matematyczne
zastosowania
w gospodarce
technice
i nauce
1 9 10 7 0
S P I S T R E Ś C I
S tr .
D orota P ra w d zie — „ S y s te m y p r z e t w a r z a n ia in f o r m a c ji w Z S R R ” . . . 1 B o lesła w G lik sm an — „ S tr u k t u r a , d z ia ła n ie , o p ro g r a m o w a n ie e le k tro n ic z n e j m a s z y n y c y fr o w e j M IŃ S K -3 2 ” ... 3 W ojciech M a cie jew sk i — „ P rz y k ła d z a s to s o w a n ia EM C M IŃ S K -2 2 do o b li
czeń ‘s ta ty s ty c z n y c h ” ... 11 J a n u s z Ilc z u k — „ A u to m a ty c z n e c z y tn ik i d o k u m e n tó w ” ...13 Z E Ś W IA T A
D.P. — „ Z a u to m a ty z o w a n y s y s te m z a rz ą d z a n ia b ra n ż ą w p rz e m y ś le b u d o w y p rz y r z ą d ó w w Z S R R ” ...17 D.P. — „ Z a u to m a ty z o w a n y s y s te m z a rz ą d z a n ia w M iń s k ie j F a b r y c e T r a k t o ró w w Z S R R " ...20 J . S n ie c iń s k i — „ R a p o r t z N R D ” ...21 A .T. — „ W y z w a n ie w ę g ie r s k ie ” ...23 K .P. —- „N o w e k o m p u t e r y IB M -3 7 0 ” ... I I I okł.
Z K R A JU
„ J u b ile u s z 25 la t N O T ” ... . I I I okł.
P R E T O i n f o r m u je ...IV okł.
K O L E G IU M R E D A K C Y J N E
R e d a k t o r n a c z e l n y p r o f . d r L e o n Ł U K A S Z E W IC Z
D o c . d r h a b . ln ż . K o n r a d F IA Ł .K O W S K 1 (z a s t. r e d a k t o r a n a c z e l n e g o ) , W ł a d y s ł a w K L E P A C Z , d r A n t o n i M A Z U R K I E W IC Z , in ż . D o r o t a P R A W D Z I C (z a s t. r e d a k t o r a n a c z e l n e g o ) , d r ln ż .
A n d r z e j T A R G O W S K I
S e k r e t a r z R e d a k c j i m g r W a n d a K A C E R R e d a k t o r t e c h n i c z n y B o g d a n D R O Z D O W S K I
W Y D A W N IC T W A R A D A P R O G R A M O W A
C Z A S O P I S M T E C H N I C Z N Y C H
N O T W a rs z a w o C z a c k ie g o 3/5
M g r in ż . J a n B u r s c h e , m g r in ż . H e n r y k C l i y r e k , ( w i c e p r z e w o d n i c z ą c y ) m g r i n ż . R y s z a r d D ą b r ó w k a , m g r ln ż . B o l e s ł a w G l i k s m a n , m g r i n ż . J ó z e f K n y s z , p r o f . d r L e o n Ł u k a s z e w i c z , m g r in ż . J a n M a t e j a k , p r o f . d r T a d e u s z P e c h e ( p r z e w o d n i c z ą c y ) , m g r in ż . J e r z y T r y b u l s k l ( w i c e p r z e w o d n i c z ą c y ) , d r T a d e u s z W a l c z a k , m g r T a d e u s z W a s i l e w s k i , m g r W a l d e m a r W iś n i e w s k i ( s e k r e t a r z ) , m g r S t e f a n W o j c i e c h o w s k i , d r i n ż . H e n r y k W o ż n i a c k i , m g r in ż . J a n
Z d z is ła w Ż y d o w o
R e d a k c j a : W a r s z a w a , u l . E m i l i i P l a t e r 20 m . 15, t e l . 21-13-91. Z a s t ę p c a r e d a k t o r a n a c z e l n e g o t e l . 2 8 -37-29 Z a k ł a d K o l p o r t a ż u W C T N O T , W a r s z a w a , u l . M a z o w i e c k a 12
Z a k l. G r a f . „ T a m k a ” . Z. 2. Z a m . 616 P a p i e r p o w l e k a n y V k l . HO g . O b j. 3 a r k . d r u k . N a k ł a d 2900. K -43
Cena egzemplarza zl 8.— IN D E K S 36707 Prenumerata roczna zł 96.—
matematyczne
z a s to s o w a n ia w g o s p o d a r c e , le c h n ic e i n a u c e
Kr 10
M I E S I Ę C Z N I K
1 9 7 0
R O K VI
P a ź d z i e r n i k
O r g a n P e ł n o m o c n i k a R z ą d u do S p r a w E l e k t r o n i c z n e j T e c h n i k i O b l i c z e n i o w e j i P o l s k i e g o K o m i t e t u A u t o m a t y c z n e g o P r z e t w a r z a n i a I n f o r m a c j i N a c z e l n e j O r g a n i z a c j i T e c h n i c z n e j
DOKOTA PR A W D ZIC
I n s t y t u t M a s z y n M a t e m a t y c z n y c h W a r s z a w a
681.322.004.14.003(47) :65.01154
System y p rz e tw a rz a n ia inform acji w ZSRR
P o d a n o p r z y k ł a d o w o d o t y c h c z a s o w e e f e k t y e k o n o m i c z n e w y k o r z y s t a n i a k o m p u t e r ó w w Z S R R . O m ó w i o n o w d r a ż a n e w Z S R R z a u t o m a t y z o w a n e s y s t e m y z a r z ą d z a n i a : z a k ł a d o w e , w i e l o z a k ł a d o w e , b r a n ż o w e i c e n t r a l n y c h o r g a n ó w p la n o w a n i a .
Z w ią z e k R a d z ie c k i o d k ilk u l a t p o d ją ł in te n s y w n e p r a c e w d z ie d z in ie s z e ro k ie g o w ie lo s tro n n e g o w y k o r z y s ty w a n ia e le k tr o n ic z n e j te c h n ik i o b lic z e n io w e j i w d r a ż a n ia z a u to m a ty z o w a n y c h s y s te m ó w p r z e t w a r z a n ia in f o r m a c ji w g o s p o d a rc e n a ro d o w e j.
W p la n a c h ro c z n y c h i d łu g o te rm in o w y c h u m ie sz c z o n e są z a d a n ia o b e jm u ją c e z a ró w n o o p ra c o w a n ie i u r u c h o m ie n ie p r o d u k c ji śro d k ó w te c h n ic z n y c h — k o m p u te r ó w w r a z z o p r o g r a m o w a n ie m o ra z u rz ą d z e ń w s p ó łp r a c u ją c y c h — ja k te ż p r o je k to w a n ie i w p r o w a d z a n ie do e k s p lo a ta c ji s y s te m ó w z a u to m a ty z o w a n y c h . P la n y g o s p o d a r k i n a ro d o w e j o b e jm u ją w ie lo k ie r u n k o w e p ra c e n a u k o w e i 'b a d a w c z e n a d d a ls z y m r o z w o je m te o r ii a u to m a tó w c y fro w y c h , te o r ii i te c h n ik i s y s te m ó w in f o r m a c y jn y c h , m e to d o p ty m a ln e g o z a rz ą d z a n ia itd . O p ra c o w u je się p o d s ta w y n a u k o w e i m e to d y ty p iz a c ji z a u to m a ty z o w a n y c h s y s te m ó w z a rz ą d z a n ia . S z e ro k o w d r a ż a się o p ra c o w a n e m e to d y a u to m a ty c z n e g o s te r o w a n ia p ro c e s a m i 'te c h n o lo g ic z n y m i. P ro w a d z i się p r a c e n a d z a s to s o w a n ie m k o m p u te r ó w do p r o je k to w a n ia te c h n ic z n e g o , p r o g r a m o w e go s t e r o w a n ia o b r a b ia r e k itd . S tu d iu je się p ro b le m stiW orzenia je d n o lite g o p a ń s tw o w e g o s y s te m u in f o r m a c y jn e g o .
K C K P Z R i R a d a M in is tró w Z S R R p o d ję ły u c h w a łę o z w ię k s z e n iu lic z b y k s z ta łc o n y c h n a w y ż sz y c h u c z e ln ia c h in ż y n ie ró w , fiz y k ó w , m a t e m a t y k ó w i e k o n o m is tó w o s p e c ja ln o ś c ia c h d o s to s o w a n y c h do p o w y ż sz y c h p o trz e b . P rz e w id z ia n o r ó w n ie ż p o w a ż n e
ś r o d k i n a p rz e s z k o le n ie p r a c u ją c y c h sp e c ja lis tó w . O d p o w ie d z ia ln o ś ć za w y k o r z y s ta n ie ś r o d k ó w te c h n ik i o b lic z e n io w e j z o s ta ła n a ło ż o n a b e z p o ś re d n io n a k ie r o w n ic tw a m in is te r s tw i u rz ę d ó w , p r z e d s ię b io r s tw i in s ty tu c ji . W m in is te r s tw a c h i u rz ę d a c h p o w s ta ją k o m ó r k i o r g a n iz a c y jn e do s p r a w p la n o w a n ia i w d r a ż a n ia z a u to m a ty z o w a n y c h s y s te m ó w z a rz ą d z a n ia i ■techniki o b lic z e n io w e j.
