Autokreacja małżonków bezdzietnych jako warunek otwarcia się na rodzicielstwo adopcyjneotwarcia się na rodzicielstwo adopcyjne

Całościowo ujmowana autokreacja małżonków doświadczających niezamie-rzonej bezdzietności jest mentalną i duchową pracą nad sobą, związaną z ich samokształtowaniem się do wielowymiarowego rodzicielstwa adopcyjnego. Jej znaczenie ujawnia się na długo przed nawiązaniem relacji rodzicielskiej z pozba-wionym rodziny dzieckiem. Oznacza to, że małżonkowie podejmują autokreację do rodzicielstwa jeszcze przed sytuacją, w której będą mogli uzyskać pierwsze in-formacje o dziecku w ramach prowadzonej w ośrodku adopcyjnym procedury do-boru rodziców dziecku. Autokreacja ujmowana całościowo jest bowiem procesem złożonej, wieloaktowej pracy nad sobą, prowadzącym małżonków do samookreś-lenia się wobec rodzicielstwa adopcyjnego i wypracowania nowej koncepcji włas-nego rodzicielstwa. W jej centrum sytuuje się osobowy kontekst antycypowanej relacji z dzieckiem jako przestrzeni istotnego egzystencjalnie spotkania.

Autokreacja do rodzicielstwa adopcyjnego rozpoczyna się już na etapie pre-parentalnym. Rozpatrywana w ujęciu całościowym przejawia się ona we wszyst-kich tworzących ją komponentach: samorealizacyjnym i samotranscendentnym, transformatywnym uczeniu się biograficznym, autoformacyjnym kierowaniu roz-wojem osobowym oraz samokształtowaniu ja rodzica adopcyjnego w horyzoncie agatologicznym i aksjologicznym.

1. Samorealizacja małżonków rozumiana jako „ewolucja od” oznacza trans-gresyjne wychodzenie poza granicę doświadczenia niepłodności biologicznej i niepowodzenia prokreacyjnego, poprzez które opisują samych siebie, relację i miłość małżeńską, sens dążenia do spełnienia egzystencjalnego we wspólnocie małżeńskiej. Oznacza spontaniczne, nierzadko dość chaotyczne i wykluczające się, próby przezwyciężania włas nych słabości i niemocy łączonych z doświadcze-niem niepowodzenia prokreacyjnego. Autokreacja małżonków wyraża się w orien-tacji myślenia i działania wychylonemu ku przyszłości w intencji przeobrażania nieakceptowanego przez nich aktualnego stanu rzeczywistości małżeńskiej. Transgresyjne wychodzenie poza granice prokreacyjnej bezsilności może prowa-dzić małżonków do poszukiwania różnych, czasami przeciwstawnych projektów życia indywidualnego i małżeńskiego (por. Szulakiewicz, 2010, 11–12). Mogą one łączyć dotychczasowe strategie rozwiązania problemu niepłodności, polegają-ce na kontynuowaniu terapii medycznej, z nowymi, zakładającymi diametralną korektę wizji przyszłości małżeńskiej. Nowe spojrzenie może się wiązać z po-szukiwaniem, atrakcyjnych w odczuciu małżonków, alternatyw dla rodzicielstwa biologicznego lub rodzicielstwa jako takiego. W pierwszym przypadku ujawniają się różne możliwości przeobrażania rzeczywistości małżeńskiej w rodzinną, utoż-samiane z całym spektrum wariantów rodzicielstwa, począwszy od rodzicielstwa adopcyjnego, przez formy opieki zastępczej, po rodzicielstwo quasi-adopcyjne. W drugim przypadku ujawniają się nowe projekty włas nego życia, nakreślające niebrane dotąd pod uwagę perspektywy realizowania się, bo niezwiązane z ro-dzicielstwem. Co więcej, bazują one na radykalnej zmianie priorytetów życiowych

małżonków, wykluczających dążenie do spełnienia w rodzicielstwie, traktowanym jako zamknięty etap biograficzny.

