Biblioteki amerykańskie

1.5.2.4.1. Mississippi Digital Library

Mississippi Digital Library²²¹ (MDL) to stanowa biblioteka cyfrowa, współtworzona przez instytucje stanu Mississippi: biblioteki akademickie i publiczne, archiwa, muzea i towarzy-stwa społeczne i naukowe. Skoncentrowana jest na gromadzeniu i udostępnianiu kulturowych i historycznych zasobów piśmienniczych i multimedialnych stanu, adresując je szczególnie do naukowców całego świata. MDL zrzesza obecnie 48 instytucji, oferując im dwie bezpłatne opcje współpracy – utrzymywanie lokalnej kolekcji, która może być włączona do MDL na zasadzie agregacji metadanych lokalnej kolekcji (poprzez protokół OAI-PMH) lub poprzez

218¿Qué es mdC? Memoria digital de Canarias. [Dostęp 13 czerwca 2020]. Dostępny w Internecie: https://

mdc.ulpgc.es

219Archivo de literatura oral de Canarias Maximiano Trapero. Memoria digital de Canarias. [Dostęp 13 czerwca 2020]. Dostępny w Internecie: https://mdc.ulpgc.es/cdm/landingpage/collection/asmtloc

220Archivo histórico de la Real Sociedad Económica de Amigos del País de Gran Canaria. Memoria digital de Canarias. [Dostęp 13 czerwca 2020]. Dostępny w Internecie: https://mdc.ulpgc.es/cdm/landingpage/collec-tion/AHRSEAPGC

221Mississippi Digital Library. [Dostęp 13 czerwca 2020]. Dostępny w Internecie: https://msdiglib.org

umieszczenie zasobów bezpośrednio na platformie MDL. Każda instytucja może wybrać wariant, posługując się opublikowanym porównaniem korzyści i kosztów²²², samodzielnie też odpowiada za ustalenie prawnego statusu dokumentów. Warunkiem publikacji w MDL jest status partnera, którym może być jedynie instytucja z tego stanu. Kolekcje prywatne i organi-zacji niezrzeszonych mogą być zamieszczane w MDL jedynie za pośrednictwem partnerów.

MDL jest zarządzana przez dyrektora, wicedyrektora, koordynatora oraz radę doradczą, będących jednocześnie pracownikami instytucji partnerów. Serwis MDL wyróżnia się wyjąt-kową dbałością o sieć partnerów, ich wspieranie, nagradzanie i pozyskiwanie nowych zasobów. Na głównej stronie zamieszczona jest informacja o „Cultural Heritage Digitization Awardee” – corocznej nagrodzie za digitalizację dziedzictwa przyznawaną instytucji lub organizacji stanowej, chcącej włączyć wartościowe zbiory do zasobu biblioteki. Nagroda to usługa digitalizacji tej kolekcji w wymiarze 80 godzin, techniczne szkolenie wspierające udział w digitalizacji (nazewnictwo i struktura plików, najlepsze praktyki i zasady oraz ochrona zasobów cyfrowych), przekazanie cyfrowego zasobu – kopii wszystkich plików wzorcowych i prezentacyjnych laureatowi oraz status partnera MDL z zamieszczeniem kolek-cji w jej zasobach.

Również na stronie głównej oferowane są usługi dla wszystkich partnerów: bezpłatny hosting zasobów (jednakże MDL przechowuje jedynie pliki prezentacyjne i metadane, pliki archi-walne są zachowywane lokalnie przez partnerów), trening kompleksowej ścieżki digitaliza-cyjnej – od pomysłu do udostępnienia w sieci, usługi digitalizacji zbiorów poprzez realizację wspólnych projektów oraz udostępnienie działu informacji i dobrych praktyk²²³, obejmują-cego: zasady wykorzystania zasobów MDL, wymagania wobec partnerów (polityka rozwoju kolekcji, mechanizm przesyłania zasobów, tworzenia i szablonu metadanych) oraz informacji i szablonów dotyczących oznaczania praw autorskich, standardów digitalizacji, trwałości formatów plików, dziennika digitalizacji i jej przebiegu. Praktycznie każda pozycja zawiera link do instrukcji. Na stronie zamieszczono też listę kontrolną dla instytucji chcących zostać partnerami MDL oraz formularz aplikacyjny.

222Using the Mississippi Digital Library (MDL) for digital collections versus hosting them locally. Mississippi Digital Library. [Dostęp 13 czerwca 2020]. Dostępny w Internecie: https://static1.squarespace.com/static/

5bfdb2ce372b9657614df466/t/5c6336011905f493a81a08e2/1550005761356/

Using_the_Mississippi_Digital_Library.pdf

223Resources. Mississippi Digital Library. [Dostęp 13 czerwca 2020]. Dostępny w Internecie: https://

msdiglib.org/resources

Sam zasób MDL jest podzielony wyłącznie na kolekcje według instytucji partnerskich.

Dostępne jest wyszukiwanie proste oraz złożone, z możliwością wskazania typu dokumentu (czasopism, książka, dźwięk, film etc.) z ograniczeniem czasowym oraz podstawowymi atrybutami (autor, tytuł, data wydania, język). MDL publikuje dokumenty w prostych forma-tach graficznych (JPEG, PDF) bez rozpoznania tekstu.

1.5.2.4.2. Minnesota Digital Library

Współtwórcami Minnesota Digital Library²²⁴ (MDL2) są organizacje dziedzictwa kulturo-wego całego stanu: biblioteki, muzea, archiwa i towarzystwa historyczne. MDL2 zapewnia także szerokie wsparcie dla instytucji i organizacji pragnących włączyć się w digitalizację.