Z e b ra n o ju ż w ie le d o ś w ia d c z e ń i u z y s k a n o p o w a ż n e e f e k ty e k o n o m ic z n e , sz c zeg ó ln ie w d z ie d z in ie z a s to so w a ń k o m p u te r ó w do s t e r o w a n ia p ro c e s a m i te c h n o lo g ic z n y m i. U w a ż a się, że p rz y r a c jo n a ln y m w y k o rz y s ta n iu o b lic z e n io w y c h ś r o d k ó w te c h n ic z n y c h k o sz t ic h z w ra c a się w o k re s ie od 0,5 r o k u do 3 la t. O sz
c z ę d n o śc i w z a k re s ie p r a c o c h ło n n o ś c i i ś r o d k ó w m a te r ia ło w y c h o c e n ia się n a 3 do 10%. N a p r z y k ła d n a z a u to m a ty z o w a n y s y s te m s te r o w a n ia p a r a m e tr a m i c ie p ln y m i w ie lk ie g o p ie c a h u ty im . L e n in a w K r z y w y m R ogu w y d a tk o w a n o 150 ty s. r u b l i, a n a k ła d y z w ró c iły się w c ią g u 0,0 r o k u . W te j s a m e j h u c ie n a k ła d y n a w d r o ż e n ie z a u to m a ty z o w a n e g o s y s te m u s te r o w a n ia p ro c e s e m w y ta p ia n i a w k o n w e r to r a c h z w ró c iły się p o 1,5 r o k u e k s p lo a ta c ji. K o sz ty w d ro ż o n y c h w w 'ielu z a k ła d a c h s y s te m ó w a u to m a ty c z n e g o s te r o w a n ia k r a j a n ie m b la c h m e ta lo w y c h z w ró c iły się w c ią g u 0,7 do 2,7 ro k u . M o ż n a p rz y to c z y ć w ie le teg o r o d z a j u p r z y k ła d ó w .
P r a k t y c z n ie w y k o r z y s tu je się k o m p u te r y w s y s te m a c h z w ie lk ą lic z b ą m ie rz o n y c h i o b lic z a n y c h p a r a
1
m e tró w . S y s te m y ta k ie w d ra ż a n o p rz y w ie lk ic h e k s p e r y m e n ta c h n a u k o w y c h , b a d a n ia c h p rz e m y s ło w y c h i in n y c h . C h a r a k te r y s t y c z n y d la teg o ro d z a ju j e s t n p . s y s te m a u to m a ty c z n e g o z b ie r a n ia i p r z e tw a rz a n ia in f o rm a c ji, d z ia ła ją c y w G łó w n y m Z a rz ą d z ie S łu ż b y H y d ro m e te o ro lo g ic z n e j p r z y R a d z ie M in i
s tr ó w Z S R R . W ty m s y s te m ie — o z n a c z e n iu m ię-i d z y n a ro d o w y m — p r z e p r o w a d z a się i p r z e tw a r z a n a m a s z y n a c h c y fr o w y c h d z ie s ią tk i m ilio n ó w p o m ia ró w n ie z b ę d n y c h d la lo tn ic tw a , r o l n ic t w a i s łu ż b y p r o g n o zy p o g o d y .
S k o m p lik o w a n e z a u to m a ty z o w a n e s y s te m y z a r z ą d z a n ia w y m a g a ją p o w a ż n y c h n a k ła d ó w i o p ła c a ją się d o p ie ro po d łu ż s z y m o k re s ie e k s p lo a ta c ji. J e d n a k ż e o s ią g a n e k o rz y ś c i e k o n o m ic z n e są b a rd z o duże.
W b ie ż ą c y m p ię c io le c iu tw o rz y się w Z S R R o k o ło 300 z a u to m a ty z o w a n y c h s y s te m ó w z a r z ą d z a n ia p rz e d s ię b io rs tw a m i. U ru c h o m io n o lu b są w tr a k c ie z a a w a n s o w a n e g o u r u c h a m ia n ia sy s te m y w L w o w s k ie j F a b r y c e T e le w iz o ró w , w M iń sk ie j F a b r y c e T r a k t o r ó w *), w m o s k ie w s k ic h z a k ła d a c h F R E Z E R , T IZ P R IB O R , K R A S N Y J O K T IA B R i in n y c h , w L e n in g r a d z k im Z je d n o c z e n iu O p ty c z n o - M e c h a n ic z n y m L O M O , w w ie lu p rz e d s ię b io r s tw a c h K ijo w a , T a s z k ie n tu , D o n ie c k a i in n y c h m ia s t. N a ogół w ty c h z a k ła d a c h u r u c h a m ia n ie s y s te m ó w z a c z y n a ło się o d a u to m a ty z a c ji c z y n n o śc i z b ie r a n ia o p e r a ty w n y c h in f o r m a c ji o p rz e b ie g u p r o d u k c ji i w y k o n a n iu p la n u , tj. od k o n tr o li p rz e b ie g u p r o d u k c ji. N a s tę p n e e ta p y o b e jm u ją a lg o r y tm iz a c ję m a s z y n o w e g o p r z e tw a r z a n i a sz e re g u o p e ra c ji p ro c e s u z a rz ą d z a n ia : r e je s tr o w a n ie o d c h y le ń od p la n u i o p ra c o w y w a n ie z a le c e ń d o ty c z ą c y c h z a p e w n ie n ia r e a liz a c ji p la n u , d y s p o n o w a n ie z a s o b a m i m a te r ia ło w y m i, lu d z k im i i f i
n a n s o w y m i, u ś c iś la n ie z a d a ń p la n o w y c h itd . O p ła c a l
n ość w d r a ż a n ia s y s te m ó w je s t w id o c z n a ju ż w p ie r w szy ch e ta p a c h . D la p r z y k ła d u m o ż n a p o d a ć , że k o sz t w d r o ż e n ia z a u to m a ty z o w a n e g o s y s te m u p la n o w a n ia , e w id e n c ji i z a rz ą d z a n ia w D o n ie c k ic h Z a k ła d a c h B u d o w y M a s z y n im . 1 5 -le c ia Ł K S M U ( p r o d u k c ja m a - ło s e r y jn a i je d n o s tk o w a ) w y n o si 4,7 m in ru b li. O sz
c z ę d n o śc i w s k a li ro c z n e j w y n o s z ą 1,3 m in r u b li.
Ś r e d n i ro c z n y e f e k t e k o n o m ic z n y , lic z o n y od w d ro ż e n ia w 1968 r. z a u to m a ty z o w a n e g o s y s te m u z a rz ą d z a n ia d la p r z e d s ię b io r s tw a o p r o d u k c ji m a s o w e j L W Ó W , w y n ió s ł p o n a d 460 ty s. ru b li.
O p ra c o w u je s ię i w d r a ż a p r o je k ty z a u to m a ty z o w a n y c h s y s te m ó w z a rz ą d z a n ia w ie lk im i z je d n o c z e n ia m i, ja k n a p r z y k ła d w z je d n o c z e n iu b u d o w n ic tw a m i e j
sk ie g o w K ijo w ie G L A W K IJE W G O R S T R O J , o b e jm u ją c y m 16 p rz e d s ię b io r s tw b u d o w la n y c h i w ie le z a k ła dó w p rz e m y s łu b u d o w la n e g o . W y m ie n io n y p r o je k t z o sta ł w y k o n a n y p r z e z N a u k o w o -B a d a w c z y I n s t y t u t Z a u to m a ty z o w a n y c h S y s te m ó w Z a r z ą d z a n ia G O S - S T R O J U S R R , w e w s p ó łp r a c y z Z a rz ą d e m M ie jsk im K ijo w a . U ru c h o m io n o ju ż n ie k tó r e części s y s te m u : p o d s y s te m z a rz ą d z a n ia k o m b in a te m i p r z e d s ię b io r s tw e m b u d o w y d o m ó w m ie s z k a ln y c h , o b e jm u ją c y c a łe b u d o w n ic tw o w ie lk o p ły to w e w K ijo w ie ; p o d s y s te m ro c z n e g o i m ie się c z n e g o p la n o w a n ia w je d n y m z p r z e d s ię b io r s tw o g ó ln o b u d o w la n y c h i in n e . O b o k s y s te m ó w z a k ła d o w y c h i w ie lo z a k ła d o w y c h , p r o j e k tu j e się w Z S R R z a u to m a ty z o w a n e s y s te m y
‘) P a t r z a r t y k u ł — Z a u t o m a t y z o w a n y s y s t e m z a r z ą d z a n i a w M i ń s k i e j F a b r y c e T r a k t o r ó w w Z S R R , w n i n i e j s z y m n u
m e r z e s t r . 20. . *4
z a rz ą d z a n ia b r a n ż a m i. N ie k tó r e z ty c h p r o je k tó w są ju ż n a e ta p ie e k s p e r y m e n ta ln e g o w d r a ż a n ia p o sz c z e g ó ln y c h o g n iw ta k ic h s y s te m ó w , o b e jm u ją c y c h p r z e de w s z y s tk im o p e r a ty w n ą k o n tr o lę w y k o n a n ia p l a n ó w p r o d u k c ji n a jw a ż n ie js z y c h w y ro b ó w b r a n ż y , a n a s tę p n ie s to p n io w o o b e jm u ją in n e f u n k c je z a rz ą d z a
n ia . P r z y k ła d o w o m o ż n a tu w y m ie n ić s y s te m A S U - p r ib o r w d r a ż a n y w r a m a c h M in is te r s tw a B u d o w y P rz y r z ą d ó w , Ś ro d k ó w A u to m a ty z a c ji i S y s te m ó w S te r o w a n ia 2).
