Maszyny Matematyczne Nr 12; Organ Pełnomocnika Rządu do Spraw Elektronicznej Techniki Obliczeniowej i Naczelnej Organizacji Technicznej - Digital Library of the Silesian University of Technology

,

„

zastosowania

w gospodarce

technice

ŚF- %

i nauce

C z y t e l n i k o m ⁱ P r z y j a c i o ł o m naszego czasopisma na jle p sz e Ż y c z e n i a Ś w i ą t e c z n e i N o w o r o c z n e

składa REDAKCJA

S P I S T R E Ś C I

S tr.

J ó zef S n icciń sk i — „ P o c h w a ła z a w o d u — A k tu a ln e p ro b le m y s z k o le n ia p r o ­

je k ta n tó w S E P D ” ... 1

A ndrzej T argow sk i — „ P ró b a s y s te m a ty k i n ie k tó ry c h ro z w ią z a ń in t e g r a c y j­ n y c h A P D ” ... 4

S ta n isła w L is — „S zczegółow e o b lic z e n ia p ro d u k c y jn e p rz y z a s to s o w a n iu m a ­ sz y n m a te m a ty c z n y c h E L L IO T T 803-B i IC T -1300” ... 9

T adeusz P alacz — „ Z a sto s o w a n ie E T O do ro z w ią z y w a n ia p ro b le m ó w r o ln i­ c tw a ” ... 14

Zenon Torz — „ R o z lic z a n ie k o sz tó w b ra k ó w p rz y z a s to s o w a n iu E M C ” . . 16

z k r a j u i z e Ś w i a t a S z k o l e n i e ... 20

P o ls k ie n o w o śc i te c h n ik i o r g a n i z a c y j n e j ... 21

IB M z a p o w ia d a n o w y k o m p u t e r ... 22

S P IS T R E Ś C I R O C Z N IK A 1969 ... 23 P R Z E G L Ą D W Y D A W N I C T W ... IV s tr . okl.

KOLEGIUM REDAKCYJNE

R e d ak to r n aczeln y p ro f. d r Leon ŁUKASZEWICZ

©

w y d a w n i c t w a CZASO PISM T E C H N IC Z N Y C H

NOT Warszawa Czackiego 3/5

Doc. dr hab. inż. K onrad FIA ŁK OW SKI (zast. re d a k to ra naczelnego), W ładysław KLEPACZ, d r A ntoni MAZURKIEWICZ, inż D orota PRAWDZIC (zast. re d a k to ra naczelnego), dr inż.

A ndrzej TARGOWSKI

S e k re ta rz R edakcji m gr W anda KACER R e d ak to r tech n iczn y B ogdan DROZDOWSKI RADA PROGRAMOWA

P rof. dr inż. Je rz y B ro m irsk i (przew odniczący), m gr inż. Ja n B ursche, doc. S te fan C zarnecki, m gr M ichał Doroszewicz, m gr A dam B. E m p ach er (sekretarz), m g r inż. B olesław G liksm an, m gr inż. Józef Knysz, prof. d r T adeusz Feche, inż. Z dzisław P uzdrakiew icz, doc. m gr inż. Józef T h ie rry (w iceprzew odniczący), dr T adeusz W alczak, m gr S te fan W ojciechow ski,

d r inż. H en ry k W ożniacki, m gr inż. J a n Z. Żydowo

R e d ak cja: W arszaw a, ul. Em ilii P la te r 20 m . 15, tel. 21-13-91. Z astę p ca re d a k to ra naczelnego tel. 28-37-29 Z ak ład K olportażu WCT NOT, W arszaw a, ul. M azow iecka 12

Zakł. Graf. .T am ka". Z, 2. Zam. 823. P ap ier pow lekany V kl. 80 g. Obj. 3 a rk . d ru k . N akład 2 350. P-95

Cena egzem plarza zł 8.— P re n u m e ra ta roczna zl 9 6.-

matematyczne

zasłosowania w gospodarce, technice i nauce

Nr 12

M I E S I Ę C Z N I K 1 9 6 9

R O K V

G r u d z i e ń

O r g a n P e ł n o m o c n i k a R z g d u do S p r a w E l e k t r o n i c z n e j T e c h n i k i O b l i c z e n i o w e j i N a c z e l n e j O r g a n i z a c j i T e c h n i c z n e

JOZEF SN IE C IŃ SK I B iuro PRETO

W arszaw a

681.3.03— 057.3.348.8

S N I E C I Ń S K I J ó z e f

—

„ T ry b u n a W o ln o śc i”,

„

Pochwała zawodu

A k t u a l n e p r o b le m y s z k o le n ia p r o je k ta n tó w S E P D

A u to r a n a liz u je z a p o tr z e b o w a n ie n a s p e c ja lis tó w e le k tr o n ic z n e j te c h n ik i o b lic ze ­ n io w e j w P o lsc e i p o d k r e ś la s z c ze g ó ln e z n a c z e n ie n a le ż y te g o p r z y g o to w a n ia p r o ­ je k t a n tó w s y s te m ó w EPD . P o d a je w y m a g a n ia s ta w ia n e te m u z a w o d o w i. O cen ia , że p o ls k ie u c z e ln ie w y p u s z c z a ją z b y t m a ło a b s o lw e n tó w w te j c h w ili, za ś s z k o le ­ n ie p r o w a d z o n e p r z e z C O D K K n ie je s t z a d o w a la ją c e . A u to r p r z e d s ta w ia k o n ­ k r e tn e p r o p o z y c je P R E T O w z a k r e s ie r o z s z e r z e n ia k s z ta łc e n ia a k a d e m ic k ie g o i s tu d ió w p o d y p lo m o w y c h w re so rc ie o ś w ia ty o ra z a k c ji s z k o le n ia , r o z p o c z ę te j p r z e z B iu r o S tu d ió w i P r o je k to w a n ia S E P D . P o d a je r ó w n ie ż k o n c e p c je p ro g r a ­ m o w e .

K rajow e zap otrzeb ow an ie sp ecja listó w ETO

C z te ry l a t a te m u p o ra z p ie r w s z y ro z p o c z ę liś m y w n a ­ szy m k r a j u p la n o w e p rz y g o to w a n ie k a d r w d z ie d z in ie e le k tro n ic z n e j te c h n ik i o b lic z e n io w e j. U s ta le n ie ilości p o trz e b n y c h d ocelow o k a d r b y ło ty lk o p o c z ą tk ie m w y ­ siłk ó w n a te j tr u d n e j, p e łn e j k o n tr o w e r s ji d ro d ze. Bo p rz e c ie ż o d p o w ie d ź n a p y ta n ie , ko g o i ja k k sz ta łc ić w z g lę d n ie , j a k sz k o lić i j a k d o s k o n a lić 1) k a d r y , je s t po sto k ro ć b a r d z ie j zło żo n y m p ro b le m e m niż sta ty s ty c z n e u s ta la n ie z a p o trz e b o w a n ia k a d r.

D o ro k u 1960 k a d r y p o s łu g u ją c e s ię u n a s e le k tr o n ic z ­ n y m i m a s z y n a m i c y fro w y m i b y ły n ie lic z n e , a ich p r z y -

i) A u to r w tek ście używ a te rm in u kszta łce n ie zaw sze w od­

niesien iu do n au czan ia szkolnego, zaś term in y : szkolenie, d o sko n a len ie, a k tu a liza c ja w ie d z y — w znaczeniu n au czan ia poszkolnego.

g o to w a n ie — u n iw e rs a ln e . K o n s tr u k to r la m p o w e g o k o m p u te r a b y ł z a ra z e m jeg o p r o g r a m is tą , o p e ra to re m i k o n s e r w a to re m . D ziało s ię t a k ze z ro z u m ia ły c h w z g lę d ó w — m u s ia ł b o w ie m p o w s ta ć p o m o s t k a d r o ­ w y p o m ię d z y p r a c o w n ią n a u k o w ą a p rz y s z ły m o d b io r­

cą z b u d o w a n y c h u rz ą d z e ń .

P ie r w s z y m i u ż y tk o w n ik a m i k o m p u te ró w b y li w ię c p o ­ c z ą tk o w o s a m i k o n s tr u k to r z y i n a u k o w c y . W ra z z d o ­ k ła d n ie js z y m o k re ś le n ie m m o ż liw y c h z a s to s o w a ń n o ­ w e j te c h n ik i, z a c z ę ły w y o d rę b n ia ć się po szczeg ó ln e s p e c ja ln o ś c i, p o tr z e b n e do p r a w id ło w e j e k s p lo a ta c ji k o m p u te ró w . N ie m a ic h jeszcze z b y t d u żo i o b s e r­

w o w a ć m o ż n a te n d e n c ję w y o d rę b n ia n ia n o w y c h sp e c ­ ja ln o ś c i, j a k n p. o s ta tn ia p ro p o z y c ja d r in ż. A n d rz e ja T a rg o w s k ie g o w s p r a w ie o p e ra to ró w s y s te m ó w 2)” . 2) ,,0 p ro je k to w a n iu i d o k u m en ta cji system ów a u to m a ty c z ­ nego p rz etw a rza n ia in fo rm a c ji (A P I)” — A ndrzej T argow ski,

„M aszyny M atem aty c zn e ” , n r 8/63.

