfit.

Fig. VIII, Y bractea ferrea eft quatuor lineplas crafla, & in me­

dio aliquantum convexa·, in Z vero eum in finem incifa, ut impofita fundo a a operculi αα, AA, canalem T, ut in figura XI patet, recipiat.

Iftabradea facitad operculum a a, AA premendum, & cum Cylin­

dro B B , DD per cochleas Ο, I, fircniflime jungendum, ceu figura XI docet,

Fig.IX,Qjtylumferreum notat vertendis cochleis deftinatum.

Fig. X , literis R C ,o m i, ES notata, cufa eft ad formam duplicis regulae angularis, cujus extremitates ^n uncos re&angulos definunr, quorum unasquisque dimidium pollicem introrfum extat. Ifti unci corpus Cylindri A A , BB figurse VI arde fubter projedura feu fafeia prominente BB conllringunt. Denique per duas cochleas Ο, I, fty- lo ferreo figurae IX in cochlidiis fafeia; ferre® CE vertendas, oper­

c u l u m ^ , A A figurae VII conftringitur, & arctiffime orificio BB Cy~

lindri B B , DD conjungitur·, Geut id omne ex Pigura XI apparer.

Duplex illa regula angularis RCES fibulam parvam M continet, qua, Figura XI indice, vedis feu planum illud repagulum M T X inun­

catur, quod per gravitatAn fuam & pondus P infervlt premenda

c h a r t a e , qua: ori canalis T bene occludendo imponitur eum in finem, ne dum machina carbonibus ardentibus impofita eft, evadere quic-

quam aut exhalare poilit.

Duplex illa regula angularis uncinata ubique fesquipollicem lata, ac dimidium pollicem crafla eft, ejusque unci R S dimidium polliccvaad minimum introrfum projiciuntur. Latitudo feu diftantia interlateta C R t ES, a e q u a l i s eft diametro coronarum feu projedura- rum A A ,B B ,q u a s compleditur: At diftantia RS inter extremitates ieucufpides uncorum, prasciie rdpondet diametro Cylindri B B , DD,

E R U D I T O R U M

quem fubter coronam feu proje&uram BIS dimidium poJlicc/τί CX omni parte cxtantem compledti debet. Altitudo dup\jcis hujus r£s.

gulae angularis quatuor circiter pollicum ell, ut cotnp\cfti po£

fit projefturam BB, totum item operculum aa : AA , & bradleam Y in quam incidunt cufpides cochlearum O I, in cochlidiis partis Vtori- zontalis CE, duplicis regulae angularisRC, O M I , ES, vertendarum.

Deprehendi poilea, ( ita pergit Interpres Gallui) pofle machinam hanc adhuc faciliori & minus fumptuoia ratione fieri j fequenti fali.

1 cet. Poiiroquod Cylindrus cavus ex aere fiifus figurae VI, Jiteris BB ·, DD notatus, profundus fatis fit ad recipiendam omnino totam ma­

chinam figurae V , literis KV K, GG,KFFK fignatam; non habebis opus operculo cylindraceo cavo figurae VII. Sufficiet enim laminam habe»

re aiream tres aut quatuor lineolas craffam, cujus diameter fit aqua­

lis diametro BB Cylindri cavi ex a:re fufi, incluia illius projecftura, IWa enim lamina pr® operculo futura eft Cylindro cavo h h , BB figu­

ra VI & XI, per quam canalis ex xte fufus T agitur, illique conferrumi- nattir. Ita fimul femelque machina A A , BB aqua impletur & laml- nafua operitur: cui cum impofita fuerit lamina altera incifa Y Z fi.

gurae VIII, duplex illa regula angularis R C , O M I , ES applicanda eft &c.

I N S I G N I S E T C U R I O S A L U T E T I A P a rio ru m nuper repertA Antiquitas, expofita a

Claudio M olinetto Canon. Sancis.

