Orędownik Samorządu
ORGAN ZW IĄZKU GMIN W O JEW Ó D ZTW A ŚLĄSKIEGO
jiiiiiiiimiiiimmiiniiiimmiiiiiniiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimii^ ...
S P re n u m e ra ta w y n o si 2 z ło te k w a rta ln ie = — W y c h o d z i 10 i 2 5 d n ia m ie s ią c a — S O g ł o s z e n i a : Je d n o ła m o w y w iersz =
| O P ' - ‘ \ PS r f c Z i r « 2 ‘ l . 7 7 '“ ' * ' n’ J K a to w ic e . P o c z to w a 7. II | “ £ PR . l “ ‘pK O . 3 M .2 2 7 J
n l | | | i l l l l l l l l l l l l l l l l l ! I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I i m l l l ] | | l l l l l ! ! l l l l l l l l l r ' 1l | | | | | | l l l l l l l l l l l l l l l l l l ! I l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l M l l l l l l l l l l l l l l l l N I I I I I I I > r
Nr. 15 i 16 K atow ice, 2 5 w rześnia 1933 r. R ok IX
j lU i iiiii iiiiii iiiii iiiii iiiii iiiin iiii iiiii iiiiiH iiiiiiiiiu iiiiiiiiiiiiiiin iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim iiiiiiig iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin in iH iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
-
T H F Ć
fN I I
MF R II
• U ch w a ła . — 2. D o ch o d z e n ie r o s z c z e ń p ie n ię ż n y ch zw iązk ó w k o m u n a ln y ch z ty tu łó w p ry w a tn o - == I H Ł J
Ł
II U III Ł UU
. p ra w n y ch , — 3. K o s z ty d o p ro w ad zen ia u c h y la ją c y c h się od p o b o ru , o ra z cz y n n e j słu żb y w o jsk o w e j, = B ćw icz e ń , z e b ra ń , itp . — 4, P rz e g lą d u s ta w itp , — 5, K ro n ik a . — 6. R e p e r tu a r T e a tr u P o lsk ie g o . — ^= 7. O g ło szen ia. £
Uchwała
Zarząd Związku Gmin, W oj. Śl. na posiedzeniu od
bytem w dniu 20-,go września 1933 r., uznając obo
wiązek uczestniczenia w subskrypcji wewnętrznej pożyczki narodowej, uchwalił subskrybować z fun
duszów Związku kwotę 1200 zł.
Równocześnie zwraca się z gorącym apelem do gmin zrzeszonych w Związku, ażeby z funduszów gminnych w czasie otwartym dla subskrypcji, tj. od dnia 28 września do 7 października br. nabywały o- bligacje 6% pożyczki wewnętrznej. Zarząd Związku uważa, że najmniejsza z gmin W oj. Śl. będzie w sta nie n a b y ć. przynajmniej jedną obligację w wysokości 50 zł. Gminy miejskie oraz przemysłowe zadeklaro
wać winne kwoty w miarę możności w stosunku do ilości mieszkańców i wysokości budżetów gminnych.
j.szą uchwałę podaje Zarząd Związku do wiadomości PP. Przewodniczącym Wydziałom Po
wiatowych (W ydziałów Dróg Powiatowych) oraz K o łom Powiatowym przy Związku Gmin, do których zwraca się z uprzejmą prośbą o poparcie tej akcji na swoim terenie.
Pozatem Zarząd Związku uprasza PP. K ierow ników Gmin, aby nakłonili wszystkich pracowników gminnych do subskrypcji, a ponadto wzięli czynny u- dział w Lokalnych Kom itetach Pożyczki Narodowej.
Zarząd Związku Gmin Woj, Śląskiego:
(— ) Dr, Kocur, (— ) Spaltenstein, (— ) Dr. Kobiela, (— ) Budniok, (— ) Popek, (— ) Gawlik, (— ) W ieczo
rek, (— W eber, (— ) Rudzki, (— ) M ichatz, (— ) Tomanek.
i ii iiiii iiiii iiiiii iiiił ii iiiii iiiii iiiii iiiii iiiii iiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiłiD iiiiiiiiiiiiiiiiiiin iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiK iiiiiiiiiiiiin iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiM iiiiiiiiiiiK iiiiiiii
r • •
■ 2
do związków komunalnych z tytułów prywatno
prawnych,
W numerze 17 z dnia 30 czerw ca 1933 r, ukazała się pod pozycją 37 ustawa z dnia 19 czerw ca br. o zasadach gospodarki związków kom. oraz o egze
kucji roszczeń pieniężnych do związków komunal
nych z tytułów prawno-prywatnych. W obec dużego znaczenia, jakie posiada rozdział II tej ustawy, nie od rzeczy będzie zaznajomić się z nią nieco bliżej. Zo
stała ona wzorowana na rozp. P, Prez. z dnia 27. X.
32 r. ogłoszonej w numerze 94 z dnia 29. X, 32 r, Dz. U. R, P. pod pozycją 809,
Uprzytomnijmy sobie stan sprawy z okresu po
przedzającego dzień 30 czerw ca 1933 ir. Jeż eli w tym okresie wierzyciel rościł sobie pretensje z tytułu pry- watno-prawnego w odniesieniu do związków kom u
nalnych, mógł dochodzić swoich pretensji w ten sam sposób, w jak i dochodzono podobn. pretensji wobec dłużników cywilnych, t. j. w drodze sądowej. Uzy
skawszy wyrok prawomocny, względnie inny tytuł, zastępujący taki wyrok zwracał się — na wypadek nieuiszczenia przez dłużnticzy samorząd komunalny sumy na rzecz powoda (wierzyciela) zasądzonej — z kolei do komornika sądowego, wnosząc wszczęcie kroków egzekucyjnych, przyczem musiał wskazać sposób przeprowadzenia egzekucji, t. zn. czy egze
kucję należy skierow ać do ruchomości, wzgl. do k tó rych mianowicie, czy też do nieruchomości, pretensji itd.