i

Z d ru g ie j s tro n y n a r a s ta in n y p ro b le m : p o tr z e b a s y n ­ te z y , p o tr z e b a w y o d r ę b n ie n ia p r o f ilu n o w e g o z a w o d u d la n o w e j d y s c y p lin y n a u k o w e j, k tó r ą p r o p o n u je się n a z w a ć „nauką o sy stem a ch liczą cy ch ” 3) lu b „in form a­

ty k ą ”. D o p ie ro n a k a n w ie p r a c y b a d a w c z e j w z a k re s ie n a u k i o sy s te m a c h lic z ą c y c h m o ż n a b ę d z ie stw o rz y ć w ła ś c iw e p o d s ta w y b a d a ń szczeg ó ło w y ch (n a u k o w y c h i te c h n ic z n y c h ), co u m o ż liw i p ra w id ło w e k s z ta łc e n ie n ie z b ę d n y c h s p e c ja lis tó w o w ię k s z y m z a k re s ie z a in t e ­ re s o w a ń . T e z a w z a s a d z ie s łu s z n a , rz e c z je d n a k w ty m , iż p r a k t y k a w y p rz e d z a n a jś m ie ls z e n a w e t z a m y s ły n a u k o w e . J u ż w r o k u 1968 w g o sp o d a rc e n a ro d o w e j, a k o n k r e tn ie w p o n a d 170 o ś r o d k a c h 4) o b liczen io w y ch i k o m ó r k a c h p r z e tw a r z a n ia d a n y c h z a tr u d n io n y c h b y ło ok. tr z y ty s ią c e fa c h o w c ó w . P r z e w id u je się , że p o d k o ­ n ie c 1970 r o k u w d z ie d z in ie E T O b ę d z ie u n a s d z ia ła ło ok. 330 je d n o s te k o rg a n iz a c y jn y c h z a tr u d n ia ją c y c h ok.

o śm iu ty s ię c y fa c h o w c ó w . Z u w a g i je d n a k n a e ta p p rz y g o to w a w c z y , w ja k im z n a jd u je m y się w z a k re s ie ro z w o ju E T O , g łó w n e z a p o trz e b o w a n ie n a k a d r y w te j d z ie d z in ie d o ty czy p r o je k ta n t ó w sy s te m ó w e le k ­ tro n ic z n e g o p r z e tw a r z a n ia d a n y c h . Z a tr u d n ie n ie te j g r u p y s p e c ja lis tó w ro ś n ie n a jb a r d z ie j d y n a m ic z n ie , co je s t p o d y k to w a n e k o n ie c z n o śc ią co n a jm n ie j d w u le t­

n ie g o w y p rz e d z e n ia p r z y g o to w a n ia s y s te m ó w E P D (ta ­ b lic a I).

Lata

W zrost z a tru d n ie n ia p ro je k ta n tó w SEPD w la ta c h 1966—1970 I — p lan z a tru d n ie n ia i szkolenia

II — re a liz a c ja p la n u z a tru d n ie n ia przez re so rty

P la n o w a n a w ię c n a ro k 1970 lic z b a p r o je k ta n tó w S E P D — j a k w y n ik a z ta b lic y — z o s ta ła o s ią g n ię ta ju ż p o d k o n ie c 1968 r o k u (1160). Z a p o trz e b o w a n ie n a d w a k o le jn e l a t a (1969— 1970) zg ło szo n e p rz e z p o szczeg ó ln e re s o r ty o p ie w a ło n a d a ls z e d w a ty s ią c e teg o ro d z a ju p ra c o w n ik ó w . P r z y a k tu a ln y m z a ło ż e n iu , że n a je d n ą m a s z y n ę ty p u O D RA -1304 p la n u j e s ię z a tr u d n ie n ie 12 p r o je k a n tó w s y s te m ó w , to p rz y tr z e c h ty s ią c a c h p r o je k ta n tó w n a k o n ie c 1970 r o k u m o ż n a b ę d z ie p o d ­ ją ć p r a c e n a d p rz y g o to w a n ie m s y s te m ó w d la 250 t a ­ k ic h k o m p u te ró w .

N a ro k 1970 p la n u je się e k s p lo a to w a n ie 50 k o m p u te ­ ró w do p r z e tw a r z a n ia d a n y c h , z a te m do n o w eg o p la n u 5^1etniego — w k ro c z y m y z d ość lic z n ą k a d r ą , k tó r a w z n a k o m ite j, sw ej w ię k sz o ś c i b ę d z ie p r a c o w a ła n a d sy s te m a m i d la p o trz e b m a s z y n p la n o w a n y c h do in s ta ­ lo w a n ia w la ta c h 1971— 1975. J e s t to o p ty m is ty c z n e stw ie rd z e n ie , je d n a k n a le ż y p a m ię ta ć , że o b ecn ie z a ­ a n g a ż o w a n e k a d r y p r o je k ta n tó w S E P D s k ła d a ją się z osób o m a ły m d o św ia d c z e n iu za w o d o w y m , p rz y czym w ię k sz o ś ć ic h d o p ie ro d e b iu tu je w ty m zaw o d zie, nie

3) W ładysław M, T u rsk i — „ K ilk a uw ag w sp raw ie zasad n i­

czej. B adania n au k o w e i k ształcen ie w z ak re sie sy stem ó w li­

czący ch ” , „M aszyny M atem aty czn e” n r 2/69.

■i) D ane n a koniec 1968 ro k u .

T ablica II

S ta n i p o trze b y k a d r ETO w la ta c h 1968—1970

1 ■' ■

S ta n z a tru d - Rodzaj p raco w n ik ó w n ien ia na

koniec 193Ö r.

P rz y ro st za­

tru d n ie n ia w la ta c h 1969—70

1. K a d ry sp e c ja listy c zn e (w y­

m ag a jąc e w y k ształcen ia w yż­

szego iu b śred n ieg o zaw odo­ \ wego, albo zaw odow ych s tu ­

diów p o m atu raln y ch ) 2700 4700

2. P e rso n e l pom ocniczy w y m a ­ g a ją cy p rzy u czen ia do zaw odu

n a k u rsa ch üüü 500'

w ty m

1.1. p ro je k ta n c i SEPD 1200 2000

1.2. p ro g ram iści EMC 10Ü0 lbOO

p o s ia d a ją c n ie ty lk o d o św ia d c z e n ia , a le c zęsto n a w e t o d p o w ie d n ie g o p rz e s z k o le n ia . (T a b lic a II).

P ro jek ta n ci SEPD

Z u w a g i n a sz c z e g ó ln ą r o lę p r o j e k ta n t ó w S E P D , d a l­

sze r o z w a ż a n ia p o ś w ię c im y w y łą c z n ie te m u z a w o d o ­ w i. P r a k t y k a d o w io d ła , że s a m a lic z b a z a in s ta lo w a ­ n y c h k o m p u te ró w do p rz e tw a r z a n ia d a n y c h n ie je s t a u to r y ta ty w n y m w s k a ź n ik ie m o k re ś la ją c y m sto p ie ń z a a w a n s o w a n ia z a s to s o w a ń E T O . T a k im w s k a ź n ik ie m je s t n a to m ia s t z p e w n o ś c ią ilo ść w d ro ż o n y c h , w z g lę d ­ n ie z n a jd u ją c y c h s ię w o p ra c o w a n iu sy s te m ó w e le k ­ tro n ic z n e g o p r z e tw a r z a n ia d a n y c h .

U z u p e łn ia ją c y m w s k a ź n ik ie m b ę d z ie ró w n ie ż w z r a s t a ­ ją c y p ro c e n t z a tr u d n ie n ia w g o s p o d a rc e n a ro d o w e j w y k w a lifik o w a n y c h p r o je k ta n tó w S E P D . N ic te ż d z iw ­ nego, że z je d n e j s tr o n y w y s tę p u je o g ro m n e z a p o tr z e ­ b o w a n ie n a ty c h fa c h o w c ó w , z d ru g ie j s tr o n y — tr w a ż y w a d y s k u s ja w o k ó ł ta k ic h s p r a w , j a k d e fin ic ja z a ­ w o d u p r o j e k ta n t a S E P D , m ie js c a jeg o w h ie r a r c h i i in ­ n y c h za w o d ó w E T O , z a sa d r e k r u t a c j i i k s z ta łc e n ia . O czy w iście życie n ie u b ła g a n ie p o s u w a się n a p rz ó d i s z u k a k o m p ro m is o w y c h ro z w ią z a ń , w y p e łn ia ją c p o ­ w s ta łe lu k i (w ty m p r z y p a d k u n ie d o b o ry k a d ro w e ) f a ­ c h o w c a m i b ra n ż o w y m i, bez o d p o w ie d n ic h k w a lif ik a c ji s p e c ja lis ty c z n y c h w d z ie d z in ie p r o je k to w a n ia s y s te ­ m ó w e le k tro n ic z n e g o p r z e tw a r z a n ia d a n y c h .

C h arak terystyk a zaw od u

K a d r y d la e le k tro n ic z n e j te c h n ik i o b lic z e n io w e j m o ż ­ n a p o d z ie lić n a d w ie p o d s ta w o w e g ru p y :

a) k a d r y z o rie n to w a n e n a m a s z y n ę (o p e ra to r, p r o g r a ­ m is ta , 'k o n s e rw a to r m a s z y n y i u rz ą d z e ń p o m o cn iczy ch ) b) k a d r y z o rie n to w a n e n a p ro b le m ( p r o je k ta n c i s y ­ stem ó w ).

W n in ie js z y m a r t y k u le in t e r e s u j e n a s p r o j e k ta n t S E P D . O g ó ln ie z a te m m ó w ią c , z a d a n ia p r o j e k ta n t a S E P D m o ż n a sp ro w a d z ić .do w y p ra c o w a n ia n a jle p s z e g o p rz e ­ p ły w u in f o r m a c ji w o rg a n iz a c ji, n a rz e c z k tó r e j p r a c u ­ je . Z a d a n ie to o b e jm u je id e n ty f ik a c ję rz e c z y w is ty c h p o tr z e b w s z y s tk ic h a d r e s a tó w o tr z y m u ją c y c h in f o r m a ­ cje i o k re ś le n ie , j a k te in f o r m a c je m o g ą b y ć s p r a w n ie u z y s k a n e z p o te n c ja ln ie d o s tę p n y c h d a n y c h , d o k ła d ­ n e w y sz c z e g ó ln ie n ie , j a k i e in f o r m a c je są p o tr z e b n e i w j a k i sp o só b m o ż n a j e z e b ra ć . P r o j e k t a n t S E P D z a ­

cz y n a od s y n te z y p r o d u k t u k o ń co w eg o i sto p n io w o p rz e c h o d z i do a n a liz y , tz n . w y o d rę b n ie n ia s k ła d n ik ó w (d an y ch ) p ro w a d z ą c y c h do p o w s ta n ia te g o p ro d u k tu . O k re ś la o n ta k ż e szc z e g ó ło w ą lo g ik ę tw o rz e n ia p r o ­ d u k tu k o ń c o w e g o n a p o d s ta w ie in f o r m a c ji ź ró d ło ­ w y c h . Co się z aś ty c z y z a k r e s u k w a lif ik a c ji p r o j e k ­ t a n t a S E P D , to p o w in ie n o n łą c z y ć w so b ie ce c h y w y ­ b itn e g o z n a w c y s p e c y fik i b ra n ż o w e j u ż y tk o w n ik a s y ­ ste m u o ra z w ie d z ę p o tr z e b n ą do o p e ro w a n ia m a s z y n ą c y fro w ą , ja k o s k u te c z n y m n a rz ę d z ie m do celó w z a r z ą ­ d z a n ia .