W c e n tr a ln y c h o rg a n a c h p la n o w a n ia — G o sp la n Z S R R i G o s p la n y p o sz c z e g ó ln y c h r e p u b lik — o p ra c o w u je się k o m p u te r o w e s y s te m y w y lic z e ń p la n ó w g o s p o d a r k i n a ro d o w e j. W p ie r w s z y m e ta p ie tw o rz y się
s y s te m z m e c h a n iz o w a n y c h i z a u to m a ty z o w a n y c h o b lic z e ń do p la n ó w , ro z p o c z y n a ją c y się od o b lic z e ń p o sz c z e g ó ln y c h d z ia łó w p la n u i r o z w ija ją c y się w k ie r u n k u ic h sy n te z y . M e c h a n iz a c ja i a u to m a ty z a c ja w y lic z e ń p la n ó w s ta n o w i p o w a ż n e p rz y g o to w a n ie do n a s tę p n e g o e ta p u — b u d o w y s y s te m u o p ty m a ln e g o p la n o w a n ia . W ty m z a k r e s ie p ro w a d z i się sz e ro k o p r a c e b a d a w c z e <i z e b ra n o ju ż w ie le d o św ia d c z e ń . O p ró c z teg o p r z e w id u je s ię o p ra c o w a n ie s z e r e g u s y s te m ó w in f o r m a c y jn y c h , sp o ś ró d k tó r y c h w a ż n ą r o lę b ę d z ie o d g ry w a ł z a u to m a ty z o w a n y s y s te m z b ie r a n ia , g ro m a d z e n ia i a k tu a liz a c ji n o rm a ty w ó w p la n o w y c h i sp ra w o z d a w c z y c h o ra z w s k a ź n ik ó w te c h n ic z n o -e k o n o m ic z n y c h . O c z y w iśc ie , p rz y g o to w a n ie t a k ic h s y s te m ó w je s t u z a le ż n io n e o d * ro z w ią z a n ia w ie lu s k o m p lik o w a n y c h p ro b le m ó w n a u k o w y c h , m e to d o lo g ic z n y c h i te c h n o lo g ic z n y c h .
W ie lk ie z n a c z e n ie m a o p ra c o w a n ie s y s te m u k la s y f i
k a c ji i k o d o w a n ia ró ż n y c h s t r u m i e n i in f o r m a c ji g o sp o d a rc z y c h , p rz e d e w s z y s tk im d o ty c z ą c y c h w y ro b o w i u słu g , w s k a ź n ik ó w e k o n o m ic z n y c h , b ra n ż , z a w o d ó w , sp e c ja ln o ś c i, g łó w n y c h fu n d u s z ó w itd . O b e c n ie z b li
ż a ją się do k o ń c a k ilk u le tn ie p r a c e n a d o g ó ln o p a ń - s tw o w y m u k ła d e m k la s y f ik a c y jn y m w y ro b ó w Z S R R ; o p ra c o w a n a k la s y f ik a c ja p rz e c h o d z i te r a z p ró b y p r a k ty c z n e g o sto s o w a n ia .
P o w a ż n ą ro lę w p r o j e k to w a n iu i w d r a ż a n iu z a u to m a ty z o w a n y c h s y s te m ó w z a rz ą d z a n ia o d g r y w a ją w Z S R R p la c ó w k i n a u k o w e . P o w s z e c h n ie z n a n y je s t d o ro b e k I n s t y t u t u C y b e r n e ty k i A k a d e m ii N a u k U k r a iń s k ie j S R R , z a jm u ją c e g o się od w ie lu la t, p o d k ie ro w n ic tw e m a k a d e m ik a W ik to ra G iu sz k o w a , o p ra c o w y w a n ie m p o d s ta w n a u k o w y c h b u d o w y z a u to m a ty -i z o w a n y c h s y s te m ó w p la n o w a n ia i ro z w ią z y w a n ia p ro b le m ó w e k o n o m ic z n y c h , c y b e r n e ty k ą te o r e ty c z n ą , te o r ią s y s te m ó w , ś r o d k a m i te c h n ic z n y m i i o p r o g r a m o w a n ie m E M C . M ięd zy in n y m i p r z y k ła d e m o w o c
n e j w s p ó łp r a c y p ra c o w n ik ó w n a u k o w y c h I n s ty tu tu C y b e r n e ty k i A N U S R R z p rz e m y s łe m je s t s y s te m L W Ó W , k tó r y z o sta ł w d ro ż o n y w L w o w s k ie j F a b r y ce T e le w iz o ró w i je s t w y k o r z y s ty w a n y ja k o ty p o w y d la in n y c h p rz e d s ię b io r s tw o p o d o b n e j p ro d u k c ji.
A k a d e m ik W . G łu s z k o w w y p o w ie d z ia ł ¡n a s tę p u ją c y p o g lą d o ty m sy s te m ie :
„S y s t e m L W Ó W m a s w o j e d o d a t n i e i o c z y w iś c ie u j e m n e s t r o n y . J e s t to p i e r w s z y w k r a j u d o ś w i a d c z a l n y s y s t e m . N a je g o r o z w i ą z a n ia c h i b u d o w i e o d b ił się p o z i o m p r o d u k c j i ś r o d k ó w t e c h n i c z n y c h c y b e r n e t y k i i s ta n o p r o g r a m o w a n i a e l e k t r o n i c z n y c h m a s z y n
J) P a t r z a r t y k u ł — Z a u t o m a t y z o w a n y s y s t e m z a r z ą d z a n i a b r a n ż ą w Z S R R , w n i n i e j s z y m n u m e r z e s t r . 17.
2
B O L E SŁA W G L IK S M A N
Z E T O K a t o w i c e
681.322
Struktura, działanie, oprogramowanie elektronicznej maszyny cyfrowej M IŃSK-32
C z ę ś ć I
H A R D W A R E
P o d a n o ogólną s t r u k t u r ę E M C M I Ń S K - 3 2 , m a s z y n y ś r e d n i e j w ie l k o ś c i, u n i w e r s a l nej, w i e l o p r o g r a m o w e j , z r e a l i z o w a n e j w te c h n i c e I I g e n e r a c ji. O m ó w i o n o p o d s t a - w o w e d a n e u r z ą d z e ń w c h o d z ą c y c h w z e s t a w m a s z y n y M I Ń S K - 3 2 , p o s ta ć z a p i s u i n f o r m a c j i , s t r u k t u r ę p a m ię c i, s t r u k t u r ę j e d n o s t k i c e n t r a ln e j , s y s t e m p r z e r y w a n i a , k o d o w a n i e i n f o r m a c j i , t y p o w e m i k r o o p e r a c j e , m e t o d y k ę w y k o n y w a n i a r o z k a z ó w .
E le k tro n ic z n a m a s z y n a c y fr o w a M IŃ S K -3 2 je s t d z ie łem z e sp o łu k o n s tr u k to r ó w Z a k ła d u M aszy n L ic z ą c y c h im . O rd ż o n ik id z e .i O ś ro d k a N a u k o w o - B a d a w czego E le k tro n ic z n e j T e c h n ik i O b lic z e n io w e j (N IC E W T ) w M iń sk u . Z r e a liz o w a n a w te c h n ic e d r u g ie j g e n e r a c ji p r z e d s ta w ia ty p o w ą m a s z y n ę ś r e d n ie j w ie lk o ś c i, u n iw e r s a ln ą w ie lo p r o g ra m o w ą .
K o n s tr u k to r o m m a s z y n y p o s ta w io n o .w y m a g a n ia ,
■które z d e te r m in o w a ły je j s t r u k t u r ę z a ró w n o w s e n sie p o z y ty w n y m ja k i - n e g a ty w n y m ; z a p r o je k to w a n o
b o w ie m m a s z y n ę o o d m ie n n e j lo g ic e n iż p o p rz e d n ie ty p y m a s z y n M IŃ S K , w y k o r z y s tu ją c ic h u rz ą d z e n ia z e w n ę trz n e i z a c h o w u ją c p o d o b n y sp o só b p r z e d s ta w ia n ia in f o r m a c ji w m a s z y n ie .