Samorealizacja jest twórczą aktywnością małżonków urzeczywistniającą się w formie otwierania się na nowe możliwości kierowania i przeżywania włas-nego życia oraz angażowania się w realizację oryginalnych projektów życiowych. W tym wirze zamierzonych zmian powiązanych z nieoczekiwanymi zdarzeniami życiowymi, kształtującym nowe doświadczenia biograficzne, może cały czas tlić się pragnienie powrotu myślenia o rodzicielstwie. Może je wyzwolić oczekiwane lub niespodziewane wydarzenie – sukces prokreacyjny małżonków, przywraca-jący w ich życiu priorytetowe znaczenie projektowi rodzicielstwa biologicznego, bądź też silnie przeżyte przez małżonków wydarzenie rodzicielstwa biologicznego lub adopcyjnego innych znaczących dla nich osób. W tej jednak sytuacji trans-gresyjne wychodzenie małżonków poza włas ne słabości, ograniczenia i niemoc wiąże się z otwarciem się na nowe doświadczenie łączone z odkrywaniem atrak-cyjnych stron rodzicielstwa adopcyjnego. W tej sytuacji autokreacja małżonków, ujawniająca się w formie ich samorealizacji, może mieć charakter niezamierzony, współkształtowany przez różne ich decyzje i działania, a także przypadkowe zda-rzenia i oddziaływania środowiskowe, które ostatecznie skłaniają małżonków do nadania im jakichś znaczeń w prospektywnym odniesieniu do włas nej biografii. Ów namysł jest wtórny wobec biegu zdarzeń życiowych, które go wywołały. Jeśli jednak zaistnieje w świadomości małżonków, ma moc przeobrażania ich życia, i w tym sensie zyskuje znaczenie autokreacyjne. Otwarcie się na rodzicielstwo adopcyjne zachodzące na podłożu samorealizacyjnym jest stworzeniem nowej jakości w życiu małżonków, będącej konstruktywnym wyjściem poza bezsilność wobec doświadczenia włas nej niepłodności biologicznej.

Twórcze transgresje małżonków, trwających przy postanowieniu spełnienia się w rodzicielstwie, mogą ujawniać się w różnych kierunkach i na różnych płasz-czyznach ich aktywności. Zwykle zakładają wielotorową i jednoczesną realizację działań podejmowanych jednorazowo lub długofalowo, które obejmują różne for-my terapii medycznej, mającej na celu przywrócenie zdolności do prokreacji, tera-pii paramedycznej, praktyk religijnych lub parareligijnych, a także różne sposoby wkraczania w rzeczywistość rodzicielstwa adopcyjnego. Wielotorowość i jedno-czesność działań transgresyjnych małżonków wiąże się wówczas z niedookreś-lonym podłożem aksjologicznym koncepcji włas nego rodzicielstwa, przekładają-cym się na niesprecyzowaną strategię jego osiągania.

2. Samotranscendencja małżonków, rozumiana jako „ewolucja do”, jest ja-kościowo odmiennym od transgresyjnego sposobem przekraczania siebie, pole-gającym na uznaniu i uwewnętrznieniu wartości osoby, które prowadzi do głębo-kiego przewartościowania sposobu myślenia o włas nej płodności, prokreacji oraz rodzicielstwie. Tak rozumiane przekraczanie siebie polega bowiem na mentalnej i duchowej transformacji małżonków, którzy rodzicielstwo zaczynają postrzegać w szerszej perspektywie, przekraczającej rozumienie rodzicielstwa wyłącznie jako dar przekazywania życia drugiemu człowiekowi. W żadnej mierze nie depre-cjonując tego daru, dostrzegają w warstwie duchowej wartość zrodzenia z siebie osoby. W tym znaczeniu myślenie o rodzicielstwie przekracza granicę prokreacji