J a k i e w y m a g a n ia s t a w i a n e s ą p r o je k ta n t o w i S E P D ? 5) 5) „T esty i selek cja p e rso n elu ” — E u ro p ejsk i P ro g ra m Die- bolda — Z eszyt 5, w y d a w n ictw o PBETO, IMM W arszaw a 1968.

2

W y k sz ta łc e n ie p r o j e k ta n t a S E P D u z a le ż n ia się od p e ł­

n io n y c h f u n k c ji. T y p o w y m p rz y p a d k ie m je s t w y k s z ta ł­

cen ie w y ższe o ra z d o d a tk o w e p rz e s z k o le n ie p o d y p lo ­ m o w e. D o p u szcza się ró w n ie ż do p r o je k to w a n ia S E P D fa c h o w c ó w b ra n ż o w y c h z w y k s z ta łc e n ie m ś re d n im , o czy w iście p o o d p o w ie d n im p rz e s z k o le n iu . N a ogół j e ­ d n a k p r o j e k t a n t S E P D z w y k s z ta łc e n ie m ś r e d n im p o ­ w in ie n p rz e c h o d z ić u p rz e d n io d łu g i s ta ż p ro g r a m is ty m a s z y n y c y fro w e j. P o w in ie n on p o s ia d a ć w ie d z ę i u m ie ję tn o ś c i w y s ta r c z a ją c e do z ro z u m ie n ia sp e c y fik i b ra n ż y o ra z d o k ła d n ą z n a jo m o ść p ro b le m ó w , cech c h a ra k te r y s ty c z n y c h d la o rg a n iz a c ji in s ty tu c ji, w k t ó ­ r e j p r a c u je .

Z p u n k t u w id z e n ia p sy c h o lo g ii p r a c y p r z y c h a r a k t e r y ­ s ty c e p r o j e k ta n t a S E P D w y m ie n ia się n a s tę p u ją c e c e ­ c h y u m y s ło w e :

® m a t e m a t y c z n a w n i k l i w o ś ć

O z d o l n o ś ć p r e c y z y j n e g o w y r a ż a n i a s w o i c h m y ś l i

® z d o l n o ś c i o r g a n i z a c y j n e

® z d o l n o ś c i a n a l i t y c z n e .

Z p u n k tu w id z e n ia cech o sobow ości, w y m ie n ia się n a ­ s tę p u ją c e w ła śc iw o ś c i:

• c e c h y t w ó r c z e

® s a m o d z i e l n o ś ć w p r a c y

© n i e z a l e ż n o ś ć

® w y t r w a ł o ś ć i n i e u s t ę p l i w o ś ć

® ł a t w o ś ć n a w i ą z y w a n i a k o n t a k t ó w z l u d ź m i .

W k r a j a c h z a c h o d n io e u ro p e js k ic h i w U S A w y m ie n ia sie ja k o p o ż ą d a n y w ie k p o c z ą tk u ją c e g o p r o j e k ta n ta S E P D w g ra n ic a c h 25—30 la t. P o s tu lu ją c sto su n k o w o m ło d y w ie k , a u to r z y te g o p o g lą d u p o d k r e ś la ją chęć u n ik n ię c ia TUtyny, ja k ą p o s ia d a ją s t a r s i w ie k ie m f a ­ c h o w c y b ra n ż o w i w z a k re s ie o r g a n iz a c ji p rz e d s ię ­ b io rs tw a .

K to k szta łci a kto szkoli?

Z a p o trz e b o w a n ie n a k a d r y p r o je k ta n tó w sy ste m ó w E P D je s t o g ro m n e , z w łaszcza n a o b ecn y m e ta p ie , c h a ­ r a k te r y z u ją c y m s ie m a s o w y m p rz y g o to w a n ie m g o sp o ­ d a r k i n a ro d o w e j do w d r a ż a n ia E T O w ró ż n y c h je j d z ie d z in a c h . Z a c h o d z i p y ta n ie , czy ju ż d a w n ie j z d a w a ­ liś m y so b ie s p r a w ę z teg o , że ta k ie b ę d z ie z a p o trz e b o ­ w a n ie n a fa c h o w c ó w w ty m zaw o d zie. T a k .

U c h w a ła n r 388/66 R a d y M in is tró w w y ra ź n ie p ro b le m te n p o s ta w iła n a p o r z ą d k u d z ie n n y m , z o b o w ią z u ją c r e ­ s o r t o ś w ia ty i C e n tr a ln y O śro d e k D o sk o n a le n ia K a d r K ie ro w n ic z y c h w p o ro z u m ie n iu z B iu re m P e łn o m o c n i­

k a R z ą d u do S p r a w E T O — do k s z ta łc e n ia i sz k o le n ia ty c h k a d r .

R e s o rt o ś w ia ty — zg o d n ie z p o s tu la ta m i P R E T O — p r z y s tą p ił do u ru c h o m ie n ia k ilk u s tu d ió w p o d y p lo m o ­ w y c h o ra z K a te d r y O rg a n iz a c ji P r z e tw a r z a n ia D a n y c h p rz y S zk o le G łó w n e j P la n o w a n ia i S ta ty s ty k i w W a r ­ s zaw ie. W c ią g u r o k u m u r y u c z e ln i o p u szcza o b ecn ie o k o ło -100 a b s o lw e n tó w z p rz y g o to w a n ie m p o d s ta w o ­ w y m w d z ie d z in ie p r o je k to w a n ia S E P D . J e s t to o czy­

w iś c ie p rz y s ło w io w a k r o p la w m o rz u p o trz e b . G o rzej p rz e d s ta w ia się s p r a w a w C e n tra ln y m O śro d ­ k u D o s k o n a le n ia K a d r K ie ro w n ic z y c h (CO D K K).

O śro d e k te n je s t w y p o sa ż o n y w d ość d o b ry k o m p u te r (w sw o im cza sie n a jn o w o c z e śn ie js z y — z d o s tę p n y c h do ce ló w d y d a k ty c z n y c h ), z d o ła ł o n w y sz k o lić k il k u ­ d ziesięciu p r o je k ta n tó w S E P D . J e d n a k ż e o ś ro d e k te n , d y s p o n u ją c y z n a k o m itą b a z ą d y d a k ty c z n ą — n ie w y ­ w ią z a ł się w o k re s ie k ilk u o s ta tn ic h l a t z g łó w n eg o z a ­ d a n ia , a m ia n o w ic ie z p rz y g o to w a n ia w z o rc o w e j d o ­ k u m e n ta c ji d y d a k ty c z n e j, o d p o w ie d n ie j do szero k ieg o ro zn o czecia s z k o le n ia p r o je k ta n tó w S E P D . J a k k o lw ie k w C O D K K w y d a n o szereg c e n n y c h p o z y c ji z d z ied z in y p r o g r a m o w a n ia k o m p u te ró w i p r o je k to w a n ia S E P D , d o tą d n ie stw o rz o n o k o m p le k s o w e j d o k u m e n ta c ji teg o szk o len ia. O śro d e k te n z n a rz ę d z ia , ja k im je s t k o m ­ p u te r IC T 1300, k tó r y D ostaw iono do iego d y sp o z y c ji

— u c z y n ił cel. z a jm u ją c sie w p ra w d z ie p o ż y te c z n ą d z ia ła ln o ś c ią , a le n ie m a ją c ą w ie le w s p ó ln e g o ze

s t a tu to w y m i z a d a n ia m i C O D K K . P o n a d to , sz k o le n ie p r o j e k ta n t ó w S E P D p ro w a d z o n e b y ło w o p a rc iu 0 b a rd z o k o s z to w n y i e k s k lu z y w n y p ro g r a m , sn o b iz u - ją c y się n a s tu d iu m p o d y p lo m o w e . P r o g r a m te n p rz e ­ w id y w a ł p o n a d 400 g o d zin le k c y jn y c h , co z g ó ry p rz e s ą d z a ło o e lita r n y m c h a r a k te r z e te g o sz k o le n ia . W y so k ie j k la s y fa c h o w c y b ra n ż o w i, ja c y b y li r e k r u to ­ w a n i n a to sz k o le n ie , n ie m o g li — ze z ro z u m ia ły c h w z g lę d ó w — z n a jd o w a ć s ię p o z a m a c ie rz y s ty m p r z e d ­ s ię b io rs tw e m aż 4 m iesiące!

S tą d k o n c e p c ja C O D K K w z a k re s ie p ro w a d z e n ia sz k o ­ le n ia p r o j e k ta n t ó w S E P D s iłą rzeczy z n a la z ła się w o g n iu o s tr e j k r y ty k i. O p o n e n c i m ie li o ty le d o b rą s y tu a c ję , że z a ró w n o w k r a ja c h s ą s ie d n ic h (C SR S, N RD ), ja k i w w ie lu k r a j a c h k a p ita listy c z n y c h _ — p r o je k ta n tó w S E P D sz k o li s ię n a k r ó tk ic h , c y k lic z ­ n y c h k u r s a c h n ie p r z e k r a c z a ją c y c h z w y k le łą c z n ie o k o ło 200 g o d zin le k c y jn y c h .