C h arak terystyk a m a szy n y
° D u ża p o je m n o ś ć f e r r y to w e j p a m ię c i o p e r a c y jn e j:
65 536 słó w 3 7 -b ito w y c h lu b 327 680 s y m b o li a lf a n u m e ry c z n y c h , 7 -b ito w y c h , (sy m b o l, n ie b y te ! a d r e s o w a n ie z d o k ła d n o ś c ią do sy m b o lu ).
® W ie lo p ro g ra m o w o ść : 4 u ż y tk o w e , 8 o b s łu g u ją c y c h .
c y f r o w y c h w Z S R R . S y s t e m L W Ó W je s t stale u l e p s z a n y , d a je p o w a ż n e e f e k t y e k o n o m i c z n e , w ie l e r o z w i ą z a ń te g o s y s t e m u j e s t na p o z i o m i e n a j l e p s z y c h r o z w i ą z a ń ś w i a t o w y c h , a w p o s z c z e g ó l n y c h p r z y p a d k a c h z n a c z n i e w y p r z e d z o n o a n a lo g ic z n e o p r a c o w a n ia z a g r a n ic z n e .
L e c z j e s t to t y l k o p i e r w s z y s k o k . S y s t e m L W Ó W n a le ż y w d a l s z y m cią g u w s z e c h s t r o n n i e u le p s z a ć ; w te j p r a c y p o w i n n i w z ią ć u d z i a ł m a t e m a t y c y , ' te c h n i c y , e k o n o m iś c i , o r g a n i z a to r z y p r o d u k c j i , te c h n o l o d z y , k o n s t r u k t o r z y , p s y c h o l o d z y i s o c jo lo d z y . I tr z e b a ś m i a ł o w d r a ż a ć s y s t e m r ó w n i e ż w i n n y c h z a k ł a dach..." 3,).
S y s te m y z a u to m a ty z o w a n e s tw a r z a ją p o w a ż n e w y m a g a n ia w o b e c s p r z ę tu te c h n ic z n e g o . S ta w ia n e o b e c n ie do d y sp o z y c ji ś r o d k i te c h n ik i o b lic z e n io w e j w w ie lu p r z y p a d k a c h jeszcze n ie o d p o w ia d a ją ty m w y m a g a -
s) „ M e c h a n i z a c j a i a w t o m a t i z a c j a u p r a w l e n i j a ” , 1969, n r 3, s. 07.
n io m . W y s tę p u ją b r a k i w u r z ą d z e n ia c h z e w n ę trz n y c h i p e r y f e r y jn y c h , a p r o d u k o w a n e m a s z y n y c y fro w e n ie są w d o s ta te c z n y sp o só b o p ro g r a m o w a n e . B ra k i te h a m o w a ły d o ty c h c z a s ro z w ó j z a s to s o w a ń te c h n ik i o b lic z e n io w e j i d la te g o p rz e m y s ł ra d z ie c k i p o d ją ł e n e rg ic z n e k r o k i w k ie r u n k u in te n s y w n e g o ro z w o ju p r o d u k c j i ś r o d k ó w E TO .
B I B L I O G R A F I A
[1| A w t o m a t i z a c j a u p r a w l e n i j a i E W M . M i e c h a n i z a c j a i a w - t o m a t i z a c j a u p r a w l e n i j a , 1970, n r 1.
[2] K o w a l e w N .: M a t i e m a t i c z e s k i j e m i e t o d y i w y c z i s l i - t i e l n a j a t i e c h n i k a w p i a n i r o w a n i i . W o p r o s y E k o n o m i k i , 1970, n r 2.
[3] W a j n s z t e j n B „ R y b a l s k i j W .: A w t o m a t i z i r o - w a n n y j e s i s t i e m y u p r a w l e n i j a w s t r o i t i e l s t w i e , W o p r o s y E k o n o m i k i , 1970, n r 2.
[4] R a k o w s k i j M .: P r i e t w o r i e n i j e w ż iz n i d i e j w i e l i k o - w o L e n i n a . P r i b o r y i s i s t i e m y u p r a w l e n i j a , 1970, n r 4.
[5] M e c h a n i z a c j a 1 a w t o m a t i z a c j a u p r a w l e n i j a , 1969, z e s z y t 3 d w u m i e s i ę c z n i k p o ś w i ę c o n y w d r o ż e n i u i f u n k c j o n o w a n i u s y s t e m u L W Ó W .
3
• M o żliw o ść p rz y łą c z e n ia 136 u rz ą d z e ń z e w n ę tr z n y c h : 32 w k a n a le s e le k to ro w y m s z y b k im , 104 w k a n a le m u ltip le k s o w y m w o ln y m .
• P r o g r a m o w a r e a k c j a n a s y tu a c je a w a r y jn e . Z e sta w m a szy n y
Z e s t a w p o d s t a w o w y (ry s. 1).
I) ' li 1
□ 0
W W WW y m a g a n i a f i z y c z n e
T e m p e r a tu r a o to c z e n ia : od 10°C do 30°C.
W ilg o tn o ść w z g lę d n a : 65 ± 15%.
C iś n ie n ie : 750 ± 30 m m H g.
P o w ie tr z e : w o ln e o d p y łó w w ię k s z y c h od 1 m ik ro n a . Z a s ila n ie : n a p ię c ie n o m in a ln e 380/220 V, d o p u szcza s ię w a h a n ia n a p ię c ia w g r a n ic a c h + 1 0 do — 15°/o, C z ę sto tliw o ś ć : 50 H z + il Hz.
P o b ó r m ocy: P ro c e s o r 6 k V A , u rz ą d z e n ia z e w n ę tr z n e k o m p le tu p o d s ta w o w e g o 4 kV A , p o je d y n c z y p rz e - w ija c z ta ś m y m a g n e ty c z n e j 2 kV A .
P o d sta w o w e d an e o u rząd zen iach w ch o d zą cy ch w z e sta w m a szy n y
J e d n o s t k a c e n t r a l n a
P r z e z n a c z o n a je s t do o rg a n iz a c ji p r a c y a u to m a ty c z n e g o w e jś c ia i w y jś c ia in f o r m a c ji z ró ż n y c h n o ś n i
k ó w , w y k o n y w a n ia d z ia ła ń a ry tm e ty c z n y c h , lo g ic z n y c h o ra z do s y n c h r o n iz a c ji p ra c y k o m p le k s u w ie - lo p r o g ra m o w e j m a s z y n y .
C z a s w y k o n y w a n ia o p e ra c ji:
— n a lic z b a c h d w ó jk o w y c h
d o d a w a n ie d w ó ch liczb — 15-20 fis;
w y m ia n a d w ó c h lic z b — 35-40 u s, p r z e s ła n ie lic z b y — 25-30 fis, m n o ż e n ie d w ó c h liczb — 15-130 ,us;
— ,na lic z b a c h d z ie s ię tn y c h d o d a w a n ie — 20-35 <us, m n o ż e n ie — 20-620 u s,
p rz e jś c ie z je d n e g o p r o g r a m u do d ru g ie g o 10-25 ns.
W s p ó łp ra c a je d n o s tk i c e n tr a ln e j z u r z ą d z e n ia m i z e w n ę tr z n y m i o d b y w a się n a z a sa d z ie p r z e r y w a ń . R ó w n o c z e ś n ie m o g ą p ra c o w a ć w s z y s tk ie u rz ą d z e n ia k a n a łu w o ln e g o i je d n o u rz ą d z e n ie s z y b k ie . P r z e p u s to w o ść k a n a łu w o ln e g o w y n o s i CG k H z, k a n a łu s z y b
4
k ie g o — 200 kH z. T a k w ięc p r a c a s z y b k ie g o u r z ą d z e n ia z c z ę s to tliw o ś c ią 200 k H z b lo k u je w y k o n y w a n ie o p e r a c j i w je d n o s tc e c e n tr a ln e j i w k a n a le w o l
n y m . O g ra n ic z e n ie to w y n ik a z c z a su c y k lu p a m ię c i o p e r a c y jn e j, k tó r y w y n o s i 5 ,m s.
J e d n o s t k a p a m i ę c i n a t a ś m i e m a g n e t y c z n e j
S k ła d a się z sz a fy s t e r o w a n ia d la 8 m e c h a n iz m ó w p rz e w ija c z y i 5 p rz e w ija c z y w k o m p le c ie p o d s ta w o w y m . P o je m n o ś ć je d n e g o p rz e w ija c z a w y n o s i 11 • 10°
sy m b o li. S z y b k o ść w y m ia n y in f o r m a c ji w y n o si 352 • 103 b itó w n a s e k u n d ę . D łu g o ść s tr e f y je s t z m ie n n a , z a le c a się ¡nie p rz e k r a c z a ć 2048 sy m b o li z u w a g i na w y m a g a n ą ja k o ś ć ta ś m y (d la k r ą ż k a ta ś m y o s t a n d a rd o w e j d łu g o ś c i 750 m d o p u sz c z a s ię m a k s im u m 16 d e fe k tó w ). T a ś m a p ó łc a lo w a , g ę sto ść z a p is u w y nosi 32 z n a k i n a m ilim e tr , co w y n ik a z szy b k o ści p rz e s u w u 2 m /s i c z ę s to tliw o ś c i m a k s im u m 64 kH z, ilość śc ie ż e k w y n o s i 9.