Gem~De{'& :

E Gallico inLatinum id ioma transiafa,

D

s x quibus fine dubio fuperftruaumolim fufirat vetuftiffimum & magni-

‘ficura aedificiumy Templum forte vel palatium quoddam. Islatn cunuwra effoderetur, mutilum in ea inventum eft caput mulieris, cu­

jus hic effigiem exhibemus, quod ex metallo conftatum & affabre fa- itumfpeciem referebat humana paulo majorem, geftans fuper captit turrim, & oculis defe&um, forte quod ex argento hi conflati fuiffenr,

esu

5o8 A C T A

ceu in veteribus-ftatuis plerisque deprehendere licet* Hoc cum in

B i b l i o t h e c a Abbatis Berrerii vidiiTem, rei nummaria: arte edo&us ca- put ifthoc exiftimavi fuiile Deae, quam Lutetiarum tutelarem olim

h a b u e r i n t G entile*: inulti quippe Graeci inveniuntur nummi veteres,

qui lignatum habent caputfamininum cum turribus &adje<ihim no»

m en urbis»· v. g. Αντίοχίαιν, Ααοοιαεάων. Cumque attentius cogi- taffem, quaenam ex Dearum numero olim a Gentilibus qui haec lo­

ca habitarunt,culta fuerir, Ifidem deprehendifle mihi vifusfum: tum quod haec imago turrim in capite referat, tum quocl conflet eam hic locorumpriicistemporibus fuiile cultam. E multis quidem autori- bus manifeflum eft, Deam, quae apud Graecos Jo di&a eft, & yEgyptiis Ifidis nomine venit, a Romanis fub Cybeles nomine cultam fuifle»

qux ni! aliud quam ferra eft & Natura ipfa: quam iEgyptiiconjugem commenti funt Ohrrdis, qui erat Sol, a quo fcecunda ifta redderetur &c Mater omnium quae e largo ipfius finu prodeunt. Ha:c mens eft Plutarchi & Apuleji, quorum hic Lib. VI. Metamorph. Ifidem fic lo- quentem introducit: Rerum ISI a tura par ens fium, elementorum Dorra- na·, & Macrobins: Neque aliud ejje Qfirim quam Solem, & Jfim quam Terram diximus, natur amque rerum. Sane tanta fimilitudo eit imaginum, quaVeteres geminas Deas has retulerunt, Ifidem ^gyptii, Rom ani Cybelem,ut utramque eiTe eandem facile intelligi ρο/fit: 6c fatetur ipfe Apulejus,ejusnomencircum, multiformi(fiecie, ritu vario, nomine multijugo, totumvenerari Orbem, Ifidem autem iEgyptio- rum fuiile reginam, quae cum marito Ofiride regnaverit fub tempora Ifraelitarum veterum, navium & velorum invenerit ufum, in longilfi- me remota & barbara regna penetrarit, quorum populos Deorum re­

ligionem Sc agriculturam docuerit, e Tacito clarufn eft, qui fimul do­

cet, h u j u s D ex i» medum liburna figuratumfuiffe, procul dubio in memoriam reperfae&traditae ab ea navigandi artis. Habemus cerfe fiummos^gyptios Juliani Caefaris, in quibus ipla navi infidens cerni­

t u r ^ apud Kircherum ac alibi reperiuntur ejus imagines, quibus ipfa manu navim geftare refertur. Quocirca cum quidam rationem infi- gmum urbis Parifiorum, q u x navim exhibent, invenire non pollent, ea ^ aequeacnomen Pariliorum ab liide petiere. Crediderunt enim nomen urbis Grxcum effe, & ' 3 ^ iV/f,quafi juxta Ifidis templum late cele­

bratum cxuu&ameamnowre.Statuendum igitur,quod & vulgo crc-

QJ 3 ' ditum

ER U D IT O R U M 509

/

diruroeft, templum futile dicatum ifti Deae in ifthac regione,qujehodi®

ad Abbatiam S. Germani de pratis pertinet. Duravitfane iftud uiqu?

dum Chriitiana religio in Gallia reciperetur: & cum deftrueretur fa-

<mm,fervata tamen fuit imago I ii dis adorata Gentilibus, wpoiitaque in angulum quendama:disS. Germani de Pratis, cum ea extrueretur a Childeberto dedicata S.Vjncentio, ut tropxi loco eflet deviitae idolo­

latriae & per Chrillianam religionem everfie. Superfuit autem ad an­

num usque MDXIV. quo cum Cardinalis Brifonnettus iftius Ecclefix Abbasreiciviflet, a muliere quadam iimplici per temerariam fuperftiti- onem idolo ifti candelas dedicatas & oblatas fuifle, loco iiiud dejicere