W u b ie g ły m r o k u B iu ro P e łn o m o c n ik a R z ą d u d.s.

E le k tro n ic z n e j T e c h n ik i O b lic z e n io w e j d o k o n a ło a n a ­ lizy s y tu a c ji n a ty m o d c in k u , w w y n ik u k tó r e j p o ­ w s ta ł p r o g r a m k s z ta łc e n ia i s z k o le n ia k a d r w z a k re s ie p r o je k to w a n ia S E P D .

P ropozycje PRETO

P ro p o z y c je P R E T O z m ie rz a ją w d w ó ch k ie r u n k a c h . J e d e n k ie r u n e k to k s z ta łc e n ie k a d r p r o je k ta n tó w S E P D n a w y ż sz y c h u c z e ln ia c h . D ru g i k ie r u n e k , z m ie ­ rz a ją c y do u z y s k a n ia d o d a tk o w e j ilo śc i ty c h f a c h o w ­ ców , to sz k o le n ie in te rw e n c y jn e , o rg a n iz o w a n e p rz e z B iu ro S tu d ió w i P r o je k tó w S E P D Z a k ła d ó w E le k ­ tr o n ic z n e j T e c h n ik i O b lic z e n io w e j. W p rz y sz ło śc i, z a ­ d a n ie to p r z e k a z a n e b ę d z ie do p ro je k to w a n e g o C e n ­ tr a ln e g o O ś ro d k a D o s k o n a le n ia K a d r E le k tro n ic z n e j T e c h n ik i O b licze n io w ej.

P R E T O p o s tu lu je ró w n ie ż w M in is te rs tw ie O ś w ia ty 1 S z k o ln ic tw a W yższego u ru c h o m ie n ie d o d a tk o w y c h s tu d ió w p o d y p lo m o w y c h p r o je k to w a n ia S E P D p rz y n ie k tó ry c h w y ż sz y c h u c z e ln ia c h ju ż p ro w a d z ą c y c h w ty m z a k re s ie k sz ta łc e n ie , a m ia n o w ic ie w S zk o le G łó w n e j P la n o w a n ia i S ta ty s ty k i w W a rs z a w ie , w W y ższej S zk o le E k o n o m ic z n e j w e W ro c ła w iu o ra z P o lite c h n ic e W a rs z a w s k ie j.

J e d n o c z e ś n ie — z d a n ie m P R E T O — n a le ż a ło b y u tw o ­ rzy ć p r z y u c z e ln ia c h p o lite c h n ic z n y c h , w szczeg ó ln o ści p ro w a d z ą c y c h k s z ta łc e n ie w sp e c ja ln o ś c i in ż y n ie ry jn o - -e k o n o m ic z n e j, k a te d r y w y d z ie lo n e ze s t r u k tu r y w y ­ d z ia ło w e j, k tó r e k s z ta łc iły b y p r o je k ta n tó w S E P D . P o w in n y p o n a d to p o w s ta ć k a te d r y o rg a n iz a c ji p r z e ­ tw a r z a n ia d a n y c h p rz y c z te re c h w y ż sz y c h sz k o ła c h e k o n o m ic z n y c h o ra z p rz y U n iw e rs y te c ie Ł ó d z k im (na W y d z ia le E k o n o m ic z n o -S o c jo lo g ic z n y m ).

K a te d r y te k s z ta łc iły b y ró w n ie ż p r o j e k ta n t ó w S E P D . R e s o rt o ś w ia ty m o ż e — p r z y p e w n y m w y s iłk u — p o ­ tro ić d o ty c h c z a so w ą d z ia ła ln o ś ć d y d a k ty c z n ą n a rzecz p r o je k ta n tó w S E P D . P rz y g o to w y w a n a p rz e z M in is te r ­ stw o O św ia ty i S z k o ln ic tw a W yższego, w s p ó ln ie z B iu ­ re m P R E T O , k r a jo w a n a r a d a d la p r o r e k to r ó w do s p r a w d y d a k ty c z n y c h o ra z k ie r o w n ik ó w k a te d r (za­

k ła d ó w ) k s z ta łc ą c y c h k a d r y d la E T O — z p e w n o śc ią ro z w a ż y ró w n ie ż i s p r a w ę k s z ta łc e n ia k a d r p r o j e k ­ ta n tó w S E P D .

A j a k w y w ią z u je s ię z m is ji sz k o le n io w e j B iu ro S tu ­ d ió w i P r o je k tó w S E P D ? Z o s ta ł ta m ju ż o p ra c o w a n y p r o g r a m s z k o le n ia p r o je k ta n tó w S E P D . P r z e w id u je się, że do k o ń c a b ie ż ą c e g o r o k u p rz e s z k o li się w jeg o r a m a c h około 150 osób n a k u r s a c h p r o je k to w a n ia S E P D . Je d n o c z e ś n ie p ro g r a m y sz k o le n io w e B iu r a S tu ­ d ió w i P r o je k tó w S E P D m o g ą b y ć u d o s tę p n io n e r e s o r ­ to w y m o śro d k o m sz k o le n ia k u rs o w e g o w c e lu ich p o ­ w ie la n ia . W y k o rz y s tu ją c z a te m d o s tę p n e ś ro d k i p r z e ­ w id u je się, że ju ż w r o k u 1971 z o s ta n ą z lik w id o w a n e n ie d o b o ry k a d r p r o j e k ta n t ó w S E P D , a p o tr z e b y w ty m z a k re s ie z a s p o k a ja n e b ę d ą n a bieżąco.

K o n cep cje p rogram ow e

Z a ło ż e n ia p ro g r a m o w e o ra z s a m p r o g r a m s z k o le n ia k u rs o w e g o d la p r o je k ta n tó w S E P D z o s ta ły o p ra c o ­

3

w a n e p rz e z s p e c ja lis tó w z a tr u d n io n y c h w B iu rz e P R E T O . K o m is ja P ro g r a m o w a S z k o le n ia K u rso w e g o p rz y P e łn o m o c n ik u R z ą d u d.s. E T O o p in io w a ła p r o ­ g ra m te n w e w s z y s tk ic h fa z a c h jeg o p rz y g o to w a n ia , w y c h o d z ą c z o d m ie n n y c h p rz e s ła n e k , a n iż e li te , k tó ­ ry m i w sw o im czasie k ie r o w a ł s ię C O D K K p rz y o p r a ­ c o w y w a n iu sw o je g o p ro g r a m u . U w z g lę d n io n o p rz e d e - w s z y s tk im te s u g e s tie sp e c ja lis tó w , k tó r z y k r y t y k u ją c k o sz to w n e sz k o le n ie w C O D K K p ro p o n o w a li r a d y k a l­

n e z m n ie js z e n ie liczb y g o d z in n a k u r s a c h z o d e r w a ­ n ie m od p ra c y .

S to s o w n ie do zało ż eń p ro g ra m o w y c h , cele m k u r s u p ro w a d z o n e g o p rz e z B iu ro S tu d ió w i P r o je k tó w je s t p rz y g o to w a n ie k a d r y p r o je k ta n tó w sy s te m ó w do p o ­ tr z e b ró ż n y c h d z ia łó w g o s p o d a rk i n a ro d o w e j, a w szczeg ó ln o ści d la p rz e m y s łu , b u d o w n ic tw a i h a n d lu . P r o g r a m z a k ła d a , że n a k u r s ie z o s ta n ą w y sz k o le n i p r o je k ta n c i sy s te m ó w , z d o ln i do p o d ję c ia p r a c p r o ­

je k to w y c h .

P rz e w id z ia n o , że je g o u c z e stn ic y z d o b ę d ą p o d s ta w o w e w ia d o m o ś c i o m a s z y n a c h e le k tro n ic z n y c h i z a sa d a c h ich d z ia ła n ia , o m o ż liw o śc ia c h ic h z a s to s o w a n ia do ce ló w z a rz ą d z a n ia o ra z o m e to d a c h p r o je k to w a n ia SE P D .

Od u c z e s tn ik ó w k u r s u są w y m a g a n e :

• u k o ń c z o n e s tu d ia w y ższe o ra z 2— 3 -le tn ia p r a k t y k a z a w o d o w a lu b u k o ń c z e n ie sz k o ły ś r e d n ie j (p o m a tu r a l­

n e j) i k il k u le t n ia p r a k t y k a z a w o d o w a (6—8 la t), z a ­ p e w n ia ją c a z n a jo m o ść c a ło k s z ta łtu z a g a d n ie ń o r g a n i­

z a c y jn y c h i e k o n o m ic z n y c h p re z e n to w a n e g o p r z e d ­ s ię b io rs tw a lu b in s ty tu c ji

• w ie k k a n d y d a ta — do 40 la t.

W p ro g r a m ie p rz e w id z ia n o s z k o le n ie d w ó c h g ru p k a n d y d a tó w :

® p o s ia d a ją c y c h z n a jo m o ść p ro g r a m o w a n ia k o m p u ­ te ró w

• n ie p o s ia d a ją c y c h z n a jo m o śc i p ro g r a m o w a n ia . P r o g r a m k u r s u d la k a n d y d a tó w p o s ia d a ją c y c h z n a jo ­ m ość p ro g r a m o w a n ia E M C p r z e w id u je 160 g o d zin le k c y jn y c h z a ję ć , z czego 120 g o d z in w y k ła d ó w i 40 g o d zin ćw iczeń . K u rs tr w a 1 m iesiąc.

P r o g r a m k u r s u d la 'k a n d y d a tó w n ie p o s ia d a ją c y c h z n a jo m o śc i p ro g r a m o w a n ia k o m p u te ró w p r z e w id u je 250 g o d zin le k c y jn y c h z a ję ć , z czego 180 g o d zin w y ­ k ła d ó w i 70 g o d z in ćw iczeń .

K u r s tr w a p ó łto r a m ie sią c a .