Komornik sądowy przeprowadzał egzekucje w ten sam sposób, jak ją przeprowadza w odniesieniu do każdego odnośnego wniosku, jaki od wierzycieli otrzymuje, przeprowadzał ewentualnie licytacje, za
spakajał wierzyciela.
Coprawda na terenie g. śl, części Województwa Śląskiego, nie mniej jak na cieszyńskiej jego części istniały pewne ograniczenia, a to w tym kierunku, że wszczęcie wzgl. przeprowadzenie egzekucji do pew
nych nieruchomości, będących własnością związków kom. wymagało uzgodnienia kroków pomiędzy wła
dzą sądową i administracyjną,
Na obszarze b. Kongresówki podobnych ograni
czeń nie było,
Z nastaniem kryzysowego okresu zaczęły związ
k i samorządowe łatać dziury w swoim budżecie wzgl.
uiszczać niektóre płatności przez wystawianie zo
bowiązań krótkoterminowych przeważnie we for
mie weksli.
W eksle podobne uchodziły za weksle I. k l.f więc chętnie je początkowo przyjmowano czy to bezpo
średnio od emitenta, czy też we formie remes. Z biegiem czasu zadłużenie związków samorządowych krótkoterm inow em i zobowiązaniami przybrało po
ważne rozmiary, a trw ające przesilenie gospodarcze uniemożliwiało tym związkom honorowanie przedsta
wionych im do zapłaty skryptów. W ierzyciele zaś w obawie utraty swoich należności poczęły wczczy- nać kroki sądowe, których epilogiem było wszczęcie i przeprowadzenie zaspokojenia roszczeń w drodze przymusowej, tj. egzekucyjnej.
Równolegle z trudnościami finąnsowemi związków samorządowych rosła ilość procesów, mnożyły się wypadki przymusowego zaspakajania -pretensji, przy- czem nie obeszło się bez jaskrawych wypadków.
W ładze zaś nadzorcze były prawie bezsilne, bo pra
wie pozbawione podstaw prawnych do ingerowania.
Temu stanowi spraw położyła kres w odniesie
niu do związków samorządowych, na terenie W ojew.
Śląskiego położonych — ustawa z dnia 19 czerw ca b. r.
Prócz dotychczas jedynie możliwej drogi sądowej
— obok np. drogi przez sąd polubowy — na której było możliwem uzyskać tytuł egzekucyjny, wymaga
nego przez postanowienia art. 535 k. p. c. ustawa z dnia 19 czerw ca otwiera drogę krótszą i łatwiejszą, a mianowicie umożliwia wierzycielowi zwrócenie się do władzy nadzorczej z wnioskiem o uznanie jego pretensji za niesporną.
Załatwienie tego wniosku winno nastąpić w prze
ciągu dni 30. B rak odpowiedzi należy uważać za od
mowę.
Coprawda władza nadzorcza nie może bez zgo
dy dłużnego związku komunaln. uznać bezspornos ci danej pretensji; jednak dłużny samorząd uważa się w wypadku bezpodstawnego odmawiania zgody na k o szta, gdyż wierzycielowi służy w tym wypadku pra
wo wniesienia skargi cywilnej do sądu powszechnego.
Na wypadek wniesienia skargi cywilnej w spra
wach o należności pieniężne przeciw związkom kom.
nie jest dopuszczalne ani zabezpieczenie powództwa, ani też natychmiastowa wykonalność wyroku, ant wreszcie wykonanie wyroku przed upływem terminu kasacyjnego, a — gdy skargę kasacyjną założono — przed jej rozstrzygnięciem,
Egzekucji zaś należności w mowie będących — już po uzyskaniu tytułu egzekucyjnego — art. 535 k.
p. c. jest dopuszczalna jedynie z tych części majątku lub dochodów związku kom., które według orzecze
nia władzy nadzorczej, mogą być zużyte na zaspoko
jenie wierzyciela bez istotnego uszczerbku dla wyko
nania przez związek komunalny zadań publicznych.
Od takiego orzeczenia przysługuje naturalnie prawo odwołania się w drodze adm inistracyjnej. Należy jednak podkreślić, że władze nadzorcze wydają orze
czenia na podstawie swobodnej oceny.
W odniesieniu do orzeczenia w mowie będącego stanowi art. 17 ustawy, co następuje:
Art. 17.
(1) Orzeczenie z art. 16 wydaje władza nadzor
cza na żądanie sądu (komornika sądowego), do k tó rego podano wniosek o egzekucję, albo na żądanie związku komunalnego, przeciwko któremu egzekucja jest skierowana, lub też jednego z wierzycieli, który dla należności pieniężnej uzyskał już prawomocny tytuł egzekucyjny.
(2) Orzeczenie to winno być wvdane przez w ła
dzę nadzorczą w ciągu 60 dni od nia następnego po otrzymaniu żądania. Jeż eli władza nadzorcza nie wyda orzeczenia w tym terminie, wówczas egzekucja nie ulega, ograniczeniu, przewidzianemu w art. 16.
(3) Związek komunalny może żądać wydania o- rzeczenia z art. 16 tylko wtedy, gdy przeciwko niemu podano wniosek o egzekucję. Natomiast wierzyciele związku komunalnego mogą żądać wydania takiego orzeczenia jeszcze przed złożeniem do sądu (komor
nika sądowego) wniosku o egzekucję. Żądanie to ze strony sądu (komornika sądowego) jest zbyteczne, je żeli wierzyciel dołączył do swego wniosku o egzeku
cję takie orzeczenie władzy nadzorczej.