& confringere juffit, ceu narrat Brevillius in Antiquitatibus Pari/inis:

qui fe a Fratribus id audiviffe memorat, imaginem eam juflu Cardina­

lis confringi fibi vifam narrantibus. Titulusctiam Fundationis A b ­ batia: S. Germani in honorem S. Vincentii a Childeberto factx in dicat, exaedificatum fuilfe iftud templum i» urbe Parifiaca prope muros civi­

tatis in terra, qu<e adjhcit ad Fifcum Ifiacenfem. Ut adeo dubitandi nullus relinquatur locus, Ifidis Pari (iorum tutelarisDeas imaginem effe, qux terraeffoilain Bibliotheca S. Genovefe nuncaflervatur.

f M O T E N S S E U R S E T H O N N E S T E S

pour Ia Converfion de tous les Heretiques, & A vi*

ξ £ Expediens fa lu t aire s pour la Reform ation de I

en deux Tomes.

A Cologrie Anno M D C LXXXI.

;Media certa & honefta pro converiione 'omnium

Haereticorum, necnon Monita &eonftJia/aIutariapro Reformatione Eccleiiar, Tomi duo,

Colonis i<$i.ini2.

A Utor hujus libelli, qui nomen fuum celat, & Rom ano-Catho-

\icx Religioni videri vult addictus, ante triginta & q u o d excurrit annos, fi praefationi fides habenda, Rom am ven it; ubi cum in A ula Papali, cujus major es longinquo reverentia fuerat, multa

' a Chrifti

|ϊ ο A C T A

a Chrifti & ApoCtolorum regulis Sc exemplis aliena animadvertifTefjin·*

fallibilem illam, quamfibi hadenusimaginatusfuerat, Romani Ponti*

ficis antoritatem fufpedam habuit, & de religione fua, cujus illa ceti- trum & prsecipuum fundamentum eft, dubitare coepit.· Hunc auterri anitrafluftuanns atftum ut fedaref, in Religionis Chriftianae princi­

pia paulo diligentius inquirere decrevit, eoque confilio Novi Tefta- menti libr.os duabus vicibus atteritiffime perlegit, in quibus tantum ab­

fu it,ut dePapa ejusquefupremo dominiovel unicum verbulum depre­

henderet, utpotiusMyfticumEcclefije corpus a ioloC.hrifto tanquam vinico capite dependere, omniaque Chrifti & Apoftolorum dicta &

fadaad pietatem,charitatern,caftitatem, humilitatem ac mundi con­

temptum compofita, aRbm ans Curiseinftitufo atque moribus maxi- rsopere diftentire, a Sacris illis paginis cognofceret. Quamobrem con­

tubernalem fuum Abbatem quendam Gallicum, a quo Novum Tefta-, mentum mutuum acceperat, de perplexis animi fui dubiis confuluit, quiipiiBellarrninum celeberrimumMonarchia:Papalis promachum le- gendmvt commendavit. At ne hic quidem affligentes animum icru- pulos legenti eximere fijftecit. Nihil enim prieter contorta quasdam Scripturaeloca& rationes nonnullas humanas^ quas perito rerum x- ilimatori fucum facere minime polient, in vafto illo opere invenit.

Poftea in Germaniam profedus ad Patrum ledionem animum inten­

dit, & eorum feripta diligenter perluftravit, ut primam Papatus ori­

ginem inveftigaretjquem tandem a Religione Catholica feparandum

& pi.ane abolendum effe,animo fuofirmiter perluafit, ipe non incerta fretus,hacrationcGra;cos& Proteftantes, qui non aliam ob caufam*

quam ob Romani Pontificis tyrannidemab Ecclefia feccfTerint, cum aliis h xretic/s & infidelibus ad Ecdefias commumonem redituros eife.