(por. Chudy, 2009a, 164–165). Ta głęboka transformatywna wewnętrzna przemia-na polega przemia-na afirmatywnym odniesieniu się małżonków do włas nej egzystencji, którego istotą jest nadawanie znaczenia poszczególnym jej wymiarom: biologicz-nemu i psychologiczbiologicz-nemu, z perspektywy jej wymiaru duchowego (noologiczne-go). Transcendentalne przekraczanie siebie wiąże się więc z mentalnym i du-chowym uwalnianiem się od jednowymiarowości myślenia o włas nej egzystencji jako osoby ludzkiej, a tym samym uwalnianiem się od redukcyjnego traktowania włas nego rodzicielstwa. Przyjęcie takiej szerokiej perspektywy interpretacyjnej zasadniczo zmienia ich stosunek do rodzicielstwa biologicznego i adopcyjnego widzianego z perspektywy osobowej relacji rodzicielskiej. Wzbudza tym samym gotowość małżonków do zwrócenia się ku dziecku jako osobie, przewyższającą wszelkie ograniczenia i bariery związane z bio-psychicznymi i społeczno-kultu-rowymi uwarunkowaniami realiów jego życia. Transcendentalne przekraczanie siebie prowadzi małżonków do pełnej afirmacji godności osobowej dziecka oraz uzdalnia ich do powierzenia siebie w darze bezwarunkowej miłości i zarazem przyjęcia daru miłości od dziecka.

Autokreacja małżonków ujmowana w formie ich samotranscendencji jest wewnętrznie uporządkowanym, zamierzonym, dokonywanym z perspektywy wy-miaru noologicznego odkrywaniem znaczeń doświadczeń wypełniających rze-czywistość rodzicielstwa adopcyjnego: niepłodności biologicznej, niepowodzenia prokreacyjnego, niezamierzonej bezdzietności, budowania relacji rodzicielskiej, aktu adopcji dziecka, współtworzenia rodziny adopcyjnej oraz rozbudzania w so-bie bezwarunkowej miłości rodzicielskiej. W tym kontekś cie autokreacja jest aktywnym, twórczym, przełamującym mentalne bariery i duchową ospałość dą-żeniem ku rodzicielstwu adopcyjnemu, którego rozumienie jest kształtowane na podstawie wartości osoby, rozpoznawanych na najwyższych poziomach modal-ności w hierarchii M. Schelera. Wówczas autokreacja do rodzicielstwa adopcyj-nego jest procesem ich duchowego wzrastania, począwszy od etapu preparen-talnego przez wszystkie jego dalsze odsłony na etapie parentalnym. Proces ten rozwija rozumienie przez małżonków złożonych aspektów składających się na specyfikę tej formy rodzicielstwa w kontekś cie związanego z nią egzystencjal-nego wyzwania, nowej szansy i zarazem potencjalegzystencjal-nego ryzyka niepowodzenia. Jest drogą kształtującą ich stosunek do tej formy rodzicielstwa, utwierdzającą ich w przeświadczeniu o tym, że nie należy jej traktować jako mniej wartościowej alternatywy dla rodzicielstwa biologicznego, lecz jako równowartościową, choć jakościowo odrębną, rzeczywistość stawania się i spełniania w rodzicielstwie. Transcendentalne przekraczanie siebie otwiera zatem przed małżonkami nową perspektywę, w której rodzicielstwo adopcyjne staje się równie wyjątkowym i nie-powtarzalnym doświadczeniem życiowym, o nieprzemijającym znaczeniu osobo-twórczym i sensoosobo-twórczym.