(4) W razie wyjścia na jaw po dozwoleniu (wszczęciu egzekucji), że egzekucja skierow ana jest przeciwko związkowi komunalnemu, a nie wyjedna
ne zostało orzeczenie w trybie art. 16 i 17, wówczas sąd (komornik sądowy) winien z urzędu zażądać o- rzeczenia dć> władzy nadzorczej. Aż do ostatecznego rozstrzygnięcia kw estji dopuszczalności egzekucyjnej na przedmiotach, do których skierowano egzekucję
— egzekucja ulega wstrzymaniu.
Ze względu na ich ważność podajemy jeszcze brzmienie art. 18, 19, 20 i 21 cyt, ustawy.
Art. 18.
Związki komunalne mogą za zgodą władz nad
zorczych przeznaczać pewne rodzaje dochodów w ca łości lub w części na pokrycie zobowiązań pienięż
nych,
A rt. 19.
(1) Jeżeli należności pieniężne, przypadające od związku komunalnego, nie mogą być wyegzekwowa
ne z powodu braku niedostateczności części docho
dów i majątku związku komunalnego, o jakich mowa w art. 16, wówczas władza nadzorcza z urzędu lub na wniosek wierzyciela zarządza wstawienie do n aj
bliższego budżetu związku komunalnego odpowied
niej kwoty w wysokości conajmniej 10% sumy rocz
nych dochodów zwyczajnych, osiągniętych przez związek komunalny w roku budżetowym, poprzedza
jącym rok, w którym wszczęto egzekucję; gdy kwo
ta należności egzekwowanych jest mniejsza od tych 10%, należy wstawić do budżetu całą kw otę należ
ności. W zarządzeniu tem należy wskazać termin wypłacenia wierzycielom wstawionej kw oty i jedno
cześnie zastrzec zastosowanie odpowiednich środków przymusowych na wypadek niezachowania w skaza
nego terminu. Zarządzeniem tem może być objęta jedynie ta należność, którą rozpoczęto egzekwować nie później niż 30 dni przed terminem ustalonym dla uchwalenia i przedłożenia władzy nadzorczej prelimi
narza budżetowego. W stosunku do zaległości, któ
rą rozpoczęto egzekwować w term inie późniejszym, władza nadzorcza władną jest wstawić ją w całości lub w części do budżetu dodatkowego, o ile przy wy
konywaniu budżetu okaże się, że należność ta znaj
dzie pokrycie w dochodach związku komunalnego.
3 (2) Kwota wstawiona do budżetu na spłatę na
leżności pieniężnej, nie może ibyć użyta na po
krycie innych wydatków, w szczególności zaś wydat
ków, przewidzianych w budżecie w myśl art, 18 ni
niejszej ustawy.
(3) Zarządzenie o wystawieniu do budżetu od
powiedniej kwoty na spłatę należności pieniężnej na
leży ponawiać w nasiennych latach aż do czasu ca ł
kowitego jej spłacenia.
(4) W razie zbiegu należności władza nadzorcza wstawioną do budżetu sumę rozkłada proporcjonalnie na zaspokojenie wszystkich należności wraz z należ
nościami ubocznemi, z wyjątkiem jednakże egzekwo
wanych należności pracowników związków komunal
nych z tytułu odprawy, które w granicach tej sumy ulegają całkowitemu zaspokojeniu. W razie zbiegu należności egzekwowanych z noprzedniego roku bud
żetowego z należnościami egzekwowanemi w roku bieżącym — należności z każdego roku tworzą jedną grupę, przyczem grupa należności z roku poprzed
niego ma pierwszeństwo zaspokojenia przed grupą należności z roku bieżącego.
A rt. 20.
(1) Ograniczeniom z niniejszej ustawy nie podle
ga egzekucja następujących należności:
a) należności Skarbu Państwa, Skarbu Śląskiego, oraz instytucyj prawa publicznego,
b) należności zabezpieczonych umownem prawem zastaw a lub hipoteka,
c) należności z tytułu pożyczek, udzielonych zwią
zkom komunalnym przez banki państwowe, k o munalne i akcyjne,
d) należności zrzeszeń związków komunalnych.
(2) Również nie podlega tym ograniczeniom egze
kucja należności, przypadających od przedsiębiorstw samorządu terytorjalnego, które posiadają odrębną osobowość prawną.
A rt. 21.
(1) W szelkie należności Skarbu Państwa i S k a r
bu Śląskiego, zabezpieczone, czy to z ustawy, czy też w drodze umowv, na dochodach związku komunalne
go z dodatków komunalnych do podatków państwo
wych i z udziałów w podatkach państwowych mają pierwszeństwo do zaspo kojenia z tych dochodów przed wszystkiemi innemi wierzytelnościami bez względu na okres powstania należności.
(2) Przepis powyższy nie narusza postanowień art. 8 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z
dnia 30 maja 1924 r. o połączeniu (fuzji) Państwowych Instytucyj Kredytowych w Banku Gospodarstwa K ra
jowego (Dz. U. R. P. Nr. 46, poz. 477) w brzmieniu rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 3 grudnia 1930 r. (Dz. U. R . P. Nr. 86, poz. 666).
Ja k wynika z powyższego, ustawa z dnia 19 czerw ca 1933 r. wprowadza daleko idące ograniczenia w dziedzinie dochodzenia roszczeń prywatno-praw- nych przeciw związkom kom. i utrudnia ich zaspoko
jenie w bardzo znacznej mierze.
Implicite wprowadza ona pewne nowe momenty do postanowień k, p. c. Nasuwa się zatem samo przez się pytanie, czy ustawa uchwalona przez Sejm Śląski może zmieniać postanowienia ogólnej ustawy
o postępowaniu cywilnem i czy z ustawy konstytucyj
nej śląskiej wynika uprawnienie Sejmu Śląskiego do uchwalenia ustawy wprowadzającej wspomniane zmiany. Rozpatrywanie tego zagadnienia przekro
czyłoby jednak ramę niniejszych uwag, których zada
niem jest zaznajomienie naszych czytelników z tem, co ustawa z dnia 19 czerwca 1933 r. przynosi nowe
go, celem umożliwienia im ewentl. stosow ania tych postanowień w praktyce.
oraz czynnej służby wojskowej, ćwiczeń, zebrań ifp.