Quamvis autem potentiam Papatus perS. Scripturas ignorantiam, &

Ckricorummultitudinem, & beneficiorum temporalium refpedum, firmiores radices egifl'eirtteiligeret,quamut defperata: feculi fui mife-

^sfcprofuturumlperare poliet; animum tamen fuum nonfine gravi Agnatione & acerbis querelis bipartito hoc libello edito exonerare voluit. Cujus prior pars tribus capitibus abfoluta, Papatum nec iri S. Literisfutidari c-ap. i.ilec in Ecclefia primitiva viguifle c. i. nec Ecclc- flx clulC(luam conducere, fed potius malorum omnium fontem efiec.

J. dcmonftrarc 'tnftituit, 6c fimul ad ea, quas vel e Sacro Codice, vel e pauuti*

E R U D I T O R U M 3ti

Patrum fcriptis, vele Ratione Status, pro ftabilienda Papaii Mbnaf^

chia depromuntur argumenta, in fingulis capitibus refpondet. A l­

tera autem pars, quam Autor imperfe&am & minus confummatain reliquit, a Cardinalibus adEpifcopos & reliquos Clericos progrediens, viam ae rationem Ecclefiam reformandi fubminiftrat, varios aWfu*

per longam confuetudinem inveteratos perfhingit, & poftremo l0co de diverfis punitis religionis negotium attinentibus fuam fententiam

& judicium fubnedxt,

P R O D R O M U S CO RPO RIS T H E O L O G I J E

quo tota fidei ac imorum doElrina, hifioria item &

Prophetia^ metbodo pA ritev a c verbis fimi* , fecundum r e r u w Vet. Tefl. illisque reco n d en tiu m Novifieriem m ultifariam a jje*

runtur, Atquefic Ver it A t es Divina omnes in luce integr&que SS. liter s. in arce collocAntur.

Hagae Comitum apud Arnoldum Leers, A .i6 S z ,m ^

P

g is Corpus, cuihunc praemittit prodromum, condcre velle. Tametfi

n a m q u e per majorem Libri partem totus in eo eft,ut ad Scripturam d o r

drinas fidei referat unice aut videatur referre, imitatus in hoc Nobilis Exegeta: Coccejiftudium Biblicum ; quem magni etiam aeftiinaf, i* , piusque expreifo, fuppreifo vero nomine fub titulo Magni-Commen-

t a t o r i s N o vi allegat; quanquam etiam V .& N . T.-in certa intervalla

diftinguit, quod & Coccejus fecerat aute eum; aperte tamen ab hoc in

e o abit, q u o d intervalla illa ftatim in creatione rata efie dick.

Coccejus in V. T. fex agnofeit periodos, in N. feptem. Illas primum Bileamo Numer.XXIII & X X IV revelata» & a MofeDeuter.XXX.i.ob- fervatas effe 5 ad has e fcriptis V. T.duoCantica, alterum M ofis Deu- teton XXXiI, alterum Salomonis ex toto, reliquas Prophetias ex parte referridebere putat. Nofter vero V. pariter atque N .T . in fex d iftri-

ibyit periodos, quas cum fex diebus creationis a cap. 1g.usquead2j.con.

fert j

A C T tA

fert; creationem bine a Mc\ie deferiptam vocans creationem pro­

priam : duo veto tempora V.& N .T. duas creationcsMyfticas; quibus etiam geminam myfticam quietem, qua: propriae in Sabbatho pri­

mo nbtt fit abfimilis, cap. 25, fubjungit. Unde conjicere licet, totum Theologiae Corpus, quod promittit, futurum efle Myfticum, tale ici- licet, qualis hicefl eius Prodromus, ii ad ultimam ejus analyfin aut

lcopum,ceu par eil, reipioatur,

P E T R I A L L I N G J E V I S V E R I T A T I 1L-

lata r e p a lfi: fe u Exercitationes Pacifica ad non­

nullas qu&fiones problemAticasqux hodie moventur, de tefl ti­

ment is ( f oeconomia foederum Dei. /.iccedit Rejponfum ad nuperum D. Lejdekkeri Apologeticum.

A m fte lo d a m ia p , H enricum W etftenium , A .ι68ζ·4 .