3. Uczenie się biograficzne małżonków ujawnia potrzebę autorefleksyjnego odniesienia się do trudnych doświadczeń związanych z niepowodzeniem prokre-acyjnym. Celem tego odniesienia się jest nadanie im znaczeń pomocnych w bu-dowaniu swoistego pomostu biograficznego pomiędzy tymi treściami biograficz-nymi, które małżonkowie łączą z osobistą porażką na drodze do rodzicielstwa biologicznego, a projektowanymi rozstrzygnięciami w tym zakresie. Biograficznie

nacechowane myślenie małżonków jest ważnym aspektem całożyciowego proce-su ciągłego samopoznawania i samorozumienia, na podstawie którego możliwe jest rozpoznawanie aktualności znaczeń różnych doświadczeń biograficznych i ewentualnego ich reinterpretowania w świetle nowych doświadczeń i rysujących się perspektyw. Wspomniane myślenie pozwala małżonkom intelektualnie odno-sić się do włas nych pragnień i wizji, oczekiwań, rozczarowań i nadziei ujawnia-jących się podczas różnych ważnych dla nich wydarzeń biograficznych. Nie jest to wszakże niemające znaczenia wspominanie tego, co było, lecz intelektualna praca nad sobą, mająca na celu wychwycenie rzeczywistych motywów włas nego działania na różnych etapach drogi do rodzicielstwa, uwidaczniających się zmian w tym zakresie, oraz zderzenie ich z aktualnie definiowanymi potrzebami i ocze-kiwaniami dotyczącymi rodzicielstwa. Tak rozumiana praca nad sobą, a może raczej praca ze sobą i dla siebie, jest konieczna dla rozbudzania chęci do myśle-nia prospektywnego, uzdalmyśle-niającego małżonków do intencjonalnego kierowamyśle-nia włas ną biografią. Taka sytuacja ma znaczenie nie tylko rozpoznawane w sferze intelektualnej i emocjonalnej, ale też wolicjonalnej. Rozważając różne nieciągło-ści i perturbacje ujawniane w doświadczeniach biograficznych, mają świadomość przebytej dotychczas drogi, tego, kim i jakimi byli na różnych jej etapach, oraz tego, kim i jakimi uznają, że są obecnie, dzięki temu zachowują wewnętrzny spo-kój. Pozwala im to kontrolować włas ne reakcje i poczynania w odniesieniu do nowych zdarzeń i sytuacji, istotnych z punktu widzenia dążenia do realizowania się w rodzicielstwie. Myślenie prospektywne traktowane jako namysł biograficzny nad sensownością włas nych celów, planów i konkretnych działań tworzy małżon-kom pole do realistycznego antycypowania możliwych zdarzeń i zarazem roztrop-nego projektowania dalszych etapów włas nej drogi do rodzicielstwa.

Transformatywne uczenie się biograficzne małżonków staje się szczególnie istotne w sytuacji granicznej, w której perspektywa rodzicielstwa biologicznego nie jest już racjonalna i trzeba rozstrzygnąć kwestię ustosunkowania się do innej jego formy, rodzicielstwa adopcyjnego. Transformatywny charakter uczenia się może odegrać istotną rolę w takim trudnym dla małżonków intelektualnie i emocjonalnie momencie życiowym. Zakłada bowiem otwartość na intelektualne rozpoznawanie znaczeń związanych z (nie)płodnością, prokreacją i rodzicielstwem biologicznym i adopcyjnym z różnych perspektyw znaczeniowych, których małżonkowie nie brali w ogóle pod uwagę lub wprost je odrzucali. Transformatywność uczenia się ujawnia się w tym kontekś cie jako źródło inspiracji myślenia o sobie i koncepcji włas nego rodzicielstwa w nowych zupełnie kategoriach znaczeniowych. Skłania-ją one małżonków do swobodnych interpretacji znaczeń związanych z treściami antycypowanych doświadczeń biograficznych, odpowiadających różnym warian-tom włas nej drogi do rodzicielstwa. Świadomość wielowariantowości kierowania włas ną biografią w odniesieniu do kluczowego dylematu w sytuacji granicznej pogłębia ich wiedzę na temat tego, jakie trudności, przeszkody i bariery dostrze-gają w sobie, zakładając możliwość rodzicielstwa adopcyjnego. Takie zmaganie się ze sobą małżonków siłą rzeczy realizowane jest na podłożu dotychczasowych doświadczeń biograficznych, wyobrażeń siebie jako rodzica wkomponowujących się we włas ną biografię, a także biografie bliskich małżonkom osób. Odrzucenie