U r z ą d z e n i a k o m u n i k a c j i z m a s z y n ą
N o śn ik i in f o r m a c ji: ta ś m y p e r f o r o w a n e i k a r t y p e r f o r o w a n e 80- .i 4 5 -k o lu m n o w e , k o d in f o r m a c ji o k r e ślo n y n o rm ą G O ST -10859-64 łu b d o w o ln y in n y z p ro g r a m o w a n y m tłu m a c z e n ie m .
U rz ą d z e n ia w k o m p le c ie p o d s ta w o w y m :
lv o d U r z ą d z e n i e
W Ł C z y tn ik ta ś m y (c z e c h o s ło w a c k i FS-1500, 1500 z n a k ó w /s),
W K C z y tn ik k a r t (W U -600, 600 k a r t/m in ) , Y Ł P e r f o r a to r ta ś m y (P L 80/8, 80 w ie rs z y /s, do 8 Y K P e r f o r a to r k a r t
ścieżek ),
(P E M -80, 100 k a rt/m in ).
P C z D r u k a r k a w ie r - (A C P U 128-2M , 400-420 w ie r
sz o w a s z y /m in , 128 z n a k ó w lu b
p o ls k a D W -2),
(m a sz y n a do p is a n ia C O N - S U L 254).
P M M o n ito r
U rz ą d z e n ia d o d a tk o w e p o z a k o m p le te m p o d s ta w o w y m :
M B p a m ię ć b ę b n o w a (b ę b e n m a g n e ty c z n y o p o je m n o ści 6 - 106 słów ),
M S m a s z y n a s y s te m u M IŃ S K -3 2 , A B łą c z e te l e tr a n s m i s j i (M IŃ SK -1500), T G łą c z e te le g ra f ic z n e (M IŃ SK -1550), T F łą c z e te le fo n ic z n e (M IŃ SK -1571), B L c z y tn ik d o k u m e n tó w (B L A N K ), E K w id e o g r a f (E K R A N ).
W z a je m n y z w ią z e k m ię d z y u rz ą d z e n ia m i w c h o d z ą c y m i w z e s ta w m a s z y n y il u s t r u je ry s . 2.
F orm a zap isu in fo rm a cji
S ło w o m aszyinow e p rz e z n a c z o n e je s t do p r z e k a z y w a n ia in f o r m a c ji o p e r a c y jn e j o ra z in f o r m a c ji ro b o c z e j, o d n o sz ą c e j się do a r g u m e n tó w o p e ra c ji. S ło w o m a sz y n o w e z a w ie r a 37 'b itó w , p rz y czy m w p a m ię c i o p e r a c y jn e j m a s z y n y .d o p isu je s i ę 38. b it p a rz y s to ś c i d la ce ló w k o n tr o li p rz e c h o w y w a n e j in f o rm a c ji.
I n f o r m a c je ro b o c z e z a p is a n e są w p o s ta c i z a le ż n e j od ro d z a ju a r g u m e n tu . A o to sło w o s k ła d a ją c e się z s y m b o li 7 -b ito w y c h :
7 7 7 7 7
A V 35[ł5
Q symbol ! symbol 2 symbol 3 symbol 4 symbol wolne
L ic z b a d w ó jk o w a s ta ło p rz e c in k o w a : 1 • 2 - M< | X | < l — 1 • 2 - 36
l„I 2 3 4 5 m
L ic z b a d w ó jk o w a z m ie n n o p rz e c in k o w a : X = M ■ 2P
2~91 < |X | < (1 — 1 • 2~2S) • 2'°
Znak montyssy_______
U 2
Znak cechy
Monttjssa Cecha
L ic z b a d z ie s ię tn a : c a łk o w ita
0 < | X | < 1 • 10’’ — 1 s ta ło p rz e c in k o w a 0 < | X | < 1 — 1 • 10~*
W/2 3</li6 ¡ I I I 36
'/tetrada12T 1 3T 1 4T 1 5T 1 6T 1 7T 1 8T 1 9T
S y m b o l:
K M B A 8 4 2 1
In f o r m a c je o p e ra c y jn e z a p is a n e są w p o s ta c i z a le ż n e j o d sp o s o b u a d re s o w a n ia .
R o zk az d w u a d re s o w y :
Nr.komórki bazowej!aar.
Nr. komórki bazowej 2adn
Inl 6 7 i 10 A, 13 At 23 A , 26 36
Kod Nr. komórki Argument pierwszego Argument drugiego
operacji indeksowej adresu adresu
R o z k a z je d n o a d r e s o w y — s to s o w a n y , g d y z ach o d zi p o tr z e b a z w r a c a n ia się do u rz ą d z e ń z e w n ę trz n y c h lu b w s p ó łp r a c y ze s te r u ją c y m o b s z a re m p a m ię c i:
i, 1 6 7 i 10 11 23 a2 26 36
Kod operacji Nr komórki indeksowej
Wyróżnik Nr, Argument adresu komórki
bazowej
S ło w o s te r u ją c e — u ż y w a n e p rz y w y m ia n ie in f o r m a c ji z u rz ą d z e n ia m i z e w n ę trz n y m i:
1213
R 0 7NS4 5 Z 11 P 14 K 20 21 An 36
-... — - — ...
Nr ' Ochronić . , _________ ________
symbolu dowolna
R — t y p w y m i a n y R = 0 5 s y m b . R = 1 6 s y m b .
P — z n a k i n f o r m u j ą c y c z y s y m b o l K u c z e s t n i c z y l u b n ie u c z e s t n i c z y w z a p i s i e
5
K o m ó rk a in d e k s o w a :
(■- ---
Wolne lii W W 21 16 141516
S tru k tu ra p am ięci
J e d n o s tk a p a m ię c i o p e r a c y j n e j z a w ie r a 32 768 k o m ó re k . Do k o m p le tu p o d s ta w o w e g o w c h o d z i z a sa d n ic z o je d n a je d n o s tk a , is tn ie je je d n a k m o ż liw o ść ro z b u d o w y p a m ię c i do d w ó c h je d n o s te k . P a m ię ć o p e r a c y jn a d z ie li się n a tr z y ró ż n e części f u n k c jo n a ln e (rys. 3).
i
■
S te r u ją c y o b s z a r p a m ię c i d zieli się n a d w ie części f u n k c jo n a ln e (rys. 4).
Sterujący obszar pamięci- 0,25 k stów
Pole programów systemu dyrygent 4 k słów
Pole programów użytkowych
12-60 k stów
k-1024
R y s. 3. P o d z i a ł p a m i ę c i o p e r a c y j n e j
55
4 poziomy programów ______użytkowych______
j| / poziom programu końca 96
127
7 poziomów programów systemu
dyrygent
Kanał szybki 32
128 135
Podstaw owa grupa kanatu wolnego
136 lepar elektroniczny 137
159 Wolne
8 1 23 160
191
1 grupa urządzeń
kanatu wolnego 32
192
223 224
255
2 grupa urządzeń
kanału wolnego 32
3 grupa urządzeń
kanału wolnego 32
0 Wolne 6 7 B, 20 21 Bo 36
0 Wolne 6 7 B3 20 21 b2 36
Wolne 36
0 Wolne 6\7 Ochrona góry 20 21 Ochrona dołu 36
0 Wolne 20 21 Bi 36
0 Indykatory i wskaźniki 20 21 Licznik rozkazów 36
0 Rezultaty operacji 36
0 Wolne
p
Wolne 36
R y s. 5. S t r u k t u r a p o z i o m u p r o g r a m o w e g o
S t r u k t u r a p o z io m u p ro g ra m o w e g o w y n ik a z p r z y j ę te g o c y k lu tw o r z e n ia a d re s ó w , ic h m o d y f ik a c ji i k o n ie c z n o śc i z a p is u d a n y c h p rz e d p r z e r w a n ie m p r o g r a m u (ry s. 5).
A rg u m e n ty a , i a , p o z w a la ją n a z a a d re s o w a n ie 2048 słów . W c e lu u z y s k a n ia b e z w z g lę d n e g o a d r e s u w p a m ię c i o p o je m n o ś c i 65536, a d r e s je s t m o d y fik o w a n y za p o m o c ą k o m ó rk i b a z o w e j. K a ż d y p o zio m p r o g r a m o w y p o s łu g u je się c z te re m a k o m ó r k a m i b a z o w y m i BO, B I, B2, B3.