W okólniku Nr. 78 z dnia 16. III, b. r. Min, Spraw Wewn. wyjaśniło podległym władzom, że:
1) Koszta stawienia się poborowych przed komi
sją poborową ponosi z reguły sarn poborowy, nieza
leżnie czy stawiennictwo jest dobrowolne, czy przy
musowe. W wypadku, gdy poborowy kosztów tych wogóle, bądź tylko czasowo pokryć nie może, to koszta te winna pomieść gmina m iejsca zamieszkania z ewent. prawem regresu do niego; koszta te obcią
żają gminę i wtedy, gdy przymusowe dostarczenie odbyło się np. przy pomocy policji państw.
2) Koszta przymusowego doprowadzenia uchyla
jących się od czynnej służby wojskowej, ćwiczeń, ze
brań kontrolnych ii t. p. ponosi sam uchylający się, bądź zastępczo gmina pobytu. W wypadku nie
ściągalności tej sumy — koszta transportu zwraca gminie budżet Min, Spraw Wojskowych, a koszta es
korty obciążają bądź budżet policji państw., gdy ona eskortuje, bądź budżet gminy, gdy eskortują jej funk
cjonariusze.
“«“2 H IG JE N A Jpo“a
Specjalna fabryka dla technicznych urządzeń higienicznych
ulica K rakow ska nr. 9 — K A T O W IC E II — Telefon nr. 213 Centralne ogrzewanie, -— Urządzenia łaźni, — Zużycie ciepłoty.
Ogrzewanie na odległe przestrzenie. — Ogrzewanie większych pomieszczeń, — Urządzenia pralni i kuchen parowych. — Urządzenia suszarni. — Urządzenia kąpielowe, — Urządzenia ustępów poj.
i zbiorowych. Instalacje na- i odwadniające, — Przewody rurowe, — W ciągalnie ubrań roboczych
Przegląd ustaw i t. p.
Pomoc finansowa Banku Akceptacyjnego.
Ze względu na wielkie trudności w postaci za
mrożenia funduszów, na jakie narażone zostały insty
tucje finansowe współpracujące z rolnictwem, po
wstała konieczność znalezienia możliwie rychło nie
zbędnych środków celem upłynnienia aktywów wy
mienionych instytucyj. Podstawą prawną tej pomocy tjest ustawa z dniia 24. III. 1933 r. o ułatwieniach dla instytucyj kredytowych, przyznających dłużnikom ulgi w zakresie wierzytelności rolniczych (iDz. U. R.
P. Nr. 25, poz. 211), jak również przepisy wykonaw
cze, wydane do tej ustawy. Poniew aż w sprawie tej w dużej mierze są zainteresowane komunalne kasy oszczędności, zwłaszcza powiatowe, przeto Związek M iejskich i Powiatowych K as Oszczędności wystoso
wał ostatnio obszerny okólnik Nr. 9 z dnia 1. IX. 33 r. do zrzeszonych kas, wyjaśniający, w jakiej mierze i w jaki sposób mogą K. K. O. z tej pomocy skorzy
stać.
A więc pomoc instytucyj wierzycielskich, przy
znających ulgi dłużnikom swoim, przewidziana we wspomnianej wyżej ustawie, w myśl wyjaśnień po
wyższego okólnika, ma polegać:
1) na pokrywaniu przez Skarb Państwa połowy strat w kapitale, jakie instytucje wierzycielskie po
niosą na wierzytelnościach rolniczych, objętych u- kładam i konwersyjnemi, jak i na zapomogach w for
mie bonifikat procentowych, oraz
2) na udzielaniu kredytu akceptacyjnego.
Wspomniana zarówno pod 1) jak i 2) pomoc dla instytucyj wierzycielskich w myśl § 1 rozporządzenia wykonawczego Ministra Skarbu z dn. 26 czerw ca r, b. (Dz. U. R. P. Nr. 50, poz. 395) będzie realizowana za pośrednictwem powołanego do życia na mocy cy towanej ustawy Banku A kceptacyjnego, Spółki A k cyjnej. Statut tego Banku został ogłoszony w Nr. 177
„Monitora Polskiego" z dn, 4 sierpnia r, b. Jedną z przedwstępnych czynności tegoż Banku, który do czynności swoich już przystąpił, było wydanie bro
szurki p. t. „Instrukcja tymczasowa, regulamin kredy
towy, ustawa i rozporządzenia, normujące załatw ia
nie przez Bank A kceptacyjny spraw dotyczących wierzytelności rolniczych/’
Wspomniana broszurka została przez Związek K as rozesłana wszystkim zrzeszonym K. K. O.
Z usług Banku A kceotacyjnego w formie kredy
tu akceptacyjnego oraz oomocy Skarbu Państwa mo
gą korzystać tylko te kasy, które zawrą z dłużnikami swemi układy w przedmiocie rozterminowania na przeciąg do lat 7-miu wszystkich swych wierzytelno
ści rolniczych, powstałych przed dniem 1-ym lipca 1931 r., i o ile układy te zostaną zatwierdzone w przepisanej drodze przez specjalnie do tego powoła
ny Komitet Konwersyjny.