E g z a m in z d a n y p rz e z a b s o lw e n ta k u r s u d a je u p r a w ­ n ie n ia z a s z e re g o w a n ia go w o ś r o d k u o b liczen io w y m , zg o d n ie z ta r y f ik a to r e m u c h w a ły n r 215/68 R a d y M in istró w .

*

P rz e d staw iliśm y szereg p roblem ów zw iązanych ze szkoleniem i kształcen iem p ro je k ta n tó w SEPD. A u to r z d aje sobie s p ra ­ w ę, że w łaściw ie w iele k w estii zostało ty lk o d o tk n ięte i dlatego zam ierza do tego te m a tu jeszcze pow rócić.

A N D R Z E J T A R G O W SK I ZOWAR — W arszaw a

681.3.01:65.011.56:001.4

Próba systematyki

niektórych roziniązań integracyjnych APD

A u to r r o z w a ż a n ie k tó r e p r o b le m y in te g r a c ji s y s te m ó w a u to m a ty c z n e g o p r z e tw a ­ rz a n ia d a n y c h . S tw ie r d z a , że c e le m in te g r a c ji p o w in n a b y ć m in im a liz a c ja c y k l u p r z e tw a r z a n ia i je g o k o s z tu . T e m u c e lo w i n a le ż y p o d p o r z ą d k o w a ć k o le jn o ś ć i n t e ­ g r a c ji p o s z c z e g ó ln y c h e le m e n tó w s y s te m u A P D : tr a n s a k c ji, z b io r ó w , za g a d n ie ń , łą c zn o śc i u ż y t k o w n i k a z s y s te m e m , p r o g r a m ó w o ra z in te g r a c ji p r o je k to w e j.

A u to r d e fin iu je p o sz c ze g ó ln e r o z w ią z a n ia in te g r a c y jn e i p r z e d s ta w ia ic h s c h e m a ­ ty id e o w e .

1. P rob lem y m od y term in ologiczn ej

W c ią g u o s ta tn ic h p a r u l a t o b s e r w u je m y , szczeg ó ln ie w P o lsc e , o ż y w io n ą d y s k u s ję w o k ó ł tz w . z in te g ro w a ­ n y ch sy te m ó w A P D — A u to m a ty c z n e g o P r z e t w a r z a ­ n ia D a n y c h . P o n ie w a ż p ro s te , c z ą s tk o w e s y s te m y A P D p rz e s ta ły in te re s o w a ć u ż y tk o w n ik ó w (a w szczegól­

n o ści je d n o s tk i k o o rd y n u ją c e ), p o w s ta ła m o d a n a m ó ­ w ie n ie o p r o je k to w a n iu i w d r a ż a n iu s y s te m ó w z in te ­ g ro w a n y c h .

P o d s ta w o w y m k r y te r iu m o ceny w ła ś c iw e j d z ia ła ln o ś c i o śro d k ó w o b liczen io w y ch m ia ło b y ć n a w e t to, czy p r o je k tu ją i e k s p lo a tu ją o n e sy s te m y z in te g ro w a n e . W z w ią z k u z ty m zaczęły , ja k g rz y b y p o deszczu, p o ­ w s ta w a ć ta k ie np. p o ję c ia , j a k „ z in te g ro w a n e sy s te m y p ła c b r u t t o ” itp .

K o n c e p c ja z in te g ro w a n e g o s y s te m u m ia ła b y ć p a n a ­ c e u m n a n ie d o s ta tk i ro z w ią z a ń o rg a n iz a c y jn y c h s y ­ s te m u o ra z b r a k i w w y p o s a ż e n iu , a ta k ż e cza se m

(celow o m oże) z a c ie m n ia ła p rz e jrz y s to ś ć p la n o w a n e g o czy p ro je k to w a n e g o s y s te m u A P D .

W d y s k u s ji te j n ie dość w y ra ź n ie ro z ró ż n ia się z a ­ g a d n ie n ie zakresu a u to m a ty z a c ji p ro c e s ó w p r z e t w a ­ rz a n ia d a n y c h o ra z z a sto so w a n y c h r o z w ią z a ń k o n ­ s tr u k c y jn y c h w u k ła d a c h a u to m a ty k i sy s te m o w e j.

Z in te g ro w a n y sy s te m r a z o z n a c z a s y s te m o s z e ro k im z a k re s ie a u to m a ty z a c ji, n p . o d d z ie ln y c h i a u to n o m ic z ­ n ie p rz e b ie g a ją c y c h p ro c e s ó w p rz e tw a r z a n io w y c h , a r a z ta k im m ia n e m o zn acza się s y s te m w y c in k o w y , a le z a w ie r a ją c y np. b a n k d a n y c h .

N ie p o ro z u m ie n ia te rm in o lo g ic z n e s p r o w a d z a ją się g łó w n ie do teg o , że n ie k tó rz y a u to r z y in t e r p r e tu ją

„fc

Z a m ę t te rm in o lo g ic z n y p o w o d u je sz e re g n ie p o k o ją ­ cych s k u tk ó w . Do je d n y c h z n a jp o w a ż n ie js z y c h z a ­ liczy m y :

a) p ro b le m a ty c z n e d e c y z je p o d e jm o w a n e p rz y d o b o rze i z a k u p ie z e sta w ó w k o m p u te ro w y c h . W n a s tę p s tw ie ta k ic h d e c y z ji in s ta lo w a n e k o m p u te r y o k a z u ją się a lb o z b y t ro z b u d o w a n e i k o sz to w n e w t s to s u n k u do p ro je k to w a n e g o , S P D , a lb o o d w ro tn ie p ro je k to w a n y S P D o k a z u je się z b y t z a a w a n s o w a n y w s to s u n k u do w y b ra n e g o s p r z ę tu ;

b) tr u d n o ś c i w w y p ra c o w a n iu p ra w id ło w y c h m e to d p r o je k to w a n ia s y s te m ó w , k tó r e m o ż n a b y o d p o w ie d n io z ró ż n ic o w a ć i z u n ifik o w a ć w z a le ż n o śc i od z a k re s u a u to m a ty z a c ji i z a sto so w a n y c h ro z w ią z a ń k o n s t r u k ­ c y jn y c h s y s te m u ;

c) n ie w ła ś c iw e p la n o w a n ie ro z w o ju z a s to s o w a ń kom * p u te r ó w , p o le g a ją c e n a n ie u w z g lę d n ia n iu celow ości s to s o w a n ia z in te g ro w a n y c h s y s te m ó w o ra z to w a rz y ­ sz ą c y c h te m u b a rd z o w y so k ic h k o s z tó w in w e s ty c y j­

n y c h i e k s p lo a ta c y jn y c h , j a k ró w n ie ż p ra k ty c z n y c h m o ż liw o śc i re a liz a c y jn y c h .

P o d ty m w z g lę d e m is tn ie je n a w e t d o k u m e n t Ł), k tó r y z a k ła d a u ru c h o m ie n ie w la ta c h 1971— 75 w P o ls c e 30 z in te g ro w a n y c h S P D . N ie b ie r z e się p o d u w a g ę , że k o sz t ta k ie g o p rz e d s ię w z ię c ia w y n ió s łb y o r ie n ta ­ c y jn ie o k o ło 80— 120 m in d o la r ó w n a z a k u p s p rz ę tu , k tó re g o n ie p r o d u k u j e m y 2). N ie tr z e b a n ik o g o p r z e ­ k o n y w a ć , że ta k ie p rz e d s ię w z ię c ie je s t p ra w d o p o d o b ­ n ie n ie re a ln e .

3. C ele in teg ro w a n ia sy stem u A PD

P rz e z in te g ro w a n ie p ro c e s ó w p r z e tw a r z a n ia d a n y c h b ę d z ie m y ro z u m ie li z a sto so w a n y sposób k o n s tr u k c y j­

nego ro z w ią z a n ia . Is tn ie je sz e re g te c h n ik i m e to d in te g ra c y jn y c h , z teg o w z g lę d u o k re ś la n ie S P D m ia ­ n e m „ z a in te g ro w a n e g o ” je s t n ie p re c y z y jn e . R a c z e j u z a ­ sa d n io n e je s t tw ie rd z e n ie , że S P D je s t „ z in te g ro w a ­ n y ” ze w z g lę d u n a ...” (tu w y m ie n ia m y n a z w ę te c h n ik i lu b m e to d y in te g ra c y jn e j).

C elem s to s o w a n ia ro z w ią z a ń in te g ra c y jn y c h p o w in n a b y ć m in im a liz a c ja c z a su • tr w a n i a c y k lu i k o sztó w p r z e tw a r z a n ia d a n y c h . C zęsto się z d a rz a , że in te g ro ­ w a n iu n ie p rz y ś w ie c a ż a d e n o k re ś lo n y cel. Z a s to s o ­ w a n e r o z w ią z a n ia z w y k le n ie w y s tę p u ją w u z a s a d n io ­ n e j k o le jn o ś c i in te g r a c y jn e j, d z ię k i c z e m u z w ię k s z a ją k o sz t p r z e tw a r z a n ia d a n y c h .

S k ró c e n ie c y k lu p r z e tw a r z a n ia n a d ro d z e z a s to s o w a ­ n ia te c h n ik i m e to d in te g r a c y jn y c h p rz e a n a liz u je m y w d u ż y m . s k ró c ie , b io r ą c za c e l m in im a liz o w a n ie

‘c z a su tr w a n i a o p e ra c ji p r z e w a r z a n ia : o b lic z e n io w o - -k o n tr o ln y c h , tr a n s p o rto w y c h , m a g a z y n o w y c h . W y ­ ró ż n im y w z w ią z k u z ty m n a s tę p u ją c e ro z w ią z a n ia in te g ra c y jn e :

® in te g r a c ja tr a n s a k c ji

• in t e g r a c j a z b io ró w

• in t e g r a c j a z a g a d n ie ń

® in t e g r a c j a łą c z n o śc io w a

® in te g r a c ja p ro g r a m ó w a p o n a d to

® in t e g r a c j a p ro je k to w a .