P ro c e s a d re s o w a n ia p o le g a n a d o d a w a n iu a r g u m e n tó w do ¡zaw arto ści d o w o ln e j k o m ó r k i b a z o w e j. M o d y fik a c ja a d r e s u A p o le g a n a d o d a w a n iu z a w a rto ś c i k o m ó rk i in d e k s o w e j do a d r e s u b e z w z g lę d n e g o . A d r e s k o m ó rk i in d e k s o w e j o tr z y m u je m y d o d a ją c z a w a rto ś ć 12 b itó w k o m ó r k i b a z y in d e k s u Bj do n u m e r u in d e k s u i w s ło w ie ro z k a z o w y m .
Ai Bi + i.
A lg o ry tm a d r e s u a r g u m e n tu : A k — (<W "ł~ ak + Ak (A,) g d zie:
k = 1, 2... — n u m e r a d r e s u ro z k a z u , i = 1,2... 15 — n u m e r in d e k s u ,
= w a r to ś ć 1. lu b 2. a d r e s u ro z k a z u (od 0 do
<ij¡
8k
2047),
R y s . 4. P o d z i a ł s t e r u j ą c e g o o b s z a r u p a m i ę c i
= w a r to ś ć a d r e s u b a z o w e g o (od 0 do 65535),
¿Ifc (A/) = w ie lk o ś ć s ta łe j in d e k s o w a n ia (od 0 do 65535) d la 1. lu b 2. a d re s u , z a w a r te j w k o m ó rc e in d e k s o w e j A,.
S tru k tu ra je d n o s tk i cen tra ln ej
L i s t a c z ę ś c i
J e d n o s tk a c e n tr a ln a s k ła d a s ię z n a s tę p u ją c y c h c z ę ści:
s t e r o w a n ie c e n tr a ln e (CU), a r y t m o m e tr (AU),
u rz ą d z e n ie w y m ia n y (UO), s z a f a z a s ila ją c a (U PW ),
fe r r y to w a p a m ię ć o p e r a c y jn a (M O ZU ),
c e n tr a ln y p u lp it s t e r u ją c y (C PU ) s k ła d a ją c y się z p u lp i tu o p e r a to r a (PO ) i p u lp i tu i n ż y n i e r a (PI).
S c h e m a t s t r u k tu r a l n y je d n o s tk i c e n tr a ln e j p o k a z a n y je s t n a ry s . 6.
• S te r o w a n ie c e n tr a ln e p rz e z n a c z o n e je s t d la s y n c h ro n iz a c ji p r a c y m a s z y n y , w y b ie r a n ia i w y k o n y w a n ia in s tr u k c j i z a w a r ty c h w in f o r m a c ja c h o p e r a c y j
n y ch , d la o rg a n iz a c ji p rz e b ie g u p rz e tw a r z a n ia , ja k r ó w n ie ż d la a u to m a ty c z n e g o lu b p r o g r a m o w a n e g o p r z e łą c z a n ia p ro g r a m ó w .
S te r o w a n ie c e n tr a ln e s k ła d a s ię z b lo k ó w : u r u c h a m ia n ia i z a tr z y m y w a n ia m a s z y n y , r o z r z ą d u im p u ls ó w i p r z e łą c z a n ia ta k tó w ,
fo r m o w a n ia a d re s ó w i łą c z n o śc i z p a m ię c ią o p e r a c y jn ą ,
Dopełnienie PAD
Blok ferrytowy
16K___
Rejestr liczb
*J7j 7i7i7i,7i/
Sieć rczmic-
•\szczsm b. Pamięć operacyjna
Szyny formowania adresu
Form ow anie adresu
l i N
Rejestr adresów
Rejestr rozkazów
JS.
Kody rozkazom
Rej. Ne
:v ■
progn
Sieć ochrony
Z
Sieć form.
maski
Rejestr!
ochrony programu
Centralne sterowane
Rejestr 2 ochrony programu
Rejestr 1
Szyny
Główna m agistrala inform acyjna ( szy n y form ow ania liczb )
Rejestr deszyfm-
tora
Rejestr
I
Rejestr wskaźnik
Połącz. z blokami
(f EMC Sieć sytjnołar
sterujących.
\Szyny fù'mcmnia synilxii
Sieć wyjść na szyny
form SM Rejestr indyka- -torów
S u m a to r
I
formadr.
Arytmometr
f i
Rejestr 2
l
Sterownie miejscowe
Połączenie z centrala sterowaniem
16 AP Centr. sterów.
37 liczba
Pulpit Sygnały sterujące
Arytmometr
Centn sten
Do sieci
s S i 1
Stabilizatory
tMok zcisiłanic procesora'
*220 V do urz.zewn.
Na szyny form ow ania .adresćn
Rejestr szybki sMw sterujqcÿçjr fielest,
i ü dNS d W i fjL .
Rejestr wc/ny stew sterujących 1 I r l NS baFpfarrel A<
Rejestry pamięci R N ! RN Z R N 3
Sieć formowania sygnałów na zewn. szyny ton. szyb
Rej. adresów uńzgdz.zewn.
Sumator
Rejestr symbolu
Sterowanie wymianq
1---
Sieć formowania sygn.
natewn.szynykanwotn.
I Szyny formonania sygn ster, kansïÿà,
Urządzenie wymiany
I Szyny sterowania sygnałów ster, kan.wolnegcj
| ą kumutatóĄ
Urz.zewn.
4 0 - 4 7
H y s. 6. S t r u k t u r a j e d n o s t k i c e n t r a l n e j
łą c z n o śc i z a r y tm o m e tr e m , o b słu g i s ta n ó w a w a r y jn y c h , r e je s tr ó w .
W ty m o s ta tn im b lo k u m ie sz c z ą się r e je s tr y : a d re s ó w , 1 6 -p o z y c y jn y ,
ro z k a z ó w , 3 7 -p o z y c y jn y , b a z in d e k s ó w , 1 2 -p o z y c y jn y , n u m e r ó w in d e k s ó w , 4 -p o z y c y jn y ,
n u m e r ó w p o z io m ó w p ro g r a m o w y c h , 4 -p o z y c y jn y , n u m e r ó w baz, d w a X 2 -p o z y c y jn e ,
o c h ro n y p r o g r a m u , d w a X 7 -p o z y c y jn e , d e s z y f ra to r a , 7 -p o z y c y jn y ,
¡w y ró żn ik ó w , 7 -p o z y c y jn y , w s k a ź n ik ó w , 7 -p o z y c y jn y , in d y k a to r ó w , 7 -p o z y c y jn y .
W s k a ź n ik i in f o r m u ją o b łę d a c h w cza sie w y k o n y w a n ia p r o g r a m u , a m ia n o w ic ie : p rz e p e łn ie n ie , n ie o d p o w ie d n i k o d , n ie c y f r a , n ie p a r z y s to ś ć , n ie p r a w id ło w e p rz e łą c z e n ie p r o g r a m u , d z ia ła n ie o c h ro n y , z a ję ty p o d p r o g r a m . I n d y k a to r y in f o r m u ją o p r a c y p r o g r a m u , a m ia n o w ic ie : b lo k a d a z a o k rą g le ń , b lo k a d a n o r m a liz a c ji, w y n ik ró w n y zero . re ż y m M iŃ S K -2 2 , k a r t a , b lo k a d a p rz e r y w a ń . R e je s tr y s te r o w a n ia m a ją p o łą c z e n i a z s u m a to re m , z s z y n a m i fo r m o w a n ia a d r e s u i z p rz e w o d a m i s y g n a łó w .s te ru ją c y c h . S y g n a ła m i s t e r u ją c y m i są ta k ty 5,us, zło żo n e z im p u ls ó w o c z ę s to tli
w o ś c i 600 k H z.
• A ry tm o m etr p rz e z n a c z o n y j e s t do o rg a n iz o w a n ia i w y k o n y w a n ia o p e r a c ji a r y tm e ty c z n y c h i lo g ic z n y c h w e d łu g s y s te m u ro z k a z ó w . S k ła d a się z tr z e c h r e j e s tró w , k tó r e m a ją p o łą c z e n ia d w u k ie r u n k o w e z sz y n a m i fo r m o w a n ia lic z b o ra z z b lo k ie m s t e r o w a n ia m ie js c o w e g o . S u m a to r je s t to r e j e s t r 3 9 -p o z y c y jn y ty p u f e r ry to w e g o , ró w n o le g łe g o z u k ła d e m p r z y s p ie szo n eg o p rz e n o s z e n i^ g ru p o w e g o ( t e tr a d y i o c ta d y ).
W sz y s tk ie o p e r a c je a u to m a ty c z n e w y k o n u ją się w k o dzie p ro s ty m i o d w ro tn y m . S u m a to r p rz e z n a c z o n y je s t do p r z y jm o w a n ia , in d e k s o w a n ia i b a z o w a n ia a d re s ó w , do p r z y jm o w a n ia je d n e g o z a r g u m e n tó w i fo r m o w a n ia s u m y w o p e ra c ja c h d o d a w a n ia , do p r z y jm o w a n ia d z ie ln e j i tw o rz e n ia ilo ra z u , do f o r m o w a n ia o d w ro tn e g o k o d u liczb , do n o rm a liz o w a n ia i z a o k r ą g la n ia w y n ik ó w ; 7 s ta r s z y c h b itó w słu ż y do
p r z y jm o w a n ia s y m b o lu .