Przedmiot układu mogą stanowić wyłącznie wie
rzytelności rolnicze. W ierzytelność zaś w rozumie
niu § 3 rozporządzenia wykonawczego' M inistra Skarbu jest rolniczą, jeśli którakolw iek z osób odpo
wiedzialnych za zobowiązanie jest posiadaczem (wła
ścicielem, dzierżawcą lub użytkownikiem) gospodar
stw a rolnego, leśnego, ogrodowego, hodowlanego czy rybnego. A zatem,, aby dana wierzytelność nadawała się do konwersji, niekoniecznie główny dłużnik musi ibyć rolnikiem, wystarczy, jeśli którakolw iek z osób, w jakiej bądź formie (z tytułu poręki lub żyra) odpo
wiedzialną za zobowiązanie jest posiadaczem gospo
darstwa 'wiejskiego. Poza tem do konwersji przy pomocy Skarbu Państwa nadają się tylko w ierzytel
ności dobrze zabezpieczone luib mogące być zabez- pieczonemi, które jednakże wskutek trudności go
spodarczych w rolnictwie, obecnie z trudnością są spłacane, a więc t. zw. „zamrożone'’ (§ 3 instrukcji tymczasowej). W ierzytelności natomiast płynne czy nieściągalne (wątpliwe) nie mogą być brane, w rachu
bę (§ 8 rozporządzenia wykonawczego). Obojętnem zaś jest, czy dana wierzytelność jest zaskarżoną czy też nie.
Poza tem, za, podstawę do korzystania z pomocy Skarbu Państwa moigą służyć układy, zawarte przez K asy z wydziałami powiatowemi o przejęciu i likwi
dacji przez te ostatnie wierzytelności rolniczych. W y
jaśnień bliższych co do układów z wydziałami powia
towemi na razie brak w wydanych już przepisach.
Nadmienić przytem w^oada, że do zawarcia tego ro
dzaju układów wydziały powiatowe muszą uzyskać uprzednio odpowiednie uchwały rad powiatowych (sejmików) i, podlegających zatwierdzeniu władzy nadzorczej.
Kredyt akceptacyjny będzie przyznawany przez B an k A kceptacyjny, na warunkach określonych w promesie Banku. Zauważyć przytem należy, że Bank A kceptacyjny może odmówić przyznania k re dytu bez podania motywów odmowy (§ 38 ust. ostatni instrukcji), czyli fakt zawarcia układu konwersyjnego z posiadaczem gospodarstwa rolnego i zatwierdzenia nawet tych układów przez Kom itet Konwersyjny nie nakłada na Bank A kceptacyjny oboiwiązku udzielenia kredytu akceptacyjnego. Na uwagę zasługuje jeszcze i ten moment, że nigdzie nie powiedziano, by Bank P olsk i miał obowiązek dyskontowania akceptow a
nych przez Bank A kceptacyjny rat czy też w eksli z wystawienia tegoż Banku, A zatem bezpośredni czy też pośredni stosunek danej k, k. o. do Banku A k
ceptacyjnego jest zwykłym stosunkiem bankowym, czyli kredyty akceptacyjne, udzielane przez Bank A kceptacyjny, będą zależały w pierwszym rzędzie od
■jakości zabezpieczeń i możności Banku w ramach jego statutu, kredyt zaś, redyskontowany w Banku Pol
skim, ponadto od możliwości emisyjnych tegoż Banku, Z uwagi na to, że w myśl ustawy, ogólna suma, 'przeznaczona przez Państwo na bonifikaty odsetko
we oraz na 50%-wy udział w stratach, poniesionych przez instytucje w ierzycielskie na wierzytelnościach, objętych układami konwersyjnemi, została ograni
czona do 75 miljonów złotych, za zobowiązania zaś Banku A kceptacyjnego Skarb Państwa przyjmuje od
powiedzialność do wysokości 30% jego pasywów, nie wyżej jednak 75 miljonów złotych, należy się liczyć, iże zarówno Kom itet Konwersyjny przy zatwierdzaniu układów, będących później podstawą do ubiegania się o pomoc Skarbu Państwa, jak też i Bank A kcep tacyjny przy udzielaniu kredytu akceptacyjnego, li
cząc się z powyższemi ograniczeniami, będą zapewne stosow ały daleko idące restry k cje; kapitał bowiem Banku A kceptacyjnego wynosi 12^ miljona złotych, a zobowiązania Banku nie mogą przekraczać w tym wypadku 250 miljonów złotych (§ 5 statutu Banku).
Kredyt akceptacviny w myśl § 3 regulaminu po
życzkowego może być kasom udzielony: 1) na zastą
pienie zobowiązań ich wobec Banku Polskiego — wekslami, opatrzoniemi podpisem Banku A kcep tacyj
nego, oraz 2) w celu ułatwienia uzyskania kredytu w
Banku Polskim na podstawie akceptów Banku A k-
ceptacyjnego. Możność zastąpienia zobowiązań z ty
tułu redyskonta w Banku Polskim 6-ciomiesięcznemi wekslam i Banku A kceptacyjnego będzie znaczną ul
gą dla kas, nie posiadających w swym portfelu odpo
wiedniego m aterjału wekslowego. Ust. 2 pozwala przypuszczać, że Bank Polski w pewnych okoliczno
ściach będzie udzielał kredytu na podkład w eksli z podpisem Banku Akceptacyjnego ponad w ykorzysta
ny, czy też przyznany danej kasie kontyngent. Środki jednakże uzyskane z tego tytułu nie mogą być prze
znaczone na nowe operacje aktywne, lecz tylko na spłatę już istniejących zobowiązań.
Je ś li chodzi o stopę procentową od kredytu ak
ceptacyjnego, to stopa ta jest ruchoma (równa się każdoczesnej stopie dyskontowej Banku Polskiego) i, jak obecnie, wynosi 6%, do czego dochodzi %% w stosunku rocznym prowizji nS rzecz Banku A k cep ta
cyjnego. Ponadto trzeba będzie jeszcze doliczyć, b li
żej na razie nieokreślone, wynagrodzenie instytucji nadrzędnej z tytułu pośrednictwa kredytowego (pra
wdopodobnie. 1% w stosunku rocznym), chociaż co- prawda dotychczas wydane przepisy wynagrodzenia takiego nie przewidują. Stopa natomiast, jaka K. K.