T

cificis ; quarum prima: fub titulo Facu diffidit extit che nuper pror dierunt, relata a nobis Menie Majo p, 160 : jam fequuntur altera·, Vit veritatiiUatn repulfa diflae. Illa: partim Cartefii, partim Coeceji; hxio- JiusCocceji fententiasnonnullas de teftaraentis & ceconomia foederum jDei defendunt; & quidem adverfus Melchiorem Leydekkerum, Pro- feflforem Ultrajecftiniim. Unde, taraetfi Exercitationes Pacific* dican­

tur, revera tamen funt Pplemicae, quibus lites illa:, nifi pugnando, non componentur. Quo obfervato, non opus eft οικονομίαν Libri ple­

nius delineare. Dedit eam, quoad fieri poteft de hujusmodi Jcripto, A u t o rip/c in praefatione fequentibus verbis; Non efl, quod mulm di­

cam de boc ntt 0 opere. Examino omnia, qua Profeffor ( Leydekkerus, cum Allinga fit P altor paganus; hinc titulus officii, loco nominis fepius politus,) veritati oppofuit, fraudes Viri detego, fententiam noflram plurimi*rationibus munio, ac ebjtclioncs Profejjorit folvo. Pro veritate thefium nnftrarum pugno, alio loco acluriu de antiquitate.

Haec autem omnia pcrtraftata funt 25 capitibus: quibus adjicitur Refj>orfuni ad nuperum D. Lcydekkeri Apologeticum, quod hic pro Fa­

ce Ventatis m lucem publicam emiierar. In illo vero breviifimus c/t Allinga,ratusfeu«a plagula totam rem conficere pofle j inpvurm

R r cura

E R U D I T O R U M 3 1 3.

cum Leydekkertisetiam brevitati, nonabsque faltu,^uem Jpfi impu­

tat, ftuduerit.

M T S T E R I U M A R T I S S T E G A N O G R A - phic& N ovis fim um , m odum em nes £ ρ ψ olas·, aliaaue firipta incognita, Characteribus fu rtiv is exarata, in omnibus

Linguis ypr&fertim Latina, Germanica,Gallica, Italica ex­

pedite folvendipandens: exMufeo

M» Ludovici Henrici Hilleri, Diaconi Eslingenfis.

Ulmae A. i6%i, in, 8.

A

betis variis modisque occulte fcribendi, quam folvendi. 2.. «diter quo.

quefeagere,aci\li,quiper (ententias fcribunt, vel.qui fumunt unum tantum vel duo vel tria vocabula, exque iis fententiis occuJtas fo r ­ mant fcriptuias. explicate & noti omnium [criptuarum folutio- nem , etiam illarum* qiux ex pluribus alphabetis compolirse funt, fcd quae ex uno eodemque alphabeto funtcontixtae. 4. fub charadleribus comprehendi non folumCiphras, Medicas, Chymicas notas, quales­

cunque fingi poffint ab ingenio humano, fed etiam integra vocabu­

la l i v e Arabica, five Latina, five Germanica loco literarum alphabeti- carum ufurpata, etiam figna,piduras,res ipfas provocabulisad/iibitas.

Deinde de origine & progreflu Steganographiae differens commemo­

rat Ciceronem, Caefarem, Auguitum occulte fcripfiife, non tamen quae fcripferant folvere potuiflfe, nifi prius inter ie convemifent: Judae­

orum -Temuram, qua; inter fpccies tredecim Cabatain nonnullis Scri­

pturae locis reperiri creditur, ad Steganographiam pertinere : R e- centiori aevo Trithemium Abbatem Sponheimenfem S t e g a n o g r a p h i -

amfcripfiffe, llluftratam noitro fecufo augufto G u ftavi Seleni Com­

mentario. Poli Trithemium Porram Neapolitanum Medicum col- Jocat, cujus quinquelibri di occultis Literarum N otis Argentorati an.

ιόο<$.