R e je s tr 1 słu ż y do p r z y jm o w a n ia je d n e g o a r g u m e n tu o p e ra c ji a ry tm e ty c z n y c h i lo g ic z n y c h , do p r z y jm o w a n ia m n o ż n e j i d z ie ln ik a . R e je s t r 2 słu ż y do p r z e c h o w y w a n ia w y n ik u p o p rz e d n ie g o d z ia ła n ia , w sz c z e g ó ln o śc i w y k o r z y s ty w a n y je s t ja k o r e j e s t r p o ś r e d n i.
7 s ta rs z y c h b itó w słu ż y do w y d a w a n ia sy m b o lu n a sz y n y fo r m o w a n ia sy m b o li. S te r o w a n ie m ie js c o w e o rg a n iz u je i s y n c h r o n iz u je ró w n o le g łą p r a c ę tr z e c h r e je s tr ó w , z a w ie r a ta k ż e lic z n ik p rz e s u n ię ć i ro z r z ą d
im p u ls ó w a ry tm e ty c z n y c h .
• U rzą d zen ie w y m ia n y in f o r m a c ji z u r z ą d z e n ia m i z e w n ę trz n y m i p rz e z n a c z o n e je s t do o rg a n iz o w a n ia p r a c y d w ó c h k a n a łó w : s z y b k ie g o i w o ln e g o . Ł ą c z n o ś ć p o m ię d z y je d n o s tk ą c e n tr a ln ą i u rz ą d z e n ia m i z e w n ę trz n y m i o d b y w a się w tr z e c h ró ż n y c h re ż y m a c h p r a c y :
— ż ą d a n ie in f o r m a c ji od w s k a ź n ik ó w ,
— u r u c h a m ia n ie u rz ą d z e ń z e w n ę trz n y c h ,
— w y m ia n a in f o r m a c ji w s y s te m ie p rz e r y w a ń . U rz ą d z e n ie w y m ia n y s k ła d a się z k ilk u b lo k ó w :
— b lo k s te r o w a n ia w y m ia n y ,
— b lo k r e j e s t r u a d re s ó w .
— b lo k r e j e s tr ó w p a m ię c i sz y b k ie g o k a n a łu , z a w ie r a ją c y tr z y r e j e s t r y 8 -p o z y c y jn e ,
— b lo k r e j e s t r u s y m b o lu ( r e je s t r 8 -p o z y c y jn y ), p e ł
n ią c y ro lę b u f o r a p r z y w y m ia n ie in f o r m a c ji m ię d z y p a m ię c ią o p e r a c y jn ą i u r z ą d z e n ia m i z e w n ę trz n y m i k a n a łu w o ln e g o ,
— b lo k słó w s te r u ją c y c h , z a w ie r a ją c y r e j e s t r o p e r a c y jn y sło w a s te ru ją c e g o , p rz e z n a c z o n y do p r z e k a z y w a n ia sło w a s te r u ją c e g o p rz y p r a c y z k a n a łe m w o l
n y m , do k o ry g o w a n ia s ło w a s te r u ją c e g o i p r z e k a z y w a n ia a d r e s u n a sz y n y fo r m o w a n ia . B lo k z a w ie ra p o n a d to r e j e s t r s z y b k i sło w a s te ru ją c e g o , p r z e z n a c zo n y do p r z e k a z y w a n ia sło w a s te r u ją c e g o w czasie w y m ia n y in f o r m a c ji z k a n a łe m s z y b k im ,
— b lo k i p o łą c z e ń z e w n ę tr z n y c h z u r z ą d z e n ia m i k a n a łu sz y b k ie g o i w o ln e g o .
• F er r y to w a p a m ięć o p era cy jn a s k ła d a s ię z je d n e g o do c z te re c h b lo k ó w , k a ż d y o p o je m n o ś c i 16 384 k o m ó r e k 3 8 -p o z y c y jn y c h . B lo k s ta n o w i 38 m a tr y c o ra z u k ła d z a p is u -o d c z y tu . M a try c e s k ł a d a j ą się z p ie r ś c ie n i f e r r y to w y c h o w y m ia r a c h 1,4 X'1,0 X 0,6 m m . W je d n o s tc e p a m ię c i z n a jd u j e się r e j e s t r a d r e s u i r e j e s tr liczb . W r e j e s t r z e lic z b f o r m u je się b it k o n tr o l
n y , d o p e łn ia ją c y do n ie p a r z y s to ś c i. U k ła d k o n tr o li p a rz y s to ś c i s p r a w d z a , c z y ilo ść je d y n e k w k o m ó rc e je s t n ie p a r z y s ta . B it k o n tr o ln y p o z o s ta je w p a m ię c i i słu ż y ty lk o do k o n tr o li p rz e c h o w y w a n ia in f o r m a c ji (rys. 7).
Impuls selektywny do jednego pierścienia ( potprod)
Z a p is o d b y w a s ię n a z a s a d z ie s u m o w a n ia p ó łp r ą d ó w . W je d n y m b lo k u p a m ię c i z n a jd u ją się d w a d e sz y - f r a t o r y a d re s ó w . K a ż d y m a 128 w y jść , co u m o ż liw ia z a p is i o d c z y t w 16 384 k o m ó r k a c h . C zas w y m ia n y in f o r m a c ji z p a m ię c ią w y n o s i 5«s. C z a s o c z e k iw a n ia w y n o s i 1,7 its.
• U rzą d zen ie ‘z a sila n ia je d n o s tk i cen tra ln ej — ty p u s e le k c y jn e g o p rz e z n a c z o n e j e s t do tr a n s f o r m o w a n ia i ro z d z ia łu e n e r g ii e le k tr y c z n e j d la w s z y s tk ic h u r z ą d z e ń w c h o d z ą c y c h w s k ł a d p r o c e s o ra (ry s. 8).
R y s . 8. Z a s i l a n i e j e d n o s t k i c e n t r a l n e j
Z a s ila n ie o d b y w a s ię z sie c i 3 -f a z o w e j 380/220 V, w k a ż d e j s e k c ji są sz y n y z n a p ię c ia m i:
+ 2 - 4 V, — 6- 3 V, — B- 5 V, - 1 2 - 6 V o ra z
— 25- 0 V (ty lk o ? ą s ila n ie p a m ię c i o p e ra c y jn e j) ,
~ 2 6 V (do z a s ila n ia e le k tro n ic z n e g o z e g a ra c z a su EDW ),
^>36 V (do z a s ila n ia k o lb lu to w n ic z y c h ).
U k ła d z a b e z p ie c z e ń o b e jm u je o c h ro n ę n a d p rą d o w ą , n a d n a p ię c io w ą , z w a rc io w ą , b r a k u fa z y , m a s y g n a li
z a c ję i in d y k a c ję s ta n ó w .
• P u lp it steru ją cy . S te r o w a n ie m a s z y n ą o d b y w a się w z a sa d z ie z p u lp i tu o p e r a to r a . I s tn ie j e je d n a k r ó w n ie ż p u lp i t in ż y n i e r a p rz e z n a c z o n y w z a s a d z ie do c e ló w te s to w a n ia ; z a w ie r a 16 k la w is z y do w y b ie r a n ia a d r e s u i 37 k la w is z y ,do w y b ie r a n ia lic z b . Z n a j
d u ją się n a .nim i n d y k a t o r y w s z y s tk ic h w a ż n y c h r e je s tr ó w je d n o s tk i c e n tr a ln e j. W p u lp ic ie in ż y n ie ra z n a jd u j e s ię g e n e r a t o r im p u ls ó w m a s z y n y , p r a c u ją c y z c z ę s to tliw o ś c ią 600 H z (z r e g u l a c ją +8°/o).
P u lp it o p e r a to r a p rz e z n a c z o n y je s t, ja k s a m a n a z w a w s k a z u je , d la p e r s o n e lu re a liz u ją c e g o p rz e tw a r z a n ie . P o s ia d a in d y k a t o r y sto p u i n ie g o to w o ś c i m a s z y n y , k la w is z e s t e r u j ą c e i s t a r tu . Do k o m u n ik a c ji z m a s z y n ą słu ż y m o n ito r (e le k tr y c z n a , m a s z y n a do p is a nia).
S y ste m p r z e r y w a n ia
O b o k c z te re c h p r o g r a m ó w u ż y tk o w y c h m a s z y n a w y k o r z y s tu je o sie m p r o g r a m ó w s y s te m u d y ry g e n t.