modelu rodzicielstwa mocno wrośniętego w ogólne wyobrażenie włas nej biografii i wybór innego jego wariantu (rodzicielstwa adopcyjnego) jest trudnym dla nich doświadczeniem. Ważne w tym kontekś cie są zasoby wiedzy biograficznej mał-żonków, ich refleksyjność i otwartość na rekonstruowanie struktur biograficznych, zdolność do uczenia się z włas nej biografii, a także z biografii innych osób, które doświadczyły rodzicielstwa adopcyjnego.

Transformatywne uczenie się biograficzne małżonków stanowi istotny aspekt autokreacji do rodzicielstwa adopcyjnego na etapie preparentalnym. Tak rozu-miane uczenie się małżonków pełni ważną funkcję w rozwijaniu coraz bardziej rozbudowanych narracji biograficznych, ujawniających mentalne wkraczanie mał-żonków w obcą im jeszcze rzeczywistość rodzicielstwa adopcyjnego i budowanie zrębów nowej tożsamości – rodzica adopcyjnego. Wiąże się więc z wewnętrzną przemianą małżonków, wyrażającą się w przejściu od projektowania włas nej bio-grafii zorientowanej na rodzicielstwo biologiczne do jej projektowania zorientowa-nego na rodzicielstwo adopcyjne.

4. Autoformacja małżonków doświadczających niezamierzonej bezdzietności jest ważnym komponentem całościowo ujmowanej autokreacji do rodzicielstwa adopcyjnego. Wiąże się ona z mentalną i duchową przemianą małżonków podej-mujących intencjonalny wysiłek rekonstruowania włas nej aksjosfery na podłożu otwierania się na nowe rozumienie wartości rodzicielstwa biologicznego i rodzi-cielstwa adopcyjnego. Autoformacja małżonków zakłada zmianę perspektywy odnoszenia się do wizji włas nego rodzicielstwa, która dokonuje się na podłożu aksjologicznym. Zakłada zatem dobrowolny wybór nowych znaczeń wartości związanych z rodzicielstwem i rodziną, utożsamiany z dążeniem do ich uwew-nętrznienia. Zarysowuje się podstawowe znaczenie rozpoznawanej przez mał-żonków wolności włas nego wyboru dotyczącego wartości rodzicielstwa, a więc jego rozumienia i uwewnętrznienia. W tym kontekś cie szczególnego znacze-nia nabiera ich osobiste odniesienie się do wartości rodzicielstwa adopcyjnego w świetle rodzicielstwa biologicznego oraz jej usytuowanie w porządku hierar-chicznym indywidualnej aksjosfery. Nadanie tej wartości wysokiego statusu prze-kłada się na gotowość małżonków do projektowania dalszej drogi ku rodzicielstwu adopcyjnemu.

Świadomość wolności wyboru tej wartości wiąże się z dobrowolnością przyjęcia lub odrzucenia wizji rodzicielstwa adopcyjnego. Wówczas jednak, gdy następuje dobrowolne skierowanie wysiłków małżonków na tę formę realizowania się w rodzicielstwie, odsłania się w pełni ich odpowiedzialność za jakość ich bycia i stawania się rodzicami adopcyjnymi. Kierowanie się uwewnętrznioną wartością rodzicielstwa adopcyjnego w dobrowolnym wyborze włas nej wizji rodzicielstwa zakłada świadomość konieczności mentalnej i duchowej pracy nad sobą i zara-zem wolę angażowania się w nią. Dobrowolność wyboru rodzicielstwa adopcyj-nego z istoty swej nie jest przez nikogo narzucona małżonkom, a więc to, jak się do nowego etapu w myśleniu o włas nym rodzicielstwie przygotują i jakimi będą w przyszłości rodzicami adopcyjnymi, zależy od nich samych. Autoformacja małżonków jest intensywną i w zasadzie nigdy niekończącą się pracą nad sobą na każdym etapie rodzicielstwa. Wyraża się w niej intencjonalne zwrócenie się