O. będą mogły pobierć od wierzytelności, objętych układami konwersyjnemi, będzie normowana rozpo
rządzeniem Ministra Skarbu i jak na pierwsze dwa lata wykonywania układów została ustalona w wy
sokości (\Yn% w stosunku rocznym (§ 10 ust. ostatni rozporządzenia wykonawczego). Pozostanie zatem na rzecz instytucyj wierzycielsikich marża w wysoko
ści V»%, a po doliczeniu maksymalnych bonifikat ze
■Skarbu Państwa (2% olus %% rocznie) marża ta wy
niesie maksimum 2,718% w stosunku rocznym. Od m arży tej należy ponadto odliczyć wspomniane wyżej wynagrodzenie instytucji nadrzędnej. Podkreślić na
leży przytem, że pomoc Skarbu Państwa w formie wspomnianych bonifikat procentowych będzie zapi
syw ana na r-k poszczególnych :K. K. O. i wypłacana zdołu; musi być bowiem przewidziana w odnośnym budżecie państwowym, a ponad to zgodnie z § 11 ust,
1 rozporządzenia wykonawczego, pomoc ta będzie przyznawana instytucjom wierzycielskim w ciągu 2-ch pierwszych lat od daty uzyskania mocy prawnej po
szczególnych układów (ograniczenie, przewidziane w ust. ostatnim § 11 rozporządzenia wykonawczego, we
dług posiadanych przez nas informacvj, ma być znie
sione). Należy zwrócić również uwagę na przepis ust, 2 § 13 rozporządzenia wykonawczego, w myśl którego Bank A kceptacyjny jest pierwszą i ostatnią instancją w zakresie ustalenia, które wierzytelności i w jakiej części należy uznać za nieściągalne, i tylko w tym wypadku, o ile Bank A kceptacyjny daną w ie
rzytelność, objętą układem, zatwierdzonym przez K o
mitet Konwersyjny, lub jej część uzna za straconą, wówczas tylko Skarb Państw a będzie partycypował w 50% poniesionej przez daną instytucję straty. K aż
da kasa, występując do Komitetu Konwersyjnego o zatwierdzenie układów, czy następnie do Banku A k ceptacyjnego o przyznanie kredytu akceptacyjnego, poddaje się się tym samym wszelkim przepisom w tej mierze obowiązującym, a między innemi i przepisom, wydanych przez Bank instrukcyj i regulaminów, Z mocy zaś § 6 rozporządzenia wykonawczego oraz § 6 tymczasowej instrukcji Banku A kceptacyjnego, kasa obowiązana będzie do zawarcia układu odnośnie wszystkich swoich wierzytelności rolniczych, nadają
cych się do konwersji w ramach § 8 rozporządzenia wykonawczego, Niezaw arcie zaś układu z którym
kolwiek dłużnikiem uprawnia go w myśl § 54 in
strukcji do wniesienia odwołania do Komitetu Kon
wersyjnego (szczegółowe przepisy w tej m aterji będą ustalone przez Kom itet Konwersyjny), który oczywiś
cie będzie mógł w stosunku do instytucji wierzyciel- skiej wyciągnąć odpowiednie konsekw encje. Obo
wiązku zatem ustawowego do zawierania układów z dłużnikami niema; wypływa on dopiero z faktu k o rzystania z pomocy kredytow ej Banku A kcep tacy j
nego oraz pomocy m aterjałnej ze strony Skarbu P ań stwa, Do chwili zaś zawarcia układu z dłużnikiem, każdej kasie przysługują pełne rygory w stosunku do nieterminowych płatników, to też wszystkie kasy winny energicznie przeciwstawiać się wszelkim ob
jawom złej woli dłużników,
W szystkie komunalne kasy oszczędności przed, przystąpieniem do zawierania układów i przed po
wzięciem w tej sprawie decyzji, powinny zapoznać się dokładnie z wszelkiemi materjałami., zawartemi w przesłanej im broszurce Banku Akoeptacyjnego o- raz. na specjalnie w tym celu zwołanem posiedzeniu Rady, bez uchwały której Zarząd nie może przystą
pić do zawierania układów i obniżania oprocentow a
nia, poddać szczegółowej analizie wszystkie wierzy
telności rolnicze i ustalić, które w myśl podanych wy
żej przepisów nadają się do skonwertowania, przytem w związku z przepisem §§ 17 i 18 instrukcji zaznacza się, że kasy winny sobie w układzie konwersyjnym zastrzec prawo żądania w każdym czasie zamiany weksli i poręczycieli pod rygorem wypowiedzenia u- kładu. Zwolnić zaś od odpowiedzialności żyrantów ii poręczycieli tylko wtedy będzie można, gdy zabez
pieczenie realne będzie się mieściło w granicach p.
2, 3, 4 i 5 art. 24 rozporządzenia ustawodawczego Prezydenta Rzeczypospolitej o K, K , O., a więc gdy suma pożyczki przy zabezpieczeniu hipotecznem bę
dzie zabezpieczona prawnie (pupilarnie) Dz, U, R. P, Nr. 17, poz, 141 z 1928 r.), przy zabezpieczeniu zaś papierami wartościowemi — będzie się m ieściła w % wartości kursowej papierów, a nie wyżej od ich w ar
tości nominalnej.
Zwraca się przytem uwagę na przepis ust. o stat
niego § 17-go instrukcji, w myśl którego kasy są obo
wiązane sprawdzić dokładnie nie tylko stan m ajątko
wy dłużnika, lecz ponadto jego solidność w regulowa
niu zobowiązania i dane te na swoją odpowiedzial
ność potwierdzić wobec Banku A kceptacyjnego. Co się zaś tyczy formy samego układu, to z uwagi, że tekst układu zawiera rygory, które trudno byłoby ujawnić, gdyby układ był zawarty w formie pryw at
nej, należałoby układy sporządzać w formie aktów uroczystych.
