CYNADRY● lm anat. ‘nerki – narządy wewnętrzne’ Mąż tu to umar od cynadrów K02Kar250
[Dlp cynadruf K02Kar250]
CYNKI / CYŃKI lm ‘piegi’ Cyńki moża ud słonca, taka już twarz. [Ale] żeby piękna twarz była, nu to smarowali sia Śwt01Kar381 Ala za wiela czasu słonca i znowu odnawiaju sia te cynki K01a)Kar158 My to nazywalim jich cyńki K02Kar324 Cyńki te, w cynkach mówi na twarzach, piegasta taka twarz Wdg01Kar444 → PIEGI lm
[Mlm cy.Ki K01a)Kar158 cy.’k’i Śwt01Kar381 K02Kar324 Mslm cynkaχ Wdg01Kar444]
CYNTURIA ż → CENTURIA* ż CYPILNO n → CEPILNO n
CYPKA● ż ‘przednia część stopy wraz z palcami’ Cypki bolio od takiego chodzenia Łpt72Zda134 ♦ Chodzić na cypkach ‘chodzić na palcach, cicho’ Chodzo kułu matki na cypkach, żeby ni ubudziła sia Łpt72Zda134 → CYPY lm
[Mlp cIypka Mlm cIypKi Nlm cIypkaχ Łpt72Zda134]
CYPUN m → TIPUN* m
CYPY lm ‘przednia część stopy wraz z palcami’ W96Rie86 ♦ Na cypach chodzić ‘chodzić na palcach (skradając się), cicho’ Po cichutku, na cypach i chodu przez drzwi. Szed cicheńko na cypach W96Rie86 → CYPKA ż
[Mlm cypy Mslm cypach W96Rie86]
CYTRAMON m ‘rosyjska nazwa leku od bólu głowy’ A potem ja patrze, na tych tablietkach takie wrodzie tam składniki jak cytramon, […] zaczął on ten cytramon pić Bjw96Mar126
[M,Blp cytramIon Bjw96Mar126]
CYTRAMONIK m ‘zdr od cytramon’ [...] na tych tablietkach […] tam składniki jak cytramon wie, od bólu głowy, uo cytramonik, wie Bjw96Mar126
[Mlp cytramońik Bjw96Mar126]
CZA ndm → TRZEBA ndm
CZACHMOLIĆ SIĘ ndk ‘czochrać się, ocierać się o coś’ Na wiosna krowy wyszli i czachmolą się W96Rie86 → CZOCHAĆ SIĘ ndk
[bzk czachmolić się W96Rie86 prze3lm czachmolą się W96Rie86]
CZACHOŁ m → CZECHOŁ* m CZACZOTKA ż → CZECZOTKA* ż CZAGUN m → CZUGUN* m
CZAJ● m ‘herbata’ Ja chcen kawy, ona czaj Brs02Rie50 → HERBATA ż
[Blp čaj Brs02Rie49]
CZAJKA ż zool. ‘czarnobiały ptak, czajka’ BL82Gju227 → KNIHAUKA ż ♦ Wybierać się jak czajka za morze → WYBIERAC SIĘ2 ndk
[Mlp čajka BL82Gju227]
CZAJNY● ‘przym od czaj − herbaciany’ B32Dom216 ♦ Czajna kiełbasa → KIEŁBASA ż
[żMlp czajna B32Dom216]
CZALICZKA ż → CIELICZKA* ż CZALUŚNIK m → CZELUŚNIK* m
CZAŁY ‘dereszowaty − o maści konia’ Grzywa czarna, a sam ciemnoczyrwony, gniady, cały, tak i nazywa sie czałaja maść L13Kar370
[żMlp čałaja L13Kar370]
CZAMODAN m → CZEMODAN m
CZAPEŃKA ż ‘zdr od czapka, czapeczka’ W86Dub74
[Mlp czapeńka W86Dub74]
CZAPIAŁO n ‘rozwidlony ożóg do wyciągania garnków z pieca’ Łpt72Zda135 → CZEPIOŁA ż