P rz e jś c ie z je d n e g o p r o g r a m u do d ru g ie g o z a b e z p ie cza s y s te m p r z e r y w a n ia , k tó r y a n a liz u je p rz e b ie g p r z e t w a r z a n ia i d o k o n u je p o łą c z e ń n a o d p o w ie d n i p r o g r a m . P r z e r y w a n i e m o ż e b y ć a u to m a ty c z n e lu b p ro g r a m o w e . A u to m a ty c z n e p r z e r y w a n ie n a s t ę p u je po o tr z y m a n iu s y g n a łó w o p o ja w ie n iu się o c z e k iw a n y c h w y n ik ó w l u b b łę d ó w . O c z y w iśc ie w k a ż d e j c h w ili je d n o s tk a c e n tr a ln a p r z e t w a r z a ty lk o je d e n p ro g r a m . P r z y p o ja w ie n iu się d o w o ln e g o s y g n a łu p r z e r y w a n ia b lo k k o m u ta c ji a n a liz u je p rz y c z y n ę i w y ró ż n ia p r io r y te t.
W p r z y p a d k u z a is tn ie n ia b łę d u k a ż d y p r o g r a m s y s te m u d y r y g e n t lu b u ż y tk o w y z o s ta je p rz e łą c z o n y n a p o z io m z e ro w y , m a ją c y n a jw y ż s z y p r io r y te t . W sz y s t
k ie p o z o sta łe p r o g r a m y s y s te m u d y r y g e n t m a ją p r i o r y t e t u s ta lo n y w k o le jn o ś c i ic h n u m e r a c ji. P r o g r a m y u ż y tk o w e m a ją t a k i sa m p r i o r y te t , le c z n iższy od p ro g r a m ó w d y r y g e n ta (z w y ją tk i e m 11).
H ie r a r c h ia p r o g r a m ó w je s t n a s tę p u ją c a :
P o z io m F u n k c j a p r o g r a m u
0 a n a liz u je b łę d y je d n o s tk i c e n tr a ln e j , 1 a n a liz u je b łę d y u rz ą d z e n ia w y m ia n y , 2 a n a liz u je b łę d y u rz ą d z e ń z e w n ę tr z n y c h , 3 u tr z y m u je łą c z n o ść o p e r a t o r a z m a s z y n ą , 4 r e a g u je n a s y g n a ły z a k o ń c z e n ia p r a c y u r z ą
d zeń z e w n ę trz n y c h ,
5 u r u c h a m ia u r z ą d z e n ia z e w n ę trz n e ,
6 o b s łu g u je e k s t r a k o d y (ro z k a z y M IŃ S K -2 2 . k t ó r e n ie s ą r e a liz o w a n e p rz e z u k ła d M lN S K -3 2 ),
7, 8, 9,1 0 p r o g r a m y u ż y tk o w e ,
11 p r z e c h o w u je d a n e o z a ła d o w a n iu m a s z y n y .
K o d o w a n ie in fo rm a cji
N a t a ś m i e m a g n e t y c z n e j . Z a p is in f o r m a c ji o p a r t y je s t n a s ta n d a r d z i e m ię d z y n a ro d o w y m N R Z -1 , co i l u s t r u j e ry s . 9. S p o só b z a p is u p o te n c ja ln y , tz n . że m o d y f ik a c ja z n a k u p o te n c j a łu n a s t ę p u je po p o ja w ie n iu się je d y n k i (rys. 10). G ę sto ść z a p is u w y n o si 32 z n a k i/m m p r z y c z ę s to tliw o ś c i 64 k H z lu b 22 z n a k i/m m p r z y c z ę s to tliw o ś c i 44 k H z . Z a p is s tr e f o w y s z e re g o w y , p r z y -czym s t r e f y n ie m a ją a d re s ó w . O d s tę p m ię d z y s tr e f a m i w y n o s i 60 m m .
8
32 maki
5 - i m f t T L F -
g — ' 1mm 7--- --- 6 --- 5 --- 4--- 3--- 2 ---
1---
- i — S m ik a -sy/rekronttaqi-
n y s . 9. Z a p is i n f o r m a c j i n a t a ś m i e m a g n e t y c z n e j
T y p o w e m ik ro o p era eje
C ią g i m p u l s ó w s y n c h r o n i z u j ą c y c h
W y k o n y w a n ie ro z k a z ó w o d b y w a się z a p o ś r e d n ic tw e m c ią g u im p u ls ó w . P o n ie w a ż w c z a sie w y k o n y w a n ia ro z k a z u n a s t ę p u j e z w ra c a n ie się do p a m ię c i o p e r a c y jn e j, w ię c w y m a g a n ia c z ę sto tliw o śc i im p u ls ó w s y n c h r o n iz u ją c y c h d y k tu j e c y k l 5 ,us. W c z a s ie je d n e g o c y k lu g e n e r a t o r d a je 3 im p u ls y s y n c h r o n iz u ją c e G J I , G J3 , G J5 . O d s tę p c z a s u m ię d z y ty m i im p u ls a m i w y n o si 1,66 us (ry s. 13).
L - T L n _ _ j
1 0 0 1 1 1 1 0 0 1
R y s. 10." Z a s a d a z a p i s u p o t e n c j a l n e g o
N a k a r c i e p e r f o r o w a n e j . K o d p e r f o r a c ji z a w a r ty j e s t iw n o rm ie G O S T 10859-64. J e s t to k o d d z ie s ię tn y o b e jm u ją c y g r u p ę 128 s y m b o li. S y m b o le 105— 128 są w o ln e , 'p rz e z n a c z o n e do w y k o r z y s ta n ia w p rz y s z ło śc i. K o lu m n a k a r t y je s t 1 2 -p o z y c y jn a , w y k o r z y s tu je s ię ido 7 p o z y c ji. N a ry s. 11 p r z e d s ta w io n o n a p is w k o d z ie k a r t p e rf o ro w a n y c h .
GJ1
1,66 jisek
—vG33
1,66jisek Spsek
n y s . 13. I m p u l s y s y n c h r o n i z u j ą c e
G35 GJI
1,66U sek
O d s tę p c z a su m ię d z y d w o m a k o le jn y m i im p u ls a m i G J I n a z y w a się ta k te m . Ilo ść im p u ls ó w k o n ie c z n y c h do w y k o n a n ia lic z n y c h ro z k a z ó w m a s z y n y o k a z a ła się n ie w y s ta r c z a ją c a , ta k że -za p o m o c ą lin ii o p ó ź n ia ją c e j tw o rz y się d o d a tk o w e im p u ls y G J2 , G J4 , G J6 i in n e (rys. 14).
GJ2
N a t a ś m i e p e r f o r o w a n e j . T e n s a m n a p is n a ta ś m ie p e r f o r o w a n e j p rz e d s ta w io n o n a ry s . 12.
K o d w e w n ę tr z n y m a s z y n y z a w a r ty je s t w n o rm ie G O S T 10859— 64. 104 .sym bole (w p rz y s z ło ś c i 128) p r z e d s ta w io n e są w p o s ta c i 7 b itó w . O d p o w ia d a ją c y k o d ta ś m y p e r f o r o w a n e j tw o rz y s ię p r z e z d o p e łn ie n ie do n ie p a r z y s to ś c i lic z b y je d y n e k w k a ż d y m s y m b o lu .
1 2 4 8 A 5 M K
R y s. 12. Z a p i s i n f o r m a c j i n a t a ś m i e p e r f o r o w a n e j
T —634 G36
OSjisek I 1 Oßjtsek 1 5ß se k R y s. 14. I m p u l s y o p ó ź n i o n e
N a w y k o n a n ie ro z k a z u s k ła d a się w y k o n a n ie k ilk u ta k tó w w y s tę p u ją c y c h w k o le jn o ś c i o d p o w ie d n ie j d la d a n e g o ro z k a z u .
G łó w n e t a k t y
T a k t c z y ta n ia k o d u ro z k a z u K:
K31 v— K32 K33
— KJ5
—v —
C z y ta n ie d o k o n u je się iw ediug a d r e s u , k tó r y z n a jd u je się w r e j e s t r a c h ro z k a z ó w lu b a d re s ó w b ą d ź w s u m a to rz e . I m p u ls K J1 p o w o d u je z w ró c e n ie s ię do p a m ię c i o p e r a c y jn e j. I m p u ls K J5 p o w o d u je p rz e jś c ie do w y k o n a n ia n a s tę p n e g o ta k tu n ie z b ę d n e g o d la r e a liz a c ji ro z k a z u .
T a k t in d e k s o w a n ia a d r e s ó w — IN D :
BIJ?
—y — B132 B1J5
y
W ta k c ie d o k o n u je się c z y ta n ie z a w a r to ś c i k o m ó r k i in d e k s o w e j i d o d a n ie je j do a d re s ó w .
T a k t b a z o w a n ia p ie r w s z e g o a d r e s u — B I:
JND31 JN032 3hB35
_ v _
W ta k c ie d o k o n u je się c z y ta n ie b a z y w e d łu g n u m e r u w s k a z a n e g o w ro z k a z ie d la p ie r w s z e g o a d r e s u i d o
d a n ie je j do o d p o w ie d n ie j części p ie r w s z e g o a d re s u .