Obecnie bibliotekę współtworzy 197 podmiotów, udostępniając bezpłatnie ponad 55 tys.

obiektów: dokumentów piśmiennictwa i mówionych. Organizacyjnie jest ona definiowana jako usługa organizacji Minitex – sieci bibliotek akademickich, publicznych, federalnych i specjalnych finansowanej przez stan Minnesota, a zarządzanej przez uniwersytet stanowy.

MDL2 została zapoczątkowana w 2003 roku, a jej „projektem założycielskim” był „Minne-sota Reflections”²²⁵, rejestrujący dziedzictwo kulturowe małych instytucji, które ubiegają się w drodze konkursu o skanowanie ich najcenniejszych kolekcji. MDL2 pokrywa koszty skano-wania, a kopia cyfrowego zasobu jest przekazywana instytucji, której wkładem jest opracowa-nie metadanych, dzięki czemu są one bardzo rozbudowane i szczegółowe. W bazie zasobów tej kolekcji MDL2 przygotowała „Primary Source Sets”²²⁶ – „Podstawowe zestawy źródeł”

[tłum. aut.] – dla nauczycieli, dotyczące tematów z historii stanu, złożone z zeskanowanych dokumentów, omówień, linków do innych zasobów w sieci oraz przewodnika dydaktycznego z pytaniami i zadaniami do prowadzenia zajęć lekcyjnych. Innym projektem jest „Minnesota’s Immigrants”, projekt historii mówionej, której dźwiękowe i filmowe nagrania dokumentują długą tradycję imigracji do stanu.

MDL2 publikuje materiały pomocne w prowadzeniu digitalizacji i opracowaniu cyfrowych zbiorów – dotyczą one metadanych, transkrypcji dla historii mówionej, regulacji statusu prawnego dokumentów, technik digitalizacji oraz objaśnienia raportów Google Analytics,

224Minnesota Digital Library. [Dostęp 15 czerwca 2020]. Dostępny w Internecie: https://mndigital.org

225Contribute to Minnesota Reflections. Minnesota Digital Library. [Dostęp 15 czerwca 2020]. Dostępny w Inter-necie: https://mndigital.org/get-involved/contribute-minnesota-reflections

226Primary Source Sets. Minnesota Digital Library. [Dostęp 15 czerwca 2020]. Dostępny w Internecie: https://

mndigital.org/projects/primary-source-sets

które są raportowane instytucjom współtworzącym²²⁷. MDL2 także wspiera praktycznie kooperantów poprzez program użyczania dwóch stanowisk do digitalizacji²²⁸ bibliotekom, towarzystwom historycznym i innym organizacjom. MDL2 zachęca do wykorzystywania wypożyczonych stanowisk do organizacji imprez i warsztatów dla lokalnych społeczności.

Dodatkowym wsparciem integracyjnym i edukacyjnym dla uczestników MDL2 są doroczne spotkania w formie jednodniowej konferencji, na której partnerzy mogą wymienić się doświadczeniami i zaprezentować własne projekty.

Wyszukiwanie zasobów odbywa się poprzez kolekcje projektowe. MDL2 przechowuje piśmiennictwo, ikonografię, dźwięki, filmy, a także obiekty 3D. Po rozwinięciu opisu obiektu jest on także lokalizowany na mapie stanu.

1.5.2.4.3. Digital Library of Appalachia

Digital Library of Appalachia (DLA) stanowi przykład międzystanowej BC o charakterze regionalnym, odwołującej się do rozległego, kulturowego regionu USA. Nazwa regionu związana jest z górskim pasmem Appalachów (rozciągającym się od amerykańskiej Alabamy, aż do kanadyjskiej Nowej Fundlandii i Labradoru), jednakże jego granice obejmują jedynie południowy i środkowy obszar Appalachów, to jest 13 stanów i 420 powiatów od północno-wschodniej części stanu Missisipi do południowej części stanu Nowy Jork, zamieszkały przez ok. 25 mln ludzi. Strona DLA nie zawiera praktycznie informacji o niej samej z wyjątkiem adnotacji informującej, że zapewnia ona dostęp do materiałów archiwalnych i historycznych związanych z kulturą południowego i środkowego regionu Appalachów, a zawartość DLA pochodzi ze zbiorów bibliotek członków Appalachian College Association – stowarzyszenia 35 szkół zlokalizowanych w centralnej części Appalachów w Kentucky, Północnej Karolinie, Tennessee, Wirginii i Wirginii Zachodniej. Jego działalność ma mocny wydźwięk prospo-łeczny – szkoły szczególnie wspierają studentów z rejonów dotkniętych trudnościami gospo-darczymi.

Zasoby DLA są podzielone na kolekcje, m.in.: Środowisko kulturowe, Życie codzienne i zwyczaje, Edukacja, Literatura, Muzyka itp. i zawierają zarówno dokumenty piśmiennicze, ikonograficzne, jak i multimedialne. Teksty dokumentów nie są rozpoznane, a zasoby można

227Standards & Best Practices. Minnesota Digital Library. [Dostęp 15 czerwca 2020]. Dostępny w Internecie:

https://mndigital.org/standards-best-practices

228Scan for Keeps. Minnesota Digital Library. [Dostęp 15 czerwca 2020]. Dostępny w Internecie: https://mndigi-tal.org/projects/scan-keeps

przeszukiwać według posiadających je szkół, twórcy, daty powstania, formatu oraz przed-miotu. System jest obsługiwany przez chmurowy system CONTENTdm²²⁹, udostępniany przez OCLC (Ohio College Library Center), organizację świadczącą usługi bibliotekom na całym świecie.