W p ły w ro z w ią z a ń in te g ra c y jn y c h n a s k ró c e n ie czasu t r w a n i a o p e ra c ji p rz e tw a r z a n io w y c h p r z e d s ta w ia ta ­ b lic a n a ry s. 1. D o p ie ro w tr a k c ie s k r u p u la tn e j a n a liz y m o ż n a te z a le ż n o śc i b liż e j z d e fin io w a ć . W y d a je się, że w ty m z a k re s ie w y m a g a n e je s t p ro w a d z e n ie p r a c b a d a w c z y c h . M ięd zy in n y m i is to tn y m z a g a d n ie n ie m b y ło b y b liż sz e u z a s a d n ie n ie k o le jn o ś c i s to s o w a n ia p o ­ szczeg ó ln y ch r o z w ią z a ń in te g ra c y jn y c h . N a ry s . 2 p rz e d s ta w io n o w s tę p n ą w e r s ję k o le jn o ś c i z a sto so w a ­ n ia ro z w ią z a ń in te g ra c y jn y c h .

4. In tegracja tran sak cji

I n te g r a c ja tr a n s a k c j i p o le g a n a p rz y ję c iu z a sa d y , że d a n e ź ró d ło w e — tr a n s a k c j e a k tu a liz u ją c e s ta łe zb io ry 1) Ram ow a in s tru k c ja o p raco w an ia 5 -letniego p la n u b ad ań n au k o w y ch i rozw oju technicznego na la ta 1971—75. P ro b lem 06.1.4, K N iT m aj 19G9 r .

2) A ndrzej T arg o w sk i — „K oszty zastosow ania ETO” —

„M aszyny M atem aty czn e” n r 12/19G8.

Integracja

Minimalizacja czasu trwania operacji Obliczeniowo -

kontrolnych Transportowych Magazynowych

Transakcji X

Zbiorów X X X

Zagadnień X X X

igcznośaowa X

Programowa X X

Projektowa

Rys. 1. M inim alizacja czasów trw a n ia o p e ra c ji p rz etw a rza ­ n iow ych jak o cci ró żn y ch rozw iązań in te g ra c ji system ow ej

Rys. 2. K olej­

ność uzasadnio­

nego stosow a­

n ia rozw iązań in te g ra c ji sy s te ­ m ow ej

W yniki przetwarzania

Transakcje

C O c

Rys. 3. S ch em at p rz etw a rza n ia , ilu s tru ją c y zasadę je d n o k ro t­

nego w prow adzania d an y ch źródłow ych celem zak tu alizo w a ­ n ia w szy stk ich (odpow iednich) k a rto te k i w y d ru k o w an ia ta ­ bulogram ów

d a n y c h (k a r to te k i) — w p ro w a d z o n e są do c y k lu p r z e ­ tw a r z a n ia ty lk o ra z , a p o m im o to z o s ta n ą n im i z a k tu a ­ liz o w a n e w s z y s tk ie k a r t o te k i i w y d r u k o w a n e c h a r a k ­ te r y s ty c z n e d la d a n e g o c y k lu s p r a w o z d a n ia .

N a ry s . 3 p r z e d s ta w io n o s c h e m a t p r z e tw a r z a n ia , z k tó ­ re g o w y n ik a , że d a n e w p ro w a d z o n e n a k a r t a c h d z iu r ­ k o w a n y c h a k tu a l iz u ją k o le jn o c z te ry k a r t o te k i A, B, C, D o ra z w w y n ik u te j a k tu a liz a c ji d r u k o w a n e są w y n ik i p rz e tw a r z a n ia w p o s ta c i o d p o w ie d n ic h s p r a ­ w o z d a ń .

5. In teg ra cja zbiorów

W d o ty c h c z a so w y c h ro z w ią z a n ia c h S P D o k re ś lo n y c h z a g a d n ie ń m o ż n a z a o b se rw o w a ć , że k a ż d y te m a ty c z n y p o d s y s te m p rz e tw a r z a n ia d a n y c h p o s ia d a w ła s n e , j a k ­ b y d la sw o ich c e ló w u tw o rz o n e z b io ry d a n y c h , p o to c z ­ n ie n a z y w a n e c zęsto k a r to te k a m i.

W r e z u lta c ie , w p rz e d s ię b io rs tw ie w y s tę p u je szereg w y s p e c ja liz o w a n y c h k a r t o te k d la p o szczeg ó ln y ch z a ­ g a d n ie ń i k o m ó re k o rg a n iz a c y jn y c h . K a r to te k i ta k ie o d z n a c z a ją się z w y k le d u ż y m i s to s u n k o w o ro z m ia r a m i i m a łą a k tu a ln o ś c ią . P o n a d to w w ie lu k a r to te k a c h m o ż n a z a o b se rw o w a ć w y s tę p o w a n ie ty c h sa m y c h d a ­ n y c h , k tó r e są W S P Ó L N E d la całeg o p rz e d s ię b io r­

s tw a . T e n w ła ś n ie c z y n n ik z a d e c y d o w a ł o m o żliw o ści in te g r a c ji z b io ró w w p o s ta c i S C A L O N E J K A R T O T E ­ K I 3), w k tó r e j z a w a r te b y ły b y w s z y s tk ie d a n e w s p ó l­

n e p rz e d s ię b io rs tw a .

T a k s c a lo n a k a r to te k a c h a r a k te r y z u je się d u ż ą o b ję ­ to ś c ią i ch o ć je j k o n c e p c ja p o w s ta ła ju ż o k o ło 1961 ro k u , to z u w a g i n a z a sto so w a n ie do je j p ro w a d z e n ia p a m ię c i m a s o w y c h n a ta ś m a c h m a g n e ty c z n y c h o s e k ­ w e n c y jn y m sp o so b ie d o s tę p u — n ie d o c z e k a ła się p ra k ty c z n y c h w d ro ż e ń za k o ń c z o n y c h p e łn y m s u k c e ­ sem .

N a p rz e s z k o d z ie s ta n ę ły z b y t w o ln e i o tr u d n y m d o ­ stę p ie p a m ię c i m a s o w e . P o p r o s tu n ie m o ż n a by ło e fe k ty w n ie w y k o rz y s ta ć w sz y s tk ic h d a n y c h z a w a rty c h w sc a lo n e j k a rto te c e . D o p ie ro w p ro w a d z e n ie w p r a k ­ ty c e z o sto so w a ń E T O p a m ię c i m a s o w y c h n a d y s k a c h i k a r t a c h m a g n e ty c z n y c h o w y ry w k o w y m sp o so b ie d o s tę p u d o d a n y c h (r a n d o m acces) sp o w o d o w a ło , że s t a ł s ię m o ż liw y ła tw y d o s tę p d o w s z y s tk ic h d a n y c h z a w a r ty c h w k a r to te c e s c a lo n e j. K a r to te k ę ta k ą z a ­ częto p ó ź n ie j o k re ś la ć ja k o b a z ę w s p ó ln y c h d a n y c h (c o m m o n d a ta base) a lb o p o p r o s tu B A N K D A N C H czy B A N K IN F O R M A C JI.

C h o d zi ju ż te r a z n ie ty lk o o a k tu a liz o w a n ie ró ż n y c h k a r to te k je d n o ra z o w o w p ro w a d z o n ą p a r t ią d a n y c h , a le p o n a d to o to, a b y lic z b a ró ż n y c h k a r t o te k b y ła m o ż liw ie n ie w ie lk a .

K a r to te k i d la ró ż n y c h r o d z a jó w z b io ró w z a w ie r a ją z w y k le w sp ó ln e g ru p y d a n y c h , k tó r e się w n ic h p o ­ w ta r z a ją . P r z y k ła d e m p o w tó rz e ń p e w n y c h d a n y ć h w ró ż n y c h k a r t o te k a c h m o g ą b y ć: k a r t o te k a ry s u n k ó w k o n s tr u k c y jn y c h , k a r t o t e k a te c h n o lo g ic z n a , k a r t o te k a k o sz tó w n o rm a ty w n y c h , w k tó r y c h n a ogół p o w ta r z a ­ ją się ta k ie d a n e , j a k : n u m e r i n a z w a e le m e n tu , n u m e r i n a z w a m a te r ia łó w , sy m b o l i n a z w a m ie js c a w y k o n a n ia itp . (rys. 4).

6. In tegracja zagad n ień

I n t e g r a c j a z a g a d n ie ń w y ra ż a te n d e n c ję łą c z e n ia k ilk u p o d sy s te m ó w w je d e n o rg a n ic z n y sy s te m . T ę te n d e n c ję b u d o w y S P D il u s t r u je ry s . 5, n a k tó r y m p r z e d s ta w io ­ n e s ą d w a S P D : c z ą s tk o w y i z in te g ro w a n y . W c z ą s t­

k o w y m S P D d a n e w e jś c io w e m o g ą b y ć k il k a k r o tn ie w p ro w a d z a n e w z a le ż n o śc i od s p e c y f ik i o k re ś lo n e g o p o d sy s te m u . N a to m ia s t w z in te g ro w a n y m S P D — w p ro w a d z a n ie d a n y c h w e jś c io w y c h j e s t je d n o r a z o w e i d a n e te s ą p r z e tw a r z a n e w te n sp o só b , że s c a la ją p o szczeg ó ln e p o d s y s te m y p rz e tw a r z a n ia d a n y c h . P rz e m ia n y w a u to m a ty z a c ji p ro c e s ó w p rz e tw a r z a n ia d a n y c h o ra z w s k a z a n ie te n d e n c ji w ic h in te g ro w a n iu o m ó w im y n a p rz y k ła d z ie o g n iw p r z e tw a r a z n ia p la n i­

sty c z n y c h i e w id e n c y jn y c h . M a m y t u do c z y n ie n ia z p o d s y s te m a m i p r z e tw a r z a n ia d a n y c h , w k tó r y c h z g ru p o w a n ie o g n iw p r z e tw a r z a n ia w y s tą p iło ze w z g lę ­ d u n a ic h p o d o b ie ń stw o . P o łą c z e n ie ty c h d w ó ch p o d ­ sy s te m ó w p r z e tw a r z a n ia d a n y c h w r a m a c h k ie r o w a ­ n ia p rz e b ie g ie m p ro c e s ó w p r o d u k c y jn y c h ilu s t r u je ry s . 6. P o łą c z e n ie to o d b y w a się d z ię k i p ro c e s o m p rz e ­ 8) M. in . w lite ra tu rz e po raz pierw szy w spom niano w p r a ­ cy R, G. C anninga „In sta llin g E lectro n ic Data P rocessing S y s te m ”. J . W illey 1937, tak ż e k o n cep cja ta została w y k o rzy ­ sta n a w p ro jek c ie SEPD d la Z akładów R adiow ych Im. M.