Orzecznictwo Najwyższego Trybunału Adm inistracyj
nego i Sądu Najwyższego,
Pracownicy przedsiębiorstw miejskich a ubezpiecze
nie na wypadek braku pracy.
Najwyższy Trybunał Administracyjny po prze
prowadzonej w dniu 31. 3. 1933 r. rozprawie uchylił zaskarżone orzeczenie Funduszu Bezrobocia w spra
wie ubezpieczenia pracowników przedsiębiorstw .miejskich (L. rej. 2950/33).
Przebieg sprawy: Zarząd Obwodowy Funduszu Bezrobocia w Poznaniu zobowiązał gminę m, C. do zabezpieczenia: na wypadek bezrobocia pracowników zatrudnionych w zakładach pracy tejże gminy, a K o misja Odwoławcza Zarządu Głównego Funduszu B ez
robocia uchwałą, zakomunikowaną gminie m. C. w
dniu 10 lutego 1931 r., nie uwzględniła odwołania wy
mienionej gminy od .powyższej decyzji Zarządu Obwo
dowego i zatwierdziła tę decyzję jako zgodną z art. 1 ustawy z dn. 25. 7, 1924 r. (Dz. Ust. p. 650) i z § 4 roz
porządzenia Rady Ministrów z dn. 11, 3. 1925 r. (Dz.
Ust, p, 192).
Na tę uchwałę Komisji Odwoławczej wniosła gmina m, C. skargę do N. T. A , — podaniem z dn, 1 lutego 1933 r, L, 585 33. I.
Motywy wyroku, N. T. A. rozważył, co nastę
puje :
Chodzi o ubezpieczenie robotników zatrudnio
nych w C. w miejskich zakładach jak gazownia, rzeź
nia, wodociągi, elektrownia. W edług art, 1 ustawy z 18. 7. 1924 r. obowiązkowi ubezpieczenia na wypa
dek bezrobocia podlegają robotnicy, pozostający w stosunku najmu pracy w wyszczególnionych w tym przepisie przedsiębiorstwach, o ile przedsiębiorstwa ite zatrudniają powyżej 5 robotników. W ładza poz
wana stoi na stanowisku, że przy obliczaniu tej ilości zakłady poszczególnej gminy winny być traktow ane iłącznie jako całość, o ile nie posiadają odrębnej oso
bow ości prawnej, i że ten ostatni warunek co do za
kładów m iejskich w C, nie jest spełniony.
Skarżąca gmina uważa to stanowisko władzy po
rw anej za niezgodne z wspomnianym wyżej art. 1 a zarazem podnosi, że jej gazownia zatrudnia czterech robotników, zaś wodociągi, rzeźnia i elektrownia po
■jednym oraz że każdy z tych zakładów jest sam o
dzielnym przedsiębiorstwem, posiadającem własny budżet i poddanem jedynie ogólnemu nadzorowi M a
gistratu,
Powyższy zarzut niezgodności z art. 1 jest trafny, Ja k to bowiem okazuje się z tego przepisu, usta
nowiony w nim obowiązek ubezpieczenia uzależniony jest nie od warunków, dotyczących osoby pracodaw
cy, lecz od warunków dotyczących danego przedsię
biorstwa, a w szczególności od jego rodzaju i od ilo
ści zatrudnionych w niem robotników. W rachubę wchodzi wobec tego nie ilość robotników, zatrudnio
nych wogóle przez danego pracodawcę, lecz ilość ro
botników, zatrudnionych w danem przedsiębiorstwie, W następstwie tego pracodawca, który posiada kilka przedsiębiorstw, lecz w żadnem z nich nie zatrudnia powyżej 5 robotników, nie jest obowiązany do ich u- ibezpieczenia nawet w tym razie, gdy liczba zatrud
nionych we wszystkich jego przedsiębiorstwach razem przekracza liczbę 5. Zasady te mają zastosowanie również do samorządowych przedsiębiorstw i zakła
dów pracy. W ustępie 2 art, 1 ustawy z dn, 18. 7.
1924 r. upoważniono Radę Ministrów do określenia w drodze rozporządzenia 'jedynie rodzajów przedsię
biorstw i zakładów państwowych i samorządowych oraz kategorji zatrudnionych w nich robotników, k tó re mają podlegać obowiązkowi ubezpieczenia. Upo
ważnienie to nie dotyczy zatem ilości robotników, stanow iącej według ust. 1 art, 1, jeden z warunków obowiązku ubezpieczenia. Warunku tego w wyda- nem na podstawie powyższego upoważnienia rozpo
rządzeniu z 11. 3, 1925 r. (Dz. Ust. p, 192), a powo- łanem w zaskarżonem orzeczeniu też i nie uchylono.
Gdy zaś władza pozwana oparła zaskarżone o- rzeczenie na odmiennych założeniach prawnych i nie twierdzi nawet, że skarżąca gmina, zatrudnia w któ- remkolwiek z,e swoich zakładów powyżej 5 robot
ników, należało uchylić to orzeczenie, jako niezgodne z ustawą.
KRONIKA
Nowy skład sukna.