31 4 A C T A

i<So<i'3tiivitiofe excuflfunt. Poft illum Steganologia <Sc Stegano- graphia edita eft a Refene Gibronte Riineclus Hanedi, id eft, perana- grammaDanielSchwenterNoribergenie. Hunc fecutum efle Hars- dorfFerum Myfteno Steganographico clarum, ait: Agmen claudere Cafpaii Schotti Jefuicas Scholam Steganographicam.

tpfe Liber continet Xli. Capita. ( 1) Difcernere docet idioma, quo occulte fcriptum conflat, (2 ) Proprietates lingularum Litera- rum Lingua; Latina ducentis Regulis exemplis applicatas complefti- tur. ( } ) Refutat Joh. Baptifta:Portx lib. J. ( 4 ) Danielis Schwanteri methodum Scripturas Latinas folvendi refellit. (5)Harsdorfleri M y- ftenumSteganographicum explicat. (<5)Cafpari Shotti JefuitaeScho­

lam Steganographicam examinat. (7 ) Germanicae Linguae Regu- Jastraftat. ( 8 ) Exemplum Germanicum proponit. (p)Schwente·*

rum in Germanica Lingua refellit. (10 ) Gallicae Linguas Regulas cum exemplis exhibet. ( 1 1 ) Regulas Linguae Italicae cum exemplo conti­

net. ( n ) Reciproca feu cancrina vocabula, quae retrorfum leda fe- ipfa generam,Latina,Germanica,Gallica,Italica enumerat ;exquorum vecenfione obiervat, Latinam Linguam plurimas habere ejusmodi vo - ccs, & non aliam magis idoneam componendis verfibas reciprocis feu cancrinis, quia confonantes & vocales ejusdem linguas urpluri- mtim alternant.

P A N - S O F H I A E N C H I R E T I C A

feu

Philofiphia UniverfiilisExperimentalis in Academia

M o y fis p r im u m lp e r f e x p r i m a capita L ib r i p r i m i G en e f i os tr a d ita , d e m u m p e r ig n e m e x a m in a ta ( f p ro b a ta , ft a n t e p o ft T a b u la m

A r n o ld o B a c h im io D enflonio Cofinojopbo Au6lore>

Norimbergae Αηησιόδι. in iz.

Q

ocrem prs fm experientiam, ex qua naturam mineralium inpvi- mis explicat, ate^ue paflim aliorum in illa arte errores caftigat. M «de-

Rr 2 ftiam

E R U D I T O R U M 315-

itiam recentiorum Philofophorum aemulatur, cum non pro decretis fed hypotheiibusfua venditat. Caeterum quae de hominis integri fla­

tu, lapfu, formatione Corporis Chrifti,excitatique ex moruvK natura

& qualitatibus,noftrorumque poft univerfalem refurredionemcorp0i>

rum conditione tradidit, nec Theologis Fidei Romanae, quam profite­

tur fenallis didis fuis velle laefam, placebunt

O B S E R V A T IO M E D I C A l D o

Crinonibm feu Comedonibus infantum.

I

Crinonum nomen )eporis corporis prominent, qua: pro animalculii intercutanea loca inhabitantibus ( unde Comedonum nomen, quafi vermium alimentum infantum depafcentium) ab aliis habita fuerunt*

quibus una alterave vice-ablatis, melius habere infantes obfervantur.

Utrum itaque cenfui cxcrementorum fpiffiorum tertia: codionis, an

*ero animantium generi adfcnbendum fit iftud extra cutim promi- nens,diutius controverfum fuit,prout fcilicet fieri in natiiralibusamat, ubi folis rationibus, citra experientiae armaturam pugna inlhtuitui.

Hacc tandem rerum magiftra litem diremit, oftendendo Microfcopio- rumope manifefte, effe revera animalcula viva, quicquid fpifTorum i- ftorum capillorum faciefubindecomparear. Colorii obfervantur fub- cinericei& plus minus nigricantis, cornubus ieu potius autennis binis longe prominentibus inftrudi,oculis rotundisgrandiufculis cum cau - Txb.XVII^ ob[oflga in fine villofa; paucis, a/pedu fatis horridi, prout ex ΤΛΒ.

XVIconfpici poteft: in quaFig.A magnitudinem nativam, prout nudo

©culofe exhibet,repra; lentat; Fig.B vero Crinonem integrum,accurate ob-

3i6 A C T A '

obfenratum* refupinato fitu collocatum: Fig. C C eosdem crinones, prono corpore cLe!ineatos,ied fubfeparationea cute, cauda truncatos.