małżonków ku rodzicielstwu adopcyjnemu, które oznacza ich angażowanie się w samodoskonalenie do kompetentnego odnalezienia się w rzeczywistości rodzi-cielstwa adopcyjnego.

Autoformacja małżonków, rozpatrywana w świetle całościowo ujmowanej au-tokreacji do rodzicielstwa adopcyjnego, nie koncentruje się na perfekcjonistycz-nym doskonaleniu wybranych ich cech osobowych, lecz na odkrywaniu siebie, sensu włas nego życia poprzez zwrócenie się ku drugiemu człowiekowi, osobie dziecka. Takie perfekcjorystyczne nastawienie małżonków jest utożsamiane z ich

wychyleniem się ku dziecku, kierowaniem się jego bezwarunkową akceptacją

jako osoby ludzkiej i miłością rodzicielską przeżywaną w przestrzeni ich osobo-wego spotkania z dzieckiem. Autoformacja małżonków rozważających rodziciel-stwo adopcyjne jest drogą wyzwalającą ich z egocentrycznego postrzegania sie-bie w relacji z dzieckiem. Co więcej, zorientowana na etyczny charakter wartości rodzicielstwa, tak biologicznego, jak i adopcyjnego, utwierdza ich w gotowości dostrzegania dobra dziecka w perspektywie dobra włas nego. Wzbudza w nich gotowość myślenia o dobru dziecka w taki sposób, że nie jest ono przeciwsta-wiane ich dobru włas nemu, lecz traktowane jako z nim integralnie powiązane. Tak rozumiane wychylenie małżonków ku dziecku wymaga od nich nieustannego samokształtowania inicjowanego dokonywanymi wyborami w horyzoncie agato-logicznym i aksjoagato-logicznym, urzeczywistnianymi w ich świadomie i odpowiedzial-nie podejmowanych czynach. Pierwszoplanowym celem ich autoformacji odpowiedzial-nie jest w tym kontekś cie jakaś wyobrażona wizja włas nej doskonałości, lecz dbałość o włas ny rozwój, motywowany troską o właściwe wspieranie drugiego człowieka (współmałżonka i dziecko) w jego dążeniu do harmonijnego rozwijania włas nych potencjalności osobowych. Autoformacja małżonków łączy się w szerokim planie ich aktywności skierowanych na rodzicielstwo adopcyjne z całożyciowym dąże-niem do osobowej dojrzałości.

Myślenie o wychowaniu jako o wzajemnym obdarowywaniu się człowieczeń-stwem rodziców i dziecka, czy też afirmatywnym i zarazem wspierającym uczestni-czeniu w tajemnicy istnienia drugiego człowieka, odsłania znaczenie autoformacji małżonków. Ich autoformacja ma w tym kontekś cie sens wówczas, gdy jest wi-dziana w perspektywie drugiego człowieka i ze względu na niego. Wiąże się więc z intencjonalnym przygotowywaniem się do wejścia w rzeczywistość osobowej relacji z dzieckiem, ujmowanej jako przestrzeń aktywności wychowawczej i opie-kuńczej. Autoformacja małżonków nie jest więc utożsamiana z pielęgnowaniem w sobie natury narcyza, który w miarę nabywanego przeświadczenia o włas nej doskonałości utwierdza się w egocentrycznym nastawieniu do świata, lecz z roz-wijaniem w sobie natury myślącego o innych i kierującego się miłością do innych altruistycznie rozbudzonego realisty. Ogniskuje się ona wokół agosu, rozumiane-go za Kunowskim – jako siła prowadząca do samoopanowania siebie i wzrasta-nia duchowego, a więc siła wspierająca włas ny rozwój, wznosząca małżonków ponad popędy biosu i przeciętność ethosu grupowego (Kunowski, 1997, 175).