[Mlp čaPiałIo Łpt72Zda135]
CZAPKA / SZAPKA● ż 1. ‘nakrycie głowy, czapka’ [...] i te, które byli tylko ich uczyli, żeby szed woźle krzyża czy kościoła, żeby szapku nie zdejmował Ikź96Mar18 Przyjechali [żołnierze] u nich takie szapki jakieś byli Nlb01Mor252; 2. ‘wierzchni snop na mendlu zboża’ Na mendlach położyli czapki W99Rie58 ♦ Na złodzieju czapka pali się ‘na złodzieju czapka gore’ L82Roj236
[Mlp czapka L82Roj236 čapka W82Tur99 čápka Wdz71Gju323 Blp šapku Ikź96Mar18 Mlm šapKi Nlb01Mor252 Blm czapki W99Rie58]
CZAPRAK* / CZURPAK m ‘czaprak, wojłok pod siodło’ W99Rie68
[Mlp czurpak W99Rie68]
CZARCICA ż ‘nieznośna, złośliwa kobieta’ Z tako czarcico nikt w zgodzie ni żyji Łpt72Zda134
[Mlp čarc’Iica Nlp čarc’Iico Łpt72Zda134]
CZAREP m → CZEREP m
CZARESZNIA ż → CZERESZNIA ż CZAREWIKI lm → CZERERWIKI *lm
CZARNAZIOM m → CZARNOZIEM m CZARNICE lm → CZERNICE lm
CZARNICZNIK m → CZERNICZNIK* m
CZARNIEŃKI ‘zdr od czarny, czarniutki’ Nu, ja nie wiem jak po polsku nazwać, szaszok mówio taki czarnieńki, kury kradnie Igl04Rut430
[mMlp czarnieńki Igl04Rut430]
CZARNIKA ż → CZERNIKA* ż
CZARNOBYL m bot. ‘piołun’ My świencili te ziółki, to razne źbierali, czarnobyl weźmisz taki, pani [...] nu to ten czarnobyl, mówio bardzo dobry jak żmoty, zapalić jego i ten dymek puścić z tego czarnobylu, jak żmoty […] to czarnobyl u nas nazywała sie Kml99Pab112 → PIOŁUN m
[Mlp čarnobyl’ Dlp čarnIobyl’u Blp čarnobyl’ Kml99Pab112]
CZARNOCHA / CZARNUCHA ż ‘krowa czarnej maści’ Jak czarna [krowa] to czarnocha.
Margocha to czarnucha, różnie nazywali krowy Trk06Rut7 → CZARNULKA ż, CZERNAJKA ż
[Mlp czarnocha/czarnucha Trk06Rut7]
CZARNOGRYWIEC m ‘koń ciemnobrunatny z czarną grzywą ’ Brs01Czy97
[Mlp čarnogryv’ec Brs01Czy97]
CZARNOROBOCZY m ‘robotnik niewykwalifikowany, robotnik fizyczny’ Jesteśmy czarnoroboczy narod Wrn05Koy218
[Mlp czarnoroboczy B32Dom216 čarnorobočy Wrn05Koz218]
CZARNOWATY ‘czarniawy, prawie czarny’ W86Dub77
[mMlp czarnowaty W86Dub77]
CZARNOZIARKA ż bot. ‘sporysz – pasożyt zboża’ Wdz71Gju321 → SADZA ż, SPOR m
[Mlp čarnoz’’árka Wdz71Gju321]
CZARNOZIEM rzad. / CZARNOZIEM / CZARNAZIOM / CZARNAZIOM m ‘żyzna ziemia o czarnym zabarwieniu, czarnoziem’ Wdz71Gju323
[Mlp čarnóz’’em/čarnoz’’ém/čarnáz’’om/čaranaz’’óm Wdz71Gju323]
CZARNUCHA ż → CZARNOCHA ż
CZARNULKA ż ‘krowa czarnej maści’Trk06Rut362 → CZARNOCHA ż
[Mlp čarnul’ka Trk06Rut362]
CZARNUSZKI lm bot. ‘czarne jagody’ K02Kar341 → CZERNICE lm