K asp rzak a, w y k o n an y m w la ta c h 1961—1963 — vide „Z ałoże­

nia i P ro je k t Ogólny SE PD ” — Z. G ackow ski 1 A. T arg o w ­ ski.

n o sz e n ia in f o rm a c ji d e c y z y jn y c h (p rz e k a z y w a n ie ) i d a ­ n y c h (id e n ty fik o w a n ie ).

P rz e m ia n y w in te g ro w a n iu p ro c e s ó w p r z e tw a r z a n ia d a n y c h za c h o d z ą w d w ó c h k ie r u n k a c h : o g n iw a p r z e ­ tw a r z a n i a r a z s ą łą c z o n e w ła ń c u c h w r a m a c h p o ­ szczeg ó ln y ch z a g a d n ie ń (np. A, B, C , D), a r a z w r a ­ m a c h p o szczeg ó ln y ch ro d z a jó w p o d s y s te m ó w w y ło ­ n io n y c h ze w z g lę d u n a p o d o b ie ń s tw o o g n iw p r z e t w a ­ r z a n ia , j a k n p . p la n o w a n ia , p rz e k a z y w a n ia , e w id e n ­ c jo n o w a n ia , id e n ty fik o w a n ia . K o le jn o ś ć p r z e m ia n w in te g r o w a n iu ró ż n y c h p ro c e s ó w p r z e tw a r z a n ia d a ­ n y c h m o ż n a z o b ra z o w a ć s to p n ia m i in te g ra ln o ś c i. J a k w y n ik a z ry s . 7, m o ż n a w y ró ż n ić 4 s to p n ie in t e g r o w a ­

n ia p ro c e s ó w p rz e tw a r z a n ia d a n y c h .

P ie r w s z y sto p ie ń in te g r a c ji c h a r a k te r y z u je się c a łk o ­ w ity m b ra k ie m w ię z i p o m ię d z y o d c in k o w o a u to m a ty ­ z o w a n y m i o g n iw a m i p r z e tw a r z a n ia , z a ró w n o w r a -

Rys. 4. S ch em at ideow y ilu s tru ją c y p o w staw an ie k a rto te k i scalo n ej — b a n k u d an y ch

T r a n sa k c je ł T

11 II 1 1

1 1 1 1 11

PodsystemA PodsyskmB Podsystm C

| •)

TT S1

T T ? T r i t T ? ł ♦ T T Wyniki

Rys. 5. S chem at ideow y, ilu s tru ją c y

System D(A,B,Cj

W y n i k i

teg ro w an y (w edług S. C h a jtm an a — „ Z a g ad n ien ia k o m p le k ­ sow ych system ów p rz etw a rza n ia d a n y c h ” Część I „M aszyny M atem aty czn e” n r 5(1967).

Przenoszenie info decyzyjnej

Planowanie Polecenia

--- *

z zewnątrz

Ognim przetwarzania

Ewidencjonowanie

Przenoszenie danych

(identyfikacja wewnętrzna) ldentyfikDcja zewnętrzna Rys. G. Z gru p o w an ie ogniw p rz etw a rza n ia ze w zględu n a ich podobieństw o w system ie p rz etw a rza n ia d an y ch

Procesy przetwarzania danych

A B C D

A B C D

5 Łj

¡2 Sf

£ *

C3 a

P netw arm le dunych⁴ Zagadnienia

LF □

□

i i 11

I *

A _{□ □ □ □}

B □ □ □ □

C _{□ □ □ □}

D □ □ □ □

n

SPD cząstkowy

| 2. Stopień integracji początki SPD 1— 1 tematycznego

□ □ □ □

3. Stopień integracji SPD tematyczny, sumaryczny

T ego ty p u p o d e jś c ie w p r o je k to w a n iu i w d r a ż a n iu te c h n ik i o b liczen io w ej w p ro c e s a c h p r z e tw a r z a n ia d a n y c h p ro w a d z i często do je j n ie e fe k ty w n e g o w y k o ­ rz y s ta n ia . M a m y do c z y n ie n ia z sz e re g ie m p o w tó rz e ń p ro c e s ó w p rz e tw a r z a n ia d a n y c h , w y ra ż a ją c y c h się np.

w ie lo k r o tn y m w p ro w a d z e n ie m do o b lic z e ń teg o s a m e ­ go d o k u m e n tu p ie rw o tn e g o itp . M ięd zy in n y m i w ła ś ­ n ie to z a g a d n ie n ie s p r a w iło , że w y ło n iła s ię p o tr z e b a u p ro s z c z e n ia p ro c e s u p r z e tw a r z a n ia d a n y c h n a d r o ­ dze w y k o r z y s ta n ia w sp ó ln y c h d o k u m e n tó w p ie r w o t­

n y c h d la ró ż n y c h z a g a d n ie ń p o p rz e z je d n o k r o tn e ich w p ro w a d z a n ie do c y k lu p rz e tw a r z a n ia d a n y c h , a d o ­ p ie r o w r a m a c h teg o c y k lu — w y k o rz y s ta n ie ic h w ró ż n y c h ce la c h w p ro c e s a c h p r z e tw a r z a n ia d a n y c h ró ż n y c h z a g a d n ie ń . W y ło n ił się z a te m n a s tę p n y s to ­ p ie ń in te g ro w a n ia .

T rz e c i sto p ie ń in te g r a c ji p ro w a d z i do in te g r a c ji w ra m a c h a u to m a ty z a c ji o g n iw p rz e tw a r z a n ia ró ż n y c h z a g a d n ie ń . M a m y t u do c z y n ie n ia z in te g r a c ją „p io ­ n o w ą ” i te m a ty c z n y m lu b s u m a ry c z n y m S P D . W m i a ­ r ę ro z w o ju te c h n ik i o b lic z e n io w e j, a szczeg ó ln ie p a ­ m ię c i m a s o w y c h o w y ry w k o w y m sp o so b ie d o stę p u , k tó r e u m o ż liw ia ją g ro m a d z e n ie i sw o b o d n y d o stę p do b a rd z o d u ż e j liczb y d a n y c h (rz ę d u m ilia rd ó w zn ak ó w )

— w y ło n iła się m o żliw o ść in te g ro w a n ia p ro c e s ó w p r z e tw a r z a n ia d a n y c h ró ż n y c h z a g a d n ie ń i to n ie t y l ­ ko w o p a rc iu o w s p ó ln e d o k u m e n ty ź ró d ło w e , a le ró w n ie ż w o p a rc iu o b a z ę w sp ó ln y c h d a n y c h . S tą d w y ła n ia s ię n a s tę p n y i n a jw a ż n ie js z y sto p ie ń in t e ­ g ra c ji.

C z w a rty sto p ie ń in te g r a c ji p ro w a d z i do z in te g ro w a ­ n ia o g n iw p rz e tw a r z a n ia , z a ró w n o w r a m a c h p ro c e ­ sów p r z e tw a r z a n ia d a n y c h ró ż n y c h z a g a d n ie ń , j a k i w r a m a c h p o szczeg ó ln y ch ro d z a jó w p o d sy s te m ó w , w y ło n io n y c h ze w z g lę d u n a p o d o b ie ń s tw o o g n iw p rz e tw a r z a n ia (in te g ra c ja p io n o w o -p o z io m a ) w o p a r ­ ciu o b a z ę w s p ó ln y c h d a n y c h .

4. Stopień integracji SPD zintegrowany

Wspólne dane podstawowe

Rys. 7. S ch em at ideow y sto p n i in te g ro w a n ia procesów p rz e ­ tw a rza n ia d an y ch ró ż n y ch zagadnień

m a c h p o szczeg ó ln y ch p o d sy s te m ó w („ p io n o w o ”), ja k i w r a m a c h p ro c e s ó w p rz e tw a r z a n ia d a n y c h z a g a d n ie ń („p o zio m o ”). T a k a u to m a ty z o w a n e S P D b ę d z ie m y d a ­ le j n a z y w a ć sy s te m a m i c z ą stk o w y m i.

T a k i sp o só b w p ro w a d z a n ia te c h n ik i do re a liz o w a n ia p ro c e s ó w p rz e tw a r z a n ia d a n y c h n ie w n ió s ł z a s a d n i­

czych u s p r a w n ie ń w m e to d a c h k ie r o w a n ia p rz e b ie g a ­ m i p ro c e s ó w p r o d u k c y jn y c h . U s p ra w n ie n ia p o le g a ły g łó w n ie n a z a s tą p ie n iu p r a c y rę c z n e j m a s z y n a m i i u rz ą d z e n ia m i o dość n ie s k o m p lik o w a n y m d z ia ła n iu . D o p ie ro s c a le n ie k ilk u o g n iw p r z e tw a r z a n ia ro zp o częło d y n a m ic z n ie ro z w ija ją c e się z a s to s o w a n ie b a rd z ie j s k o m p lik o w a n y c h u rz ą d z e ń , j a k n p . m a s z y n lic z ą c o - - a n a lity c z n y c h czy e le k tro n ic z n y c h m a s z y n c y fro w y c h , k tó r e co ra z le p ie j zaczęły u s p r a w n ia ć m e to d y z a r z ą ­ d z a n ia . W y ło n ił s ię s tą d n a s tę p n y sto p ie ń in te g ra c ji.