Autoformacyjne samokształtowanie małżonków jest w tym kontekś cie ukie-runkowane na podejmowanie wysiłku przekraczania samych siebie, włas nych wad i słabości ku temu, co nadaje ich życiu sens, co w skali ich życia jest niezmienne

i autoteliczne – ku miłości rodzicielskiej. Niejako wtórne staje się wówczas to, czy spełnienie tej miłości będzie się realizować w rzeczywistości rodzicielstwa biologicznego, czy adopcyjnego. Pierwotna staje się bowiem możliwość doświad-czania obecności dziecka, które obdarzają darem miłości rodzicielskiej. Osobowa autoformacja małżonków wiąże się więc z kształtowaniem gotowości do integral-nego charakteru wychowania dziecka, którego celem jest wzbudzenie w nim woli dążenia do dojrzałości osobowej. W tym właśnie przejawia się sens autoformacyj-nej pracy nad sobą jako uzdalniającej rodziców do wnoszenia istotnych egzysten-cjalnie wartości do życia dziecka (por. Wajsprych, 2008, 94–107).

Autoformacja jest ciągłą pracą nad sobą małżonków przygotowującą ich do świadomego i odpowiedzialnego wejścia w trudną rzeczywistość bycia rodzicem adopcyjnym. Ma to znaczenie, z jednej strony, w sytuacji przełamywania barie-ry obcości w relacji z dzieckiem, zmierzenia się z jego historią życia, trudnymi doświadczeniami życiowymi, a nawet traumami związanymi z niegodziwym jego traktowaniem, a z drugiej strony wiąże się z kształtowaniem kompetencji wycho-wawczych i opiekuńczych, koniecznych do umiejętnego reagowania na trudne sy-tuacje wynikające z adaptacji dziecka do realiów nowej rodziny, budowania z nim wspólnego języka i porozumienia, umacniania z nim więzi emocjonalnej, współ-kształtowania zrębów nowej wspólnoty rodziny adopcyjnej i związanej z nią nowej tożsamości rodzica i dziecka adopcyjnego. Praca autoformacyjna małżonków po-zwala im w pełni uchwycić wagę odpowiedzialności za wychowawcze i opiekuń-cze wspieranie jego rozwoju oraz duchowego wzrastania.

5. Samokształtowanie ja rodzica adopcyjnego małżonków, zachodzące w ho-ryzoncie agatologicznym i aksjologicznym, wiąże się z doświadczeniem dramatu egzystencjalnego, w którego centrum ujawnia się dylemat wyboru dobra lub zła w relacji z drugim człowiekiem (dzieckiem). Perspektywa agatologiczna odsła-nia ważność etyczną wyboru dobra lub zła rozumianego w wariancie radykalnym – jako zanegowanie dobra, opowiedzenie się przeciwko dobru, a w wariancie relatywnym – jako przedłożenie jednego dobra nad drugie czy też afirmowanie jednego dobra kosztem odrzucenia innego. Wspomniany dylemat wyboru dobra jest wyzwaniem, przed którym małżonkowie nie mogą się uchylić na drodze ich osobowej autokreacji do rodzicielstwa adopcyjnego. Sprzeniewierzenie się dobru dziecka nie oznacza tylko i wyłącznie zamierzonego działania na szkodę dziecka, jest także sprzeniewierzeniem się włas nemu dobru małżonków. Choć nie zawsze musi to wydawać się oczywiste w momencie aktu rozstrzygania. Dramat egzy-stencjalny, którego doświadczają, wyraża się bowiem w subtelnych aspektach