Nam non tantum propter morofitatem puerorum, difficulter feparart

p o l i u n t ,fedob exilitatem etiam ac teneritudinem vix integri obtineri,

quin facillim o attritu vitientur: id quod in fig. D. contigit.Pueri fu nt,

& in fa n te s in quibus frequentius nafcifolent, quorum crura, brachia, inprimis dorfum, five totum, fiveinterxcapilium tantum, maxime ta­

men ipiamicapularumregionem foient occupare. Sed qua: hucfpe-

£tanta]ia,curioible&:ore digna, prolixius, pro ufu inprimis Medico, expofuitEtud.Georgius Hieronymus Vdfchius, in Exercitatione de Ver- rnuulis Capillaribus tvfantumi, in qua omne id, quicquid pro ufu tam theofetico qaam praftico defiderari poteft·, ex quibusvis Scriptoribus inumrmfafciculum concinnecolle&um exhibetur, adeout;unUs hic autorquorumVisaliorum vicescommodefupplerequeat. Annexa efi;

dicta Exercitatio\R.\de Vena Medinenfi laborioie & accurate confcri' ptae, & armo 16 7 4 Auguftae Vindel. in quarto primitus, fub auipiciis»

C lau d is Felicis Imperatricis, luci publicae cxpofits.

Ο

D o

SirombiMi

A L iilonge a Crinonibwfunt Sirones (eu Cirohes^, vermiculi iciiicef m in u ti, quafi pediculares,inpuftulis ierofis prurientibus, fubcu- ticula manuum inprimis & pccUin^iubfiftentes. Germanis (^CUVCtl/

item TReiiiief ep vocari foient. Minus cie his difceptatUm fuit, animal- culorum claifianaflbciandi, fiquidem hoc jam oiim fubtili Sc aligero Exerc. ipj.. de SubttL n u m j , extra dubitationis aleam pofitum fuit: qui tamen ipfis formam n u liam expreiFam effe aderit, quscMicfOfcopiorurh ope diftinde fatis & accurate confpici peteft, fecundum eam facicm, quam Tabui. XVI fig. EEE repraefentat. Colote funt albicante, &

pedibus exceptis,.qm pronius intuenti nigricare videmlir: pedibus lex initruChfyint,binis utrinque mox juxta caput pofitis, quibus talpd- rUm 'V' cun' cu' ° s fub cuticula agere, & oblongos non raroquafi Lui*

>:os riiinfere, limulquc mokftiliiniuropruritum excitare videntur,N utn

R r 3 durium

E R U D I T O R U M 317

/dorfumfit fquamofum,ieufquamis coopertam.prout quidem affirmat Dn. Rphaulttu Tratt. Phy fu . part. i. c. 21. definire nolumus, illo pne- ftantiore dubio procul microicopio inftrudo. Mirum de extero eil quantasmokilias tam pufillum. animal homini excitare queat, quas ftupenda hiftoria pluribus explicat Moufetus in Tbeatr. Infeft, 2 cap. 24. &c.

L S E T T R E a M L . A. D. C. D O C T E U R DE Sorbonne; ou il eft prouve par 'plufieurs ra ifin s ti-

r e e s d e la P b ilo jo p b ie i f d e la Tbeologie, q u e les C o m e te i n e fo n t p o in t le p r e fa g e d? a u c u n m a lb e u r : a~eec p lu fte u rs R e fle x io n s

M o ra le s & P o lit iq u e s , ( f p lu fie u r s Ob/er"tiations H i f i o r i - q u e s 5 ( f la R e fu t a t io n d e q u e lq u e s e r n u r s

p o p u la ir e u a CologneApno i6%i. in 12.

E p ifto la adD o<5torem S o rb o n icu m ; in qu a mul- lls rationibus e Philofophia & Theologia depromtis proba­

tur, Cometas nequaquam ullius calamitatis efle praenuntios:

pluribus adjeftis Obfervationibus ethicis & politicis, anno­

tationibus item hiHioricis j & Confutatione errorum quorunda#n vulgarium.