D ru g i sto p ie ń in te g r a c ji p ro w a d z i do s c a le n ia k ilk u o g n iw p rz e tw a r z a n ia w r a m a c h p ro c e s u p r z e tw a r z a n ia d a n y c h je d n e g o z a g a d n ie n ia . T a k z a u to m a ty z o w a n e S P D b ę d z ie m y d a le j n a z y w a ć s y s te m a m i te m a ty c z ­ n y m i.

S to s u ją c ś r o d k i te c h n ic z n e w r e a liz o w a n iu p ro c e s u p rz e tw a r z a n ia d a n y c h d ą ż y się do o b ję c ia n im i cało ści je d n e g o z a g a d n ie n ia .

W p r a k ty c e sp o ty k a m y się często z ta k im i np. o k r e ś ­ le n ia m i, j a k z a u to m a ty z o w a n y sy s te m „ m a te r ia łó w k i”

lu b „ p la n o w a n ia o p e ra ty w n e g o ” itp .

7. In tegracja łączn ościow a

I n te g r a c ja łą c z n o śc io w a o z n a c z a p o łą c z e n ie n a d a w c y d a n y c h i o d b io rc y in f o rm a c ji w s y s te m ie za p o m o cą s ie c i tr a n s m is ji d a n y c h (rys. 8). T e n sp o só b in te g r a c ji m in im a liz u je czas tr w a n i a tr a n s p o rto w y c h o p e ra c ji c y k lu p rz e tw a r z a n ia .

I n te g r a c ja łą c z n o śc io w a p o le g a n a ty m , że a) u ż y tk o w n ik k o n ta k t u je się z S P D p o p rz e z

• w id e o g ra f y (e k ra n o p isy u m o ż liw ia ją c e w y ś w ie tla ­ n ie in f o r m a c ji w y n ik o w y c h )

® ta b u lo g r a m y u m o ż liw ia ją c e tr w a ł e w y k o rz y s ta n ie in f o rm a c ji w y n ik o w y c h

SPD

Kys. 8. S ch em at ideow y ilu s tru ją c y k o n cep cję in te g ra c ji łącznościow ej

7

• m o n ito r y (e k ra n o p is y , je ś li ch o d zi o k ie r o w a n ie d z ia ła n ie m S P D — in ic jo w a n ie d z ia ła n ia );

b) o b ie k t k o n ta k tu je się z S P D p o p rz e z k a r t y i t a ś ­ m y d z iu r k o w a n e lu b b ez ty c h n o śn ik ó w , je ż e li s y ­ ste m tr a n s m is ji d a n y c h b e z p o ś re d n io łą c z y k o m p u te r z u r z ą d z e n ia m i w y k o n a w c z y m i;

c) S P D f u n k c jo n u je n a w y m ie n n y c h p a m ię c ia c h m a ­ so w y ch , s e k w e n c y jn y c h lu b w y ry w k o w y c h , p rz y czym d la w sp ó ln y c h d a n y c h p o d s ta w o w y c h w y m a g a n a je s t p a m ię ć m a s o w a w y ry w k o w a .

U ż y tk o w n ik k o n ta k t u je się z S P D w n a s tę p u ją c y sp o só b :

• u ż y tk o w n ik p ro w a d z i in ic jo w a n ie i w p ły w a n ie n a p rz e b ie g d z ia ła n ia s y s te m u p o p rz e z m o n ito r, k tó r y u r u c h a m ia o d p o w ie d n ią g r u p ę p r o g r a m ó w m a s z y n y c y fro w e j,

• p o b ie r a n ie in f o r m a c ji n a ż ą d a n ie o d b y w a się p o ­ p rz e z m o n ito r m e to d ą „ p y ta n ie -o d p o w ie d ź ” , k tó r e u r u ­ c h a m ia g r u p ę p r o g r a m ó w w y s z u k iw a n ia in f o rm a c ji,

• p o b ie r a n ie in f o r m a c ji z S P D m o ż e b y ć:

— c h w ilo w e, o p ie r a ją c e się n a w y k o rz y s ty w a n iu w i- d e o g ra fu

— tr w a łe , o p ie r a ją c e się n a z a s to s o w a n iu u rz ą d z e ń d r u k u ją c y c h k o m p u te ra .

Z re a liz o w a n ie p rz e d s ta w io n e g o w o g ó ln y ch z a ry s a c h sca lo n e g o w te n sp o só b S P D w y m a g a b a rd z o p r a c o ­ c h ło n n y c h i s k o m p lik o w a n y c h p r a c p ro je k to w o - p r o - g ra m o w y c h . S z e rsz e w d ra ż a n ie do p r a k t y k i teg o ty p u s y s te m ó w w y m a g a u je d n o lic e n ia p r o c e d u r i p r o g r a ­ m ó w p r z e tw a r z a n ia d a n y c h .

8. In teg ra cja program ów

I n t e g r a c j a p ro g r a m ó w je s t o b e c n ie g łó w n y m cele m f irm p ro d u k u ją c y c h s p r z ę t te c h n ik i o b lic z e n io w e j. N ie b ę d z ie m y się z a jm o w a li o b e c n ie a n a liz ą s t r u k tu r y o p ro g r a m o w a n ia , k tó r a p r z e r a s ta r a m y n in ie js z e j p ra c y , a je d y n ie o g ra n ic z y m y się do z a s y g n a liz o w a n ia p e w n e g o tr e n d u , z w ią z a n e g o ze w s p o m n ia n ą ju ż k o n ­ c e p c ją b a n k u d a n y c h .

W y o b ra ź m y so b ie , że c z te ry ró ż n e p ro g r a m y z a s to ­ s o w a ń A, B, C, D k o r z y s ta ją z b a n k u d a n y c h , k tó r y m o d y fik o w a n y i a k tu a liz o w a n y je s t p ro g r a m e m F.

W w y n ik u d z ia ła n ia ty c h p r o g r a m ó w p o w s ta ją ta b u lo -

Programg

g ra m y — TA , T B , TC, TD. O tóż k a ż d y z ty c h c z te re c h w y m ie n io n y c h p r o g r a m ó w p o s ia d a s e g m e n ty , k tó r e d o ty c z ą w y s z u k iw a n ia d a n y c h w b a n k u i o p ra c o w y ­ w a n ia ta b u lo g ra m ó w . S e g m e n ty te p o w ta r z a ją się 4 ra z y , to z n aczy ty le , ile je s t p ro g r a m ó w k o r z y s ta ­ ją c y c h z b a n k u d a n y c h .

C h o d zi w ię c o to, a b y sc a lić te s e g m e n ty w je d e n u n iw e r s a ln y d la w s z y s tk ic h p ro g r a m ó w k o rz y s ta ją c y c h z b a n k u d a n y c h . W ty m c e lu m o ż n a z a s to s o w a ć t a ­ b licę, k tó r a d la k a ż d e j p o z y c ji b a n k u d a n y c h o k r e ś la ­ n e j s y m b o lic z n ie p o s ia d a p o d p ro g r a m y w y s z u k iw a n ia je j w b a n k u d a n y c h .

P r o g r a m y k o rz y s ta ją c e z b a n k u d a n y c h n ie p o s ia ­ d a ją ju ż ty c h p o d p ro g ra m ó w , a ty lk o o p e ru ją n a z w a ­ m i sy m b o lic z n y m i. K o n c e p c ję teg o ty p u u n if ik a c ji il u s tr u je ry s . 9.

9. In teg ra cja p ro jek to w a

I n te g r a c ja p r o je k to w a m a n a c e lu z a p e w n ie n ie r e a l i­

z a c ji z in te g ro w a n e g o S P D . K o le jn o ś ć p r o je k to w a n ia p rz e b ie g a w e d łu g s p i r a li in te g ra c y jn e j. J a k w y n ik a z ry s . 10,' s p ir a la in te g r a c y jn a w y z n a c z a k o le jn o ść in te g ro w a n ia : p o d s y s te m ó w pd ró ż n y c h z a g a d n ie ń („poziom o” ) o ra z o g n iw pd w r a m a c h p o szczeg ó ln y ch p o d s y s te m ó w („p io n o w o ”).

Rys. 10. P ę tla in teg rac y jn eg o p ro jek to w a n ia

Z a s y g n a liz u je m y ty lk o , że in t e g r a c j a p r o je k to w a w y ­ m a g a ró w n ie ż z in te g ro w a n y c h k w a lif ik a c ji p r o j e k ­ ta n t ó w S P D . J e s t to je d n a k te m a t o d d z ie ln y d w y ­ k r a c z a ją c y p o z a r a m y n in ie js z e j p r a c y 4).

10. P rop ozycja term in ologiczn a

P o d p o ję c ie m in te g ra ln o ś c i S P D b ę d z ie m y d a le j t r a k ­ to w a li ta k i sp o s ó b z a s to s o w a n ia ś r o d k ó w a u to m a ty ­ z a c ji, d z ię k i k tó r e m u p ro c e s y p rz e tw a r z a n ia d a n y c h ró ż n y c h z a g a d n ie ń u le g n ą o rg a n ic z n e m u sc a le n iu . P rz e z o rg a n ic z n e sc a le n ie b ę d z ie m y u w a ż a li ta k ie ro z w ią z a n ie b u d o w y S P D , z k tó re g o n ie m o ż n a w y ­ d zielić p o szczeg ó ln y ch a u to n o m ic z n ie p rz e b ie g a ją c y c h p ro c e s ó w p rz e tw a r z a n ia d a n y c h p o szczeg ó ln y ch z a ­ g a d n ie ń i k tó r e w o d d z ie ln y c h p rz e b ie g a c h n ie d a d z ą ta k ie g o sa m e g o w y n ik u p r z e tw a r z a n ia , j a k o rg a n ic z ­ n ie z in te g ro w a n y S P D .

4) T em at te n zo stał m . in. p rzed staw io n y w a rty k u le A. T a r­

gow skiego „O p ro je k to w a n iu 1 d o k u m e n ta c ji S A P I” , „M a­

szy n y M atem aty czn e” n r 8/68.