W tych dniach został otwarty w Katow icach przy ul. 3-go M aja 30 fabryczny skład znanej w Bielsku Fabryki Sukna M. Stein, Bogato- zaopatrzone składy w m aterjały w najlepszych i najmodniejszych dese
niach, bardzo niskie, ściśle fabryczne ceny, zapewnia
ją firmie powodzenie. Przy wszelkich zakupach, po
lecamy powyższą firmę uwadze naszych Szan. Czytel
ników,
Mikołów, W ubiegły piątek odbyło się publiczne posiedzenie Rady M iejskiej w M ikołowie. Na w stę
pie posiedzenia stwierdzono, że na m iejsce ustąpio
nego radnego p. Szklannego wchodzi do grona Rady M iejskiej z „Bezpartyjnej Polskiej L isty Robotników ,i Inwalidów" górnik p. Bernard Giemza, który na na- istępnem posiedzeniu Rady M iejskiej ma zostać wpro
wadzony w urząd radnego miejskiego. Następnie przyjęto do wiadomości protokoły rewizyjne głównej Kasy m iejskiej za m iesiące czerwiec, lipiec i sierpień ,rb., poczem udzielono wyjątku z zakazu budowlane- tgo na budowę domu mieszkalnego Janow i Ciepłe
mu, Tomaszowi Murasowi, Karolowi W ochnikowi i /Elfrydzie Glagla,, zaś p. W iktorow i Skrobolow i na bu
dowę piekarni opłatków. W dalszym ciągu obrad zatwierdziła Rada M iejska umowę, zawartą między gminą m. M ikołowa i p. Józefem Bajdołem w sprawie odstąpienia gruntu pod budowę ulicy, przedłużyła u- smowę najmu, zawartą z. p. Józefem Bojdołem w spra
wie odstąpienia gruntu pod budowę ulicy, przedłuży
ła umowę najmu, zawartą z p. Szczepanem Bógdołem o dalszy rok, oraz udzieliła zezwolenia na połączenie posiadłości firmy K, M iarka i p. W ic. Bromboszcza z kanałem miejskim. Pozatem zmieniono warunki w sprawie zezwolenia na budowę gmachu pocztowego, odnośnie do oddania terenu, przewidzianego na zało
żenie ogródków przyfrontowych, udzielono zezwole
nia na wykreślenie prawa drogi na rzecz gminy m ia
sta Mikołowa w wykazach, 986 i 987 księgi wieczy
stej Mikołów, oraz uchwalono zakupić pewną nieru
chomość przy szosie Krakow skiej. W końcu uchwa
lono wnieść o zatwierdzenie dotychczasowego herbu m iasta M ikołowa i zawrzeć umowę z gronem nauczy
cielskim Szkoły D okształcającej na rok szkolny 1933/34 na dotychczasowych warunkach.
R E P E R T U A R T E A T R U PO LSK IEG O W K A T O W I
CACH I NA P R O W IC JI W K a t o w i c a-c h:
Sobota 30 września 1933 o godz. 20: „Kobiety i inte
resy1’, popularne wieczorne! — O godz-. 11 przed- poł. Poranek taneczny Halszki M atyczanki, — fenom. 10-letniej tancerki.
Niedziela 1 października 1933 o godz. 16: „Pocałunek przed lustrem*’, popularne popołudniowe! — O godz. 20: Fraulein D oktor1’, popularne wieczor
ne!
N a p r o w i e j i.
Poniedziałek 2 października 1933 T eatr Polski z K a towic w M ysłowicach: „Fraulein ‘D oktor1’, przed
stawienie dla bezrobotnych!
Kasa teatru w dnie powszednie czynna od godzi
ny 10 do 14 i od godz. 18 do 20. W niedziele i
i święta kasa czynna od godz. 10 do 13 i od 14 do
20. Telefon nr. 24— 48.
Niniejiszem zawiadamiam, że dnia 23-go września 1933 roku
przeniosłem
k an celarję na ulicę
P o c z t o w ą n ? * . 1 .
A. ZBISŁAWSKI
A D W O K A T.
Z M I A N A
ROZKŁADU JAZDY
na tramwajach od 1, X, 1933 r.
Szczegółowe rozkłady jazdy wywieszone są w wagonach i na przystankach tram wajo
wych.
ŚLĄSKO - DĄBROW SKIE K O LEJO W E TOW . EK SPLO A TA CYJN E Sp. z o, p.
w 12 dndu ciągnienia 5 klasy
zł. 75.000,- na Nr. 33.687 p a d ł a z n ó w
W N AJSZCZĘŚLIW SZEJ KOLEKTURZE
W.KaftaliSa KATO W ICE — UL. Św. JA N A 16 O d d z i a ł y :
Król. Huta Tarn, Góry Bielsko
W o ln o ś c i 26 K r a k o w s k a 7 W zg ó rze 7
Losy I-szej Klasy 28 Loterji są już u na®
do nabycia!
lieilim itłllllllliltillllllltlUltUilillllllltIKIIIlIllllIllIElUlIIIIUIIlllH lIlifillllllillillillllllllillllH H I
ss s=
1 P ow rócił! |
I Dr. HURTIG 1
1 K A TO W IC E 1
== =5
1 ul. 3 M aja nr. 5 — tel, 19-23 =
fijllllllllillllllllllfllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIlllllllIIIIIIIIIIIIHIIIIHlItllllllllllllllllillllllllllll
ZAKŁAD DEN TYSTYCZN Y
Ludwik Boke
K A TO W IC E
ul. Poprzeczna 11 — Telef, 14-56 lilii!
Nowoczesna technika! Ceny zniżone!
Dogodne warunki spłaty!
APTEKA
Stara Miejska
właść,:
mr, Ja n Ulrych Koepsch M Y SŁO W IC E — RYN EK 21-22
Telef, 5-44 Telef, 5-44
MiMiiiiiMiimiiimiiiiHiinimsniHmiiiisiuHM nHiniinimmiiniimm nmm mfflim miniHn
| P o ż ^ e z i i i |
| za, zabezpieczeniem uchwytnym i. j. hipotscz- | 1 nym, częściowego odstąpienia pensji, renty, = g emerytury, odpowiednie® poręczeniem i t. d, |
fj udziela: =§
I J l S « j © m @ @ n © © n A d m i - |
| n i s t r a t i e 2Cas §
| A M STERD A M . |
| W nioski przyjmuje: §§
3 R eprezentacja w Katow icach, ul, Kościuszki 3 §
s Telefon 522.
in w iu liiiiiiiim in n iiiiiiiiiiiiiiiiim iiiiiilm iiiiiiiiiin iiiiiiiiiiiiiiiim ilim iiilin iiiiM im m iiiiii