Coloniae { verius Amftelodami) ιό8ι. iniz,

M ^Agna in varietate & difieniionefunt Philofophorum ienfend® de C om etarum n atura,origin e & fignificatione, ingue tanta o p i­

nionum diverfitateinyidiofum non minus quam difficile eil iententiam dicere, ditT:ra<5lisin partes d o d is hominibus, Paffim q uide ad v ifu m C o ­ m etam trepidatur,nec vulgus m odo & fimpJicioresjied etiam d o & ip r u - dentesq; fubinde feifeitantur ex aliis, quid malioftentum h o c St qu ib u s P r i n c i p i b u s ,popu lis ac civitatibus portendat ?Quod fi q u is n o n levibu s rationibus, experientia etiam in hujusmodi rebus quae ie n fu a tq ; obfer-

vationeconftantrationesfuperante,addudus, a communi populariq;

opinione, m alorum anteambulones Cometas ftatuente, fibi difceden- dum

318 A C T A

dum cenfet, is ab aliis, plus aequo ob catifarum ignorationem meticu- lofis, in h o r r e n d u m graviffimumque impietatis crimen vocatur. Qui vero C o m e t a s propterea accendi in coelo dicunt, ut fint magnarum ca­

lamitatum quae impendeant praenuncii, & in hanc rem varios even­

tus & veterum Poetarum Hiftoriarumque teftimonia afferunt, iacras etiam Uteras in partes trahunt, fuperftitionis damnantur ab iis, qui lubrico aut nullo niti fundamento, cum terrores illos ac metus, tum quae paffim circumferuntur Cometomanticorum hariolationes ac va­

ticinia oitenc/unt. Et extant clarilfimdrum Virorum de Cometarum natura &%nificatione multi libelli, jufta etiam Volumina,' quorum quisquepeculiarem&{eparatamab aliis rationem inire ftuduit, ut or­

bi fuam opinionem perfuadeat.· HujusEpiflolae autOr,qUi cum Sorbo- na: Theologo (ibi rem tffepfa fe fert, vanam & incertam efle omnem il­

lam e x aftris divinationem exiftimans, nunquam adeo vel argumentis,

vel experientia, nedum facrarumliterarum teftimonio comprobatum cenfet, Cometis aliquam praefagiendi viminelTe, ac cum Callendo non poftremum imbecillitatis humana: argumentum habet, adiflaexpave- fcere, quibus cum res noftra commercii nihil habent. Mirum putans, cur ne Deo quidem ctedatu?;dum a lignis coeli nihil metuendum jubet;

quifi Cometam non cohfKtuatfignum cladis venturae, nulla jn eoaut futurorum notitiaautaiFedlus fignificandieflepoiUt -quippe qui viam fuam pergat, ut naturahacaeterajcujusqiieparum ihterfitquid^hphia- nae gentes inter fe moliantur. Sed cum plerorumque ariiMSs ifliif’

longe occupaVerit opinio, Cofnetam nimirum certiifimum itfe 9iV«ile- imminentisque pcenae indicium fcfle: inveteratas autem opiniones ab his profecilos horrores, quos mentibus hominum 'autoritaS vete­

rum & comtrunisinculfitrumorjcrrorcsquequos longinquitas tefH- poriseonfirmavif» evellere res magm laboris fic & inVidiae plehatvd-pd·1 tiffimum ftudet, ut praeconieptisab opiniorilBushiyMnuhT^rithi^W·^

betet, quibus non fu blatis frirtlra de metu minuendo alkriifcfffrldPlitfi1 tumfore cenfer.Quoniarh autem pftilolbphia & d(?ea'diptoiftit^igt/- mentafuC^eitaadmodumfurit, quodihutramque partem,etiamave­

ritate, dti\e^ere a n i m o s vi rationum f u b t i l i t e r & a f g u t e allatarum va­

leant, reli&ishjg^ Theologia,a lapientia & bonitate Dei petitis ratio­

nibus, prsiagiendivimCometis adiiii£re,& populares rationeievertfrte' laboravit; s im a n s , haud ιηςίίοΐΐ modo jugulumcaufcmcidipoifej

/ qvuutt

E R U D I T O R U M 3 ^