[Mlm čarnušk’i K02Kar341]
CZARNY 1. ‘czarny – o kolorze’ B32Dom216 i in.; 2. ‘ciemnowłosy, brunet’ Bkb83a)Gju88
→ BRUNET* m ♦ Czarna bielizna → BIELIZNA ż ♦ Czarne maliny → MALINY lm ♦ Czarne wyjście → WYJŚCIE n ♦ Czarny chleb → CHLEB m ♦ Czarny chod → CHOD m ♦ Czarny koń → KOŃ m
[mMlp czarny B32Dom216 čarny W82Tur102 Bkb83a)Gju88 żMlp czarna B32Dom216 nMlp czarne Ł97Kar59 Ł97a)Kar76 Mlp czarne Brs01Czy98]
CZAROMCHA ż → CZEREMCHA* ż
CZAROWNIK m ‘czarodziej; wróżbita’ KWs12Ana32
[Mlm čarovńiḱi KWs12Ana32]
CZARTAPAŁOCH m → CZERTOPOŁOCH* m
CZARTOPCHAJKA ż ‘nędzna bryczka lub rozklekotany samochód’ Jeździł tako czartapchajko, mówił co to autobus, a liudzi musieli pud góra pupychać Łpt72Zda135
[Mlp čartapxIajka Łpt72Zda135 Nlp čartapxIajko Łpt72Zda135]
CZAS m 1. ‘ciąg następujących po sobie chwil, czas’ Bjj99Ado65 i in.; 2. ‘wyodrębniony okres, przedział czasowy’ B32Dom214 ♦ Bez czasu ‘przedwcześnie’ Które niewierzonce, to bendo pokutowali i bendo ludzi umierać baz czasu Pps91Krup175◆ Carski czas ‘carskie czasy, za panowania cara’ My sami tylko po rosyjsku musieli rozmawiać w carski czas Ł67ParIII-5 ♦ Czas kolędowy ‘okres kolęd, czas kolędowania’ Od Bożego Narodzenia do Popielca czas kolendowy, chodzo kolendnicy W99Rut32 ♦ Czas od czasu ‘od czasu do czasu’ I potem czias od cziasu wychodził ten i mówił, że uże pałno – już pełno
Krs99Ost110 ◆ Jeden czas ‘jakiś czas, przez pewien czas’ Jeden czas z Polski szedli gazetki, to było wjakim osiemnastym, dziewietnastym roku Ł67ParIII-21 Tam był urzondzony jeden czas skład Ł67ParIII-33 ♦ Kilku/kilka czasu ‘jakiś czas’ Żył łon kilku czasu u tego króla Bjj99Ado65 Matka […] pokarmiła jego kilka tam czasu Mdn99Pab196 Taka morda malutka i ogonek, potem po kilka czasu, tam para tygodni, ogonek ten odpada Skn99Pab251 Bywa, on bywa kilka czasu w tym pałacu Bjj99Ado65 ◆ Łotewskie czasy/
łotewski czas ‘okres niepodległej Łotwy 1918-1939’ Dawno, w łotewski czas nie było nijak Poliakiem być Ł67ParIII-20 Do łotewskich czasów Ł67ParIII-42 ◆ Łotyski czas
‘okres niepodległej Łotwy 1918-1939’ W łotyski czasy Polakom wielkiego miejsca nie można było zająć Ł67ParIII-20 ♦ Na parę czasu ‘na jakiś czas’ [Córka] to teraz na razie jest wyjechawszy do Ameryki na pare czasu, na jakieś pare miesioncy Kwn01Kar396 ◆ Niektóry/niektórzy czas ‘jakiś czas’ Ł67ParIV-6 ◆ Niemiecki czas ‘w okresie okupacji niemieckiej, za Niemców’ Brata ubili w czasie niemieckim Ł67ParIII-11 ♦ Od tamtych