Scenariusz zajęć świetlicowych
Temat zajęć: Magiczny płyn – poznajemy właściwości wody Cel ogólny:
Uczniowie poznają właściwości wody
Cele szczegółowe:
uczeń wie, że woda występuje w trzech stanach skupienia,
uczeń zna substancje, które rozpuszczają się w wodzie,
uczeń zna pojęcie napięcia powierzchniowego,
uczeń wie dlaczego woda jest taka ważna i dlaczego należy ją oszczędzać,
uczeń wyjaśnia jaka jest rola wody w życiu człowieka i pozostałych organizmów żywych.
Metody pracy: pogadanka, burza mózgów, pokaz, praktycznego działania, doświadczenia Formy pracy: indywidualna, zbiorowa, grupowa
Pomoce dydaktyczne : woda, szklanki, talerzyki, kostki lodu, pieprz, sól, mąka, miód, plastikowa butelka, cukier, igła, płyn do mycia naczyń, mąka ziemniaczana, arkusz papieru, flamastry, miska, kawa, ryż, plastelina
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwiązanie zagadki:
Co tak wygląd zmieniać może:
gdy jej dużo - zwie się morzem, a gdy ilość jest niewielka
to jest kropla lub kropelka. [WODA]
Podaje uczniom temat zajęć.
2. Burza mózgów – nauczyciel pyta uczniów z czym kojarzy im się słowo woda – pomysły dzieci zapisuje na planszy
3. Rozmowa kierowana – nauczyciel zadaje dzieciom pytania – dlaczego woda jest nam potrzebna do życia? Co należy zrobić aby mądrze korzystać z takiego skarbu jakim jest woda? Co ja zrobię aby rozważniej korzystać z wody?
4. Nauczyciel ustala z uczniami zasady obowiązujące podczas wykonywania doświadczeń.
5. Doświadczenie – 3 stany skupienia wody
Nauczyciel pokazuje szklankę z wodą. Patrząc co możecie powiedzieć o wodzie?
Jaki ma smak? ( Uczeń próbuje).
Jaki ma zapach? ( Dziecko wącha). W jakiej postaci może jeszcze wystąpić woda?
Dziecko dostaje do ręki kostkę lodu i określa jaka jest. Nauczyciel włącza czajnik. – Co teraz stanie się z wodą?
6. Napięcie powierzchniowe – Dziecko na talerz nalewa nieco wody. Posypuje wodę pieprzem, równo po całej powierzchni. Dotyka wody palcem i nic się nie dzieje – pieprz dalej pokrywa całą powierzchnię cieczy. Następnie moczy palec w mydle i ponownie dotyka nim powierzchnię wody. W momencie, gdy palec dotknie powierzchni cieczy, pieprz migruje w kierunku brzegów naczynia, jakby uciekał.
Wyjaśnienie : Cząsteczki wchodzące w skład drobin pieprzu zostają odciągnięte na skutek zmniejszenia napięcia powierzchniowego, gdyż siła od niego pochodząca działa wzdłuż powierzchni. Dzięki mydłu brud zbija się również w większe „grupy”, to dlatego możemy czasem po myciu zaobserwować osad na umywalce. Prócz zmniejszania napięcia powierzchniowego mydło bardzo ważną właściwość, która jest niezbędna byśmy byli czyści. Brud na naszym ciele utrzymuje się wskutek tłuszczy wydzielanych przez skórę, jakich nie potrafi pozbyć się sama woda. Mydło składa się ze związków chemicznych mających specyficzną budowę – ich jedna część jest łatwo rozpuszczalna w wodzie (hydrofilowa), a druga w tłuszczach (hydrofobowa). W ten sposób tłuszcze mogą być oderwane od skóry przez mydło i zmyte wodą. A wszystko po to byśmy byli czyści
7. Dziurawa butelka wody – nauczyciel igłą robi dziurki lub dziurkę w dolnej części butelki. Uczeń zakrywa dziury palcem podczas nalewania do butelki wody. Zakręca butelkę. Powoli odsuwa palec z dala od otworu. Woda nie leci. Umieszczamy butelkę nad miską. Po odkręceniu korka woda zaczyna lecieć.
Wyjaśnienie : Kiedy wlewamy wodę do butelki, cząsteczki powietrza, które kiedyś ją zajmowały uciekły do góry i woda zajęła ich miejsce. Myśleliście pewnie, że gdy zrobimy mały otworek w butelce powstanie wyciek którędy wyleci cała woda z
butelki. Jednak kiedy zakrętka jest na butelce to, ciśnienie powietrza nie może dostać się do butelki i naciskać na powierzchnię wody. Małe otwory w butelce nie są wystarczająco duże, aby powietrze wleciało do środka. Występuje tutaj pojęcie napięcia powierzchniowego, które zapobiega wylewaniu się wody. Kiedy odkręcimy zakrętkę i powietrze dostaję się przez otwór butelki to ciśnienie powietrza naciska na wodę, która tryska przez otwory w butelce.
8. Co się rozpuszcza, a co nie? – nauczyciel dzieli uczniów na 8 grup – każda z grup dostaje szklankę z wodą i jedną z substancji – sól, pieprz, cukier, miód, ryż, kawę, mąkę i mąkę ziemniaczaną, ich zadaniem jest sprawdzenie czy dana substancja jest rozpuszczalna czy nie. Woda może rozpuszczać substancje całościowo, częściowo lub w ogóle, wtedy dzięki sile grawitacji opadają na dno szklanki.
9. Statek z plasteliny – nauczyciel wlewa wodę do naczynia, do środka wrzuca kulkę z plasteliny, kulka tonie. Następnie lepi z plasteliny statek, statek pływa na powierzchni wody.
Wyjaśnienie: na wrzuconą kulkę z plasteliny działa siła grawitacji, gęstość plasteliny jest większa niż gęstość wody i plastelin tonie. Statek ulepiony z plasteliny ma większą objętość więc woda może działać z większą siłą wyporu. W wodzie słonej, która ma większą gęstość niż słodka zanurzenie statku maleje.
10. Ćwiczenie wyciszające – „Picie powietrza przez rurkę” - Dzieci leżą na plecach. Usta składają jak do picia przez rurkę i wciągają powietrze równoczesnym lekkim wypychaniem brzucha. Przy wydechu mówią szszsz… lub fffff…, brzuch powoli opada, a pod koniec wydechu szybszym ruchem ściągają mięśnie brzucha wydmuchując energiczniej resztki powietrza. Czynność tą powtarzamy kilkakrotnie.
11. Nauczyciel dziękuje uczniom za udział w zajęciach.
